Халықаралық валюталық
ЖОСПАР
КIРIСПЕ .................................................................................................. 3
I ҚАРЖЫ-ВАЛЮТА МЕХАНИЗМІНІҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ РӨЛІ .........4
Сыртқы экономикалық қызметтің дамуындағы валюта-қаржы қатынастарының маңызы мен
Әлемдік валюта және қаржы жүйесі сыртқы экономикалық қызметті
ҚР-СЫ ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ЬАНКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ РЕТТЕУ БОЙЫНША
Валюталық бағам және төлем баланстары .............................................12
Халықаралық валюта және қаржы қатынастарын реттеу. Валюталық
III ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМДІК ВАЛЮТА ЖӘНЕ ҚАРЖЫ
Қорытынды ........................................................................................................29
Қолданылған әдебиеттер .............. ....................................................................31
КIРIСПЕ
Бүгiнгi әлемде экономикалық және шаруашылық қатынастар күннен-күнге даму
Нарыққа көшу өзара байланыста және дүниежүзілік экономикамен бәсекелестікте
Әлемдік валюталық жүйе дүниежүзiлiк шарушылықтың шеңберiндегi сатып алу
Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын бүгiндегi өзектi
Бұл тақырыпты таңдаудағы мақсатым бiрiншiден, жалпы әлемдік
Жұмысты орындау барысындағы міндеттеріме:
Әлемдік валюта жәе қаржы жүйесінің дамуын, олардың әлемдік
Әлемдік валюта рыноктарының элементтеріне сипаттама беру;
Валюталық реттеу және валюталық саясат туралы қарастыру;
Валюталық бағам және төлем баланстарының әлемдік рыноктағы қызмет
I ҚАРЖЫ-ВАЛЮТА МЕХАНИЗМІНІҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ РӨЛІ
1.1 Сыртқы экономикалық қызметтің дамуындағы валюта-қаржы қатынастарының
Қызметтің сыртқы экономикалық сферасы мемлекеттің, оның жеке және
Іс-әрекет етудің айрықша нысаны ретінде сыртық экономикалық қызметтің
Елдердiң әлемдiк шаруашылыққа интеграциялауына ақша
Халықаралық валюталар қатынастар – ұлттық шаруашылықтарының
Валюталық қатынастардың жекеленген елементтерi
Халықаралық валюталық қатынастар халықаралық
Капиталдың шеңбер айналысы процесiнде
Шаруашылықтың интернационализациялануы жағдайында ұдайы
Рыноктық қатынастар құрылымында да мемлекет тарапынан оларды реттеу
Халықаралық экономикалық байланыстар сферасында қалыптасып отырған қаржы механизмі
Іс-әрекет етудің айрықша нысаны ретінде сыртқы экономикалық қызметтің
Әлемдік байланыстарды дамытудағы қаржының рөлі үш бағыт бойынша
қаржы көздерін іздестіру және халықаралық ынтымақтастықтың әр түрлі
халықаралық ықпалдастық процестерді реттеу;
халықаралық қатынастардың әрбір түрін және бұл қатынастардың тікелей
Дамудың және жаһанданудың қазіргі кезеңінде сыртқы экономикалық байланыстарға
Сыртқы сауда;
Шетелдік инвестициялау: бірлескен кәсіпкерлік, соның ішінде заңды тұлғалардың
Тікелей шетел инвестициялары қазіргі уақытта жаһанданып жатқан экономиканың
Әлемде салымдарының көлемі бойынша ең ірі 100 трансұлттық
Соңғы 10-20 жылда шетелдік инвестициялардың басым бөлігі қазіргі
Елдің халықаралық қаржы-несие ұйымдарына қатысуы; сыртқы экономикалық қызметтің
Ғылым, техника, мәдениет, туризм салаларындағы ынтымақтастық;
Шет елдерде елшіліктерді, консулдықтарды және басқа қызметкерлерді ұстау
Аталған сыртқы экономикалық байланыстарды тиімді дамыту республиканың шетелдермен
Сыртқы сауда экспорт пен импортты қамтиды. Өндірістің қазіргі
Қаржы практикасында экспорттың бюджеттік тиімділігі – валюталық түсім-ақша
Макроэкономикалық теорияда экспорттың импорттан асып түсуі ұлттық экономиканы
Кесте 1
Өнеркәсiп өнiмдерiнiн экспорттау және импорттау құрылымы (%)
Өнiм 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Минералды өнiмдер
экспорт
43,6
43,9
55,2
58,0
61,0
65,0
импорт 16,7 11,3 13,2 14,0 12,0 12,0
Қымбат емес металдар
экспорт
32,5
32,1
25,4
24,0
23,0
20,0
импорт 11,6 9,4 11,2 14,0 11,0 12,0
Өңдеушi өнеркәсiп өнiмдерi, машина жасау және т.б.
