Құқықтық мемлекеттің жалпы сипаттары
Мазмұны
Кіріспе
І. Құқықтық мемлекеттің жалпы сипаттары
1.1. Құқықтық мемлекеттің пайда болуы және дамуы
туралы идеялар
1.2. Мемлекеттердің құқыққа қатысты жіктелуі
1.3. Құқықтық мемлекеттің ерекшеліктері
ІІ. Құқықтық мемлекеттің белгілері
ІІІ. Қазақстан Республикасында құқықтық
мемлекеттің құрылуы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі
КІРІСПЕ
Мемлекеттік өз жұмысын заң негізінде іске асыратын ұйым
Ертедегі ғалымдардың ойынша құқықты мойындайтын, сонымен қатар құқықпен
Феодализм ыдырауының алғашқы кезеңдеріндегі құқықтық мемлекеттілік идеяларын сол
Буржуазиялық революциялардың кезеңінде құқықтық мемлекет тұжырымдасының дайындалуына прогрессивті
Гроций табиғи-құқықтық мектептің алғашқы теорияның маманы болды. Оның
Спиноза заңдар мен байланысуы салдарынан азаматтардың шынайы құқықтары
Гоббс қоғамдық өмірдегі құқықтық үстемдігі туралы бірқатар прогрессивті
Локк та табиғи, бөлінбейтін құқықтық меншікті, жеке бостандықты
Монтескье құқықтық мемлекеттің құрылуын азаматтың қоғамдағы саяси бостандықтың
Осы кезеңде құқықтық мемлекеттің негізгі элементтерінің дайындалуына маңызды
Кант құқықтық мемлекет теориясының философияның негізін жан-жақты зерттеген
Батыс Еуропаның саяси-құқықтық ой иелері құқықтық мемлекет теориясының
Құқықтық мемлекет идеялары қазақ саяси-құқықтық ойда да кең
Кейінгі жылдары реформалық процестердің нәтижелерінде мемлекет пен құқыққа
Құқықтық мемлекет туралы Қазақстан Республикасының Конституциясында да айтылған:
І. ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТАРЫ
1.1. Құқықтық мемлкеттің пайда болуы және дамуы туралы
Мемлекеттік өз жұмысын заң негізінде іске асыратын ұйым
Қазіргі құқықтық мемлекеттің ерекше теориялық тұжырымдама және тиісті
«Құқықтық мемлекет» терминінің өзі XIX ғ. басында неміс
Мазмұнды мағынада құқықтық мемлекеттіліктің бірқатар идеяларды ежелгі дүниеде
Құқықтық мемлекеттің теориялық тұжырымдамалары (Дж. Локк, Ш.Л. Монтескье,
Ежелгі дәуірдің кейінгі құқықтық мемлекет теориясына ықпалының түрлі
Көне дәуірдің өзінде-ақ билік әрекетінің әділдік талаптарына сәйкес
Көптеген ежелгі грек мифтарында адамдардың полистік өмірінің әділ
«Құқық (әділдік) – күштеу (зорлық)» антитезасы тұрғысында Гесиодтың
Полистік істердегі заңдар үстемдігінің негіз құраушы мәнін Ежелгі
«Заңға бағын», - деп шаққырды спартандық Хилон, «Өзіңді
Солонның өзіндік болмысы жағынан конституциясы заңдары күресуші тараптардың
Римдегі үш биліктің арасындағы мемлекеттік өкілетіктердің бөлінуін сипаттай
Аралас басқарудың ежелгі тұжырымдамасы мен одан кейінгі билікті
Мемлекетке деген құқықтық көзқарас (мемлекетті құқықтық түсіну және
Рим авторларының шығармашылығында елеулі түрде дамытылды және тереңдетілді.
Бұл тұрғыда мемлекетті адамдардың келісімді құқықтық араласуы және
Цицероның тұжырымдамасынан мемлекет заңдарының табиғи құқық талаптарына сәйкес
Кеңес мемлекетінің құқықтық ғылымы тоталитаризм кезеңінде құқықтық мемлекет
Құқықтық мемлекеттің көп ғасырлық тәжіребесін, теориясы мен
1.2. Мемлекеттердің құқыққа қатысты жіктелуі.
Бұрын болған және қазіргі көптеген мемлекеттерді тану үшін
Этатикалық мемлекеттер өздерінің қызметтеріндегі міндетті түрде орындауға есептелген
Мемлекетттердің аталмыш екі тобының арасында аралық үлгідегі түрлі
Тоталитарлық және авторитарлық режимдердің барлық түрлері эстатикалық мемлекетке
Құқықтық мемлекеттердің пайда болуы мемлекеттік –құқықтық процестердің ұзақ
Құқықтық мемлекеттің теориялық тұжырымдамасының бірқатар елдердің қызметінде жүзеге
Енігі кезде әлемде этатикалық мемлекеттер саны азаюы есебінен
1.3. Құқықтық мемлекеттің ерекшеліктері.
