ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР
КІРІСПЕ……………………………………………………………………..3-4
1. ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР,ОЛАРДЫҢ
ҰҒЫМЫ МЕН ЖІКТЕЛУІ.
1.1.Қылмыстық процеске қатысушылардың түсінігі мен олардың
1.2.Қылмыстық процеске қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары……………………………………10-12
1.3.Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуге қатысудың
1.4.Қылмыстық процеске қатысушылардың
2. ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР.
2.1.Сот - қылмыстық сот ісін жүргізуші мемлекеттік орган
2.2.Қылмыстық іс жүргізу қызметінің қатысушысы ретінде прокурордың
2.3.Қылмыстық іс жүргізуге байланысты құқықтық қатынастардың қатысушысы ретінде
2.4.Анықтау органы. Анықтаушы……………………………39-43
3.ТАРАУ.ӨЗ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МҮДДЕЛЕРІН ҚОРҒАЙТЫН
ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР.
3.1.Өз құқықтары мен мүдделерін немесе өздері білдіретін
4.ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫ ӨЗГЕ ДЕ
АДАМДАР.
4.1.Қылмыстық процеске қатысушы өзге де адамдар және олардың
ҚОРЫТЫНДЫ…………………………………………………………..55-56
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР………………………………………57-59
КІРІСПЕ
Қылмыстық процеске қатысушылар деп, бір сөзбен айтқанда
қылмыстық ізге түсу функциясы
тергеу функциясы - тергеуші,
айыптау функциясы – айыптаушы (мемлекеттік айыптауды
прокурордың заңдылықты қадағалау функциясы –
қорғау функциясы - сезікті, айыпталушы, сотталушы,
қылмыстық істі сотта қарау
азаматтық талапты қолдау – азаматтық
азаматтық талаптан қорғау – айыпталушы,
Сонымен бірге процеске қатысушылардың бұл
Қылмысқа қатысушылар проблемаларын қылмыстық
Бірінші мақсат – сот ісін жүргізуге
Екінші мақсат – түрлі қатысушылардың өзара
Қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушылардың
а)функция, бүкіл қылмыстық іс жүргізу қызметі секілді, құқық
ә)функциялар қылмыстық іс жүргізу қызметіне әрбір қатысушының құқықтар
б)қылмыстық іс жүргізу қызметіне әрбір қатысушының тек өзіне
в)құқық қатынастарының сипаты адамның құқықтық статусын негізге ала
г)құқық қатынастарына әрбір қатысушы тек бір роль
Сонымен қатар, заң бойынша
Алдағы тарауларда қылмыстық процеске қатысушылардың
I ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР,ОЛАРДЫҢ ҰҒЫМЫ МЕН
1.1.Қылмыстық процеске қатысушылардың түсінігі мен олардың
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 7-бабының
Бірінші көзқарасқа сәйкес, мүдденің
Сонымен, “процеске қатысушылар” терминін түсіну,
1.“процеске қатысушылар” категориясының өзін қылмыстық
2.іс жүргізушілердің қылмыстық процестегі
Ғылымда процеске қатысушылар мәнінің сыртқы жағын
Процесс субьектілері мен қатысушыларына бөлу біршама жасанды сипат
Қылмыстық іс жүргізу заңында “процеске қатысушылар” категориясының түрліше
1.Қылмыстық іс жүргізу кодексінің нормалары процеске қатысушылар тізбесі
а) Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 7-бабының 9-тармағында “процеске
ә) Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 2-бөлімі (“Қылмыстық
б)10-тарауда (“қылмыстық процеске қатысушы өзге де адамдар”) проуеске
Сонымен, қолданылып отырған қылмыстық іс жүргізу кодексінің бірде-бір
-заңды бір ізге салу;
-заңды әмбебаптандыру;
-заң бұзылуының алдын алу;
-құқық нормаларын түсіндіруде, түсінуде және қолдануда біркелкілікке
Соңғы кезде, әдебиетте процеске қатысушылар проблемаларын қылмыстық іс
Процеске қатысушылар проблемаларын қылмыстық іс жүргізу функцияларымен
сот ісін жүргізуге әрбір қатысушының статусын белгілеуге;
түрлі қатысушылардың өзара іс – қимыл жасау
Қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушылардың мәнін түсінудің біз
а) функция, бүкіл қылмыстық іс жүргізу қызметі секілді,
ә) функциялар қылмыстық іс жүргізу қызметіне әрбір қатысушының
б) қылмыстық іс жүргізу қызметіне әрбір қатысушының
в) құқық қатынастарының сипаты адамның құқықтық статусын
г) құқық қатынастарына әрбір қатысушы тек
Сонымен, бұрын қаралған қылмыстық іс жүргізу функцияларына
қылмыстық ізге түсу функциясы – прокурор,
тергеу функциясы – тергеуші, анықтаушы;
айыптау функциясы - айыптаушы (мемлекеттік айыптауды қолдайтын прокурор,
прокурордың заңдылықты қадағалау функциясы – прокурор;
қорғау функциясы – сезікті, айыпталушы, сотталушы, қорғаушы;
қылмыстық істі сотта қарау және шешу –
азаматтық талапты қолдау – азаматтық талапкер;
азаматтық талаптан қорғау – айыпталушы, азаматтық жауапкер.
