АҚШ ЖӘНЕ ФРАНЦИЯ ҒАСЫРЛАР ТОҒЫСЫНДА
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
1 ТАРАУ АҚШ ЖӘНЕ ФРАНЦИЯ ҒАСЫРЛАР ТОҒЫСЫНДА.................. 7
1.1 АҚШ пен Францияның қарым – қатынастарының эволюциясы. Ядролық
1.2 XX ғасырдың аяғы мен XXI ғасырдың басындағы Францияның
1.3 XXI ғасырдағы АҚШ-тың сыртқы саясат стратегиясындағы энергетикалық фактор.
2 ТАРАУ ЖАҢА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ АҚШ ПЕН ФРАНЦИЯ...............................................................................................................
2.1 XX ғасырдың аяғы - XXI ғасырдың басындағы АҚШ
2.2 НАТО-дағы Францияның рөлі және сыртқы саясат мәселелері: ядролық
2.3 АҚШ және Францияның энергетикалық саясатындағы Орта Азиялық бағыты.
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................58
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...................................................61
КІРІСПЕ
Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Бүгінгі халықаралық қатнастарда АҚШ пен Францияның
Тақырыптың өзектілігі. ХХ ғасырдың екінші жартысынан бастап, геосаяси ықпал
Зерттеудің пәні – АҚШ пен Францияның және жалпы ЕО
Курстық жұмыстың мақсаты АҚШ пен Францияның сыртқы саясаты
Осы мақсаттарға жету үшін автор төмендегі міндеттерді қояды:
Геосаясат пен қауіпсіздік мәселелерін талдау арқылы АҚШ пен Франция
Францияның ұлттық қауіпсіздік концепциясын талдау арқылы АҚШ–тың әсерін
АҚШ пен Франция үшін энергетикалық қауіпсіздік және жалпы
ХХІ ғасырдың басында АҚШ пен Франция және ЕО арасындағы
Б. Обама мен Н. Саркози саясатын талдау арқылы американ
Зерттеудің деректік негізі. Бітіру жұмысын жазу барысында алға қойылған
Деректердің бірінші тобына АҚШ пен Францияның заң актілері жатады.
Зерттеу деректерінің екінші тобын Еуропаның жалпы қауіпсіздігіне және дипломатиясына
Зерттеу деректерінің үшінші тобын АҚШ пен ЕО елдерінің негізгі
Деректердің төртінші тобын Францияның Бесінші Республикасының негізін салған генерал
Деректердің бесінші тобын АҚШ пен Францияның мемлекет қайраткерлерінің сұхбаттары,
Аймақтық қауіпсіздік мәселесіндегі АҚШ пен ЕО және оның ішіндегі
Сонымен бірге, Қазақстан Республикасының дипломаттарының қатарында халықаралық қатынастарға байланысты,
Деректердің алтыншы тобын АҚШ пен Францияның және ЕО
Деректердің соңғы жетінші тобын мерзімді баспасөз беттерінде жарияланған тақырыпқа
Сонымен, жұмыста қарастырылған деректердің барлық топтары зерттеу жұмысын жан-жақты
Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Курстық жұмыстың құрылымы оның талқылану
Бірінші тарауда автор АҚШ пен Францияның қарым – қатынастарының
1 ТАРАУ АҚШ ЖӘНЕ ФРАНЦИЯ ҒАСЫРЛАР ТОҒЫСЫНДА
1.1 АҚШ пен Францияның қарым – қатынастарының эволюциясы. Ядролық
Франко-америкалық ядролық стратегия мәселесі бойынша қарама-қайшылық АҚШ-тың 1961 жылы
Стратегияның ауысуының екінші себебі - әлемдегі даулардың түрлілігі,
A. Айеренің ойы бойынша, Францияға мегатондық оқтұмсықтармен континентаралық баллистикалық
«Сенімінен тайдыру» стратегиясы тек Францияны қорғау үшін жасалған болатын.
