ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КЕЛІССӨЗДЕР РӨЛІ
Жоспары
КІРІСПЕ ...............................3-5
ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КЕЛІССӨЗДЕРДІ ЖҮРГІЗУ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Келіссөздерді жүргізу әдістері және олардың
1.2 Келіссөздер жүргізудегі үшінші тараптың
1.3 Дипломатиялық қабылдаулар -дипломатиялық келіссөздер
ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КЕЛІССӨЗДЕРДІҢ РӨЛІ
2.1Дипломат сұхбаты келіссөздердің қайнар көзі
2.2 Конфликттерді шешудің келіссөздік жолы: batna
2.3 Конфликттерді реттеудің негізгі принциптері
2.4 Келіссөздердің қорытынды құжаттары.........................23-24
ҚОРЫТЫНДЫ............25-26
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.......27
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Келіссөздер – дипломатиялық қызметтің негізгі формаларының бірі
Мемлекеттердің сыртқы саясатының ерекше сипаттамасына дипломатиялық келіссөздерді жүзеге асыру
Қазіргі Қазақстан дипломатиясының шарықтауында дипломатиялық келіссөздер
Зерттеудің мақсаты. Келіссөздердің дипломатиялық қызметтегі негізгі формаларының
Зерттеудің міндеті :
Келіссөздерді жүргізу әдістері және олардың тактикаларының
Келіссөздер жүргізудегі үшінші тараптың рөлін анықтау
Дипломатиялық қабылдаулар -дипломатиялық келіссөздер формасы
Дипломат сұхбаты келіссөздердің қайнар көзі
Конфликттерді шешудің келіссөздік жолын сараптау;
Конфликттерді реттеудің негізгі принциптері мен
Келіссөздердің қорытынды құжаттарына мысал көрсету.
Зерттеудің деректік көзі. Курстық жұмысты
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Курстық жұмысты жазу
В.И.Поповтың «В.И.Поповтың лекциялар курсы ретінде жазлыған «Современная дипломатия: теория
Захарова Л.М. Коновалова А.А. өзінің «Основы дипломатической и
Зерттеудің әдістемелік негізі. Бұл курстық
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және
1. Дипломатиялық келіссөздерді жүргізу негіздері
1.1 Келіссөздерді жүргізу әдістері және олардың
Халықаралық келіссөздері үш тактикалық түрге бөлінеді:
бастапқы позиция келіссөз басында болады, сосын
келіссөздер барысында бастапқы позиция өзгеріссіз қалады, алайда соңғы
бастапқы позиция өзгермейді және келісімді басқа мүшелер
Бірінші позицияда, бастапқы позиция асырмалы болуы мүмкін, ал ол
Америка зерттеушілері Р.Фишер мен У.
Қатаң кезде келіссөзшілер қарсыласушылар ретінде қарастырылады, ал
Жұмсақ әдіс қатаң әдіске қарама-қайшы болады. Ондай нұсқада
Екі жүріс тиімді және конструктивті емес немесе қабылданған шешімдер
Ең нәтижелі әдіс принципиалды жүріс болып табылады, онда саудаласу
Келіссөздер қалай табысты бола алады?
Біріншіден, мүшелер тек өзінің ғана емес, сондай-ақ партнердің
Екіншіден, принципиалды әдіс адамдардың проблемалардан бөлек болуын, адамдарға деген
Дауысы ырғағы сабырлы, берік аргументация, эмоцияның болмауы келіссөздерде
Үшіншіден, өзара тиімді шешімге жету үшін көптеген альтернативті нұсқалар
Келіссөздерді қатаң жүргізгенде адал емес әдістер де қолданылады,
Кейде келіссөздерді созу мақсатында немесе созу көмегін пайдаланбай ештеңкені
Екінші реттік талқылау әдісі соңғы стадияда қолданылады, партнер
Қорқыту, ультиматумдар, шантаж - өткен уақыттардағы
Мықты тарап дайындықты қажет етпейді, өз мүдделерін асыра
Қорқытқанда реакция да әрі болады: талаптарды орындау, қорқытуды
Жұмсақ әдіс партнердің әрбір ұсынысын қабылдаттырады, жеңілдіктерге баруды,
Егер бір тарап жеңілдік үстіне жеңілдік жасаса, онда
Ал принципиалды келіссөзде тараптардың позицияларды мен мүдделері ортақ болып
Мәселелердің шешілуіне де мынадай тактикалық әдістер де
ортақ зона шешімдерін іздеу (бастапқыда ортақ формула, сосын детальдар
компромисстерді қолдану;
партнерлердің өзара мүдделерін ескертетін ұсыныстарды енгізу;
проблемаларды фрагменттерге бөлу.
