Астық тұқымдастар
Курстық жұмыс
Пәні: АГРОНОМИЯ
Тақырыбы: Астық тұқымдастар және олардың түрлері
Орындаған: 3ФХ-2 тобы студенті
Башеева Б.С.
Семей қаласы
2011жыл
Жоспар
1. Кіріспе
.
2. Негізгі бөлім
2.1 Астық тұқымдастардың құрылысы
2.2. Астық тұқымдастардың өсіп-даму ерекшеліктері
2.3 Астық тұқымдастардың көктеуі, түптенуі
2.4 Астық тұқымдастардың түрлері
2.5. Астық тұқымдастардың биологиялық ерекшеліктері.
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер
Астық тұқымдас масақты дәнді дақылдарды тағамға, мал азығына және
Бір қатар дәнді дақылдар-тамақ өнеркәсібі үшін шикізат қоры. Айталақ,
Тың және тыңайған жерлерді игеруге байланысты Қазақстан ірі
Егіс көлемі кемігенімен, олардың шығымдылығы мен жалпы түсімі артты.
Дақыл Егіс көлемі Астық өнімі Жалпы түсім лн.т
Астық тұқымдастар 12,44 9,4 11,6
Бидай 10,11 9,0 9,1
Арпа 1,71 10,12 1,7
қарабидай 0,27 16,1 0,05
сұлы 0,19 9,6 0,18
күріш 0,08 29,7 0,21
қарақүмық 0,05 6,0 0,03
жүгері 0,08 33,3 0,25
Біздің елімізде 2002 жылы 18 млн. тоннадан астам астық
Астық өндірісін арттыру - біздің еліміздің ғана емес, бүкіл
Морфологиялық ерекшеліктері. Дәнді астық дақыл-дары негізінен қоңырбастар түқымдасына жатады.
Қоңырбастар түқымдасына жататын тамыр жүйесі шашақты. Түп немесе ұрықтық
Жүгері мен шәй жүгеріде сабақтың жер бетіне таяу орналасқан
Астық тұқымдастардың сабағы - сабан, ол буындардан және буын
Астық дақылдарының жапырағы екі бөліктен - жапырақ тақтасы мен
Дәнді дақылдардың гүл шоғыры масақ (бидай, қара бидай, арпа),
Шоңгүл (қарақұмықта) құрылысы бойынша масақ пен сіпсебастан өзгеше: ол
Жемісі - дән, ол үрықтан және эндоспермнен қүрал-ған. Дән
Астың дақылдар дәнінің химиялық қүрамына ақуыз-дар (белоктар), көмірсулары (углеводтар),
Ақуыздар - астық дақылдарының азық-түлік және мал азықтық маңызын
Дәнді астық даңылдарының ішінде ақуызға байы -бидай, әсіресе қатты
Көмірсулары (углеводтар) немесе азотсыз экстрактивті заттар (АЭЗ) орта есеппен
Дәндегі майдың мөлшері 2-6% шамасында, негізінен үрықта жинаңталады. Оның
Талшықтар - дән қабықшасы мен жасуша қабырға-ларының негізі. Оныңкөп
Дәннің ңүрамына кіретін қосылыстың бірі су болып табылады. Ол
Дәннің қүрамына жоғары аталғандардан басқа тағы ферменттер (диастаза, амилаза,
Өсіп-даму ерекшеліктері. Өзінің жеке дамуында - онтогенезде дәнді дақылдар
Тұқымның енуі үшін ылғал, жылу және оттегі қажет. Дөннің
Ең төменгі өну температурасы дәнді дақылдардың бірінші тобында +1-2°С,
Көктеу. Топырақ бетіне шыққаннан кейін колеоптиле өзінің өсуін тоқтатады
Түптену. Үшінші жапырақ пайдаболысымен өсімдік-тің биіктеп өсуі саябырлайды да,
Жалпы алғанда дәнді дақылдар өнімін қалыптасты-руда түптену негізгі фактор
Түтікке шыгу кезеңі түптенудің соңынан басталады. Бүл кезеңде ңысңа
Масакқтану немесе шашақтану кезеңі гүл шоғыр-ның жоғарғы жапырақ қынабынан
Гүлдену масақтану немесе шашақтану кезеңінен соң өтеді. Арпа масаңтануға
Пісіп-жетілу ңосымша екі кезеңге бөлінеді: балауыздануы және толың пісуі.
