Құрылған кәсіпорынды басқару

Мазмұны
Кіріспе 2
1 Кәсіпкерліктің теориялық негіздері 3
1.1 Кәсіпкерліктің түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері және түрлері
1.2 Фирма еңбекке сұранысты қалыптастырушы тұлға ретiнде 9
1.2 Фирманы ұйымдастырудың шетелдік тәжірибелері 10
2 Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің экономикадағы
2.1 Шағын және орта бизнес қызметін талдау 14
Қорытынды 18
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 19
Кіріспе
Қазақстан Республикасының дамуының қазіргі сатысы экономика мен қоғамды
Сондықтан да кәсіпкерлік төңірегіндегі көптеген мәселелердің экономикадағы ролінің
Оның стратегиялық маңыздылығын бағалау үшін Қазақстан экономикасының мынадай
Сондықтан бүгінде республикамызда экономиканы қайта құру жолында оның
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, кәсіпкерлік дамыған нарықтық шаруашылықтың
Сондықтан, кәсіпкерліктің мемлекеттегі нарықтық экономикалық қатынастарды құруда алатын
1 Кәсіпкерліктің теориялық негіздері
1.1 Кәсіпкерліктің түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері және түрлері
Жалпы кәсіпкерлік ұғымының тарихы орта ғасырдан басталады. Тіпті
1) түрлі мереке мен музыкалық көріністі ұйымдастырушы;
2) өндірістік немесе құрылыс жобаларын басқарушы.
Ал «кәсіпкерлік» ұғымын ең алғаш 18 ғасырдың басында
Ал француз экономисті Жан-Батист Сэй (1767-1832 ж.ж.) бойынша
Американ экономисі Йозеф Шумпетердің (1883-1950 ж.ж.) ойынша, кәсіпкерлік
1) жаңа өнімдер мен қызмет өндіру;
2)жаңа технологиялар енгізу;
3)өткізудің жаңа рыногына ие болу;
4)шикізаттың жаңа көздеріне ие болу мүмкіндіктері;
5)сала құрылымының қайта ұйымдастыру қажеттілігі.
1964ж. П.Друкер, кәсіпкер - белгілі бір мүмкіндіктерден мейлінше
Қазіргі кездегі кәсіпкер деп - пайда табуға бағытталған
Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің 10-бабында: «Кәсіпкерлік
Кәсіпкерліктің бірнеше анықтамаларын қарастыру негізінде бұл ұғымның негізгі
1) жауапкершілік, тәуекел, инициатива;
2) жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау;
3) құралдарды іске асыру еркіндігі;
4) жаңа шешімдерді, идеяларды іздеу.
Жоғарыдағы кәсіпкерліктің құрамдас бөліктері менеджмент фунцияларымен байланысты екендігін
Жалпы кәсіпкерлік қатынастарды қарастырудың алғашқы сипаты - оның
Кәсіпкерліктің субъектісіне экономикалық қызметке қатысушы түрлі мүшелер, алдымен
Ал кәсіпкерліктің объектісіне адамның белгілі бір қызметі, нақты
Кәсіпкерліктің соңғы нәтижесі - өндірілген өнім мен қызмет
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті процесс ретінде де қарастыруға болады,
1) Жаңа идеяларды іздеу мен бағалау.
Барынша көп табыс келтіру - кәсіпкерліктің ең қозғаушы
2) Бизнес-жоспарды құру.
Бизнес-жоспарды құру - күрделі мәселелердің бірі, яғни өзіне
3) Қажетті ресурстарды табу.
Бұл ең бастысы қандай ресурстар қажеттігін нақты бағалау;
4) Құрылған кәсіпорынды басқару.
Әрбір кәсіпорынды басқару мәселесі - нақтыланған өнім стилінің
Ал жалпы жаңа шағын кәсіпорын құру процесі 3
1-ші кезеңді дайындық кезеңі деп аталады, мұнда кәсіпкердің
2-ші кезең, яғни құрылтайшылық кезеңде құрылтайшы құжаттарды дайындау