Құқықтық мемлекет – көп өлшемді даму үстіндегі құбылыс.
Құқықтық мемлекет – көп өлшемді даму үстіндегі құбылыс.
Құқықтық мемлекет – бұл мемлекеттік билік қызметінің ұйымдасу
Құқықтық мемлекеттің экономикалық негізіне әр түрлі меншік формаларына,
Мемлекеттіліктің құқықтық бастамасы, тек өзін-өзі билегенінде, меншіктік бостандығында.
Құқықтық мемлекеттің әлеуметтік негізін құраушы – өзін-өзі реттейтін
Құқықтық мемлекет – бұл тәуелсіз мемлекет, ол өз
Мемлекеттің саяси табиғаты оның тәуелсіздігінен анық көрінеді. Қоғамның
1. Барлық қоғам өмірінің аясындағы заң деңгейінің жоғарылығы.
Құқытық мемлекеттің негізгі – конституциясы. Онда мемлекеттік және
2. Жеке адамның құқығының шындығы, оның еркін дамуын
Жеке адамдардың құқықтық сипаттағы бостандығы, қоғамның әр түрлі
3. Мемлекет пен жеке адамның арасындағы жауапкершілік. Саяси
Құқықтық мемлекет – саяси ұйымның билігі, адамның, азаматтың
Құқықтық мемлекеттің негізгі екі принципі бар:
Адамның және азаматтың құқығын, бостандығын толық түрде қамтамасыз
Құқықтың көмегімен, мемлекеттік билікті біртіндеп байланыстыру, мемлекеттік бөлімдер
Бірінші принцип – Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-баптың 2-тармағында
Құқықтық ғылымға, қазіргі кезде, табиғи түрінде мойындалатыны азаматтық
Басқа негізгі принциптің жүзеге асырылуы мынадай жолдарды
биліктің заң шығару, атқару және сот органдарына бөлу
Федерализм көлденең бөлінген билікті, тағы да жоғарыдан төмен
Заңның үстемдігі (барлық конституциялық талаптарды қатаң сақтау арқылы
Мемлекет пен жеке адамның екі жаққа бірдей жауапкершілігі;
Жоғарыдағы көрсетілгеннен басқа, әр түрлі деңгейде оларға жағдайлар
ІІ. Құқықтық мемлекеттің белгілері.
Азаматтық қоғамның негізгі бағалылығы, айтылып өткендей – адам
Мемлекет пен құқықтың келіскен әрекеттестігін іздеу моделі, құқықты
Құқықтық мемлекеттің негізгі идеяларының элементтері көне оқымыстылармен құрылған.
Континенталдық Еуропада құқықтық мемлекет тұжырымдамасы элементтерінің алғашқы
Жаңа кезең (уақыт) оқымыстылары (Н.Макиавелли, тирандармен күресушілер Э.Боэсси
Жоғарыдағы көрсетілген жағдайлар, белгілейтін элементтердің мемлекет пен адамға
Осы күнгі анық түсініктемелердің біріне жататындар:
Құқықтық мемлекет – көпшілік-саяси биліктің құқықтық нысандағы құрылған
Бірінші белгінің мәні, құқық пен заңды айырып көрсеткенінде.
Адамның құқығы туралы түсінік ХYІІ-ХYІІІ ғасырларда құрылды. Бірінші
Жоғарыдағы құжатттардың авторлары және басқа да зерттеушілер адам
Жаңа уақыттың ғалымдары, философтары және заңгерлері адам құқығы
Кейінгі жылдары адам проблемасы біздің елімізде үлкен әлеуметтік,
Тарих тәжірибесі көрсеткендей, сот реформасы – ең тиімді
Жалпы биліктің ұйымдастыру – құқықтық құрамы, құқықтық талаптарға
Аристотель өзінің «Политике» деген ғылыми еңбегінде мемлекеттік құрылымдағы,
Билікті бөлу қағидасы, теориялық және күнделіктілік жағынан барлық
Қазір билікті бөлу қағидасы бізде, Қазақстан Республикасының Конституциясымен
Ондай билік үшеу: заң шығарушы билік (заң шығаратын
Мысалы, АҚШ-тың Конституциясында және Конституциялық қызметінде биліктерді тежеу
Конституция Конгреске (парламентке) заң шығару билігін белгілі деңгейде
Биліктің бөлініп істейтін қызметтерінің белгілі кепілі болатын бағыныштылық
Билікті бөлу қағидасының мемлекеттік құрылымға нақтылы сіңісу деңгейі
ІІІ. Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекеттің құрылуы.