Ең басында жеке элементтерді шешу мүмкіндігі қарастырылады.
Олардың біреуін шешу мүмкін болмаса, талқылау мен шешімді кейінге
Қабылданатын шешімдер блоктың ішінде келісіледі, сосын блок
Егер партнер өзін адал ұстамағандығы білініп қалса,
Ондай кезде:
партнердің осындай тәртібінің себебін талқылау керек (кейде партнерлерді ауыстырады);
келіссөздерде іскерлік атмосфера құру керек;
пауза ұсыну керек, сол кезде эксперттермен кеңес жүргізу керек.
Келіссөздер тактикасы дайындық стадиясында да қарастырылуы керек, алайда көптеген
1.2 Келіссөздер жүргізудегі үшінші тараптың рөлі: «үшінші
«Үшінші тарап» түсінігі өте кең және өзіне
Үшінші тарап конфликтке не дербес, не қақтығысушы тарапының өтініші
Үшінші тараптың екінші міндеті – сол тараптардың өздерін шақыру,
Үшінші тараптың ықпалы әртүрлі болады. Ықпал ету құралдарының
Бірінші топ -бейбіт шешімді табуға көмектесетін, көндіретін топ;
Екінші топ - мәжбүрлеу, қысым көрсету тобы болып табылады.
Бірінші топта конфликтті реттеудің бейбіт құралдары бар: ізгі
Ізгі қызмет және делдалдық орта ғғ бастап
Бақылаушы да тараптар арасындағы қысымды бәсендетіп, бұрын қабылданған
Конфліктті бейбіт реттеу құралдарының тағы біреуі – комиссияның
Тараптармен паритетті түрде халықаралық тергеу комиссиясы
Халықаралық келісімді комиссия тараптарға рекомендациялар ұсына алады, ал
Бейбіт реттеудің тағы бір дәстүрлі құралы – халықаралық
Үшінші тарап ретінде жеке арбитр шыға алады, ол
Сот талқылауы (разбирательство) негізінен третей сияқты, тек олардың
Алғашқы тұрақты халықаралық сот - Халықаралық сот
Үшінші тарап сондай-ақ әртүрлі шектеулер мен
Осы шаралар кейде уағдаластыққа қол жеткізгеннен кейін
Бейбітшілікті қолдау операцияларының жұмысы: бітімгершілік күштерін жіберу
Бітімгершілік күштері конфликт қарулы күреске айналғанда,
Санкциялар енгізу: оларды халықаралық ұйымдар шешімдері
Біріншіден, санкциялардың конфликтті саяси реттеу проблемаларын өздері шеше
Екіншіден, санкциялар конфликттің жалғасуын қолдайтын ұлттық лидердің күшеюіне
Үшіншіден, санкциялар сол елдің экономикасына ғана емес, сонымен қатар
Қорытындылай келсек, конфликтті реттеу дегеніміз - элиталар арасында бейбітшілікті
Келіссөздер мен делдалдық әр тараптың ең жоғарғы деңгейінде
1.3 Дипломатиялық қабылдаулар – дипломатиялық келіссөздер формасы ретінде
Дипломатиялық қабылдаулар – үкіметтік, сыртқы істер ведомстволарының, дипломатиялық өкілдіктердің
Қабылдаулар елшіліктің қабылдаушы мемлекетпен байланысты әрі қарай дамытуына септігін
Біздің халықаралық протоколда, барлық елдерде қабылдаулар күндізгі, кешкі, жайғастыру
Қабылдау кезінде қонақтарға шампаннан басқа тағы да басқа сусындар
Таңғы ас – дипломатиялық қабылдаудың ең кең таратылған түрі.
Танғы ас сағат 12-15 аралығында ұйымдастырылады. Таңғы ас менюі
Таңғы ас алдында қонақтарға шырындар ұсынылады. Таңғы ас
Кешкі қабылдаулардың бірнеше түрі болды.
