Мұнай қоры

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 8
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 10
1.1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер 10
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы 11
1.3 Стратиграфия 14
1.4 Тектоника 19
1.5 Мұнайгаздылық 20
1.6 Сулылық 24
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері 26
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 27
2.1 Өзен кен орнын игерудің тарихы мен қазіргі жағдайы
2.1.1 XІІІ горизонтты игерудің жағдайы 37
2.2 Өзен кен орнының өндіру және айдау скважиналары қорының
2.3. Өзен кен орнында қабатты сұйықпен жарудың әдісінің сипаттамасы.
2.5. Қабатты сұйықпен жару әдісін тиімді қолдану үшін игеру
2.5.1. ҚСЖ жүргізетін ұңғымаларды таңдау шарттары. 49
2.5.2.Қабатты сұйықпен жарудың технологиясы. 50
2.6.Ұңғымаларды ҚСЖ дайындау. 50
2.7. Қабатты сұйықпен жару 52
2.7.1 ҚСЖ-дан кейін ұңғыманы меңгеру 53
2.7.2. ҚСЖ кезінде қолданылатын материалдар. 53
2.8. ҚСЖ кезінде қолданылатын құрылғылар 55
2.9. ҚСЖ құрамы және агрегаттардың қызметі 55
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 77
3.1 «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының ұйымдастыру
3.1.1 Негізгі және қосалқы өндірісті ұйымдастыру 77
3.1.2 Техникалық жабдықталу. Автоматтандыру мен телемеханикаландыру дәрежесі 79
3.1.3 Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру 79
3.1.4 Кәсіпорын транспортын ұйымдастыру 80
3.1.5. Скважиналарды жөндеуді ұйымдастыру 81
3.2. Өзен кен орнын игерудің жобалық және нақты техника-экономикалық
4 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 90
4.1 Қауіпті және зиянды факторларды талдау 90
4.1.1 Қорғау шаралары 91
4.2 Термохимиялық әсер ету кезіндегі қауіпсіздік әдістері. 92
4.3 Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі бойынша шешімдер
4.3.1 Өртпен газды анықтау 97
5. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 99
5.1.1 Атмосферадағы әсер ету 99
5.1.2 Гидросфераға әсер ету 99
5.1.3 Литосфераға әсері (топыраққа және жер қойнауына) 100
5.2 Ұйымдастырылған шаралар. 101
5.3 Техникалық шаралар 101
5.3.1 Атмосфераны қорғау 101
5.3.2 Өнеркәсіпорындарының қауіп санатын анықтау. 103
5.4.1 Атмосфераны ластайтын заттардың ШРШ-мен жалғыз тұрақты көзден шыққан
5.4.2 Гидросфераны қорғау 107
5.4.3 Литосфераны қорғау 109
ҚОРЫТЫНДЫ 115
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 116
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы – ТМД аумағында мұнай өндіру бойынша екінші
Қазақстан аумағында мұнай мен газдың керемет қорлары бар. Қазіргі
Мұнайды өндірудің өсімін және тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін оны
Мұндайда мұнай өндірісін дамыту үрдістерінің негізгілерінің бірі елімізде қоры
Өзен кен орны Қазақстан Республикасындағы ірі кен орындарының бірі
Өзен күрделі геологиялық-физикалық шарттардың кешені көрінетін кен орындарына жатады,
Қазіргі кезде Өзен кен орнында әртүрлі әдістер, атап айтқанда
Өзен кен орындарында қабатты сұйықпен жаруды қолдану саздалған, өткізгіштігі
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер
Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік Маңғыстау
Әкімшілік жағынан кен орны территориясы Маңғыстау облысы құрамына кіреді.
Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы теңіз жаққа, оңтүстік-батысқа қарай
Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен сипатталады. Орталық бөлігін Өзен
Өзен ойпаты 500 км2 ауданды алады. Ойпаттың түбі жыралармен
Қарастырылып отырған аудан топырағы мен өсімдіктерінің сипатына қарай шөлді
Аудан климаты күрт континентальды, шөлейтті, тәуліктік температураның күрт өзгеретіндігімен,
Ауданда күшті желдер соғады. Қыста қар аз. Атмосфералық жауын-шашын
Атмосфералық жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 100 мм шамасында, және
Жаңа Өзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм массивтеріне бұрғыланған геологиялық
Ауданның елді мекендерін тас жол байланыстырады. Облыстың аудан орталықтарын
Кен орнында өндірілген мұнай Атырау қаласына және одан ары
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы
Маңғыстауды зерттеу өткен ғасырдың аяғында басталған. Маңғыстау мұнайының алғашқы
Өзен көтерілуі 1937-1941 жж. С.Н.Алексейчик далалық геологиялық зерттеулер жүргізгенде
1941-1945 жж. арасында Маңғыстауда геологиялық зерттеулер жүргізілген жоқ.
1950 ж. ВНИГРИ Б.Ф.Дьяков, Н.Н.Черепанов және Н.К.Трифоновтың жетекшілігімен Маңғыстауға
1951 ж. Казахстаннефтеразведка трестінің геологиялық-іздестіру басқармасы (директоры К.Н.Тулин, бас
1957-1961 жж. Маңғыстаудың өндірістік мұнайгаздылығы жөніндегі мәселелер шешілді. Бұл
Өзен кен орнын өнекәсіптік меңгеруді жеделдету мақсатында КСРО үкіметінің
1965 ж. ВНИИ Өзен кен орнын игерудің Бас схемасын
● кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен
● 4 пайдалану объектілерін бөліп алу: І объект –
● негізгі пайдалану объектілері (І және ІІ) бойынша кен
● барлық объектілерді біруақытта жеке блоктармен игеруге қосу;
● ІІІ объектіні нұсқа сыртынан су айдау жүйесімен игеру;
● ІV объектіні қабат қысымын көтерусіз, аралас режимде игеру.
Бірақ кен орнының су айдауға дайын еместігіне байланысты XІІІ-XVІІІ
Өзен кен орнының барлық өнімді горизонттары бойынша әсер етудің
Негізгі алаңдар мен горизонттар бұрғыланып біткеннен соң мұнай өндіру
1974 ж. жасалған игеру жобасында келесі жағдайлар қарастырылды:
● әрбір горизонт жеке игеру объектісі болып табылады;
● өнімді горизонттар ені 2 км блоктарға айдау скважиналары
● жаңа скважиналар әрбір горизонтқа жеке бұрғыланады;
● ыстық су айдаудың жобалық көлемі ұлғайтылды және кен
Соңғы шарттың орындалуы қосымша 49,3 млн.т. мұнай алуға мүмкіндік
Өнімді горизонттардан мұнайды алу ерекшеліктері мұнайдың қорын игеру сипатының
Қазіргі кезде ыстық су әртүрлі қондырғыларда дайындалады. Ыстық суды
1.3 Стратиграфия
Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600
Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділерімен
Пермь-триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең
Пермь-триас жүйесі (РТ)
Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті құмтастармен
Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды туфтар
Юра жүйесі (J)
Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі,
Төменгі бөлім (J1)
Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың араласуынан
Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды-кремнийлі. Саздардың түсі
Ортаңғы бөлім (J2)
Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең ірісі.
Аален ярусы (J2 a)
Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды-галькалы жыныстардан құралған және орта
Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары
Байос ярусы (J2 b)
Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос
Төменгі байос (J2 b1)
Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470 м, және саздар,
Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXІІ, XXІ, XX,
Жоғарғы байос және бат ярустары (J2 b2+bt)
Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары бар біршама қалың құмтастар
Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түйіршікті және құрамы айқын емес.
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен жануарлар
Келловей ярусы (J3 k)
Құмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар қабатшалары араласқан сазды қалың
Оксфорд-кембридж шөгінділері (J3о- km)
Юра шөгінділерінің мұнайгаздылығын бағалағанда оксфорд-кембридж шөгінділері аален-келловей кешені мұнайлы
Бор жүйесі (К)
Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің шайылған бетінде орналасады
Кайнозой тобы (KZ)
Кайнозой тобында палеоген және неоген жыныстары орын алған. Палеоген
Палеоген жүйесі (f)
Палеоген шөгінділеріне эоцен және олигоцен бөлімдері жатады. Эоцен бөлімі
Неоген жүйесі (N)
Неоген шөгінділері тортон және сармат ярустарының шөгінділері түрінде кездеседі.
Төрттік жүйесі(Q)
Төрттік жүйе эмовиаль-демовиаль текті құмдар, саздар, суглиноктармен көрінеді. Шөгінділер
1.4 Тектоника
Оңтүстік Маңғыстау сйыстары жүйесінің солтүстік қанатына жататын Жетібай-Өзен тектоникалық
Солтүстігінде Өзен құрылымы оңтүстік-шығыс антиклиналь аймағымен шектеседі, олардың арасында
Өзен кен орны ірі брахиантиклиналь қатпарына жатады, оның өлшемдері
Өлшемдері үлкен емес Парсымұрын күмбезі Өзен құрылымының оңтүстік қанатын
Қатпар периклиналі де симметриялы емес. Солтүстік-батыс периклиналдің оңтүстік
Құрылым өсінің ундуляциясы назар аударады, оның нәтижесінде негізінен құрылымның
1.5 Мұнайгаздылық
2003 ж. Өзен кен орнынан 5325100 т мұнай өндірілді.
Өзен кен орнының газдары метандық газ типіне жатады, тереңдеген
Алаң бойынша қабат коллекторлардың таралуы тиімді мұнайлы қалыңдықтар, игеру
Өзен кен орнының өнімді шөгінділері коллекторлардың ерекше түріне -
Егер кварцтық құмтастарда кварц шамамен 95 % құраса, ал
Негізінен қаңқа фракциясын бекітуге, тығыздауға және цементтеуге кететін жыныстардың
1.1 кесте - Геофизикалық мәліметтермен анықталған кеуектілік шамалары
Горизонттар m, %
XІІІ 21
XІV 22
XV,XVІ 23
XVІІ,XVІІІ 24
Өткізгіштік Өзен кен орны қабат-коллекторларының негізгі сипаты. Бұл шаманы
Өткен жылдар зерттеулері негізінде үлгітасты талдау бойынша табылған қабаттар
1.2 кесте - Бөліктер мен горизонттар бойынша есептеу нәтижелері
Горизонттар kop, мкм2 Скв. Саны hM.OP., м
XІІІ 0,206 458 10,8
XІV 0,290 349 24,0
XV 0,167 373 15,5
XVІ 0,207 311 18,4
XVІІ 0,76 96 23,4
XVІІІ 0,178 63 19,8
Бөліктер бойынша өткізгіштік шамасы 0,72-0,384 мкм2. Өткішгіштіктің орташа шамасының
XІІІ горизонт құрылысында белгілі геологиялық заңдылық бар: ұсақ түйіршікті
XІІІ өнімді горизонтқа ортаңғы юраның байос ярусының жоғарғы бөлігіне
XІІІ-XVІІІ горизонттар мұнайларының қасиеттері аномальдық сипатқа ие:
● мұнайда парафин (29 %) мен асфальтенді-шайырлы заттардың (20
● мұнайдың парафинмен қанығу температурасы бастапқы қабат температурасына тең;
● құрылым күмбезінде мұнайдың газбен қанығу қысымы мен бастапқы
● газсыздандырылған мұнайдың орташа қатаю температурасы +30(С
1.3 кесте - Қабат мұнайының орташа көрсеткіштері
Көрсеткіштер XІІІ горизонт
Мұнайдың газбен қанығу қысымы, МПа 10,2
Газ құрамы, м3/ м3 58
Мұнай тұтқырлығы, мПа(с 3,5
Мұнайдың парафинмен қанығу температурасы, (С 66
1.6 Сулылық
1965 ж. Өзен кен орнының қимасында терең бұрғылау нәтижесінде
Юра кешенінің сулылығы
Юра шөгінділерінде екі сулы кешен көрінеді: келловей ярусының ортаңғы
Терригендік сулы кешен
Жалпы қалыңдығы 800-1000 м терриген және сазды жыныстар араласуы
Карбонаттық сулы кешен
Кешен сазды мергель қалыңдығынан бөлектенген және литологиялық жағынан құмтас
Бор кешенінің сулылығы
Бор қабаты 700-800 м құмтас-алевролит шөгінділерінің араласуынан тұрады. Бор
Альб-сеноман сулы кешенінің қабаттық сулары неоком суларына қарағанда жақсы
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері
Өзен кен орнының қабат сулары химиялық құрамы бойынша екі
Бор шөгінділерінің сулары негізінен сульфат-натрийлік түрге жатады және минералдылығы
XІІІ-XXІІІ өнімді юра горизонттарының қабат сулары құрамы бойынша біртекті
Суда еріген газ құрамының 80-90%-і метан, 4-8%-і ауыр көмірсутектер,
Қабат суларыныңорташа тығыздығы 1081 (ХІІІ горизонт) - 1105 кг/м3
Қабат қысымы 11,4 Мпа және температурасы 62(С-де минералдылығы 140
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Өзен кен орнын игерудің тарихы мен қазіргі жағдайы
Тек Қазақстан Республикасында ғана емес, сондай-ақ бұрынғы КСРО көлемінде
Өзен кен орны - көп қабатты, геологиялық құрылысы өте
XІІІ-XVІІІ горизонттардың өнімді қалыңдығы өзіне 48 қабатты жинақтаған 18
XІІІ-XVІІІ горизонттар кеніштері біртұтас сумұнай жанасуымен массивті қалыңдық қалыптастырады.
Негізгі мұнайлылық қабатының өнімді горизонттары (XІІІ-XVІІІ) 7,8-21,1 м орташа
Кен орнындағы қабат мұнайларының тұтқырлығы 3,7-4,7 мПа(с, парафин 22
Кен орны мен жеке өнімді горизонттар бойынша мұнайдың бастапқы
Алғашқы жобалық құжаттарда аяққы мұнай алу коэффициенті (МАК) негізгі
Көпқабаттылығы, аса күрделі геологиялық құрылысы, өнімді горизонттардың біршама көлемдік
Кен орнын пайдалану жобалық құжаттар негізінде жүргізілді. Олардың қатарында
● кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен
● төрт пайдалану кешенін бөлу: І кешен - ХІІІ+XІV
● І және ІІ негізгі пайдалану кешендері бойынша кен
● барлық кешендерді игеруге жеке бөліктермен бірден қосу;
● горизонттар арасында сұйық ағысын болдырмау үшін барлық кешендер
● ІІІ кешенді нұсқа сыртынан су айдау арқылы игеру;
● ІV кешенді қабат қысымын көтерусіз аралас режимде игеру;
● өндіру скважиналарында түп қысымын мұнайдың газбен қанығу қысымынан
● айдау желілеріндегі қысымды бастапқы қабат қысымы деңгейінде ұстау;
● суды айдау қысымы - 10 МПа.
Кен орнын іске қосқанда үлкен қиындықтар туындады. Қабат қысымын
Нәтижесінде 1970-1971 жж. өнімді горизонттардың мұнай алу аймақтарында қабат
Алайда, ыстық суды дайындау қондырғыларының кешігуінен салқын су айдау
Мұнай өндірудің құлау коэффициенті 1976 ж. - 5%, 1977
1974 ж. XІІІ-XVІІІ горизонттарды игеру жобасы жасалды (кейін ол
Жобаның негізгі үрдістері мыналар:
● әрбір горизонт жеке су айдау жүйесі бар өз
● өнімді горизонттар айдау скважиналары қатарларымен ені 2 км
● барлық жобадағы скважиналар әр өнімді горизонтқа жеке бұрғыланады;
● әрбір скважинаға тиісті бастапқы алынатын қорлар өндіру скважиналарының
● ыстық су айдаудың жобалық көлемдері ұлғайтылады және 1979
1977 ж. кен орнының өндіру қорында 1422, су айдау
Кейінгі жылдары, жылдық өндірудің қарқыны төмендеген бесжылдықтан (1976-1980 жж.)
1987 ж. бастап кен орнын игеру соңғы игеру жобасына
Нәтижесінде қалыптасқан жағдайларда мұнай мен сұйық өндіру, скважиналарды бұрғылау
Мұнайдың бастапқы баланстық қоры 1152 млн т. Өзен кен
Өзен кен орнын игерудің 1998 ж. жобалық көрсеткіштермен салыстырғандағы
Мұнай өндірудің азаюының негізгі себептері:
● жұмыс істемейтін қордың көбеюі есебінен өндіру скважиналары жұмыс
● қабатқа алдын-ала дайындаусыз минералдылығы жоғары, коррозиялық активті теңіз
