Бухгалтерлік баланс шаруашылық операциялар негізінде
ЖОСПАР
Кіріспе 2
І.Бухгалтерлік баланс шаруашылық операциялар негізінде. 4
1.1 Бухгалтерлік баланс, оның мәні мен ерекшеліктері және
1.2 Шаруашылық операцияларына сәйкес баланс баптарының өзгеріске ұшырауы.
ІІ.Бухгалтерлік баланстың құрылымы және оның баптарының мазмұны. 13
2.1.Бухгалтерлік баланстың құрылымы. 13
2.2 Баланс баптарының мазмұны 16
Қорытынды 22
Қолданылған әдебиеттер 24
Кіріспе
Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде алатын
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп стандарты, кәсіпорын
Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын еңбек
Бухгалтерлік есеп басқару процесінің бөлігі ретінде, кәсіпорынның ағымдағы
Бухгалтерия қызметкерлері нарық жағдайында тез әрі дұрыс бағыт
Әрбір шаруашылық операциясын баланстың өзінде көрсету өте ауқымды
І.Бухгалтерлік баланс шаруашылық операциялар негізінде.
1.1 Бухгалтерлік баланс, оның мәні мен ерекшеліктері және
Бухгалтерлік есептің негізгі және басты міндетінің, атқаратын
Сырт көзбен қарағанда кәсіпорынның бухгалтерлік балансы актив
Ақпараттарды баланстық жинақтау есепте, қаржы - шаруашылық қызметті
бағыт алуы үшін кеңінен қолданылады.
Баланстың негізінде кәсіпорында бар қорлар, олардың жағдайы туралы,
Сонымен, бухгалтерлік баланс кәсіпорының мүлкін ақшалай бағамен белгілі
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 3.03.94 ж. №10-4/1143 хатына
Сыртқы түрі бойынша бухгалтерлік баланс кесте болып көрінеді
Актив пен пассив жиынтықтарының арасында теңдік болуы тиіс.
Кәсіпорын мүлкінің жекелеген түрлерін, оның пайда болу көздерін,
-актив баптар шаруашылық қорларын құрамы, орналасу және пайдалануы
-активтік баптар барлық материалдық құндылықтарды, ақша ресурстарын, берешектерді,
Баланс - брутто және баланс - нетто деген
Баланс - брутто түрлі ғылыми зерттеулер үшін пайдаланылады.
Бухгалтерлік баланс - неттоның активінде екі бөлім, пассивінде
АКТИВ:
Қысқа мерзімді активтер.
ІІ. Ұзақ мерзімді активтер.
ПАССИВ:
I. Қысқа мерзімді міндеттемелер.
II. Ұзақ мерзімді міндеттемелер.
ІІІ. Капитал мен резервтер.
Баланстың активі мен пассиві бойынша жиынтықтар баланс валютасы
Баланс - неттода бірқатар баптар ашық түрде көрсетіледі.
Баланс-неттоның актив валютасына материалдық емес активтердің, негізгі құралдардың
Бухгалтерлік баланс құжаттармен расталған, тексерілген бухгалтерлік жазбалар
Салыстыру үшін баланс кестесінде жылдың басында және соңындағы
Баланс негізінде ұйымның қаржылық жағдайы, яғни қарсы қойылып
Бухгалтерлік баланстың түрлеріне келетін болсақ ол өзінің жасалу
актив = меншікті капитал
Бұл теңдік егер кәсіпорын құрылуы барысында ешқандай жеке
Ұйымның бухгалтерлік балансы ілгеріде айтылғандай белгілі бір уақытқа,
Кәсіпорынның жойылу балансы осы ұйым өз қызметін тоқтатар
1.2 Шаруашылық операцияларына сәйкес баланс баптарының өзгеріске ұшырауы.
Кез-келген кәсіпорынның мақсаты – пайда табу десек қателеспейміз.
Бірінші түріне жатқызылатын шаруашылық операциялары бухгалтерлік баланстың тек
Мысалы, жабдықтаушы – мердігерлерден кәсіпорынға 200 (екі жүз)
ІІ.Бухгалтерлік баланстың құрылымы және оның баптарының мазмұны.
2.1.Бухгалтерлік баланстың құрылымы.
Ұйымның қорлану көздері меншікті капитал және тартылған (сырттан
актив = меншікті капитал + міндеттеме
Бұл теңдікті кейбір шет елдерде келесі түрде көрсетіледі:
актив – меншікті = капитл
Әдетте кәсіпорынның бухгалтерлік балансы есеп беретін уақытқа қарай
Баптардың аталуы Сомасы Баптардың аталуы Сомасы
Материалдық емес активтер 15000 Жарғылық қоры 80000
Негізгі құралдар 30000 Бөлінбеген пайда 30000
Аяқталмаған өндіріс 95000 Банк несиесі 60000
Дайын бұйымдар 70000 Бюджетпен есеп айырысу 50000
Ақшасы 90000 Еңбекақы бойынша есеп айырысу 80000
Баланс 300000 Баланс 300000
2.2 Баланс баптарының мазмұны
Жоғарыда аталып өткендей, экономикалық мағынасы бойынша біртектес баптар
Материалдық емес активтер - бұл бап бойынша ұзақ
Негізгі құралдар - бүл материалдық салада, сондай-ақ өндірістен
Мұнда мынадай баптар ашылуы тиіс:
а) жер;
э) үйлер мен ғимараттар;
б) машиналар мен жабдықтар;
в) жіктемесіне сәйкес негізгі құралдардың басқада түрлері;
г)жинақталған тозу;
д) аяқталмаған күрделі құрылыс.