70 жылдардағы Францияның ядролық стратегиясындағы өзгерістер, ең басты КСРО-ның
70 жылдардың екінші жартысында Жискар д’Эстен және басқа да
Д’Эстен кезінде Еуропадағы дау мүмкін бола алатын аймақтар болып
Д’Эстен кезінде ядролық қару - сенімінен тайдыру құралы ғана
1980 жылдарға таяу АҚШ «компенсацияланатын қарсы әрекет стратегиясын» жасады
КСРО мен АҚШ әрдайым өздерінің ядролық қаруларын көбейтіп отырған,
1980 жылдардың басында американдық ядролық стратегия былайша қалыптасты: кез-келген
Миттеранның ойынша «иілмелі жауап қайтару» - соғысты басу стратегиясы
Парижді «жалпылай кек қайтару» болмасын, «иілмелі жауап қайтару» стратегиясы
1993 жылы АҚШ басты стратегиялық ориентирі - өзі мен
Еуропалық бөлікке байланысты, НАТО-ның МС-400 құжатына сәйкес, ядролық қару
«Қырғи-қабақ соғыс» кезінде Франция Батыс Еуропаға ешқандай ядролық кепіл
XX ғ. 90 жылдардағы НАТО-ның Жерорталық саясаты және Францияның
Ең алдымен 1991 жылы Римде қабылданған альянстың жаңа стратегиялық
Осы мәселеге қатысты Батыстың негізгі қызығушылық танытуы және аталған
1996 жылғы статистикаға сүйенетін болсақ, Солтүстік Африкаға Батыстың энергетикалық
Осымен қатар аймақ кейбір параметрлер бойынша тұрақсыз болып табылады,
Кейбір зерттеушілердің пікірі бойынша, Солтүстік Африкада демографиялық жарылыс болуы
Екінші жақтан 2001 жылдың 11 қыркүйекіндегі жағдай терроризммен күресте
Ауғанстандағы жағдайлар халықаралық терроризмнің ошағын ликвидациялау үшін барлығына қоса
Франция мен НАТО-ның Жерорта теңізі аймағындағы қызығушылық танытуының себептерін
Бұл диспропорция халықаралық қатынастардың қазіргі жүйесінің тұрақтылығына қауіп төндіретін
НАТО-ның қатысуын қажет ететін екінші Жерортатеңіздік мәселе -
Жерорта теңізімен байланысты үшінші мәселе - ресурстардың шектелу мәселесі
Төртінші аспект - ол аймақта ядролық қаруды тарату мүмкіншілігі,
Аймақ елдерінен шығатын осы және басқа да қауіптер, Еуропаға
Сонымен ең соңғы аталатын, бірақ мағынасы жағынан емес -
Осыған қоса Жерорта теңізінің диалогы Солтүстік Африка және Солтүстік
Солтүстік Атлантикалық одақ пен аймақ мемлекеттерінің арасындағы ынтымақтастықты даму
Мүше елдердегі қоғамдық пікірмен байланысты, әсіресе Францияда, Италияда, Испанияда,
Осы талаптарға сай, НАТО басшылығынан еуропалық мемлекеттер арасындағы писсимисттер
НАТО шенеуліктеріне келетін болсақ, олар классикалық бюрократикалық құрылымның өкілдері
1.2 XX ғасырдың аяғы мен XXI ғасырдың
Францияның ұлттық қауіпсіздік концепциясының эволюциясын зерттеудің өзектілігі болып, бір
Франциядағы президенттік сайлау алдындағы саяси күштердің орналасуы көптеген жағдайлар
Шарль де Голль доктринасының концептуалдық жағдайларының мағынасы мен өзектілігін
Қалыптасқан «еуропалық тәртіп», оны ұстану механизмдері сияқты, 1871 жылдан
Генерал де Голль континенттегі қауіпсіздік (немесе «тепе-теңдік») тек еуропалықтардың
1940 жылғы әскери жеңіліске, Петен мен Гитлердің тығыз ынтымақтасуына
Сонымен қатар, Франция көшбасшысы соғыстан кейінгі әлемдегі геосаяси өзгерістердің
Алайда, ХХ ғасырдың екінші жартысында сыртқы саясатта басым болып
Жаңа саясаттың мақсаты – жоғарыда айтылғандай, Францияның ұлттық ұлылығын
1945-1991 ж.ж. аралығындағы де Голль және оның жақтастарының жүргізген
Ұлттық территориялардың қорғалуын өздігінен қамтамасыз ете алатын ядролық тежеу
Мұрагерлікті рационалды түрде басқару (бұрынғы француз иеліктерімен байланыс);
Франция инициативасымен европалық ұйымды құру арқылы өзіне қуатты күшейткішті
Ешқандай жағдайларға қарамастан, тәуелсіз сыртқы саясатты жүргізуді тоқтатпау[31].
Саяси аренадан атақты генералдың кетуінен кейін, оның ізбасарлары бұл
1999 жылы 22 қазанда ұлттық қорғанысты жоғарғы зерттеу институтында
1990 – жылдардың басынан қазіргі күнге дейінгі Францияның ядролық
1992 жылы 2 сәуірде қабылданған ядролық тәжірибелерді тоқтату
1996 жылдың 22 ақпанында мемлекет президенті Жак Ширак
1996 жылы 24 қыркүйекте Франция бірінші болып ядролық зерттеу
Француз дипломатиясының себепсіз активлігі әскери құрылыстың өзекті тәжірибесімен, яғни
Француз басқармасының бұл бағыттағы қадамдарын бағалай келе, де Голльдің
Қорғаныс саласында жағдай, ал онымен бірге Франция саясаты 1991-1992
1993 жылы ЕвроКорпусқа Бельгия, 1994 жылы – Испания, 1996жылы
Францияның өзінің бұрынғы отарларымен, сонымен қатар шартты түрде кедей,дамушы
Қазіргі кезде Франция басқармасының сыртқы саяси бағыты анализін нәтижелеуде,
1.3 АҚШ-тың сыртқы саясат стратегиясындағы энергетикалық фактор. ЕО мен
XX ғасырдың соңында АҚШ-тың сыртқы саясатында қырғи-қабақ соғысынан кейін
Қазіргі уақытта сыртқы энергетикалық саясат әлемдік аренадағы АҚШ-тың сыртқы
АҚШ энерго қамтамасыз етілуіне қатысты компаниялардың негізгі бөлігі
Америка компаниялары ТМД елдеріндегі мұнай-газ кенорындарына ықпалын кеңейтуге тырысуда.
