Оқу материалын жеделдете оқыту
МАЗМҰНЫ
І Кіріспе
Жаңа технологиямен оқыту идеясын жүзеге асыру
І Тарау 1.1. Проблемалы оқытуды оқу үрдісіне енгізудің
1.2. Дамыта оқыту белсенділікті арттырады
ІІ Тарау
2.1. Деңгейлік саралап оқыту
2.2. Тіл үйретудің тиімді тәсілі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Жаңа технологиямен оқыту идеясын жүзеге асыру
Қазіргі кезеңде республиканың білім беру жүйесінің ең басты
Өткенге қарап басымызды иеміз, ертеңге қарап білек сыбанамыз
Дамыта оқыту – күрделі құрылымды, біртұтас педагогикалық жүйе.
Әлемдік педагогиканың, көбінесе, жүгінетіні – Л.С.Высоцкийдің идеяларына негізделген
Бұл бағдарлы идеялар бүгінгі білім беру аясында қолдауын
Сонымен қатар оқушы тұлғасын дамыта оқытудың мақсаты ма,
Бұдан шығар түйін, дамыта оқыту – білім беру
Даму дегеніміз материалдық және идеялық объектілердің қайтымсыз, жаңа
Біздің ізденісіміз прогрестік дамуды көздейді, оған жетелейтін -
Ал бүгінгі мектеп оқушысы мұғалімнің баяндауын мұқият тыңдап,
Дамыта оқыту идеясы ТМД елдерінде әжептеуір қолданыс атуып
Эльконин мен Давыдовтың дамыта оқыту жүйесі бойынша Мәскеудің
Бұл ғылыми бастама 1959 жылдан бері ғалымдар назарында.
Академик В.П.Зинченко осы ізденісті жүйенің негізгі көңіл аударар
Профессор Б.Д.Эльконин пікірі бойынша: дамыта оқыту жүйесімен білім
В.С.Лазарев ойы бойынша, дамыта оқыту бөлек бір сыныпта
Орта мектепте дамыта оқыту бағытымен іргелі түрлендіруді Ю.В.Громыков
А.Б.Ворнцовтың пікірі бойынша, дамыта оқыту жүйесіне енген мұғалім
Қазіргі кезде дамыта оқыту мектебін қалыптастыру жер-жерлерде ынталы
1.1. Проблемалы оқытуды оқу процесіне енгізудің кейбір
Әлемдік тәжірибеде бірнеше түрлі өзара балама мектептер баршылық,
Оқушы тұлғасының дамуына айтарлықтай ықпал жасауды дәстүрлі мектеп
Оқушы тұлғасының дамуына максималды себепкер болу үшін дамыта
Оқыту үрдісінде танып-білуге арналған материалға және оны игеру
Мұғалім білім беру мазмұнын өңдеп жоспарлағанда оқыту үрдісін
Оқушының тиімді даму жолдарын ашу үшін олардың әрқайсысының
Жұмысты тексеруде баға оқушының жеткен нәтижесіне емес, оның
Сырттағы білімді іштегі білімге алиастыруға арналған іс-әрекеттер тізбектерін
Дамыта оқыту үрдісінде білім дайын берілмеуі тиіс, оқушы
Дәстүрлі және дамытушы оқытуды салыстыру кестесі
Дәстүрлі педагогика Дамытушы педагогика
Мәні Білім,ептілік, дағдыны меңгерту Баланың өзін-өзі субъект ретінде
Мақсаты Білім,ептілік, дағдыны игерту Әрбір оқушыға оқып -тану
Дамытудың негізгі факторы Білім,ептілік, дағдының дәрежелері Соған қоса
Мұғалімнің рөлі Дайын білімді түсіндіруші, бақылаушы, бағалаушы,
Педагогтің негізгі талабы Мен сияқты істе Ойлап істе
Әрекеттестік стилі Авторитарлы Демократиялы
Педагог қызметі Білім беру Адамды өсіруші
Мұғалім мен оқушының өзара қарым-қатынастық стилі Монологты(мұғалім жағынан)
Оқытудың басым әдісі Мәліметтілік Ізденісті-зерттеушілік
Сабақты ұйымдастыру түрі(формасы) Фронтальды, топтық Жекебастық, топтық
Мазмұнының негізі Адамның кейбір саладағы іс-әрекеттерін құрастырудың жалпылама
