Экономикалық функция
Жоспар
Кіріспе 3
I тарау. Мемлекет функциясының ұғымы және мазмұны 7
1.1.Мемлекет ұғымы және белгілері 7
1.2. Мемлекет функциясының ұғымы және олардың түрлерге жіктелуі 15
II тарау. Қазақстан Республикасының ішкі функциялары 55
2.1. Экономикалық функция 55
2.2.Әлеуметтік функция 61
2.3 Экологиялық функция 68
2.4. Мәдениет пен ғылыми – техникалық прогресті дамыту және
III тарау. Қазақстан Республикасының сыртқы функциялары 86
3.1. Отанды және елді қорғау функциялары 86
3.2. Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттермен қарым – қатынас функциялары
Қорытынды 112
Пайдаланған деректемелер тізімі 121
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Мемлекеттің негізгі мақсаты – қоғам үшін, қоғамдағы
Мемлекет және құқық теориясы ғылымында мемлекет функциясы мәселесі ерекше
Мемлекет функциясы мемлекет алғаш пайда болған кезден бастап, бірқатар
Тіпті тарихи алғашқы әлі дамымаған құл иеленушілік қоғам мынадай
құлиеленушінің жеке меншігін тәуелсіз ету, бірақ халықтың кедей топтарын
құлдардың қарсылығын басу;
басқа мемлекеттер мен халықтар арасында бейбіт әріптестік және сауда
елді қорғау және басқа территорияларды жаулау;
Ежелгі кезде де мемлекет бірқатар маңызды функцияларды атқарып, мемлекеттің
Қоғамды күш көрсетуден және өзге тәуелсіз қоғамдық топтардың басып
Мүмкіндігіне қарай, қоғамның әр мүшесін әділетсіздіктен және сол қоғамның
Жекелеген адамдар мен шағын топтардың мүдделеріне қызмет етпейтін белгілі
Бұдан көріп отырғанымыздай, мемлекет функциясы мемлекеттің алғаш пайда болған
Өйткені, халық өмірінің барлық саласы өздігінен реттелмейді, нарықтық экономика
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздік алуы, халықтың ұлттық санасының өсіп
Қазақстан Республикасы демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет құру
Мемлекет басқару, билік жүргізу үшін құрылған саяси ұйым болғандықтан
Зерттеудің мақсат – міндеттері: Осы менің дипломдық жұмысымның негізгі
Жұмыстың негізгі міндеті – мемлекеттің қоғамда атқаратын қызметінің негізгі
Зерттеудің теориялық барысы: Осы жұмысымды жазу барысында мемлекет функциясы
Жұмыстың құрылымы, көлемі: Дипломдық жұмысым кіріспеден, 8 тақырыпшаны құрайтын,
I – тарауын мемлекет функциясы ұғымы мен мазмұнына арнадым.
I тарау. Мемлекет функциясының ұғымы және мазмұны
1.1.Мемлекет ұғымы және белгілері
Мемлекет – арнайы басқару және мәжбүрлеу аппараты бар, қоғамның
Мемлекет қоғамды басқаруды жүзеге асыратын, өзінің барлық мүшелерінің мүдделері
Мемлекет – басқару функциясын орындайтын және соның көмегімен қоғамның
Мемлекеттің пайда болу, даму, себептері:
Қоғамды басқаруды жақсарту, дамыту, қоғамның жұмысының көлемі де, шеңбері
Қалың бұқараның, қаналушы таптың үстемдік тапқа, топқа қарсы іс
қоғамды, экономиканы дамыту үшін әлеуметтік жағдайды жақсарту үшін басқарушы
Қоғамның қорғанысын күшейту үшін, заңдылықты, құқықтық тәртіпті қатаң сақтау
Мемлекеттің қоғамдағы бірлестіктерден, ұйымдардан айырмашылық белгілері:
мемлекет қоғамдық көлемде бірден бір билік жүргізетін ұйым, басқа
мемлекеттің ішкі – сыртқы істердегі тәуелсіздігі, басым үстемдігі.
Мемлекеттің дамуы – мемлекет қоғамдық еңбек бөлінісінің пайда болуы
Мемлекеттің негізгі белгілері:
Бұқаралық биліктің болуы.
Аумақтық бөлініс.
Салық.
Егемендік.
Құқық.
Мемлекет арнаулы өзара байланысты, бірігіп іс – қимыл жасайтын
бұл билік қоғамның ішінен шыққан халықпен бірікпейді, ол әлеуметтік
бүкіл қоғамның атынан ресми өкілдік етеді;
оның мақсаты - өркениетті құқықтық тәртіпті, әрі адамдардың күнделікті
Мемлекеттің рулық басқару ұйымынан басты айырмашылығы сол, онда арнаулы
Кез келген мемлекеттің белгісі – жариялылық, мәжбүрлеу (күштеу) болып
Нәтижесінде мемлекеттің барлық халқы бір жағынан басқарылатындарға, екінші жағынан
Бұқаралық биліктің болуы міндетті түрде мемлекеттің басқару немесе мәжбүрлеу
Мемлекеттің тағы бір белгісі – аумақтық бөлініс. Мемлекет өз
Аумақ бұл – яғни мемлекеттік биліктің оның аумағындағылардың барлығына
Мемлекеттің басқа да ерекше белгісі, өзінің өмір сүруі үшін
Мемлекеттің қоғамдағы ұйымдардан тағы бір ерекше айырмашылығы бар –
Егемендіктің екі құрамдас бөлігі бар: үстемдік және тәуелсіздік. Мемлекеттік
Мемлекеттің егемендікке, тәуелсіздікке ие болуы – оның басты мақсаты
Елдің ішінде мемлекеттің егемендігі мынадан байқалады:
мемлекеттік биліктің бірлігінен және оның барлық халық пен басқа
мемлекет органдарының шешімдерінің оның аумағына және аумақтан тыс шегінде
өзге қоғамдық биліктің кез келген көрінісін заңсыз деп тану
мемлекеттің ерекше өкілеттілігі шегінде жалпыға міндетті нормалары бар нормативтік
Мемлекеттің ерекше белгілерінің аса бір көрінісі – құқық. Құқық
Мемлекет таптар тартысының, қайшыласқан күресінің негізінде туған саяси ұйым
Халық пен мемлекет өте тығыз байланысты. Ол мемлекет үшін
Мемлекеттің басты қызметі: өзінің аумағындағы халықты ырқына көңдіріп, бүкіл
Көрсетілген негізгі жағдайлар біздің түсінігімізде және мемлекетті анықтауда өзінің
Мемлекет дегеніміз бұл - адамзат қоғамы дамуының маңызды кезеңдеріне
Қоғамды басқару міндетін атқару, адамдардың, топтардың, таптардың және басқа
Оның саясатын жүзеге асыру жүктелген кең тармақты органдар жүйесі
Тапсырманың орындалуын қоғамдық өмірдің барлық субъектілері қамтамасыз ететін әкімшілік
Мемлекет мәні оның қоғамды демократиялық қағидалар негізінде тұлғаның негізгі
Мемлекет қызметі жалпы әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған. Қоғам істерін
Мемлекет бүкіл қоғамдық қатынастарды реттеуге және халықты басқару барысында
Қазіргі мемлекет – бұл тәуелсіз, саяси биліктің әмбебап ұйымы,
Мемлекет дегеніміз - өз аумағында халықты құқықтың жүйесі арқылы
1.2. Мемлекет функциясының ұғымы және олардың түрлерге жіктелуі
Мемлекет қоғамдық істерді басқару органы бола отырып, көп түрлі
Функция-заң ғылымында мемлекет пен құқықтың алдында тұрған мүдде-мақсаттарды, міндеттерді
Мемлекет қызметінің негізгі бағыттары мемлекет функциясы деп аталады. Мемлекет
Мемлекеттің қоғам істерін басқарудың күрделі және көп қырлы қызметі
Мемлекет функциясы термині оның әлеуметтік мақсаты көрінетін мемлекет қызметінің
Мемлекет функциялары мәні, мемлекеттің қоғамдық дамуының және елдің түрлі
Мемлекеттің бүкіл функционалдық қызметі белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған:
Мемлекет функциялары оның қоғамдық өмірдегі мәні мен рөлінен шығатын
Мемлекет функцияларының мәніне көптеген әлеуметтік – экономикалық, саяси, экологиялық
Мемлекет функциялары, оның нақты мазмұны мемлекеттік биліктің ұйымдасу нысанына,
Мемлекет функцияларының қызмет нысаны болып, заң шығарушы, басқарушы, соттық
Өзінің бағытына сәйкес мемлекет, әдетте, өз қызметін белсенді атқарады,
Сенімді және мәжбүрлеуді.
Басқаруды орталықтандырудың және орталықсыздандырудың бастауын.
Авторитарлық пен қоғамдық қатынастарға қатысушылардың мінез-құлық варианттарын еркін таңдау
Осылайша, функцияның құрамына мемлекет қызметінің негізгі бағыттырының бірі ретінде
Мемлекеттің іс-әрекеті жағын сипаттайды, оның рөлін, мәнін даму перспективасын
Мемлекеттің қызметін өзінің бағыты бойынша бөлуге, реттеуге мүмкіндік береді.
