Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту
ЖОСПАР
Кіріспе 2
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 3
1 Шағын және орта бизнестің теориялық
1.1 Бизнес түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері
1.2 Шағын және орта бизнесті ұйымдастырудың
Қорытынды 16
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 17
Кіріспе
Қазақстан Республикасының дамуының қазіргі сатысы экономика
Сондықтан да кәсіпкерлік төңірегіндегі көптеген мәселелердің
Оның стратегиялық маңыздылығын бағалау үшін Қазақстан
Сондықтан бүгінде республикамызда экономиканы қайта құру
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, шағын кәсіпкерлік
Сондықтан, шағын және орта кәсіпкерліктің
-шағын және орта бизнестің теориялық
-әлемдік тәжірибелер негізінде шағын және орта
-Қазақстандағы шағын және орта кәсіпкерлікті
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Шағын және орта бизнестің теориялық
1.1 Бизнес түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері
Бизнес іс ретінде қарастырылады, оны істердің
Бизнес сондай-ақ пайда әкелетін әрекет ретінде
Бизнестің жеке түрінің бірі кәсіпкерлік бизнес
Жалпы кәсіпкерлік ұғымының тарихы орта ғасырдан
1)түрлі мереке мен
2)өндірістік немесе құрылыс
Ал «кәсіпкерлікң ұғымын ең алғаш 18
Ал француз экономисті Жан-Батист Сэй (1767-1832
Американ экономисі Йозеф Шумпетердің (1883-1950 ж.ж.)
1) жаңа өнімдер мен қызмет өндіру;
2)жаңа технологиялар енгізу;
3)өткізудің жаңа рыногына ие болу;
4)шикізаттың жаңа көздеріне ие болу мүмкіндіктері;
5)сала құрылымының қайта ұйымдастыру қажеттілігі.
1964ж. П.Друкер, кәсіпкер-белгілі бір мүмкіндіктерден мейілінше
Қазіргі кездегі кәсіпкер деп-пайда табуға бағытталған
Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің
Кәсіпкерліктің бірнеше анықтамаларын қарастыру негізінде бұл
1) жауапкершілік, тәуекел, инициатива;
2) жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау;
3) құралдарды іске асыру еркіндігі;
4) жаңа шешімдерді, идеяларды іздеу.
Жоғарыдағы кәсіпкерліктің құрамдас бөліктері менеджмент фунцияларымен
Жалпы кәсіпкерлік қатынастарды қарастырудың алғашқы сипаты-оның
Кәсіпкерліктің субъектісіне экономикалық қызметке қатысушы түрлі
Ал кәсіпкерліктің объектісіне адамның белгілі бір
Кәсіпкерліктің соңғы нәтежиесі-өндірілген өнім мен қызмет
Сонымен қатар,кәсіпкерлікті процесс ретінде де қарастыруға
1) Жаңа идеяларды іздеу мен бағалау.
Барынша көп табыс келтіру-кәсіпкерліктің ең қозғаушы
2) Бизнес-жоспарды құру.
Бизнес-жоспарды құру -күрделі мәселелердің бірі, яғни
3) Қажетті ресурстарды
Бұл ең бастысы қандай ресурстар қажеттігін
4) Құрылған кәсіпорынды басқару.
Әрбір кәсіпорынды басқару мәселесі - нақтыланған
Ал жалпы жаңа шағын кәсіпорын құру
1-ші кезеңді дайындық кезеңі деп аталады,
2-ші кезең, яғни құрылтайшылық кезеңде құрылтайшы
3-ші ұйымдастырушылық кезеңінде жаңа шағын кәсіпорынның
Кәсіпкерліктің шаруашылық
Кәсіпкерлікке тән тағы бәр сипаты-ол шаруашылық
Кәсіпкерліктің жүзеге асырушыларының ерекше белгілері ретінде
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті ұйымдастырудың мәнді сипаттамалары
1) Мақсатты анықтау.Ол пайдалылықтың негізін
2) Мақсатқа жету жолдары. Мақсатқа
3) Мадақтау мен жазалау жүйесінің болуы.
4) Басқару стилі. Мұнда кәсіпкерге төнетін
5) Ұйымдастырушылық құрылым. Бұл жерде оның
6) Кәсіпкерлік кәсіпорындардың айырмашылығы, яғни сонымен
7) Кәсіпкерлікті сипаттайтын негізгі қасиеттері- ол
8) Қандай басқару тәсілін таңдау қажеттілігі.