● жаңа скважиналарды бұрғылау, скважиналар мен жабдықтарды жөндеу, коммуникацияларды
2.1 кесте - Өзен кен орнын игерудің негізгі технологиядық
Көрсеткіштер 1965 1975 1979 1989 1995 2000 2001 2002
Мұнай өндіру,
мың т. 1590 16249 10245 7589 3248 3067
Сұйық өндіру,
мың т. 1590 19514 21020 18818 8088 9263 9235,7
Сулылық, % 0 15,9 54 59,7 59,9 68,6 67,3
Су айдау көлемі, мың м3 0 60487 58579 44226
Мұнай бергіштік коэффициент 0 0,075 0,130 0,203 0,223 0,231
2.2 кесте - 2002 ж. «Өзенмұнайгаз» ААҚ кен орындары
Көрсеткіштер Өзен Қарамандыбас
Жоспар нақты жоспар нақты
1 2 3 4 5
1. Мұнай өндіру, мың т. 6153,5 3387,1 197,7 218,4
2. Сұйықтық өндіру, мың т. 30934 13685 604 766,5
3. Орташа жылдық сулану, % 80,1 75,3 67,3 71,4
4. Мұнайдың орташа тәулік-тік шығымы, т/тәулік 4,5 3,9 1,7
5. Сұйықтың орташа тәуліктік шығымы, т/тәулік 22,7 17 5,2
6. Игерудің басынан бастап өндірілген мұнай, мың т. 309123
7. Игерудің басынан бастап өндірілген сұйықтық, мың т. 755715
8. Игерудің басынан бастап су айдау, мың м3 1083715
9. Бір жылға су айдау,мың м3 40402 25329 842
10. Қазіргі алынатын қордан өндіру қарқыны, % 3,3 1,35
11. Бастапқы алынатын қор-дан өндіру қарқыны, % 1,2 0,77
12. Өндіру скважиналарының пайдалану қор, скв. 4138 3210 380
13. Өндіру скважиналарының жұмыс істейтін қоры, скв. 3918 2629
14. Су айдау скважиналары-ның қоры, скв. 1719 1207 83
1 2 3 4 5
15. Су айдау скважиналарының жұмыс істейтін қоры, скв. 1587
16. Жыл аяғына суланған скважиналар саны, скв. - 1520
● қабат қысымын көтеру жүйелерін қайта қалпына келтіру мен
● мұнай кәсіпшілік жабдықтар мен арнайы техниканың физикалық және
2001 ж. Өзен кен орны бойынша тәуліктік өндіру -
Есептік кезең үшін барлығы 3606 мың т. мұнай өндірілді,
1.01.2002 ж. қосынды мұнай өндіру 282652 мың т., сұйық
2001 ж. мұнай бергіштікті арттырудың сұйықты қарқынды алу және
Өзен кен орнында қабат қысымын көтеру жүйесінің технологиялық қажеттері,
1.01.2002 ж. жағдай бойынша су айдау 17 шоғырлы сорап
2002 ж. өнімді горизонттарға 21400 мың м3 су айдалды,
2002 ж. қабат қысымын көтеруге, мұнай кәсіпшіліктері мен бұрғылау
2.3 кесте - Қабат қысымын көтеруге (ҚҚК) қабатқа су
Аталуы 2001 жыл 2000 жыл-
жоспар нақты % + - ға %
«Өзенмұнайгазң АҚ
барлығы
оның ішінде
25333
28484
112
-4200
137
Теңіз суы 15333 18306 82 -4152 64
Бұралқы су 10000 10178 89 -579 87
Тазартылған ыстық су - 531 - - 69,9
2.1.1 XІІІ горизонтты игерудің жағдайы
1.01.2002 ж. дейің XVІ горизонттың мұнай кеніштерінен 2715,5 мың
Айталық, 1.01.2002 ж. дейінгі қосынды мұнай өндіру жобадағыдан 6,2
2001 ж. орташа жылдық сулану 62,6 % болды. 1994-2000
XVІ горизонтты бұрғылаудың өнімділігі төмен аймақтарда қысымды көтеру үшін
1995-2001 жж. өндіру және айдау скважиналары торының нақты тығыздығы
Скважинаның мұнай шығымы жобалық шамаға жақын (3,4 т/тәулік). 2001
Талдаулар көрсеткендей, XVІ горизонтты игеру көрсеткіштері жобадан төмен болса
Горизонт бойынша жобалық көрсеткіштердің орындалмауының басты себеі жобалық өндіру
2.2 Өзен кен орнының өндіру және айдау скважиналары қорының
1.01.2002 ж. жағдайға Өзен кен орнында барлығы 5948 скважина
Жұмыс істемейтін скважиналардың құрылымы:
● жерасты жөндеудегі апат - 104 (16,5 %);
● суланып кеткендер - 92 (14,6 %);
● пайдалану тізбегінің ақаулары - 162 (25,7 %);
● пайдалану тізбегінің ығысуы - 15 (0,4 %);
● перфорациялық тесіктер бітелген - 44 (6,9 %);
● пайдасыз скважиналар - 137 (3,8 %);
● жерасты жөндеуді күту - 509 (14,1 %);
● СКЖ тастап кеткен скважиналар - 198 (3,5 %);
● цемент көпірі жоқ - 7 (0,2 %);
● жоюды күтуде - 24 (0,7 %).
2.4 кесте - «Өзенмұнайгаз» АҚ бойынша 1.01.2002 ж. скважиналар
Аталуы 2001 2002
1. Мұнай қоры
Пайдалану қоры
а)жұмыс істейтін
оның ішінде фонтан
газлифт
ШТС
Жұмыс істейтін қордың бос тұрулары
б)жұмыс істемейтін қор
оның ішінде фонтан
газлифт
ШТС
меңгеруде
3560
2572
13
0
2559
240
985
5
53
922
3
3493
2862
23
0
2839
167
631
5
39
587
0
2. Су айдау қоры
Пайдалану қоры
оның ішінде:
жұмыс істейтіні
жұмыс істемейтіні
жабдықталуда
жұмыс істейтін қордың бос тұрулары
1244
562
681
1
52
1265
720
545
0
48
БАРЛЫҒЫ 4914 4866
1.01.2002 ж. жағдайда айдау скважиналарының пайдалану қоры 1263 скважина,
● СКҚ апаты - 101 (15,1 %);
● пайдалану тізбегінің бұзылуы - 154 (23,7 %);
● сыйымдылық (сіңіру) жоқтығы - 20 (1,9 %);
● жоюды күту - 244 (40,7 %);
● су құбырларын ауыстыру - 17 (2,7 %);
● перфорациялық тесіктері бітелген - 39 (6,1 %);
● цемент көпірі жоқ - 26 (4,5 %);
● СКЖ тастап кеткен скважиналар - 24 (4,3 %);
● басқа да себептер - 13 (2,4 %).
Жұмыс істейтін скважиналардың көбі ШТС-пен жабдықталған (96 % қор),
Есептік кезеңде 3606 мың т. мұнай өндірілді, оның ішінде
Бір скважинаға келетін мұнай мен сұйық шығымы сәйкесінше 4,1
2.5 кесте - Пайдалану тәсілдері бойынша мұнай өндіру
Өндіру тәсілдері Мұнай өндіру, мың т. Сулану, % 2001
2000 2001 2000 2001 %
Мұнай өндіру, барлығы 2780 3067 66,2 67,4 110,3
Оның ішінде тәсілдер бойынша:
Терең сорап 2357,5 2838,6 58,2 63,6 120,4
Фонтан 401,5 193,8 77,4 77,3 48,3
Газлифт 21,0 34,5 57,5 69,6 164,3
Фонтан скважиналарының 90 %-і 30 т/тәулік шығыммен жұмыс жасайды.
Өзен кен орныныда штангілі терең сораптардың жұмысы скважина түбінде
Тербелмелі станоктардың нақты негізгі қоры жүк көтергіштігі 6.8 және
Бұл тербелмелі станоктардан басқа кен орнында 30 скважина гидротербегіштермен
2.3. Өзен кен орнында қабатты сұйықпен жарудың әдісінің сипаттамасы.
Қабатты сұйықпен жару әдісі алғаш рет 1948 жылы қолданған.
Қабатты сұйықпен жару өнімді қабатқа әсер ету арқылы ұңғыманың
ҚСЖ процесі екі этаптан тұрады; бірінші этапта өнімді қабатқа
ҚСЖ жүргізілген кездегі өнімділіктің көтерілу деңгейі жарықтың еніне және
Полимерлер химиясындағы зерттеулер, сонымен қатар қабатты жару технологиясындағы жетістіктер
Қабатты сұйықпен жару қондырғысы жоғары дәрежеде қиын болып кетті,
2.4. ҚСЖ қолданудың Ресейлік тәжірибесі.
Қазіргі таңда Ресейдің мұнай өндірісінде қабатты сұйықпен жару әдісінің
Дүниежүзілік тәжірибе көрсеткендей өткізгіштігі аз коллекрорларды игеруді қарқындатудың тиімді
ҚСЖ өткізгіштігі төмен кен орындарда қолданудың болашағын бағалау мақсатында
- коллектордың өткізгіштігі мұнайдың тұтқырлығы 5 сп болғанда 30
- қабаттың тиімді қалыңдығы 3 метрден жоғары;
- бастапқы баланстық қор 0,5 млн. тоннадан жоғары;
- қордың өндірілген бөлігі 30%-тен аспайды;
- қабаттың жату тереңдігі 3500 метрден аз.
Анализ бойынша Батыс Сібірде (елдің негізгі мұнай-газ өндіруші аймағы)
1-ұңғымалардың жұмысын қарқындатпай игеру экономикалық тиімсіз кеніштер, яғни гидрожару
2-өндіру деңгейі рентабельдіден жоғары кеніштер, бұларда гидрожару игеру темпін
Осы объектілерлің сандық қатынасы сәйкесінше 1/3 болған.
Таңдалынған объектілердегі қабатты гидрожару операциясын жүргізу үшін қажетті ұңғымалар
Соңғы 5 жыл ішінде осы салада ҚСЖ бойынша 10-нан
Осы жылдардың ішінде әртүрлі геология-физикалық жағдайларда ҚСЖ жұмыстарын жүргізуде
“Юганскфракмстер” кәсіпорынының “Юганскнефтегаз” АҚ-ның 15 кен орнында жүргізілген 534
