XVIII ғасырдағы Қазақ - орыс қатынастары
ЖОСПАР
Кіріспе
Орта және ұлы жүздегі билік және оның нығайуы
1.1. Ресей империясының қазақ жеріндегі отарлау саясаты.
1.2. XVIII ғасырдағы Қазақ-орыс қатынастары
1.3. Қазақ Ордасының ханы - Абылай хан
1.4. Абылайханның ішкі және сыртқы саясаты
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазақ халқының тарихы көне ғасырлар қойнауынан бастау
Міне, осындай Қазақстан тарихыңың күрмеуі көп мәселелерінін арғы-бергі шежіресін
Курстық жұмыста қазақ қоғамының өміріңде қиын да күрделі әрі
Міне, сондықтан XVIII ғасыр мен XIX ғасырдың басыңдағы Қазақстанның
Жұмыстың мақсаты: Орта және ұлы жүздегі билік және оның
Міндеті: - Ресей империясының қазақ жеріндегі отарлау саясаты.
және Ұлы жүздердің Ресейге бірігуі
- XVIII ғасырдағы Қазақ-орыс қатынастары
- Ханы - Абылай туралы және оның ішкі
Орта және ұлы жүздегі билік және оның нығайуы
Қазақ халқының елдігі жолындағы тарихи күрес барысында, әсіресе, ХҮІІ
Орыс мемлекеті ең алдымен қазақ даласы арқылы өтетін қатынас,
Орыс мемлекеті мен Қазақ хандығының арасындағы саяси байланыстардың дамуы
1595 жылы Тәуекел ханға жауап ретінде Ресейден Вельямин
XVIІ ғасырда Орыс мемлекеті мен Қазак хандығындағы ішкі және
Қазақ даласы Ресейді Шығыс мемлекеттермен жалғастыратын көпір іспетті еді.
Орыс патшасы Бірінші Петр бұл елдермен экономикалық және саяси
И. Д. Бухгольцтің экспедициясынан кейін Батыс Сібір генерал-губернаторы М.
XVIII ғасырдың 20-шы жылдарында Бірінші Петр өкіметі Орта Азия
Ресеймен қарым-қатынасты нығайтудың қажеттілігіне бұл тұста Кіші жүзден басқа
XVIII ғасырдың бас кезінде қазақ хандары орыс патшасынаң жоңғар
Ресей патшасының Кіші жүзді қол астына алғанын естіп, Ұлы
1734 жылы 10 тамызда Ресей патшасы Ұлы жүзді Ресей
Қазақтар Қазақстанның Ресеймен бірігуі елдің экономикалық өркендеуіне, саяси, мәдени
1734 жылы 10 маусымда Анна Иоановна Әбілқайырға Ор өзенінің
Патшаның өмірімен қазақ даласындағы өзендердің бойына бекініс қамалдар салынып,
Жайық бойында тұрғызылып жатқан қалалар мен бекіністердің маңында қазақтардың
1740 жылы Орынбор экспедициясының бастығы генерал-лейтенант князь В. А.
Бұл кезде кең-байтақ Орынбор өлкесін басқарып отырған И. И.
1744 жылы Орынбор губерниясы құрылып, оның бірінші губернаторы болып
Әбілқайыр хан патша өкіметі мен Орынбор губернаторының түпкі мақсаты
Сонымен XVIII ғасырдың орта кезінде Ресейге Кіші жүздің біраз
Ресей империясының қазақ жеріндегі отарлау саясаты. Орта және Ұлы
Патша өкіметі Қазақстан жеріндегі отарлау шараларын біртіндеп жүзеге асырды.
Қазақ даласында патша өкіметінің отарлау саясаты үш бағытта: біріншіден,
Патша өкіметі қазақ даласын түпкілікті билеу үшін әуелі әр
Оның алғашқысы - 1731 жылдан 1822 жылға дейін созылған
Патша үкіметінің қазақ елінің басына тәуелділік ноқтасын біржола кигізуі
Отарлаудың осы әскери-әкімшілік кезеңінде патша өкіметінің тірек пункттері ретінде
Салынып жатқан бекіністердің қорғанысын қамтамасыз ету үшін Ресейден Қазақстанға
1781 жылы Абылай қайтыс болғаннан кейін Орта жүздің ханы
1822 жылы орыстың белгілі мемлекет қайраткері М. М. Сперанскийдің
XIX ғасырдың басында Хиуа хандығы Мервті басып алып, өзінің
Бұл кезге дейін Хиуа мен Қоқан хандары өздерінің қол
Орта және Ұлы жүздердің қосылған территорияларында Актау, Алатау, Қапал,
Қазақстанды отарлаудың және Шу мен Талас алқаптарының қазақтарына ресейлік
Қазақ елі негізінен мал өсіруші өлке еді. Егіншілік шаруашылық
Егінші қазақтарды жатақтар деп атады. Жатақтардың көбінде көлігі, құрал-саймандары
Қазақстанда табиғаттың мол қоры болды. XIX ғасырдың ортасына қарай
Қазақ жерінде тауар-ақша қатынастары бірден-бірге дами берді. Оған жәрмеңкелік
ХVІІІ ғасырдың соңы - XIX ғасырдың басында Ресеймен шекаралық
Бұл кезде Қазақстан Ресей астығынының негізгі тұтынушысына айналды. Барлық
Халықтың бай, кедей болып жіктелуінің күшеюі, жартылай көшпелі елге
Бұл өзгерістер бірден бола қалған жоқ. Елде тап тартысының,
1.2. XVIII ғасырдағы Қазақ-орыс қатынастары
Қазақ-орыс қатынастарының ертеден келе жатқан тарихы бар. Ресей, Қазан
Қазақ хандығы Ресеймен байланыс жасап, жоңғрарлармен және азиялық хандықтарымен
XVIII ғасырдың басында Ресей империясы оңтүстікке шығатын жерлерді іздеуге
Ресей дипломатиясы қазақ-орыс қатынастарының жандануына жағдай жасады. Ресей тарапынан
XVIII ғасырдың 20-жылдарында казақ-орыс қатынастары белсенді түрде жүре бастады.