Әдіс-тәсілдер Көрсету – түсіндіру – жаттықтыру –
Әрекеттестік түрі Басқарушы мен бағынушы Іскерлік-серіктестік, ынтымақтастық
Педагогтің материалды түсіндіруге кеткен уақытымен салыстырғандағы оқушының өздік
Әректтестіктегі қызметтер Мұғалім – жетектеуші, оқушы – орындаушы
Оқушы поэзиясы Қызығу аз, пассивті Қызығу бар, ынталы,
Сабақтағы жанға жайлы сәттер Кей кезде пайда болады
Оқуға деген мотив Эпизодты түрде туындайды Әрқашан
Оқушыларға жүйелі білім беру және алған білімі негізінде
Педагогикалық тәжірибеде аралас сабақ кең орын алған. Аралас
Аралас сабақтарға кеңінен қолданылып жүрген оқыту әдісіне түсіндіру-көрсету
Дәстүрлі аралас сабақтың құрылымы
Рет саны Сабақ кезеңдері Қойылған мақсаты Негізгі кемшіліктер
1 Сұрақ-жауап Үйге берілген тапсырманың орындалуы және өткен
2 Түсіндіру Жаңа білімді баяндап беру Оқытушының жаңа
3 Білімді бекіту Түсіндірген материалдарды қайталап айтуға
Бұлай оқыту әдісі оқушылардың белгілі бір мөлшердегі біліммен
Проблемалық оқытудың жоғарыда көрсетілген оқыту әдісінен негізгі айырмашылығы
Оқытушы проблемеалық мәселені қою арқылы оқытушыларды проблемалық жағдайға
Проблемалы оқытудың теориялық мәселелерін М.И.Махмудов, А.М:Матющкин, И.Я.Лернер, Ю.Н.Бабанский
Қазіргі ғылым мен техниканың шарықтап алға басқан кезеңінде
Проблемалы оқыту сабағының құрылымы мен артықшылықтары
Рет саны Сабақ кезеңдері Қойылған мақсаты Жұмсалған уақыт
1 Өткен материалдарды пысықтау Меңгерілген білімді реттеей отырып,
2 Пысықтауды қорытындылау Өтілген материалдардың қажеттілерін жинақтап, оларды
3 Проблемалы жағдай туғызып, оның негізгі мәселелерін көрсету
4 Порблеманы шешу жолдарын қарастырып, болжам жасау Бұрынғы
5 Болжамды дәлелдеу Жаңа материалды талдауды тереңдете түсу
6 Проблема шешімінің дұрыстығын тексеру Алынған білімді бекіту
Ізденіс жұмыстары Ақтау гуманитарлы-экономикалықколледж оқытушыларын қатыстыра отырып жүргізілген
Проблемалы оқытуға арналған ізденіс жұмыстары проблемалы сабақты аралас
Проблемалы сабақты жүргізу негізінде дәстүрлі аралас сабақта қолданылып
Проблемалы сабақ барысында жіберілген қателіктерді анықтап, талдау жасауға
Ізденіс жұмыстарын өткізу кезеңінде оқушылардың жіберген қателіктерін талдаудың
оқушылар жіберген қателіктерді анықтап алу;
қателіктер кеткендігіне оқушылардың көздерін жеткізу;
қателіктердің жіберілу себептерін оқушылар күшімен анықтау;
оқушылар қателіктердің жіберілу себептерін өз күшімен анықтай алмаған
оқушылармен бірлесе отырып қателіктерді түзету;
Ізденіс жұмыстары мынадай тұжырымдар жасауға мүмкіндік берді:
проблемалы оқыту сабақтары дәстүрлі аралас сабақтармен салыстырғанда, біріншіден,
белгілі бір пәнді бөлінген сағатына сай игеру үшін
қосалқы материалдарға бөлінген сағаттарды азайту арқылы негізгі материалдарға
негізгі материалдарды оқытуды проблемалы сабақтарды ұйымдастыру арқылы өткізуге
Оқушылардың әр түрлі есептерін шығару, қойылған мәселелерді шешу
1.2. Дамыта оқыту белсенділікті арттырады
Бейнелеу өнері – эстетикалық тәрбиенің етене жақын буыны.