2типті қабаттарды гидрожарудың қызықты тәжірибесі Повхов кен орнында “Лукойл-Когалымнефтегаз”
Повхов кен орнындағы игеру жүйесін реттеудің негізгі мақсаты БВ8
Осы мақсатта кен орнында 1992 жылдан 1994 жылға дейін
“Лукойл-Когалымнефтегаз” АҚ-да осындай техника-экономикалық өнімділік көрсеткен басқа кен орын
Теория мен тәжірибе көрсеткендей коллекторларының өткізгіштігі 10-30 мд қабаттарда
Қалыпты жағдайда екі фактор да кездеседі, біріншісі – барлық
Жоғарыда көрсетілген ҚСЖ нәтижелері осыны растайды. Сонымен, технологиялық жағынан
2.5. Қабатты сұйықпен жару әдісін тиімді қолдану үшін игеру
Қабатты гиравликалық жару әдісін қолдану объектілерін таңдау белгілі геолого-техникалық
Коллектордың өткізгіштігі және мұнайдың тұтқырлығы.
Қабатты сұйықпен жару өткізгіштігі аз коллекторларды игерудің қарқындылығын жоғарылатуда
Қабаттың қалыңдығы.
Өнімді қабаттың тиімді қалыңдығы 4-5 метрден аз болмау керек.
Экрандардың қалыңдығы
ҚТНГЖ-ды жүргізудің маңызды шарттарының бірі - өнімді қабатты жоғарыдағы
Ұңғымалардың су-мұнай және газ-мұнай жапсарынан алыстығы.
ҚСЖ-ға арналған ұңғымалар су-мұнай және газ-мұнай жапсарынан біршама қашықтықта,
Қабаттың бөлшектілігі
ҚСЖ-ны жүргізу үшін ең оптималды объект - өткізгіштігі біртекті,
Сонымен қатар, біртекті емес қабаттардағы жарықтарды жобалауда жарықтардың ұзындығын,
Қабаттың тереңдігі.
ҚСЖ-ды қолданылу арқылы игерілетін объектілердің максимал тереңдігі гидрожаруға арналған
2.5.1. ҚСЖ жүргізетін ұңғымаларды таңдау шарттары.
Жоғарыдағы шарттар бойынша игеру объектілерін таңдаған соң ҚСЖ жүргізетін
Ұңғымалардың техникалық жағдайы.
Ұңғыма техникалық жағынан дайын болу керек. Эксалуатациялық колоннаның пакерді
Перфорация интервалы.
Перфорацияланған интервал 20-25 метрден аспау керек. Бұлай болмаған жағдайда
Скин-эффект
ҚСЖ жүргізгеннен кейін ұңғыманың өнімділігін арттырудың қолайлы факторы -
2.5.2.Қабатты сұйықпен жарудың технологиясы.
Қабатты гидрожару тиянақты дайындықты, ұңғыма мен өнімді қабаттың жұмысының
Қабатты гидрожару жұмыстарының құрамына ҚСЖ жүргізетін ұңғымаларды таңдау, оларды
2.6.Ұңғымаларды ҚСЖ дайындау.
ҚСЖ эффективтілігі едәуір дәрежеде ұңғыма мен өнімді қабаттың бастапқы
ҚСЖ жүргізу ұңғымаларын таңдау геолого-техникалық шарттарға сәйкес жүргізіледі. Таңдалынған
Қажет болған жағдайда ҚСЖ жүргізбес бұрын ұңғымадағы сұйықтықты ауыстырады,
- көтеріп-түсіру жұмыстарын жүргізу үшін ұңғымаларды жөндеуге арналған А-50М
- құбырларға арналған сөрелер (стеллаж);
- сорапты компрессорлы құбырларды тасымалдауға арналған құбыр тасығыш;
- автокран (2 адам);
- бульдозер (1 адам);
- цементтеуші агрегат (1 адам);
- төменгі қысымды сорап АЦН-12 (1 адам);
- жоғарғы қысымды сорап 4АН-700 (1 адам);
- мұнай қыздырғыш қондырғы (1 адам);
- трактор Т-100 (1 адам);
- мұнай тасығыш (1 адам);
- құм тасығыш (1адам);
- бу қозғалтқыш қондырғы ППУ-1600/100 (1 адам);
- өрт сөндіру машинасы (5 адам);
- сағалық және ұңғымалық қондырғылар;
- құрал-жабдықтар;
- технологиялық сұйықтықтарға арналған сыйымдылықтар және т.б.
МК мамандары ұңғыманы жөндеу агрегатының көмегімен ұңғымадан терең-сорапты қондырғыны
МК мамандары өнімді қабаттың параметрлерін, шегендеуші колоннаның, өнімді қабат
Шегендеуші колоннаның өткізгіштігін анықтау үшін МК мамандары оны сійкес
- технологиялық сұйықтықтарды тасымалдауға арналған автоцистерналар;
- бригаданың құрал-жабдықтарын тасымалдауға арналған трейлерлер;
- жұмысшыларды тасымалдайтын автобустар;
- жұмысшыларға арналған вагон-үй;
- қондырғыларды, материалдарды, құрал-жабдықтарды жеткізетін автомобиль;
- геофизикалық қондырғылар (зертхана, көтергіш).
2.7. Қабатты сұйықпен жару
ҚСЖ қажетті құрал-жабдықтар МК мамандарымен ұңғыма алдындағы алаңда технологиялық
ҚСЖ процессі жұмыстық жобаға сәйкес қысым мен шығымға сәйкес
ҚСЖ қысымы ұңғыма түбінде Рз төмендегі формула бойынша анықталады:
Рз = Рг + Бр,
Мұндағы Бр - өнімді қабаттың жаруға шыдамдылық шегі, Рг
Қабатты жарған соң ұңғыманың қабылдауын көбейту мақсатында сұйықтық шығынын
Сыналаушы материалды айдап болған соң оны құбырлардың көлеміне сәйкес
ҚСЖ процесі кезінде СКҚ-ғы қысымдардың түсуін азайту мақсатында құбырдан
ҚСЖ барлық параметрлері (сорапты агрегаттардағы қысым, сұйықтық пен бекіткіш
2.7.1 ҚСЖ-дан кейін ұңғыманы меңгеру
Қысымды тарату біткен соң ұңғыма герметизациясы бұзылады да (егер
Ұңғымаға тереідік сорап қондырғысын түсіріп МК бригадасықорытынды жұмыстарды жасайды
Ұңғыманы тапсырумен қатар ҚСЖ-дың барлық құжаттары беріледі: акт, процестің
2.7.2. ҚСЖ кезінде қолданылатын материалдар.
ҚСЖ кезінде қолданылатын материалдарға жұмыстық сұйықтықтар мен бекіткіш материалдар
Жұмыстық сұйықтықтар
ҚСЖ жүргізу кезінде жұмыстық сұйықтық ретінде көмірсутек және су
ҚСЖ процесі кезінде төмендегідей жұмыстық сұйықтықтарды қолданады:
– көмірсутек негізді – газсыздандырылған мұнай, амбар мұнайы, қою
- су негізді – сульфит-спиртті барда, су, тұз қышқылының
- эмульсиялар – гидрофобты мұнайсулы, гидрофильді мұнайсулы, мұнай қышқылды
Әдетте, мұнай ұңғымаларында ҚСЖ жүргізуде жару сұйықтығы және сұйық-құм
Айдау ұңғымаларында жару сұйықтығы ретінде су қолданылады. Су негізді
Мұнай ұңғымаларында басу сұйықтығы ретінде мұнайдың өзін қолданады. Тұщы
Бекіткіш материалдар
Жарықтарды ұстатуға арналған бекіткіш материал ретінде аса төзімді материал
Пропанттың физика-химиялық қасиеттері
Көрсеткіш Өлшем бірлігі Мәні
Түйішіктерінің өлшемдері мм 0,42-0,84
Түйіршіктерінің орташа өлшемдері мм 0,71
Абсолютті тығыздығы кг/ м3 2650
Сығылуға беріктігі рsі 8000
Өткізгіштігі мкм2 0,121
Кеуектілігі %% 35
Сфералығы (Кромбейн бойынша)
0,8
Кремний мөлшері %% 98
ҚСЖ жүргізу барысында бекіткіш материалдан басқа жару сұйықтығын
2.8. ҚСЖ кезінде қолданылатын құрылғылар
ҚСЖ кезінде қолданылатын құрылғылар ретінде ҚСЖ арналған шағын комплекстер
Қолданылатын ШК өзара байланысқан өздігінен жүретін немесе тіркемелі агрегаттардың
- технологиялық құрылғыларды жұмыс орнына жеткізу;
- сұйық және сусымалы материалдарды уақытша сақтау;
- көп компонентті гетерогенді жұмыс сұйықтықтарын дайындау;
- гидравликалық қуаты жоғары сорапты қондырғылар көмегімен жұмыстық сұйықтықты
- технологиялық процестің жүру барысын құжаттау, бейнелеу және комплекс
- жұмысшылардың еңбегін қорғау және экологиялық қауіпсіздікті сақтау.
2.9. ҚСЖ құрамы және агрегаттардың қызметі
ҚСЖ құрамына келесідей құрылғылар мен агрегаттар кіреді:
сусымалы компоненттердің агрегаттары (СКА), сусымалы компоненттерді тасымалдауға, сақтауға және
жұмыстық сұйықтықты дайындау агрегаты (СДА), алдын-ала немесе ҚСЖ барысында
сорапты агрегаттар (НА-1050) – жұмыстық сұйықтықты ұңғымаға айдау үшін;
манифольдтар машинасы – комплекстің гидравликалық жүйесін тасымалдау және гирожаруға
автоматты басқару және бақылау жүйесінің машинасы (АББЖМ) – технологиялық
сұйық компоненттер агрегаттары (СҚА) жұмыс сұйықтығының сұйық компоненттерін сақтауға
Ұңғының параметрлері
Н = 1600м:
ДЭКС= 168мм
Һ=7м
РПЛ150Атм
РРАЗ=120Атм
Жару қысымын мына формула бойынша анықтаймыз
РРАЗ =РВТ- РПЛ+ОР