3-ші ұйымдастырушылық кезеңінде жаңа шағын кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымын
Кәсіпкерліктің шаруашылық жүргізу тәсілі ретінде бірнеше негізгі белгілері
Кәсіпкерлікке тән тағы бәр сипаты - ол шаруашылық
Кәсіпкерліктің жүзеге асырушыларының ерекше белгілері ретінде жаңашылдық, шығармашылық
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті ұйымдастырудың мәнді сипаттамалары да бар
1) Мақсатты анықтау. Ол пайдалылықтың негізін енгізуде
2) Мақсатқа жету жолдары. Мақсатқа жету жолында
3) Мадақтау мен жазалау жүйесінің болуы. Мұнда жұмысты
4) Басқару стилі. Мұнда кәсіпкерге төнетін қауіп-қатер де,
5) Ұйымдастырушылық құрылым. Бұл жерде оның икемділігі туралы
6) Кәсіпкерлік кәсіпорындардың айырмашылығы, яғни сонымен қатар, сандық
7) Кәсіпкерлікті сипаттайтын негізгі қасиеттері - ол қызмет
8) Қандай басқару тәсілін таңдау қажеттілігі. Еркіндік өндіріс
9) Тәуекелдікке қатынасы. Жасағыштық тәуекел және тәуекелдік түрлерінің
Енді кәсіпкерге тән сипаттарды анықтайтын болсақ ол келесідей
қызмет өрісін кәсіпшілік біліммен басқару;
өндірістік-маркетингтік қызметті басқару үшін басқарушы білімі мен тәжірибесі
өзінің мүмкіндіктерін дұрыс бағалай білу және рыноктағы жағдайды
экономикалық ойлау қабілеттілігі, құзыретті болу, іскерлік мәдениетті, тәжірибелі
өндірісті ұйымдастыруды білу, қойған мақсатқа жету үшін тәуекелге
талдай білу және рыноктің мүмкіндіктерін пайдалану, жаңашыл ойлар
Жоғарыдағы кәсіпкерлік қызмет пен кәсіпкердің сипатамаларын қарастыру негізінде
Өндірістік қызметі өндіріс пен материалды-техникалық қамтамасыз етуді және
Коммерциялық қызметі тұтынушылардың қажеттіліктерін анықтау және кәсіпорындар мен
Қаржылық қызметі келесі функцияларды іске асырады: қаржы есебінің
Басқарушылық қызмет кезінде келесі мәселелер қарастырылады:
1) кәсіпорындар мен қоғамдық құрылымдар немесе ақпарат құралдарымен
2) капиталдар мен табыстардың қолданылуын басқару; ғылыми-зерттеу жұмыстары
3)бизнес қажеттіліктеріне сәйкес жұмысшыларды тарту, таңдау, жұмысқа алу.
Сонымен, кәсіпкер қызметінің сферасына байланыссыз өз қабілеттіліктерін келесі
1) нарықты зерттеу арқылы төлемқабілетті сұранысы бар тауарлар
2) тауарды өндіру немесе қызмет көрсету үшін қажетті
3) төмен бағалы ресурстар нарығын іздеу;
4) бизнесті жаңа техника, технология және менеджмент негізінде
5) маркетингтің қазіргі заманғы қағидаларын пайдалану арқылы
6) табыстарды тұтыну және жинақтау қорлары арасында, резервтік
Жоғарыдағы аталған кәсіпкерліктің қызметтеріне байланысты негізгі түрлерін бөліп
Өндірістік кәсіпкерлік негізінен тауарлар, қызметтер, ақпарттар, рухани құндылықтар
Ал коммерциялық кәсіпкерлік тауарлар мен қызметтерді сату және
Кәсіпкерлік қызметтің ерекше түрі - қаржылық кәсіпкерлік болып
Делдалдық кәсіпкерлік дегеніміз бір мәмілеге өзара мүдделі жақтардың
Сақтандыру кәсіпкерлігі дегеніміз кәсіпкер сақтандырған жағдай болған кезде
Сонымен қатар кәсіпкерлік бірнеше белгілер мен қызметіне байланысты
біріншіден, көлемі бойынша: -шағын, орта, ірі;
екіншіден, меншік түріне қарай: -жеке, мемлекеттік және аралас;
