КӘСІПОРЫННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ
Жоспар
Кіріспе ...................................................................................................................3
КӘСІПОРЫННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ .................................5
Кәсіпорындарды қайта құрудың, кеңейтудің экономикалық тиімділігі мен жүргізілу
1.2 Инвестиция және инвестициялық саясаттың экономикадағы орны мен
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КОРПОРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ САЯСАТЫ ЖӘНЕ ОТАНДЫҚ
2.1 Корпорациялардың инвестициялық саясаты мен стратегиясы ...............12
2.2 Қазақстан Республикасының бүгiнгi өнеркәсіптік дамуы мен ондағы
2.3 Қазақстандық өнеркәсіптік корпорациялардың инвестициялық жағдайы және
Қорытынды .........................................................................................................26
Қолданылған әдебиеттер ...................................................................................28
Кіріспе
“Қазақстан өз азаматтары үшiн өмiр сүрудiң жоғары стандартын
Экономиканың негiзгi секторы болып саналатын өнеркәсiптiк кәсіпорындарды қайта
Инвестицияның экономикалық мәнiн және оның экономиканың тиiмдi дамуындағы
Осындай бәсекеге қабiлеттi ұлттық тұрақты экономиканы қалыптастырудың негiзi
Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын “Кәсіпорындардың инвестициялық қызметі”
Осылайша мен, курстық жұмысты орындау барысында алдыма келесiдей
Инвестицияның экономикалық мәнiн және оның экономиканың тиiмдi дамуындағы
Инвестициялық стратегияның iске асу заңдылықтарын және оған әсер
Осы инвестициялық саясатты iске асырудағы корпорациялырдың инвестициялық iс-әрекетiнiң
Жалпы корпорациялық инвестициялық саясаттың жүзеге асу мен құрылу
Корпорациялық инвестициялық саясаттың экономиканың негiзгi капиталын жандандырудағы маңыздылығын
Елiмiздiң мұнай және газ саласы бойынша қызмет етiп
КӘСІПОРЫННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ ЖӘНЕ КӘСІПОРЫНДАРЫН ҚАЙТА ҚҰРЫЛЫМДАУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1 Кәсіпорындарды қайта құрудың, кеңейтудің экономикалық тиімділігі мен
Қазіргі қоғамда кәсіпорын өте маңызды роль атқарады. Ол
Кәсіпорындарды мемлекеттік басқару мемлекеттік тапсырыстар мен оларды бөлумен
Еліміздің 1991 жылы егемендігін алып, экономикалық дамуда мүлдем
Осы аталған кәсіпорындардың жан-жақты құлдырауын ескере келе елімізде
Елімізде осы мәселелерді ескере отырып, сол жылдардан бастап
Қазақстан өнеркәсібіндегі қызмет ететін кәсіпорындарды қайта құрудың, техникалық
Ал Қазақсатнда осы аталған машина жасау өнеркәсібі құралдары
Өнеркәсіп орындарын қайта құрылымдау нарықтық экономикада қызмет ететін
Бұл анықтаманың кең қоданылатын қолданысында келесі ұғымдармен тікелей
Кәсіпорынның қайта құрылымдау түрлеріне келесіле ржатады:
Қаржылық қайта құрылымдаудың мәні кәсіпорынның қаржыларының құрылымдарын талдау
Физикалық қайта құрудың өндіріс қуаттылығын, машина және құрал-жабдықтарды
Бизнесті қайта құрыылмдау кәсіпорынның ішкі және сыртқы ортасына
Қайта құрылымдау отандық кәсіпорындардың қаржылық жағдайын тұрақтандырушы құрал
Машина жасау кәсіпорындарының ұзақ уақыт мерзімде төлемқабілетсіздік жағдайы
Сонымен машина жасау өнеркәсіптерін қайта құрылымдау комплекстік формада
Бәсеке қабылеттілік ұғымының қасиеті болып табылатын жаңашылдық
Жаңашылдықтың келесі ажырамас бөлігіне - әлеуметтік жаңалықтар жатады.