Әбілқайыр ханның бірінші жіберген елшілігі нәтижесіз аяқталып, екінші рет
XVIII ғасырдың 40-жылдарының аяғында Орынборда 150 сауда дүңгіршектері және
Қазақстанның экономикасында Семей, Орск (Жаманқала), Гурьев, Орал (Теке), т.б.
XVIII ғасырдың бас кезі орыс мемлекеті нышюының және империялық
Билер мен сұлтандардың көпшілігі «орыс бодандығы» туралы естігілері де
1.3. Қазақ Ордасының ханы - Абылай хан
Абылай хан Әбілмансұр (1711 [
Бүкіл өмірін Абылайдың оң тізесін
Абылай өмір жолын ат үстінде
Қ. Жұмаділовтың, т.б. туындыларында сомдалды.
1.4. Абылайханның ішкі және сыртқы саясаты
18 ғасырдың 30 жылдарының аяғында
1753 жылы Абылайдың 6 мың әскері
Саяси ахуал тұрақталған шақта Абылай қазақ жерінің бүтіндігіне қол
Өмірінің соңғы 15 жылында Орта Азия хандықтарына қарсы тынымсыз
1771 жылы жасы жеткен Әбілмәмбет хан дүние салды. Қалыптасқан
Абылай Ресей мен Қытай империяларының арасында орналасқан Қазақ елінің
Абылай қаһарлы хан болуымен қатар, қазақ халқының рухани қасиетінен
Абылай өмір жолын ат үстінде, жорықтарда өткізіп, Арыс өзені
Әбілхайыр хан Бірақ Тевкелев табын руынан шыққан Бөкенбай батырға
XVIII ғасырдың 30-жылдарының ортасында жоңғарлар қайтадан қазақтарға, әсіресе Орта
Ұлы жүз қазақтары 1734 жылы Жоңғариямен келісімге келіп, жартылай
Жазба деректерде Абылайдың шетел басқыншыларына қарсы табанды соғыс жүргізгендігі
Қорытынды
Шоқан Уәлиханов Абылайдай шексіз ие
Тегеурінді әскери қимылмен қатарластырыла жүргізілген дипломатиялық әрекеттері Абылайды өз
Сонымен бір жарым ғасырға дерлік созылған Қазақстанның Ресеймен бірігу
Тарихтың шұғыл бұрыштарында өткен шақ жандана түседі және оны
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1
Ежелгі заманнан 1917- жылғы Қазан төңкерісіне дейін.-
Алматы: Білім - 1- кітап. - 2004. - 392
2
жауап).- Астана: Б.ж., 2004.- 147 б.
3
дейін)/ Қазақстан Республикасы ғылым және білім
министрлігі.- Толықт. өңделіп 2-ші бас.- Алматы:
Қазақстан, 2005.- 608 б.
4
мемлекеттермен қарым-қатынасы XVII ғасырдың соңы- XVIII
бірінші жартысы]: тарих ғылымдарының кандидаты
ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның
авторефераты / Ғабдулина Б. А.- Алматы: Б. ж., 2006.-
5
тұрақ жайлардың даму тарихы және олардың экономикалық
тиімділігі (XVІ-XVІІІғғ.): Тарих ғылымдарының докторы
ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның
авторефераты.- Алматы: Б. ж., 1999.- 4 б.
6
жазбаларындағы тарихи тұлғалар: Тарих ғылымдарының
кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған
диссертацияның авторефераты.- Астана: Б.ж., 2000.- 25 б.
7
кітап. Табын / "Алаш" тарихи-зерттеу орталығы.- Алматы:
Атамұра, 2006.- 608 б.
8
ғасырлар аралығында: Қазақстанның шығысы және Алтай
өлкесі деректерінен.- Өскемен: Медиа-Альянс, 2004.- 392 б.
9
мектептің 9-кл.арн.оқулық.- 2-ші басылымы.- Алматы:
Рауан, 1993.- 192 б.
10
арнаулы орта оқу орындарына арналған оқулық (көне
дәуірден 2008 жылдың басына дейін) / Ч. Мусин.- Толықт.
4-ші бас.- Алматы: Норма-К, 2008.- 640 б.
11
5-11 сыныптар / Қазақстан Республикасының Білім және
Ғылым Министрлігі; Құрастырған М.Байдолда.- Павлодар:
Арман-ПВ, 2005.- 312 б.: табл.-(Талапкер)
12
мүдде тұрғысынан бағалау: Оқу құралы / Қазақстан
Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі.- Өңделіп,
толықтырылып басылуы.- Алматы: Ғылым, 2004.- 232 б.
Тарихи деректерді жіктеу
Жоңғарлардың қазақ жеріне басып кіруі
Нұралы ханның Орынбор губернаторына хаты
СОҢҒЫ ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТАРИХНАМАСЫ ЖӘНЕ ДЕРЕКТЕМЕЛЕРІ
ХVІІІ ғасырдағы қазақ-орыс қарым-қатынастары
ХVІІІ ғасырдың екінші жартысындағы Орынбор губернаторларының қазақ даласына қатысты саясатын толық және жүйелі көзқарас тұрғысынан зерттеу
Қазақстанның Ресейге қосылуының күнгейі мен көлеңкесі
Қазақ - Ресей саудасы
Қазақ-орыс байланыстарының алғашқы кезеңі
XVIII ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басындағы Қазақстанды еуропа және орыс ғалымдарының зерттеуі