Балауызданып пісудің соңында дән тырнақпен кесіл-мейді, біраң оның ізі
Толық пісу кезеңі екіге бөлінеді: толық пісудің басы мен
Өсіру ерекшеліктері бойынша дәнді астың да0ылдарының бірінші тобы (бидай,
Жаздың астық дақылдары көктемде себіліп, сол жылы күзге қарай
ЖАЗДЫҚ ДӘНДІ АСТЫҚ ДАҚЫЛДАРЫ. БИДАЙ
Бидайдың жалпы сипаттамасы. Бидайдың шыққан жері - алдыңғы Азия,
7-кесте. Қазақстан облыстарындағы жаздық бидай өндірудің жағдайы
Облыстар Егіс көлемі, мың га Астық
өнімі,
ц/га Жалпы
астық түсімі,
мың т
Қазақстан Республикасында 10256,5 11,7 11928,1
оның ішінде: Ақмола 2862,8 10,8 3073,4
Қостанай 2642,3 11,8 3112,3 Ш.Қ.О 301,3 11,9 355,3
Солтүстік Қазақстан облысы 2521,0 13,9 3493,1
Жер шары халқының жартысынан көбі негізінен би-даймен, нан макарон,
Бидай дәнінің сапасын сипаттайтын маңызды көрсет-кішке ақуыз мөлшері мен
Өңдеу (өндіру) өнеркәсібі мен экспорт үшін күшті және қатты
Жүмсақ бидай сорттары үн мен нанның сапасын анық-тайтын жинақты
Күшті бидай аңуызының көптігі, уызының жиырым-дылығы және созылымдылығы жағынан
Орташа нандық күші (қуаты) бар бидай, басқаша айтқанда филлер,
Осал (әлсіз) бидайдың ақуызы шамалы, дән уызының жиырымдылығы өте
Жақсы қатты бидай астығы жоғары сапалы макарон өндіруге таптырмайтын
Жақсы макарон өнімдері мынадай талаптарға сай бо-луы қажет: қамыры
Дәннің жылтырлығына, көлемдік массасына, түсіне, сары пигменттердің мөлшеріне, т.б.
Бидайдьщ тцрлері. Бидай қоңырбастар түқымдасы-на жатады да, 22 түрді
Бидай түрлерінің ішінде барынша маңыздыларына жүмсақ және ңатты бидайлар
Жцмсац бидай егіншілікте көп тараған, масағы бор-пылдаң, қылтықты және
Қатты бидай масағы тығыз, призма пішінді, бүйірі бет жағынан
Жұмсақ және қатты бидайлар кең тараған, сондықтан сыртқы орта
Қазақстанның солтүстігінде барынша көп тараған түршелерге жүмсақ бидайдан лютесценс,
Бидайдың әрбір түршесі биологиялық және өндірістік ерекшеліктерімён бір-бірінен ажыратылатын
Жаздық жүмсақ бидай. Биологиялъщерекшеліктері. Жаздық жүмсақ бидай - салқынға
Жаздық бидайдың түптенуі +10-12°С температурада жақсы өтеді. Қалыпты жағдайда
Жаздық жүмсақ бидай түқымы қүрғақ дән массасы-на шаққанда 50-60%
Жаздық бидайдың даму кезеңдеріне қарай ылғалды пайдалануы біркелкі емес:
Жаздық бидайдың ылғалға барынша коп қажетсінуі немесе қиын-қыстау кезеңі
Тамыр жүйесінің сіңіру ңабілетінің және оның басқа дәнді дақылдарға
Қазіргі уақытта Қазақстан және Қарағанды облыстарында жаздық жүмсақ бидайдың
Өсіру технологиясының ерекшеліктері. Бидай өнімін арттырудың негізгі жолдарының бірі
Жаздың жүмсақ бидай өнімін арттыруда алгы дақылға үлкен маңыз
Қазаңқстанның далалық және орманды-дала аудандары үшін А.И.Бараев атындағы Қазақ
Жаздық жүмсақ бидай орналастырылған көп тараған ауыспалы егістер мыналар:
Эрозияға қауіпті алқаптарда жаздық бидайды жолақты парларда орналастырады: пар+жаздық
Механикалық құрамы жеңіл топырақты шаруашылықтарда (Павлодар және Қостанай облыстарының
Екі жылғы жауын-шашынның есебінен таза парда айтарлықтай ылғал қоры
Бірдей жағдайда егістіктің арамшөптермен ластануы пар емес алғы дақылда
Таза парда топырақтың құнарлылығы да артады. Өйткені басқа танаптарға
Топырақта ылғал мен қоректік заттардың жинақталуы жаздық бидай өнімінің
Кез келген жылдары, метеорологиялық жағдайлар-дыңерекшелігіне қарамай, таза пардыңжаздың бидайға
Топырақты өңдеу. Жаздық бидай өсірудегі маңызды агротехникалық шаралардың бірі
Көктемгі жүмыс таза парды қара сұлы жаппай көкте-геннен кейін
Тамыр сабақты жатаған бидайықпен ластанған пар танабын 4-5 рет
Тамыр сабақты қарабас шалғын (острец) арамшөбімен ластанған парды дайындаудың
Қара сүлы мен, итқонақпен, шырмауықты қарақұмықпен ластанған танапты парға
Таза парлардың негізгі өңдеуін тамыздың екінші жа-тысында жүргізеді.
Солтүстік Қазақстанның карбонатты оңтүстік қарато-пырағын, қара қоңыр және қоңыр
шылық аймағында механикалық қүрамы ауыр, бірақ ылғал қабілеті жақсы
Эрозияға қауіпті топырақтарда жолақты пар дайындалады. Жазда пар жолағы
Таза парларда ылғал жинақтайтын арнаулы шаралар жүргізіледі. 2-3 рет
Алғашқы қыста пар танабында жеткілікті мөлшерде тшмді ылғал қоры,
Қыша ықтырмасы 30-40 см қар қабатын жасайды, соның нәтижесінде
Ауылшаруашылығы саласы – ел экономикасының негізгі буыны, ежелден келе
Осыған орай, Елбасы Н.Ә. Назарбаев 2010 жылғы халыққа Жолдауында
«Ағымдағы жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша республикада 9,3 млн
Еліміздің ауылшаруашылығын келешек дамуында, ауылшаруашылық өнім өндірішулердің бәсекелестікке
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
1 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан
2 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан
1.Агрономия негіздері. Қ.Әрінов,А.Нағымтаев-2007. Астана
2.Қазақстан республикасының 2003-2005 жылдарға арналған мемлекеттік аграрлық азық –түлік
3.Қ.К.Әрінов. Тұқымтану негіздері.-*Ақмола,1995
4.Можаев Н.И., ӘріновҚ.К.,т.б. Өсімдік шаруашылығы.-Ақмола,1993.
5.А.Т.Тұрарбеков, А.В.Иванников.Солтүстік Қазақстан егіншілігі.-Алматы:Қайнар,1990.
Астық тұқымдастар
Сабақтану және жапырақтануына қарай өсімдіктің түрлері
Мал азықтарының топтары
Астық тұқымдасы
Малазықтық дақылдар және олардың сипаттамасы
Техногенді заттармен ластанған аймақтардағы өсімдіктердің морфологиялық және анатомиялық ерекшеліктерін зерттеу
Мал азықтық бақша дақылдары
Көк азық түрі
Астық сақтаудың негізгі тәсілдері
Астық түйірдің және дәнді дақылдардың жалпы сипаттамасы жайлы мәлімет