өндірістік технологияны жетілдіру дәрежесі мен ғылыми техникалық деңгейі;
жаңа өнер табулармен жаңашылдықтарды қолдану
қазіргі заманға сай автоматтандырылған және робаттандарылған өндіріс құралдарын
Сонымен бейімділікмен жаңашылдық ұйымның бәсеке қабілеттілік қасиетін
1.2 Инвестиция және инвестициялық саясаттың экономикадағы орны
Инвестиция дегенiмiз табыс табу мақсатында кәсiпкерлiк қызметке салынған
Коммерциялық практикада инвестицияның келесi үш түрiн көрсетуге болады:
Физикалық активтегi инвестициялар;
Ақшалай активтегi инвестициялар;
Материалдық емес активтегi инвестициялар.
Бағалы қағаздар арқылы жүргiзiлетiн инвестицияларды портфельдi инвестициялар деп
Ал физикалық активтегi инвестициялар нақты инвестициялар болып табылады.
Сыртқы инвестициялар тiкелей және портфельдi болып бөлiнедi. Тiкелей
Инвестициялар сондай-ақ пассивтi және активтi инвестициялар болып бөлiнедi:
Пассивтi инвестициялар - кәсiпорынның ескiрген құрылғыларын жаңарту және
Активтi инвестициялар – кәсiпорынның бәсеке қабiлеттiлiгiн арттыру мақсатында
Инвестициялық жобалау – бұл техникалық комплекстегi документтердi талдау,
Инвестициялық саясат немесе инвестициялық жоба ұғымы екi мағынада
Бiрiншi – белгiлi бiр нәтижелерге жету мақсатында және
Екiншi – қандай да бiр қызметтi iске асыруға
Жобаны әзiрлеудiң және iске асырудың кезеңдерi:
Инвестициялық ойды қалыптастыру;
Инвестициялық мүмкiншiлiктердi зерттеу мен талдау;
Құрылыстың, реконструкцияның, объектiнiң техникалық қайта жабдықталуының техника-экономикалық негiздемесi;
Келiсiм-шарт документтерiн дайындау;
Жобалық документтердi дайындау;
Құрылыстық-монтаждық жұмыстар;
Объектiнi эксплуатациялау, экономикалық көрсеткiштерге талдау жүргiзу.
Инвестициялық ойды қалыптастыру келесi жағдайларды қарастырады:
Ойды таңдау және алдын-ала дәлелдеу;
Техникалық шешiмнiң инновациялық, патенттiк және экологиялық талдауы (
Сертификациялық қажеттiлiктердiң орындалуын мiндеттi түрде тексеру;
Инвестициялық идеяның ұлттық, аймақтық және салалық басымдықтарын алдын-ала
Жобаны iске асыруға мүмкiншiлiгi бар кәсiпорынды, ұйымды алдын-ала
Реципиенттiң ақпараттық меморандумын дайындау.
Инвестициялық саясатты құра бастау мен оны iске асыру
Инвестициялауға дейiнгi кезең – алдын ала зерттеулер мен
Инвестициялық кезең – нақты түрде өндiрiске немесе қызмет
Өндiрiстiк кезең – кәсiпорынның шаруашылық қызметiнiң ұдайы өндiрiс
Осы кезеңдердiң әрқайсысының периодтары мен жекелеген мақсаттары бар.
