ИМПЕРАТОР ЮСТИНИАН ТҰСЫНДАҒЫ ЕЛДІҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..................................................................................................................3
І. ИМПЕРАТОР ЮСТИНИАННЫҢ БИЛІККЕ КЕЛУІ ЖӘНЕ
ЕЛДІҢ ІШКІ ЖАҒДАЙЫ ..................................................................................7
Император Юстинианның билікке келуі және Византияның
экономикалық дамуындағы ерекшеліктер..........................................................7
Юстинианның заң және шіркеу реформалары: мазмұны,
Нәтижелері...........................................................................................................15
П. ИМПЕРАТОР ЮСТИНИАН ТҰСЫНДАҒЫ ЕЛДІҢ СЫРТҚЫ
САЯСАТЫ ..........................................................................................................30
Юстинианның Батысқа жорықтарының себептері, нәтижелері...................30
Юстинианың шығыс пен солтүстүктегі соғыстарының барысы мен
Салдарлары.........................................................................................................43
ҚОРЫТЫНДЫ ...................................................................................................51
ПАЙДАЛАНҒАН ӘБЕДИЕТТЕР ТІЗІМІ......................................................53
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: 527-565 жылдары билік құрған Византия императоры
Византия,тіпті барлық ортағасырлық Еуропа тарихында Юстиниан сияқты өз замандастарынан
Император Юстиниан билік құрған заман саяси-экономикалық дамуының күрделілігімен ерекшеленеді.
Диплом жұмысының зерттелу деңгейі: Византияның император Юстиниан тұсындағы ішкі
Келесі зерттеуші Ф. Успенский Византия империясының 518–610 жылдардағы тарихына
Кеңестік зерттеушілердің ішінен Византия тарихымен, соның ішінде император Юстинианның
Н.В. Пигулевскаяның зерттеулерінде Византияның VI-VII ғасырлардағы Иранмен қарым-қатынастары [8]
Қазақстандық тарихнамадан белгілі ғалым, прфессор Қ.Т. Жұмағұловтың еңбектерін
Диплом жұмысының деректік негіздері: Император Юстиниан тұсындағы елдің ішкі,
Юстинианның билік құрған жылдарындағы Византияның халықаралық байланыстары туралы құнды
Юстиниан заманындағы келесі бір тарихшы – сириялық Ноннос
VI ғасырдағы тамаша тарихшылардың бірі – Агафий Миринейский (536/37-582
Диплом жұмысының хронологиялық шегін Византия императоры Юстинианның билік құрған
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері: Император Юстинианның (527-565 жж.)
Император Юстиниан тұсындағы Византияның экономикалық дамуының мәселелерін қарастыру;
Юстиниан жүргізген заң және шіркеу реформаларының сипаты мен нәтижелерін
Юстинианның Батысқа жорықтарын қарастыру арқылы оның сыртқы саяатындағы жетістіктері
Император Юстинианың шығыс пен солтүстүкте жүргізген соғыстарының нәтижелерін талдау.