Мұндағы: РПЛ=150 Атм. – қабат қысымы;
GP = 15 Атм – жыныс қабатшаларының қысымы:
РВ.Г=
РВ.Г – тік таулы қысымы;
- таулы жыныстың орташа меншікті салмағы;
РРАЗ= 400-150+15=265 Атм
Мұндағы: - тәжірибелі коэффиценттті (
168 мм шегендеуші құбыр арқылы қабатты жару жүргізу мүмкіндігін
PУ
мұндағы: DH = 16.8см – пайдалану құбырының сыртқы
DВ =14,4см – шегендеуші құбырдың сыртқы диаметрі;
болат маркасының аққыштық шегі;
К=15 – беріктік қорының коэффицентті;
жару сұйығының меншікті қатысты салмағы;
Һ=168мм құбырдың үйкіліс арын шығыны;
L=1600м – шегендеуші құбырдың ұзындығы;
Құмтасығыш – сұйығын айдау, кезінде орташа шығынды 1300м3 /тәул
Ұңғы сағасындағы құмтасығыш – сұйығының тұтқырлығы
1750 м ұңғы тереңдікте 168мм құбыр орын шығынның кесте
Шығын
м3/тәул
864
1296
1728 0,303
0,69
1,23 1520
2280
3040 0,042
0,028
0,043 7,45
11,30
30,90 304
456
608 0,211
0,141
0,105 33
56
75 152
228
304 0,422
0,480
0,2311 74
113
152
Һ=56 м
1600 м тереңдікте орынның шығыны
Һ= =51
Ұңғы сағасындағы мүмкіндік қысымын анықтаймыз.
=
Құбырдың жоғарғы бөлігіндегі бұранданың беріктігі ұңғы сағасының мүмкіндік қысымына
2.4
мұндағы: РСТР = 136 т – С маркалы болаттан
К=1,5 – беріктік қордың коэффицентті;
G= 50т – шегендеуші құбыртаушы байланыстыру кезіндегі тартуы;
РУ
Екі алынған мағынаның РУ төменгісін аламыз
РУ = 246 АТМ кезіндегі түп маңы аймағындағы мүмкіндік
РРАЗ
Екі алынған мағынанның РЗАБ төменгісін аламыз
РЗАБ= 272,5 АТМ кезіндегі ұңғы
Сағасындағы мүмкіндік қысымы
РУ
Жару сұйығының көлемі 42,5 М3 VP=42.5М3
Құмтасығыш – сұйығының мөлшері
GП =19,5 т
Құмның контрецациясы – с құмтасығыш – сұйығының тұқырлығына және
С=170кг/м3
Құмтасығыш – сұйығының көлемін мына формула бойынша анақтаймыз
VЖ.П
Бастыру сұйығының көлемі
VПР
мұндағы: dВ – құбырдың ішкі диаметрі , құбырға түсірілген
К= 1,3 – сұйық көлемін жоғары көтеру коэффицентті;
VПР
Қабатты сұйықпен жару процессінің жүргізілуі уақытының ұзақтылығы
t = (VP+VЖ.П+VП.Р)/Q
мұндағы: Q= 3м3/мин жұмыс істеуші сұйықтың шығымы;
VP= 42.5м3 – жару сұйығының көлемі;
VЖ.П =70м3 – құмтасығыш – сұйығының көлемі;
VПР =5,8м3 – бастыру сұйығының көлемі;
t=(42.5+70+5.8)/3 =39мин
Көлденен жарықшщақтардың радиусын эмпирикалық формуласы бойынша табамыз
rТР
мұндағы: С=0,02 – эмпирикалық коэффицентті;
Q=900л/мин – жару сұйығының шығыны;
=50 – СПЗ жару сұйығының тұтқырлары;
tP=8 мин – жару сұйығының айдау уақыты;
R=0.05 Ә - жыныс өткізгіштігі;
r Тр
Көлденен жарықшақтардың өткізгіштігі мына формула бойынша анықталады
R ТР
мұндағы. =0,1см – жарықшақтың ені;
Түп маңы аймағындағы (өткізгіштік) шекарасының өткізгіштігі
R П.З
мұндағы: RП =0,05Ә - қабат өткізгіштігі;
h=7м – қабаттың тиімді қуаты;
=0,001м – жарықтықтың ені;
Барлық дренаждың жүйенің өткізгіштігі
RД.С
мұндағы: Rк- ұңғының тұтынушы ңұсқаның радиусы; (RK =250м деп
r КП мм =0,075м- түп маңы аймағындағы ұңғы
r ТР м - жарықшақтың радиусы;
Қабатты сұйықпен жарғаннан кейінгі ұңғы шығымының өсуін анықтаймыз Ұңғы
Q
мұндағы: K= 0.106 – дренажды жүйенің қабат өткізгіштігі;
h= 7 м немесе 700 см қабаттық тиімді қуаты;
Р = P ПЛ – Р ЗАБ= 150-120= 30
СПЗ – мұнайдың динамикалық тұтқырылығы;
RK=250 м – тұтынушы нұсқаның шартты радиусы;
r TP =5.7м – жарық шақтың радиусы;
Q /тәул
немесе Q= 28 тонна /тәул
Қабатты сұйықпен жару үшін қазіргі талабына сай жылжымалы кешен
Қабатты сұйықпен жаруда қолданылатын жылжымалы кешен түптің аймаққа әсер
Кешен қамтамасыз етеді:
1. технологиялық жабдықты жұмыс орнына жеткізу;
2. сұйық және сеппелі (шығын) материалдарын дайындау және уақытша
3. көпкомпонентті гиторегенді жұмыс қоспасын әзірлеу;
4. ұңғының түпаймағына үлкен гидравликалық қуаты бар сорапты қондырғылар
5. ҚСЖ процесін бақылауды және оның құжатталуы.
Негізгі пайдалану сипаттамалары:
1. Пропанттың қоспадағы максимальды концентарциясы.....1800 кг/м3
2. Ұңғы сағасында тудырылатын максимальды
жұмыс қысымы............................................................................99,5 Мпа
3. Ұңғы сағасына берілетін жұмыс сұйығы немесе
қоспаның шығыны..................................................................... 8м3/мин
Кешен қабатты жаруға қолданылады:
● миллидарси үлестен дарси және одан жоғары өткізгіштігі бар
● тереңдігі 5000 м айдау және пайдалану (өндіру) ұңғымаларында.
● көмірсутекті және су негізді гелді қолданғанда және оларды
Кешенді қолданғанда ұңғы шығымы 3,5 және одан да жоғары
Жоғарыланған шығым 3-5 жылға дейін сақталады.
Кешен құрамына кіреді:
1. ҚСЖ процесін бақылау және құжаттау машинасы 1
2. Сорапты агрегат
3. Қоспа дайындау агрегаты
4. Манифольдтер машинасы 1
5. Сеппелі компоненттер агрегаты 1
6. Тасымалдаушы қондырушы агрегаты 1 дана
7. Вертикалды (тік) цистерналар 6
СОРАПТЫ АГРЕГАТ
КАМАЗ шассиі
Берілген параментрлер бойынша өнімділік қысым, сорапты – компресорлық құбырларды
Агрегатты басқару 30 метр қашықтыққа дейін баратын пульт арқылы
Агрегат сыртан келетін энергия көздерін қажет етпейді.
Сорапты агрегат тапсырыс берушінің қажетіне қарай техникалық сипаттамасы әртүрлі
Техникалық сипаттамасы
ШАССИ ТИПІ
Сораптың жетегінің күштік блогы КАМАЗ -53228
Газтурбиналы қозғалтқыш
1 дана КАМАЗ-6522
ГТҚ-1250
2 дана
Беріліс өзгерту қорабы механикалық, планетарлық
жүктеулі қосулы тұрғанда
1 дана
Сорап Үшцилиндрлі сорап
Сораптан шығардағы максималды қуаты л. с. 1000 2000
Айдаудың максималды қысымы МПа 99,5 99,5
Агрегаттың қысымдағы бергіштігі: 850 кгс/см2 400 кгс/см2 м3/мин
Қысымды реттеудің қалыпты диапазоны МПа 30,0-99,5 30,0-99,5
Қысымға байланысты артық жүктелімнен сақтандыру Автоматты
Агрегаттың жұмысын басқару алыстан басқаратын пульті
Агрегаттың толық салмағы кгс 22 000 29 000
Қатты жабынды жолдардағы максималды жылдамдық км/сағ 80 80
Шассидің дөңгелекті формуласы
6 х 6 6 х 6
Агрегаттың өлшемдері ұзындығы мм 8 000 10 000
ені мм 3 000 2 600
биіктігі мм 3 550 3 500
АЛЫСТАН БАСҚАРУ, БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚҰЖАТТАУ МАШИНАСЫ
Арнайы автобус базасындағы моделі 42111 (КАМАЗ-43261 шассиі)
Қысым:
- құбыраралық кеңістікте ........................................ 0-16.0 МПа
- жоғары қысымды манифольда.............................. 0-160,0 МПа
- АПС агрегатының айдау коллекторында............. 0-2,5 МПа
Қоспа температурасы ............................................................ 0 - 100 град.С
Қоспаның берілуі ................................................................... 0 - 10 м3/мин
ТСК қоспасының концентрациясы................................... 100,0-2000,0 кГ/м3
Айдалған қоспаның жиынтық көлемі....................................0 - 240 м3
Техникалық сипаттамасы
Мәліметтер жинау компьютері
Қосымша компьютер
Баспаға шығару жабдығы Pentium III түріндегі
«Notebook»
Түрлі-түсті принтер
Сигналдарды өңдеу Аналогты-сандық
Программалық қамтамасыздандыру
Мәліметтерді жинау уақытының нақты масштабында
Жұмысшы-программалық қамтамасыздандыру және ұңғының процессорді моделдеу үшін арналған программалық
Байланыс жүйесі 12 сөйлесу қондырғысы мен батареяларды зарядтайтын
