Зерттеу жұмысының жалпы сипаттамасы
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
Қажетті қорғану
Аса (мәжбүрлі) қажеттілік
Жедел-іздестіру шараларын жүзеге асыру
Қылмыс жасаған адамды ұстағанда зиян келтіру
Орынды тәуекел
Күштеп немесе психикалық мәжбүрлеу
Бұйрықты немесе өкімді орындау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша А
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының жалпы сипаттамасы. Қазіргі заманда барлық елдерде адамдардың
Елбасы Н.Ә.Назарбаев елдің тыныштығы, бейбітшілігі мықты болсын деп, қоғамда
Адамның, азаматтың, тұлғаның жасалған қылмыстық іс-әрекетке қатыстылығының бар-жоғын анықтаудың
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Курстық жұмыс барысында іс-әрекеттің қылмыс екендігін
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеті. Курсттық жұмыстың негізгі мақсаты
Зерттеу жұмысының нысаны. Іс-әрекеттің қылмыстылығын жоятын жағдайлардың адамның нақты
Зерттеу жұмысының пәні. Курсттық жұмыстың негізгі көтерген мәселесі –іс-әрекеттің
Зерттеу жұмысының теориялық және методологиялық негізі. Курсттық жұмыс жазу
Зерттеу жұмысының әдіс-тәсілдері. Курсттық жұмыс жазу барысында негізгі жалпылау,
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы мен нәтижелері. Бұл курсттық жұмыстың
Зерттеу жұмысының теориялық және практикалық мәнділігі. Бұл курсттық жұмыстағы
1 ҚАЖЕТТІ ҚОРҒАНУ
Еліміздің қылмыстық-құқық теориясында ғылыми доктринада, қылмыстық іс-әрекетті жоятын мән-жайлардың
1997 жылдың 16-шілдесінде қабылданған Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде тұңғыш
Кеңірек қарастырсақ, қажетті қорғану, қол сұғушылық жасаған адамды ұстау
Қоғамға қауіпті қол сұғушылықтан құтылу мүмкіндігі болса да, немесе
Қажетті қорғану қылмыспен күресуде маңызды және тиімді әдістердің бірі
Қажетті қорғану – әрбір адамның заңды және заңмен көтермеленетін
Әсіресе адамның өміріне, денсаулыққа, қоғамдық тәртіпке, меншікке қарсы қылмыстарға
Қажетті қорғану кейбір мүдделердің заңды бұзылуына, атап айтқанда заңды
Қажетті қорғанудың екінші тағы бір маңызды шарты қол сұғушылық
Болады-ау деген шабуыл көзге көрінген жағдайда оған қарсы шабуыл
Қажетті қорғанудың келесі үшінші шарты қол сұғушылық шын мәнінде
Қорғау қол сұғушыға белгілі бір зиян келтіру жолымен жүзеге
Қорғауға құқықпен қорғалатын ұжымдық, жеке меншіктік, өзінің және басқаның
Қорғау қажеттіліктің шегінен аспауы тиіс. Қылмыстық заң көп уақытқа
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 32-бабының 3 бөлігінде былай көрсетілген:
Жалған қорғану.
Қажетті қорғанудан басқа жалған қорғану деген түсінік бар.
Ол қорғанушыға мына төмендегідей мән-жайға байланысты тууы мүмкін.
Қорғанушы жәбірленушінің қоғамға қауіпті емес әрекетін қоғамға қауіпті деп
Қол сұғушылық, қиянат келтіретін тұлға ретінде басқа бір тұлғаны
Жалған қорғану - қоғамға қауіпті әрекет, яғни жалған қорғануды
Қажетті қорғанудан жалған қорғануды ажырата білудің маңызы ерекше. Жалған
Жалған қорғану қорғанушының әртүрлі объективтік жағдайларға байланысты істелген қатесі
Жалған қорғану – қоғамға қауіпті әрекет.