Бұған қоса түсіндірме жазуларда ұзақ мерзімді жалға алынған
Инвестициялар - кәсіпорынның табысты активтеріне (бағалы қағаздар, акциялар,
Мұнда мынадай баптар ашылады:
а) еншілес серіктестіктерге берілген инвестициялар;
ә) тәуелді заңды ұйымдарға берілетін инвестициялар;
б) ағымдағы құнды көрсететін өзге де инвестициялар, бұл
Ағымдағы активтер.
Өңдеу және сату мерзімдеріне қарамастан тауарлы - материалдық
Алдағы кезең шығындары - есепті күннен бастап бір
Ақша қаражаттары. Пайдаланылуына шек қойылған ақша қаражаттарынан шектеулер
Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары - мерзімі бір жылға
Дебиторлық берешек - есепті күннен бастап бір жыл
Мұнда мынадай баптар ашылуы тиіс:
а) аванстық төлемдер;
э) алуға арналған шоттар мен вексельдер;
б) еншілес серіктестіктердің дебиторлық берешегі;
в) лауазымды тұлғалардың дебиторлық берешегі;
г) өзге де дебиторлық берешектер.
Сомасы бір жыл ішінде алынбаса, дебиторлық берешек ағымдағы
Меншікті капитал мен резервтер.
Баланстың пассивінің меншікті капиталының бірінші бөлімінде меншікті капитал
Түсіндірме жазуларда есепті кезеңде жарғылық капиталда болған өзгерістер
Акционерлік қоғамдарда мынадай ақпараттар ашылып көрсетілуге тиіс:
а) мәлімделген, шығарылған жэне айналымда жүрген (мәлімделген,жазылатын жэне
ә) төленбеген, төленген капитал;
б) акцияның номиналдық және ағымдағы құны;
в) оларға ие адамдардың құқы, девидендтерді беру мен
г) ерекшелінген акциялар бойынша төленбеген девидендтер;
д) өтемі төленіп алынған меншікті акциялар (алынып қойылған
е)болашақта шығаруға мәлімделген акциялар. Өзге меншікті капитал:
а) номинал қүнынан артық төленген капитал;
ә) негізгі қүралдар мен қаржы инвестициясын қайта бағалау
Резервтік капитал. Бұл бап
Ұзақ мерзімді міндеттемелер.
¥зақ мерзімді міндеттемелерді ашып көрсеткен кезде, бір жылдың
а) қамтамасыз етілген несиелер;
ә) қамтамасыз етілмеген несиелер;
б) еншілес серіктестіктер ұсынған несиелер;
в) төлемі кейінге қалдырылған салықтар.
Түсіндірме жазбада проценттік ставканы, несиені өтеудің мерзімін өтеудің
Ағымдағы міндеттемелер.
Ағымдағы міндеттемелерді ашып көрсеткен кезде, кредиторлардың талабы бойынша
а) қысқа мерзімді несиелер немесе овердрафт;
ә) салықтар бойынша берешек;
б) төлеуге арналған диведендтер;
в) еншілес серіктестерге берешек;
г) акционерлік қоғамның лауазымды тұлғаларына берешек;
д) өзге кредиторлық берешек.
Төлеуге есептелген шығындар - болжанбаған жағдайлар бойынша есептелген
Алдағы кезеңдердің табыстары - бұл бапта есепті жылы
Егер заңды түлға міндеттемені ұзақ мерзімді негізде кайта
Қазіргі кезде, халықаралық талапқа сай анықталған бухгалтерлік стандартқа
АКТИВ ПАССИВ
1. Ұзақ мерзімді активтер 1. Меншіктегі капитал
2. Ағымдағы активтер 2. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
3. Ағымдағы міндеттемелер
Жоғарыда көрсетілген әрбір бөлім баланс баптарынан құралады. Мысалы,
Ағымдағы активтер бөліміндегі баланс баптары: материалдар мен шикізаттар,
Меншікті капитал бөліміндегі баланс баптары: жарғылық қор, бөлінбеген
Ұзақ мерзімдегі міндеттемелер бөліміндегі баптар: банк несиесі, кейінге
Баланстың активі мен пассиві бойынша жиынтықтар баланс валютасы
Қорытынды
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп стандарты, кәсіпорынның
Сонымен өнім өндіру, оның айналысқа түсуі мен бөліну
Біз бухгалтерлік баланста Қазақстан Республикасының заңдарына сай жасалған
Баланс – шаруашылық қаражаттарды құрылымына байланысты және олардың
Баланс туралы түсінікті және оның мағынасын толықтыру үшін
Бухгалтерлік баланста актив пен пассивтің қорытынды сомасы тепе-тең
Жұмыс бабында, баланс - кәсіпорын айнасы деген түсінік
Осы курстық жұмысымды жазу барысында бухгалтерлік баланстың мәні
Қолданылған әдебиеттер
Баймұханова С.Б. Қаржылық есеп: Оқулық. – Алматы 2007.
Назарова В.Л. Шаруашылық жүргізуші субъектідегі бухгалтерлік есеп: Оқулық
Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет
Кеулимжаев К.К. и
Сатмурзаев А.А., Абдыкалыков
Нурсейтов Э.О., Нурсейтов
1
Бухгалтерлік баланс туралы
Бухгалтерлік баланстың құрылымы
Бухгалтерлік баланс туралы түсінік және оның құрылымы, түрлері, өзгерісі
Екі жақтылық принципі және баланстық теңдік
Есеп циклі және қаржылық есепті дайындау
Бухгалтерлік баланс жүйесі
Бухгалтерлік баланс және есеп айырысу
Қысқа мерзімді активтер. Қысқа мерзімді міндеттемелер
Бухгалтерлік баланс аудиті
Бухгалтерлік есеп шоттары және екі жақты жазу жүйесі.