Соңғысын олардың мүмкіндігіне, мәніне, іс жүзіндегі нәтижелілігіне қарай, олардың
Мемлекеттің функциясында мемлекеттің сипаты мен қоғамдық –саяси табиғаты, оның
Мемлекеттің функциясы мен мәнін себептік қатынастарымен байланыстыра отырып, бұл
Мемлекет басқару,билік жүргізу үшін құрылған саяси ұйым болғандықтан оның
Мемлекеттің әлеуметтік мәні оның функциялары арқылы нақтыланып көрініс табады.
Қоғамдық өмірдің басты сферасындағы тұрақты қалыптасқан мемлекеттің қызметі;
Мемлекеттің мәні мен оның әлеуметтік бағытының арасындағы тікелей байланыстылығы;
Қоғам дамуының тарихи кезеңдеріндегі пайда болатын ірі нақтылы міндеттері
Билік мәжбүрлеу әдістерін қолдануға қажетті белгілі бір нысандағы (көбінесе
Мемлекеттің функциялары стихиялы түрде емес, белгілі бір мақсатқа бағытталып
Мемлекет бірқатар маңызды функцияларды атқарады. Бұдан 2 ғасыр бұрын
1 Қоғамды күш көрсетуден және өзге тәуелсіз қоғамдық топтардың
2. Мүмкіндігіне қарай, қоғамның әр мүшесін әділетсіздіктен және сол
3. Жекелеген адамдар мен шағын топтардың мүдделеріне қызмет етпейтін
Қанаушы мемлекеттердің функциясы өркениетті мемлекеттерге қарағанда өзгешелеу болып келеді.
Қарамағындағы бағынышты халықтың қанауын ұйымдастыру (құлдар, еркі жоқ шаруалар,
Өзіне бағынышты халықты жалындырып ұстау, қолданыстағы режимге олардың ашық
Салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді жинау;
Қанаушы, үстемдік етуші таптардың саяси және экономикалық мүдделерін қамтамасыз
Шаруашылық – шаруашылық функциялар (ішкі функциялар ).
Оның сыртқы функциясы мынадай көріністе болады: жаулап алу соғысын
Заң әдебиетінде мемлекеттің функциялары әр түрлі мағынада және бірнеше
Шаруашылық ұйымдастыру;
Еңбек және тұтыну өлшемін есепке және бақылауға алу;
Мәдени – тәрбиелік;
Құқық қорғау;
Социалистік мемлекеттің аталмыш функциялары негізінде бір орталықтан басқарылатын тоталитарлық
Тоталитарлық коммунистік жүйе күйреген соң әдебиеттерде мемлекеттің функциялары әр
1997 жылы Н.И.Матузов пен А.В.Мальконың редакциялық басқаруымен көрген мемлекет
Ал, соңғы жылдары басылып шыққан В.С.Нерсесянцтың қысқаша оқулық курсында
Кеңестік дәуірді де, қазіргі кезеңде де мемлекеттің функциясын дамытуға
Мемлекеттің функциясы туралы әр түрлі ой – пікірлер бар.
Мемлекеттің функциясының орындалуын қамтамасыз ететін – мемлекеттік аппарат пен
Кез келген мемлекет өзінің функцияларын іс жүзінде асырған кезде,
Мемлекеттік билікті, оның қызметі мен міндеттерін іске асыру үшін
Мемлекет механизмі деп – мемлекеттік органның мемлекеттік билікті жүзеге
Мемлекеттік орган дегеніміз тиісті құзыретке иелі және өз функциясын
Мемлекеттік орган – бұл мемлекеттің міндеттерін орындаушы және осы
орган мемлекет орнатқан тәртіпте құрылады;
органға мемлекет өз міндеттері мен қызметін жүзеге асыруы үшін
органға мемлекеттік билік өкілеттілігі берілген. Ол басқа мемлекеттік органдар,
мемлекет үшін белгіленген ережелерге сәйкес әрекет етулері тиіс. Мысалы,
Әрбір мемлекеттік органдарға мыналар тиесілі:
оның оралымды басқаруындағы мемлекеттік және қазыналық мүліктер;
қаржы құралдары, банктегі есепшот, бюджеттен қаржыландыру көзі;
өзіне тән ұйымдастырушылық құрылымы, онымен байланысты қызметтік бағыныстылық және
биліктік өкілеттіліктердің қажетті көлемі, олардың негізінде лауазымдық тұлғалар мен
Мемлекеттік органдарға мыналар жатады:
заң шығарушы, атқарушы және соттар (билік бөлу принципіне қарай);
федералдық, федерация субъектілері, республикалық және жергілікті (мемлекеттің құрылыс белгілеріне
бастапқы (сайланбалы өкілді), оның мүшелерін халықтың сайлауы және туынды
жалпы құзыретті, яғни бұл орган өзінің құзыреті шегінде, оған
коллегиалды – шешімді көпшілік дауыспен қабылдайтын орган және дара
тұрақты (қызмет ету мерзімі шектеусіз түрде құрылады) және уақытша
Мемлекеттік органдарды анықтайтын белгілер:
мемлекет еркімен құрылуы және өз функциясын соның атынан іске
заңда көрсетілген тәртіппен қызмет түрін қатаң орындауы;
заң жүзінде бекітілген ұйымдық құрылымы, құзыреті (құқықтар мен міндеттердің
белгілі бір материалдық құралдарға иелігі (құрылыс, үйлер, көлік т.б
мемлекеттік билік сипаттағы өкілеттілігіне иелігі, яғни әр қилы құқықтық
Мемлекеттің механизмі, әрине, мемлекеттің функциясын жүзеге асырушы күш, бұл
Бұл қызметтің нысандарын көп жағдайда басқарудағы заңдар мен құқықтық
тікелей басқарушылық – бұл ғылыми ұсыныстар жасаумен, тәжірибе алмасумен
құқықтық нысандар – құқықтық заңды сипаттағы қызмет түрлері, яғни,
Құқықшығармашылық қызмет – бұл нормативтік актілер жобаларын дайындауға, оларды
Құқыққолданушы қызмет – бұл құқықтық нормаларды жүзеге асырумен байланысты
Құқыққорғаушы қызмет – бұл заңдардың сақталуын бақылаумен және қадағалаумен,
Мемлекет механизмінің құрылымына мыналар кіреді:
өздерінің тікелей биліктік функцияларын жүзеге асыру барысында тығыз байланыстылығы
биліктік өкілеттіктерге ие емес, алайда, экономика, білім беру, мәдениет,
басқарумен арнайы айналысатын мемлекеттік қызметшілер;
мемлекеттік аппараттың қызметін қамтамасыз ету үшін қажетті ұйымдастырушылық, қаржылық
Мемлекеттік аппарат дегеніміз мемлекет билігін іске асыру үшін билік
демократиялық ( мемлекет органдарының қызметін қалыптастыру мен ұйымдастыруға халықтың
заңдылық ( бүкіл нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік органдар мен
есеп берушілік (төменгі органдардың жоғарғы органдарға өз қызметі жайында
коллегиалдық пен жеке басшылықтың үйлесімділігі (бұл мәселелерді ұжымдық талқылауды,
жариялылық (белгілі бір мемлекеттік органының тәжірибелік қызметі туралы құқық
Мемлекеттік ұйым – мемлекеттің функциясын әр түрлі салаларда, айталық,
Мемлекеттік кәсіпорын - өндіріс өнімдерін шығару немесе оны қамтамасыз
Мемлекеттің функциясы арқылы қоғамның алдында тұрған мүдде – мақсаттардың
Қызметінің жүйесі, оның атқаратын жұмыстарының мазмұны және қатынастардың түрлері
Функция сарапталып, жіктеліп кешенді түрде жүргізіледі;
Мемлекеттің қызметі аппараттарының қызметіне ұқсамайды. Мемлекет функциясы қоғамдық көлемінде
Мемлекеттің атқаратын қызметін мемлекеттік жұмыстарының әдіс – тәсілінен айыра
Мемлекет функцияларын іске асыру нысандары мен тәсілдері. Бұл қызметтің
Құқық – шығармашылық – жаңа норманы өмірдің талабына қарай
Құқық қолданушылық немесе құқықты қолдану, орындау, құқықты іске асыру
Құқық қорғаушылық немесе құқықты қорғау – бұл қызметті атқаратын
Ұйымдастырушылық тәсіліне мыналар жатады:
Ұйымдастырушылық – реттеушілік – бұл белгілі бір құрылымдардың құжаттар
Ұйымдастырушылық – шаруашылық – бұл бухалтерлік есеппен, статистика мен,
Ұйымдастырушылық - идеологиялық – бұл жаңадан қабылданған нормативтік актілермен
Мемлекеттік билік толып жатқан субъектілердің сан алуан нақты қызметтері
Бұл мемлекеттік биліктің нақты орындалу құқықтық нысаны екі түрге
Нормативтік актілер арқылы орындалу нысаны;
Жалпылама нормативтік актілер арқылы орындалу нысаны;
Мемлекет билігінің жалпылама нормативтік актілер орындалу нысаны бірнеше түрге
Мемлекеттік билікті орындау құқықтық нысандармен шектелмейді. Бұл іске мемлекеттің
Жаңа шыққан заңдарды, нормативтік актілерді насихаттау, түсінік беру;
Мемлекеттік органдарға көмек көрсету, бақылау, тексеру жүргізу;