Инвестиция объектiлерi болып жаңа инновациялық өнiм немесе
Сурет-1 – Инвестициялық стратегияның жүзеге асу кезеңдерi
Сондықтан да инвестициялық саясаттың негiзгi мақсаты болып ғылыми-техникалық
Елбасымыз атап көрсеткенiндей “мемлекетiмiз әлем таныған, алдыңғы қатарлы
Қ.Р-ның Статистика агенттiгi көрсеткендей, негiзгi капиталды инвестициялау негiзiнен
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КОРПОРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ САЯСАТЫ ЖӘНЕ ОТАНДЫҚ
Корпорациялардың инвестициялық саясаты мен стратегиясы
Корпорациялардың инвестициялық саясаты олардың алдыға қойған инвестициялық саясаттарының
Корпорацияның инвестициялық саясатын анықтағанда келесi факторларды ескеру қажет:
Өндiрiлген өнiмнiң рыноктағы жағдайын, көлемiн, сапасын және сол
Корпорацияның өнеркәсiбiнiң техникалық мүмкiншiлiк деңгейiн, оның балансындағы аяқталмаған
Құрылғыларды лизингке алу мүмкiншiлiгiн ескеру;
Корпорацияның қаржы-экономикалық жағдайы (төлемқабiлеттiлiгi, баланстың өтiмдiлiгi, қаржылық тәуелсiздiк
Корпорацияның өзiндiк меншiк және қарыз капиталдарының арақатынасы;
Инвестордың мемлекеттен тарапынан қолдау табатын жеңiлдiлiк түрлерi;
Капитал рыногын инвестициялаудың қаржылық жағдайы;
Инвестициялық жобаның коммерциялық және бюджеттiк тиiмдiлiгi, яғни корпорацияның
Инвестицияларды сақтандыру және коммерциялық тәуекелдiлiктерге кепiлдеме берiлу жағдайлары.
Талданған инвестициялық саясаттың жағдайын сипаттағанда инвестициялық жобаның техника-экономикалық
Инвестициялық саясаттың негiздемесiн талдағанда келесi iшкi және сыртқы
өндiрiлетiн өнiмнiң көлемiн, номенклатурасын және сапасын талдау;
мерзiм бойынша инвестиция негiзiнде iске қосылатын өндiрiстiң жалпы
ағымдағы эксплуатациялық шығындар;
ақысы төленiп, әлi құрылмаған құрылғыларды қолдану тиiмдiлiгi мүмкiншiлiгiн
негiзгi және материалды емес активтердiң амортизациялық шегерiмдерiн ескеру;
корпорацияның есеп саясаты бойынша салық төлемдерiн минималдау шаралары.
Корпорация инвестициялық саясатты жүзеге асыру үшiн ең бiрiншi
Сурет-2 – Корпорацияның инвестициялық шешiм қабылдауындағы қарастыратын құралдар
Инвестициялық стратегия корпорацияның ұзақ мерзiмдi кезеңдегi жоспарланған инвестициялардың
Қарастырылып отырған шараларды экономикалық, ғылыми-техникалық, экологиялық және әлеуметтiк
Корпорацияның капитал салымдарынан түсiп отыратын пайдаларды тиiмдi инвестициялау;
Пайдалы емес жобаларды iске асырғанда ақша ресурстарын тиiмдi
Инвестицияның тиiмдiлiгiн арттыруда мемлекеттiк қолдауларды қажет ету;
Шетел инвесторларыннан несие және қарыз алуда белгiлi бiр
Инвестициялық тәуекелдiлiктердi минималдауды қамтамасыз ету және инвестициялық ортадағы
Жаңа технологияларды игеруде корпорацияның инвестициялық саясатын анықтағанда келесi
Өндiрiлген өнiмнiң рыноктағы жағдайын, көлемiн, сапасын және сол
Корпорацияның өнеркәсiбiнiң техникалық мүмкiншiлiк деңгейiн, оның балансындағы аяқталмаған
Құрылғыларды лизингке алу мүмкiншiлiгiн ескеру;
Корпорацияның қаржы-экономикалық жағдайы (төлемқабiлеттiлiгi, баланстың өтiмдiлiгi, қаржылық тәуелсiздiк
Корпорацияның өзiндiк меншiк және қарыз капиталдарының арақатынасы;
Инвестордың мемлекеттен тарапынан қолдау табатын жеңiлдiлiк түрлерi;
Капитал рыногын инвестициялаудың қаржылық жағдайы;
Инвестициялық жобаның коммерциялық және бюджеттiк тиiмдiлiгi, яғни корпорацияның
Талданған инвестициялық саясаттың жағдайын сипаттағанда инвестициялық жобаның техника-экономикалық