Диплом жұмысының құрылымы: Жұмыс кіріспе, қорытынды бөлімдермен қатар негізгі
ИМПЕРАТОР ЮСТИНИАННЫҢ БИЛІККЕ КЕЛУІ ЖӘНЕ ЕЛДІҢ
Император Юстинианның билікке келуі және Византияның экономикалық дамуындағы ерекшеліктер
Жаулап алушылар тарапынан талан-таражға түскен Батыс империялар варварлық корольдіктер
45 жасында билікке келген Юстиниан мінезінің басты ерекшелігі билік
Юстиниан өкіметінің қалалармен сауда-қолөнер тұрғындарына қатысты саясаты
Константинополь ол кезде әлемдік сауданың жүрегі іспеттес еді. Себебі,
Юстиниан тұсындағы Византия империясы көптеген елдермен, халықтармен сауданы жандандыра
Қытаймен арадағы сауда парсы көпестеріне тәуелді еді және бейбіт
Византия көпестері мен дипломаттары тырысқанымен парсыларды Тапробаннан
Сонымен бірге, Византия өкіметі, Қырымдағы –Боспор мен
Византия елшілігі ендігі жерде Иран мен Солтүстік Кавказға дейін
Сауда жолдарын іздеу мен Византия көпестерінің көзқарасын жақтау,
Византияның үлкен жетістіктерінің бірі- Қытай құпия сақтап келген жібек
VІ ғасырда Византия экономикасында маңызы жағынан келесі сатыда Батыспен
Византия көпестері, соның ішінде Константинополь, Антиохия, Александрия қалаларының бай
VІ ғасырда империяда экономиканың тұрақтануында маңызды роль ойнаған салалардың
Бірорталыққа бағынған мықты мемлекет құруды көздеген Юстиниан бастаған өкімет
Ең алдымен, әкімшіліктің ең үлкен әділетсіздігі- мемлекеттік қызметті сатуға
535 жылы әкімшілік реформалардың бастауы болған коррупцияға қарсы заң
Ал, 536 жылы империяның әкімшілік құрылымы туралы реформа
Юстинианның ел басқарудағы енгізген өзгерістерінің бірі -
Қазынадан, табиғат апатына ұшыраған аймақтарға көмектесіп, жаңа құрылыс орындарын
Бірақ көп ұзамай қаржы тапшылығы Юстинианды бар күшін
Тығырықтан шығу жолы - алым-салықты көбейту болды. Қаржы реформаларының
Қаржы әкімшілігінің жұмысын салықтың жекелеген адамдардың қолына емес, мемлекетке
Мемлекет үшін қосымша пайда көзі ретінде Капподокий – жанама
Әсіресе тұрғындар үшін нанға монополия қиын тиді. Соынмен
Юстинианның мықты деген қаржы министрі мұнымен тоқтамай, ақша табудың
Юстиниан тұсында тұрғындардан нанды күштеп сатып алу –Синонэ кең
Империяда төтенше жағдайда қалалардан жиналатын қосымша салық-диаграфэ де сақталған
Византия халқының наразылығын тудырған келесі салық түрі -
VІ ғасырда экономикалық маңызға ие болған салалардың бірі- құлиенушілік
Құл саудасының кең етек алуы оны қатаң реттеуді қажет
Құл сатарда саудагер оның этникалық шыққан тегін көрсетуге тиіс
Құл саудасымен қатар, кедейлердің өздері мен балаларын сатуы
Қолөнерде пайдаланылатын маманданған құлдар оқымаған құлдарға қарағанда жоғары бағаланды.
Заң құлдарға армияға баруға тиым салды. Дегенмен, 529
VІ ғасырда құл еңбегін пайдалануда айтулы өзгерістер болды және
Кей жағдайда колондар да ауыр жұмыстар үшін құл
Юстиниан заңдары бойынша иесі өз иелігін сол жерде
Колондар салық төлеуші таптың қатарына жатты. Олар, мемлекеттік
Салықтардың басым бөлігін тіркелген колондар төлеген. Олар қожайындарына, солар
Мемлекеттік салықтармен қатар, колондар жер пайдаланғаны үшін
Бұрынғы кезге қарағанда, VІ ғасырда колондардың заттай салығының көлемі
Юстиниан заңдарында қарасақ, қай жағдайда болмасын колондардың құқын төмендету
VІ ғасырда Византия өкіметі провинциялардағы жерлердің босап қалмауы үшін
Өз саясатын қолдайтын басқа да одақтастар іздеген Юстиниан
Сонымен қорыта келгенде, Византия империясының экономикасы көбіне ел
Нәтижесінде, VІ ғасырда елдің экономикасы құлдырап тап күресінің
Юстинианның заң және шіркеу реформалары: мазмұны,
нәтижелері
Юстиниан билікке келген кезеңдегі елдің ішікі жағдайы аса күрделі
Бұл мереклердегі көрерменде саны кейде 50 000 адамға дейін
VI ғасырда, әсіресе екі партия: көгілдірлер мен жасылдар мықты
Монофизиттердің жақтасы болған Анастасияның билік құрған кезеңінің соңғы жылдарында-ақ
Ал, таққа Юстин, одан кейін Юстиниан отырғаннан кейін, әрине
532 жылы астанада болған көтерілістің себебі әртүрлі болды.