Жалған қорғануды жүзеге асырған адам кінәлі деп танылып, қылмыстық
Жалған қорғануды нақты төнген шын қауіпті тойтарудығы сияқты зиян
Қазақстан Республикасының Жоғарға Сотының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы №7
Қажетті қорғанудың шегінен шыққан үшін қылмыстық жауаптылық және одан
Қылмыстық кодекстің 32-бабының 3-бөлігіне сәйкес қол сұғушыға анық шектен
қорғанушының құқығы мен заңды мүддесі
басқа бір тұлға мен оның заңды мүддесі
қоғамның мүддесі
мемлекет мүддесі
Заң қиянаттың қаупі мен сипатына қорғанудың сөзсіз сәйкес келмеуін
Егер қорғанушы қиянаттың қаупі мен сипатына нақты жағдайда сөзсіз
Мысалы: Асаубаев деген азамат қажетті қорғану шегінен асып кеткен
Қорғанушы шегінде немесе одан асып, әрекет істеді ме деген
Қазақстан Республикасы Жоғары Сотының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы №7
Сонымен қажетті қорғанудың шегінен асып кеткендік деп танылуы үшін
Заңда қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіргендігі
Заңның мазмұнына сай қорғануды заңға сыйымды деп тану үшін
Қажетті қорғану туралы заңдарды қолдану туралы:
Қазақстан Республикасы қылмыстық заңдарының өзгеруіне байланысты, қажетті қорғану туралы
Қажетті қорғану - әр адамның өміріне, денсаулығына, мүлкіне, тұрғын
Барлық адамдардың кәсіби немесе өзге де арнаулы даярлығына және
Адамды қажетті қорғаныс жағдайында болды деп тану үшін қоғамға
Адам одан қорғануға құқылы қол сұғушылық қасақана және абайсызда
Шабуыл жасаушының қасақана немесе абайсыз әрекеттерімен зиян келтіріліп болғанда
Қылмыстың формальды жағынан белгілері бар, бірақ маңызының шамалығына қарай
Қажетті қорғануды жалған қорғанудан ажырата білу қажет. Жалған қорғану
Шындығында қоғамға қауіпті қол сұғушылық жасамаған, бірақ қорғанушының пікірінше
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 32-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, қоғамға
Қол сұғушылықтың сипатына баға берген кезде шабуыл жасаушының әрекеттерінің
Қорғанудың қол сұғушылықтың сипаты мен қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес
Шабуыл жасау мен қорғанудың сәйкестігін бағалағанда қажетті қорғану арқылы
Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдары қажетті қорғану кезінде келтірілген кез-келген
Қылмыстық кодекстің 99-бабында (қажетті қорғану шегінен шығу кезінде кісі
Қажетті қорғану кезінде, бірақ оның шегінен шығу арқылы жасалған
Шабуылға ұшыраған және қажетті қорғану кезінде қол сұғушыға зиян
Қорғанушы қорқу, үрейлену немесе сасқалақтау жағдайында болды ма, оның
Шабуыл жасаушыға келтірілген зиянды бағалау кезінде қорғанушы адам қол
Қажетті қорғану шегінен шығу кезінде кісі өлтіру, денсаулыққа ауыр
Қажетті қорғану шегінен шығу кезінде қасақана кісі өлтіру немесе
Сотталушының қорғану жағдайында қылмыс жасағаны анықталғаннан кейін, сот үкімі
Қажетті қорғанудың шегінен шығу кезінде жасалған қылмыстар туралы істерді
Қажетті қорғану шегінен шығу кезінде жасалған қылмыстарға қатысты азаматтық
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық
Қажетті қорғануда қиянат жасаушыға келтірілген зиян, тойтарылған зияннан көп
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 жылы 30 тамыз (кейінгі өзгертулер
2 АСА ҚАЖЕТТІЛІК
Қажетті қорғану мен аса қажеттілік бір-біріне ұқсас болып келеді.
Төнген қауіптің сипаты мен дәрежесіне және қауіптің жойылған жағдайына
Аса қажеттілікте қауіп құқықтық норма қорғайтын белгілі бір мүддеге
Объективтік жағынан алғанда аса қажеттілік көп жағдайларда әрекет арқылы,
Аса қажеттілікті қолдану жеке адамның немесе басқа адамдардың өміріне,
Бірінші шарт: нақтылы қауіп қылмыстық заң қорғайтын мүддеге тікелей
Аса қажеттілік актісін қолдануға адамның қоғамға қауіпті іс-әрекеті жасауы
Үшінші шарт: Аса қажеттілік болу үшін келтірілген зиянның мөлшері
Абайсыздық пен аса қажеттіліктің шегінен шығу қылмыс болып саналмайды.