Сонымен бірге процеске қатысушылардың бұл тізбесі мұнымен шектелмейді,
Функциялардың және оларды жүзеге асырушы
1.қылмыстық процеске қатысушы мемлекеттік органдар мен лауазымды
Бұл топ екі шағын топқа бөлінеді:
1) сот; 2) қылмыстық ізге түсу функциясын жүзеге
Өздерінің немесе өздері білдіретін құқықтар мен мүдделерді
Қылмыстық процеске қатысушы өзге де тұлғалар.
Қылмыстық процеске қатысушылардың үшінші тобын
Бірінші топ – дәлелдер беру жөніндегі міндеттерді орындайтын
Екінші шағын топ – іс жүргізу әрекеттерін жүзеге
Үшінші шағын топ – сот шешімдерін орындауға және
Құрамына үш шағын топ кіретін үшінші
-олардың қатысуы сот төрелігін жүзеге асыру
-бұл қатысушыларда дербес тұтас іс жүргізу
-олар процеске оқта-текте, мезгіл-мезгіл қатысады;
-олар сот пен тергеудің іс
-бұл қатысушылар істе әлдебір мүдде
-олардың құқықтық жағдайы, әдетте,
Қылмыстық процеске қатысушылар және оның түрлері.2
Кылмыстық іс жүргізудің қатысушылары мен субьектілері.
1.2.Қылмыстық процеске қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары.
Мемлекет қылмыстық процеске қатысушыларды, атап айтқанда, судьяны,
Осы аталған адамдар үшін
Қылмыстық іс жүргізуді жүргізуші орган, егер
Бұл жөнінде қылмыстық істі жүргізуші
Қылмыстық сот ісін жүргізуге
1)қорғалатын адам туралы мәліметтер
2)қорғалатын адамның жеке басының
3)қылмыстық процесті жүргізуші органның күш
4)сезіктіге немесе айыпталушыға қатысты қылмыстық процеске
Аталған төрт бөлімді түсіндірер
1)қылмыстық жауапқа тарту туралы
2)қорғалатын адам туралы мәліметтер алуға
Ал куәгерлердің, сезіктінің, айыпталушының, қылмыстық сот жүргізуші
Сондай-ақ, қылмыстық процесті жүргізуші органның
Сот куәнің,айыптау тарабының өтініші бойынша, сондай-ақ куәнің және
1)бүркеншік атты пайдалана отырып, оның жеке басы туралы
2)оны тануды болдырмайтын жағдайларда;
3)оны сот талқылауынан басқа қатысушылардың көзіне көрсетпей
Төрағалық етуші бейне, дыбыс жазуды жүргізуге
көрсетуін сот төрағалық етуші, ол
1.3.Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуге қатысудың
Судья, прокурор,тергеуші, анықтаушы, қорғаушы жәбірленушінің,
Заң бойынша судьяға мына жағдайларда қарсылық білдіріледі:
қылмыстық іс бойынша жәбірленушінің, азаматтық талапкердің, азаматтық
Қарсылық білдіру сот тергеуі басталғанға дейін мәлімделуі
Прокурорға қарсылық білдіру туралы мәселені жоғары тұрған
Ал, тергеушіге байланысты білдірілген қарсылықты прокурор шешеді.
Куәгерге білдірілген қарсылықты іс тергеп жатқан
Сот отырысының хатшысы мен соттың приставына қарсылық
Аудармашы мен маманға, сарапшыға байланысты білдірілген қарсылықты
Қорғаушыны, жәбірленушінің , азаматтық талапкердің, азаматтық жауапкердің
Қорғаушы, сондай-ақ, жәбірленушінің не жеке айыптаушының, азаматтық
-егер ол бұрын іске судья, прокурор, тергеуші, анықтаушы,
-егер ол осы істі тергеуге немесе соттың қарауына
-егер ол қорғалушымен немесе сенім білдірушімен қарама-қарсы мүдделері
-егер, заңның күшімен немесе соттың шешімімен қорғаушы
1.4.Қылмыстық процеске қатысушылардың мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың
Қылмыстық процеске қатысушылар қылмыстық ізге түсуді жүзеге асыратын
Өтініш мына жағдайларда қанағаттандырылады:
-егер, ол істің мән-жайын толық және обьективті зерттеуге
-егер, өтініш басқа да адамдардың құқықтары мен заңды
Егер жүргізілген іс жүргізу әрекеті өздерінің мүдделерін
Ұсталған немесе тұтқында отырған
Шағымдарды беру мерзімі барлық анықтау ісі,
Қылмыстық іс бойынша шағым берілсе, шағымдалған шешімнің
Шағымдарды қарау кезінде прокурор немесе
Жоғарыда атап өткеніміздей, яғни анықтаушының, тергеушінің анықтау органының
Прокурордың шешіміне қарсы болған шағымданушы ол
Шағымды қараудың нәтижесінде судья мына іс әрекеттердің бірін
-заңсыз деп танылған іс жүргізушінің шешімін тоқтатады;
-прокурорға, азаматтың немесе ұйымның құқықтары мен заңды
-шағымды қанағаттандыруға негіз жоқ деп, оны қанағаттандырмау туралы
Судьяның шығарған бұндай қаулылары шағымдануға және қарсылық білдіруге
Сондай-ақ, сезікті, айыпталушы, олардың қорғаушысы, заңды
Судьяның жіберген сұрауын қылмыстық ізге түсу органы алғаннан
Судья тараптардың дәлелдерін тыңдап, қылмыстық ізге түсу органдарынан
2. ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР.