Қатты жабынды жолдардағы максималды жылдамдық 85 (км/сағ)
Шассидің дөңгелекті формуласы 4 х 4
Жылыту жүйесі:
1) негізгі
2) авариялық
автономды сұйықпен жылытудан
қозғалтқыштың сұйықпен суыту жүйесін негізгі жылыту жүйесіне қосудан
Машинаның толық салмағы
Агрегаттың өлшемдері:
ұзындығы
ені
биіктігі
8200
2500
3200
МАНИФОЛЬДТЕР МАШИНАСЫ
кран-манипулятор және жартылай жабдықталған КАМАЗ
отырғышы тартқышы базасында
Манифольдтер машинасы орын ауыстыру, тасымалдау, жабдықтарды монтаждау және демонтаждау,
Техникалық сипаттамасы
Жоғарғы қысымды монифольді:
жұмыс қысымы кгс/см2 1050
престеу қысымы кгс/см2 1310
Төменгі қысымды монифольді:
жұмыс қысымы кгс/см2
престеу қысымы кгс/см2 18
Ұштасатын сорапты агрегаттар саны дана 6
Кран-манипулятор
● 5,6 м-ге ұзартылғандағы жүк көтергіштігі кгс
● 2,08 м-ге ұзартылғандағы максималды жүк көтергіштігі
● максималды ұзартылуы мм
Агрегаттың толық салмағы = тартқыш + жартылай тіркеме
жоғарғы және төменгі қысымды
манифульдтермен қоса есептегендегі кг 22 000
Жартылай тіркемелі манифульдтермен қоса салмағы кг 14000
Қатты жабынды жолдардағы максималды жылдамдық км/сағ 60
Агрегат өлшемдері:
ұзындығы мм
ені
биіктігі мм
ҚОСПАНЫ ДАЙЫНДАУ АГРЕГАТЫ
толық приводты (жетекті) КАМАЗ-53228 шассиі
Агрегат қабатты сұйықпен жаруға арналған жылжымалы кешен құрамында пайдаланылады
Агрегат жұмыс сұйығы көмір сутегі негізгі және сонымен қатар
Жұмыс сұйығын дайындау цистернада, сонымен қатар ҚСЖ-ды өткізу барысында
Техникалық сипаттамасы
Қоспаның берілуі м3/мин 8-ге дейін
Қоспадағы пропан концентарциясы кг/м3 1800-ге дейін
Айдаудың жұмыс қысымы МПа 0,5
Қоспаға сұйық химреагенттерді беру 2 дозалық сорап
Дозалық сорап өнімдері л/мин 50-ге
Дозалық сораптың жұмыс қысымы МПа 1,5
Араластыру камерасының сыйымдылығы м3 0,3
Араластыру камерасының жетегі карданды (валдан
қуатты таңдау)
Сору сорабының жетегі реттелетін
гидроматор
Агрегат двигателінің (қозғалтқышының)
қуаты л.с.
Коллектордағы потрубкалар саны:
айдаудағы (Dy = 100 мм)
басқарылады
соратындағы (Dy = 100 мм)
басқарылатын
(дистанционды)
Қатты жабынды жолдардағы
максималды жылдамдық км/сағ 80
Агрегаттың толық салмағы кГс
Агрегаттың өлшемдері:
ұзындығы мм 8
ені мм
биіктігі мм 3
СЕППЕЛІ КОМПОНЕНТТЕР АГРЕГАТЫ
толық приводты КАМАЗ-53228 шассиі
Агрегат жабық кузовты жоғарғы люктер арқылы қатты сеппелі компоненттерді
Өнімділік жүктеуші қолмен ашылып жабылатын шеберлі (задвижка) ысырмалар арқылы
Техникалық сипаттамасы
Агрегаттың тасымалданатын жүкпен
бірге толық салмағы кг
Тасымалданатын жүк салмағы кг
Кузовтың көтерілу бұрышы град
Пропантты жүксіздендіру жылдамдығы Тс/мин 0-5 дейін
Қатты жабынды жолдардағы агрегаттың
максималды жылдамдығы км/сағ 80
Агрегаттың өлшемдері:
ұзындығы мм 8000
ені мм
биіктігі мм 3200
ТАСЫМАЛДАУШЫ-ҚОНДЫРУШЫ АГРЕГАТ (ТҚА)
толық жетекті КАМАЗ-53228 шассиі
Агрегат жер бетінде тігінен орналасқан цистерналарды өзінен-өзі тиеуге, комплектеуші
Агрегат цистерналарды коплектеуші базадан техникалық ауданға өткізуге (тасымалдауға) және
Техникалық сипаттамасы
Тасымалданатын цистерна салмағы кг 7500
Цистерна көлемі м3
Цистерна тік күйде және де тасымалдайтын күйге
жүктеу уақыты мин
Қатты жабынды жолдардағы максималды жылдамдық км/сағ 60
Агрегаттың толық салмағы:
цистернасыз кг 11500
цистернамен кг 19000
Агрегаттың өлшемдері:
ұзындығы мм 9500
ені мм
биіктігі мм 4500
Цистернаның өлшемдері:
диаметрі мм 3000
биіктігі қоршаусыз мм 6200
қоршаумен мм 7000
Шассидің дөңгелек формуласы 6 х 6
Кешен мұнай-газ өндірісінің территориясындағы грунттық ауданда орналасады.
Кешен уақытын әр жылы әр тәулігінде жұмыс істей алады.
ҚСЖ қолданылатын (жылжымалы кешен) сұйықпен жару жүргізу үшін орналасу
1-сурет. ҚСЖ арнайы техниканың тармақ бойынша орналастыру сүлбесі
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының ұйымдастыру
Мұнай кен орындарын игергенде қолданылатын негізгі шаруашылық бірлігі мұнайгаз
Қазіргі кездегі «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының құрамындағы МГӨБ-1 құрылымы
3.1.1 Негізгі және қосалқы өндірісті ұйымдастыру
«Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамы құрамында сегіз мұнай мен газ өндіру,
Қосалқы өндірістің ең маңызды міндеттері:
● негізгі өндірістік қорларды күту және қалыпты ұстау, оның
● кәсіпорын мен оның бөліктерін энергиямен және сумен, бумен
● керекті шикізат, материалдар мен дайын өнімді тасымалдау және
● мұнай мен газдың сапасын техникалық тұрғыда қадағалау.
Мұнайгаз өнеркәсібінде сондай-ақ осы саланың өзіне тән арнайы міндеттер
Қазіргі кәсіпорындардың негізгі қорлары миллиардтаған теңгелермен бағаланатын кезде
Мұнайгаз өнеркәсібі кәсіпорнының өндірістік-шаруашылық қимылының тиімділігі энергиямен, сумен жабдықта
Кәсіпшіліктерде скважиналарды күнделікті және жерасты жөндейді. Скважиналарды жерасты жөндеу
Күрделі жөндеу - істеп тұрған скважиналардың жұмыс қабілетін арттыру,
Мұнайгаз өндіру кәсіпорындарының ең маңызды міндеттерінің бірі - қабаттардың
3.1.2 Техникалық жабдықталу. Автоматтандыру мен телемеханикаландыру дәрежесі
Ортадан тепкіш сораптарды автоматтандыру үшін БМА-19 жергілікті автоматика блогы
● сорап агрегатын орталық бекеттен телебасқару;
● электрқозғалтқышты подшипниктер мен статор орамдары қызып кеткенде автоматты
● апаттық күй туралы орталық бекетке дабыл беру;
Сорап агрегаттарын автоматты бақылау және басқару келесі құралдар көмегімен
Проблеманың маңыздылығы өндірісті басқарудың мұнай және газ өндірудің негізгі
3.1.3 Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру
«Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының материалдық-техникалық жабдықталуы - бұл кәсіпорынның қалыпты
Материалдық-техникалық жабдықтаумен материалдық техникалық жабдықтау бөлімі айналысады, ол акционерлік
3.1.4 Кәсіпорын транспортын ұйымдастыру
Кәсіпорындар мен ұйымдардың жаңа шаруашылық жағдайларға өту кезеңінде транспорт
Мұнай кәсіпшіліктерінің жолсыз және жан-жаққа таралған жағдайында технологиялық транспортқа
● технологиялық транспорт және арнайы техника (ТТ және АТ)
● техникалық жабдықтауды, ТТ сенімді жұмыс қабілетін индустрияландыру;
● табиғи-климаттық жағдайы күрделі аудандарда пайдаланудың рационалды қорлары мен
Транспорттық шығындар кәсіпорын есеп қағаздарында жеке бапта көрсетілмеген, ол
3.1.5. Скважиналарды жөндеуді ұйымдастыру
2003 ж. «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамында 49 мұнай қорын, 8
Бір жөндеудің орташа ұзақтығы 48 сағат. Негізгі қорды жөндеудің
1 кесте - «Өзенмұнайгаз» АҚ бойынша жерасты жөндеу жұмыстарының
Жөндеу түрі Жөндеулер саны
Жоспар нақты
Өндіру қоры 8345 9084
Айдау қоры 933 1176
Барлығы 9278 10260
Негізгі жөндеудің орташа ұзақтығының созылуы өнімсіз уақыттың көптігімен түсіндіріледі,
3.2кесте- Жерасты жөндеу бригадаларының бос тұру уақыты
Бригаданың бос тұруы Бос тұрудың сағаттық ұзақтығы
1. Көтергіштерді жөндеу 3720
2. Техниканы күту 5918
3. Нұсқаулар күту 354
4. Табиғи жағдайларға байланысты 1778
5. Мұнай газ атқылау 1360
6. Құрал-жабдықтарды күту 1532
7. Жұмысқа шықпай қалу 1532