Юстинианның билік құрған кезеңі оның замандастарының есінде оның жүргізген
Бірақ, бұл жинақтар ешқандай заңдық күші жоқ жәй еңбектер
Осы орайда император Юстиниан асы күрделі жұмыс атқарды. Ол
Аталған комиссия бұған дейінгі үш ескі кодекстерді қарап шығып,
529 жылы сәуірде Юстиниан кодексі (Codex Justinianus) жарық көрді.
Егер Юстинаианның кодекстер бойынша жұмысы біршама жеңілденген болса, оның
Онда бәрібір қайталаулар, қарама-қайшылықтар, көнерген шешімдер кездеседі. Сондай-ақ комиссияның
Юстинианның құқық реформасы тек қана Кодекс пен Дигестерді құрастырумен
Бұл тапсырма Трибониан мен тағы екі заңгер Феофил и
Институцийлерді жасауға олар 530 жылы кірісіп, 21 қарашада
Институциилер Дигестер сияқты классикалық құқықтың компиляциясы болды. Юстинианның институциялары
Бұл азаматық құқықтар жинақтарын құрастырушылар, соның ішінде Юстинианның өзі
Публикацией Дигестті, Институцийді жариялау, Кодекстің екінші басылымын шығару ісі
Новеллалар негізінен заңнамалық жарлықтар болды. Олар құқықтың
Юстинанның заң реформалары құқықтың доктринаның даму процесінің қорытындыларын шығарып
Римдік цезарлердің мұрагері ретінде Юстиниан Рим империясын қайта қалпына
Алғашқылар саяси мүдделер бірінші орында тұрды десе, «екінші Ұлы
Ежелгі Римдегі саяси және құқықтық ілімдердің жалпы сипаттамасы.
Ежелгі Римдегі саяси-құқықтық институттар мен көзқарастар халықтың әртүрлі топтары
Адамның алғашқы табиғи жағдайдан саяси өмір мен мемлекеттің, заңдар
Бұл кездегі ресми христиан доктринасы мен христиандықтың саяси идеологиясының
Ежелгі Римнің атақты шешен заңгері, мемлекеттік қайраткері және ойшылы
Цицерон мемлекетке халық еңбегінің жемісі рстінде анықтама берді. Мемлекеттін
Табиғат құқықтары, Цицерон бойынша, жазба зандардың қайсысынан болса да
Ежелгі Грециадан бастау алған стоицизм римдік саяси-құқықтық ойда одан
Стоиктердің ілімі бойынша, әлем – біртұтас дене. Ол құдайлық
Рим заңгерлерінің тек құқықтану саласында ғана емес, бүкіл әлемдік
Рим заңгерлерінің қызметі мынадай құқықтық мәселелерді шешуге көмектесті: 1)
Азаматтық құқық жинақталған Юстиниан кодификациясы "Корпус юрис цивилис" деп
Рим құқықтық ойының маңызды табыстарының бір құқықты бұқаралық (көпшілік)
Юстинаин үкіметі шіркеудің күшін жақсы түсінді. Сондықтан ол шіркеумен
Юстинианнан бұрын император Юстин православиені қабылдаған еді. Өз ғасының
Юстинианның шіркеуге қатысты саясаты екі негізгі сипатпен ерекшеленеді. Бір
Пұтқа табынушылықтың түп-тамырын толық жою үшін Юстиниан 529 жылы
Осы кезеңнен бастап, Афины өзінің мәдени орталық ретіндегі маңызынан
Юстинианның бір дінге негізделген бітұтас мемлекет құру арманы жүзеге
Империяның батысында ариандық өзінің тамырын тереңге жайды. Вандалдар, лостготар,
Шығыстағы саны жағынан басым еврейлерде секталарға бөлінді. Оның ішінде
Әлеуметтік-саяси жағынан алағанда біршама орташа көзқарастағылар несториандар болды. Олардың
Ересті қудалау мен жою оның ішкі саясатының бсты міндетіне
Рим импеариясынң заң шығару дәстүрі Диоклетиан заманына бері діни
Еретиктер саяси, мүліктік құқылары жағынан кемсітілді. Юстинианның шына құдайға
Императордың жарлығымен барлық еретиктер қоғамдық, мемлекеттік, әскери, тіпі кейбір
Юстиниан үкіметі әіресе, манихеилер мен монтанистерді қатты қудалады. Манихейлер
Сондай-ақ фригийлық монтанистере де қатты қудалаудан тыс қалаған жоқ.