Кеңістік пен зат өте тығыз болғандықтан, оқушылардың өмір
Заттың кеңістіктегі орны оның алыс-жақындығына байланысты. Мысалы, бізге
Сабақта кең көлемде көрнекі құралдарды пайдалану
Сабақты түрдендіріп өткізу
Сабаққа оқушылардың өздері салған суреттерді пайдалану
Техникалық құралдарды тиімді пайдалану
Бейнелеу өнері туралы кинотаспаларды көрсету.
Бейнелеу өнері сабағында оқушылардың тиянақты білім алуына қолданылатынг
Сабақ барысында мұғалім әр оқушының сурет салуын бақылайды,
Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыта оқыту мен белсенділігін арттыруда
Оқушылардың сабаққа ынтасын, шығармашылық белсенділігін арттыруда сабақты түрлендіріп,
Дамыта оқыту арқылы белсенділігін арттырудың тағы бір жолы:
Оқушылардың шығармашылық қабілеті мен белсенділігін арттыруда акварельмен сурет
Дамыта оқыту арқылы белсенділікті арттыру өмір шындығы көріністерін
Оқушылардың көру мен есте сақтауын, байқампаздықи қабілетін, бояу
Дамыта оқыту арқылы оқушы белсенділігін арттыруда кабинеттік жүйемен
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыруда жоғарыда айтылған мәселелерден басқа
Қорыта келгенде, О.Бальзактің «Ұдайы еңбек ету - өнердің
Дамыта оқыту идеясы бойынша оқушыға оқу мақсаттарын қоюда,
Осындай негізде құрылған іс-әрекеттер бір-бірімен тығыз байланысты: Қажеттілікті
Бүгінгі кезде жоғарыда жазылған барлық сипаттакшы қасиеттерін игерген
Сонымен жалпылап айтқанда, оқушы тұлғасының дамуына ықпал жасайтын
оқушылардың базалық білім, ептілік, дағдыларын (білім беру стандарты
оқыту үрдісінде оқушының теориялық және өнімділік ой құрастыру
оқушылардың танымдық қызығуларын, оқуға деген мотивациясын дамыту;
оқу материалын игеруде және оқу іс-әрекеттерінде жете ұғынуға
белгілі бір мәселе шешуде оқушылардың ынтымақтастығын, серіктестігін ұйымдастыру;
көбіне оқу жұмысының топтық түрлерін қолдану;
оқушылардың өзіндік жұмыстарының ізденісті-зерттеу түрлерін ұйымдастыру;
оқу үрдісінде компьютерлік технологияларды қолдану;
оқыту барысында әр түрлі шапшаңдықпен және әр түрлі
дамытушы оқытуға арналған ойындарды қолдану;
жаттығу сабақтарын сапалы ұйымдастыру (коммуникациялық жаттығулар, зейін, ес,
Осы міндеттерге жүгіне отырып, дәстүрлі білім беру жүйесінде
мектепте және әрбір сыныпта, оқу тоьында мұғалімдер мен
оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы әрекеттестік ұстанымымен жеке тұлғалық
оқыту үрдісінде репродуктивтік және шығармашылық іс-әрекеттер оқушылардың жеке
оқыту деңгейінің анықталған бір ізділікті-біртіндеушіліктің болуы;
оқу материалы бөлек-бөлек пәндерге бөлінуі және соған қоса
оқушылардың шығармашылық мүмкіншілігін тудырып, қабілеттерінің жан-жақты дамуына ынталандыруды
оқушылар әжептәуір уақыт аралығында, мысалы, белгіленген бір тұрақты
балалардың эмоционалды-сезімділік және абстрактілі, логикалық ой құрастыруын дамытуға
үкіметтің білім беру саласындағы стандарттары бәріне бірдей екендігін
оқу жоспарларында міндеттелген және таңдап оқитын пәндердің үйлесімді
оқушылардың танымдық қызығуын арттырып және білім алу нәтижелерін
оқушылардың өздерінің жетістіктерін өздеріне талдатып, өздік бағалау әрекеттерінің
Қазір біздің елдің мектептерінде осының бірталай баптары игерілу
Балама мектеп идеяларын дәстүрлі мектепке енгізудің қажеттілігінің негізгі
Осының барлығын іске асыру үшін кәсіби шеберлігін шыңдауға
2.1. Деңгейлік саралай оқыту
Саралай оқыту әрекеті – білім алуға бағытталған әрекет.