2.1.Сот-қылмыстық сот ісін жүргізуші мемлекеттік орган ретінде.
Қылмыстық іс жүргізу құқық қатынастарының
Соттың қылмыстық сот ісін жүргізуші мемлекеттік органдар
Соттың процесті басшылық ролі оның істі әділ сот
а)істі нақты шешу жөнінде қажетті жағдайлар жасау;
ә)істің нақты жағын анықтау;
б)егер адам қылмыс жасаса, қылмысқа заң тұрғысына баға
в)егер қаралатын қылмыста қылмыс белгілері жоқ болса немесе
г)заңды негіздер бар болса, істі қысқарту.
Сот құрамының заңдылығы, тәуелсіздігі, құзіреттілігі және бейтараптылығы заңмен
-қылмыстық істердің соттылығын анықтау; - нақты қылмыстық істерді
-істі шешу функциясын айыптау және қорғау функциясына бөлектеу.
Заңда қылмыстық істерді қараудың екі түріне жол берілген:
1)судьяның жеке өзі; 2)үш судьядан, соның ішінде төрағалық
Соттың қылмыстық іс жүргізу қатынастарына қатысушы ретіндегі қызметі
-сот қылмыстық істі қылмыстық және қылмыстық іс жүргізушілік
-алдын ала тергеу органдарынан қылмыстық істі қабылдай отырып,
Соттың қылмыстық процесті жүзеге асырушы органдар жүйесіндегі
Соттың жаңа қылмыстық іс жүргізу қатынастарынан туындайтын өз
Қылмыстық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыра
Соттың істі қарауға байланысты ұйымдастыру жұмысының іс
Соттың процестегі құқықтық жағдайының өзіндік ерекшелігі,сонымен бірге,
Сот өз шешімінде әділ болуға
құқықтық қатынастар саласында өте маңызды.
Қылмыстық істер бойынша сот әділдігін жүргізетін соттар
2.2.Қылмыстық іс жүргізу қызметінің қатысушысы ретінде прокурордың
Қылмыстық іс жүргізу қызметінің қатысушысы ретінде прокурордың6
Прокурор қылмыстық іс қозғауға құқығы болса да,
Прокурор қылмыстық ізге түсу
() оқиға болған жерді
()қылмыстық іс қозғайды немесе
() өзі қозғаған қылмыстық
() заңдарда көзделген жағдайларда
() жекеленген тергеу іс әрекеттерін
() қылмыстық іске түсуден иммунитеті
() алдын ала тергеу
() қылмыстық ізге түсу органдарынан
() жасалған немесе дайындалып жатқан
(()анықтаушы мен тергеушінің, сондай-ақ
(()тергеу мен анықтау
(()қылмыстық істі анықтау органынан
(()анықтаушы мен тергеушінің, анықтау
(()алдын ала тергеу, анықтау
(()осы заңда көзделген жағдайлар
(()бұлтартпау шарасы ретінде
(()заңдарда көзделген өзге өкілеттіктерді
Прокурордың тергеушіге, анықтаушыға,
Сондай-ақ, прокурор өзінің іс жүргізушілік өкілеттігін
Айыпталушыға немесе оның іс
-өзінің дәрменсіз күйіне, айыпталушыға
-мемлекет мүддесін қорғап, талап
Прокурордың сотқа дейінгі іс
- прокурор іс қозғаудың заңды
- анықтаушының, анықтау органының немесе
- анықтаушының, анықтау органының қылмыстық
Алдын ала тергеу жүргізу
- айыпталушыны сотқа беруге
-анықтау жүргізілетін қылмыстық істі
-анықтау органының бастығы бекіткен
Прокурордың жеке айыптау істерін
Айыптауды қолдай отырып, прокурор
Мемлекеттік айыптаушының айыптаудан бас
Егер, прокурор айыптауды өзгертсе
Сонымен қатар, прокурорға наразылық
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының
Соттың заңды күшіне
-Қазақстан Республикасыныың Бас Прокуроры- облыстық
-Қазақстан Республикасының Бас Прокурорының орынбасарлары-облыстық
-Облыс прокурорлары мен
Наразылықты іс
Қазақстан Республикасы Конституциясының 83
-жедел - іздестіру қызметін қадағалау;
-тергеу мен анықтаудың заңдылығын
-сотта мемлекеттің мүдделерін білдіру;
-орындалу ісінің заңдылығын қадағалау
Осы аталған бөліктерді жеке-жеке талқылыр
- жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын
- жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын
- жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырған
- жедел-іздестіру шараларын жүзеге
- жедел-іздестіру қызметінің заңдылығына
-заңсыз ұсталған адамдарды
-қажет болған кезде
-заңдарда белгіленген жағдайларда жедел-іздестіру
2.Тергеу мен анықтама заңдылығына қадағалау.7 Прокурор
Анықтама мен тергеудің заңдылығына қадағалауды
-анықтама мен тергеу органдарына тексеріс
-жасалған немесе әзірленіп отырған
-қамауда ұстауға және қамауға
-қажет болған жағдайларда қылмыстық
-тергеушілер мен анықтама жүргізуші
егер, анықтама мен тергеу
-тергеу мен анықтама толық
-анықтама мен тергеу органдарына келіп
Сотта мемлекеттің мүддесін білдіру.