Индустриялық саясат дегенiмiз мемлекеттiң бәсекеге түсуге қабiлеттi және
Яғни елiмiз осы мәселелердi шешiп жоғары бәсекеқабiлеттi алдынғы
Стратегияның негiзгi мақсаты – бәсекелестiкке шыдайтын, импорт алмастырушы
Индустриялық-инновациялық даму бағдарламасына сәйкес бiз экономиканың шикiзаттық бағытынан
Ендi осы тұрақты экономикалық өсудiң бүгiнгi таңдағы ең
Стратегияның басты мақсаты шикiзат бағытынан қол үзуге
2.2 Қазақстан Республикасының бүгiнгi өнеркәсіптік жағдайы мен ондағы
Экономиканың негiзгi секторы болып саналатын өнеркәсiптi қайта және
Өйткенi егемендiк алғаннан кейiнгi макроэкономикалық көрсеткiштерге назар аударсақ
Бiрақта мұндай жетiстiктерге жетуiмiз жер қойнауымыздағы минералды қорымыздың
Басқа мемлекеттермен салыстырғанда Қазақстанда өнеркәсiптi дамытуға барлық жағдайдың
Олардың қатарына мыналарды жатқызуға болады десек қателеспеймiз:
өтпелi кезеңдегi жекешелендiру мен мемлекет иелiгiнен алуда жiберiлген
кәсiпорындардағы табиғи және моралдық тозығы жеткен негiзгi қорлардың
жаңа техника мен технологияны, шикiзат пен комплект бұйымдарын
отандық тауар өндiрушiлердi қолдау шаралары және импорт алмастыру
өнеркәсiп кәсiпорындарының сыртқы және iшкi инвестицияларға мұқтаждығы, мемлекет
өнеркәсiп салалары арасындағы салааралық, салаiшiлiк компаниялар мен
өндiрiстiк инфрақұрылымның жетiлмеуi, сонымен бiрге, өнеркәсiпке қызмет көрсетушi
iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге тұтыну сұранысының мардымсыздығы
өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның жеткiлiктi дәрежеде дамымауы;
мұнай-газ және кен-металургиялық кешенге жатпайтын экономика саларында негiзгi
Сондықтан да президенттiң 2004 жылы 19 наурызындағы Қазақстан
Бүгiнгi таңда Қазақстан экономикасының дамуы негiзiнен инвестицияның көп
Осы аталған iшкi инвестицияларды дамытудың бiрден-бiр көзi жағдайы
Осылардың iшiнде әсiресе негiзгi капиталды инвестициялауда әр түрлi
Қазақстан экономикасына қазiргi келiп жатқан көптеген шетел инвестициялары
Олардан тартылған инвестициялардың дерлiк бөлiгi өндiрiстiң шикiзат, яғни
Бүгiнгi Қазақстандағы шетелдiк және отандық корпорациялардың инвестициялық саясаттары
Осы аталған жағдайларды ескере отырып, елiмiздiң отандық мұнай
Корпорация қаржылары мен активтерiн дамыту және тиiмдi пайдалану;
Корпорацияға инвестиция тартудың тиiмдi көлемiн және оның қажет
Тартылған инвестицияларды өндiрiстiң өңдеушi саласын дамытуға немесе өнеркәсiп
Инвестиция тартудың әр түрлi жолдарының (несие, лизинг, тiкелей,
Инвестициялық тәуекелдiлiктерiн барынша азайту немесе сақтандыру;
Негiзгi капиталды инвестициялауға баса назар аудару, әсiресе мұнай-химия
Мұнай саласында инновациялық жоғары технологияларды пайдалануды дамыту және
Мұнай және газ саласында қызмет ететiн отандық және
Корпорациялардың қаржы тарту мақсатындағы щығарған бағалы қағаздарының қор
Осы мұнай-химия және мұнай өiмдерiн шығаратын салаға мемлекеттiң
Сондай-ақ елiмiз көлемiнде және халықаралық деңгейде өз қызметiн
Жалпы Қазақстан Республикасы экономикасындағы инвестициялық қызметтiң даму көлемiн
Кесте 1
Елiмiздегi 2002-2005 жылдардағы жалпы инвестициялар
Көрсеткiштер, млн. теңге 2002 2003 2004 2005
Барлық инвестициялық активтер 512332 752645 1158148 1307249
Негiзгi капиталға инвестиция 369084 595663 943398 1099986
Капиталды жөндеулерге шығындар 21893 43013 85657 146264