Материалдық – техникалық операциялар жүргізу: баяндамалар, іс – қағаздарын
Әр түрлі жиналыстар, мәжілістер, конференциялар өткізу;
Мемлекеттік органның тәжірибелерін жинақтап қорытынды жасау;
Мемлекеттің қызметі туралы қоғамдық ұйымдардың, еңбек ұжымдарының ой –
Мемлекеттік органның жұмысына халықты, қоғамдық ұйымдарды, саяси партияларды қатыстыруды
Шет елдермен қарым – қатынасты ұйымдастырып, басқару т.б. қызмет
Мемлекет функцияларын түрлі негіздер бойынша топтастыруға болады. Функцияларды қоғамдық
Қазіргі уақытта дамыған мемлекеттер жалпы әлеуметтік функцияларды жүзеге асырады,
Мемлекет қоғам істерін басқарудың күрделі және көпқырлы қызметі бір
Тіпті тарихи алғашқы әлі дамымаған құл иеленушілік қоғам мынадай
құлиеленушінің жеке меншігін тәуелсіз ету, бірақ халықтың кедей топтарын
құлдардың қарсылығын басу;
мемлекетпен жүргізелетін шараларды иделогиялық ақтау;
басқа мемлекеттер мен халықтар арасында бейбіт әріптестік және сауда
елді қорғау және басқа территорияларды жаулау;
Мемлекет функциялары жүйелі нақты тарихи мәнге ие және тек
Мемлекеттердің көпшілігінде функцияны ішкі және сыртқы деп күрделі екі
Ішкі функциялар:
Экономикалық функция – адамдардың өндіріс, орналастыру және алмастыру саласындағы
Экономиканы дамытудың сара жолын таңдау (мысалы, нарықтық, директивалық –
Мемлекеттік реттеу дәрежесі, оның жетекші салаларын ынталандыру және қолдау;
Экономикалық дамудың неғұрлым перспективалы бағыттары үшін жайлы жағдай тудыру;
Жеке меншіктің түрлі нысандары мен шаруашылық қызметінің түрлі субъектілерінің
Экономикалық инфрақұрылым құралдарын (шаруашылық басқарудың қаржы – ақша құралдары,
Жоғарыда айтылғандарға мына төмендегілерді қосуға болады, экономиканың нақты саласына
Экономикалық функция - мемлекетпен ел экономикасын жоғарғы дәрежеде дамуының
Нарықтық тауарлық қарым - қатынаста қызмет ететін құқықтық мемлекетте
Экономикалық әдістің мемлекеттік реттеуінің екі негізгі әдістері бар:
Мемлекетке экономикалық мәселені сәтті шешуге және ұлттық табыстың бір
Бүкіл қоғамға көптеген пайда әкелетін экономикалық басымдығы сомалардағы иелік
Мемлекетік басқарудың экономикалық сферасындағы негізгі қызметі – материалдық өндірістің
Экономика саласын басқара отырып, Парламент көптеген заңдар қабылдайды: азаматтық,
Мемлекет басшысы да экономика саласын басқаруға қатыса отырып, өзінің
Үкімет Парламент отырысында экономика сипатындағы заң жобаларын енгізеді. Кіріс
Экономиканы қалпына келтіру жағдайын мемлекеттің жергілікті органдары жүзеге асырады.
Ауыл шаруашылығын басқару толықтай агроөнеркәсіптік комплексті басқаруға ауыл шаруашылық
Қоғам өміріндегі экономика саласында қаржымен және несиемен тікелей байланысты.
Кеңес кезеңінде мемлекет экономиканың көп саласын өз қарауына алғысы
Қазіргі мемлекеттерде экономиканың қызметі келесі бағыттар бойынша жүзеге асады.Қоғамның
Экономиканы қалпына келтіру шарларын мемлекеттің жергілікті органдары жүзеге асырады.
Мемлекеттің экономикалық қызметі сонымен қатар экономикалық мемлекеттік секторын шаруашылық
Экономикалық функцияның негізгі мақсаты - елдің экономикалық дамуының жоспарын
Әлеуметтік функция – мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі – халықтың
Әлеуметтік функция - тұлғаның әлеуметтік қорғалуын, құндылықтарды өндірудегі қатысуына
Әлеуметтік функция - бұл адам мен азаматтардың құқықтары мен
Бұл міндеттерді шешу үшін Парламент тиісті заңдар қабылдайды. Зейнет
Қоғамдық өмірде еңбек шешуші рөлді атқарады. Еңбек сауалдарымен әлеуметтік
Азаматтардың еңбек етуі жеке және психикалық денсаулықтарының жағдайларымен байланысты.
Еңбек бөлінісі және өндірісі жалпы және кәсіби білімді қажет
Экономиканы және қоғамдық өмірдің басқа да салаларын қамтыған дағдарысқа
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты екі бағытқа бөлінеді:
Адамдардың қоғамдағы еңбегіне қарамай мүгедектерге, зейнеткерлерге, науқас адамдарға, көп
Адамдардың денсаулығын қорғауға, жақсартуға, мәдениетті дамытуға, халықтың жақсы тұрып,
Қаржы бақылау функциясы - мемлекеттегі өндірушілердің табыстарын анықтау мен
Табыстар мен шығыстарға бақылау жасап отыратын жоғарғы қаржылық орган
Қазіргі заманғы жағдайларда бұрын таныс болмаған қоршаған ортаны қорғау,
Экологиялық функция – бұл дүниежүзілік көлемдегі проблема.
Ғалымдардың зерттеу нәтижесінің мәліметтері бойынша дүниежүзінде табиғаттың экологиялық жүйесінің
Қоршаған табиғи ортаның, өмір сүру мекенінің бүлінуі. Бұл көптеген
Адамдардың тікелей әсерінен басқа табиғи ортаға жаңа биологиялық түрлерді
Табиғи байлықтарды шексіз, үнемдемей пайдалану. Көптеген биологиялық түрлер осы
Халықтың санының күрт өсуі.XIX ғасырдың ортасында Жер шарында халықтың
Планетамызды жаппай жылылықтың басуы. Ғалымдардың айтуы бойынша, біздің XXI
Міне, осындай жағдайларда мемлекет экологиялық шараларды іс жүзіне асырып,
Экологияны қорғауға байланысты көптеген елдерде қоршаған ортаны қорғау жөнінде
Ұлыбританияда, Швецияда, Ресейде, Украинада, Францияда және басқа да көптеген
Экологиялық функция – азаматтардың экологиялық жағдайын, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыздандыру
Идеологиялық функцияның мақсаты – халықтың арасында мемлекеттің саясатын түсіндіру,
Мәдени функция – белгілі қоғам өмірінің бөлігі, мемлекеттік реттеу
Мәдениет – тек рухани – интеллектуалдық емес, сонымен бірге
Мәдениет саласында мемлекет өнер мен мәдениеттің дамуына қолдау көрсетеді.
Саяси саладағы мемлекет функциялары болып, адам және азаматтың құқықтары
Саясат саласында маңызды қызметті Парламент атқарады.Ол партиялар туралы және
Әкімшілік саяси қызметте мемлекеттік басқару – қорғанысқа, мемлекеттік қауіпсіздікке,
Қорғаныс министрлігі мен әскермен байланыстырушы звено әскери округтер және
Ұлттық қауіпсіздік қызметі және оның органдары мемлекеттік қылмысқа қарсы
Қоғамдағы тәртіпті қорғау функциясы – бұл мемлекеттің органдарының қызметінің
Құқық тәртібін қорғау - бұл қоғамдық қатынастардың бүкіл қатысушыларымен
Құқық бұзушылықпен күрес - мемлекеттің құқық қорғау органдарының қызметінің
Сыртқы функциялар халықаралық қатынастар саласына қатысты және оның сыртқы
Басқа мемлекеттермен өзара тиімді әріптестік - бұл берілген мемлекеттің
Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етумен, мемлекеттің әлеуметтік және ұлтаралық қақтығыстарды
Қаралып отырған функцияны жүзеге асыруға жалпымемлекеттік органдармен қатар (мемлекет
Кейбір мемлекеттер бұған дейін бөтен аумақты басып алу функциясын
Дүниежүзілік ғаламдық мәселелерді реттеп, іске асыру. Бұл мәселені реттеп,
Қазіргі мемлекеттің көп бөлігі қорғаныс доктринасын басқа мемлекет тарапынан
Мемлекеттің қорғаныс қызметі, оның әскери доктринасына негізделеді және негізгі
1.Елдің қорғаныс қуатын күшейту. Мемлекеттің жоғарғы қабілеттілігін дамыған әрі
2.Қарулы күштерді әрдайым дамыту, олардың әскери қабілеттілігі мен әскери
3.Мемлекеттік шекараларды күзету – бұл қызмет шекара әскерлерімен және
4.Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру – мемлекет бейбітшілік уақытта (сырттан шабуыл
5.Қарулы күштердің резервін әскери оқыту. Көптеген елдерде әскери есепте
Елдің қорғаныс функциясы мемлекеттің басқа да функцияларымен тығыз байланысты.