экспорт
-
-
8
8
7
7
импорт - - 58 55 60 58
Ендi келесi 2-шi кестеден тiкелей шетел инвестицияларының өнеркәсiп
1.2 Әлемдік валюта және қаржы жүйесі сыртқы
Валюта ( италиян сөзi , сөзбе -
Шаруашылық жағдайларын интернационалдыру және
Әлемдiк шаруашылықтағы қаржы және валюта байланысы
Валюталық жүйелердiң даму заңдылықтары
Дүниежүзлiк валюталық жүйелердiң арсындағы
Жаңа дүниежүзлiк валюталық жүйенi
1-шi кезең, жаңа жүйенiң қағидаларының
2-шi кезең, жаңа жүйенiң қағидаларының
3-шi кезең, толық қызмет ететiн
1929-1936 жылдарда дүниежүзлiк валюталық
– циклдiк сипат: валюталық дағдарыс
– құрылымдық сипат: дүниежүзлiк валюталық
– ұзаққа созылуы: 1929 жылдан 1936
БҰҰ–ның Бреттон–Вудстағы 1944 жылы болған
60 жылдардың аяғынан бастап, Бреттон
Алтын – девиз стандартты орнына
Алтынды демонизациялау заңды түрде аяқталды, яғни оның арнайы
Елдерге кез-келген валюталық бағам
ХВҚ Бреттон-Вудс жүйесінің сақталған мемлекетаралық валюталық реттеуді күшейтуге
СДР-дiң қызмет етуiнiң мынандай
эмиссиялау және басу;
қамтамасыз ету;
бағамды анықтау әдiсi;
СДР-дiң пайдалану ауқымы;
1 СДР бірлігі 1970 жылдары 0,888671 г алтынға
Еуропалық валюталық жүйе, экономикалық интеграциялану
Еуропалық экономикалық қоғамдастық (ЕҚ) – бұл
Батыс Еуропалық интеграция өзiнiң
Бiрiншiден, ЕҚ құрылуы көмiрдiң ортақ
Екiншiден, ЕҚ-ның институционалдық құрылымы мемлекеттiң құрылымына
Еуропалық кеңес;
Министiрлер кеңесi – заң шығарушы орган;
ЕҚ комисиясы – атқарушы орган
Еуропалық парламент – кеңес берушi орган. Бұл орган
ЕҚ соты – құқықтық нормаларын
Үшiншiден, интеграцйиялық процестiң материялдық негiзi
1999 жылдың 1 қаңтарынан бастап,
Еуропалық валюталық жүйеде алтындынақты резервтiк активтер
Бiрiншiден, Еуро – алтынмен жартылай
Екiншiден, ЕҚ – қа бiрлестiгi үшiн
ЕВЖ-дегi мемлекет аралық аймақтықты
Ваюталық жүйе ұлттық заңдылықтарымен
Валюталық жүйелер 3 түрге бөлiнедi:
ұлттық валюталық жүйе;
дүниежүзлiк валюталық жүйе;
аймақтық немесе мемлекет аралық
Ұлттық валюталық жүйе – халықаралық төлем айналымын
Дүниежүзлк валюталық жүйе – бұл
Ұлттық және дүниежүхлiк валюталық жүйенiң
негiзгi элементтерi
Ұлттық валюталық жүйе
Дүние жүзлiк валюталық жүйе
1.Ұлттық валюта.
Резервтк валютлар , халықаралық есептесу
2. Ұлттық валютаның алмастырылу шарты .
Валюталрдың өзара алмастырылуы
3. Ұлттық валюта паритетi.