Империяның барлық аймақтарына шапқыншылар жіберіліп, олар әскер күшіне сүйене
Ереиктердің жаппай қашуы мен өзін-өзі өлтіру актілері халықтың билікке
Пұтқа табынушыларға қарыс күрес әл басқаша сипат алды. Манихейлер
Юстинианның заңдары мен Прокопийдің жазбаларына қарағанда пұтқа табынушыларға қарыс
Юстинианның діни саясатында еврейлерге қарыс ұстанымы сәл өзгеше болды.
528 жылы Юстиниан арнайы эдикт шығарды. Бұл бойынша бұзылған
Прокопий, Иоан, Малала, Захарий Митиленский, Кирилл Скифопольский, Михаил Сирийц
Палестинадағы көтеріліс көп ұзамай азамат соғысына айналады. Палестинадағы соғыстың
Енді Юстинианның шіркеу реформасына негіз болған орта,асырлық философияның ерекшеліктері
Ортағасырлық теологиялық философияның көрнекті өкілдері: Тертуллиан Карфагендік (160-220), Аврелий
Орта ғасырлық батысеуропалық философиясын келесі кезеңдерге бөлуге болады: Патристика
Апологетика ( грекше - қорғаймын, ақтаймын ) – ІІ
Соңғы кезең (VІ-V ІІІ ғғ.) - христиандық догматиканың орнығуы,
Схоластика (латынша мектеп) - ортағасырлық теологиялық ілім, философияның теологияға
- Балауса схоластика (ІХ-ХІІғғ.);
- Кемеліне жеткен схоластика (ХІІІғ.);
- Құлдырау кезеңі (ХІV-ХVғғ.).
Схоластикалық философияның негізгі мәселесі:
• Құдайдың бар екенін рационалды (ақылмен) дәлелдеу;
• Жалпылықтың жекелікке қатынасы немесе «универсали», яғни жалпылық ұғым
Осы сұрақтарға жауап бере келе схоластикада екі бағыт пайда
Номиналаизм (лат.nomo- ат, атау) бойынша алдымен қандай да бір
Реализм бағыты бойынша алдымен заттың өзі емес, оның жалпы
Аврелий Августин Ә у л и е (354-430) -
Қорыта келгенде, император Юстинианның ішкі саясатындағы жүргізген реформалары Византия
Юстинианның шіркеу саясаты правосла шіркеуінің күшеюіне ықлап жасаған бірден
Бірақ, оның ішік саясаттағы ұстанымдары сыртқы саясатындағы көптеген мәселелердің
П. ИМПЕРАТОР ЮСТИНИАН ТҰСЫНДАҒЫ ЕЛДІҢ СЫРТҚЫ
САЯСАТЫ
Юстинианның Батысқа жорықтарының себептері, нәтижелері
Византияның Юстиниан тұсындағы саяси жағдайы соғыс, яғни жаулап алу
Юстинанның батысқа жорықтары;
Шығыс пен солтүстүктегі соғыстары.
Батыста Рим империясының шекараларын қалпына келтіру жоспарларын Юстиниан Солтүстік
Солтүстік Африкада жүз жылға жуық билік құрған вандалдар мен
Солтүстік Африкаға Рим империясының езгісінен құтқарушы ретінде келіп,
Ариандық діни қызметкерлер елде алауыздық орнатты. Жергілікті шіркеудің
Сонымен бірге, вандал қоғамының өзінде мүліктік және әлеуметтік
Ендігі жерде вандалдарға деген Солтүстік Африка тұрғындарының да көзқарасы
Византиялықтардың Солтүстік Африкадағы одақтастары - солтүстік африкалық қалалардың көпестері
530 жылы әлсіз Гильдерих римге қарсы топтар тарапынан биліктен
Бірақ, Солтүстік Африкаға экспедиция дайындау барысында Иоанн Капподокиялық бастаған
Соғысқа бара жатқандағы өзінің шынайы мақсатын жасырған Юстиниан әскерді
Вандал экспедициясы империя үшін ауыр тиді. Өйткені теңіз арқылы,
Ал, осы уақыт аралығындағы вандалдар мен остготтарға келер болсақ,
Эскадра Константинопольден 533 жылы 22 маусымда аттанып кетті.