Қылмыстық, азаматтық немесе өзге
Прокурордың атқарушылық іс жүргізудің заңдылығына
Атқарушылық іс жүргізудің заңдылығына
Сонымен қорыта айтсақ, прокурор қызметінің ерекшелігі
2.3.Қылмыстық іс жүргізуге байланысты құқықтық қатынастардың қатысушысы ретінде
Қылмыстық іс жүргізу кодексінің
Қылмыстық іс жүргізуге байланысты
- қылмыстық іс қозғау туралы
Мұндай тапсырыс беру
- тергеу жүргізу бөлімі бастығының
- тергеу бөлімінің бастығы
- Қылмыстық іс жүргізу кодексінде
-оған негіздер болған жағдайда тергеушіні
-алдын ала тергеуді жүзеге асыратын
-белгіленген тәртіппен одан әрі
-қылмыстық істерді қозғау және
Осы аталған тергеу бөлімі
Тергеу бөлімінің бастығы қылмыстық
Сонымен бірге кейбір өзіне
Тергеушінің өкілеттіктерін жүзеге асырумен
Тергеушінің іс жүргізуіне заң
Мәселен прокурор айыпталушыға қатысты
Бұл орайда істі бір
Тергеу бөлімі бастығының бағынышты
Тергеу бөлімі бастығының процессуалдық бақылау
-қылмыстық іс қозғаудың уақытында болуын әрі
Бірқатар зерттеушілер мәселен, И.Гуткин, Ф.Лопушанский,
Заң тергеу бөлімі бастығының өз
Тергеу бөлімі бастығының процессуалды өкілеттілігін
Тергеу бөлімінің бастығы.9
Тергеу бөлімінің бастығы – алдын ала тергеуді жүзеге
Тергеуші. Тергеушінің өкілетіктері, оның алдын
Қылмыстық сот ісі қатынастарына қатысушы ретінде тергеушінің тұлғасын
Тергеушінің негізгі мақсаты-істі тергеу болып табылады. Заң
Тергеуші істің жағдайын жан-жақты, толық және обьективті
Кейінге қалдыруға болмайтын тергеу іс
Тергеуші, заңда прокурордың санкциясын
Тергеуші өз тергеуіндегі істер
Сонымен қорыта келгенде, қылмыстық іс жүргізу қатынастарына қатысушы
Аталған осы үш функцияға А.М.Ларин тағы екеуін
Тергеушінің өкілеттігі.11
2.4.Анықтау органы. Анықтаушы.
Анықтау – анықтау органдарының заңмен белгіленген өкілеттік
Заң шығару анықтау органдарының егжей-тегжейлі тізбесін
1.ішкі істер органдары;
2.ұлттық қауіпсіздік органдары;
3.қылмыстық жазаларды орындау тәртібі мен байланысты қылмыстар туралы
4. қаржы полициясының органдары;
5.контрабанда және кеден төлемдерін төлеуден жалтару туралы істер
6.Қазақстан Республикасының қарулы күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да
7.Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы туралы істер бойынша,
8.Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да
9.Өздерінің қызметкерлері болған елдерінде жасаған қылмыстар туралы істер
10.Өртке байланысты барлық қылмыстар туралы істер бойынша -мемлекеттік
Анықтау органының барлық қылмыстар туралы істер бойынша сотқа
С.В. Болотиннің пікірі бойынша: «Анықтау органының іс жүргізу
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі бойынша
Анықтау органдарының қызметінің сипаты
Заң алдын ала тергеу
Алдын ал тергеу міндетті
Бұл орайда мынаны атап
Анықтаушы. Анықтаушы - өз құзіретінің
Анықтаушы алдын ала тергеу
Анықтаушы соттың, прокурордың, алдын
-анықтаушының прокурордың нұсқауларымен келіспеуге
Анықтаушының өкілеттігі.