үшіншіден, аумағы бойынша:-жергілікті, аймақтық, республикалық, халықаралық;
төртіншіден, салалық бағыты бойынша:-өнеркәсіптік, аграрлық, құрылыс, көліктік, саудалық,
бесіншіден, атқаратын қызметтеріне байланысты:-өндірістік, коммерциялық, қаржылық, кеңестік;
алтыншыдан, ұйымдастырушылық-құқықтық формасы бойынша:
индивидуалды кәсіпкерлік, өндірістік кооперациялар;
толық серіктестіктер; -сенім серіктестіктері;
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер;
біріккен кәсіпорындар формалары;
акционерлік қоғамдар.
Ал жалпы экономикасы дамыған елдерде кәсіпкерлікті ұйымдастырудың үш
1) Жеке шаруашылық дегеніміз әрбір меншік иесі жеке
Артықшылығы: барлық істің жүруіне меншік иесі -қожайынның толық
Кемшілігі: капитал мөлшерінің аздығы, шығын, зиян және тағы
2) Серіктестік дегеніміз - екі немесе бірнеше кәсіпкерлер
Артықшылығы: капитал мөлшері жоғары, барлық серіктестіктер бірдей иелік
Бұл кәсіпкерлік түрі көбінесе сауда, делдалдық қызметтерде, қызмет
3) Корпорациялар акционерлік меншік негізінде ұйымдастырылады. Айырмашылығы: кәсіпкер
Артықшылығы: акцияларды сату арқылы едәуір капиталды іске қатыстыру
Кемшіліктері: акция иелерінің барлығы бірдей корпорацияны басқару ісіне
Қазіргі батыс экономикасында шағын кәсіпкерлік шаруашылықтың ірі секторын
1.2 Фирма еңбекке сұранысты қалыптастырушы тұлға ретiнде
Еңбек рыногы экономикасы еңбек рыногы қалай ұйымдастырылғанын, қызметiн
Бiзге белгiлi экономикада екi мерзiм қарастырылады және осы
Қысқа мерзiмдi кезеңде фирма тек бiр факторды ғана
Фирмалардың рыноктық экономикада қызмет етуiнiң басты мақсаты олар
Жалпы айтқанда ең бастысы фирма көбiнесе еңбек күшiн
1.2 Фирманы ұйымдастырудың шетелдік тәжірибелері
Өркениетті елдердің көпшілігінде экономикалық өсудің шешуші бір факторы
Фирмалардың шетелдегі даму ерекшеліктерін қарастыру негізінде ең алдымен
Шағын және орта кәсіпорындардың ірі кәсіпорындармен қатар қызмет
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатындағы кәсіпкерлік қызмет АҚШ
Америка Құрама Штатында шағын кәсіпкерлік тұрақты түрде мемлекеттік
Федералдық деңгейде шағын бизнес әкімшілігі қызмет атқарады. Әкімшіліктің
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатының кәсіпкерлік саясатының негізгі
1) бюджеттен мақсатты бағытталған субсидиялар;
2) қаржыландыру үшін жеке капиталдарды тарту;
Бұл бағытты іске асыруда АҚШ-та Шағын Бизнестің Әкімшілігі
1) халықаралық саудада көмек;
2) ғылыми-техникалық зерттеулер;
3) әйел-кәсіпкерлерге көмектер;
4) ардагер-кәсіпкерлерге көмек көрсету жұмыстары;
5) ұлттық кәскерлікті дамыту және т.б.
АҚШ-та шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету
-шағын кәсіпкерлікті инвестициялауда компаниялардың конкурс негізінде несиелермен қамтылуы;
- қарыздар мен несиелер негізінде мемлекеттік іс ұсынылуы
-қоршаған ортаны қорғауға байланысты шағын бизнесті қаржыландыру/10/.
Ал мұндағы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың басты
Жапонияда шағын және орта кәсіпорындар ЖҰӨ-нің 73%-ке ие
Жалпы Жапонияда бірқатар салаларда, атап айтқанда, аяқ
Сонымен қатар, Жапонияда шағын кәсіпкерлікті дамыту мақсатында 9