БАРЛЫҒЫ 16853
Бір жөндеудің орташа ұзақтығының созылуына басты себеп мұнайда парафиннің
3.3 кесте- Өзен кен орнында 2003 ж. скважиналарды жерасты
Жөндеу түрі Жөндеулер саны Ұзақтығы Бір
жөндеудің ұзақтығы
жоспар нақты
ШТС бойынша жұмыс 9059 344043 383383 42
Газлифт бойынша жұмыс 1 58 72 72
Фонтандық қор бойынша жұмыс 24 1401 1428 59
Айдау қоры бойынша жұмыс 1176 53164 59578 51
БАРЛЫҒЫ 10260 398666 444461 224
3.2. Өзен кен орнын игерудің жобалық және нақты техника-экономикалық
Өзен кен орнын игерудің жобалық және нақты техника-экономикалық көрсеткіштерін
1. Өзен кен орны қазіргі кезде игерудің кеш кезеңінде,
2. Мұнай өндіру көлемі, бұрғылаудан жаңа скважиналар енгізу, күрделі
3. Кен орнындағы құбырөткізгіштер мен жерүсті жабдықтардың тозуына байланысты
4. Кен орнын игерудің қазіргі жағдайынан алдыңғы қатарлы шешетін
3.3 Қабатты сұйықпен жаруды жылдық экономикалық
Қабатты сұйықпен жаруды 4АН – 700 агрегатымен бір ұңғыда
1. Қосымша мұнайдың көлемі мына формула бойынша анықталады.
Q=QФ - QT - QП -QP
мұндағы: QФ – іс шаралар өткізілгеннен кейінгі ұңғының тиімді
Шаралар өткізілгеннен кейінгі тұрақты артылған шығым
QФ =q2 *TЭ *КЭ
мұндағы: q2 – шаралар өткізілгеннен кейінгі ортатәулік мұнайдың шығымы,
ТЭ- пайдалану ұңғысының тиімді уақыты, күндер;
КЭ – пайдалану коэффицентті; КЭ=0,98
QФ=27,5*365*0,98=9836,75т
QT – шараларды өткізуге дейінгі болжамды мұнайды өндіру.
QT =q1*TЭ*КЭ
Мұндағы: q1 – шараларды өткізуге дейінгі ортатәулік мұнайдың шағымы,
QT = 3*365*0.98=1073.1т
QП – бір күнге дайындауға кеткен мұнайдың шығымы
QП =q1 T1
QП =3*1=3 т
QA – шарларды өткізуі кезінде мұнайдың шығыны
QA = 10т
Q= 9836.75-1073.1-3-10=8750.65 т
1. Қосымша күрделі қаржылар мына жабықтардың жалпы құнына тең
3.4 - кесте Жабдықтардың құны
Жабдықтардың атаулары Мың теңге
1. Жұмыс істеуші агрегаты 4АН- 700
10548
2. Блок монифольды 1БМ - 700
3456
3. Құмараластырғыш ЗПА
4500
4. Көмекші агрегаттар ЦА - 300
10080
5. ГАЗ – 63 автокөлігі
720
6. ПАКЕР
108
7. Якорь 36
8. Ұңғы сағасының арматурасы 1АУ-700
144
Барлығы 29592
Қосымша пайдалану шығындары қосымша мұнай өндіру шығындарымен және өндеу
1) Дайындау - аяқтау жұмыстардың құны
ШДҚ = a *t1*39
Мұндағы: а – жер асты жөндеудің жургізілген құны, теңге;
t1 – бригаданың жұмыс істеу уақыты; сағ;
ШДҚ =2520*48*39=4698749 теңге
2) Ұңғы зерттеуіне (өңдеуге дейінгі және кейінгі) кеткен шығындар
ШБ = G*t2+P2
Мұндағы: G – арнайы агрегаттың бір сағаттағы жұмыс құны
t2 – жұмыс уақыты, сағ;
P2 – партияны шақыру және оның ұңғыға дейінгі қайтып
ШБ = 247666,6*3+928,8=743928,7 теңге
Қабатты сұйықпен жаруға (ҚСЖ) кеткен шығындар
ШҚСЖ = ШСЖ+ШЭ+ШМ+ША
Мұндағы. ШСЖ = 14000000 теңге – сұйықпен жарудың құны;
ШЭ – электроэнергияның құны;
ШМ – материалдардың құны
ШМ - қондырғылардың амортизациясы
ЗПА құмараластырғышы 4,6 квт/сағ
Электроэнергияның 5,09 квт/сағ
ШЭ = 24*4,6*5,09=562 теңге
3.5 – кесте: ҚСЖ арналған материялардың құны;
Материалдардың атаулары
шығын
Құны теңге
Құм
3 тонна
2931
Су
53м3
1219
Мұнай
9 м3
141839
Асфальтит
0,5 м3
4672
ШМ= 2931+4672+141839+1219=150661 теңге
Ша
мұндағы: Na – амортизацияның мөлшері
СПЕР – баланстың құны
Ша1 = теңге
Ша2= теңге
Ша3= теңге
Ша4 = теңге
Ша5= теңге
Ша6= теңге
Ша7= теңге
Ша8= теңге
Ша= теңге
Шқсж= 14000000+562+150661+1875=14151410 теңге
3) Қосымша мұнайды шығару бойынша шығындар
ШҚМШ=(СЭЕД+СЭЕП)Q
Мұндағы: СЭ – 1 квт*сағ электроэнергияның құны,
ЕД - 1 т мұнайды өндіруге кеткен электроэнергияның
ЕП – 1 т мұнайды айдауға кеткен электроэнергияның шығыны,
ШҚМШ= (5,09*49+5,09*20)*8750,65=3073315,7 теңге
Қабатты сұйықпен жаруға кеткен негізгі пайдаланушы шығындар
Ш =ШДҚ+ШБ+ШҚСЖ+ШҚМШ
Ш =4698749+743928,7+14151410+3073315,7=22667402 тенге
Өндірілген мұнайдың қосымша өзіндік құны
ӨҚҚОС=
Сұйықпен жарудың жылдық экономикалық тиімділігі
Эжыл =QC – Ш
Мұндағы: С – 1т мұнайдың өзіндік құны С=
Эжыл=8750,65*6960-22667402=38237122 теңге
3.6 – кесте 2003ж. ҚСЖ жүргізілгеннен кейінгі жылдық экономикалық
Көрсеткіштер
1. Жылдық өндірілген мұнайдың көлемі, тонна
1073,1
2. Өндірілген мұнай көлемінің өсуі, тонна
8750,65
3. Күрделі қаржы, теңге
29592000
4. Қосымша күрделі қаржы, мың. теңге
295,92
5. Пайдаланушы шығындар, теңге
22667402
6. Өндірілген мұнайдың өзіндік құны, теңге тонна
6960
7. Өндірілген мұнайдың қосымша өзіндік құны
2590
8. Жылдық экономикалық тиімділігі, теңге
38237122
4 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Қауіпті және зиянды факторларды талдау
Аудан күрт континентальды климатымен жауын-шашынның аз мөлшерімен, суық, желді
Мұнайдың негізгі элементтері көміртегі мен сутегі. Мұнайдың қауіптілігі мен
Мұнай кәсіпшіліктерінің электрлендірілуінің жоғары деңгейі мен электр жабдықтарды пайдаланудың
Қабат қысымын көтеру жөніндегі жұмыстардың негізгі бөлігі ашық аспан
Суды дайындауда және айдағанда шоғырлы сорап станцияларында ЦНС–180–950 электрсораптарын
Су құбырларындағы тасымалдау қысымы 10–15 МПа, айдалатын судың температурасы
Өрттен қауіпсіздік қатынасында қабат қысымын көтеру цехы "Б"
4.1.1 Қорғау шаралары
Өндіріс ортасының метеорологиялық жағдайларын өлшеу үшін термометрлер, термоградусниктер ауа
Қабат қысымын көтеру цехында қыста бумен жылыту жүйесі, блоктың
Сорап станцияларында қабырғаларды, төбелерді дыбыс
Электр тоғымен жұмысты қауіпсіздендіру үшін
Жерге қосу үлкен кернеудегі жабдықтың
Жобада телефон байланысы мен электрлік
"Өзенмұнайгаз" АҚ жанында арнайы мамандандырылған өрт
4.2 Термохимиялық әсер ету кезіндегі қауіпсіздік әдістері.
Мұнайдың құрамында парафиннің, асфальтендердің және шайырдың
Термогазохимиялық әсер ету әдісін енгізу, жарғыш зарядын АДС (аккумулятор
Өндірісте ұңғының түп аймағына термогазохимиялық әсер
АДС зарядтарын иницирлеу үшін электрлық импульсті беруді геофизикалық партияның
Өнімді қабаттардың бір метрін өңдеу үшін, есептеу негізінде және
Термогазохимиялық әсер етуді жүргізу алдында орнатылатын ЗП – 350
Өзен кен орнындағы орташа қысымы 22,О МПа (220атм) ұңғының
Ргидр = 2400х 1,0 = 24, ОМПа ( 240
Бұл өлшем Ргидр ұңғының түп аймағына термогазохимиялық әсер етуді
Осының әсерінен ұңғыдағы сұйық төмендейді, гидростатикалық қысым қабат
Сондықтан басу сұйығын ауырлату қажет, ол үшін мына формуланы
Sсұй = ;
Мұнда: Sсұй - сұйық тығыздығы
Р – жартылай қабат қысымы
Н – Ұңғы тереңдігі – 1,375 т/м3 аламыз.
Яғни, мұнай, газ шығуын алдын – алу үшін және
Ауырлату үшін әртүрлі минералдарды қолданады. Ауырлатқыштар түрінде көбінесе барит
4.3 Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі бойынша шешімдер
Еңбектің қауіпсіз жағдайын қамтамасыз етуге және зиянды, жарылғыш-жанғыш заттардың
Объектіні пайдалануға тапсырғаннан кейін құбар қалыңдығының өзгеруіне, жер бетіндегі
Технологиялық жүйелерде апаттардың алдын алу және оның дамуына жол
Парафин шөгінділерінің сыйымдылықтары шекті жоғары деңгей дабылдарымен жабдықталған.
Коррозия және парафин шөгінділері ингибиторларын, метанол ертінділерін дайындау жұмысшының
Коррозия және парафин шөгінділері ингибиторларына арналған сыйымдылықтар күн сәулесінің