9) Тәуекелдікке қатынасы. Жасағыштық тәуекел және
Енді кәсіпкерге тән сипаттарды анықтайтын болсақ
қызмет өрісін кәсіпшілік біліммен басқару;
өндірістік-маркетингтік қызметті басқару үшін басқарушы білімі
өзінің мүмкіндіктерін дұрыс бағалай білу және
экономикалық ойлау қабілеттілігі, құзыретті болу, іскерлік
өндірісті ұйымдастыруды білу, қойған мақсатқа жету
талдай білу және рыноктің мүмкіндіктерін пайдалану,
Жоғарыдағы кәсіпкерлік қызмет пен кәсіпкердің сипатамаларын
Өндірістік қызметі өндіріс пен материалды-техникалық қамтамасыз
Коммерциялық қызметі тұтынушылардың қажеттіліктерін анықтау және
Қаржылық қызметі келесі функцияларды іске
Басқарушылық қызмет кезінде келесі мәселелер қарастырылады:
1)кәсіпорындар мен қоғамдық құрылымдар немесе
2)капиталдар мен табыстардың қолданылуын басқару; ғылыми-зерттеу
3)бизнес қажеттіліктеріне сәйкес жұмысшыларды тарту, таңдау,
Сонымен, кәсіпкер қызметінің сферасына
1) нарықты зерттеу арқылы төлемқабілетті сұранысы
2) тауарды өндіру немесе қызмет көрсету
3) төмен бағалы ресурстар
4) бизнесті жаңа техника, технология және
5) маркетингтің қазіргі заманғы қағидаларын пайдалану
6) табыстарды тұтыну және жинақтау қорлары
Жоғарыдағы аталған кәсіпкерліктің қызметтеріне байланысты негізгі
Өндірістік кәсіпкерлік негізінен тауарлар, қызметтер, ақпарттар,
Ал коммерциялық кәсіпкерлік тауарлар мен қызметтерді
Кәсіпкерлік қызметтің ерекше түрі-қаржылық кәсіпкерлік болып
Делдалдық кәсіпкерлік дегеніміз бір мәмілеге өзара
Сақтандыру кәсіпкерлігі дегеніміз кәсіпкер сақтандырған жағдай
Сонымен қатар кәсіпкерлік бірнеше белгілер мен
біріншіден, көлемі бойынша:- шағын, орта, ірі;
екіншіден, меншік түріне қарай:- жеке, мемлекеттік
үшіншіден, аумағы бойынша:- жергілікті, аймақтық, республикалық,
төртіншіден, салалық бағыты бойынша: -өнеркәсіптік, аграрлық,
бесіншіден, атқаратын қызметтеріне байланысты: -өндірістік, коммерциялық,
алтыншыдан, ұйымдастырушылық-құқықтық формасы бойынша:
индивидуалды кәсіпкерлік, өндірістік кооперациялар;
толық серіктестіктер; -сенім серіктестіктері;
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер;
біріккен кәсіпорындар формалары;,
акционерлік қоғамдар.
Ал жалпы экономикасы дамыған елдерде кәсіпкерлікті
1) Жеке шаруашылық дегеніміз әрбір меншік
Артықшылығы: барлық істің жүруіне меншік иесі
Кемшілігі: капитал мөлшерінің аздығы, шығын, зиян
2) Серіктестік дегеніміз-екі немесе бірнеше кәсіпкерлер
Артықшылығы: капитал мөлшері жоғары, барлық серіктестіктер
Бұл кәсіпкерлік түрі көбінесе сауда, делдалдық
3)Корпорациялар акционерлік меншік негізінде ұйымдастырылады. Айырмашылығы:
Артықшылығы: акцияларды сату арқылы едәуір
Кемшіліктері: акция иелерінің барлығы бірдей корпорацияны
Қазіргі батыс экономикасында шағын кәсіпкерлік шаруашылықтың
1.2 Шағын және орта бизнесті ұйымдастырудың
Өркениетті елдердің көпшілігінде экономикалық өсудің
Шағын кәсіпкерліктің шетелдегі даму ерекшеліктерін қарастыру
Шағын және орта кәсіпорындардың
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатындағы кәсіпкерлік
Америка Құрама Штатында шағын кәсіпкерлік тұрақты
Федералдық деңгейде шағын бизнес әкімшілігі
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатының кәсіпкерлік
1)бюджеттен мақсатты бағытталған субсидиялар;
2)қаржыландыру үшін жеке капиталдарды тарту;
Бұл бағытты іске асыруда АҚШ-та Шағын
1) халықаралық саудада көмек;
2) ғылыми-техникалық зерттеулер;
3) әйел-кәсіпкерлерге көмектер;
4) ардагер-кәсіпкерлерге көмек көрсету жұмыстары;
5) ұлттық кәскерлікті дамыту және т.б.