Оқушылардың дербес ерекшеліктерін анықтау үшін мұғалім алдымен, олардың
Өзіндік әдісті жізеге асыруда мына мәселелер көзделеді:
Оқушылардың жеке еркшеліктерін зерттеп, типтік топтарға бөлу.
Оқу үрдісінің барлық сатыларында әр түрлі топтардағы оқушыларды
Әр алуан мақсатта жеке дидактикалық материалдардың жүйесін құру.
Білімді бағалау, бақылау жүйелерін жетілдіру.
Оқушыларды топтарға бөлгенде олардың оқуға және жұмысқа деген
Сыныпта барлық балалардың ойлау қабілеті бірдей емес. Сондықтан
Сондықтан сынып оқушыларының жеке бас еркшелігін және жалпы
1-тест. Сынаушыдағы мәнді, маңызды заттар мен құбылыстарды екінші
2-тест. Бұл бесінші артық деп алып тастайтын сөздік
3-тест. Мұнда тапсырмада аналог бойынша ой қорыту. Бұларды
4-тест. Бұл жалпылай білу мүмкіндігіне бағытталған. Оқушы тест
Бұл алынған тестер нәтижесінде оқушылардың ойлау қабілеттерінің даму
Жыл бойғы алған білім көрсеткішін анықтау барысында оқушылардың
Күнделікті сабақ жоспарын жазуда сынып оқушыларының ерекшелігін ескере
Оқушылардың жеке басының ерекшелігін ескере отырып таным белсенділігін
Деңгейлік саралай оқыту технологиясы оқушы мен мұғалімнің белсенді
Оқушы білімі мен білгендегі жетістіктерді, кемшіліктерді, олардың себептерін
Барлық оқушы өз қызметін ең төменгі түрде орындап
2.2. Тіл үйретудің тиімді тәсілі
Қоғамның дамуы жас ұрпақтың иеңгерген білімі мен машықтық
Ұжымдық оқытуда оқу жаппай ұжым деңгейінде жүргізілсе, жеке
Ж. Қараевтың технологиясы «оқушы- мұғалім» деген өзара тығыз
Мәселен, 6-сыныпта қазақ тілі сабағынан «Зат есім» тақырыбын
Мен өз тәжірибемнен осы жаңа технология негізінде құралған
Сабақ тақырыбы: Зат есім
Мәтіннен зат есімді тауып, сұрақ қойып теріп жаз.
Жер шарының бірсыпыра жерлерінде сыңсып өлең айтып, ұмтылып
Төменде берілген зат есімдерге сұрақ қойып, мағынасына қарай
Текемет, жер, әдебиет, биші, мінез, құмырысқа, қала, денсаулық.
Зат аты Мекен аты Мезгіл аты Құбылыс аты
Кітап Баянауыл Көктем Жаңбыр Дәрігер
Сағат Ақтөбе Жаз Қар Мұғалім
Ыдыс Шу Қыс Боран Шофер
Сақина Алматы Күз Жел Заңгер
Зат есім…………., ……………….., …………., …………..,
атауларын білдіріп, -------------------------------------------------
деген сұрақтарға жауап береді.