Зиянда, жарылу және өртену қаупі бар заттар бөлмелерден желдету
Жарылу және өртену қаупі бар бөлмелерде және сыртқы қондырғыларда
Автоматты көбікпен өрт сөндіру келесілерде қарастырылған: конденсат, коррозия және
Жоғары қысыммен жұмыс жасайтын аппараттармен жабдықтар сақтандырғыш клапандармен, ілмек
Парафин шөгінділері ингибиторларын сақтайтын резервуарлармен сыйымдылықтар зиянды заттардың төгілуін
Жұмыс орнына жақын және жұмысшы өткедерде орналастырылған сыртқы температурасы
Ашық сораптық жабдықтар сораптармен жұмысшыларды күн радиациясынан, шаңнан, құм
Парафин шөгінділері ингибиторларын айдау компрессорлары шуының деңгейі – 85дБ,
Парафин шөгінділері ингибиторларын айдау ортадан тепкіш сораптары білігінің дірілдеу
Технологиялық жабдықтардан болатын дірілмен шуды азайту үшін шуылдайтын және
Апат нәтижесінда адамға зиянды және қаупі заттардың әсері болуы
Технологиялық қондырғылардың әрбір алаңдарының екі жағында ұнтақпен өрт сөндіргіштер,
4.3.1 Өртпен газды анықтау
Өртпен газды анықтау жүйесінің міндеті от немесе газ шығуын
Өртті анықтау аспаптары өрттің пайда болуы қондырғыға үлкен қауіп
Өртті анықтау жүйесінің мақсаты:
- өртті дер кезінде анықтау;
- жұмысшыларға қауіп туралы хабар беру;
- апаттық тоқтату жүйесін іске қосу;
- өрт сөндіру және өрттен қорғау жүйелерін іске қосу;
Өрт детекторлары өрттің алғашқы белгілерін анықтау үшін әрбір алаң
Өрт детекторларын орналастыруда келесілер ескерілген:
- желдету ауасы ағынының сипаттамасы;
- ыстық жанғыш газдардың күтілетін ағысы;
- біліктермен, жабдықтармен немесе құбырлармен экрандау;
- технологиялық жүйелерді пішіндеу;
- технологиялық қызмет көрсету және сынау үшін байланыстар;
Сызықтық жылулық детекторлар ашық алаңдарда орналастырылған қауіпті ыдыстармен сораптарда
Апаттық дабылдарды қолмен іске қосу пункттері алаңның барлық жерінде
Тұрақты анықтау жүйелері “Өрт дабылдарымен газ анықтағыштардың орналасуы” сызбасында
Газ анықтау жүйесі келесілерге мүмкіндік береді:
- улы газдарды анықтау және жұмысшыларға қауіп туралы хабар
- барлық территорияда дыбыстық дабылды қамтамасыз ету;
- жылу және желдету жүйелерін апаттық тоқтатуды жүзеге асыру;
- апаттық тоқтату жүйесінің алдын алу шараларын іске асыру
Улы газдарды анықтау алаңның барлық жерінде орналастырылған жылжымайтын H2S
Әкімшілік бөлмелерде ауаның иондалған детекторлары және жылулық СП-детекторлар қолданылады.
Отпен газға арналған дисплейде графикалық имитатор PLC бақылау жүйесінің
Бақылау жүйесінің артық батареялары және зарядтау жүйесі бар бұл
5. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
Өзен кен орнындағы кәсіпшіліктің, газ өңдеуші заводтың және көмекші
5.1.1 Атмосферадағы әсер ету
Қазақстан Республикасында отызға жуық мұнайы жоғары парафинді кен орындар
5.1.2 Гидросфераға әсер ету
Жер бетіндегі және жер астындағы суларына зиянды
1) парафин шөгінділерінің ингибиторларын айдағанда скважина қабырғасының саңылауларынан химиялық
2) тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған өндірістік және тұрмыстық бұралқы
3) жер бетіндегі бұралқы сулар;
4) құрғатылған бұралқы сулар;
5) апаттық лақтырулар және бұралқы сулардың жиналуы;
6) сыйымдылықтардан, құбыр желілерінен және басқа құрылымдардан улы сұйық
7) сулы объектілердің және рельефтердің бетіне тұнатын зиянды заттардың
8) апаттық шығарынды тастау (мұнайды, газды тазалау өнімдерінің, реагенттердің
9) материалдармен қалдықтарды сақтау орындары, кәсіпорынның өндірістік алаңдарының шегінде
10) ұйымдастырылмаған қалдықтар үйінділері.
5.1.3 Литосфераға әсері (топыраққа және жер қойнауына)
Региональды сейсмикамен, шөгумен және жарықтардың қалыптасумен байланысты жерлерді бұзумен
Кәсіпшілік аймағында топырақ жабынының антропегендік нашарлау қарқындылығының үш дәрежесі
- топырықтың әлсіз нашарлануы-5см. Тереңдікке профилінің бұзылуы;
- топырықтың орташа нашарлануы – кен орнының басым бөлігі
- топырықтың өте қауіпті нашарлануы – көлік жолдары, амбарды,
Топырақ мұнай өнімдерімен және радионуклиндермен ластанып әлсіз және күшті
Мұнай өндірісі Каспий теңізіне зиянды әсер етеді, себебі ол
5.2 Ұйымдастырылған шаралар.
Қазақстан Республикасында қоршаған ортаны қорғау туралы
Заңда қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны
5.3 Техникалық шаралар
5.3.1 Атмосфераны қорғау
Жобада атмосфераның ластануын шектеу үшін келесі негізгі технлогиялық шешімдер
ТУ–39 – РК 1168001 – 97- ге сәйкесті тәулікте
- тауарлық мұнайда 10ррм – нен артық емес,
- құрғақ газда екі г/100нм3 шамасында, меркаптандар 3,6/100нм;
- меркаптанды күкірт ( ШФЛУ ) – да 0,025%,
- күкіртсутектің мөлшері 0,003%;
- этанды фракциялар 0,003%-н артық емес;
- тауарлық күкіртте 10ррт–н артық емес;
Атмосферада түтінінің жайылу жағдайын қамтамасыз ету үшін парафинді ерітуге
Парафинмен күресудің түрлі тәсілдерін қолдану барысында атмосфералық ауаны
- парафинді еріту үшін ыстық мұнай, бу айдау және
- парафин шөгінділері ингибиторларын сақтайтын сыйымдылықтар (булану, төгілу);
- парафин шөгінділері ингибиторларын айдайтын құбырлардағы және олардың бұрандалы
Парафинмен күресудің әртүрлі тәсілдерін қолдануда атмосфераны тиімді қорғау шараларына
- жоғары парафинді мұнайды айдайтын магистралды құбыр желілеріне әрбір
- парафин шөгінділері ингибиторларын дайындауда және скважинаға немесе құбыр
- қолданылатын ингибиторлық материалдардың төгілуін болдырмау және парафин қалдықтарын
5.3.2 Өнеркәсіпорындарының қауіп санатын анықтау.
Өнеркәсіпорындарының қауіп санатын есептеу "Атмосфераға шығаратын ЛЗ-дың массасы
Қауіп санатын (ӨҚС) келесі теңдеуден шығарады:
ӨҚС=
мұндағы Мі – шығарынды і – заттың масасы,
ШРКі – і – заттың орташа тәуліктік ШРК, мг/м3;
n-өнеркәсіпорындармен шығарылатын ЛЗ-дың мөлшері:
αі -бұл шексіз мөлшері, і – затпен күкіртті газдың
1-ші кесте – Қауіптілік класы әртүрлі заттар үшін
αі – мөлшері
Тұрақты
αі 1
1,7 1,3
ӨҚС–тың мөлшері бойынша өнеркәсіпорнында 4 қауіп санатына бөлінеді, олар
2–ші кесте- Өнеркәсіпорындардың қауіп санаты бойынша топтамасы
Өнеркәсіп
орнының қауіп санаты ӨҚС мәндері Ескертулер
1 ӨІС >106 Өнеркәсіпорындардың жалпы шығындарының құрамында
2 106 > ӨІС> 104 Бір немесе бірнеше л3-дың
3 104> ӨІС > 103 Көп мөлшерлі топ, өнеркәсіпорындарының
4 ӨІС< 103 ЛЗ-ды аз шығаратын кіші
Өнеркәсіпорындарының шығындары
қаланың жалпы шығындарының 1-5%
құрайды.
Шығарылатын заттардың Мі/ШҚКі

Ұқсас жұмыстар

---

Мұнай мен табиғи газды игеру

---

Отын - энергетикалық ресурстар

---

Қазақстан кен орындарының әлемдегі және экономикадағы орны

---

Қазақстанның мұнай-газ потенциалы

---

Әлемдік мұнай әлемдік үлесі өндірісіндегі үлесі

---

Қазақстан Республикасының мұнай газ саласының қазіргі жағдайы

---

Республикада мұнай және газды өндірудің қазіргі және болжамдық көлемі

---

Каспий теңізі жағалауындағы елдердің мұнай – газ проблемалары

---

Отын энергетикалық кешені

---

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МҰНАЙ – ГАЗ САЛАСЫНЫҢ АЛҒАШҚЫ КЕЗЕҢІМЕН ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ

---