АҚШ-та шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қаржы ресурстарымен
-шағын кәсіпкерлікті инвестициялауда компаниялардың конкурс негізінде
-қарыздар мен несиелер негізінде мемлекеттік іс
-қоршаған ортаны қорғауға байланысты шағын бизнесті
Ал мұндағы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың
Жапонияда шағын және орта кәсіпорындар ЖҰӨ-нің
Жалпы Жапонияда бірқатар салаларда, атап
Сонымен қатар, Жапонияда шағын кәсіпкерлікті дамыту
Жоғарыда шағын кәсіпкерлік қызметінің даму еркшеліктерін
Германияда шағын кәсіпкерліктің басты сипаттамасы ең
Екіншіден, кәсіпорын қызметінің айқындылығы- оның көлемінің
Үшіншіден, кәсіпорын өмірінде басқарушының ролінің ерекше
Төртіншіден-істі жанұялық негізде жүргізу, яғни кәсіпорын
Бесіншіден, шағын кәсіпкерліктің тағы бір сипатты
Шағын кәсіпкерліктің жоғарыда аталған сапалық жақтарымен
1)белгілі бір жағдайда өзіндік фирма түріндегі-барлық
2)жұмыс істейтіндер саны 1-ден 49 адамға
3) жұмыс істейтіндер саны 50-ден 499
Елде шағын және орта бизнестің экономикалық
біріншіден, барлық еңбекке жарамды халықтың 2/3
Германияда шағын бизнесті мемлекеттік қолдау жүйесінің
Қорытынды
Жалпы бүгінгі таңда Қазақстанның танымал экономист-ғалымдары
-тұтынушылық тауарлар мен қызметтер ассортиментін көбейту
-халыққа қат тауарлар мен қызметтердің өндірісін
-экономиканың мемлекеттік секторының тиімсіз өндірісін қолға
-қосымша әрі көмекші өндірісті жандандыру;
-нарық сұранысына ыңғайлы және шұғыл жұмыс
-жаппай жұмыссызжықты жоюға көмектесу;
-қосымша жұмыс орындарының пайда болуына ықпал
- экономикадағы бәсекелестікті дамыту.
-бәсекелестік бағыттарға мамандану жүзеге асырылуда.
Сондықтан бұл жұмыстың зерттелу бағыты шағын
Дегенмен бүгінгі таңда шағын кәсіпкерлікті дамыту
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Назарбаев Н.А. Қазақстан-2030,Алматы-1997ж.;
2.Бусыгин А.В. Предпринимательство,Москва-1999ж.;
3.Подред. Горфинкеля Л. Курс предпринимательства, Москва-1998г.;
4.ҚР-ның Азаматтық Кодексі, алматы-199ж.,10бап;
5.Пелиха А.С. Основы предпринимательства ,М.-1996ж.;
6.Окаев К.О. Предпринимательство в РК,Алматы-1999ж.;
7.Бердалиев К.Б. Қазақстан экономикасын басқару
А-2001ж.;
8.Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту
9.Бердалиев К.Б.,Тұрсынбаева А.А.Менеждмент теориясы мен тәжірибесі,
10.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство:
11.Битемиров Қ.Т. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің
12.Кантарбаева А. Экономические регуляторы политики поддержки
13.ҚР-ның Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау заңы,
Алматы-1997ж.;
14.Под ред. Смаилова А.А. Казакстан 1991-2001
15.Дауранов И. Проблемы развития малого бизнеса
16.Токсанова А.Развитие малого предпринимательства: концептуальный подход
17.Государственная программа развития и поддержки малого
18.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство:
19.Егемен Қазақстан газеті, 27.12.2002ж.;
20.Егемен Қазақстан газеті, 05.04. 2003ж.;
1
2
Шағын бизнесті дамытуды мемлекеттік қолдау
Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы
Қазақстан экономикасы үшін кәсіпкерліктің мәні мен маңызы
Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау
Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау
Қордын даму кезеңдері мен қызметтері
Қазақстанда кәсіпкерлік қызметті дамытудың жолдары
Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды жетілдірудің бағыттарын анықтау
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті басқару және дамыту