Төмендегі зат есімдер бір ғана ұғым атаулары. Осы
Таба нан, қымыз, сүт, қуырдақ, жал-жая, ірімшік, балқаймақ,
Бір сөзден
Бірігуі арқылы Қосарлану арқылы Тіркесу арқылы
4.Сұрақтарға жауап жаз.
Аты-жөнің кім?___________________________________
Отаның:_________________________________________
Туған жерің:_____________________________________
Қай көшеде тұрасың?______________________________
Қандай мектепте оқисың?__________________________
Қандай театрға бардың?___________________________
Қандай қойылым көрдің?__________________________
Сүйікті жазушың кім?_____________________________
Қандай шығармасын оқыдың?______________________
Ендеше адамның аты-жөні, көше, қала, мемлекет, ел, көркем
Дара зат есім бір сөзден, күрделі зат есім
5. Төменде берілген мақал-мәтелдерден зат есімді тап, зат
Ашу – дұшпан, ақыл – дос,
Ақылыңа ақыл қос.
Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді.
Өнерлі жігіт өрде озар,
Өнерсіз жігіт жер соғар.
Ендеше деректі зат есімдер мен дерексіз зат есімнің
Есіңе сақта!
Зат есім
Құрамына қарай Мағынасына қарай
Дара зат есім Күрделі зат есім Деректі зат
Бір ғана сөзден болатын зат есімдер Бірігуі арқылы
Ана Көкжиек
Тарақ Қайрат
Одан кейін жаңа меңгерген тақырыпты бекіту үшін қарапайым
Деңгейлік тапсырмалар
1 деңгей
Мәтіннен дара зат есімдерді бір бөлек, күрделі зат
Халқымызда «тұсау кесер» ырымы бар. Тұсауы кесілмеген баланың
Күрделі зат есімдерді жасалу жолдарына қарай топтастырып жаз.
Айнамұз, алым-салым, ақақала, кіші жүз, аққұлақ, ауа-райы, арыз
Біріккен күрделі зат есімдер:
Тіркескен күрделі зат есімдер:
Қысқарған күрделі зат есімдер:
Қосарланып жасалған зат есімдер:
Орфографиялық сөздікті пайдаланып күрделі зат есімге, дара, деректі,
Көп нүктенің орнына тиісті жалғау қойып жаз.
Алыстан тарктор …. Отттары көрінеді. Халқымыз ……….. ең
Сөйлемнің баяндауышы таау тұлғалы зат есім болсын.
Үлгі: Жақсы істің аяғы – тыныс.
Жаман істің аяғы - …………….
Озған - ………………………….
Қалған - …………………………
Көп сөз - ………………………..
Аз сөз - …………………………
2 деңгей
1.Бастауышгы күрделі болатын екі сөйлем ойлап жаз.
Үлгі: Жанар апай оқушыларға ойын ойнатты.
Мына мақал-мәтелдерге тиісті жеріне сызықша қой.
Жігіттің көркі сақал, сөздің көркі мақал.
Ананың сүті бал, баланың тілі бал.
5.
1
2
3
4
5
6
7
8
Сұрақтары:
Баласаның әйелі ата-анаға кім болады?
Апалы-сіңілінің балалары бір-біріне кім?
Әкесінің шешесі балаға кім?
Баласының баласы ата-анаға кім?
Ерлі-зайыптылардың шешелері бір-біріне кім?
Ағалы-інілілердің әйелдері бір-біріне кім?
Апалы-сіңілілердің жұбайлары бір-біріне кім?
Қыздың баласы әке-шешеге кім болады?
3 деңгей
Бастауышы деректі зат есім, пысықтауышы күрделі зат есім
Үлгі: Дидар Павлодар алюминий зауытында жұмыс істейді.
Бастауышы дерексіз зат есім, толықтауышы деректі, дара зат
Ақыл ауыздан көрінер, ……………………..