Остготтарда вандалдарға көмектесуге тырыспады. Олардың Амаласунда есімді патшайымдары
Осылайша 533 жылдың қыркүйегінде Велисарий әскерімен Карфагенге 200 шақырым
Жау әскерінің келіп енгенін білген Гелимер Гильдерихпен оның туыстарын
Гелимер ендігі жерде тездетіп өзіне одақтас іздегенмен таппады. Вестготт
Вандалдармен арадағы екінші шайқас 533 жылдың желтоқсаны ортасында
Ал, Сардиния аралына Кирилл атты қолбасшы бастаған әскер аттандырлған
534 жылы наурызда Гелимер өз еркімен келіп Велисарийға беріледі.
Император Юстиниан Гелимер отбасына мейіріммен қарап, Кіші Азиядағы Галатиядан
Толығымен бағындырылған Солтүстік Африка жеті провинцияға бөлінді: Зевгитан,
Нәтижесінде, 536 жылы Соломонға қарсы қастандық ұйымдастырылады. Оны
Соломон қашып кеткеннен кейін көтерілісшілер лагері екіге бөлінеді. Қаладағы
Феодор Капподокий басшылығныдағы әскер қала император үшін сақтап қалу
Соломон Сицилияға келіп, остготтармен соғысуға келген Велисариийден көмек сұрайды.
Бірақ, Стотза жауынгерлерінің көтерілісі жалғаса берді. Көтерілісшілер Нумидияда
537 жылы Нумидиядағы Ветерес шатқалында көтерілісші әскер
539 жылы Соломон Аврес тауындағы маврусии тайпаларын
Осындай қиын сәтте Юстиниан қателік жасап, Солтүстік Африкаға сенатор
Қиян кескі соғыс Иоанн Троглиттің жеңісімен императорлық билік толық
Евагрийдің айтуынша Юстиниан Солтүстік Африкаға 150 қала салғызған.
Юстиниан вандалдармен соғыса жүріп, остготтардың бейтараптығын қамтамасыз ету үшін
Вандалдар мемлекеті секілді Теодорих корольдігінде де VІ
532 жылы гот әскери басшыларынан қауіп күшейген тұста, Амаласунта
Соғыстың шын мәніндегі себебі, Юстинианның Батыста империяны қалпына келтіруге
Остгот корольдігіне шабуыл үш бағытта жасалатын болып жоспарланды. Жан
Бұл дипломатиялық ойында басты козырь византиялықтардың франктерге Прованстегі жерлерін
Сицилияны басып алу, остгот корольдігін негізгі табыс көзінен айырды.
535 жылы Римде халық көтерілісі болды. Римдіктер мен
536 жылы Террацин аймағындағы Регат деген жерде солдаттар
Византиялықтар осылайша, Оңтүстік және Орта Италияның маңызды пункттерін
Византияға қарсы одақтас іздеген Витигис лангобардтармен келісімге келді. Тура
Көп ұзамай, остготтардың астанасы Равенна да Велизарийге қақпасын ашқаннан
Нәтижесінде, Витигис өз еркімен берілді. Равенна тоналмағанмен, готтар толығымен
Осы тұста остготтарда билікке талантты, көреген король Тотила келді.
548 жылы Тотила солтүстікте Перузияны, оңтүстікте Росцианды алды.
Ендігі жерде византиялықтардың қол астында теңіз маңындағы төрт-ақ
Тотилланың жеңістері тек Юстинианды ғана емес, сонымен қатар, остгот
Тотилланың ең үлкен сәтсіздіктерінің бірі Сены Галл (қазіргі Сенигалия)
552 жылы Византияда Италияға жаңа жорықтың дайындығы аяқталды.