Елдің қорғаныс функциясының экономикалық функциялармен байланысының маңызы зор. Өзара
Мемлекетаралық экономикалық әріптестік маңызды орынды алады, халықаралық еңбек бөлінісі,
Экономикалық әріптестік мемлекеттер арасындағы екі жақтық шарттар негізінде жүзеге
Саяси салада мемлекеттердің әріптестігі ең алдымен бейбітшілік және соғыс
Елдің қорғаныс функциясының мемлекеттің әлеуметтік функциясымен ара қатынасы, өзара
Мемлекеттің қорғанысын, қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Бұл мәселені жаңаша, қазіргі
Елдің қорғаныс функциясының құқықтық тәртіп функциясына қатынасы, өзара әрекеттестігі
Мемлекеттің қорғаныс қызметінің оның ішкі функцияларымен тығыз өзара әрекеттестік
Қазіргі жағдайлайларда мемлекеттің адамзат алдында термоядролық соғысты жойыу қаупі
Бейбітшілікті қорғау мен күшейтуге бағытталған мемлекеттің қызметінде жалпылай және
Мемлекеттің функциясы диалектикалық даму процесі арқылы оның мазмұны да,
Мемлекеттің сыртқы функциялары – бұл басқа мемлекеттермен өзара әрекеттестігі
Сонымен қорыта келе сыртқы функциялар мыналар болып келеді:
Дүниежүзілік қоғамдастыққа кіру мақсатында басқа мемлекетермен өзара тиімді экономикалық,
Сыртқы шабуылдан өзін қорғау, мемлекеттің шекарасын сақтап қалу;
Жер шарында бейбітшілікті қамтамасыз ету, соғысты болдыртпау, қарусыздандыру, ядролық
II тарау. Қазақстан Республикасының ішкі функциялары
2.1. Экономикалық функция
Қазақстан Республикасының орындайтын функциясы, яғни рөлі ретінде оның қызметінің
Экономикалық функцияда мемлекет өзінің қалыпты жұмыс істеуі мен дамуын
Экономикалық функция - мемлекетпен ел экономикасын жоғарғы дәрежеде дамуының
Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының функцияларын дамыту тенденцияларының мынадай жолдары
функциялардың мазмұны мен шеңберін кеңейту, бұлардың көбісінің мемлекеттік ішкі
бұрынғы кеңестік мемлекеттілік сатысына қарағанда барлық функциялардың мазмұнының іс
мемлекеттің функцияларында жалпыәлеуметтік, жалпыдемократиялық, гуманистік (адамгершілік) мәні бар бағыттардың
мемлекет өзінің «қоғам мен тұлға құлы» делінетін жаңа рөлін
мемлекет функцияларының мақсатты бағыттарының өзара байланыстылығы, үйлесімділігі және бірыңғайлылығы;
жалпы дүниежүзілік жүйенің елдің ішіндегі және дүниежүзілік аренадағы мемлекеттік
қоғам ісін басқаруда мемлекеттің функционалдық рөлінің артуы;
Азаматтың мүддесі үшін екі жақты немесе көпжақты болып, өзара
Ішкі және сыртқы функциялар бір – бірімен өзара тығыз
Ішкі функцияларға еліміздің материалдық – техникалық базасын құрып, дамытуға
Экономикалық функция – барлық мемлекеттерге тән функция. Мемлекеттің экономикалық
Экономикалық функция - мемлекеттің экономикалық дамуының негізгі стратегиялық бағыттарын
Бірінші – салық саясаты арқылы мемлекет бюджетінің дамуын реттеп-басқару;
Екінші – экономиканың тиісті, қажетті саласына жеңілдік беріп дамыту;
Үшінші – ғылым мен техниканы дамытып, экономиканы көтеру (бұд
Төртінші – мемлекетік өндірісті дамыту.
Тәуелсіз Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастардың қалыптасып, өсіп дамуына көптеген
Н.Ә.Назарбаевтің «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік және
Қазақстанның экономикалық дамуындағы сапалық «серпілісті» әлемдік экономикаға кірігудің қажетті
халықаралық маңыздағы «серпілістік» жобаларды іске асыру, индустрияны дамыту, әлемдік
Қазақстанның өңірлік және халықаралық экономикалық бірлестіктер мен ассоциацияларға қатысуы
Қазақстанның экономикалық жаңарту мен халықаралық рыноктарда бәсекеге қабілеттілігін нығайтудың
Экспорттық – импорттық кредиттеуді дамытуды мемлекеттік қолдау.
Ел экономикасындағы өрлеудің тұрлаулы әрі серпінді сипатын ұстап тұру
Орталықтағы және жергілікті жерлердегі үкімет экономикаға араласудың барлық түрімен,
Бірақ, нарық дамымаған, нарықтық кеңістік әкімшілік жүйенің қалдықтарына толған
Жаңа әлемдік экономикалық үлгілерге сай болу үшін біз мемлекеттік
Экономикалық өсу мақсатында өзіміздің осы бағыттағы ұзақ мерзімді басымдықтарымызды
қатаң монетарлық саясат бұлжытпай жүргізіледі;
жекешелендірі аяқталатын болады;
заң шығару жетілдіріп, жақсартыла түседі, мұның өзі еліміздегі инвестициялық
шетел инвестицияларын тарту бұрынғыдан да белсенді жүргізілетін болады, олардың
Қазақстан Республикасының қоғам өміріндегі экономика саласындағы мемлекеттік реттелуі өндірісті,
Қоғамдағы көлік, жолдар, байланыс коммуникативтік қызметті жүзеге асырады. Көлік
Қазақстан Республикасы экономиканы дамытуда сонымен қатар аграрлық саланы өркендетуде
«Нарықтық жүйенің жұмыс істеуін құқықтық және саяси жағынан қамтамасыз
Бәсекелестік және еркін бағаның қалыптасуын қорғау.
Макроэкономикалық тұрақтылық саясатын жүргізу.Ол негізінде ақша қаржы саласында іс
Бүгінде республикада бірлескен кәсіпорындар саны көбеюде, дүниежүзіндегі аса ірі
Еліміздің бай табиғи ресурстары, елдегі әлеуметтік және саяси тұрақтылық
Қазақстан өнімін негізгі тұтынушылар: Ресей, Қытай, Швейцария, Германия, Өзбекстан,
Экономикалық функцияның негізгі мақсаты - елдің экономикалық дамуының жоспарын
2.2.Әлеуметтік функция
Әлеуметтік функция – Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекетімізді демократиялық, зайырлы,
Конституцияда былай көрсетілген:
Қазақстан Республикасының азаматына жалақы мен зейнетақының ең төменгі мөлшеріне,
Ерікті әлеуметтік сақтандыру, әлеуметтік қамсыздандырудың қосымша нысандарын жасау және
Бұл норма мемлекетке қарт адамдарды, мүгедектерді, көп балалы отбасын,
Кіші кредиттер жүйесін енгізуге;
Шағын және орта бизнесті дамытуға;
Еңбекті көп қажет ететін салаларды басымдықпен дамытуға және бұларға
Шарттар мен контракттар және бюджеттік сатып алулар кезінде жұмыспен
Қоғамдық жұмыстарды, ең алдымен жол құрылысы мен орман отырғызуды
Жеке кәсіпкерлікті дамыту жолындағы қажетсіз әкімшілік кедергілердің бәрін алып
Қызмет көрсету саласын және әсіресе туризмді белсенді дамытуға негізделеді
Бұл міндеттер мемлекеттік әлеуметтік функциялары арқылы іс жүзіне асырылады.