Валюталық паритеттiң ортақ режимi
4. Ұлттық валюта бағамының режимi Валюталық
5. Валюталық шектеудiң , валюталық бақылаудың болуы
6. Елдiң халықаралық валюталық өтiмдiлiгiн реттеу. Халықаралық валюталық
7. Халықаралық несиелiк айналыс құралдарын пайдалануды
8. Елдiң халықаралық есеп айырысуларын регламенттеу. Халықаралық
9. Ұлттық валюталық рынок пен
10. Елдiң валюталық қатынастарын басқаратын
Экономикалықадағы төлем балансында көрiнетiн өзгерiстер түбiнде келiп валюта
II ҚР-СЫ ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ЬАНКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ РЕТТЕУ
2.1 Валюталық бағам және
Жоғарыда айтқанымыздай валюта жүйесiнiң маңызды элементiнiң бiрi валюта
Валюта бағамының өлшемi төмендегi жағдайлар үшiн қажет:
Тауарлар мен көрсетiлген қызметтердiң халықаралық сауда
Дүниежүзлiк және ұлттық нарықтағы бағаларды, сондай-ақ
Банктер мен фирмалардың шетел
Валюталық бағам дегенiмiз – бұл
Тауарлармен, қызметтермен саудаласқанда, капиталдар мен несиелердiң қозғалысы кезiнде,
Валюталық бағам мынадай факторлардың ықпалымен қалыптасады:
Құнсыздану қарқыны. Сатып алу қабiлетiне қарай құндылық заңының
Ақшаның құнсыздануы елде сатып алу қабiлетiнiң және валюта
Төлем базасының жай күйi. Активтi төлем балансы ұлттық
Әр алуан елдердiң процент мөлшерлемесiнiң айырмашылығы. Пайыз мөлшерлемесiнiң
Валюталық рыноктағы және алып сатарлық валюта операцияларының қызметi.
Белгiлi бiр валютаның еуронарықта және халықаралық есеп айырысуда
Валютаның бағамдық арақатынасына төлемдердi жеделдету немесе кiдiрiс те
Ұлттық және дүниежүзiлiк нарықтарда сенiм дәрежесi. Ол елдегi
Бағамның қалыптасуына ықпал ететiн
Саяси тұрақтылық валюталық заңдылықтардың
Экономикалық, халықаралық тәжиiрбиеде анықталатын экономикалық тiк
Психологиялық: жаппай сұраныс, негiзгi капиталды
Валюталық бағамның дамуы жай
Монометализм тұсында – алтын
Валюталық бағам валюталық паритет
Жалпы алғанда валюталық бағамның
Валюталық нарыққа қатысушылардың арасындағы
Валюталық мәмiлелердiң түрлерiне байланысты
Кейбiр мемлекеттерде операцияның әр
Айырбас валюталық бағамдардан басқа
Батыста көптеген валюталық бағымдардың
Көбiнесе валюталық бағымдардың индекстерi туарлардың
Валюта бағымдарының ағымын талдау
Нақты тиiмдi валюта бағымның индексi
Қазiргi кезде АҚШ долларының
Ұлттық валютаның ауыстырымдылық тәртiптемесiн валюталық бағамды реттеудiң маңызды
Кез-келген мемлекеттiң халықаралық экономикалық саяси
Халықаралық есеп айырысу баланстары агрегаттық
Халықаралық сол айырысу баланстары –
Халықаралық есеп айырысу баланстарының
төлем балансы;
есеп айырысу балансы;
халықаралық қарыз баланысы;
Төлем балансы деген белгiлi
Бiр күндiк төлем балансы статистикалық көрсеткiш ретiнде
Егер валюталық түсiм төлемнен
Есеп айырысу балансы деген
Төлем балансымен есеп айырысу баланстарының
төлем балансына тек iс
есеп аыйрысу бағасына елдiң шетелге
есеп айырысу балансында барлық алынған