Саясаткердің ақылын, елшінің қулығы мен шеберлігін иеленген Нарсес
Тотила мен Нарсестің шешуші шайқасы 552 жылдың маусымның соңында
Тотиланың қазасы остготтарға ауыр соққы болғанымен олар берілмеді. Енді
20 жылға созылған соғыстан кейін 554 жылы Италия, Далмация,
Сондықтан да византия басшылары Италия қалаларының экономикасын қалпына келтіруге
Бірақ бұл шаралардың барлығы Италияға енгізілген салық жүйесімен
Юстинианның соңғы соғыс қимылдары остгот соғысының аяғында Пиреней
Юстинианның Испанияға қатысты жаулап алу жоспарлары шығыс провинцилар көпестерінен
Вестготтардың ішкі жағдайы Юстинианның жаулап алу жорықтарына қолайлы жағдай
Вестгот қолбасшылары мен друженниктері арасындағы күрес әсіресе, Агил король
VІ ғасырдың соңына қарай Батыстағы қантөгіс соғыстар өзінің шегіне
Юстинианың шығыс пен солтүстүктегі соғыстарының барысы
мен салдарлары
Юстиниан соғыстарының келесі бағыты шығыспен солтүстікте жүріп жатты.
Византия мен Иран арасындағы қақтығыстардың саяси себептері де болды.
Сондықтан да Византия мен Иран арасында щекаралық таластармен
Ғұн- эфталиттерден төнген қауіп 337-502 жылдар аралығында бейбіт өмір
530 жылы иран қолбасшысы Пероз империя аймағына басып кіргенмен
V ғасырда Палетина мен Сирия шөлінде Византия вассалы
531 жылы Гассанид патшылығының билігіне Габалы ұлы –тағы да
Кавад өлгеннен кейін билік Хосраудың қолына өтті. Византия
Парсылар Остготтардың өздерінен көмек сұрағанын пайдаланып, «мәңгілік» келісімді
Иемен мен Батыс Аравия үшін Византиямен Иран арасындағы
530 жылы Юстиниан Неджа тайпа көсемлерінің химьярит
Аравия жартыаралының оңтүстік –батысын мекендеген ірі құлиеленуші мемлекеттің
522-531 жылдары Юстиниан парсыларға қарсы күресте Аксумды өзіне тартпақшы
540 жылдары Арменияның император жағындағы бөлігінде жағдай ушығып кетті.
541 жылы Иран мен Византия арасындағы әскери қиымлдар
Парсы әскерін Кавказдан алдаусырату үшін Юстиниан Велисари бастаған
545 жылдан кейін Византия мен Иран арасындағы қарым-қатынаста,
551 жылдың басында ғұн-савирлердің көмегімен византия әскери техникасының жетістігін
555 жылдың көктемінде 60 мыңдық парсы әскері Лазикаға
Осылайша, Иран мен Византия арасындағы ұзақ жылғы соғыс
VІ ғасырда, әсіресе, Юстиниан тұсында Византияның Солтүстік Қара
Қара теңіздің оңтүстік жағалауындағы Византия ықпалында болған Херсон мен
Византия Тавриканың варвар тайпаларын өз ықпалына бағындыру үшін
Қаланың бекіністері қайтадан қалпына келтіріледі. Бірақ, бұнымен де тоқатамаған
Варварлар тарапынан төнып тұрған қауіпті ескрген Юстиниан жылдамдатып Бекіністерді
Юстиниан тұсында империя Қырымда тұратын готтармен саяси және шіркеулік
Тавриканың империяға тәуелді қалалары мен облыстарында византиялық салық және
Осылайша, Византияның Таврикадағы билігі кеңейіп, күшейе түсті. Таврика
Ал, енді солтүстіктегі соғыстар тарихына келер болсақ, ол Балқан
Славяндармен қатар, германдық-гепидтер, ғұндармен туыс құтырғырлар, Балқан түбегіне
Ал, ғұндардан төнген қауіп тек Балқанда ғана емес, Қырымдағы
Жалпы Юстинианның сыртқы саясатына талдау жасай отырып, оның жүргізген
ҚОРЫТЫНДЫ
Византия империясының имератор Юстиниан билік құрған жылдарындағы ішкі-сыртқы саясатын
Юстинианның ішкі-сыртқы саясатының негізгі мәні оның ортақ дін, біртұтас
Ал, Юстинан тұсындағы Византия империясының әлеуметтік-экономикалық дамуына келер болсақ,
Дегенмен, Византия империясының экономикасы көбіне ел мүддесінен ескермей,
Нәтижесінде, VІ ғасырда елдің экономикасы құлдырап тап күресінің
Ал, сыртқы саясатында Юстинанның басқыншылық соғыстарының нәтижесінде оның
Ал, солтүстігінде V ғасырдың соңында жартыаралды басып алған
Жалпы Юстинианның сыртқы саясатына талдау жасай отырып, оның жүргізген
Өзін абсолютті монарх ретінде сезінген, мемлекетің барлық істерін, тіпті
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Диль Ш. Юстиниан и византийская цивилизация в VI в.