Айналым активтерiне инвестиция 140147 153526 207067 202912
1-шi кестеден көрiп отырғанымыздай жалпы инвестициялар құрамында негiзгi
инвестициялардың негiзгi бөлiгi тау-кен өндiрiсiне, яғни шикiзат саласының
2.3 Қазақстандық өнеркәсіптік корпорациялардың инвестициялық жағдайы және
Қазақстан Республикасының бүгiнгi әлемнiң экономикалық шаруашылығы күннен-күнге күрделене
Инвестициялық дағдарыс Қазақстанда Республикасында инвестициялық қызметтiң дереу тоқталуымен
Мемлекетiмiз осы мәселеге тiкелей араласа бастады. Ол экономикаға
Елге келеген шетелдiк инвестициялардың үлсi жылдан –жылға артып
Бiрақ қазiргi уақытта шетелдiк инвестицияның басым көпшiлiгi елiмiздiң
Қ.Р-ның Статистика агенттiгi көрсеткендей, негiзгi капиталды инвестициялау негiзiнен
Осы мәселеге байланысты ендiгi жерде iшкi және сыртқы
Сурет-3 – Елiмiзге келiп жатқан шетел инвестициясының құрылымы
Дегенмен, экономикадағы соңғы жылдары қалыптасқан өсу үрдiсi кейбiр
Ендi келесi 2-шi кестеден тiкелей шетел инвестицияларының өнеркәсiп
Кесте2
2006 жыл бойынша тiкелей шетел инвестицияларының түсiмi
Экономикалық қызметтiң түрi Тiкелей шетел инвестицияларының үлесi
$ млн
$ млн
Барлығы 4418,5
Тау-кен өнеркәсiбi 3291,4 74,5 2848,65
Мұнай және газ өндiру 3287,8
Өңдеушi өнеркәсiп 301,1
Машина жасау саласы 136,6
Ендi елiмiздегi негiзгi капиталды инвестициялаудағы мұнай және газ
Бұл кестеден көретiнiмiз елiмiздiң негiзгi секторы болып табылатын
Яғни, елiмiздiң iрi корпорациялары болып табылатын мұнай компаниялары
Кесте 3
Елiмiздiң мұнай саласын инвестициялаудың негiзгi капиталдағы үлесi
2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
Барлық экономикадағы негiзгi капиталға инвестициялар, млн теңге. 264204
Мұнай саласына, млн теңге 86166 143359 275387 387952
Пайыз бойынша үлесi, % 32,6 38,8 46,2
Сурет-4 – Елiмiздегi мұнай саласына тартылған инвестициялардың өсуi
Бүгiнде елiмiз экономикасы үшiн маңызды сала болып табылатын
Ендi осы жалпы инвестициядағы мұнай саласындағы өнеркәсiп пен
Сурет- 5 - Өнеркәсiп саласына тартылған инвестициядағы мұнай
5-шi суреттен көрiп отырғанымыздай елдегi өнеркәсiп саласына инвестициялардың
Сонымен, бүгiнгi таңда басты мәселенiң бiрi болып отырған,
Осы жұмыстарды қаржыландыру бюджеттен бөлiнген қаражаттардан құралатын, Даму
Қазiргi таңда тағы бiр маңызды мәселелер қатарына өнеркәсiпте
Сонымен бiрге, өнеркәсiптiң индустриялық деңгейiн көтеру үшiн:
өнеркәсiп салаларында фирмааралық кооперациялар құру;
әр түрлi дамыған елдердiң компанияларының стратегиялық альянстарына кiруге
ғылыми-өндiрiстiк ресурстарды шоғырландыру арқылы шағын ғылыми-техникалық кластерлер құру,
ҒЗТКЖ-ның әр түрлi субъектiлерi арасындағы қауымдастықты ұйымдастыру;
Тозығы жеткен құрал-жабдықтарды жаңарту үшiн несие жүйесiн және
Бүкiләлемдiк Сауда Ұйымына кiру үшiн өнеркәсiптiң жоспарын құру,
Қорытындылай келе, отандық өнеркәсiптi дамыту шараларына нарықтық тетiктердi
Қорытынды
Қорытындылай келе, отандық өнеркәсiптi дамыту шараларына нарықтық тетiктердi
Өнеркәсіп орындарын қайта құрылымдау нарықтық экономикада қызмет ететін
Бүгiнгi таңда Қазақстан Республикасы экономикасының дамуы негiзiнен инвестицияның
Өз кезегiнде инвестиция дегенiмiз табыс табу мақсатында кәсiпкерлiк
Елiмiз дамуы үшiн бүгiнде ұлттық өндiрiске және өнеркәсiп
Мен курстық жұмысым барысында осы аталған инвестициялық саясаттың
Бүгiнде Қазақстан экономикасы әлемдiк бәсекедегi орны айтарлықтай емес.