төлем және есеп айырысу баланстарының
төлем балансына тек төленген экспорт
Сөйтiп, төлем және есеп айырысу
Төлем балансының құрылымы
1) “Ағымдағы операциялар балансы”
1. сауда балансы ( сыртқы сауда
а) экспорт
б) импорт
2. Қызметтер балансы және комерциялық
2) “Капитал және несие қозғалысының
Сауда балансы – экспорты бойынша
Көрсетiлген қызметтер балансы – ол
Капитал және несие қозғалысының
2.2 Халықаралық валюта және қаржы қатынастарын реттеу. Валюталық
Қазақстанның ұлттық валюта жүйесi қазiргi кезде өзiнiң қалыптасуы
ХВҚ Бiрiккен Ұлттар Ұйымының
ХВҚ-ның негiзгi қызметтерi төмендегiлер:
Халықаралық сауданың немесе валюталық
Валюталық паритеттiң тұрақтылығын сақтау
Төлем балансының теңелуi үшiн
Қорға мүше болып кiру –
Халықаралық қайта құру және
Әлемдiк банк топтың ең қуатты
Әлемдiк банктiң негiзгi атқаратың қызметтерi:
Спектiрлi бағытта, яғни денсаулық сақтау,
Экономикалық мәселелер бойынша талдау және
Көрсетiлген қызметтердiң, сондай-ақ жүргiзiлетiн жобалардың
Бай және кедей елдерге
Халықаралық қаржы коорпарациясы 1956 жылы мемлекеттiк
Халықаралық қаржы коорпарациясының негiзгi принциптерi мыналар:
Жоба бойынша жалпы шығындар саласында
Кәсiпорын акцияларының тек 35%
Қарыз 3 жылдан 15 жылға дейiнгi
Халықаралық даму ассоциясында (ХДА) 1960
ХВҚ Бiрiккен Ұлттар Ұйымының
Инвистициялардың кепiлдiгi жөнiндегi көп
Қорыта айтқанда, халықаралық валюта және
ХВҚ жәнеХҚҚДБ басқа да
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, нарықтық экономика
Нарықтық реттеу;
Мемлекет тарапынан реттеу;
Баға механизiмi және нарықтағы
Нарық экономикасын реттеу жүйесiнде
Валюталық саясат – бұл елдiң
Валюталық саясат экономикалық саясаттың
Валюталық саясат өзiнiң мақсаттарына және
Құрылымдық валюталық саясат
Ағымдық валюталық саясат
Валюталық саясаттың келесiдей формалары колданылады:
дисконттық валюталық саясат
девиздiк валюталық саясат
Сонымен қатар, девиздiк саясаттың келесiдей
а) валюталық интервенция;
б) валюталық резервтердi диверлификациялау;
в) валюталық шектеу;
г) валюталадың алмастырылу дәрәжесiн реттеу;
д) валюталық бағам режимi;
е) девальвация;
ж) ревальвация;
Дисконттық саясат бiр жағынан, валюталық бағам
Девиздiк саясат мемлекеттiк ұйымдардың
Девальвация мен ревальвация – валюталық
Девальвация – ұлттық валютаның бағамын, шетел
Ревальвация – ұлттық валютаның бағамын, шетел
Девальвация пайызын өлшейтiн формуласы
Бе – Бж
Д =
Бе
Мұнда, Бе - ескi бағам;
Ревальвация пайызын есептеу формуласы:
Бж – Бе
Р =
Бе
Мысалы: функ стерлинг бағамы
2,8 – 2,4
Д =
2,8
Валюталық саясаттың келесi бiр
Валюталық шектеу резиденттерi
Валюталық шектеудiң мақсаттары келесiдей :
төлем балансын теңестiру;
валюталық бағамды қолдау;
ағымдағы және стратегиялық мiндеттердi
Валюталық шектеу келесiдей қағидаларға
валюталық операцияларды орталық және
валюталық операциялар жасау үшiн
валюталық шоттарды жартылай немесе
валюталардың қайтарымдығын шектеу.