3.ТАРАУ.ӨЗ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МҮДДЕЛЕРІН ҚОРҒАЙТЫН ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР.
3.1.Өз құқықтары мен мүдделерін немесе өздері білдіретін
Cезікті. Бұрынғы қылмыстық іс жүргізу кодексінде сезікті деп
Айып тағылғанға дейін қылмыстық іс қозғалған адам бұрынғы
-мұндай адамның құқықтық мәртебесінің белгісіздігі жағдайында Қазақстан Республикасының
Қылмыстық іс қозғалған адамды терминологиялық тұрғыдан өзгеше
Сезіктінің процессуалдық тұлғасы қылмыстық сот ісін жүргізуде анағұрлым
Сезіктінің процессуалдық жағдайы істе жеке мүддесінің болуына байланысты.Бұл
Алғашқы жауап алу аяқталғаннан кейін сезікті мүмкін болатын
Сезіктіні ұстаудың шекті мерзімі жетпіс екі сағаттан аспауы
Айыпталушы. ХХ ғасырдың 50-ші жылдарының басында айыпталушының мәні
Сонымен,айыпталушы деп, айыпталушы ретінде жауапқа тарту туралы қаулы
Қылымыстық сот ісін жүргізуде айыпталушының мынадай құқықтары бар:
-өзінің құқықтары мен заңды мүдделерін заңға қайшы келмейтін
-қорғануға даярлану үшін жеткілікті уақыт пен мүмкіндік алуға,
қылмыстық ізге түсу органынан өзіне тиесілі құқықтар туралы
-не себепті айыпталып отырғанын білу және өзін айыпталушы
-тағылған айып бойынша түсінік пен жауап беруге;
жауап беруден бас тартуға;
-қалау-тілектерін мәлімдеуге;
-іс аяқталғаннан кейін тергеудің барлық материалдарымен танысуға;
-қорғаушы қызметін пайдалануға,онымен оңаша және құпия түрде кездесуге;
-алғашқы сатыдағы сотта соттық талқылауға қатысуға;
-анықтаушының, тергеушінің, прокурордың, соттың іс-қимылы мен шешімдеріне шағымдар
-соңғы сөз құқығын пайдалануға;
-бетпе-бет кездесу кезінде сұрақтар қоюға;
-қылмыстық процесті жүргізуші органнан өзінің құқықтары мен мүдделеріне
-сарапшыға сұрақтар қоюға, сараптама тағайындалғаны туралы қаулымен танысуға,
-тергеу аяқталғаннан кейін тергеудің барлық материалдарымен танысуға және
ақтамайтын негіздермен істі тоқтатуға қарсылық білдіруге;
-жария соттық талдауды талап етуге, сондай-ақ заңмен белгіленген
Айыпталушы тергеу мен соттан жалтармауға міндетті. Тергеу мен
Жәбірленуші. Жәбіршенуші деп, қылмыстық процесті жүргізуші органның тиісті
Жәбірленушінің құқықтары.17
Заңмен жәбірленушіге сонымен қатар, міндеттерде жүктеледі. Жәбірленушінің міндетіне:
Азаматтық талапкер.18
Азаматтық талапкердің сот сатысына дейін мынадай құқықтарға ие:
Азаматтық талапкердің сот сатысында мынадай құқықтарға ие:кез
Азаматтық талапкердің істің барлық сатыларындағы құқықтары:
Азаматтық жауапкер.19
Азаматтық жауапкердің заңмен белгіленген құқықтары бар. Сотқа
Азаматтық жауапкердің сот сатысында мынадай құқықтарға ие:кез
Азаматтық жауапкердің істің барлық сатыларындағы құқықтары:істің
4.ТАРАУ ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫ ӨЗГЕ ДЕ АДАМДАР.
4.1.Қылмыстық процеске қатысушы өзге де адамдар және олардың
Жоғарыда атап өткеніміздей, қылмыстық процеске қатысушыларды үш шағын
Куәлер. ХХ ғасырыды 30-шы жылдарындағы әдебиеттерде белгілі бір
Сонымен куәгер дегеніміз – сотта немесе тергеуде іс
Іс бойынша мыналар куәгер бола алмайды:а)айыпталушының қорғаушысы-қорғаушы міндеттерін
Куәгердің міндеттері: шақыру бойынша келуге;дәлелсіз себептермен келмесе айдап
Куәгердің құқықтары:мәжбүрлеусіз жауап беруге;егер құқықтары мен мүдделері бұзылатын
Сарапшы. Сарапшы деп, арнаулы ғылыми білімі
Сарапшының құқықтарына: сараптама жүргізуге қатысты іс материалдарымен
Сарапшының міндеттері: қылмыстық процесті жүргізуші органның шақыруы бойынша,жүргізілген
Маман.Маман тергеуге және сот әрекеттеріне қатысу үшін
Маманға берілетін құқықтарға: өзінің шақырылу мақсатын білуге;
Сот приставы. Соттар қызметінің және сот шешімдерін орындаудың
Сот отырысының хатшысы. Сот отырысының хаттамасын жүргізетін,
Сот отырысы хатшысының міндеттері: өзі хаттамалауды қамтамасыз
ҚОРЫТЫНДЫ.