Американдық энергетикалық дипломатиясын жүзеге асыру институттары мен механизмдері. АҚШ-тың
Тұтынушы мемлекеттер бөлімінің міндеттемелеріне: ЭДЫҰ-ға мүше-мемлекеттермен екіжақты қатынастар,
Энергетикалық дипломатия саласындағы концепциялардың әртүрлі нұсқалары «ми орталықтарында» жасалады.
«Энергетикалық» санкциялардың орны мен рөлі. Американ энергетикалық дипломатиясында Америка
АҚШ-тың Иран, Либия, Ирактан басқа санкциялар қолданылған немесе қолдану
Қазіргі кезде қалыптасқан АҚШ-тағы жағдайды сараптай келе, көптеген шетел
АҚШ-тың энергетикалық саясатының негізгі мақсаты – мемлекеттің экономикасына жеткілікті,
Әлемдегі энергия ресурстарды өндіруші және игерушілердің ең ірісі бола
энергия мен энергия тасушылардың бүкіл әлемдегі жеткізілімдерін және қайнар
негізінен, стратегиялық мұнай қорларын қолдану арқылы басқа мұнай импорттаушы
нарықтық бағалардың күрт өзгеруінің алдын-алу және әлемдік экономиканың дамуын
басқа мемлекеттермен энергоэффективтілікті нығайту және энергия мен энергия тасушылардың
Энергия мен энергия тасушылар жеткізілімдерінің диверсификациясы. Соңғы жылдар АҚШ
Европа. Энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде АҚШ пен Европалық
Каспий аумағы. Өткен ғасырдың 90 жылдардың ортасынан АҚШ-тың сыртқы
Латын Америкасы. АҚШ Батыс Жартышарының мемлекеттерімен энергетикалық қатынастарды дамытуды
Стратегиялық мұнай қорлары. Халықаралық энергетикалық қауіпсіздік саясатының 2-негізгі бағыты
Мұнай өндіруші мемлекеттермен диалог АҚШ-тың халықаралық энергетикалық қауіпсіздік саясатының
Мұнай өндіруші мен мұнай тұтынушы мемлекеттер арасындағы нығайып келе
XX ғасырдың 90 жылдарынан бастап, АҚШ өндіруші мен тұтынушы
Соңғы уақытта Америкада Жаһанды ядролық энергетикалық Серіктестік атты
АҚШ технологиялық жетістіктерге жету, қажетті уақыт пен шығындарды қысқарту
АҚШ үкіметі үшін энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету ең
АҚШ-тың гүлденуі мен өмір салтының сақталуы энергиямен қамтамасыз етіледі,
1.Энергияны парасатты қолдану. Жаңа технологиялар аз шығындармен, аз
2. Инфрақұрылымдарды жөндеу және кеңейту. Электрогенератор, электр тасымалдау тораптарын,
3. Қоршаған ортаға зиян келтірместен энергия тұтынуды ұлғайту. Энергосақтауды
Жаңартылған энергия көздері мен альтернативті жанармай түрлерін қолдануға болады,
20 жыл ішінде АҚШ-тағы мұнай өндіруді 33 %-ға, табиғи
2 ТАРАУ ЖАҢА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ АҚШ ПЕН ФРАНЦИЯ
2.1 XX ғасырдың аяғы мен XXI ғасырдың басындағы АҚШ
Қазіргі кезеңдегі еуропалық қауіпсіздік мәселелері. АҚШ пен НАТО
1950 жылдардағы Еуропалық қорғаныс қоғамдастық (ЕҚҚ) құру жоспарының
Бұл қағидадан еуропалық қауіпсіздік бұдан-бұлай Еуропалық қоғамдастықтың сыртқы саясатының
1948 жылы құрылған Батысеуропалық одақ, ұзақ уақыт бойы өз
1987-1988 жылдары иран-ирактік дауды, 1990-1991 жылдары Парсы шығанағындағы соғысты
1987 жылы қазанда БЕО мемлекеттері кемелерге шабуыл жасаумен байланысты
Алайда, батысеуропалық әскери-саяси интеграциясы 1980 жылдардың соңына дейін
Оған қоса, 1980 жылдың ортасында еуропалық қауіпсіздік қамтамасыз ету
Соңғы бес жыл көлемінде БЕО-нің дамуында қарқынды алға жылжулар
Ақырында, БЕО-ның ЕО және НАТО-мен қарым-қатынасы өзгереді. Бұл
1990 жылдардың басына дейін НАТО мен БЕО арасындағы қатынастар
НАТО мен БЕО арасындағы ынтымақтастықтың маңызды қадамы 1994
Сондай-ақ, БЕО мен ЕО-тың болашақ қарым-қатынас мәселесі бойынша Мадридтегі
Батысеуропалық одақ бірте-бірте Еуропалық одақпен жақындасады, осылайша БЕО-ның бас
Батысеуропалық одақ Еуро Одаққа интеграцияланады. Модифицацияланған Брюссел келесімі өз
Осы тұрғыда соңғысының БЕО мен ЕО-тың басталған интеграциясының логикалық
Басқа жағынан, Ұлыбритания БЕО-ның автономды ұйым болып қалуын
Ұлыбританияның мұндай ұстанымын екі басты сәттің синтезімен түсіндіруге болады.