Кеңестік Социалистік Республикалар одағы ыдырап, жойылуы нәтижесінде қазақ
Қазақстан Республикасының егемендігімен тәуелсіздігінің қалыптасуы – жай процесс
Бұл 1970 жылы 28 қазанда қабылданған БҰҰ
А.К.Котовтың айтуынша Қазақстан әрқашан ел болды, алайда
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін егемен мемлекет пен оның
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алып, толық мемлекеттік егемендікке ие
Заң шығару билігі институты да өзгерді. Кезінде
Үкіметтің тікелей басқаруымен атқарушы билік қызмет атқарады. Оған
Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің атрибуттарын қалыптастыру аяқталып келеді,
Құқықтық мемлекет – біздің болашағымыз, оған баратын жол
Осындай кешенді тәсілдеме құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам
Қазақстан мемлекетінің демократиялық сипаты конституциялық қағидаларда анықталады. Мемелекетті
М.Сәрсенбаев көрсеткендей, тәуелсіздікке қол жеткізілгеннен кейін қазақстандық мемлекеттің
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты ресми, мемлекеттік діннің болмауынан
Мемлекеттік органдар діни бірлестіктердің істеріне заңсыз араласуға жол
Діннің мемлекеттен бөлек болуы мемлекеттік оқу орындарында діни
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты діни бірлестіктерді мемлекет
Дербестік жолға түскен Қазақстан құқықтық мемлекет идеясын
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгісі заңның қоғам өміріндегі үстемдігі,
Мемлекет тек дамыған ұлттық құқықтық жүйенің болуымен, оның
Қазақстан Республикасының әлеуметтік мемлекет ретінде қалыптасу
Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша біздің мемлекетіміздің әлеуметтік базасы
Мемлекеттік құрылым жағынан Қазақстан Республикасы әкімшілік – аумақтың
Қазақстан Республикасының Унитарлық құрылымы оның аумағының, мемлекеттік билік
Қазақстан Республикасының аумақтың және мемлекеттің біртұтастығы;
Мемлекеттік билік жүйесінің бірлігі;
Заңнама жүйесінің бірлігі;
Бір азаматтық;
Қазақстанда басқарудың республикалық нысаны бекітілген. Басқарудың осындай нысаны
Басқарудың республикалық формасы жайғана халықтың еркіне негізделмейді. Ол
Қорытынды
Қорыта келе құқықтық мемлекет деген түсінік анықтамасы мен
Сонымен, құқықтық мемлекет – көпшілік саяси биліктік құқықтың
Құқықтық мемлекеттің айырықша сипаттарына назар аудару керек және
Құқықтық мемлекеттің қалыптасуына байланысты маңызды мәселелердің бірі
Ондаған жылдар бойы біздің елімізде бір партиялы жүйе
Қоғамымыздың мемлекеттік және саяси өміріндегі көптеген жаңаруларының табысын
Қазіргі кезде бұрынғы КССРО аумағында мемлекет пен құқықтық
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Нормативті-құқықтық актілер.
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995ж. толықтырулар мен өзгерістер енгізілген
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі 01.07.1999ж. А., «Жеті жарғы»
Қазақстан Республикасының Азаматтық Процестік Кодексі 13.07.1999ж. А., «Юрист»
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Процестік Кодексі 13.12.97ж. №206-1 (өзгерістер
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. (Қазақстан Республикасының заңдарына №ының
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне түсініктеме. Баспа «Жеті жарғы»
Аристотель, Политика. М., 1911. -155 бет.
Монтескье Ш. Избранные сочинения. М., 1955. – 289
Кант И. Сочинения. Т4 42-233 бет.
ҚР Конституцияы
Нерсиянц В.С. Общая теория права и государства. Учебник.
Аристотель. Афинская демократия. М., 1996. 41-бет.
1
Құқықтық мемлекеттің жалпы сипаттары
Мемлекет және құқық теориясының түсінігі әдістері
Мемлекет және құқық теориясы пәні
Мемлекет пен құқық теория негізі
Құқық нормаларының құрылымы
Құқық жəне діни нормалар
Құқықтық нормалардың түсінігі, элементтері және белгілері
Әлеуметтік нормалар жүйесіндегі құқық нормаларының алатын орны
Мемлекеттің тетіктерінің ұғымы
Мемлекет формасы