Қоғам өмірінің әлеуметтік саласын еңбек, денсаулықты сақтау, білім беру,
Қазақстан Республикасының әлеуметтік функциясында қоғамымыздағы барынша мұқтаж топтары, соның
Халықты әлеуметтік қорғау әсіресе оның әл – ауқаты аз,
Әлеуметтік қызмет көрсету, яғни адамның жан – жақты қамқорлық
Н.Ә.Назарбаевтің «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның
Мемлекет, бұрынғысынша, халықтың әлеуметтік жағынан «әлжуаз» топтарына көмек, қолдау
Өңірлік әскери жанжалдарға қатысушылар мен халықтың бірқатар басқа да
Әлеуметтік құрылымдар зейнеткерлерінің зейнетақыларын төлеуде орын алған келеңсіздіктер жойылып,
Жыл сайын зейнеткерлік жәрдемақылардың мөлшері индекстеліп, арттылуда. Бұрынғы еңбек
Жеке сектордың әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін қамтамасыз етуге, әсіресе
Нағыз пәрменді әлеуметтік саясат – ол халықты жұмыспен тұрлаулы
2005 жылдан бастап денсаулық сақтау саласын дамыту мен реформалау
Бұған қоса, жаңа міндеттерді есепке алып, халықаралық стандартттарға көшуді
Қазақстанда ең жоғарғы деңгейдегі осы заманғы клиникалар құру мен
Біз үшін ең бастысы - маңызды әрі көкейтесті өмірлік
Мемлекет тарапынан халықты әлеуметтік қолдау ол нысаналы әрі атаулы
Ең пәрменді әлеуметтік саясат өнімді еңбекке ынталандыру және жаңа
Жолдаудың негізгі бағыттарының бірі – қазақстандықтардың өмір сапасын арттыру
Биылғы жылғы Жолдауында Қазақстан халқының әл – ауқатын жақсарту
Әлеуметтік қолдаудың бір түрі – атаулы әлеуметтік қолдау және
Жолдауда осы заманғы әлеуметтік саясат: басты назарда – адамдардың
Жолдауда бұған дейінгі тиімді әлеуметтік саясат өнімді еңбекке ынталандыру
Уәкілетті органдар аз қамтылған азаматтарды жұмысқа орналастыру, оқыту және
Ардагерлер мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау шарасы Қазақстан Республикасының «Қазақстан
Мүгедектерді жұмыспен қамту жұмыстары жалғасып, 3 – ші топтағы
Азаматтарды қолдаудың бір түрі – заңмен көрсетілген әлеуметтік төлемдерді
Жүргізілген талдаулар, атаулы әлеуметтік көмек алушылар санының азаю барысын
Тәуелсіз Қазақстан егеменді ел болғаннан кейін алдына қойған басты
Әлеуметтік салада егемендікке жеткеніміздің басты көрсеткіштері, ұлттық байлықтың көбеюі,
Қазақстан Республикасы әлеуметтік мемлекет ретінде жекелеген топтарға немесе ұлыстарға
Әлеуметтік мемлекет азаматтардың ең төмен күн көріс қажеті мен
Қазақстан Республикасының әлеуметтік саладағы жүзеге асырылатын істердің бірі –
Азаматтарға медициналық, тұрмыстық – коммуналдық, көлік қызметін көрсету, оларға
Әлеуметтік функция – халықты әлеуметтік қорғау (мүгедектерді, көп балалы
2.3 Экологиялық функция
Экологиялық функция – айналадағы ортаны қорғауды, табиғат байлықтарын сақтауды
Қазақстан Республикасының Конституциясының 38 – бабында «Қазақстан Республикасының азаматтары
Экология таза болса – адамның дені сау болады. Ал
Экологиялық функция жаһандасу кезеніңде қоршаған ортаны қорғау мемлекеттің ең
Көптеген экологиялық мәселелерді шешу үшін мемлекеттің экологиялық функциялары маңызды
Себебі, қазіргі тәуелсіздікті нығайту барысында шетел агрессорларының әрекетінен емес,
Мемлекет тарапынан қазіргі кезеңде мынандай шараларды іс жүзіне асыруда:
Ауыл шаруашылығы мен тамақ өндірісінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
Энергетиялық жүйедегі қауіпсіздік;
Көлік жүйесінің барлық саласында қауіпсіздік шараларын іс жүзіне асыру;
Денсаулық сақтау саласында адам өміріне зиянды тамақ өндірістерін болдырмау;
Жерді пайдалану мен рекультивациялауда нормативтік талаптарды қатаң сақтау, жер
Зиянды қалдықтарды ғылыми негізде өңдеу, олардың табиғатты ластауына жол
Су тапшылығын болдырмау, жер асты суларының қайнар көздерін ашу.
Мемлекетіміздің экологиялық саладағы функциялары «Қазақстан 2030 » Бағдарламасында былай
Сондықтан біздің әрқайсымыз тамақтану мен ауыз суға ерекше көңіл
Адамдардың денсаулығы мен оны мыңдаған отандастарымыздың өмірі осы шараларға
2030 жылғы Қазақстан ауасы таза, мөлдір сулы, жасыл желекті
2007 жылы 9 қаңтарда Экологиялық кодекс қабылданды. Экологиялық кодекстің
Қазақстан Республикасының экологиялық кодекснің 4 – бабында Қазақстан Республикасы
адам өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз
қоршаған ортаны қорғау және биоәртүрлілікті сақтау;
Қазақстан Республикасының өз табиғи ресурстарын өндіруге құқықтарын қамтамасыз ету
қазіргі және болашақ ұрпақтардың сұранысын әділ қанағаттандыру;
қоршаған ортаның жай – күйін есепке ала отырып, экологиялық
өндіріс пен тұтынудың орнықты үлгілерін дамыту;
әрбір адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын сақтау және
қоршаған ортаны қорғау саласында қабылданатын шаралардың жариялылығын қамтамасыз ету:
жердің экожүйесінің салауатты жай – күйі мен тұтастығын сақтау,
қоршаған ортаға залал келтіргені үшін жауаптылыққа қатысты халықаралық құқықтың
қоршаған ортаға елеулі залал келтіргені немесе адам денсаулығы үшін
Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының негізгі принциптері 5 – бапта
Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету;
экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
экологиялық қатынастарды реттеу кезіндегі экожүйелі көзқарас;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу және табиғи ресурстарды
қоршаған ортаны ластаудың және оған кез келген басқа түрде
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылықтын бұлтартпау;
қоршаған ортаға келтірілген залалды өтеу міндеттілігі;
қоршаған ортаға әсер етудің ақылы болу және оған рұқсат
табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезінде
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік органдар қызметінің өзара әрекеттестігі,
табиғат пайдаланушыларды қоршаған ортаны ластауды болдырмауға, азайтуға және оны
табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезінде
экологиялық ақпараттың қол жетімдігі;
Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының халықаралық құқық принциптерімен және нормаларының
жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызметтің экологиялық қауіптілігі
Іс жүзінде республиканың Үкіметі экологиялық басымдықты жариялайды, адам өмірінің
Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы мемлекет таныған принциптер мен басымдықтардың жүйесі
Тиісінше мемлекеттік органдардың, ұйымдардың және лауазымды адамдар мен азаматтардың
қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарын ұтымды пайдалану және қорғау;
қоғамға экологиялық жағынан қауіпті технологияларды заттар мен материалдарды бақылаусыз
ел аумағының радиактивтік, химиялық ластануына, бактериологиялық зақымдануына жол бермеу;
экологиялық жағынан қауіпті және жетілмеген технологияларды қолдану көлемін қысқарту;
шаруашылық және өзге қызметтің келеңсіз экологиялық салдарын жою.
Қазақстан Республикасы экологиялық қызметтің дамуы мен орнығуы мәселесін зерттеген
Мемлекеттің экологиялық функциялары арқылы барлық экологиялық мәселелерді шешу мүмкін
2.4. Мәдениет пен ғылыми – техникалық прогресті дамыту және
Мәдениет бағытындағы функция – адамдардың денсаулығы, рухани сана сезімі,
Мәдени функция – ғылымды, білімді, адамдардың мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру
Мәдениет бағытындағы функция, яғни мәдени – тәрбие жұмыстары, яғни
Мәдениет – адам жасайтын және адамдардың рухани қажеттіліктері мен
«Қазақстан - 2030» стратегиясы еліміздің мәдени және рухани байлығын
Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы қызметтің негізгі бағыттары мынадай принциптерді
азаматтардың шығармашылық қызметінің еркіндігі;
мәдени құндылықтарды жасау, пайдалану және таратудағы барлық азаматтардың құқықтары
тарихи және мәдени мұраларды қорғау;
меншік нысандарына қарамастан барлық оқу тәрбие ұйымдарында баларға, оқушы
мәдениет саласындағы монополистік ағымдарды болдырмау;
мәдениетті қаржыландыруда бюджеттік, коммерциялық және қайырымдылық негіздерді ұштастыру;
кәсіби және әуесқойлық шығармашылық қызметті ұштастыру;
қазақтың ұлттық мәдениетінің тұтастығын сақтау мен өзара байланыстыру факторларының
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 24 желтоқсандағы «Мәдениет туралы» заңы
1993 жылы 17 қарашада қабылданған Қазақстан Республикасының мәдени даму
Қазақстан Республикасының Үкіметі мәдениет саласында мемлекеттік бағдарламаны жасап, Президенттің
1995 жылдан бастап мәдениет саласындағы қызметтің негізгі бағыттары айқындала
Қазақстан Республикасы Президентінің 2000 жылы «Мәдениетті қолдау» жылы деп
Мәдениет саласындағы негізгі міндеттер – халықтың мәдени және ұлттық
Ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясы. Қазіргі заманда қоғамның,
«Қазақстан - 2030» ұзақ мерзімді бағдарламасында елімізді дамытудың стратегиялық
Қазақстан ғылымының дүниежүзілік ғылыми кеңестікте интеграциялану процесін процесін жетелдету
Қазақстандағы әлеуметтік – экономикалық реформалардың ішіндегі ең қабілеттісі –
Ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясы ғылыми – техникалық
пайда табуды мақсат етіп қоймайтын ұйымдар мен университет ұстаздарына
ғылыми – техникалық зерттеулерге қаржы салатын жеке меншік сектордың
мемлекеттік ғылыми – зерттеу мекемелерін қаржыландыруды күшейту.
Қазақстанда ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясын жүзеге асыруда
инновациялық қызметтің құқықтық негізін жетілдіру;
ғылыми зерттеулер мен олардың нәтижелеріне қатысты салық саясатын дамыту;
барлық буындағы кадрларды даярлау мәселелерін ретке келтіру, кадрларға деген
Бұл аталған шаралардың соңғысы үстіміздегі жылдан бастап жүзеге асырыла
Өнеркәсібі дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай, тиімді ғылыми –
Қазақстан Республикасының ғылыми – техникалық функциясы Қазақстанның келешекте дамуының
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету. Қазақстан Республикасының Конституциясы
Адамның кінәлі екендігі заңды күшіне енген сот үкімімен танылғанша,
Бір құқық бұзушылық үшін ешкімді қайтадан қылмыстық немесе әкімшілік
Өзіне заңмен көзделген соттылығын оның келісімінсіз ешкімнің өзгертуіне болмайды;
Сотта әркімнің өз сөзін тыңдалуына құқылы;
Жауапкершілікті белгілейтін немесе күшейтетін, азаматтарға жаңа міндеттер жүктейтін немесе
Айыпталушы өзінің кінәсіздігін дәлелдеуге міндетті емес;
Ешкім өзіне - өзі, жұбайына (зайыбына ) және заңмен
Адамның кінәлі екендігі жөніндегі кез келген күдік айыпталушының пайдасына
Заңсыз тәсілмен алынған айғақтардың заңдық күші болмайды. Ешкім өзінің
Қылмыстық заңды ұқсастығына қарай қолдануға жол берілмейді.