Жоғарыда шағын кәсіпкерлік қызметінің даму еркшеліктерін АҚШ пен
Германияда шағын кәсіпкерліктің басты сипаттамасы ең алдымен меншік
Екіншіден, кәсіпорын қызметінің айқындылығы- оның көлемінің шектеулілігі қожайын
Үшіншіден, кәсіпорын өмірінде басқарушының ролінің ерекше маңыздылығы: ол
Төртіншіден - істі жанұялық негізде жүргізу, яғни кәсіпорын
Бесіншіден, шағын кәсіпкерліктің тағы бір сипатты белгісі ретінде
Шағын кәсіпкерліктің жоғарыда аталған сапалық жақтарымен бірге сандық
1)белгілі бір жағдайда өзіндік фирма түріндегі-барлық жеке еркін
2)жұмыс істейтіндер саны 1-ден 49 адамға дейінгі және
3) жұмыс істейтіндер саны 50-ден 499 адамға дейінгі
Елде шағын және орта бизнестің экономикалық маңызы:
біріншіден, барлық еңбекке жарамды халықтың 2/3 бөлігін қамтып
Германияда шағын бизнесті мемлекеттік қолдау жүйесінің негізінде жатқан
1)амортизациялық аударымдардың арнайы нормалары,яғни бұл нормалар барлық инвестицияларға
2)пайданың салық салынбайтын резервтерін жасау, яғни бұл резервті
3)салық ведомствалары төлейтін инвестициялық үстемелер.
Сонымен қатар, үкімет тарапынан берілетін салыстырмалы түрде процент
Қазіргі кезде бизнестің бұл түрін қаржыландырудың негізгі көзі
Ал ондағы кәсіпкерлерді қорғау мақсатында сонымен бірге инновациялық
Жалпы қарастырғанда шағын және орта бизнес саласында инновацияны
Ал Ресейде экономиканы құрылымдық қайта құру үшін шағын
- федералдық қордан жұмсалатын әрбір рубльге аймақтардан да
- қаржыландыру өкілетті банктер арқылы жүзеге асырылады.
Сонымен қатар, шағын кәсіпкерлікті қолдаудың аймақтық қорлары мен
2 Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің экономикадағы
2.1 Шағын және орта бизнес қызметін талдау
Нарық экономикасына көшудің бірден-бір жолы мемлекет құрылымындағы әртүрлі
Демек, бұл шағын кәсіпкерлік құрылымдарының материалдық базасы жеке
Жалпы Қазақстанда кәсіпкерлік қызметтің пайда болуы 1988
Сонымен қатар ҚР-ның статистика жөніндегі Мемлекеттік комитетінің мәліметтері
Жалпы кооператив дегеніміз - ол тауарлар мен қызмет
Ал 1990-1993 жылдары мемлекеттік қолдау саясатының
Сонымен қатар, шағын кәсіпорындардың аймақтық құрылымы жағдайында қалыпты
Мемлекеттік емес сектордың салық салу жүйесін түзетулер есебінен
Бүгінгі кезеңде Қазақстанда қабылданған заңдарға сәйкес шағын кәсіпкерлік
Сонымен қатар Қазақстанда кәсіпкерлік қызметтің субъектілері заң жүзінде
Кәсіпкерлік қызметтің ұйымдастырылуы кезінде негізінен ең алдымен оның
Жалпы республикада шағын кәсіпкерліктің дамуы мен қызмет жасауына
- Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлікті қорғау және
- Қазақстан Республикасы Президентінің «Шаруашылық серіктестігі туралы» заң
- Қазақстан Республикасы Президентінің «Өндірістік кооперативтер туралы» заң
- Қазақстан Республикасының Президентінің Жарлығы «Шағын кәсіпкерлікті дамытуға
- Қазақстан Республикасының «Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы»
-Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғамдар туралы» Заңы ,/10.07.1998ж./;
- Қазақстан Республикасының Президентінің Жарлығы «Қазақстан Республикасындағы шағын
-Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Шағын кәсіпкерлік субъектілерін тексеруге мораторий
Аталған құқықтық базаның қабылдануына сәйкес экономиканың барлық сеторларындағы
Бүгінгі таңда Қазақстан Респудликасында шағын кәсіпкерлікпен 1,5 миллионға
Республикада шағын және орта кәсіпкерлік қызметі негізінен жеке
Соңы деректерге сүйенсек республикадағы шағын кәсіпкерлік қызметтің дамуы
Қорытынды
Жалпы бүгінгі таңда Қазақстанның танымал экономист-ғалымдары шағын және
- тұтынушылық тауарлар мен қызметтер ассортиментін көбейту және
- халыққа қат тауарлар мен қызметтердің өндірісін ұйымдастыру;
- экономиканың мемлекеттік секторының тиімсіз өндірісін қолға алып,
- қосымша әрі көмекші өндірісті жандандыру;
- нарық сұранысына ыңғайлы және шұғыл жұмыс істейтін
- жаппай жұмыссызжықты жоюға көмектесу;
- қосымша жұмыс орындарының пайда болуына ықпал ету
- экономикадағы бәсекелестікті дамыту.
- бәсекелестік бағыттарға мамандану жүзеге асырылуда.
Шағын және орта кәсіпкерлік - ел экономикасының дамуының
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Назарбаев Н.А. Қазақстан-2030, Алматы-1997ж.;
2.Бусыгин А.В. Предпринимательство, Москва-1999ж.;
3.Подред. Горфинкеля Л. Курс предпринимательства, Москва-1998г.;
4.ҚР-ның Азаматтық Кодексі, алматы-199ж.,10бап;
5.Пелиха А.С. Основы предпринимательства, М.-1996ж.;
6.Окаев К.О. Предпринимательство в РК, Алматы-1999ж.;
7.Бердалиев К.Б. Қазақстан экономикасын басқару
А-2001ж.;
8.Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту проблемалары: халықаралық
9.Бердалиев К.Б.,Тұрсынбаева А.А.Менеждмент теориясы мен тәжірибесі, Алматы-2002ж.;
10.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство: теория, мировой
11.Битемиров Қ.Т. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің даму жолдары
12.Кантарбаева А. Экономические регуляторы политики поддержки предпринимательства
13.ҚР-ның Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау заңы,
Алматы-1997ж.;
14.Под ред. Смаилова А.А. Казакстан 1991-2001 г.г. Информационно-аналитический
15.Дауранов И. Проблемы развития малого бизнеса в
16.Токсанова А.Развитие малого предпринимательства: концептуальный подход с позиции
17.Государственная программа развития и поддержки малого предпринимательства в
18.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство: теория, мировой
19.Егемен Қазақстан газеті, 27.12.2002ж.;
20.Егемен Қазақстан газеті, 05.04. 2003ж.;
Назарбаев Н.А. Қазақстан-2030, Алматы-1997ж 5 б.
1
2

Ұқсас жұмыстар

Шағын кәсіпорынның экономикалық дамуындағы алатын орны мен рөлі

БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫН ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ОНЫ ТОПТАСТЫРУ

ӘЛЕМДЕГІ БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫНДАР

Жаңа кәсіпорынды ұйымдастыру

Айша тігін фабрикасын басқарудың экономикалық формаларын талдау және бағалау

Азаматтық құқық туралы мәлімет

Шағын кәсіпкерлік субъектісіне жататын заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеудің хабарлама тәртібі

Кәсіпорынның қаржылық менеджменттінің-басқарудың мәні, мазмұны мен құрылымы

Мемлекеттік кәсіпорын қызметі