ЕО-тың үш жоғарыда аталынып өткен мүшелері НАТО мен БЕО-ның
ЕО-тың көмегімен бұрыңғы Югославия мәселесін шешкісі келген, еуропалықтардың сәтсіздігі,
Сонымен қоса қатысушылар арасында Еуропалық одақтың жауапкершілігіне деген жалпы
Франко-немістік ұстаным компромистік сипатта жүріп, өзіне финдік-шведтік әдістерді де
НАТО-ға әскери қорғаныс құрылым мәселелерінің барлығын толықтай тапсыру ұсынысы
1996 жылы БЕО-нің төрағасы қызметін қолдана отырп Ұлыбритания белсенді
Әрине, Франция өзінің БЕО-дағы бас рөлінен бас тартайын
ЕО-тың парламентаралық конференциясында (1996-1997) Франция, Германия, Италия, Бельгия және
Батысеуропалық одақтың орта уақыттық эволюция перспективасында БЕО Ассамблеясының эксперттерінің
ЕО-тағыдай ортақ қаржылық одақтың мүшелері болған елдер, елдердің нық
Барлығымен қоса, Маастрихт келісімінде қарастырылғандай ортақ еуропалық қорғаныс концепциясы
Қорғаныс облысында ортақ саясат мәселесін бірнеше бағыттармен әрекеттене отырып
Париждің жоспарлары американдықтарды Еуропадан ығыстыру емес, еуропалықтардың ұжымдық өздерін
НАТО-ны еуропеизациялау шараларымен бірге француздар Батысеуропалық одақтың қызметін белсендіру
1996 жылы мамырда НАТО Кеңесінің Берлиндік сессиясында БЕО-ға Еуропада
Дәл осыдан француздар еуропалық қорғаныс облысында жаңа инициативаларды туғызды.
Баден-Бадендегі франко-германдық саммитте бұл мемлекеттер әскери облыста, космостық спутниктер
Сонымен кіші қадам тактикасын таңдап, Франция, Германия және оларды
Еуропа тарихы әрқашан әр -түрлі соғыс тарихымен байланысты, оның
Оның іс - жүзіндегі маңыздылығы ұзаққа сақталмады, АҚШ еуропалық
Франция және НАТО-ның өзара іс-әрекеттесу динамикасы АҚШ-ЕО-ң екі жақты
Бұл қатынастардың даму деңгейін бөлуге болады, өйткені НАТО-да зерттелу
Кейіннен Франция – НАТО қатынастарындағы бұл тенденция Солтүстікатлантикалық
НАТО-ның жаңа стратегиялық концепциясына және осы концепциялар жобасымен жұмыс
Сонымен қатар НАТО-ның әскери операцияларды өткізу уақытысында Францияның қоғамдық
Сондықтан да француздар еуропалық қорғаныс саласында жаңа ұсыныстарды шығаруды
Осы жұмыста соңғы атап өтетін жайт- Ол НАТО-да Францияның
Сонымен кіші қадам тактикасын таңдап, Франция, Германия және оларды
2006 жылдың 21 маусымында Венада Еуропа одағының алқалы жиынында
Австрия астанасында өткен саммитте әлемдік экономикалық мәселеден бастап Ирандағы
Венадағы бұл саммитте АҚШ президенті Буш пен Мемлекеттік хатшы
Саммит бағдарламасында Иран және өзге де аймақтық мәселелер қарастырылды.
Сондай-ақ барлық мәжілістерде АҚШ пен Еуропа одағы арасындағы байланыстарға
- Президент Буштың айтқанындай, АҚШ күш-қуатты Еуропаны қолдайды. Бізге
Ал енді бұл орайда еуропалықтардың көзқарасы қандай? Еуропа Комиссиясынан
- Ирақ соғысынан кейінгі қиын сәттер артта қалды. Қазіргі
Ал Лондондағы стратегиялық зерттеулер жөніндегі Халықаралық институттан талдаушы Дана
Соңғы бір жарым жылда екі арадағы қарым-қатынасты нығайтуда үлкен
Дегенмен барлық жағдай жөнге түсті деуге әле еретерек, дейді
Б. Обама мен Н. Саркози: жаңа президенттер – жаңа
Барак Обама 1961 жылы Гавайда кениялық пен ақ американдықтың
Обаманың әкесіндей боп кеткен өгей әкесі мұсылман еді. 6
АҚШ-тың жаңа президентінің өзі: «Мен сіздердің алдарыңызда осыдан 4
Обама 1988 жылы Гарвард университетінің құқық мектебіне оқуға түсті.