Қазақстан Республикасы егер адам және азамат өзінің құқықтары мен
Конституциялық құрылымды қорғау функциясы. Тәуелсіз мемлекеттердің бәріне тән функция.
Қорғаушы – бұл функция конституциялық құрылымды сақтау мен нығайту,
Құқықтық тәртіпті қорғау функциясы – қоғамда мемлекеттің, бірлестіктердің, жеке
Заңдардың, нормативтік актілердің сапасын, әділеттілігін көтеру;
Құқықтық нормалардың орындалуын қамтамасыз ету. Егер норма дұрыс орындалмаса
Қаржы реттеу функциясы – қоғамдағы барлық азаматтардың, бірлестіктердің, ұйымдардың,
Мемлекеттің қаржылық функциясы деп, мемлекеттің біртұтас өзінің немесе оның
Мемлекеттің қаржылық функциясының басты мақсатына қоғамның әлеуметтік – экономикалық
Ал, мемлекеттің қаржылық қызметінің негізгі міндеттері қоғамның ақшалай инфрақұрылымын
Мемлекеттің қаржылық функциясының мәні мынада: бюджеттік қызмет; валюталық-қаржылық қызмет;
Мемлекеттік қаржылық қызметінің басымды бағыттары: мемлекеттің ақшалай қорларын қалыптастыру;
Мемлекеттің қаржылық қызметі мына келесідей: ақшалай қорларды қалыптастыру; ақшалай
Мемлекеттік қаржылар деп мемлекеттің және жергілікті мемлекеттік басқару органдарының
Мемлекеттік қаржылар қоғамның және мемлекеттің тиісті мүдделерін қамтамасыз етуге
Мемлекеттік қаржыларға тән функциялар қаржыларға тән қызмет ауқымы, сондай-ақ
Мемлекеттегі қаржылық ресурстарды жұмылдыру, бөлу және пайдаланылуды ұйымдастыру тек
III тарау. Қазақстан Республикасының сыртқы функциялары
3.1. Отанды және елді қорғау функциялары
Қазақстан Республикасының сыртқы функциялары оның Конституциясында белгіленген Қазақстан Республикасы
Басқа мемлекеттердің аумағында тұратын азаматтардың құқығын қорғау жөнінде Конституцияның
Мемлекетіміздің маңызды сыртқы функцияларының бірі – басқа мемлекеттердің азаматтарымен
Мемлекеттің сыртқы функцияларына кіреді:
Басқа мемлекеттер мен әлеуметттік – экономикалық, саяси, әскери және
Елді қорғау және мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
Бейбітшілік және құқық тәртібін ұстап тұру;
Соғыстарды болдыртпау, қарусыздандыру, ядоролық және басқа жаппай қырып жою
Халықаралық терроризммен күрес;
Төтенше жағдайлар мен апаттар нәтижесінде жәбір көрген тұлғаларға көмек
Қазіргі замандағы глобольді мәселелерді шешудегі әріптестік.
Екі жақты пайдалы қарым – қатынас қалыптастыру. Қазірігі заманда
Мемлекеттің сыртқы функциялары оның қызметінің халықаралық аренадағы негізгі бағыттарын
Мемлекеттің сыртқы шабуылдан елді қорғау функциясы – оның қызметінің
Қазақстан Республикасының сыртқы функцияларының мақсаты – халықтың мүдделерін халықаралық
Отанды қорғау функциясы – барлық мемлекеттерге тән және ең
Елдің қорғаныс функциясы – мемлекеттің сыртқы функцияларының ішінде маңызды
Басқа мемлекеттермен өзара тиімді қарым – қатынас жасау функциясы-жаһандасу
Қорғаныс функциясы - бейбіт уақытта және соғыс кезеңінде әр
Мемлекеттің басқа бір сыртқы функциясы – көршілес, сондай –
Қорғаныс қабілетін сақтау мемлекеттің аса маңызды қызметі болып табылады.
Мемлекеттік мүддені халықаралық дәрежеде қорғау функциясы – Біріккен Ұлттар
Жаһандық маңызы бар мәселереді шешу ісіне қатысу функциясы –
Мемлекетаралық саяси ынтымақтастықты дамытып, жақсарту. Барлық мәселені бейбітшілік жолмен
Мәдени және ғылыми – техникалық ынтымақтастықты қалыптастыру. Ғылыми –
Қазақстанның тәуелсіздік жолындағы өркендеу жылдары оның басқа елдермен сыртқы
Жаңа Астанамыз да халықаралық байланыстар орталығына айналуға күш салуда.
1992 жылы 2 – наурызда Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына
Өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету және экономикалық даму үшін қолайлы
Қазақстан 1996 жылы құрылған Шанхай ынтымақтастығының мүшесі, сондай –
Қазақстан Республикасы 2002 жылы құрылған Орталық Азия Ынтымақтастық Ұйымына
Еуропада Германия, Франция, Ұлыбритания, Италия, Австрия елдерімен Қазақстан қатынасы
Мемлекеттің сыртқы саясатының табыстылығы көп ретте оның ұлттық мүдделерінің,
Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаев: «Қазақстан дүние тәртібінің негізіне өзара тәуелділік
Орталық Азия елдері үші мықты, экономикалық өміршең және саяси
Қазақстан Орталық Азиядағы экономикалық интеграцияны нығайту жолындағы бастамашылығынан бас
Сыртқы саясатта жақсы жетістіктерге жету үшін ең алдымен, аймақтық
Қазақстанның сыртқы саясатының басты бағыттарының бірі – дүниежүзіндегі аса
3.2. Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттермен қарым – қатынас функциялары
Қазақстанның сыртқы экономикалық қызметі қазақстандықтардың шетелдік әріптестермен емін –
Президент Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына «Қазақстан - 2030» жолдауында: «Ұлттық
Орта Азиядағы мемлекеттермен ынтымақтастықты ұлғайту Қазақстанның сыртқы саясатының негізгі
Өз қауіпсіздігіміз мен аумақтық тұтастығымызды қамтамасыз ету үшін біз
Біз Орталық Азия мемлекеттерімен байланыстарымыз бен интеграциялық процестерді күшейте
Таяу және Орта Шығыс елдерімен де қарым – қатынастарымыз
Біздің стратегиямыздың екінші құраласы – Америка Құрама Штатарын қоса
Үшіншіден, БҰҰ, Халықаралық валюта қоры, Дүниежүзілік, Азиялық, Еуропалық және
Біздің стратегиямыздың төртінші элементі – еліміздің ұлттық егемендігі мен
Бесіншіден – біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімі мен
Қазақстанның Қарулы Күштері осы заманғы әскери – техникалық құралдармен
Тарихи дамудың ерекшеліктерін ескере отырып, біз Ресеймен, Орталық Азия
Қазақстан – Ресей қарым – қатынастары.
Қазақстан – Ресей қарым – қатынастарының маңызы зор. Тәуелсіздік
Қазақстан мен Ресейдің көп қырлы ынтымақтастығына жол ашатын көптеген
Отандық және шетелдік тарихнамада Қазақстан – Ресей қарым –
Мемлекетаралық қатынастардың құқықтық негіздерін қалыптастыру (1991 жылғы тамыз –
Саяси экономикалық және әскери салаларда екі жақты ынтымақтастықтың негізгі
ТМД шеңберіндегі интеграциялық процестер арнасында екі жақты ынтымақтасты кеңейту
Бірінші кезеңде тараптардың күш – жігері шарттық – құқықтық
Шартта Қазақстан мен Ресей тарихи қалыптасқан берік байланыстарды негізге
1994 жылғы наурызда болған, Қазақстан Президентінің Ресей Федерациясына жасаған
Бірқатар құжаттар екі жақты ынтымақтастықтың әскери - саяси аспектілерін
1995 жылы Қазақстан – Ресей қарым – қатынасыжемісті түрде
1995 жылы 20 қаңтарда екі елдің Президенттері аса маңызды
XX ғасырға бағдарланған мәңгілік достық пен одақтастық туралы декларацияға
Қазақстан – Ресей қарым – қатынастарының тағы бір жемісі
Әскери – салада Қазақстан мен Ресей арасындағы қарым –
Қазақстан – Ресей қатынастары сенім мен стратегиялық серіктестіктің жоғарғы
Қазақстан Достастықты тиімді мемлекетаралық бірлестікке айналдыру мақсатында Тәуелсіз Мемлекеттер
Қазақстан – Қытай қарым – қатынастары.
Қазақстанның геосаяси жағдайы, оның екі ірі әлемдік держава –
Қазақстанның ҚХР – мен шектесіп жатқан аудандарында және Шыңжан
Екі ел үшін де сауда қатынастарын дамытудың және мұнай
Қазақстан мен Қытайдың қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қарым –
Қауіпсіздік саласындағы қарым – қатынастың маңызды аспектісі ҚХР, Қазақстан,
Екі ел басшылары арасындағы, тұтастай алғанда, аймақтағы қауіпсіздікті қамтамасыз
Қазақстан – Қытай қатынастарын оннан әрі дамытып, тереңдете түсу
Қазақстан – Түркия қарым – қатынастары.
