Республикасының салық кодексі
Қазақстан Республикасы Білім
ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКА, ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА
УНИВЕРСИТЕТІ
Курстық жұмыс
Студент: ЕҚ 303 топтың 3 курс студенті
Қорабаева Жауқазын
Ғылыми жетекші: Исаева Ақжолтай Тұрдақынқызы
Астана – 2010 ж.
М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ....................................................................................................................4
1. САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН
1.1 Салық жүйесінің даму тарихы ........................................................................6
1.2 Салық жүйесінің элементтері мен салық салу қағидалары.........................10
1.3 Салық қызмет ұйымдарының
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ.....15
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің құрылымы.........................15
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының барлық қалыптасу кезеңдеріндегі
2.3 Қазақстан Республикасы бойынша бюджетке түсетін салық түсімдерінің
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ
3.1ҚР-ның салық жүйесін дүниежүзілік салық жүйесімен салыстыру...............................................................................................................47
3.2ҚР-ның салық жүйесіндегі мәселелер және салық жүйесін
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................64
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР............................................................................66
КІРІСПЕ
Салық жүйесі мемлекет қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі
Салықтық жүйе мемлекеттік биліктің тиімді формаларының бірі
Қазақстан Республикасында 1991 жылы 25-желтоқсанда қабылданған Қазақстан Республикасындағы
Осы заң бойынша салық төлеушілер мен салық қызметі
Салық мәселесімен А.Нұрымов, Б.Ермекбаева, Н.Мамыров, К.Ілиясов, Ө.Шеденов, Құлпыбаев
Бүгінгі күні еліміздің салық жүйесі біршама өзгерістерге ұшырап,
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі күні салық жүйесі – бұл
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қалыптасудың барлық кезеңдеріндегі елдің экономикасы
Зерттеудің алға қойған мақсатын жүзеге асыру үшін келесі
- салық жүйесінің мәнін, мазмұнын, атқаратын қызметін, шет
- салық жүйесінің шаруашылық субъект қызметіне әсер
- салықтардың мемлекеттік бюджеттегі орнын қарастырып, талдау
Дипломдық жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысым кіріспеден, үш тараудан
Жұмыстың кіріспе бөлімінде зерттеу тақырыбының теориялық және практикалық
Бірінші бөлімінде Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің даму
Екінші бөлімінде Қазақстан Республикасының салық жүйесінің құрылымы, оның
Үшінші бөлімінде Қазақстан Республикасының салық жүйесін дүниежүзілік салық
1. САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН
1.1 Салық жүйесінің даму тарихы.
Салықтар-бұл ертеде пайда болған, мемлекетпен алынатын міндетті төлемдер.
Салықтарды алудың әдістері мен формаларының дамуында үш ірі
Бірінші кезең-бұл көне әлемнен орта ғасырға дейінгі даму,
Екінші кезең (XVI – XIX ғасырдың басы) бұл
Үшінші кезең-қазіргі мемлекет салықты белгілеу және жинау бойынша
Қазақстан территориясында салықтар мен салық салудың дамуы өзіндік
Ертедегі ортағасырлық (батыс түрік және түркеш қағанаты) мемлекетінің
Қарахандықтар мемлекетінде маңызды әлеуметтік-саяси институт болып әскери тайпалық
Вакфтық жерлерден (мұсылмандық дін басылардың жерлері) мемлекет пайдасына
X-XII ғасырларда комендациялар институты кеңінен тарады: ұсақ меншік
Салық салуда күрделі өзгерістер моңғол шапқыншылығы кезеңінде жүргізілді:
Қазақ қоғамының салық жүйесінде салықтың негізгі төлеушілері қарапайым
Қазақстан территориясындағы салық жүйесінің келесі күрделі өзгерісі Ресей
Салық заңдылығы салықтарды алудың пропорционалды жүйесін әртүрлі топтардың
Қазақстандағы 1918-1920 жылдар кезеңі әскери коммунизм және азық-түлік
20-30 жылдардағы Қазақстан тарихы – үздіксіз қорлық тарихы:
Осы шаруашылық жылында ірі мал шаруашылықтарының 0,6% мал
Салық нормасынан өсімі әсерінен шаруашылықтардың көп бөлігі қалаға
Қазақтанның салық жүйесі Совет үкіметінің салық жүйесі құрамында
XX ғасырдың соңында Қазақстан тәуелсіз мемлекет болып табылды,
Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған Қазақстан
Бұл еліміздің экономикасын реформалаудағы күрделі жұмыстардың бірі болып
Осы Заң бойынша алғаш рет Қазақстан Республикасында 42
жалпы мемлекеттік салықтар – 10,
міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар –
жергілікті салықтар мен алымдардың 18 түрі.
Бұл салықтардың негізін табыс салығы, пайдаға салынатын салық,
Алғашқы салық жүйесінің көптеген кемшіліктері де болды. Атап
Қазақстан Үкіметі 1992 жылдың басында салық жүйесін кезеңді
Қазақстан Республикасы салық жүйесін басқару Қазақстан Республикасы Конституциясы
Қаржы Министрлігінің салық комитеті салықтар және бюджетке төленетін
Салық жүйесінің элементтері мен салық салу қағидалары
Салық салу – бұл нарықтық экономиканың дамуының маңызды
Жалпы мемлекеттік салықтар мен алымдар;
Жергілікті салықтар мен алымдар;
Жалпы мемлекеттік салықтар мен алымдарға жатады:
Табыс салығы;
ҚҚС;
Акциздер;
Бағалы қағаздарды эммиссиясын тіркеу үшін алымдар;
Жергілікті салықтар мен алымдарға:
Жер салығы;
Заңды және жеке тұлғалардан мүлікке салық;
Транспортқа салық.
Сонымен қатар, бюджетке келесідей алымдар төленеді:
заңды тұлғаларды тіркеу үшін алымдар;
кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалардан алымдар;
қызметтің жекелеген түрлерімен айналысуға құқық үшін алымдар;
аукциондық сатулардан алымдар.
Салық қоғамның класстарға бөлінуімен және мемлекеттің қалыптасуымен, «...
Қоғамның даму тарихында бірде-бір мемлекет салықсыз қызмет ете
Қазақстан Республикасының Салық Кодексі салық жүйесі құрылуының жалпы
Мұнда «салық, алым және басқа төлем деп сәйкес
Барлық елдерде, барлық қоғамдық құрылымдарда салық ең
Салықтық төлемдердің мазмұнына терең ұғыну үшін салық салудың
1. Мемлекеттің қоластындағылар үкіметтің шығындарын жабуға қатысуы қажет.
2. Кез-келген төлеуі тиіс салық дәл анықталуы
3. Әрбір салық салық төлеуші үшін қолайлы
4. Әрбір салық оны төлеушінің қалтасынан мемлекет кассасына
Адам Смиттің қағидалары олардың қарапайымдылығы мен түсініктілігіне байланысты
болып табылды. Бүгінде бұл қағидалар жаңа уақыт
Қазақстан Республикасының салық заңдары салық және бюджетке төленетін
Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері осы Кодексте белгіленген
1. Салық салудың міндеттілігі қағидасы - Салық төлеуші
2. Салық салудың айқындығы қағидасы -
3. Салық салудың әдiлдiгi қағидасы - Қазақстан Республикасында
4. Салық жүйесiнiң бiртұтастығы қағидасы - Қазақстан Республика-сының
5. Салық заңдарының жариялылығы қағидасы - Салық салу
1.3 Салық қызмет ұйымдарының
Салық қызметінің міндеттері келесілерден
1) Салық қызметінің ұйымдарына салықтарды
2) Салық қызметінің ұйымдары өкілетті мемлекеттік
3) Салық ұйымдарына аймақтық салық комитеттері,
4) Салық органдары тікелей сәйкес
5) Өкілетті мемлекеттік ұйым салық ұйымдарына
6) Салық ұйымдарының басшылары өкілетті
Салық қызметінің ұйымдарының құқықтары:
Кодекспен қарастырылған нормативтік құқықтық актілерді
Салықтық міндеттемелердің пайда болуы, орындалуы
Кодекспен бекітілген тәртіпте салықтық бақылауды
Қазақстан Республикасының заңды актілерімен
5) Салық төлеушінің салық және бюджетке
6) Қазақстан Республикасының заңды актілерімен белгіленген
7) Орналасу жеріне байланысты салық
8) Қазақстан Республикасының Үкіметімен белгіленген тізім бойынша
9) Тексерілетін салық төлеуші – заңды тұлға немесе
10) Кодекстің ерекше бөлімінен қарастырылған жағдайларда
11) Салықтық тексерістерге басқа мемлекеттік
12) Қазақстан Республикасының заңдылығына сәйкес сотқа
13) Сотқа заңды тұлғаны жою
Салық қызметі ұйымдарының міндеттері:
Салық төлеушінің құқықтарын сақтауға;
Мемлекет қызығушылықтарын қорғауға, яғни салық төлеушінің салықтық
Қабылданған салықтық есеп берудің формаларын толтыру
Салықтық тексерістердің қатаң тәртіп бойынша жүргізуге;
Кодекс талаптарына сәйкес салықтық құпияны
Салық төлеушіге салықтық міндеттемені уақытылы
Салық төлеушінің өтініші бойынша
Бес жыл мерзім бойы салық және
Мемлекет меншігіне берілген мүліктің есебін сақталуын,
Салықтық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету
Әкімшілік құқық бұзу туралы Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес
Салықтар тексеріс кезінде салықтардан және бюджетке
Салықтық қызмет ұйымдары, сонымен қатар Қазақстан Республикасының салық
Салық заңнамасы Салық кодексінен және Қазақстан
Алайда, салық құқық қатынастары саласындағы барлық мәселелерді
Салық кодексі Салық кодексіне тікелей көрсетілген
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
2.1. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің құрылымы
Салықтық жүйе Қазақстанда 90-жылдардың басында енгізілді. Қолданылып отырған
Экономикалық реформаны Қаржы министрлігінің бағдарламасы бойынша өңдеу және
Нарыққа өту кезінде теориялық тұрғыдан алғанда Батыс Еуропа
Нарықтық жағдайға өту қай жағынан болса да жаңа
Осы салық жүйесі енгізілгеннен бастап біршама жыл өтті.
Салықтық жүйенің сол кездегі ең ірі жетіспеушілігі болып
отандық өндірістің құлдырауына және оның құрылымдарының нашар-лауына, халықаралық
барлық формадағы өндірушілердің салық төлеуден қашуына әсер етті;
шетелге капиталдың кетуіне әсер етті;
көлеңкелі экономиканың өсуіне, шаруашылық өмірдің қарақшылауына әсер
Басқаша сөзбен айтқанда, салық жүйесі түбегейлі өзгерісті қажет
Экономикалық реформаның мақсаты экономиканы бұзу емес, Қазақстан азаматтарының
Салық жүйесі мемлекетті оның әлеуметтік-экономикалық проблема-ларын шешуді қамтамасыз
Салық жүйесі салық төлеуші үшін тұрақты және түсінікті
Салық салу шаруашылық субъектілерінің формаларына, олардың ұйымдық-құқықтық формаларына
Салық жүйесі әділ болуы керек және салық ауыртпалығы
Салық саны жеңілдетілген және біршама есе азайтылған бодуы
Салық ауыртпалығы жеңілдетіліп, салық төлеушілерге салықтық шығындарды көрсетуде
Салық төлеушінің қорғауын қамтамасыз етуі керек. Салық төлеуші
Салық төлеуді заңды және заңсыз жолдармен көрсету тоқтатылып,
Бюджеттің аймақтық табыс бөлігі және өзін-өзі басқару органдарына
Қазақстандағы салықтық жүйені реформалау мәселесін Қазақстан экономикасы мен
Әрине, ҚР-ның салық жүйесін реформалаудың қарастырылған техникалық және
Бірақ Қазақстанның салық саясатындағы өзгерістері қаншалықты икемдігі тиімді
Құралдарды жұмылдыру қажеттілігі түсінігі шығындары салық төллеушілер құралдарының
Сонымен қатар салық салу әдістері мен механизмдерінің алмасуы
Басқа жағынан алғанда, Қазақстан үкіметінің экономикалық блогына жетекші
2000 жылы объективті қажеттілікке байланысты Қазақстан Республикасының Салық
Қазіргі таңда Қазақстанда (1999 жылдың 25 ақпанынан бастап)
Қазіргі таңдағы Қазақстан Республикасының салықтық жүйесі 2002 жылдың
Кесте 1- Қазақстан Республикасы салық жүйесі
Жоғарыда 1-кеседе келтірілген салық түрлерін жеке-жеке қарастыратын болсақ,
Басқа салықтармен салыстырғанда қосымша құн салығының бірқатар артықшылықтары
Алғаш рет Қосымша құн салығы Францияда (1954 жылы)
Орналастырылған тауарға ҚҚС-ғы экспорт-импорт операциялық кезіндегі сияқты жалпы
- Сатушы сатып алушының өзі тұрып жатқан жерінде
- Тауар сатып алушыдан Еуропаның басқа елдеріне өткізіледі.
- Сатушы елден әкелінген тауарды растайтын құжаттарды өзіне
Сатушы елдегі осындай сауда операцияларының тізімін кейін салық
ҚҚС-ғы Кеңес үкіметі кеңістігінде 1992 жылы пайда болды.
ҚҚС-ның салық төлеушілерге әсерін оны төлеуден босатуды енгізу
Көпшілік елдердің салық жүйесінде ҚҚС-ның күрделі мөлшерлемесі қолданылады.
Екі нөлдік — базалық және төмендетілген, қосылған нөлдік
25%, 12% және 6%. Швецияда да 12% бойынша
Қосылған құн салығы өзінің экономикалық мазмұны бойынша жанама
ҚҚС-н есептеу және төлеу тәжірибесін қарастыру барысында
Тікелей салықтардан айырмашылығы — жанама салықтар тауар, жұмыс
ҚҚС-ғы жанама салық ретінде салық төлеушінің мүлігі немесе
Мынаған көңіл аударған жөн: «төлем» түсінігі ҚҚС-н
Қосымша құн салғын төлеушілер - өндірістік және басқа
Салық салу обьектісі:
Қазақстан Республикасының территориясында тауарларды өткізу бойынша айналым;
Орындалған жұмыс бойынша айналымдар.
Қазақстан Республикасының салық кодексіне енгізілген соңғы өзгеріс-терге сәйкес,
Кез-келген кәсіпкер қосымша құн салығын төлеуші ретінде өз
Өндірілген тауар (қызмет,жұмыс) бойынша қосымша құн салығы соммасы
Акциздер. Акцизде қосымша құн салығы секілді жанама салық
Акциздік төлеушілер:
Қазақстан Республикасының территориясында акцизді өнімдер өндіруші заңды
Акцизді шикізаттардан тауар өндіруші ұйымдар;
Қазақстан Республикасының салық төлеушілері ретінде тіркелген және
Тәркіленген акциздік тауарларды өткізілуін жүзеге асырушылар.
Келесі тауарларға акциз салынады: этилды спирт, құрамында
Акциздің ставкасы = өткізілетін баға ішіндегі акциз сомасы/еркін
Акциздік өнімдерді өндіруші кәсіпорындар өздерінің тіркелген жері бойынша
Ол экономиканы реттеудің «экономикалық құралы» ретінде қолданылады. Заңды
Пайдаға салынатын салықты төлеушілер:
Заңды тұлғалар;
Кәсіпорынның филиалдары мен бөлімшелері;
Коммерциялық банктер мен басқа да несиелік мекемелер;
Сақтандыру ұйымдары;
Жеңілдетілген салық режиміне көшпеген шағын кәсіпорындар.
Пайдаға салынатын салықтан басқа табыс салығы да әрекет
Кәсіпорынға тиесілі акциялар бойынша алынған дивиденттер-15%;
Казино,ойын-сауық бизнес табыстары -90%;
Видео және аудио таспаларды прокатқа беруден түсетін табыс-70
Кәсіпорын мүлкіне салынатын салық. Кәсіпорын мүлкіне салынатын салық
Республикалық және жергілікті бюджетті шығындарды қаржыландыру үшін тұрықты
Кәсіпорындардың пайдаланылмайтын, артық мүліктерден арылуын ынталандырады.
Мүлік салығын төлеушілер кәсіпорындар, мекемелер, сонымен бірге шетел
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының барлық қалыптасу кезеңдеріндегі
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алу және нарықтық қатынастарға көшу
Бұрынғы Кеңес Үкіметінің салық заңдылығы жаңа жағдайларға сәйкессіз
Салықтарды алудың әдістері мен формаларының реформалануында бес ірі
1-ші кезең (1992-1995 жж) – жаңа салық жүйесі
2-ші кезең (1995-1998 жж.) – нарықтық экономика талаптарына
3-ші кезең (1998-2000жж.) – барлық қағидалардың ескерілуі арқылы
4-ші кезең (2001-2008 жж.) – Жаңа салық
5-ші кезең (2009ж)- салық Кодексіне өзгерту
Салықтық реформаны бірінші кезеңіндегі Қазақстан Республикасының салық
Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған Қазақстан
Бұл еліміздің экономикасын реформалаудағы күрделі жұмыстардың бірі болып
Қазақстанның салық жүйесі 1991 жылы өзінің бастамасын алды.
Бөтен тәжірибені ұлттық экономиканың ерекшеліктерін ескермей, толығымен қайталау
Мәні бойынша “салық жүйесі модерленген, кеңестік билік-әкімшілік жоспарлы
- 16 жалпы мемлекеттік;
- 10 жалпы міндетті жергілікті;
- 19 жергілікті салықтар және әртүрлі аударымдар.
Сол кезеңдегі салық жүйесінде салаға байланысты белгілінетін табысқа
Табысқа салық мөлшерлемелері келесі түрде болды:
- кәсіпорындардан - 25%
- коммерциялық банктер мен сақтандыру компанияларынан – 45%
- өндірістік кооперативтерден – 35%
- коммерциялық кіші кәсіпорындардан, қор, тауар-шикізаттық биржа-лардан, делдалдық
Мемлекеттік бюджетке салықтық түсімдердегі маңызды үлес салмағын айналымнан
ҚҚС тауарлар (қызмет, жұмыс) қайта өндірісі процесінің барлық
ҚҚС экономикалық болжамдарға қарамастан бағаның өсуіне әкеп соқты.
Теориялық тұрғыда ҚҚС өндірушінің қызметінің нәтижесіне тікелей әсер
Сонымен қатар, заңды дайындау кезінде тауар құнының ҚҚС
1991-1995 жылдарға салық салу жүйесінің негізгі мәселелерінің бірі
Бұл кезде барлық әлемде болашағы бар кәсіпорындарға бюджеттен
Нәтижесінде “селективті жеңілдік беру” қағидасы бойынша салық жүйесі
1991-1995 жылдардағы салық жүйесінің тәуелсіздігін жылдық салық
Біздегі салық салу жүйесі экономикалық және әлеуметтік маңызын
Нәтижесінде 1995 жылдың басында біздің елдің салық жүйесі
Экономикалық тиімділікті, қарапайымдылықты және жалпыға бірдей қабылданған дүниежүзілік
Салықтық реформаның екінші кезеңіндегі Қазақстан Республикасының салық жүйесі
1995 жылдың 1 шілдесінде іске қосылған Қазақстан Республикасы
Бұл кезде, динамикалы дамып келе жатқан экономикасы бар
Өңдеу кезінде сапалы шетелдік тәжірибе талданды, тәуелсіз эксперттер
Салық реформасының міндеттері:
Салық жүйесін және салық заңдылығын қарапайымдандыру. Бұл мақсат
- Қазақстан Республкасы қайта
- Кәсіпкерлікті қолдау және бәсекелестікті дамыту
- Қалалық жолаушы көлігін қамтамасыз
Жетістік немесе жетістікке жетуге ұмтылу, салықтық қатынастардың
Салық салу тәртібінің өзгеруі экономиканың нақты жағдайына байланысты
Сол кездегі Қазақстан бойынша тіркелген кәсіпорындардың жартысының қызметі
1995 жылғы “Салықтар туралы” заңы жеке тұлғалардан табыс
Арнайы экономикалық аймақтарға тікелей инвестицияны ынталандыру үшін
Осы жылдарда (1996-1997 жылдары) ЖІӨ 0,5%-і және 1,7%
Осыған байланысты, өз уақытында салық реформаларын тиімді жүргізу
Нәтижесінде 1999 жылы Қазақстанның салық жүйесі бастапқыдан өзгеше
Салықтық ауыртпалық және салық заңдылығының тұрақсыздығындағы өзгерістер сол
Экономиканың құлдырауы салық салынатын негізді азайтты. Статистикалық мәліметтер
- мемлекеттік бюджет 1998 жылы табыстар бойынша жоспардың
- шығындар бойынша 82%;
- бюджетке салықтар мен басқа төлемдер бойынша қарыздар,
- салық жинақтары 90% құрады.
Салық жүйесінің қажеттілігі арта түсті.
1999 жылдың 1 қаңтарынан бастап, 1998 жылдың 24
Осы шаралар 1998-2005 жылдардағы мемлекеттік бюджетке “салықтардың түсімі
Салық реформасының үшінші кезеңі (1998 жылдан 2002 жылға
2001 жылы Қазақстан Республикасының салық заңдылығы әлеуметтік
- Қазақстан территориясы бойынша көліктік құралдарға жинақ;
- Нарықта тауарларды өткізу құқығына лицензиялық жинақ;
- Алматы қаласының белгісін қолданғаны үшін жинақ;
- Заңды тұлғалардың “Қазақстан”, “ҚР” қолданғаны үшін жинақ;
- Қазақстан Республикасының радио жиіліктері ресурстарын қолдануға төлем;
- Жеке тұлғалардың шетелдік валютаны сатып алғаны
Салық ауыртпалығын төмендегідегі маңызды қадам 20% мөлшерінен 4%-ке
Заңды қабылдау кезінде ғалымдар, салықтық ұйымдар және салық
Салық кодексін өңдеу және қабылдаудың тұжырымдауы бойынша салық
Салық кодексі үш бөлімнен тұрады:
Жалпы бөлімі – бұл салық заңдылығының негізі, бұл
Ерекше бөлімі –салықтар, жинақтар және басқа да міндетті
Кодексте төлемдердің саны көбейтілген, олардың көбісі “ластаушы төлеуі
Салық реформасының төртіншіі кезеңі (2002 жылдан 2008 жылға
4-ші кезеңде, яғни 2001 жылдың 12 маусымында
Салық реформасының бесінші кезеңі 2009 жылдың 1 қаңтарынан
салық Кодексіне өзгерту қабылданып, іске қосылды.
Мемлекет басшысы 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының
Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасымен әзірленген жаңа Салық кодексінің
– Жаңа кодекс арқылы енгізілетін ең басты өзгеріс
Қазақстан Республикасы салық жүйесін басқару Қазақстан Республи-касы Конституциясы
Қаржы Министрлігінің салық комитеті салықтар және бюджетке төленетін
Уәкілетті мемлекеттік орган салық органдарына басшылық жасауды жүзеге
Салық органдарының бірінші басшыларын қызметке уәкілетті мемлекеттік органның
объекті бойынша салық салу;
пайдалану бойынша;
салық алынатын органдар бойынша;
экономикалық белгілері бойынша;
салық салу объектісін бағалау деңгейі бойынша;
Салық заңдары – бұл салық салу аясындағы қоғамдық
Қазақстан Республикасында 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап салық
Қазақстан Республикасның салық заңдары қағидаларының мәні ҚР Салық
– Жаңа кодекс арқылы енгізілетін ең басты өзгеріс
– Бұл заңнан мемлекеттің ұтатыны – салық салудың
– Әрине, жаңа жоба салықты әкімшіліктендіру бағытында да
– Иә. Батыс Еуропада, АҚШ-та салық жүйесі жақсы
– Ең бастысы, қазіргі кезде кәсіпкерліктің алдында тұрған
Сонымен 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасының
1. Салық салу мәселелері бойынша салықтық міндеттемелерді
2. Корпорациялық табыс салығы (КТС) бойынша реформалауда тұжырымдалған
Корпоративтік табыс салығы кезең-кезеңімен 2009 жылы 30%-дан 20%-ға
Қосылған құн салығының мөлшерлемесі келесі жылдан бастап 13-тен
Экономиканың барлық кәсіпорындары үшін инвестицияларды жүзеге асыру үшін
Жаңа инвестициялық преференциялар КТС бойынша ғана берілетін болады.
АЭА-ның барлық аумағында қызмет талаптарын, атап айтқанда инвестициялық
Инвестициялық ахуалдың тұрақтылығын қамтамасыз ету қажеттігін мойындай отырып,
3. Жаңа Кодексте бірлескен қызметке қатысушыларға, туынды қаржы
4. Қосылған құн салығы (ҚҚС) бойынша қазіргі жеңілдіктер
5. Шағын бизнеске салық салуды реформалау бөлігінде айтарлықтай
6. Жер учаскелерінің ауданы мен аумағына қарай бірыңғай
7. Көшуді жүзеге асыру ұсынылып отыр.
8. Жобада мүлікке салынатын салықты алу тәртібін өзгерту
9. Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық бойынша жылжымайтын
10. Көлік құралдарына салынатын салық бойынша ескі жеңіл,
11. Жер қойнауын пайдаланушыларға салық жүктемесін ұлғайтуға мүмкіндік
- роялти төлемін өндіру көлемі мен әлемдік баға
- 2009 жылғы 1қаңтардан бастап ТШО келісім-шартынан басқа
- жеке салық есебін жүргізудің базалық қағидаттарын белгілеу;
- қол қойылатын бонустың бастапқы
- үстеме пайда салығының әдістемесі өзгертілді және
Жаңа Салық кодексі экономиканың орнықты дамуы және оны
2.3 Қазақстан Республикасы бойынша бюджетке түсетін салық түсімдерінің
Республикамызда соңғы жылдары аймақтың экономикаға, аймақтарды дамытуға, дәлірек
Қазақстан Республикасы салық жүйесін басқару Қазақстан Республи-касы Конституциясы
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі экономикалық қатынастар мен сәйкес
Бюджеттің әр түрлі деңгейлері жиынтығында мемлекеттік бюджетті құрайтын
Жергілікті бюджеттердің құрылуының қазіргі механизмі Қазақстан Республикасының Конституциясымен,
Қазақстан Республикасының аймақтық бірегей бюджеті жергілікті бюджет бола
Диаграмма-1 Қазақстан Республикасындағы бюджеттердің әр түрлі деңгейлері
Енді диагараммадан көретін болсақ жоғарыда көріп отырғанымыздай
Төмендегі 2-кестеде жалпы Алматы облысы бойынша 2003-2005 жылдар
2006 жылы болжанған-11388167мың теңге, нақты түсім 11357888 мың
Оның ішінде, республикалық бюджеттің нақты түсімі-5060004мың теңге болды,
2007 жылы болжанған-18566846 мың теңге, нақты түскен түсім
2006 жылмен салыстырғанда өсім темпі 174,2% болды, жалпы
Диаграмма-2 Алматы облысы бойынша 2006, 2007, 2008жж.
Алматы облысы бойынша 2006, 2007, 2008 жж.
Ал жергілікті бюджет бойынша салық түсімі 2006
Диаграмма-3 Алматы облысы бойынша республикалық және жергілікті бюджеттің
Жоғарыдағы диаграммадан көріп отырғанымыздай республикалық бюджет бойынша мұнда
Ал жергілікті бюджет бойынша өсу темпі 125,8%-дан
Кесте 2- Республикалық және жергілікті бюджеттердің орындалуы
Республикалық бюджет Жергілікті бюджет
2007 жылғы
1 қаңтарға
қассалық
атқарылуы млн. тенге Қорытын-дысына %-бен Бір жылға
1 қаңтарға
қассалық
атқарылуы млн. тенге Қорытын-дысына %-бен Бір жылға бекітілген
1 2 3 4 5 6 7
Түсімдер 722034 100,0 101,7 486289 100,0 104,4
Табыстар оның ішінде 649000 89,9 101,7 355676 73,1
Салық түсімдері 603396 93,0 104,0 343855 96,7 104,4
Салықтық емес түсімдер 39348 6,1 76,4 5575 1,6
Капиталмен жасала-тын операциялардан түскен табыстар 6256 1,0 94,6
Алынған ресми трансферттер 57630 8,0 100,0 122926 25,3
Кредитті қайтару 15404 2,1 106,7 7696 1,6 76,5
Шығыстар 768935 100,0 97,0 479119 100,0 99,5
Шығындар оның ішінде: 730459 95,0 97,1 471955 98,5
Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызмет көрсету 42738
Қорғаныс 40415 5,5 91,3 7153 1,5 100,3
Қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік 73779 10,1 99,9 17771
Білім беру 23203 3,2 98,9 130966 27,7 99,2
Денсаулық сақтау 19104 2,6 100,5 74087 15,7 98,9
Әлеуметтік қамтамасыз ету және әлеуметтік көмек беру 202043
Тұрғын үй-коммуналдық шарушылық 10321 1,4 99,5 40145
Мәдениет, спорт,
Туризм және ақпараттық кеңістік 12879 1,8 99,5 20910
Отын-энергетикалық кешен және жер қойнауын пайдалану 8486 1,2
Ауыз су, орман, балық шаруашылығы және қоршаған ортаны
Өнеркәсіптік және құрылыс 1364 0,2 92,0 2501 0,5
Көлік және байланыс 58812 8,1 96,5 25620 5,4
өзгелер 68010 9,3 97,1 30973 6,6 98,1
Борыш қызметі 34338 4,7 90,8 1170 0,2 91,4
Ресми трансферттер 93630 12,8 99,8 57650 12,2 100,0
несиелер 38476 5,0 93,8 7162 1,5 82,9
Бюджет тапшылығы -46901 7179
2007 жылғы Республикалық және жергілікті бюджеттердің орындалуын сипаттайтын
2008 жылдың 1 қаңтарына Республикалық бюджетке түскен түсімдер
Есепті кезеңде республикалық бюджеттің 89,9%-ын табыстар, соның ішінде
2007 жылғы тиісі кезеңмен салыстырғанда бұл шығындар тиісінше
2008 жылдың 1 қантарына жергілікті бюджетке түскен түсімдердің
Жергілікті бюджет шығындарының елеулі бөлігі әлеуметтік салаға (51,9%)
2007 жылғы тиісті кезеңнің деректерімен салыстырғанда жергілікті
Кесте 3- 2005-2007 жылдардағы облыстардың жергілікті бюджетінің табыс
Аймақтар жылдар
2005 2006 2007
Ақмола 56,5 45,8 45,2
Ақтөбе 85,2 93,9 92,1
Алматы 47,9 54,7 57,5
Атырау 98,2 85,8 87,7
Шығыс Қазақстан 81,3 76,0 64,1
Жамбыл 52,4 41,4 28,2
Батыс Қазақстан 93,7 84,5 89,3
Қызылорда 78,8 51,0 42,8
Қарағанды 96,1 96,3 88,3
Қостанай 79,0 67,0 65,4
Маңғыстау 97,4 97,8 93,2
Павлодар 88,7 93,5 93,1
Солтүстік Қазақстан 55,1 51,6 49,6
Оңтүстік Қазақстан 47,4 54,2 45,4
Астана қаласы 81,3 81,1 67,3
Алматы қаласы 94,7 96,4 88,7
3-кесте мәліметтер негізінде экономикалық әлуеті жоғары
Нарықта өту жағдайында жергілікті бюджеттердің түсімдерін негізгі
Қазіргі уақытта жергілікті бюджеттерді жеке табыс
Алматы облысы бойынша 2005-2007 жылдар аралығында бюджетке
Алматы облыстық Салық Комитеті 1991 жылы құрылды. Салық
Салық Комитеті мемлекеттік кіріс түсімін қамтамасыз ету
Кесте 4-2005 жылы Алматы облысының бюджетіне төленетін салықтар
(мың теңге)
Төлемнің аты Болжам Нақты түскені %-ға орындалды. Ауытқуы
(+;-)
Заңды тұлғ-ң корп.таб.салық 355810,0 332455,8 93,4 -23354,2
ҚҚС барлығы 1535640,0 1610027,2 104,8 74387,2
Өнд.ішкі тауар ҚҚС 687741,0 748223,8 108,8 60482,8
Импорттық тауар-ң ҚҚС 847899,0 861803,4 101,6 13904,4
Кеден төлемдері 468362,0 529673,6 113,1 61311,6
РБ-ке түсетін салықтық емес түсімдер 39347,0 8879,6 22,6
РБ қорытындысы 2407689,0 2493180,7 103,6 85491,7
Төлем көзіне салық сал.табыс 184819,0 2334890,9 102,1 3919,0
Төлем көзіне салық салынбайтын табыстар 40703,0 337961,6 124,5
Кәсіптік қызм-н айн-н азамат-н алынатын ЖТС 6249,0 123630,5
Әлеуметтік салық 452667,0 451857,2 99,8 -809,8
Заңды тұлғ-ң мүлік салығы 13206,0 9764,3 73,9
Жеке тұлғ.мүлік салығы 4563,0 6200,1 135,9 1637,1
Жер салығы 8173,0 9242,2 113,1 1069,2
Заңд.тұлғ.көлік салығы 6428,0 3823,6 59,5 -2604,4
Жеке тұлғ.көлік салығы 14076,0 17387,8 123,5 3311,8
Біртұтас жер салығы 3334,0 3224,9 96,7 -109,1
ЖБ-ке барлық акциздер 324121,0 323281,3 99,7 -839,7
Ішімдік өнімдеріне акциздер 61044,0 93029,9 152,4 31985,9
Темекі акциздері 259220,0 224431,0 86,6 -34789,0
ЖБ түсетін салықтық емес түсімдер 5259,0 12723,6 241,9
ЖБ қорытындысы 1150915,0 1267854,9 110,2 116939,9
Салықтар мен табыстардың қорытындысы 3558604,0 3761035,6 105,7 202431,6
Қайнар көзі: Алматы облысы Салық комитетінің есебінен
Алматы облысы бойынша 2005 жылғы жылдам есебі бойынша
Бюджетке түсетін салықтар және міндетті төлемдерді жинау жоспары
Өткен жылмен салыстырғанда бюджетке 10659227,8 мың теңгеге
Республикалық бюджет кірісіне 2407689,0 мың теңге болжам
Ал жергілікті бюджет бойынша болжам 1150915,0 мың
Республикалық бюджетке түсетін ҚҚС-тағы болжанған түсімнен 104,8%-ға артық
Ал бонустар бойынша болжам 5 есеге артық орындалды,
Алматы облысы бойынша мына салық түрлерінің үлесі
2005 жылы бюджетке түсетін салықтар және басқа да
- салық салынатын табысы бар жеке табыс салығы
- әлеуметтік салық 5340764,0 мың теңге бюджетке түсті
- жеке тұлғалардың мүлік салығы 89926,1 мың теңге
- бір тұтас жер салығы 28621,4 мың теңге
[Қайнар көзі: Алматы облысы Салық комитетінің есебінен]
Кесте 5- 2006 жылы Алматы облысының бюджетіне төленетін
Төлемнің аты Болжам Нақты түскені %-ға орындалды. Ауытқуы
(+;-)
Заңды тұлғ-ң корп.таб.салық 3305366,0 3470008,2 105,0 164642,2
ҚҚС барлығы 10078968,0 12747409,5 126,5 2668411,5
Өнд.ішкі тауар ҚҚС 3215568,0 4509583,0 140,2 1294015,0
Импорттық тауар-ң ҚҚС 6863400,0 8237826,5 120,0 1374426,5
Барлық акциздер (РБ) 147688,0 255722,0 173,2 108034,0
Импорт тау. акциздері 147688,0 255722,0 173,2 108034,0
Кеден төлемдері 4390434,0 5653849,5 128,8 1263415,5
РБ-ке түсетін салықтық емес түсімдер 349644,5 406643,6 116,3
РБ қорытындысы 18375164,5 22654887,8 123,3 4279723,3
Төлем көзіне салық сал.табыс 1777651,0 1931828,4 108,7 154177,4
Төлем көзіне салық салынбайтын табыстар 294179,0 315365,8 107,2
Кәсіптік қызм-н айн-н азамат-н алынатын ЖТС 106891,0 116106,6
Әлеуметтік салық 4944269,0 5340764,0 108,0 396495,0
Заңды тұлғ-ң мүлік салығы 847432,0 9325540,3 110,0
Жеке тұлғ.мүлік салығы 89052,0 95006,0 106,7 5954,0
Жер салығы 244063,0 266755,2 109,3 22692,2
Заңд.тұлғ.көлік салығы 84671,0 89926,1 106,2 5255,1
Жеке тұлғ.көлік салығы 326869,0 333572,5 102,1 6703,5
Біртұтас жер салығы 20837,0 28621,4 137,4 7784,4
ЖБ-ке барлық акциздер 3530218,0 3703969,0 104,9 173751,0
Қоршаған ортаны ластау үшін төлем 410724,0 429469,5 104,6
Ішімдік өнімдеріне акциздер 588364,0 686843,1 116,7 98479,1
Темекі акциздері 2891865,0 2956411,0 102,2 64546,0
ЖБ түсетін салықтық емес түсімдер 64743,0 89770,7 138,7
ЖБ қорытындысы 13268214,0 14325549,0 108,0 1057335,0
Салықтар мен табыстардың қорытындысы 31643378,5 36980436,8 116,9 5337058,3
Қайнар көзі: Алматы облысы Салық комитетінің есебінен
Алматы облысының бюджетке төленетін салықтар және басқа міндетті
Өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда бюджетке 33219401,2 мың
Республикалық бюджеттің болжамы бойынша 18375164,5мың теңге, ал нақты
Жергілікті бюджеттің болжамы бойынша 13268214,0 ал нақты түскені
2004жыл аралығында жергілікті бюджет бойынша болжам 5 есеге
Облыстық территорияда 2004 жылы салық әкімшілігін жақсарту, салықта
Өткен жылмен салыстырғанда салықтар мен төлемдердің мына түрлері
Алматы облысы бойынша мына салық түрлерінің үлесі артты,
Республикалық бюджетке түскен заңды тұлғалардың корпоративтік табыс салығының
Кесте 6- 2007 жылы Алматы облысының бюджетіне түсетін
Төлемнің аты Болжам Нақты түскені %-ға орындалды. Ауытқуы
(+;-)
Заңды тұлғ-ң корп.таб.салық 3533547,0 4002708,8 113,3 469161,8
ҚҚС барлығы 17146845,0 17751374,5 103,5 607529,5
Өнд.ішкі тауар ҚҚС 6752568,0 7063836,7 104,6 311268,7
Импорттық тауар-ң ҚҚС 10394277,0 10690537,8 102,9 296260,8
Кеден төлемдері 6830048,0 6482431,5 94,9 -347616,5
Импорт тау. акциздері 178814,0 299275,8 167,4 120461,8
РБ-ке түсетін салықтық емес түсімдер 178814,0 299275,8 167,4
РБ қорытындысы 27805812,0 28706805,3 103,2 900993,3
Төлем көзіне салық сал.табыс 2507598,0 2588437,6 103,2 80839,6
Төлем көзіне салық салынбайтын табыстар 317915,0 336057,9 105,7
Кәсіптік қызм-н айн-н азамат-н алынатын ЖТС 117975,0 124146,0
Әлеуметтік салық 6356531,0 6419650,0 101,0 63119,0
Заңды тұлғ-ң мүлік салығы 1261053,0 1343310,5 106,5
Жеке тұлғ.мүлік салығы 97848,0 104984,0 107,3 7136,0
Жер салығы 266110,0 289920,2 108,9 23810,2
Заңд.тұлғ.көлік салығы 94155,0 103408,6 109,8 9253,6
Жеке тұлғ.көлік салығы 405848,0 444508,3 109,5 38660,3
Біртұтас жер салығы 34868,0 41150,5 118,0 6282,5
ЖБ-ке барлық акциздер 5053930,0 5170389,6 102,3 116459,6
Ішімдік өнімдеріне акциздер 803661,0 859881,1 107,0 56220,1
Темекі акциздері 4152500,0 4202717,2 101,2 50217,2
ЖБ түсетін салықтық емес түсімдер 226832,0 268404,8 118,3
ЖБ қорытындысы 18855197,0 19506525,1 103,5 651328,1
Салықтар мен табыстардың қорытындысы 46661009,0 48213330,4 103,3 1552321,4
Қайнар көзі: Алматы облысы Салық комитетінің есебінен
Алматы облысы бойынша 2007 жылғы жылдам есебі бойынша
Мемлекеттік бюджетке түсетін салықтар және міндетті төлемдерді
Республикалық бюджетке болжам жасалды және ол 27805812,0 мың
Ал жергілікті бюджет бойынша болжам 18855197,0 мың
Алматы облысы бойынша мына салық түрлерінің үлесі артты,
Өткен жылмен салыстырғанда салықтар мен төлемдердің мына түрлері
- ҚҚС-ғының барлығы 17754374,5 мың теңге, салық салынатын
- заңды тұлғалардан алынатын корпоративті табыс салығы болжам
- ішкі өндіріс тауарларына салынатын ҚҚС-ң болжамы 171468845,0
- біртұтас жер салығы 34868,0 мың теңге
Кесте 7- Алматы облысы бойынша 2005-2007 жылдар аралығында
Төлемнің аты 2005 ж. 2006 ж. 2007
Салықтар мен табыстардың қорытындысы 3761035,6 105,7% 36980436,8
Диаграмма 4-Алматы облысы бойынша 2005-2007 жылдар аралығында бюджетке
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ
3.1. ҚР-ның салық жүйесін дүниежүзілік салық жүйесімен салыстыру
Қазіргі таңда Қазақстан салық салу жүйесін қалыптастырудың күрделі
Салық жүйесін көп жылдардан бері дамытып, біздің
Батыс Европалық елдердің салық жүйесі өзара әрқилы. Бірақ
Қазіргі салықтық реформаның негізгі бағыттарын және себептерін қарастырайық.
Америка Құрама Штатының салық жүйесі.
Америка Құрама Штатының салық жүйесі 200
Бірақ, басқарманың жергілікті ұйымдары қаржылық ресурстардың меншік көздеріне
Федералды табыстарда тікелей салықтардың маңызы
АҚШ-тың федералды бюджетінің табыстарының
Фискалді жүйенің қайта өзгерісі жақсы нәтижелері
Сонымен табысқа салық салуды дамытудың
Жергілікті салықтар өзіндік жеке рөл атқарады,
АҚШ-та салықтар төлеміне бақылауды орталық
Барлық салықтық декларацияларға камералдық
Ұлыбританияның салық жүйесі.
Ұлыбританияның салық жүйесі негізінен
А Шедуласы мүлікпен табыстар: жерге меншік,
В Шедуласы –коммерциялық мақсатта қолданылатын ормандық массивтерден табыс.
С Шедуласы - өндірістік коммерциялық қызметтен
Бірінші бөлігі, сауда немесе іскерлік операциялардан
Екінші бөлігі, мамандандырылған қызмет нәтижелерінде алынатын табыс,
Үшінші бөлігі, салық салуға жататын пайыздар немесе
Төртінші бөлігі Е шедуалына кірмейтін шет елдегі
Бесінші бөлігі, шет елдегі мүлікпен табыс;
Алтыншы бөлігі, жоғарыда көрсетілмеген табыстардың барлығы (мысалы гонорар)
Табыс салығы заңмен рұқсат етілген жеңілдіктерді
Еңбекақыдан табыс салығы ұстаз иесінен алынады.
Қазіргі британдық табыс салығының ұйымы 1965-1973 жылдардағы
Салық салудың гиберализациясының жалпы бағыты
Францияның салық жүйесі.
Францияның салық жүйесі Қазақстан Республикасында
Францияда қосылған қнға салықтың ставкалары қолданылады:
Бірінші мөлшерлеме - қазіргі уақытта салықтың
Екінші мөлшерлеме - жоғарыланатын мөлшерлеме - 22%
Үшінші мөлшерлеме - төмендетілген мөлшерлеме - 7% мәдени
Төртінші мөлшерлеме - ең төменгі мөлшерлеме - 5,5%
Бұдан басқа, ҚҚС келесілер босатылады: мемлекеттік
- акциздер
- кедендік баж
Салықты есептеуге кәсіпорынның жылдық табысы (шығыны)
Табыс салығы тобында жеке тұлғалардан алынатын
Кәсіпорында 10 және одан артық адам
Францияның салық жүйесінде жергілікті салықтар маңызды
1) құрылысы бар учаскелерге жер салығы.
2) құрылысы жоқ учаскелерге жер салығы.
3) тұрғын үйге салық.
4) мамандық салығы.
Арналған негізгіден басқа, жергілікті басқару
Негізгі салық басқармасы экономика және қаржы министрлігінің
Германияның салық жүйесі.
Федеративті құрылыстағы кез-келген ел сияқты
Германиядағы салықтардың негізгі түрлері:
жеке тұлғалардан табыс салығы;
корпорацияларға салық;
қосылған құн салығы;
кәсіптік салық;
мүлік салығы;
жер салығы;
жер учаскесін сатып алу кезінде төленетін салық;
сақтандыру төлемдері;
мұрагерлік және сыйақыға салықтар;
көлік салығы;
өрттен қорғауды қамтамасыз етуге салық;
кофе, қант, минералды майлар, ішімдік және темекі
Германия территориясында газ және мұнай өндіруді дамытуға
жиналатын жинақтар.
Германиядағы табыс салығы прогрессивті. Оның минималды
Ескерілмейтін минимум жеке бастыларға айына 1536
Табыс салығының объектісі болып адамның барлық табыстары
Германияның салық жүйесінің эволюциясы қаржылық тұрғындағы
Италияның салық жүйесі.
Италияның қазіргі салық жүйесі 80 жылдардың аяғында қалыптасты.
Көптеген дамыған елдердегі сияқты Италияның мемлекеттік табыстарының негізгі
Өзгерістер инфляция индексін есепке ала отырып, жыл
-7,2 млн.лирға -10%
-7,2 млн-нан 14,4 млн.лирға -22%, одан жоғары -50%
80-ші жылдары табыс салығының максималды
Табыстылығы бойынша екінші тікелей салық заңды тұлғалық табыс
Бұл екі салық –жалпы мемлекеттік. Олардан басқа Италияда
Италиядағы жанама салықтардың ішінен бірінші кезекте қосылған
сақтандыру және несие беру бойынша
акциялар мен облигацияларды тарату бойынша операциялар
медициналық қамтамасыз ету бойынша шығындар
халықтық білім беру бойынша шығындар
мәдениет бойынша шығындар
жалдық коммерциялық емес түрлері
байланыстық қызметтер
алтын және шетелдік валютамен операциялар
тауарларды экспортқа шығару
халықаралық қызметтер және олармен байланысты операциялар
Италиядағы қосылған құн салығының қалыпты
Италиядағы табыстарға салықтарды алу әдістерін келесідей
салықтарды тікелей бюджетке аудару
сомаларды төлеу кезінде салықты ұстап қалу
салықтық реестр-тізім арқылы салықты алу
Италияда салықтарды алу кезінде салықтық реестрді
Австрияның салық жүйесі.
Австрияның салық жүйесі германдық салық жүйесіне
өндірістік және коммерциялық қызметтен
жалдану бойынша жұмыстан
мамандандырылған қызметтен
мүлікті жалға беруден
басқа да көздерден
Сонымен қатар, табыс салығы жеке тұлғалардың
Шаруашылық субъектілердің барлық түрлері, оның ішінде серіктестіктер
1944 жылға дейін мүліктік салықтың
Сонымен қатар кәсіптік салық алынып тасталынады.
Мұрагерлер және сыйлауға салық мөлшері
Австрияның салық заңдылығы көптеген
Швецияның салық жүйесі.
Қазіргі уақытта Швецияда корпорацияларға салық 28% құрайды.
Капиталдан табысқа салық 30% бойынша алынады. Капитал түсінігіне
Акциздер тауарларын шектелген топтарына салынады: ішімдік, темекі,
Мұрагерлік және сыйлауға салық сатылы -10%-дан 60%-ға
Аймақтық және жергілікті салықтар мөлшері бойынша
Елдің әкімшілік-территориялық бөлінуіне сәйкес табыс салығы келесідей
Бірінші, жылына 175 мың кроннан асатын
Екінші, аймақтардың әртүрлілігіне байланысты жергілікті табыс
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді. Оны
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді.
Швеция бюджетінің маңызды табыс топтарының бірі – еңбекақы
Кейбір аталмаған батысевропалық елдердің корпорация
Осылармен салыстырғанда швейцарияда колданылатын
Японияның салық жүйесі.
Японияның салық жүйесі 19 ғасырда қалыптасты.
Қазіргі салық жүйесі 1989 жылдың 1 сәуірінен бастап
Қытай Ұлттық Республикасының салық жүйесі.
Қытай Ұлттық Республикасының негізгі салықтарының бірі
Материалдық өнідіріспен айналысатын және ашық экономикалық
Пайда бухгалтерлік есеп тәртіптерімен және шоттар жоспарына
Кәсіпорынның шыққан шығындары болашақтағы 5 жыл табысы
Төзу тікелей амортизация әдісін қолдану арқылы
Қытайда қосылған құн салығы негізгі
Кәсіпкерлік қызметті іске асыруға салық,
сақтандыру;
мәдени шаралар;
спорттық шаралар;
қонақ үйлер мен мейрамханалар;
жалдық қызмет;
туризм;
жылжымайтын мүлікті сату;
пошталық қызметтері;
қаржылық опреациялар.
Жылжымайтын мүлікке және бір тұлғадан екіншісіне ауысуына салық
80-90 жылдардағы салықтық реформалау кезінде қазіргі кезеңдегі нарықтық
Келесі бағыттарды атап көрсетуге болады:
Өндірістік және ғылыми-техникалық салаларда тұрғындар және кәсіпкерлердің инвестициялық
Бюджетті толықтырудың тиімді көзі ретінде тұтынуға салықтың іс-әрекет
Салықтық құрылымда маңызды өзгеріс корпорациялар мен тұрғындар үшін
Салық салудың біртекті қүрылымдарын қалыптастыру. Салықтық жеңілдіктердің
Сыртқы заңдылығына кіші
«Ластаушы төлеуі тиіс» қағидасы бойынша экономикалық
Сонымен, қазіргі салықтық жүйенің құрылуының
3.2. Қазақстан Республикасының салық салу жүйесіндегі мәселелер
және салық салу жүйесін жетілдіру жолдары
Салықтар мемлекеттің егемендігінің бір көрінісі. Осынысымен салықтар
Экономистердің анықтауы бойынша салық саясаты қаржы саясатының
Салық саясаты мемлекеттің мемлекеттік шығындарды, салық салу және
Жалпы экономикалық негізделген салық саясаты қаражаттарды орталықтандыруды, оптимизациялауды
Батыс экономистері салық саясатын өз алдына бөлмейді және
Бұл саясатты олар мемлекеттік бюджетке қатысты, шығындар, салықтар
Сондай – ақ дискрициондық емес салық саясаты ұғымы
Салық саясатын жүргізудің негізгі бастамасы – салық төлеушілерден
Салық саясаты ағымдық қана емес, болашақ кезеңге де
Ресей экономисі, салық төңірегіндегі еңбектердің авторы Черник Д.Г.
Салық саясаты қаржы құралдарын жинаудың формалары мен әдістерінің
Мұнда осы тетіктер арқылы бір жағынан экономика субъектілерінен
Бұл порадокстың шешімі сапалы компромис негізінде жүзеге асырылуы
Жоғары дамыған салықтық қатынастар жағдайында салық саясаты ұлттық
Жалпы салық саясатының жүргізілу барысындағы негізгі мақсаты:
Мемлекеттің жалпы шаруашылығын реттеу үшін жағдай туғызу. Нарықтық
Осы мақсаттарды көздеген салық саясатында мемлекеттің салыстырмалы дербестігі
Салық саясатын өзгерте отырып, салық механизмімен манипуляция жасай
Салық саясаты арқылы іске асатын салықтық реттеу мемлекеттің
Мемлекеттік салық саясатының жүзеге асырылуына қажет салық
Шынайы тәжірибенің призмасы арқылы қарастырылатын салық механизмі нақты
Салық механизмі – іс жүзіндегі салықтық қызметтердің жинағы
Объективті негізге негізделмеген кез-келген салықтық шара ұдайы өндіріс
Салық механизмі, бұл ұғымды ұйымдастыру экономикалық категория
- салықтық жоспарлау;
- салықтық реттеу;
- салықтық бақылау.
Салық механизмі шаруашылық механизмі сияқты екі бастаманы біріктіреді:
Жоспарлау, яғни халық шаруашылығының барлық аймақтары мен салаларының
Стихиялық нарықтық бәсеке. Мұнда өндірушілер мен тұтынушылар тіке
Өндірушілердің бір шеттілігінің, олардың қайшылықты мүдделерінің салдарынан қиын
Салық механизмі мен салық саясаты салықтардың қоғамдағы рөлін
Экономикамызда салық жүйесін бағалау критерилері өте маңызды рөл
Салық саясаты – мемлекеттің жалпы саясаттық жағдайының құрамды
Осы аталған критерилерге мыналарды қосуға болады: түсімдерді жұмылдыру,
„Теңдік” немесе „Әділдік” критерйі әртүрлі салық төлеушілерге салық
Әділдіктің екі түрі болады:
Бірінші түрі – сатылас әділдік. Яғни, салық ауыртпалығының
Әділдіктің екінші түрі – деңгейлес әділдік. Яғни салық
Салық саясатын талдауда қолданатын келесі критерий –салық жүйесінің
Қарапайымдылық – салық саясатын бағалауда ең қажетті критериі
Сонымен, салық жүйесінің негізгі мақсаттарының бірі – түсімдерді
Ерекше шаралар негізінде алдағы түсімдерді болжамдау –
Салық жүйесін жетілдіру жолдары шексіз, өйткені қоғам
Салық әкімшілігі – салықтардан кетуден гөрі салықтарды төлеу
Салық жүйесінде әлі күнге дейін нашар жиналатын салықтар
Мемлекеттік мүлікті түгендеу процесі өте баяу жүруде, дегенмен
Қазақстан Республикасындағы салық саясатын жетілдіру мақсаттары қандай? Бұл
Салық реформасы салық төлеушілерге салық ауыртпашылығын төменде-туге, салық
Жалпы алғанда еліміздің салық жүйесін жетілдірудің негізгі бағыттары
- салық жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- салық жүйесін максималды түрде ықшамдау;
- салық прессингін әлсіздендіру;
- салықтарды алудың парасатты деңгейін қамтамасыз ету;
- тікелей және жанама салықтарды оңтайлы түрде байланыстыру;
Соңғы жылдары нарықтық экономикасы дамыған мемлекеттерде тікелей
- яғни әкімшілігінің тікелей салықтарды жинаудаға тиімді салықтық
- тұрақты салық салынатын базасы бар мүлік салықтарының
- салықтарды төлеумен есептеудің тәртібін жүзеге асыратын
- шаруашылық субъектілерінің нақты шығындарымен олардың өндірістік
- жеке тұлғаларға салынатын табыс салығын жетілдіру;
- инфляциялық үрдіс есебі мен салық салудың
салықтарды төлеу кезінде еркінділік принципін дамыту.
Яғни бұның негізгі ажыратылмайтын бөлігі салық төлеушілерге уақытында
Сонымен бірге айта кету керек, көп мөлшердегі негізгі
Қазақстанда мемлекетіміздің экономикасын өркендетіп, шаруашылықты дамытатын салық жүйесі
Солардың бірі – салық жүйесінің тұрақтылығы. Салық жүйесінің
Белгісіздік - кәсіпкерліктің жауы болып табылады. Кәсіпкерлік
Сонымен қатар алдағы кезеңде салық салудағы ставкалармен шарттардың
Салық жүйесінің тұрақтылығы салықтар құрамын, ставкаларын, жеңілдіктерін,
Салық салудың кез келген жүйесі қоғамдық құрылыстың сипатын,
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен қорыта айтқанда, салықтар – мемлекет қазынасын толтырудың,
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін
Тарихымызда „Салық Кодексін” Қазақстан Республикасымен қатар ТМД елдері
Осы аталған мәселелер Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығымен 1995
- салық жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- салық жүйесін максималды ықшамдау, яғни заңдар мен
- салық мөлшерлемесін төмендету арқылы, салық прессингін әлсірету;
- тікелей және жанама салықтарды оңтайлы түрде ұштастыру;
- тұрақты салық салынатын базасы бар, мүлік салықтарының
Салық жүйесінде бюджетаралық қатынастар өте маңызды орын алады.
- бюджет жүйесінің звенолары арасында кірістер мен шығыстарды
- аймақтық бюджет кірістерінің деңгейін жоғарлату;
- жасанды түрде қалыптасатын аймақтық бюджеттердің демеу қаржысын
Сонымен қатар, қазіргі кезде теориялық және практикалық мәселелер
Сонымен, қорыта айтқанда ұсынып отырған осы бағыттарды қаржы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Нормативтік актілер
Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1998 ж. 7 қазанында енгізілген
Қазақстан Республикасының салық кодексі. 2003 ж. 12 желтоқсанынан
Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан-2030» бағдарламасы,Алматы,1997ж,85б.
Н.Ә.Назарбаев «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты халыққа
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Салық кодексі, толықтырулар мен өзгертулер 2009ж.
Арнайы әдебиеттер
Абибулаев Б. Об основных тенденциях развития алкогольной продукции
Абибулаев Б. О ситуации на рынке подакцизной продукции
Абдракимова Ж. Табыс салығы / Қаржы -қаражат.-А.-2001ж 285б.
Айдаров Д.Б. Теоретические
Ажгалиева Д. Практика применения акцизов в зарубежных стран
Алейбек Н. Организация Государственного регулирования оборота нефтепродуктов //
Амиреева К.К. Контроль за подакцизными товарами // Налоговый
Әубәкіров Я, Нәрібаев К. „Экономикалық теория негіздері”,- 1998,126-131
Ержанова С. Налогооблажение юридических лиц в Казахстане. –
Ермекбаева Б.Ж. „Салықтар және салық салу”,- Алматы: „Қазақ
Ермекбаева Б.Ж. “ Шет мемлекеттер салығы”,- Алматы: 2004,
Ермекбаева, Б. Ж. Салықтық
Иваненко В. Особенности налоговой системы Канады // Финансы.
Ильясов К.К., Зейнелғабдин А.Б., Ермекбаева Б.Ж. “Налоги и
Искакова З.Д. “Реформирование налоговой системы в разрешении проблемы
Мамыров Н.Қ., Тлеужанова М.Ә. „Макроэкономика”,- Оқулық Алматы: Экономика,
Найманбаев С.М. “Салықтық құқық”, - Алматы: “Жеті жарғы”
198-230 бб.
Нурахаев М.Е. Акцизы на бензин и на дизельное
Омаров К.Р. Отраслевые и иные особенности налогооблажения и
Пансков В.Г. Акцизы и проблемы государственного регулирования рынка
Рожнева Т. Налоговая система Германии // Финансы. –1999.
Сахариев С.С., Сахариева А.С. „Жаңа кезең – экономикалық
Сейдахметов Ф.С. “ Налоги в Казахстане”,- Алматы: 2002,
Статистический ежегодник Казахстана: Статистический сборник / Под ред.
Туралыкова Е. “ Совершенствование налоговой системы РК”,- //
Худяков А.И., Бродский Г.М. „Теория налогообложения”,- Издательство норма
Худяков Л.Н. Финансовое право Республики Казахстан.-Алматы, 2001г.
Шеденов Ө.Қ., Байжомартов Ө.С., Комягин Б.И. „Жалпы экономикалық
Щербина А. Т. Улучшать работу налоговых инспекций. //
Шиликбаев C. Модель для расчета оптимальной ставки налогообложения.
Ысқақов, Марлен. Салық жүйесін
жетілдіру экономиканың дамуына қызмет етеді.Қаржы министрлігі
Салық комитетінің төрағасы Марлен Ысқақовпен сұхбат] / Смайыл,
Ержұман// Егемен Қазақстан.- 2005.- 21 мамыр.- 2 б.
32. Ілиясов Н.Қ., Құлпыбаев С. “Қаржы”- Алматы:
Қосымша -1
Салық механизмінің элементтері
Салық салу
қағидаттары
Салық
элементтері
Салық
Механизмі
Ақпаратты
қамтамасыз ету
Салықтардың
Алудың әдістері
Арнаулы салық режимдері
Жеке табыс салығы, 31-наурызға дейін
Корпоративті табыс салығы
кварталдың 20 –на дейін
Тікелей салық
Қазақстан Республикасының салық жүйесі
Жанама салық
Басқа да міндетті төлемдер
Қосылған құн салығы, квартал сайын 15-не дейін
Акциздер әр айдың 15-не дейін
Мүлік салығы
Көлік құралда-рына салық
Жер салығы
Әлеуметтік салық айдың 15-не дейін
Салықтар, салық салу және мемлекеттің салық жүйесі жайында
Қазақстан Республикасының салық жүйесі жайлы мәлімет
Экологиялық құқық негізінің түсінігі, пәні, жүйесі
Салық міндеттемелері
«ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУШЫЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНЕ САЛЫҚ САЛУДЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ»
Салық қызметі органдарының лауазымды тұлғалары салық төлеушіге
Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері
Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы
Салық жүйесін реформалаудың экономикалық қажеттілігі
Салық жүйесі