Сонымен қорытып келгенде, қылмыстық процеске қатысушыларға прокурор,
Қазіргі таңда елімізде құқық саласында болып жатқан өзгерістер
Ал, енді заң бойынша қылмыстық
Қылмыстық процестің қатысушысы болып табылмайтын
Қылмыстық сот ісіне қатысушы әрбір
Қылмыстық процесті жүргізуші орган
Қылмыстық процесті жүргізуші
Қылмыстық процеске қатысушы жағдайына
Сот талқылауына қатысушылардың қауіпсіздігін
Нормативтік актілер.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы. 1995ж. 30 тамы.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. Алматы. Юрист.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. Алматы. 1998ж.
“Қазақстан Республикасының Прокуратура органдары туралы” ҚР
Закон Республики Казахстан “Об оперативной-розыскной деятельности” от 15
Положение о Департаменте расследований Министерства Юстиций Республики Казахстан:
Закон Республики Казахстан “Об оперативной-розыскной деятельности” от 15
“Об адвокатской деятельности ”Закон Республики Казахстан от 5
“О некоторых вопросах применения законадательства о судебной власти
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Уголовный процесс. / Под ред. Гуценко К.Ф.
2. Уголовный процесс. / Под ред. Н.А. Лупинский.
3.Курс советского уголовного процесса /ч.Общая/- под.ред. А.Д. Бойкова
4.Сов. Уголовный процесс. Под ред. Н.С.Алексеева., В.З. Лукашевича
5.Уголовный процесс Казахской ССР. Под ред. М.Мамутова
6.Ларин А.М., Мельников Э.В. Савицкий В.М., Уголовный процесс
7.Комментарий к Уголовному Процессуальному кодексу. /ч.общая/. Жети-Жаргы.
8.Функций уголовного преследования и защиты в российском
9.Басков В.И. Прокурорский надзор. М.1998.
10.Следственные действия. Свердловск. 1983.
11.Павлов В.Е. Общие условия предварительного расследования. М.1983.
12.Шейфер С.А. Предварительные следствие. Общие условия и основные
13.Шимановский В.В. Общие условия производства предварительного следствия. М.1983.
14.Белозеров Ю.Н.,Чугунов А.А. Проблема обеспечения законности обоснованности
15.Мотовиловкер Я.О. Обстоятельства, исключающие производства по уголовному
16.Вопросы расследования преступлений. Справочное пособия. Под ред.
17.Ларин А.М. Расследование по уголовному делу:
18. Демидов И.Ф.Проблемы прав человека в Российском уголовном
19.Щерба С.П. , Зайцев О.С. Охрана прав
20. Шетуков М.П. Участники процесса на
21.Галкин Б.А. Советский уголовно - процессуальный закон.М.1967.
22.Защита прав потерпевшего в уголовном процессе. М.1993.
23.Богословская Л.Л. Процессуальный статус участников уголовного судопроизводства
24.Михаилова Т.А. Предание суду в советском уголовном процессе.
25.Николаева Т.Н. Деятельность проркурора при окончании предварительного
26. Агафанов П.Н. Порядок судебного разбирательства по уголовному
27.Загорский Г.Н. Судебное разбирательство по уголовному делу. М.1985.
28.А.М.Дворянский. Организация и методика работы прокурора судебных стадиях
29.Пастухов М.И. Реабилитация невиновных. Основы правового института.
30.Короневский Ю.В. Государственные обвинение в в условиях
31. Леви И.А. и др., Получение и проверка
32.Барабаш С.А., Володина М.М. Прекращение уголовных дел
33.Белозеров Ю.Н., Юфимевич С.П. Обвинительное заключение в уголовном
32.Божьев А. Прекращение дел на досудебных стадиях. //Россия.
33.Быков В. Основание приостановления производства по
34.Шимановский В.Сроки содержания под стражей на предварительном следствии.
35.Ознакомление с материалами уголовного дела. // Законность. 1994.
36.Пашкевич П.Ф.Свидетельские показания:вопросы обеспечения правдивости и рационального использования
37.Михайленко А.Р.Роль потерпевшего и свидетеля в обеспечения законности
38.Вышинский А.Я. Теория судебных доказательств в советском праве.
39. Рахунов Р.Д. Участники уголовно-процессуальной деятельности. М.,1961. С.179.
40.Голунский С.А.Вопросы судопроизводства и судопроизводства в новом уголовно-процессуальном
41.Болотин С.В. Орган дознания в системе уголовно-процессуальных правоотношений:
1 Субьект-лат.subjectum –1)сыртқы дүниені танып білуші және өзінің
2 Элькинд П.С.Сот әділдігін жургізуге қатысушылар және олардың
4 Галкин Б.А. Советтік қылмыстық іс жүргізу заңы.
5 Чельцов М.А. Советтік қылмыстық процесс. М., 1951.
6 Рахунов Р.Д. Қылмыстық іс жүргізу қызметінің қатысушылары.
7 «ҚР Прокуратурасы туралы» Заңы. 1995ж.21 желтоқсан. №2709.
8 Воронин Э.И.Ішкі істер орагндарының тергеу бөлімі бастығының
8 Минюков П.И. Совершенствование руководства процессуальной
9 ҚР ҚІЖК-нің 63-бабы. Б.с.26.
10 Н.А.Якубович. Алдын ала тергеудің теоретикалық негіздері.М.,1971.б.с.57-58
11 ҚР ҚІЖК-нің 64-бабы. Б.с.27. Алматы «Юрист» 2002.
12 Болотин С.В. Қылмыстық іс жүргізу құқықтық-қатынас
13 С.П.Бекешко. Советтік қылмыстық процестегі сезікті. Минск. 1969.
14 Зерттеушілердің мәліметтері бойынша қылмыс жасады деп
15 Вышинский А.Я.Советтік қылмыстық процесс бойынша соттық дәлелдемелердің
16 Рахунов Р.Д.Қылмыстық іс жүргізушілік қызметінің қатысушылары. М.,1961.
17 Альбом схема. Б.с.58.
18 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі.77-бап.Алматы. «Юрист»2004.36.
19 ҚР ҚІЖК-нің 78 бабы. Альбом схема. 63
20 Пашкевич П.Ф. Свидетельские показания: вопросы обеспечения правдивости
21 ҚР ҚІЖК-нің 82-бабының 1- бөлімі. Б.с.38.
22 Заң шығарушы осы адамдардан, егер олар жауап
52
1
52
Заңда көзделген тәртіптерде прокурордың немесе
Қылмыстық ізге түсуді жүзеге асыру; істі жан-жақты,
міндеттері
Анықтау органын тергеу амалдарын жүргізу үшін
Анықтау органдарынан қылмыстық іске қосу үшін,
Анықтау органдарына жазбаша атқару үшін міндетті іздестіру
Жедел-іздестіру материалдарымен танысуға
Прокурордың нұсқауымен келіспесе жоғ.тұрған прокурға шағымдану
Анықтау мен бекіту жөніндегі кейінге қалдыруға болмайтын істер
Кейінге қалдыруға болмайтын істерді анықтау органының бастығының
Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 37- тарауындағы ережелерді қолдану
Алдын ала тергеуді қажет ететін қылмыстық іс
Алдын ала тергеуді қажет етпейтін қылмыстық істер бойынша
Прокурордың санкциясы мен соттың шешімін алу және
Қіжк-нің 67 бабының 3,4 тарм. бойынша сотқа дейінгі
Тергеу және басқа да процессуалдық әрекеттерді өз
Анықтаушының құқықтары
Оның қатысуымен жазылатын протоколдармен танысуға және оған ескертулер
Тергеу амалдары біткеннен кейін іске қатысты материалдардан қандай
Апелляциялық инстанция сотының шешімдері мен үкімдерінің көшірмелерін алуға
танысуға
Іс бойынша түскен шағымдар мен наразылықтар туралы білуге
Сот отырысының протоколымен танысуға және оған ескертулер жасауға
Қылмыстық істі қысқарту туралы
Айыптау көлемі мен қылмысты квалификациялау туралы
Прокурор нұсқауларының орындалуын қадағалау және прокурор нұсқ-ның
Істі сотқа жіберу үшін қылмыстық істі прокурорға
Қамауда ұстау мен алдын ала тергеудің мерзімдердің
Нұсқауды шағымдау, олардың орындалуын тоқтатпайды
Қылмыстықістердің дер кезінде шешілуіне бақылауды жүзеге асырады
Нұсқаулар беру , орындалуы міндетті болып табылатын
Бақылауды жүзеге асыру
Қылмыстық істі өзінің іс жүргізуіне алу
Қылмыстық істі қозғайды
Қаралып біткен қылмыстық істі прокурорға жіберу
Істі, өзіне бағынысты органның басқа тергеу
Заңда көзделген реттерде, іс жүргізуден тергеушіні шеттету
Алдын ала тергеу жүргізу үшін бірнеше тергеушіге
Тергеу бөлімі бастығының өкілеттігі
әскери соттар
Аудандық соттар және аунаралық соттар
Астана және Алматы қалаларының аудандық соттары