Түркиямен мемлекетаралық кең көлемді қатынастарды орнату – Қазақстанның халықаралық
Қазақстан Түркиямен қысқа тарихи мерзім ішінде тең құқықты өзара
Дипломатиялық жұмыстың және мемлекеттік деңгейдегі қызу қарым – қатынастың
Қазақстан – Түркия қатынастарын дамытудағы табан тірейтін түйінді мәселелердің
Қазақстанға және ТМД – ның басқа түркі тілдес мемлекеттеріне
Қазақстан – Германия қарым –қатынастары.
Еуропа мен Азияның тоғысында тұрған Қазақстанның геосаяси жағдайы, халқының
Германия Еуропалық елдердің ішінде Қазақстанның егемендігін алғашқы таныған мемлекеттердің
Елдер арасындағы сауда – экономикалық қатынастарды дамытуға екі жақ
Қазақстан – АҚШ қатынастарының қалыптасуы.
Мемлекеттіліктің қалыптасуы мен шынайы егемендікті иеленудің қажетті шарты –
Қазақстан үшін АҚШ – тың өзара тиімді сауда –
Америка өз кезегінде Орталық Азия аймағында үлкен рөл атқаратын
1992 – 1996 жылдары екі ел арасында, сондай –
Қазақстан мен АҚШ арасында ұзақ мерзімді және тұрақты серіктестік
Тұтастай алғанда, Қазақстан мен АҚШ арасындағы қарым – қатынас
Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымындағы қызметі.
Кез келген тәуелсіздік алған мемлекет үшін оны әлемдік қауымдастықтың
Қазақстан дербестіктің алғашқы күндерінен халықаралық қоғамдастыққа кіріп, өзінің халықаралық
1991 жылы 20 желтоқсанда сол кездегі еліміздің Сыртқы істер
1992 жылдың 2 наурызы Қазақстан үшін арнайы күн болды.
1992 жылдың 15 сәуірінде Президент жарлығымен А.Арыстанбекованы Қазақстан Республикасының
1992 жылдың 5 маусымында БҰҰ – ның жанындағы Қазақстан
Еліміз үшін 1992 жылдың 5 қазаны да тарихи күн
Қазақстан халықаралық аса беделді ұйымға қабылданғаннан кейін оның ондаған
БҰҰ аясында 1999 жылы Токиода Семей аймағының проблемалары жөніде
Қазақстан БҰҰ шеңберіндегі көптеген істерге ұйытқы болып жүр. Атап
БҰҰ – ның қолдауымен Қазақстан Еуразиялық Медиа – форум
Қазақстанның Еуропалық Одақпен байланысы.
Еуропалық Одақ әлемдік саясаттың негізгі бір тарапы болып табылады.
Қазақстан ЕО арасындағы ресми дипломатиялық қатынастар 1993 жылы орнатылды.
Қазақстанның Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымымен ынтымақтастығы.
Түркі халықтар қауіпсіздік құрылымдарымен тығыз байланыс орнату және ынтымақтастықты
ЫҚЫҰ (1994 жылға дейін Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі
ЕҚЫҰ – ның талқылауына, айналысуына жататын проблемаларды шартты түрде
Біздің еліміз 1993 жылы осы ұйыммен ресми байланыс орнатты.
Қазақстан және НАТО.
НАТО - әскери - саяси одақ. Оның шешім қабылдаушы
НАТО – ның құрамында 2003 жылы 19 ел болды.
КСРО ыдырағаннан кейін бұл ұйым да өзгеріске ұшырауда. Енді
КСРО ыдырап, Варшава Шарты ұйымы тараған соң 1994 жылы
Қазақстан АҚШ – пен НАТО әскерінің Ауғанстандағы операциясы кезінде
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың 1999 жылы НАТО – ның 50 жылдық
Қазақстан және Шанхай ынтымақтастық ұйымы.
Қазақстан Азиядағы тағы бір халықаралықұйым – Шанхай ынтымақтастық ұйымын
Бес ел басшылары алғашқы кездесуде – ақ шекараның төңірегіндегі
Бес елдің бұл келісімі 1997 жылдан бастап Шанхай бестігі
2001 жылы ортақ шекарасы болмаса да Өзбекстан қосылып, «Шанхай
ШЫҰ басшылары, Сыртқы істер министрлері жыл сайын кездесулер өткізіп,
Шанхай бестігі мемлекеттік шекара мәселелерін шешу жөніндегі кеңестен ШЫҰ
Кез келген егемен мемлекет сияқты Қазақстан Республикасыда қорғаныс қабілеттілігін
Қорғаныс қабілеттілігін сақтау мемлекеттің аса маңызды қызметі болып табылады.
Күштеріміз қазір қалыптасу кезенің бастан кешіруде. Мемлекет оларға күнделікті
Қазақстан Республикасы сыртқы саяси қызметте біз жалпы ұлт таныған
Сыртқы саяси қызмет Қазақстанның өз көршілерімен, дүниежүзінің алдынғы қатарлы
Қазақстан сыртқы функцияны тұрақтандыруда тұрақтылықпен қауіпсіздікті қамтамасыз етудің кепілі
Қорытынды
Мемлекет – басқару функциясын орындайтын және соның көмегімен қоғамның
Мемлекет мәні оның қоғамды демократиялық қағидалар негізінде тұлғаның негізгі
Қоғамның дамуы кезінде халық жағдайын көтеруді, азаматтардың құқықтары мен
Мемлекет бүкіл қоғамдық қатынастарды реттеуге және халықты басқару барысында
Мемлекет функциялары арқылы қоғамның алдында тұрған мақсат – міндеттерін,
Мемлекет функциялары – мемлекеттің қоғамдық қатынастардың қандай да бір
Мемлекет функциялары – бұл мемлекеттің қызметінің негізгі бағыттары, олардан
Мемлекет функцияларын түрлерге бөлуді әртүрлі негіздер бойынша жүзеге асыруға
әрекет ету ұзақтығына қарай функциялар тұрақты және уақытша болып
мемлекет қызметінің маңыздылығына қарай – негізгі және қосымша функциялар.
қоғамдық өмірдің қай саласында жүзеге асырылуына байланысты- ішкі және
кеңістіктегі әрекетіне байланысты – жалпы мемлекеттік (жалпы ұлттық) және
Мемлекеттің ішкі функциялары – оның алдында тұрған ішкі міндеттерді
Мемлекеттің сыртқы функциялары – оның алдында тұрған сыртқы міндеттерді
Мемлекет функциясының орындалуын қамтамасыз ететін мемлекеттік аппарат пен орган.
Мемлекет функцияларын жүзеге асырудың нысандары – бұл мемлекеттің функцияларын
құқықшығармашылық – бұл нормативтік актілерді дайындау мен шығаруға қатысты
құқыққолданушы – бұл құқық қолдану актілерін шығару арқылы нормативтік
құқыққорғаушы – бұл адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын
Ұйымдастырушылық нысандарға мыналар жатады:
ұйымдастырушылық – реттеуші- бұл белгілі бір құрылымдардың құжаттар жобаларын
ұйымдастырушылық - шаруашылық – бұл бухалтерлік есеппен, статистикамен, қамтамасыз
ұйымдастырушылық – иделогиялық – бұл жаңадан қабылданған нормативтік актілерді
Мемлекет функциялары белгілері:
мемлекеттің іс - әрекеті жағын сипатайды, оның рөлін мәнін,
мемлекеттің қызметін өзінің бағыты бойынша реттеуге, бөлуге мүмкіндік береді;
қоғамдық өмірдің басты сферасындағы тұрақты қалыптасқан мемлекеттің қызметі;
мемлекеттің мәні мәні мен оның әлеуметтік бағытының арасындағы тікелей
Мемлекет функциялары мемлекеттің қандай да бір даму деңгейіндегі мемлекет
Мемлекет қызметінің негізгі бағыттары мемлекет функциясын ел ішінде де,
Кез келген мемлекет мынадай қызметтерді атқарады: құқық қорғау; құқықты
Мемлекетті нығайту – тәуелсіздікті, оның тірегі болып саналатын заңды
Қазақстан Республикасының мемлекеттік функциясы, оның қызметінің негізгі бағыттары мен
Ішкі функцияларға еліміздің материалдық – техникалық базасын құрып, дамытуға
Экономикалық функция – қоғамда өндірісті және өндірістік қатынастардың субъектілеріне
Әлеуметтік функция Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекетімізді демократиялық, зайырлы, құқықтық
Экологиялық функция – айналадағы ортаны қорғауды, табиғат байлықтарын сақтауды,
Мәдениет бағытындағы функция – адамдардың денсаулығы, рухани сана сезімі,
Мәдени – тәрбие жұмыстары, яғни жеке адамның жан –
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету функциясы - Қазақстан
Ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясы. «Қазақстан - 2030»
Қазақстан Республикасының сыртқы функциялары оның Конституциясында белгіленген Қазақстан Республикасы
Басқа мемлекеттердің аумағында тұратын азаматтардың құқығын қорғау жөнінде Конституцияның
Қазақстан қысқа тарихи мерзім ішінде басшылықтың ең алдымен, тәуелсіз
Қазақстан көптеген елдермен тығыз қарым – қатынаста. Мысалы, АҚШ,
Президентіміз Н.Ә.Назарбаев біздің елімізде халықтар достастығының ізгі дәстүрлерін нығайту
Құқық тәртібін қорғау Конституцияға сүйене отырып, бақылау арқылы оның
Мемлекетіміздің маңызды сыртқы функцияларының бірі – басқа мемлекеттердің азаматтарымен
Пайдаланған деректемелер тізімі
Нормативтік-құқықтық актілер:
Қазақстан Республикасының Конституциясы 2002 жыл
Қазақстан Республикасының « Инновациялық қызмет» туралы заңы
Қазақстан Республикасының « Мәдениет» туралы заңы. 1996 жыл 24
Қазақстан Республикасының «Экологиялық кодексі» 2007 жыл 9 қаңтар
Арнайы әдебиеттер:
Ашитов З.О. «Қазақстан Республикасының құқықтық негіздері». Алматы «Жеті Жарғы»
2. Ашитов З.О. «Егемен Қазақстанның құқығы». Алматы «Жеті Жарғы»
3. Алексеев С.С.Общая теория право. Курс в 2 тт
4. Абдулаев.М.И. Теория государства и право.Питер 2003
5. Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы 2004
6. Булгакова Д.А. Теория государства и право. Учеб.пособие Алматы
7. Баянов Е. «Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері».