Басқа мемлекеттермен салыстырғанда Қазақстанда өнеркәсiптi дамытуға барлық жағдайдың
Қолданылған әдебиеттер
Горфинкель В.Я., Купряков Е.М. Экономика предприятия. М:
Iлиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. –
Финансовый менеджмент: теория и ппрактика: учебник / под.
Мейiрбеков А.Қ., Әлiмбетова Қ.Ә. Кәсiпорын экономикасы: Оқу
Любушкин Н.П. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия. Учебное пособие
Статистика 1991-2001 десят лет независима Казахстана.
Стратегия / “Қазақстан Республикасының Индустриялы-инновациялы дамуының 2003-2015 жылдарға
Дәуренбекова Ә.Н. “Бәсеке қабiлеттi өнеркәсiптi дамыту – индустриялық-инновациялық
Назарбаев Н.Ә. “Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел
Кожахмедов Д.Б. “Машиностроение как основа формирования конкурентспособной
Купешова С.Т. Ғылыми-технологиялық және инновациялық саладағы мемлекеттің орны
Статистический ежегодник. Алматы. – 2006г. №7.
3
Инвестициялау алдындағы кезең
Жобаны негiздеудегi дайындақ кезең
Инвестиция туралы жобаны бағалау және шешiм қабылдау
Жобаны iске асырудағы мүмкiншiлiктердi талдау
Қолда бар альтернативаларды алдын-ала негiздеу
Соңғы шешiмдi бекiтуде жобаны әлеуметтiк-экономикалық бағалау
Инвестициялар мен потенцияалды инвесторлардың қажеттi көлемi
Жобаны iске асырудағы iшкi және сыртқы жағдайларды салыстырмалы
Жобаны функционалды зертеулер
Инвестициялаудың тиiмдi көздерiн анықтау
Экономиканың макро және микро деңгейлерiнде жобаны iске асырудың
Техника-экономикалық негiздемесi
Инвестициялау шараларының органдарын құру және әзiрлеу
Жобаны әзiрлеу, оған келiсу және бекiту
Инвестициялық шешiм
Капитал рыногы
Ақша рыногы
Депозиттi және жинақ сертификаты
Қысқа мерзiмдi депозиттi және жинақ сертификаттары
Мемлекеттiк облигация
Коммерциялық вексель
Корперативтi облигация
Банктiк вексель
Акция
Аккредетив
Капитал рыногының басқа да құралдары
Ақша рыногының тағы басқа құралдары
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі
Кәсіпорынның инвестициялық саясатын басқару әдістерін талдау әдістемесі
Компанияның инвестициялық тартымдылығын сараптау
Экономикалық тәуекелділікті басқарудың теориялық негіздері
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау
Инвестициялау объектілері
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі мен саясатының негіздері
Кәсіпорынға қарағандағы ақша
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін қаржыландыру
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептілік