ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫҢ КІШІРЕЙТІЛУІ
Кіріспе............................................................................................................3
I Акционерлік қоғам қоғамдардың экономикалық тиімділігінің теориялық негіздері
1.1 Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың құрылу ерекшеліктері және қызмет
1.2 Акционерлік қоғамдардың Қазақстан экономикасындағы ролі.................................................................................................................13
АҚ–дың өндірістік тиімділігін дамыту жолдары және стратегиялары.................................................................................................17
II «Маңғыстаугеолигия» АҚ–ның экономикалық сипаттамасы
«Маңғыстаугеология» АҚ – мы туралы қысқаша мәлімет, оның технико
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның экономикалық тиімділігін талдау..............................................................................................................26
Қорытынды....................................................................................................34
Пайдаланған әдебиеттер көздері.................................................................36
Қосымша...............................................................................................................37
Кіріспе
Бүгінгі күні Қазақстанда нарықтық экономиканың негіздерін құрудың маңызды шарттарының
Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қоғамдардың дамуы
Елімізде акционерлік қоғамдардың дамуы мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіруді
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру
Жекешелендірудің мемлекеттік саясаты акционерлік қоғамдарды мүліктік айналымның орталығына қойды,
Мемлекеттік және коммуналдық кәсіпорындарды жекешелендіру салдарынан кәсіпкерліктің акционерлік нысанының
Акционерлік қоғамға, ұжымдық кәсіпкерліктің құқықтық нысаны ретінде, заңды тұлғаның
1.Акционерлік қоғам – акционерлік заңнамасымен, жарғысымен, жергілікті нормативті
Біріншісі: жеке субъектілер жалпы біртұтасқа бірігетін әлеуметтік мәнді өзара
Екіншісі: құрылу мен қызмет етудің белгілі бір мақсатының болуы.
Акционерлік қоғамдардың құрылуы мен қызмет етуінің негізгі мақсаты болып,
Үшіншісі: ішкі құрылымның және функционалды дифференциацияның бар болуы (акционерлік
2.Экономикалық белгі – жарна ретінде жарғылық капиалға акционерлермен берілген
3. Материалдық – құқықтық белгі, оған екі элемент кіреді:
4. Процессуалды – құқықтық белгі – соттарда талапкер және
Курстық жұмыстың мақсаты: нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың маңызы
Аталған жұмысқа сай, оның негізгі міндеттері болып мыналар табылады:
нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың теориялық негіздерін ашып көрсету;
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның технико – экономикалық көрсеткіштеріне талдау
АҚ – дың экономикалық мәнін, оның Қазақстан Республикасындағы ролін
АҚ – дың тиімділігін арттырудың шетелдік тәжірибесіне талдау жасау;
Акционерлік қоғамдардың экономикалық тиімділігінің теориялық негіздері
Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың құрылу ерекшеліктері және қызмет етуі.
Акционерлік қоғам – бұл акция сату мен ақшалық орталықтандыру
негізінде құрылған мекемелік форма, ол жалпы акционерлік капиталға ақшалық
Зерттеушілер көрсеткендей, акционерлік жекеменшік – бұл заңды түрде өркендеу
Жекеменшік акционерлік форманың артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастыра отырып, басқа
Акционерлік қоғамды басқа мекемелік – құқықтық формалармен салыстырса, мысалы
Кесте – 1. Мекемелік – құқықтық формалардың , яғни
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік Акционерлік Қоғам
1 2
Нормалық база
ҚР Азаматтық кодекс (59 бет, 77-83 беттер) ҚР Заңы
2. ҚҰРАМЫ
Акционерлік қоғамдар туралы заң қабылданбағандықтан, минималды қойылған шекке дейін
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – оның құрамы
тұрақты қатысушылары ЖШС үшін оның беріктігі мен өзара қарым
Қатысушыға – қатысушылар
тобының үстінен бақылау, жат тұлғаларды кірістіруге жол бермеушілік және
Кемшіліктері:
ЖШС үшін - өзгерістегі
қатысушылардың шектеулілігі; Акционерлер саны 500 – ден асқанда
Артықшылыұтары:
АҚ үшін – инвесторлардың
арқасында жарғылық капиталды өсіру артықшылығы, акционерлер құрамын өзгерту мүмкіндігі;
Акционерлер үшін – артықшылық жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін – акция
концентрациясы сол немесе басқа акционерлер үшін АҚ басқару құқығы
Акционерлер үшін – жақтас тұлғаларды енгізу мүмкіндігі; жарғылық капиталда
3. БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫ
Қатысушылардың ортақ жиналысы; ЖШС атқарушы органы (жалғыз немесе коллегаларымен);
Артықшылығы:
ЖШС үшін – оперативтік
басқару ;
Қатысушы үшін - әсерлік
атқарушы басқарма; ортақ жиналыста көпшілік даусымен шешілуі; қатысушылардың, яғни
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – шешім қабылдау
кезінде қиындығы; Акционерлердің ортақ жиналысы (қоғамда , бір
Артықшылықтары:
АҚ үшін – директорлар
кеңесінің қатысуымен, атқарушы органдардың үстінен әсерлі бақылау алу; акционерлер
Кемшіліктері:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
4. КАПИТАЛ ЖАРҒЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Жарғылық капитал құжаттарға сай учредитель салымының бірігуімен есептеледі.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – қатысушының
реестрін енгізуді қажет етпейді;
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – капитал өсіру
жиынтығы.
Жарғылық капитал құрылтайшының акциясымен есептелінеді және оның номиналды құнымен,
Артықшылықтары:
АҚ үшін – шексіз қатысушылар
арасында акцияларды орнықтыру, инвесторлар салымы көлемімен АҚ – ның
Акционерлер үшін - өздерінің құқықтары негізінде акцияларды барынша үлестіру
Кемшіліктері:
АҚ үшін – реестр қолдану
қажеттігі, акционерлер үшін жоқ.
5. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫ ӨСІРУ ПРОЦЕДУРАСЫ
Жарғылық капиталды өсіру, тек ЖШС толығымен төлеп біткеннен кейін
Басқа қатысушылар шешімімен немесе төрттен үш бөлігі көлемінде қатысушылар
Мұндай шешімге қатыспаған тұлғалар өз үлесін талап етуге құқылы.
Егер жарғылық капиталды өсіру болмаса, алда салым салған қатысушылар
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – тіркелу
уақытының қысқартуын өзгерту, себебі эмиссия қорытындыларын тіркеу қажет емес.
Кемшіліктері : жоқ Акцияларды шығару арқылы
Артықшылықтары:
АҚ үшін жоқ, акционерлер
үшін – жарғылық капиталда өз үлесін көбейту мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
АҚ үшін – тіркеу
эмиссиясының қорытындысы нәтижесінде процедурасының қиындауы; акционерлер үшін де
6. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛЫН ӨСІРУ
Қосымша пропорционалдық салымдар есебіне, жеке капитал есебіне, сонымен қатар
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – төлем қабілетін
жоғарлату;
Қатысушы үшін – ЖШС – ның
рейтингісі мен ликвидносін жоғарлату;
Кемшіліктері:
ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Акциялардың шығарылуы мен эмиссиялардың орнығу есебіне.
Артықшылықтары:
АҚ үшін – төлем қабілетінің
жоғарлауы, акционерлер үшін де сол.
Кемшіліктері:
АҚ үшін де, акционерлер үшін
де жоқ.
7. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫҢ КІШІРЕЙТІЛУІ
ЖШС – те жарғылық капиталдың кішірейтілуі қатысушылар салымдарының пропорционалды
Артықшылықтары:
ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – жарғылық
капиталдың кішірейтілуі үшін тіркелу қажеттігі; жарғылық капиталды құрылған
Артықшылықтары:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін –АҚ – ның
рейтенгісінің төмендеуі.
8. ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ (акционерлердің) ЖАУАПКЕРШІЛІКТЕН (қоғамнан) ШЫҒУЫ
Жауапкершілікте қатысудан бас тарту, жат қылу, өз үлесін қойылған
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – жауапкершіліктен
шығу жарғылық капияталдың көлеміне әсер етпейді;
Қатысушылар үшін – басқаның
үлесін сатып алу қатысушыға құқықтық артықшылық береді, мүдденің үлесін
Кемшіліктер:
ЖШС үшін – қатысушылар
құрамының өзгеруінің тіркелу қажеттігі;
Қатысушы үшін – егер басқа
біреудің үлесі үшінші тұлғаға (қалған қатысушылардың келісімімен) әлдеқайда төмен
Артықшылықтары:
АҚ үшін – акционерлер
құрамының өзгеруі капиталдың өсуіне әсер етпейді.
Акционерлер үшін – өз
үлестерін басқа акционерлерге сату мүмкіндігі, курстық айырмашылықтардан табыс
Кемшіліктері:
АҚ үшін – акционерлер
құрамын өзгерту, бір қолдағы акциялардың концентрациясы, АҚ нан ірі
Акционерлер үшін – жарғылық
капиталда аз үлеспен қалу, контрольдік акция пакетінің мүмкіндігінше қажет
АҚ басқа заңды тұлғалардан негізгі айырмашылығы қатысушының (акционердің)
АҚ тек өзіне қатысты мүліктерге қорған бола алады, яғни
Мүлік есептеудің алғашқы көзі – АҚ ақша соммалары болып
Акционерлік меншік тек екі жолмен ғана құрылады: салым салушы
Жекешелендіру қалпында акцияларды сату мекеме жұмысшыларында акциялардың өсуі
Алайда жұмысшылардың мекеме меншігіне айналуы тек мекемелік салық түсімі
Жекешелендірудің ең көп тараған түрлерінің бірі – халыққа жария
Акцияны ашық күйде сату халыққа жинақ түрінде келеді. Оның
Қазақстанда Акционерлік қоғамдардың пайда болуы мемлекеттік кәсіпкерліктерден екі бағытта
Ең алғашқысы өз өркендеуін «Мемлекеттену мен жекешелендіру туралы» ҚР
Бұл сатыда мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі орган – акционерлер
ҚР - да 1996 – 1998 жылдары мемлекеттік жекешелендіру
Мемлекеттік акция пакеттерін «алтын акцияға» ауыстырылуы да бақылау болып
Мемлекеттік мүлікті қолданудың келесі бағыты – мемлекеттік АҚ мен
Мемлекеттік шаруашылықтар акционерлік компанияларға бірігуі арқылы жүзеге асырылады (ұлттық
Акционерлік қоғам - өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат
Халықтық акционерлік қоғам – өз капиталының мөлшері тиісті қаржы
Қоғамды халықтық акционерлік қоғам деп тануды қоғамның өтініші негізінде
Қоғамды халықтық акционерлік қоғам деп, сондай-ақ акционерлік қоғам мәртебесінен
Ал акция дегеніміз – акционерлік қоғам шығаратын және акционерлік
Жалпы экономикалық бағыттандыру нормалары- ол барлық иемденуші
субьективтік сферада құрылған ережеге сай мемлекеттік орган
басқармалары, бюджет, ішкі экономика сферасында, бәсеке сұрақтары жөнінде және
Мемлекеттік кәсіпкерліктердің акционерлік қоғамдарға айналулары
жөніндегі нормалар;
Мекемелік бағыттандыру, акционерлік қоғамның шаруашылығы мен
оның басқармалары жөніндегі нормалар;
Қарастырлып отырған нормалар ішіндегі ең проблемалысы 3 -ші топтікі
болып табылады.Бұл құқықтық нормалар ҚР – ның Азаматтық кодексімен
Акционерлік қоғамдардың Қазақстан экономикасындағы ролі
Қазіргі Қазақстан экономикасы нарықтық қатынастардың қалыптасу процесінің жүруімен сипатталады.
Экономикалық реформаның басты мақсаттарының бірі – кәсіпорынды мүліктік жауапкершілігі
Қазақстан Республикасының Үкіметі нарық экономикасы стратегиясын жарияланғаннан бастап мемлекеттік
Алдағы уақытта мемлекеттік меншікте ұлттық экономиканың үштен бір бөлігі
Меншіктің монополиялану көлемі мен ауқымын, сол сияқты экономиканың өзіндік
Қазақстанда мемлекет иелігінен алу және жекешелендірудің бірінші кезеңінде 6-9
Меншіктәң әр формасын тарихи тұрғыдан, өндіргіш күштер мен өндірістік
Қайта түрлендірген объектілердің жартысынан астамы ұжымдық меншікке берілді. Бірақ
Сатып алудың бұл формасы мемлекет және халық үшін күткен
1993 жылы 1 қаңтарда Қазақстандағы қайта түрлендірген 6198
Нарықтың қазіргі түсінігі меншіктің бір формасына монополия болуды теріске
Толыққанды нарық жағдайында қажеттілікті нақты анықтауға және оларды тиімді
Меншіктің көп түрлілігі мен тең құқылы формаларын жасау мемлекет
Мемлекеттік меншікті қайта түрлендіру процесінде республика Үкіметі екі негізгі
Бірінші, бұл үлкен істің еңбекшілердің қатысуымен және олардың мүдделерін
Екінші қағида, меншіктің көп түрлілігі мен тең құқылылығын барлық
1993 жылы көктемде Қазақстан Республикасында 1993 – 1995
Жаппай жекешелендіру тұжырымының алатын орны ерекше. Біріншіден, ол
Жаппай жекешелендіру төңірегінде республика тұрғындарының меншігіне барлық мүліктік кешенді
Мемлекет иелігінен алу және жекешелендірудің Ұлттық бағдарламасына сәйкес жекешелендіру
Миллиондаған купон иелерінің көзқарасымен қарағанда, ИЖҚ(инвестициялық жекешелендіру қоры) купондарды
Акционерлеудің басты пайдасы - бұл алдағы уақытта әр
Егер, басқа да компанияның акцияларын орналастыру нәтижесіне байланысты, оның
Акционерлеу процесінің қолайлы жақтарымен қоса теріс жақтары да бар.
Акционерлік меншік формасы қосарланған салық салуға, яғни салықты корпорацияның
Кәсіпорындар мөлшері және акцияны шығаруды ұйымдастырудың техникалық қиындығы жауапкершілігі
Міне, сондықтан да Қазақстан заңдылықтарында ірі және орта кәсіпорындарды
Мемлекеттік кәсіпорынды акционерлік қоғамға қайта түрлендіру процесіндегі ең қиын
Қазақстанда жекешелендіру объектісінің мүлкін бағалау барысында
инфляция индексін ескеретін қалдық құны негізінде әдістеме қолданылады. Бұл
Акционерлік қоғамдардың тиімділігін дамыту жолдары және стратегиялары
Соңғы жылдары Қазақстан экономикасы тез қарқынмен өсіп
Кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін мыналарды
қажеттіліктерді жоғары деңгейде қанағаттандыру;
кәсіпорынның бәсекелік қабілеті өнімнің сапасымен өндірістің тиімділігі арқылы көрсетілуі,
радикалды және эволюциялық өзгерістерге дайын болу, оларға тез қарқынмен
Қазіргі таңда көптеген кәсіпорындардың стратегиларына өзгерістер ен- гізіліп жатыр.
Еліміз «Қазақстан - 2030» ұзақ мерзімді стратегиялық
Нарықтық жағдайда қазақстандық кәсіпорындар басшылары мен top менеджерлеріне басқарудың
Әдебиеттерде көп қарастырылатын, тәжірибеде өзін өзі
Этолондық стратегиялар кәсіпорынның төрт түрлі тәсілімен өсіп келе жатқандығын
1. Эталондық стратегияның бірінші тобын шоғырландырылған өсу стратегиялары құрайды.
- нарықтағы позициясын күшейту. Мұнда кәсіпорын берілген
- нарықты дамыту стратегиясы. Мұнда өндірілген өнімге жаңа
- өнімді дамыту стратегиясы. Мұнда берілген нарыққа жаңа
2. Кәсіпорынды дамытудың екінші стратегиясын әртараптандырыл -
- өндірісте жаңа өнім түрін өндіруге жаңа мүмкіндіктерді
- көлденең әртараптандыру, нарықта жаңа технологиямен өндірілген, қолданыстағы
3. Жаңа құрылымдарды қосу есебінен кәсіпорындарды кеңейтуге
- сатылап біріктірудің кері стратегиясы, жабдықтаушылардың үстінен қатаң
- алға ұмтылатын сатылас біріктіру стратегиясының мәні –
4. Эталондық стратегияның төртінші түрі
- кәсіпорын бизнесін ары қарай жүргізе алмайтын жағдайда
- кәсіпорын өзінің қызмет ету аясына ұзақ мерзімді
- өндірістік шығындарды кеміту мүмкіндіктерін қарастыруға және шығындар көлемін
Іс жүзінде кәсіпорын бірнеше стратегияларды бірге қолдануы (әсіре –
Жоғарыда айтылғандарды назарға ала отырып, стратегияны кәсіпорын саясатынан
Кәсіпорын стратегиясы мен саясаты өзара байланысты болады. Бір жа
Стратегия кәсіпорынды тиімді басқаруға әсер ететін көптеген бәсеке– ге
Жалпы алғанда кәсіпорын стратегиясы – барлық
Кәсіпорынның негізгі қызметі мен бөлімшелеріне жабдықтау, өндіріс, қаржы, маркетинг,
Стратегияны қалыптастыру тек жоғары басшылықтың
Кәсіпорынның стратегиялық жоспарлау үрісі басқару шешімдерін қабылдауға көмектесетін құрал
болады. Олар: ресурстарды бөлу, сыртқы ортаға бейімделу, ішкі үйлестіру
Ресурстарды бөлу – қор, басқарушылық қабілет пен технологиялық тә
Ішкі үйлесу тиімді біріктіру мен ішкі операциялардың оң нәтижесіне
Кәсіпорын стратегиясын жүзеге асырудың құралы ретінде оны дамыту- дың
1- сурет. Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық жоспарлаудың сатылары
Сонымен, кәсіпорын айтарлықтай жеңіске ие болмаған күнде де қолда
II «Маңғыстаугеолигия» АҚ–ның экономикалық сипаттамасы
2.1 «Маңғыстаугеология» АҚ – мы туралы қысқаша мәлімет,
Қазақстан Республикасы нарығында «Маңғыстаугеология» АҚ – мы 1957 жылдан
«Маңғыстаугеология» АҚ бастапқы жарғылық қоры бір акцияның номиналды құны
жарғылық қордың шамасының 25% артықшылығы бар акция түрінде қайтарымсыз
жарғылық қордың шамасының 75% қарапайым акция түрінде мемлекеттік
«МГ» АҚ – ның өзінің жеке балансы, банкте
Компаниядағы барлық жұмыстарды кәсіби мамандар, өз ісінің шеберлері жүзеге
«Маңғыстаугеология» АҚ өнімі болып мұнай өнімдеріне (бензин, мұнай отыны,
«МГ» АҚ- ның келесідей өндірістік құрылымы бар:
Негізгі өндіріс:
мұнай мен газ өндіретін цех ;
мұнайды дайындайтын және айдайтын цех ;
орталық инженерлік-техникалық қызмет (ОИТҚ);
қабаттарға мұнай беруді арттыру бойынша және скважиналарды капиталды жөндеу
Қосалқы өндіріс:
орталық ғылыми-зерттеу лабораториясы ;
өндірістік қызмет көрсету базасы ;
құрал-жабдықты іске қосу мен электрмен қамтамасыз етудің прокатты-жөндеу цехы;
мұнай өнімдерін тию және жөнелту құбырлары;
Аталған саланың ерекшелігі мұнда өндіріс үрдісі үздіксіз болып табылады.
Жасап шығарудың басынан бастап кен орнының эксплуатациялық қоры 137
1-сурет. «МГ» АҚ-ның басқару құрылымы.
Бас заңгер – кәсіпорынның қызметіндегі заңдылықтың сақталуын қамтамасыз етіп,
Бас экономист – кәсіпорындағы экономикалық жобалау қызметін басқарады.
Бас инженер – механикалық және техникалық жобаларын жүзеге асыруға
Энергетик – тиісті техникалық жағдайдың сақталуын қамтамасыз етеді.
Технолог – бәсекеге қабілетті технологияларды енгізумен өндірістің техникалық дайындығын
Техникалық бақылау – бекітілген үлгіге және стандарттар мен техникалық
Жобалық-конструкторлық бөлім - өндірістік ресурстардың неғұрлым аз шығындармен жүзеге
Техникалық қауіпсіздік – кәсіпорында сау және қауіпсіз еңбек жағдайын
Бас механик – тиісті механикалық жағдайларының сақталуын қамтамасыз етеді.
Экономика департаменті
Қаржылық талдау талдау бөлімі - өндірістің рентабльдігін жоғарлату, өндірістік
Орталық бухгалтерия – бухгалтерлік есепті жүргізеді және ұйымдастырады.
Еңбекақы бөлімі – еңбекақыны ұйымдастырады.
Кадрлар бөлімі – жұмыс кадрлары мен мамандарды іріктеу және
Маркетинг бөлімі – маркетинг стратегиясының барлық түрлерін және өндірісті
2-кесте. 2004, 2005 жж-ғы «Маңғыстаугеология» АҚ негізгі технико-экономикалық көрсеткіштері
Көрсетікіштер Өлшем бірлігі 2004 жыл 2005 жыл 2004ж-ға 2005ж-ға
1. Өткізілген өнімнен түскен табыс мың тг. 816436,0 1015333,2
2. Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг. 592572,1
3. Жалпы табыс мың тг. 223863,9 321456,2 143,6
4. Кезең шығындары мың тг. 164422,4 215221,6 130,9
5. Негізгі қызметтен түскен түсім мың тг.
6. негізгі емес қызметтен түскен табыс мың тг. -
7. Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс мың тг.
8. Таза табыс мың тг. 41609,0 74364,2 178,7
9. Өнімнің 1 тг.кеткен шығыны теңге 0,93 0,90 97
10. Өнім рентабельдігі % 9,7 15,5 159,8
11. Сату рентабельдігі % 5,1 7,3 143,3
12. Өндіру рентабельдігі % 0,37 0,57 154,05
13. Жұмыскерлер саны адам 395 399 101,01
14. Жұмысшылар саны адам 366 370 101,09
15. 1-жұмыскердің еңбек өнімділігі мың тг. 2066,9 2544,7 123,1
16. 1-жұмысшының еңбек өнімділігі мың тг. 2230,7 2744,1 123
17.Жұмыскерлердің еңбек ақы қоры мың тг. 324238,9 354960,0
18. Жұмысшының еңбек ақы қоры мың тг. 276794,2 296057,1
19. 1-жұмыскердің орташа еңбек ақысы теңге 68404,8 74135,3 108,4
20. 1-жұмысшының орташа еңбек ақысы теңге 73824,9 79945,9
21. Н.Қ. орта жылдық құны мың тг. 112792,5 130317165,5
22. Айналым құралдарының орта жылдық құны мың тг. 107,1
23. Қор қайтарымдылығы теңге 7,23 31722 107,9
24.Қор сыйымдылығы теңге 0,14 0,13 92,8
25. Қормен қарулану мың теңге 308176,6 352208,6 114,3
Кесте мәліметтерінен көріп отырғандай, өткізілген өнімнен түскен табыс
Кезең шығындары 50799,2 мың теңгені құрап, кәсіпорынның таза табысы
2005 жылғы жұмыс істейтіндердің саны 399 адамды құрады (2004ж.
Кәсіпорындағы 1-жұмыскердің орташа еңбек ақысы – жұмыскерлер еңбек ақы
2004 жылы НҚ бастапқы құны 112792,5 мың теңгені құрады,
НҚ пайдалану тиімділігін қор сыйымдылығы көрсеткішінің көмегімен түсіндіруге болады,яғни
Осылайша, тауарлық өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар 2004 жылғы
Қызмет етудің технико-экономикалық көрсеткіштерін талдаудан келесідей қорытындылар жасауға болады:
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның экономикалық тиімділін талдау.
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі мен қызметінің тиімділігін бағалау
мен талдау қаржылық талдаудың қорытынды кезеңі болып табылады Кәсіпорынның
Яғни, кәсіпорынның нарықтық белсенділігін сипаттайтын негізгі көрсеткіштер:
бір акцияға түскен табыс (пайда);
акцияның құндылығы;
бір акцияның баланстық құны;
акцияны котировкалау – бағалау коэффициенті;
бір акцияның табыстылығы;
дивиденттерді төлеу коэффициенті (төленген дивиденттер үлесі, дивиденттік шығу);
тұрақты өсу коэффициенті;
капиталдандыру коэффициенті;
Бұл көрсеткіштерді талдау қор биржасында тіркелген және сонда
өздерінің құнды қағаздарын бағалайтын компанияларда орындалады. Талдау тікелей қаржы
Акцияға түскен табыс. Инвестор акцияны сатып алғанда, әрқашан
Бір акцияға түскен табыс, айналымдағы әдеттегі әрбір акцияға таза
Акцияға түскен табыс – бұл сол бойынша төленетін жыл
Акцияның нарықтық бағасы – бұл оның қазіргі сату және
Акцияның нарықтық бағасының көрсетілгеннен айырмашылығы, ол капиталдандырылған табысты есепке
Несиелік пайыз есебінен (есептелген пайыздың орташа мөлшерлемесі) салым бойынша
Акцияның табыстылығы – табыстылықты ағымдағы және жиынтық деп бөледі.
Акцияның табыстылығы жоғары болған сайын, ол инвестор болуы мүмкін
Әдетте инвесторлар олардың инвестициялау мақсатына дивиденттік саясаты жоғары дәрежеде
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен нарықтық белсенділігін сипаттайтын көрсеткіштердің бірі
Қазақстан Республикасында құнды қағаздар нарығы енді ғана қалыптасып келе
Соңғы жылдары Қазақстан экономикасы тез қарқынмен өсіп
Кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін мыналарды
қажеттіліктерді жоғары деңгейде қанағаттандыру;
кәсіпорынның бәсекелік қабілеті өнімнің сапасымен өндірістің тиімділігі арқылы көрсетілуі,
радикалды және эволюциялық өзгерістерге дайын болу, оларға тез қарқынмен
Қазіргі таңда көптеген кәсіпорындардың стратегиларына өзгерістер ен- гізіліп жатыр.
Еліміз «Қазақстан - 2030» ұзақ мерзімді стратегиялық
Нарықтық жағдайда қазақстандық кәсіпорындар басшылары мен top менеджерлеріне басқарудың
Әдебиеттерде көп қарастырылатын, тәжірибеде өзін өзі
Этолондық стратегиялар кәсіпорынның төрт түрлі тәсілімен өсіп келе жатқандығын
1. Эталондық стратегияның бірінші тобын шоғырландырылған өсу стратегиялары құрайды.
- нарықтағы позициясын күшейту. Мұнда кәсіпорын берілген
- нарықты дамыту стратегиясы. Мұнда өндірілген өнімге жаңа
- өнімді дамыту стратегиясы. Мұнда берілген нарыққа жаңа
2. Кәсіпорынды дамытудың екінші стратегиясын әртараптандырыл -
- өндірісте жаңа өнім түрін өндіруге жаңа мүмкіндіктерді
- көлденең әртараптандыру, нарықта жаңа технологиямен өндірілген, қолданыстағы
3. Жаңа құрылымдарды қосу есебінен кәсіпорындарды кеңейтуге
- сатылап біріктірудің кері стратегиясы, жабдықтаушылардың үстінен қатаң
- алға ұмтылатын сатылас біріктіру стратегиясының мәні –
4. Эталондық стратегияның төртінші түрі
- кәсіпорын бизнесін ары қарай жүргізе алмайтын жағдайда
- кәсіпорын өзінің қызмет ету аясына ұзақ мерзімді
- өндірістік шығындарды кеміту мүмкіндіктерін қарастыруға және шығындар көлемін
Іс жүзінде кәсіпорын бірнеше стратегияларды бірге қолдануы (әсіре –
Жоғарыда айтылғандарды назарға ала отырып, стратегияны кәсіпорын саясатынан
Кәсіпорын стратегиясы мен саясаты өзара байланысты болады. Бір жа
Стратегия кәсіпорынды тиімді басқаруға әсер ететін көптеген бәсеке– ге
Жалпы алғанда кәсіпорын стратегиясы – барлық
Кәсіпорынның негізгі қызметі мен бөлімшелеріне жабдықтау, өндіріс, қаржы, маркетинг,