Диль Ш. Византийские портреты, ч. 1.- Харьков, 1909.
Удальцова З. В., Литаврин Г. Г. Советское византиноведение
Васильев А.А. История Византийской империи. Т.1:
Время до крестовых походов до 1081 г. – М.,
Успенский К.Н. Очерки по истории Византии, ч. 1. -
История Византии.- Том 1 //Отв.: ред., Академик Сказкин С.Д.
Удальцова З.В. Законодательные реформы Юстиниана . - М., 1965.
Пигулевская Н. В. Византия и Иран на рубеже VI
Пигулевская Н.В. Византия на путях в Индию. М.—Л., 1951.
10Пигулевская Н.В.. Византийская дипломатия и торговля шелком в V—VII
Корсунский A.P. Образование раннефеодального государства в Западной Европе. –
Жумагулов К.Т. Из истории средних веков. Учебное пособие. -
Жумагулов К. Проблемы возникновения и развития феодализма в Западной
Жумагулов К. Гунны в Европе. К современной постановке и
Жумагулов К. К современной трактовке истории гуннов в Европе.
Жумагулов К. Поход Аттилы в Галлию. Вестник КазГУ, серия
Жумагулов К. Завоевание Аттилой Северной Италии. Вестник КазГУ, серия
Жумагулов К. Ғұндардың Галлия (Франция) жеріндегі шайқасы. ҚазМУ хабаршысы,
Жумагулов К. Гунны в истории Евразии IV-V вв. Древнетюркская
Жумагулов К. Екі Рим империясын мойындатқан Аттила. DА Қазақстан.
Жумагулов К. Об Аттиле и гуннах в Европе. -
Прокопий из Кесарии. Война с готами /Перев. с греч.
Панченк Б. О Тайной истории Прокопия. – СПб., 1895.
Успенский К.Н. Юстиниан и крупное землевладение сенатской знати //
Удальцова З.В. Прокопий Кесарийский и его «История войн с
Удальцова З.В. Политика византийского правительства в Северной Африке при
Удальцова З.В. Народные движения в Северной Африке при Юстиниане.
Удальцова З.В. Италия и Византия в VI в. М.,
Удальцова З.В. Политика византийского правительства в завоеванной Италии и
Удальцова З.В Рабство и колонат в византийской Италии во
Корсунский A. P.. К вопросу о византийских завоеваниях в
Пигулевская Н.В. Арабы у границ Византии и Ирана в
Успенский Ф. История Византийской империи. Том 2.
54
Византия тарихының Византия тарихы, соның ішінде император
Византия тарихының кезеңдері
Византияның сыртқы саясаты мәселесі
ІҮ – ҮІІІ ғасырлардағы Визвнтияның ішкі хал – ахуалы
Іv-хіі ғасырлардағы византия империясы
Византия мемлекетінің құрылуы
Император Юстиниан билеген Византия империясы
4-7 ғасырлардың бірінші жартысындағы византия империясы
Батыс Еуропаның феодалдық қоғамының тарихы
Шығыс және Батыс Рим империяларына бөліну