Аса қажеттілік те қажетті қорғану сияқты заңды және қоғамға
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі, 1997 жылы 16 шілде (кейінгі
3 ЖЕДЕЛ-ІЗДЕСТІРУ ШАРАЛАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
Іс-әрекеттің қылмыстылығын жоятын бұл мән-жай Қазақстан Республикасында 2001 жылғы
Осы баптың бірінші бөлігінің ережелері адамның өміріне немесе денсаулығына
Жедел-іздестіру шараларын жүзеге асыру үшін осы көрсетілген заңның 10-бабында
Жедел-іздестіруге осы заңның 11-бабында керсетілген шараларды жүзеге асыру ғана
Жедел-іздестіру шараларының субъектілері Қылмыстық кодекстің 34-1-бабының 1-бөлігінде нақты атап
Жедел-іздестіру шараларын жүзеге асыру:
— адам, қоғам, мемлекет мүддесіне қауіпті іс-әрекет бір топ,
— мұндай қауіпті іс-әрекет нақты орын алса;
— құқык, қорғау мүдделеріне келтірілген зиян аталған қылмыстармен келтірілген
— мұндай қылмыс жасаған адамдарды өзге тәсілмен әшкере-леу мүмкін
Жедел-іздестіру шараларын жүзеге асырудың қолданылмайтын жағдайы ҚК-нің 34-1-бабының 2-бөлігікде
Заңға сәйкес жедел-іздестіру шаралары заңмен белгіленген мерзімде ғана жүзеге
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Оқулық. - Өнд.
4 ҚЫЛМЫС ЖАСАҒАН АДАМДЫ ҰСТАҒАНДА ЗИЯН КЕЛТІРУ
Қылмыс істеген адамды ұстау - қылмыстылықпен күресудің негізгі элементгерінің
Қол сұғушылық жасаған адамды ұстауға бұған арнаулы уәкілеттігі бар
Өйткені қылмыскерді ұстағанда оның жеке өзіне, мүліктік мүддесіне зиян
Қылмыс істеген адамды ұстағанда зиян келтірудің дұрыстығын анықтаудағы мән-жайлар
Қылмыскерді ұстаудың негізі болып оның біткен немесе аяқталмаған қылмысты
Бұл жерде ескеретін жайт, қылмыскер деп қасақана немесе абайсыздықпен
Қылмыстык іс жүргізу кодексінің талаптарына сәйкес қылмыс істеді деп
а) бұл адамның қылмыс істеп жатқан үстінен шықса немесе
б) көзімен керген адамды, соның ішінде жәбірленуші де қылмысты
в) сезікті адамның өзінде немесе киімінде өз қасында немесе
Қылмыскерді ұстаудың сөзсіз негіздері болып оның тұтқыннан, қамаудан, жаза
Қылмыскерді ұстау деп негізінен ол адамның қылмыс істеп жатқан
Қылмыс істеген адамды ұстаған кезде зиян үшінші жаққа емес,
Зиян келтіру кейбір жағдайларда ұсталатын қылмыскердің карулануына, қылмыс істеген
Қол сұғушылық жасаған адамды ұстау адамға келтірілген зиян жағдай
а) істелген қылмыстың қаупінің сипаты мен дәрежесіне сай емес
б) ұстау жағдайына сөзсіз сәйкес келмеуі салдарынан кісіге қажетсіз,
Қылмыскерді ұстаудың қажетті қорғану мен аса қажеттіліктен өзгешеліктері мынандай:
а) қажетті қорғану тікелей төніп тұрған нақты қиянатты той-таруда
б) қажетті қорғанудың мақсаты — қылмысты тойтару, қылмыскерді ұстауда
в) аса қажеттілікте келтірілген залалдың мөлшері тойтарылған залал мөлшерінен
Қайыржанов Е.П. Уголовное право Республики Казахстан (Общая часть). Алматы,
5 ОРЫНДЫ ТӘУЕКЕЛ
Қылмыстық кодекстің 35-бабында әлеуметтік пайдалы мақсатқа қол жеткізу үшін
Егер ол адамдардың өміріне, денсаулығына керінеу қатер төндіретін, экологиялық
Заңға сәйкес орынды тәуекелге байланысты әрекеттер екі түрлі шартқа
Бірінші топқа тәуекел әрекеттерін қолдануға негіз болатын шарттар, ал
Тәуекел әрекеттерін қолдануға медицина, ғылым, техника, мәдениет, шаруашылық саласы
Қажеттілік қоғам, мемлекет алдына қойылған маңызды міндеттерді шешуден де
Тәуекел әрекеттері кейде кездейсоқ жағдайларға байланысты да қолданылады. Мысалы,
Қылмыс болып табылмайтын тәуекелді қолдануға байланысты шарттар да теорияда
Егер тәуекел күні бұрын экологиялық қауіптің болуына немесе адамдардың
Төртінші шарт, тәуекелді қолданған адам заң қорғайтын мүдделерге зиян
Бесінші шарт, орынды тәуекел алға қойған мақсатқа тәуекелге байланыссыз
Жоғарыда айтылған шарттардың біреуі жоқ болған жағдайда тәуекел орывды
Трайнин А.Н. Общее учение о составе преступления. М.1957.