Стратегияны қалыптастыру тек жоғары басшылықтың
Кәсіпорынның стратегиялық жоспарлау үрісі басқару шешімдерін қабылдауға көмектесетін құрал
болады. Олар: ресурстарды бөлу, сыртқы ортаға бейімделу, ішкі үйлестіру
Ресурстарды бөлу – қор, басқарушылық қабілет пен технологиялық тә
Ішкі үйлесу тиімді біріктіру мен ішкі операциялардың оң нәтижесіне
Кәсіпорын стратегиясын жүзеге асырудың құралы ретінде оны дамыту- дың
1- сурет. Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық жоспарлаудың сатылары
Фирма стратегиясы таңдап алынған соң жүзеге асыру жөніндегі күрде
Сонымен, кәсіпорын айтарлықтай жеңіске ие болмаған күнде де қолда
Қорытынды
Қазіргі күні нарықтық экономиканың қатаң заңдарына бейімделе алған тек
Алғашқыда АҚ – дар (бағалы қағаздар нарығының негізгі субъектісі
Курс жұмысын жазу барысында «Маңғыстаугеология» АҚ – ның мәліметтері
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның 2005жылы жалпы табыс 321456,2 мың
Негізінде кез келген акционерлік қоғамның өмір сүру әдісі –
Сонымен, Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың дамуында келесідей негізгі мәселелерді
қарапайым халықтың көбінің акционерлік қатынастар мәселелерін түсінбеуі;
көптеген қоғамдарда акция «акция» болып табылмайды;
акционерлік қоғамдардың үлесінің көптігі;
Заңдық базадағы қайшылықтар
Осындай бірқатар мәселелерді шешу жолдары:
Заңдық базаны ретке келтіру;
Акционерлік істі білетін мамандарды дайындау (қаржыгерлер, брокерлер мен диллерлер,
Акцияның әлеуметтік қағидасын максималды түрде сақтай отырып, тарату керек.
Акционерлік қоғамды құрғаннан кейін салымшыларға қоғамның жағдайы туралы ақпарат
Міне, осындай мәселелерді шешудің бірден – бір жолы ретінде
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Отчет.
рекомендаций повышению экономической и социальной
2. Абдулина
новой модели развити», «маркетинг в Казахстане», Алматы,
3. ҚР –
№ 415 – II, қарашадағы № 500 – II,
заңдарымен енгізілген өзгертулер.
4. «Маңғыстаугеология» АҚ-ның материалдары: бухгалтерлік баланс,
баланс о доходах и расходах
Электронды әдебиеттер:
1. www.google.kz
2. www.kase.kz
3. www.5ballov.ru
36
2
ПРЕЗИДЕНТ
Заңгер
Бас экономист
Техника директоры-бас инженер
Қаржылық директор
энергетик
Бас механик
технолог
тех.қауіпсіздік бөлімі
Жобалық-конструкторлық бөлім
бухгалтерия
Еңбекақы бөлімі
Маркетинг бөлімі
Кадрлар бөлімі
Техникалық бақылау бөлімі
Объектінің дамуын стратегиялық жоспарлау бойынша ұйымдастыру
Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық
жоспарлаудың сатылары
Мақсатқа жетудің баламалы жолдарын анықтау және оларды бағалау
Менеджер белгілеу және жоспардың жалпы жобасын әзірлеу
Стратегиялық жоспардың жобасын жүзеге асыру, жоба бойынша әрекеттер жоспары
Объектінің дамуын стратегиялық жоспарлау бойынша ұйымдастыру
Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық
жоспарлаудың сатылары
Мақсатқа жетудің баламалы жолдарын анықтау және оларды бағалау
Менеджер белгілеу және жоспардың жалпы жобасын әзірлеу
Стратегиялық жоспардың жобасын жүзеге асыру, жоба бойынша әрекеттер жоспары
Қазақстанда акционерлік қоғамдардың қызмет етуінің ерекшеліктері
Акционерлік қоғамдардың қызметінің экономикалық тиімділігінің теориялық негіздері
Командаларды адресациялау
Электролиз негізінде жататын Фарадей заңдары
Факс арқылы жіберілетін құжаттар
Электролит процестері
Компьютерлік вирустар және олармен күресу
Құжат айналымы. Құжат айналымын ұйымдастыруға қойылатын талаптар. Құжат айналымының көлемі
Ұйымының капитал және резервтер есебі
Капитал туралы түсінік және олардың түрлері