ҚР әскери күштерінің сот /облыстық және оған тең.сот/
Соттар және оларға теңестірілген аудандық соттар
Соттар және оларға теңестірілген облыстық сот-р
Мамандандырылған соттар
Аудандық соттар
Облыстық соттар
Жергілікті соттар
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты
Кезек күттірмейтін тергеу әрекеттерін орындауын күтпей-ақ,істі
Қ.і.ж.к. барлық тергеу амалдарын жүргізу
Прокурордың немесе соттың санкциясы қажет істерді қоса
Қылмыстық істі қозғау және алдын ала тергеу
құқықтары
Тергеушінің өкілеттігі
Анықтау органдары
Анықтау органдарының өкілеттігі
Алдын ала тергеу ісін жүргізу міндетті емес істер
Адын ала тергеу жүргізу міндетті болып табылатын істер
Қылмыстарды алдын алу және жолын кесу
Кәмелетке толмағандар немесе психикалық кемшіліктеріне байл-ты адамдарға қатысты
Айыпталушыға байланысты айып тағылғандығын білуге
өзінің ана тілінде немесе өзі білетін
Апелляциялық инстанциядағы сот ісіне қатысуға
Іс материалдарының көшірмелерін алуға/ айыптау үкімінің,жәбірленуші деп
өкіл алуға, іс жүргізетін тілді білмесе аудармашының көмегін
Қылмыстық іс бойынша істі жүргізуші органдардың қызметіне шағымдар
Мүліктік зиянды,сотқа қатысуына байланысты және алдын ала тергеуге
Үкімге және соттың қаулысына шағымдануға
1-ші инст.сотқа қатысуға,сот жарыссөз. сөйл.,жеке айыпт.қ.
өзінің немесе заңды өкілінің берген өтініші б/ша тергеу
Дәлелдемелер ұсынуға, өтіштер білдіруге, қарсылықтар білдіруге
Сот сатысында
Сотқа дейінгі сатысында
Қ.і.терг-ң барлық сат-да
Жәбірленуші мынадай құқықтарға ие:
Азаматтық талапкер деп,қылмыспен мүліктік залал келтірілді деп ұйғаруға
Жеке н/се заңды тұлғ. прокур-дың иниц. аз.талапкер
Кәм.толм-ң н/се әр.қабілетсізд. аз.талапты заңды өкілдері қоюы
Талапты жеке және заңды тұлғаның қоюы
Мүліктік залалдың орнын толтыру туралы
Моральдық зияны мүліктік өтеу туралы
Азаматтық жауапкер деп,келтірген зияны үшін мүліктік жауаптылықта болатын
Азаматтық жауапкер ретінде тануға қылмыстық процесті жүргізуші органның
Қылмыстық жолмен
Заңмен тыйым салынған әрекетімен келтірген зияны үшін
Маманның міндеттері
Іс жүргізуші органның шақыртуы бойынша келуге
өзінің іс әрекеттері туралы түсіндірмелер беруге
Сот талқылауына, тергеу әрекеттеріне қатыса отырып, дәлелдерді табу,бекіту
өзіне іске қатысуына байланысты белгілі болған істің мән-жайлары
Тергеу іс әрекеттерін жүргізу кезінде
Қылмыстық іске азаматтық-құқықтық,қылмыстық құқықтық мүддесін қорғап қатысушылар
Қылмыстық процеске қатысушы мемлекеттік органдар мен лауазымды адамд.
Сезікті,айыпталушы,жәбірленуші,жеке айыптаушы
сот
Азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкер
Қылмыстық ізге түсу органдары /прокурор, анықт., анықтау.орг.баст.,тергеуші
Басқа да адамдар
Басқа адамның мүддесін қорғап іске қатысушылар
Дәлелдер беру жөніндегі міндеттерді орындайтын проц.қат.
Айыптаушы мен сезіктінің заңды өкілдері мен қорғауш.
Эксперт, куә
өкілдер мен заңды өкілдер
Жәрдем берушілік функциясын атқ. іске қатысушылар
Жәбірленуші мен жеке айыптаушының
Сот отырысының хатшысы,аудармашы,қалыс,маман, сот приставы
Азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкердің
Қылмыстық процеске қатысушылар
ҚР қылмыстық іс жүргізу құқығының түсінігі
Қылмыстық процесс жайлы
Қылмыстық процеске қатысушылардың түсінігі мен олардың жіктелуі
Қылмыстық іс жүргізу бойынша іс жүргізу
Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу құқығынан дәрістер
Қылмыстық іс жүргізу құқығы
Қылмыстық іс жүргізуге қатысушылардың жіктелуі туралы
Қылмыстық іс жүргізуге қатысушылардың жіктелуі
ЖӘБІРЛЕНУШІ ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСТІҢ ҚАТЫСУШЫСЫ РЕТІНДЕ