2000 жылы АҚШ Конгресі өкілдер палатасының сайлауына кандидатурасын ұсынып,
2005 жылы Обама Ричард Лугармен бірге Ресейге барды. Сенатор
«Республикашылардың кандидаты Джон Маккейн біздің еліміздің әскери киімін қаһармандықпен
Барак Обама қаржылық дағдарыс жағдайында салықты азайтып, шетелдің мұнайына
Обаманың сайлауалды ұраны «өзгерістер» деген сөз болды. Американдықтарды вашингтондық
АҚШ президенті Б. Обама жылдық жолдауында сыртқы саясаттың негізгі
Халыққа жолдау 2010 жылы 27 қаңтарда жасалды.
АҚШ президенті Барак Обама президенттік тұғырдағы алғашқы жолдауында Ауғанстан
Конгресс алдында сөйлеген сөзінде АҚШ президенті Барак Обама сегіз
2010 жылы Б. Обамаға Нобель сыйлығы берілді.
Нобель сыйлығының Обамаға берілуіне саясаткерлердің пікірі әрқилы
Бейбітшілік Нобель сыйлығына халықаралық дипломатия мен әлем елдерінің ынтымақтастығын
АҚШ президенті Барак Обама бүкіл әлем жұртшылығының жақсы болашақ
Норвегия Нобель комитетінің төрағасы Торберн Ягланд Ослода сөз сөйлей
Саясаттанушы Әміржан Қосановтың пайымдауынша, әр саясаткер тұлғаның өз ауқым,
Норвегия Нобель комитетінің төрағасы Турборн Ягланд Барак Обаманың суретін
Американың афро-американдық тұңғыш президенті осы жылдың қаңтар айында Ақ
- Нобель сыйлығы дүниежүзіндегі бейбітшілікті орнату бағытындағы саяси жұмыстар
Тәуелсіз журналист әрі саяси сарапшы Эдуарда Полетаевтың пайымдауынша, бұл
Мен шынымды айтсам Нобель комитетінің бұл шешіміне таңданып отырмын.
Ал саясаттанушы Айдос Сарым АҚШ президенті Барак Обаманың бұл
- Жақында Буштың әкімшілігі бастап кеткен Шығыс Еуропада зымыранға
Жұма күні әлемнің көп бөлігі алдымен білген бұл жаңалықты
Хабарларға қарағанда, АҚШ президенті Нобель сыйлығымен марапатталғанын естігенде бір
Әлемдік саясаткерлердің пікіріне келетін болсақ олар әр түрлі болды.
Ауғанстан президенті Хамид Карзайдың баспасөз хатшысының айтуынша, Обама «ғаламдық
АҚШ президенті Барак Обама Нобель сыйлығымен марапатталуына байланысты сөйлеп
Палестина автономиясы Обаманы құттықтап, бұл сыйлық АҚШ президентінің Таяу
Обаманы мәртебелі сыйлығымен Нобель сыйлығының бұған дейінгі иегерлері, бұрынғы
Иран президентінің баспасөз кеңесшісі Әли Акбар Жаванфекр Обама Нобель
Ал Талибан Обамаға бейбітшілік бойынша Нобель сыйлығын беру шешімін
Сіздер бізге Ауғанстан мен Ирандағы дағдарысты реттеу үшін, Ресейдегі
2.2 НАТО-дағы Францияның рөлі және сыртқы саясат мәселелері:
ХХ ғасырдың екінші жартысынан кейінгі кезеңде Еуропалық қауіпсіздік бүкіл
ЕОУСтың құрылуынан кейін еуропалық қауіпсіздіктің құрылымы туралы мәселе көтеріле
Франция әлемдегі барлық ірі соғыстармен қақтығыстардың қатысушысы болған. Францияның
Батысеуропалық одақтың мүшелері сияқты, Францияның сыртқы саясатында негізгі рөлді
Франция бірнеше келісім сөздерден кейін 1949 ж. НАТОның құрушыларының
Батыс еуропа мемлекеттерінің қорғаныс министрлері ұсынылған тексті түзетусіз қабылдады.
Франция өзінің әскери құралдарын қауіпсіздік саясатын қамтамасыз ету мақсатында
«Тьермондизм» Францияның бұрынғы отар мемлекеттерімен ынтымақтастық орнату туралы айтылған.
«Еуропалық периметр» Францияның Жерорта теңізіндегі, Солтүстік Африкадағы, Таяу Шығыстағы
«Еуроцентризм» бұл модел Францияның еуропадағы қауіпсіздіктегі рөлі, мұнда Франция
Бірақ осы кездегі мемлекет басшысы соғыстан кейінгі периодтағы жаңа
ХХ ғасырдың екінші жартысына дейін мемлекетте Францияны ұлы держава
Де Голь Францияға өзінің байырғы халықаралық рөлін қайтаруды мақсат
Де Голль мемлекеттік қайраткер ретінде белгілі болды, бірақ Францияның
1958 жылы 17 қыркүйекте Де Голь АҚШ және
Жискар Эстеннің билікке келуі әскери доктриналарда біраз өзгерістерге алып
Валери Жискар Эстеннің сыртқы саясатының негізгі бағыттары Еуропалық Одақ,
Глобализм саясаты АҚШпен, НАТОмен қатынасты нығайту, Батыс Еуропаның саяси
1974 жылы Оттавада НАТО мүшелерінің атлантикалық қатынастары туралы декларацияға
Осы құжаттар Франция мен НАТОның ынтымақтастығының дамуына біраз бағыттар
Жалпы Валери Жискар д Эстен голлистік сыртқы саясатты біршама
1982 жылы Франция президенті Миттеран «глобальдық ұстанымға» қол жеткізді.
Осы тенденцияларды зерттеген шетелт саясаткерлері өздеріне мынандай сұрақ қойған
Ядролық және ортақ әскери потенциалы Францияны автономды еуропалық қорғанысты
Франция үшін батысеуропалық қорғаныстың негізі тек Батысеуропалық одақ. Бұл
Франция НАТОда ерекше позицияда орын алды.
Франция дамыған ядролық қаруға ие болып, болашақта өзінің басқаруымен
Француздардың жай қарулы күштері өсе бастады.
КСРО мен АҚШтың ядролық қару- жарақтарының төмендей бастауынан Францияға
«Қырғи- қабақ» соғыстың аяқталуымен бұл принциптер өзінің өзектілігін жоғалтқан
ХХ ғасырдың екінші жартысында ол жалғыз өзі держава бола
1990 жылдың бас кезінде француз лидерлері ЕО пен ЗЕСтің
Жак Ширактың европеизм идеясы реализм және прагматизммен байланыстырады.
Жалпы Францияның әскери саясаты өзгеріссіз қалды. Былайша айтқанда ескі
Франция үшін автаномды еуропалық қауіпсіздік жүйесін құру НАТОмен қарым-қатынасты
Францияның әскери саяси блокқа қайта келуі еуропалық одақтың құрылуымен
Франция НАТОның ең негізгі мүшелерінің бірі болғандықтан адам ресурстарының
Ортақ еуропалық қорғаныс құру Еуропалық одақтың саяси еркіндігін белгілейді.
1995 жылы мамыр айында бұрынғы премьер-министр Жак Ширак
1997 жылдың сәуір айында президент Ширак келесі айдың аяғына
Экономикалық келіспеушіліктер көптеген француз қауымдастықтарының арасында Ширак пен
1995 жылғы қараша, желтоқсан айларындағы француздық әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін
1995 жылы Францияда лаңкестік әрекеттер өрши түсті. Лаңкестік жарылыстар
1995 жылдың қыркүйек айы мен
1996 жылы күзде үкімет 1997 жылдың бюджетін қысқарту туралы
90-жылдардың ортасында Африкаға қатысты француздық саясат тек шет
1997 жылы қаңтарда Орталықафрика Республикасында ереуілшілерге қарсы француз отрядтарының
Ортақ, біріккен Еуропа құру мәселесі көптеген жағдайларды
60-70 жылдары негізінен француэдық әскери доктрина Франция
Еуропадағы саяси климаттың өзгеруі НАТО-ның «еуропазициялануына» және Батысеуропалық
Вашингтон үшін Батыс Еуропадағы интеграциялық үрдістердің бірқатар қолайлы
Еуропалық Қауымдастықтың орнына Еуропалық Одақты құрған Маастрихт Шарты
Ортақ қндылықтарды қорғау, Одақтың негізгі мүдделері мен тәуелсіздігі;
Одақтың және оған мүше мелекеттердің қауіпсіздігін нығайту;
БҰҰ-ның Жарғысының принциптеріне, сонымен қатар Хельсинкий қорытынды акт принциптеріне
Халықаралық ынтымақтастақтыққа ықпал ету;
Демократияны, заңдылықты, адам құқықтарын және басты еркіндікті құрметтеуді
Қазіргі кездегі Францияның ядролық доктринасы ұлттық қауіпсіздік, ядролық
Бірақ та соңғы Балкан түбегіндегі жағдайларға
Югославиядағы жарытылыстан кейін Франциядағы көптеген халықтың
Франция әлемдегі бес ядролық державалардың бірі болып табылады.
Ірі француздық саяси бірлестіктерінің ядролық тежеу саясатына
Тежеу саясатын жалғастыру;
Ядролық соғыстың жағымсыздығы;
Францияның ядролық күштері және еуропалық қорғаныс жүйесі арасындағы өзара
Ядролық тежеу мен ядролық қарусыздану арасындағы байланыс.
Француздық қоғамдық пікірлер бұл консенсусты және ядролық тежеу саясатын
Сонымен, «постядролық бейбітшілік» теориясынан бас тарту байқалып
Премьер-министр Лионель Жоспен 1998 жылы 8 қыркүйектегі ұлттық қорғаныс
Сонымен, Франция өзінің ядролық саладағы күшін өз арсеналы және
2.3 АҚШ және Францияның энергетикалық саясатының Орта Азиялық бағыты.
Тәуелсіздік жариялаған шақта Орталық Азияда ірі мемлекеттер тарапынан қызығушылық
Теңіз жағалауында және оның түбінде әлемнің ірі көмірсутекті отынның
Аймақтағы ірі ойыншылар мұнай мен газды игеруде ғана емес,
Каспий аумағы АҚШ-тың сыртқы энергетикалық саясатында маңызды орын алады.
Стратегиялық маңызы бар аумақтарда өз ықпалын сақтауға ұмтылатын Ресейдің
Қытайдың ОА-да нығаюына жол бермеу. АҚШ өзінің болашақта аумақтың
Осы мақсатпен АҚШ тиісті жағдай жасау үшін: аумақ мемлекеттерінің
Бұл кезеңде Клинтон үкіметі «Тэлботт доктринасын» жариялаған болатын. Ол
КСРО құлағаннан кейін пайда болған геосаяси және экономикалық кеңістікті
Ядролық қаруды таратпау және жалпы ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз ету
11 қыркүйектегі 2001 жылдағы оқиғалардан кейін АҚШ ОА мемлекеттеріне
Вашингтонның Орта Азияға деген қызығушылығын былай түсіндіруге болады:
Географиялық орналасуы – «Евразия жүрегінде» - стратегиялық тиімді:
Табиғи ресурстарға байлығы, бірінші кезекте, энергетикалық шикізат, оларды игеру
Қазақстан сияқты көпұлтты Республикада халық арасында экстремистік бағыттағы ислам
АҚШ-тың Орталық Азиядағы елдермен сан қырлы ынтымақтастығы өңірді экономикалық
Бұл тұрғыда таза прагматикалық және өзара тиімді стратегиялық әріптестік
Қазақстан зерттеушісі М.Т.Лаумуллин белгілегендей, АҚШ-тың Қазақстанға саясатындағы басымдылықтары:
Республика территориясындағы ядролық қаруды шығару;
Каспий энергоресурстарына бақылау орнату;
Ислам экстремизм идеяларының таралуына және фундаменталистік тәртіптің орнауына жол
Демократияның дамуына қолдау көрсету [61]. Соңғы жылдары Қазақстан-Америка өзара
Вашингтонда жаһандық энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету ісінде Қазақстанның рөлі
Осыны негізге ала отырып, бүгінгі таңда АҚШ-пен энергетикалық әріптестіктің,
Мұнай мен табиғи газ қоры аса мол Қазақстан,
Бұрынғы кеңестік республикалардың арасында Ресейден кейін мұнай өндірудің көлемі
“Қазақстан – бұл мұнай өндіруді ұлғайту үшін зор мүмкіндіктерге
Құрама Штаттардың біздің елімізбен көп қырлы қатынастарын арттыра беруге
АҚШ-пен энергетикалық саладағы ынтымақтастық ел экономикасының ілгерілеуіне игі ықпалын
Энергетикалық саладағы ынтымақтастықтың бір бағыты мұнай-газ өндірісіндегі қызмет көрсету
Екіжақты ынтымақтастық дамуының бастау көзінен таратып айтар болсақ, Елбасының
Сөз орайы келгенде айта кетер жәйт, АҚШ Мемлекеттік хатшысының
Каспий аумағындағы саяси және экономикалық үрдістердің дамуына бақылау орнату
АҚШ-тың Қазақстанға деген қызығушылығы қазір артуда. Американ капиталының Қазақстанға
АҚШ-тың энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі Каспий аумағының орны өте
Американың Каспий аумағында болуы Вашингтонның «әлемдік энергетикалық баланс» орнатуға
ҚОРЫТЫНДЫ
Еуропа тарихы әрқашан әр-түрлі соғыс тарихымен байланысты, оның инициаторлары
Оның іс - жүзіндегі маңыздылығы ұзаққа сақталмады, АҚШ еуропалық
АҚШ пен Франция өзара іс-әрекеттесу динамикасы АҚШ-ЕО-ң екі жақты
Бұл қатынастардың даму деңгейін бөлуге болады, өйткені АҚШ -
Кейіннен АҚШ пен Франция қатынастарындағы бұл тенденция Солтүстікатлантикалық Альянс
НАТО-ның жаңа стратегиялық концепциясына және осы концепциялар жобасымен жұмыс
Сонымен қатар НАТО-ның әскери операцияларды өткізу уақытысында Францияның қоғамдық
Сондықтан да француздар еуропалық қорғаныс саласында жаңа ұсыныстарды шығаруды
Осы жұмыста соңғы атап өтетін жайт- Ол НАТО-да Францияның
Сонымен кіші қадам тактикасын таңдап, Франция, Германия және оларды
Франция және ЕО елдерінің қауіпсіздік саясатын сараптау мен
Франция бүгінде халықаралық қатынастардың дамуында және әлемдік қауіпсіздік
Франция ЕО шеңберінде аймақтық ортақ саясатты ұстануға тырысады;
1995 жылдан бастап Францияның сыртқы саясат стратегиясының қалыптасуы
Францияның НАТО –ның әскери құрамына қайта кіруі Европада ғана
Сонымен қорыта айтатын болсақ, ХХ ғасырдың ІІ ширегінен бастап
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
The Declaration of Independence // www.state.gov . /policy_hot.htm;
The Constitution of the United States // www.state.gov .