8. Бабаев В.К. Теория современнного права. Н.Новгород.1991
9. Булекбаев.С.Социально – филосовский анализ соотношения экономики и государства.
10. Венгеров А.Б. Теория государства и право. Москва., 2000
11. Гайман – Черновюк В.И. Очерк теории государства и
12. Дробязко С.Г Общая теория права. Минск 2005
13. Ерманов В.А «Қазақстан қазіргі дүние әлемінде». Алматы 2002
14. Жоламанов К.Д. «Мемлекет және құқық теориясы». Алматы «Эверо»
15. Ибраева А.С. Общая теория государства и право. А.,
16. Ибраева А.С. Ибраев Н.С.Теория государства и право. Учеб.Пособие
17. Коваленко А.И. Теория государства и право. Москва 1994г
18. Комарпов С.А. Общая теория государства и права. Саранськ,
19. Курс лекций по теории государства и права. Под.ред.
20. Курс теории государства и права. Под.ред. И.П.Марова., Тюмень
21. Клименко Теория государства право. Москва 2004
22. Лазарев В.В. Теория государства и право. Москва 1992
23. Ливишиц Р.З. Теория право. Москва 1994
24.Матузов.Н.И.,А.В.Малько «Теория государства и право. Москва. Юристь 2005
25. Манов Г.Н. Советское общенародное государства; цели, задачи, функции.
26. Мухамедов М.Б. «Қазақстан тарихы». Алматы «Қарасай» 2007 жыл
27. Мухамедов М.Б. «Қазақстан әлемдік қауымдастықта». Алматы, 2000жыл
28. Мұхамеджанов Б.А . Кеңес мемлекетінің экологиялық қызметі. Алматы,
29. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан – 2030. Алматы 2007
30. Назарбаев Н.Ә.Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде. Алматы,
31. Назарбаев.Н.Ә. Тәуелсіздік белестері. Алматы., 2003 жыл
32. Нерсесянц В.С. Теория государства и права. Москва., 2001.
33. Общая теория государства и права. Курс лекций .Под.ред.
34. Общая теория права и государства. Под.ред. В.В.Лазарева., Москва
35. Поляков А.В. Общая теория права. Санк – Петербургского
36. Радько.Т.Н. Теория государства и право.Москва.Академический Проект 2005
37. С.Өзбекұлы Мемлекет және құқық теориясы. Алматы Жеті жарғы
38. Сырых В.М. Теория государства и права. Учеб. Былина
39. Спиридонов Л.И. Теория государства и права. Москва 1999
40. Табанов С.А. «Салыстырмалы құқықтану негіздері». Алматы «Жеті Жарғы»
41. Тоқаев Қ. «Қазақстан Республикасының дипломатиясы». Алматы 2002 жыл
42. Теория государства и права. Под.ред. А.В.Венгерова.,Москва 1995
43. Теория государства и права.Под.ред. в.М.Королский., Москва 1997
44. Теория государства и права.Курс лекций под.ред.И.И.Матузова.,Москва 1999
45. Теория государства и права.Марченко., Москва 1998
46. Теория государства и права. Под.ред. Н.А.Катаева Уфа 1994
47. Теория государства и права.Под.ред. Г.Н.Манапова Москва 2000
48. Теория государства и права.Курс лекций Н.И.Матузова, А.В.Малько Москва
49. Храпанюк В.Н. Теория государства и права. Москва 2000
50.Черданцев А.Ф. Теория государства и права. Курс лекций Екатеринбург
Баспасөз материалдары.
Абдулпаттаев С. «Орталық Азия мемлекеттерінің Одағын құру бастамасының маңызы».
Абдулпаттаев С. «Интеграциялық саясат». Ақиқат, 2003, № 6
Абдулпаттаев С. «Қазақстан – Қытай қарым – қатынастары». Ақиқат,
Арыстанбекова А. Әлемге әйгілі. Егемен Қазақстан 2001 жыл 2
Арыстанбекова А. Қазақстаннның БҰҰ – на кіруі: оқиғалар қалай
Биржанова А. Функции демократического государства. Жалпы тарих және құқықтану
Иманбекова Б. «Қазақстандағы ғылыми – техникалық саясат». Саясат, 2005,
Қарасаев Ғ. «Еуразиялық бірлестік және қауымдастық». Қазақ тарихы, 2003,
Мұхамеджанов М. «Мәдениет саласын аймақтық басқарудың кейбір мәселелері». Саясат,
Назарбаев Н.Ә.Қазақстан жаңа ғасырда әлемдік даму үрдістерінен кенже қалмауы
Нұрақым Р. «Қазақстан мен Ресей қарым – қатынастарының жаңа
Өтебаев Н. «Орталық Азиядағы геосаяси үрдістері». Ақиқат, 2003, №
Тоқаев Қ. Ынтымақтастыққа он жыл Егемен Қазақстан 2002 жыл
Тоқашбаев М. НАТО және Қазақстан. Астана ақшамы 1999 жыл
Теміртасова А. Әлеуметтік көмек көрсетілді. Заң және заман, 2007
Шойынғазин С. Өңі өзгерген НАТО. Егемен Қазақстан 2002 жыл
Сұлтанәлі Г. «Әлемдік саясат аясындағы ұлттық мүдделер». Саясат, 2004,
Маркс К, Энгельс Ф.Таңдамалы шығармалары. Алматы, 1981, 3 –
Маркс К., ЭнгельсФ.Таңдамалы шығармаларығ 9 томдық.Алматы 1986 4 –
Цицерон.Диалоги. О Государстве.О законох. М., 1966 20 бет
Манов Г.Н. Советское общенародное государства; цели, задачи, функций. М.,
Общая теория государства и права.М., 1994. 241 - бет
Матузов Н.И., Малько А.В. Теория государства и права.Курс лекций
Нерсесянц В.С. Теория государства и права. М., 2001. 67
Түркістан ,2005 22 қыркүйек.
Қазақстан - 2030 стратегиялық бағдарламасы.
С.Булекбаев. Социально – филосовский анализ соотношения экономики и государства.Автореферат
Теміртасова А. Әлеуметтік көмек көрсетілді. Заң және заман. №4,
Б.А.Мұхамеджанов «Кеңес мемлекетінің экологиялық қызметі». Алматы, 1990 жыл 16
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 24 желтоқсандағы Мәдениет туралы заңы.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі 1998 жылғы
Қазақстан Республикасының «Инновациялық қызмет» туралы заңы.
Назарбаев Н.Ә.Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде. Алматы, 1993
Егемен Қазақстан 2001 жыл, 15 желтоқсан.
Назарбаев Н.Ә.Қазақстан жаңа ғасырда әлемдік даму үрдістерінен кенже қалмауы
Қазақстан – 2030 стратегиялық бағдарламасы.
Арыстанбекова А. Әлемге әйгілі. Егемен Қазақстан 2001 жыл 2
Арыстанбекова А. Қазақстаннның БҰҰ – на кіруі: оқиғалар қалай
Тоқаев Қ. Ынтымақтастыққа он жыл Егемен Қазақстан 2002 жыл
Шойынғазин С. Өңі өзгерген НАТО. Егемен Қазақстан 2002 жыл
Тоқашбаев М. НАТО және Қазақстан. Астана ақшамы 1999 жыл
Тоқаев Қ. Қазақстан Республикасының дипломатиясы. Алматы 2002жыл 308-318 бет.
Н.Ә.Назарбаев. Тәуелсіздік белестері. Алматы., 2003 жыл 106 бет.
105
Экономикалық функция - барлық мемлекеттерге тән функция
Мемлекеттің атқаратын жұмысының негізгі бағыты мен әдістерін анықтайтын мемлекет функциясының ұғымын анықтау
Микроэкономикадағы өндiрiстiк функция
Мемлекет функциясы туралы
Мемлекет функциясы және даму эволюциясы
Мемлекеттік функцияның түсінігі
Микроэкономикадағы өндiрiстiк функция туралы
Мемлекет функция түрлері
Экономикалық ақпараттық жүйелердегі жаңа технологиялар
МИКРОЭКОНОМИКАДАҒЫ ӨНДІРІС ФУНКЦИЯСЫ