Сонымен қатар валюталық саясатты іске асыруда ҚР-ның Ұлттық
Ұлттық банк бұл пайыз өсірулерді капитал келуіне мәселелер
Ұлттық банк арқылы коммерциялық банктерминималды резервтік талаптарға жауап
Айырбас бағамына қатысты саясатта Ұлттық банктің алдағы уақыттарда
Сондай-ақ Ұлттық банк еркін қалқымалы ақша айырбасын сақтайды
Валюталық реттеу және валюталық бақылауда Қазақстан Ұлттық Банкi:
Қазақстан Республикасында шет ел валютасының және шет ел
Резиденттердiң және резидент еместердiң Қазақстан Республикасында валюталық құндылықтармен
Валюталық құндылықтарды Қазақстан Республикасына әкелу және Қазақстан Республикасынан
Қазақстан Республикасының валюталық заңдарына сәйкес валюталық операцияларды, валюталық
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң басқармасы айқындайтын тiзбеге сәйкес Қазақстан
Алтын-валюта активтерiн құрайды және солармен операциялар жасайды;
Мемлекеттiк органдармен келiсiм бойынша олардың құзыретiне сәйкес Қазақстан
Халықаралық есеп айырысуды ұйымдастырады, шет елдермен қаржы -
Жасасылған мемлекеттiк шарттарға сәйкес шетелдiк және халықаралық ұйымдармен
Тауарларды (жұмыстарды, қызметтердi) экспорттаудан түскен шетелдiк валютаны мiндеттi
Қазақстан Ұлттық Банкi валюталық реттеу және валюталық бақылау
III ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМДІК ВАЛЮТА ЖӘНЕ ҚАРЖЫ
Қазақстанның ұлттық валюта жүйесi қазiргi кезде өзiнiң қалыптасуы
Ұлттық валюта жүйесi дүниежүзiлiк валюта жүйесiнiң құрылымдық принциптерiне
Ұлттық валюта жүйесiнiң негiзiн осы мемлекеттiң заңымен бекiтiлген
Қазақстанның дүниежзiлiк шаруашылыққа интеграциялануға ұмтылысы оның халықаралық валюта-қаржы
Нарыққа өту кезеңiнде қазақстан егемендi
Қазақстан 1992 жылдың шiлдесiнде
Жоғарыда аталған заңға қоса, “Қазақстан
Қазақстан заңдары бойынша валюталық
Валюталық қатынастардың субектiлерi болып
Қ.Р-да тұратын жеке кәсiпкерлер, оның
Қ.Р-ның заңдары бойынша құралған
Қ.Р-нан тыс жерлердегi дипломатиялық, сауда
Қ.Р-дағы “резидент еместерге” жоғарыда
Қазақстанда валюталық бақылауды валюталық
Валюталық бақылау негiзiнен мына
Жүргiзiлетiн валюталық операциялардың заңға
Резиденттердiң мемлекет алдындағы шетел
Сөйтiп, валюта қатынастары халықаралық экономикалық,
Валюталық операциялардың анықтамасын беруден бұрын “валюта” терминiнiң мәнiне
Осы заңға “валюталық операцияларға” төмендегiдей түсiнiк берiлген:
1) меншiк құқығының және өзге де құқықтардың валюталық
2) валюталық құндылықтарды кезкелген тәсiлмен Қазақстан Республикасына
Мұндағы валюталық құндылықтарға мыналар жатады:
Шетел валютасы;
Номиналы шетел валютасында көрсетiлген бағалы қағаздар мен төлем
Тазартылған құйма алтын;
Ұлттық валюта, резиденттер мен бейрезидентттер арасында олармен операциялар
Кейбiр экономикалық әдебиеттерде валюталық құндылықтар қатарына бағалы
Iс жүзнде валюталық операциялар ағымдық операциялар және
Ағымдық операцияларға жататындар:
тауарлар жұмыстар және қызметтер үшiн төлемнiң не
180 күнен аспайтын несиелер беру жәе алу;
салымдар (депозиттер), инвестициялар, заем және өзге де
гранттарды қоса алғанда, сауда сипатына жатпайтын аударымдар, мұрагерлiк
осы заңмен капитал қозғалысына байланысты операцияларға
2. Капитал қозғалысына байланысты операцияларға жататындар:
инвестицияларды жүзеге асыру;
интеллектуалдық меншiк объектiлерiне ерекше құқықты толық берудi көздейтiн
мүлiктiк құқыққа және өзге де жыложымайтын мүлiк
тауарлар, жұмыстар және қызметтер үшiн төлемiнiң не аванс
180 күннен асатын несиелер беру жәе алу;
өздерi тiркелген мемлекеттрдiң заңдары бойынша банк операцияларын жүзеге
зейнетақы активтерiн жинақтауға байланысты мәмiмелер бойынша халықаралық
жинақтау сипатындағы сақтандыру жәе қайта сақтандыру шарттары бойынша
Валюталық операцияларды бiздiң елiмiзде шетел валютасымен банктiк
Банктрдiң жүзеге асыратын валюталық операциялардың өзiндiк белгiлерiне
Клиенттердiң шоттарын ашу және жүргiзуге байланысты:
заңды және жеке тұлғаларға (резиденттер мен бейрезиденттерге)
шоттардағы қалдық бойынша пайыз төлеу;
овердрафт (банктiң жетекшiлерiнiң шешiмiмен ерекше клиенттерге) несиелерiн беру;
операция жасауларына қарай шоттың көшiрмелерiн беру;
кез келген аралық уақытта шот архивтерiн рәсiмдеу;
клиенттердiң тапсырмалары бойынша операияларды орындау (клиенттер есебiне шетел
экспорттық- импорттық операцияларға бақылау жасау.