The Book of Great American Documents.- New-York, 2003.-680
Les institutions de la III-e République. Documents d'études. N
La Documentation française, 1987, P.26-28;
Pactet P. Textes de droit constilulionneI.-P.:LGDJ,1989, P.55-58;
Les institutions de la III-e République. Documents d'études.., P.78-84;
La documentation française, 1991, P.6;
The transatlantic partnership: a history of defending freedom, a
Transatlantic Declaration. 1990.// www.useu/does/html ;
26-th European Council 'Meeting in StuUgiirl. // Kccsing's Contemporary
29-th European Council Meetingin Fontainebleau
General Report on the Activities of the European Union.
Кукеева Ф.Т. Европейский Союз и США: современные аспекты трансатлантического
Gaulle Ch. de. Mémoires de guerre.-P.:Plon,1956, T.3, P. 298;
Gaulle Ch. de. Discours et messages -P. :Plon,1970, T.l,
Gaulle Ch. de. Doctrine politique. Recueil de déclaration et
Gaulle Ch. de. Le fil de L epée,-P,:Berger-Levraulet,1959, P.
Debré M. Le problème constitutionnel français //Cahiers politique,-1944,-M.8, P.
Dcbré M. Refaire la France: l'effort d'une génération,-P-:Plon,1945, P,
Debré M. La République et ses probIèmes,-P.:Nagel,1952, P.39;
Debré M. La République et son povoir.-P.:Nagel, 1950, P.
The Bush Doctrine and the «War» on Terrorism (2001
Клинтон Б. Стратегия национальной безопасности США. 1994-1995. Вовлечение и
Condolezza Rise. Compain 2000. Promoting the national interests//Foreign Affairs.-January/Fabruary.-P.28
Н. Назарбаев. Әлемнің эпицентрі.2001.
Токаев К.К. Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации. –
Atlantic Dialog.//Financial Times.-1994.-13 july.-P.17; Atkinson R. US and Europe:
Шаклейна Т.А. Время выбора имперское искушение// США – Канада:
Кременюк В.А. Две модели отношения США с окружающим миром:
Financial Times 1995-2005; Foreign Affairs 1993-2005
Солана Х. Новая эпоха требует новых подходов к проблеме
Krause A. Inside the new Europe//Harper Colins.-1991.-P.249;
Gardner A. A. new era in the US-EU relations.-Avebury
З. Бжезинский. Великая шахматная доска. Москва: Международные отношения, 2000.
Brzezinski Zb. The choice: global domination or global leadership.
З. Бжезинский. Единственная мировая сверхдержава.-Берлин.-1997.-С.306
Уткин А.И. Франция и НАТО: необходим диалог. США 1996.№10
Уткин А.И. Мировой порядок в ХХІ в.-М.:Алгоритм,2001. С.488;
Уткин А.И. Стратегия глобальной экспансии. – М., 1986
Казанцев Б. Последствия расширения НАТО.//МЖ. - 1997. - №11.
Гаджиев К.С. О природе конфликтов и войн в современном
Арбатов А. Военно-стратегический паритет и политика Вашингтона. – М.,
К.Қожахметұлы. Үлкен қанжар.//Егемен Қазақстан. 8 ақпан 1992.
Мельников Ю.М. Имперская политика США: истоки и современность. –
Мельников Ю.М. Сила и бессилие: внешняя политика Вашингтона. –
Мельников Ю.М. Внешнеполитические доктрины США. – М., 1972
Борко Ю.А. От европейской идеи - к единой
Борко Ю.А. Новый этап углубления и расширения европейской интеграции:
Майжоли В.И. Ядерное оружие Франции и вопросы европейской безопасности.
М.С. Ашимбаева, А.Ж. Шамонова Страны и регионы мира в
Ибрашев Ж.У. Политическая концепция генерала де Голля. Алма-Ата, 1971.
Байзакова К.И. Эволюция конституционной доктрины голлизма: политические и внешнеполитические
Лаумулин М.Т. Внешняя политика США на современном этапе и
Лаумулин М.Т. Центральная Азия в зарубежной политологий и мировой
Лаумулин М.Т. О Евразийской стратегий США//США и старны Центральной
Лаумуллин М.Т. «ЦА в зарубежной политологии и мировой геополитике»
Губайдуллина М.Ш. О планах создания федеративной Европы, или
Кукеева Ф.Т. Европейский Союз и США: современные аспекты трансатлантического
Кукеева Ф.Т. Европейский Союз во внешней политике США.-2000.-С.89-90.
4
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың,,Ғасырлар тоғысы атты кітабының саяси мәні
Геосаясаттың теориялық-концептуалдық маңызы мен негіздері
Қазақстанның халықаралық байланысының дамуы
Дүниежүзінің саяси картасының қалыптасуы
Білім жүйесіне қызмет ету - еліміздің болашағына қызмет ету
Әлемдік саясаттың дамуының қысқаша тарихы
Қазақстанның еуропа мемлекеттерімен байланысы
Саяси көшбасшылық
Балқан соғыстары
Қазіргі заманғы қазақтың ұлттық мәдениетінің даму бағыттары және болашағы