6 КҮШТЕП НЕМЕСЕ ПСИХИКАЛЫҚ МӘЖБҮРЛЕУ
Жаңа Қылмыстық кодекстің 36-бабының 1-бөлігіне сәйкес егер күштеп мәжбүрлеудің
Күштеу — бұл белгілі бір әрекетгі істеуге мәжбүрлеу [11,
36-баптың 2-бөлігінде мәжбүрлеудің екі түрі — психикалық мәжбүрлеудің, сондай-ақ
Брайнин Я.М. Уголовная ответственность и ее основание в советском
7 БҰЙРЫҚТЫ НЕМЕСЕ ӨКІМДІ ОРЫНДАУ
Қылмыстық кодекстің 37-бабында «Өзі үшін міндетгі бұйрықты немесе өкімді
Құқылық табиғатына сәйкес міндетгі бұйрықты орындау қылмысты әрекетке жатпайды.
ҚОРЫТЫНДЫ
Әрбір азаматтың конституциялық борышы — қоғамддық қатынастарды қылмыстық жолмен
Осы аталған жағдайларда істелген әрекет немесе әрекетсіздік сырттай қылмыс
Бүгінгі елдің, жастардың, егеменді еліміздің жас қырандарының басты мақсаты
Осы курстық жұмыстың негізгі мақсаты іс-әрекеттің қылмыс екенің жоятын
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 жылы 30 тамыз (кейінгі өзгертулер
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі, 1997 жылы 16 шілде (кейінгі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Оқулық. - Өнд.
Әбілезов Е.Т. Қазақстанның қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім. – Алматы:
Поленов Г.Ф. Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть: учебное
Қайыржанов Е.П. Уголовное право Республики Казахстан (Общая часть). Алматы,
Трайнин А.Н. Общее учение о составе преступления. М.1957.
«Заң және жаман» қоғамдық-саяси, ғылыми-құқықтық журнал
«Заңгер» ҚР-ның құқық жаршысы
Қазақстан Республикасы Конституциясының түсіндірме сөздігі.
Сапаргалиев Г.С. Заң терминдерінің сөздігі. Алматы: «Жеті жарғы»,
1996 ж.
Брайнин Я.М. Уголовная ответственность и ее основание в советском
Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан //Под. ред. И.И.Рогова,
Қазақстан Республикасының Жоғарғы сотының бюллетені. № 12, 2007.
Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть. – Алматы: «Жеті
Қазақстан Республикасы Жоғары сотының бюллетені. № 6, 1999.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Алматы: Жеті жарғы,
Парасат журналы 2004-2005 ж.ж.
Наумов А.В. Уголовное право. Общая часть: Курс лекций. М.,
Булгаков Д.А. Мемлекет және құқық теориясы. Оқу құралы; Алматы;
Жамбылов Д. Саясаттану. Оқулық; Алматы; Жеті жарғы, 2003 ж.
Нысанбаев Ә., Қазақстан. Демократия. Рухани жаңару. – Казахстан. Демократия.
Журнал «Саясат», «Чиновничество в постсоциалистическом обществе: опыт предварительного анализа»
ҚОСЫМША А
45
Артпедагогика
Бастауыш мектеп оқушыларының экономикалық тәрбиесі
Жұмысты жетекшіге қол қоюға ұсыну
Оқу практиканың бағдарламасы
Солтүстік Бозащы кен орнында өндірістік тәжірибе есебі
Дипломалды практика бағдарламасы
Өндірістік практика бағдарламасы
Болашақ бастауыш сынып мұғалімінің басқарушылық құзыреттілігін қалыптастыру
Педагогика пәні бойынша бағдарлама
Жақ ұғымы және жіктеу есімдіктері