«Коктейль» сағат 15-18 екі сағат көлемінде болады. Қабылдау кезінде,
Кейде буфет ұйымдылады, онда даяшылар сусындар ұсынады. «а ля
«Коктейль» және «а ля фуршет» қабылдаулары түрегеліп ұйымдастырылады. Соңында
Сусындар таңғы астағы сияқты беріледі. Түскі ас әдетте екі-үш
Кешкі ас сағат 21:00 де басталады. Обед – буфет
Мұндай қабылдау концерт, фильмнен кейін ұйымдастырылады. Кешкі қабылдауларға,
Халықаралық практикада «жур фикс» қабылдауы да кездеседі. Елшінің
Күзгі-қысқы мезгілге бір шақырылу бланкасы таратылады.
Дипломатиялық қабылдаулардың басқа да түрлері бар: музыкалық, әдебиетті, би
Егер қабылдау резиденцияда болмаса мейрамханада ұйымдастырылады. Елшілік
Қабылдау мереке күні, жұмыс емес күндері, ал мұсылман елдерінде
Қонақтар тізімін жасау - дайындық жұмысының ең маңызды элементтерінің
Егер қабылдау юбилей күніне арналса, екі жақты қарым -қатынаста,
Қабылдаулар өте қарапайым болу керек, спиртті сусындардан аулақ болуы
Қабылдауда қонақтардың ұлттық, діни дәстүрлері ескерілуі керек.
Қонақтың елінде құс аулауға тыйым салынса, қабылдауда құс берілмейді.
Менюде ұлттық тамақтар болу шарт.
Барлық тамақтар өте дәмді болуы керек, әдемі берілулері керек.
Ыдыс - аяқтар хрусталь, фарфор, күмістен болуы
Мемлекет басшысының құрметіне қаблдыаушы ел мен өз елінің әнұрандары
Шақыру бланктері типографиялық әдіспен жасалып, қонақтың фамилиясы, оның лауазымы
Қабылдауға шақырған қонақ келе ала ма, жоқ па, алдын
Орындарға келер болсақ, ең құрметті орын – жұбайының оң
Қабылдауда тек қана ерлер болса, басты қонақ үй иесіне
Ең құрметті орындарда құрметті қонақтар отырады, бұл - басты
Ағалық дипломатияда әрқашанда дипломатиялық ранг бойынша болады.
Аудармашылар үстелдің арт жағында отырады.
Жайғастыру (рассадка) жоспары алдын-ала жасалынып, қонақтар жайғастыру жоспары мен
2. ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КЕЛІССӨЗДЕР РӨЛІ
2.1 Дипломат сұхбаты келіссөздердің қайнар көзі ретінде: этика және
Дипломат келіссөздер жүргізіп не болмаса сұхбат берген уақытта,
Дәстүрлі түрде этикеттің пайда болған отаны ретінде Англия мен
Этикет адамзат қоғамын байытатын, адамның сезімі мен эмоциясының үйлесімділігін
Жалпыазаматтық этикет ұлттық мәдениеттің бір бөлігі ғана емес,
Жалпыазаматтық этикет көптүрлі көпформалы сипат алады: қабылдау этикеті, неке
Дипломатиялық этикетте құрметтеу, үлкенді сыйлау, егемендік пен өзара
Әскери этикет. Ресейде Петр I кезінде әскери мундир абыройы
Ежелгі әскери ритуалдардың бірі «әскери честь беру» болып табылады.
Этикеттің өзі бірнеше түрге бөлініп қана қоймай, оның әр
Франция этикеті. Француздардың іскерлік этикеті корольдік Франция кезіндегі сарай
Француздармен тіл табысу үлкен ғылым. Олардың титулдарын, мансаптарын тегін
Оңтүстік Корея этикеті. Оңтүстік Корея халқының дәстүрлі моралі жеке
Кездесуде ер адамдар қол алысады. Әйел адамдар үшін бұл
Араб мемлекеттерінің этикеті. Араб елдерінің іскерлік адамдарына ұлттық намыс
Шығыста сорпа ас соңынан беріледі. Көптеген оңтүстік келдерде
Аса таныс емес шығыс әлемінің адамымен сөйлесуде олардың іс-әрекетін
[21, с, 145].
Өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген мемлекеттер үшін, басқа мемлекеттермен олардың
Қабылдаушы мемлекеттердің әртүрлі өкілдермен, дипломатиялық корпус бойынша әріптестермен сұхбат
Дипломатқа қабылдаушы мемлекет туралы көп білу керек. Өзіне сәйкес
«Дипломатиялық сұхбат» түсінігінің мәні өте кең. Ол деңгейі, мазмұны,
Сыртқы істер министрінің елшілермен және шетел әріптестірмен сұхбаттары дипломатиялық
Әйтпесе, анекдоттық жағдайға қалып қалу жаналық емес, мәселен Францияның
Алайда атташе де сұхбатқа өте жақсы дайындалу керек, тек
Кейде «Кездейсоқ сұхбатр» болып жатады, бірақ елдегі болып жатқан
Жаңа ғана танысқан сұхбаттасушыдан дипломаттың қандай-да бір мағлұматты біліп
Дипломаттың қабылдаушы мемлекет өкілімен немесе шетел елшілігінің қзметкерімен сұхбаты
Дипломат өзінің позициясын бірден корсетпеуі керек және сұхбаттасушы егер
Уақытты қолдана білу де маңызды болып табылады. Кайта-қайта сағатқа
Сұхбаттасушының биографиясын, жеке мүдделерін, сүйікті ісін білу де артық
Сұхбатқа жақсылап дайындалып айтар әнгімесін тыңдарманға жақсы әсер қалдыратындай
Бірінші сәтсіз өткен сұхбаттан өзінің серіктесін және оның позициясын
Тәжірибелі дипломаттардың пікірін де білу пайдалы іс. Этикет сұхбаттасушы
Әрбір «ұсақ» нәрселер де үлкен абайламаушылыққа әкелуі мүмкін.
Сұхбат соңында күнделік жазылады. Онда сухбаттасушының фамилиясы, лауазымы, дипломаттылық
Едәуір толыққанды акпарат, сондай-ақ күнделік дипломатиялық почта арқылы жіберіледі.
Сонымен, дипломат сұхбаты дипломатиялық қызметтің маңызды құралы болып табылады.
2.2 Конфликттерді шешудің келіссөздік жолы: batna және келіссөздер кеңістігінің
Қазіргі қақтығыстарды реттеудің кең таралған әдістері - келіссөздер, тараптарды
Қақтығыстарды бейбіт түрде шешу регламентациясы, І Бейбіт Гаага конференциясы
Американ авторлары Р.Фишер және У.Юри қақтығыс тараптары арасындағы келіссөздерің
Оқиға өрбіген сайын, мүшелер барлық нұсқаларды қарастыра отырып, келіссөздің
Ресей авторлары Загорский А.В, М.М. Лебедева осындай жағдайлар бұрынғы
BATNA сияқты келіссөз кеңістігі тараптардың өзараәрекеттері негізінде өзгере
2.3 Конфликттерді реттеудің негізгі принциптері мен кезеңдері. келісімдер түрі
«Біртіндеу» (постепенность) принципі қақтығысты реттеу процесіндегі маңызды шарт болып
Бұл жеңілдіктер (уступка) өзара сенім құруға бағытталған және ынтымақтастық
жаугершілік әрекеттерді тоқтату;
диалогты бастау, келіссөздерге дайындық жүргізу;
келіссөз процесін бастау;
келісімдерді орындау.
Бірінші екі фаза қақтығысты реттеу бойынша тараптардың ортақ
«Коммуникациялық фазада, негізгі міндет - қарулы қақтығыс
Сондай-ақ тікелей коммуникациялық (қақтығысушы тараптар арасында
Коммуникациялық фазада бірмезгілде келіссөз кеңістігі іздестіріледі. Үшінші фаза
Қақтығыста минимум екі қатысушы болады, сондықтан біртіндеу принципі
Жалпы жоспарда бейбіт келісімдерді бекіту үш
Бірінші кезең - әрбір тарапты келіссөз үстеліне қалай тартуға
Екінші кезенді рамалық келісімдер деп атауға болады. Келісім
Рамалық келісімдер тұрақты және тұрақсыз болып
Үшінші кезең – келісімдерді орындау кезеңі болып табылады, солардың
Келесі, төртінші әдіс – алтын орта, өзінің
Ең соңғы, конфликтті шешудің бесінші әдісі - көптеген
2.4 Келіссөздердің корытынды құжаттары
Келіссөздер құжаттарды қабылдаумен аяқталып, олардың қорытылары бойынша
Құжаттардың негізгі түрлеріне келісімдер, келісімшарттар, Конвенция, протокол, декларация,
Қорытынды құжаттың тарихи түрі - келісім шарт болып табылады.