2. Сауда емес операциялар ( клиенттерге тауарлар мен
қолма–қол шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын
шетел валютасын жәе шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау;
шетел банктерiнiң жол чектерiн сатып алу ( төлеу);
ақшалай аккредитивтердi төлеу.
СПОТ мәмiлесi – бiр валютаға қарсы екiншi
ФОРВАРД (мерзiмдi, аутрайт) мәмiлесi бр валютаға қарсы
Аурайтпен жасалған мәмiле – белгiлi бiр күнге валютамен
Опционмен жасалатын мәмiле – валютамен жабдықтаудың күнi белгiленбеген
СВОП мәмiлесi - бр валютағ қарсы екiншi
Конверсиондық (айырбас) операциялар – сол елдiң қолма –
Конверсиондықоперацияларды банктiң валюталық позициясын есепке алмай
Валюталық позицияның мынадай түрлерi бар:
Ашық валюталық позиция – шетел валюталарындағы қаражаттарды алу
Қысқа ашық валюталық позиция – жекелеген шетел валютасына
Ұзын ашық валюталық позиция – активi мен
Жабық валюталық позиция – жекелеген шетел валютасына байланысты
Халықаралық есеп айырысу бойынша:
Құжатталған аккредитивпен есеп айырысу операциялары;
Құжатталған инкоссомен есеп айырысу операциялары;
Банктiк операиялар бойныша есеп айырысу операциялары.
Құжатталған аккредитив – акккредитивке көрсетiлген құжаттарға қарсы
Құжатталған никассо- эмитент – банктiң, сенiм бiлдiрушiнiң берген
Банктiк аударым – банктiк аударым жасаушының жасаған
Валюталық қаражаттарды тарту және орналастыруға қарай:
Депозиттердi тарту:
жеке тұлғалардан;
заңды тұлғалардан оның iшiнде банкаралық депозиттер;
Несиелер беру:
жеке тұлғаларға;
заңды тұлғаларға;
3. Банкаралық нарықтық несиелердi орналастыру.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, сыртқы экономикалық қарым-қатынастағы валюта-қаржы механизмінің тиімді
Қызметтің сыртқы экономикалық сферасы мемлекеттің, оның жеке және
Валюталық рыноктарда валюталық операциялады жүргiзуге
Валюталық бағам дегенiмiз – бұл
Тауарлармен, қызметтермен саудаласқанда, капиталдар мен несиелердiң қозғалысы кезiнде,
Ұлттық валюта және қаржы жүйесi дүниежүзiлiк валюта және
Қазақстан 1992 жылдың шiлдесiнде
Қазақстанның дүниежүзiлiк шаруашылыққа интеграциялануына ұмтылыстары қарыз капиталының дүниежүзiлiк
Сондай-ақ Ұлттық банк еркін қалқымалы ақша айырбасын сақтайды
Осы жасалған бағдарламалар нәтижесінде және еліміздің қаржы саласының
Жалпы халықаралық қаржы және валюталық қатынастардың дамуы елiмiздiң
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
“Валюталық реттеу туралы” Қ.Р –ның заңы
“Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi туралы” ҚР-сы Президентiнiң
Мельников В.Д. Ли В.Д. Общий курс финансов.
Iлиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. –
Шуляк П.Н. Финансы предприятия. – Москва, - 2000
Деньги, кредит, банки: Учебник
Байгiсиев Майдан-Әли / Халықаралық валюта қатынастары және
Баян Көшенова, Оқу құралы / Ақша, несие,
С.Б.Мақыш “Валюталық операциялар және валюталық мәмiлелер” // ҚазҰУ
Сайденов А.Г. «О перспективах развития денежно-кредитной политики и
Бұхарбаев Ш.М. “Валюталық бағамның және оның атқарылуы тәртiптерiнiң
3
Дүниежүзілік валюталық жүйе элементтері
Халықаралық валюталық қатынастар
Валюта жүйе: мәні мен түрлері және негізгі элементтері
Халықаралық валюталық қатынастар, валюталық жүйе
Валюталық нарықты валюталық қатынастар мен валюталық операциялар
Валюталық жүйелер
Халықаралық валюталық жүйе және валюталық рыноктар
Үшінші дүниежүзілік валюта жүйесі
Валюталық нарықтар
Дүниежүзілік валюта айналымы