Мейірім көзден көрінер, ……………………
Оқушының жаңа тақырып бойынша игерген білім сапасы, оның
Оқытудың бұл технологиясы оқушылардың өздігімен жүретін танымдық іс-әрекеті
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім
Ал соңғы жылдары оқытудың ұжымдық тәсілі, сондай-ақ профессор
Мектептерде жүргізіліп жатқан қазіргі тәжірибелік-сынақ жұмыстардың басты міндеті
Жоғары деңгейдегі қиындықта оқыту.
Теориялық білімнің жетекші рөлі.
Оқу материалын жеделдете оқыту.
Оқу үрдісін оқушының сезінуі.
Барлық оқушылардың дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу.
Л.В.Занковтың оқыту жүйнсінде оқушы өзін емін-еркін сезінеді, оның
Д.Б.Эльконин мен В.В.Давыдовтың зерттеулері оқу әрекеті және оның
Педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің міндеті
Оқушылардың өзіндік іздену іс-әрекетінің әдістерін меңгеру талап етіледі.
Жаңаша оқытудың негізгі түрлнрі: оқытудың дербес және топтық
Жаңа технологияның мақсаты бойынша «оқытуды ізгілендіру» қажет. Бұл
Жаңа технологиялық тағы бір психологиялық негізі болып табылатын
Ендеше оқушылардың білім, білік, дағдыларын жетілдіру үшін оқытудың
ҚОРЫТЫНДЫ
Жаңаша педагогикалық технология – ғылым жетістігі
Біздіңше, оқытудың жаңа технологиясы жағдайында оқушылардың өздігінен жүргізетін
барлық тапсырмаларды мезгілінде орындаған оқушылар үлгермеушілерге көмектеседі;
сыныптың басқа оқушылары өздігінен жұмыс істеп жатқан кезде
Бұл қалайша жүзеге асырылады? Енді аз-кем соған соған
Деңгейлік тапсырмаларды енгізудегі басты мақсат – сынып оқушыларын
Жалпы жаңа педагогикалық технологияда бағалау үрдісі арнайы «қосу»
Өзін-өзі бағалау «қосу» әдісімен жүргізілетіндіктен оқушы бұрынғыдай «екілік»
Қорыта айтқанда, жаңа педагогикалық мұндай технологиялар арқылы оқытуды
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Айғабылов А. Қазақ тілін оқыту методикасы және оның
.Кәсіби даму мектебі .
Исабаев Ә. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері. 1993ж.
Кәтенбаева Б. Тіл ұстарту жұмыстары бойынша методикалық нұсқау.
Қасымбеков Ә. Қазақ тілін оқытуды жетілдірудің кейбір тұрлері.1989ж.
Жұмабаев М. Педагогика. Алматы, Ана тілі, 1992ж.
.Қазақ тілі мен әдебиетін оқытудың жаңа технолгиясы.
Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, 1991ж.
Ишмухамедов Ә. Қызықты грамматика. А.,1972ж.
Дауыс пен көрініс. Оқу мен жазу арқылы сын
Дауыс пен көрініс. Оқу мен жазу арқылы сын
Дауыс пен көрініс. Оқу мен жазу арқылы сын
Дауыс пен көрініс. Оқу мен жазу арқылы сын
Қазақ тілі мен әдебиеті №5-8 2002ж.
Қазақ тілі мен әдебиеті №1-3
3
Саралап деңгейлік оқыту технологиясы
Тілді жоғары мектепте оқытудың қазіргі заманғы әдістері (қашықтықтан оқыту, кейс технологиялары)
Жалпы орта мектептерде оқушылардың білімін жетілдіру және оларды белсендендіру үшін оқытудың инновациялық технологияларын қолдану
Қазақ тілін өзге ұлт өкілдеріне үйретудегі тілдік ортаның әсері
ҚАЗАҚ ТІЛІН ЖЕДЕЛДЕТЕ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
В.Ф.Шаталовтың интенсивті оқыту (тірек сигналдарын пайдалану арқылы) технологиясы
Ерекше қабілетті балалар
Электрондық оқыту
Инновациялық технологияларды қолдану арқылы студенттердің танымдық процестерін қалыптастыру
Қостілділіктің шетел тілін оқытуда мәні мен мазмұны