Протоколдын өзі дербес құжат сипатында бола алады. Келісімшарт
Келісімдер мен Конвенциялар (лат. conventio- келісім) –
Ең маңызды көпжақты конвенциялар – 1815 және
Коммюнике (лат.сomuniko-хабарлаймын) – мемлекеттер саясатының принциптері мен позициялары туралы
Көпжақты келісімдер екі және одан да
Құжатқа қол қойылғаннан кейін парламент немесе мемлекет басшысы
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломатия – әр мемлекеттің сыртқы саясатындағы маңызды әрі мықты
Келіссөзге қатысушы тараптардан жоғарға деңгейдегі дайындық талап етіледі. Келіссөзде
Халықаралық келіссөз жүргізудің тактикалық үш негізгі түрі бар. Олар:
Жұмсақ әдіс қатаң әдіске қарама-қайшы болады. Ондай нұсқада
Екі жүріс тиімді және конструктивті емес немесе қабылданған шешімдер
Ең нәтижелі әдіс принципиалды жүріс болып табылады, онда саудаласу
Халықаралық қатынастарды реттеуде дипломатиялық келіссөздердің рөлі жоғары. Қазіргі кезде
Үшінші тарап конфликтке не дербес, не қақтығысушы тарапының өтініші
Үшінші тараптың бірінші міндеті - тараптарды және конфликт
Үшінші тараптың екінші міндеті – сол тараптардың өздерін шақыру,
Үшінші тараптың ықпалы әртүрлі болады. Ықпал ету құралдарының
Бірінші топ - бейбіт шешімді табуға көмектесетін, көндіретін
Екінші топ - мәжбүрлеу, қысым көрсету тобы болып табылады.
Бірінші топта конфликтті реттеудің бейбіт құралдары бар: ізгі
Ізгі қызмет және делдалдық орта ғғ. бастап
Бақылаушы да тараптар арасындағы қысымды бәсендетіп, бұрын қабылданған
Қақтығыстарды реттеудің негізгі принциптеріне тоқталып кетейік. Біртіндеу» (постепенность) принципі
Келіссөздер – дипломатиялық қызметтің негізгі формаларының бірі болып табылады.
Келіссөздерді қатаң жүргізгенде адал емес әдістер де қолданылады,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Исраэлян В.Л. Дипломаты лицом к лицу. - М, 1970.-305с.
Фишер Р., Юри У. Путь к согласию или переговоры
Захарова Л.М. Коновалова А.А. Основы дипломатической и консульской службы.
Дипломатический вестник. – 1992. - № 6.317с.
Дипломатический словарь. Т. І. – М, 1984-332с.
Арыстанбекова А. Казахстан и ООН – Алматы, 2002.-214с.
Борунков А.Ф. Дипломатический протокол в России и дипломатический этикет.
Вуд Дж., Серре Ж. Дипломатический церемониал и этикет. -
Тоқаев Қ.К. Қазақстан Респубдикасының Дипломатиясы. - Алматы, 1996.-568с.
Молочков Ф.Ф. Дипломатический протокол и дипломатическая практика. - М,
Челядинский А.А. Основы дипломатии. - М, 1997.-147с.
Гаджиев. К.С. Введение в геополитику. - М, 1998.-250с.
Жуковский И.И. Советская Консульская Служба. - М, 1989.-441с.
Загорский А.В., Лебедева М.М. Теория и методология анализа международных
Камбон Ж. Дипломат. - М, 1946.-320с.
Ковалев А. Азбука дипломатии. - М, 1993.-206с.
Матвеев В.М. Дипломатическая служба Англии. - М, 1990.-211с.
Матвеев В.М. Дипломатическая служба США. - М, 1987.-278с.
Советская дипломатия и поведение на переговорах в 1979-1988.-548с.
Холопова Т.И., Лебедева М.М. Протокол и этикет для деловых
Соловев Э.Я. Современный этикет. Деловой и международный протокол. М.,-
3
Дипломатиялық келіссөздер рөлі
ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КЕЛІССӨЗДЕРДІҢ РӨЛІ
Халықаралық қауіпсіздік. Ықпалдасу
Халықаралық сот
Көпжақты дипломатия пәнінен дәрістер
Негізгі мемлекеттермен дипломатиялық қатынастарды дамыту
Дипломатия -мемлекеттің сыртқы саясатын жүргізу тәсілі
Дипломатиялық қызметтің қалыптасуы
Саяси медиацияның Қазақстанға қатысы
Жапон дипломатиялық қызметі