ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ ........................................................................................3
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы.........5 1.2.
1.3 Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекеттік
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1. Жұмыссыздық деңгейін бағалау..........................................11
2.2. Кедейшілік пен жұмыссыздықтың себептері .....................13
2.3. Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық көрсеткіштері.....................................................15
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1. Жұмыссыздықты жою ........................................................17
3.2. Жұмыссыздарды жұмысқа орналстыру шаралары.............18
ҚОРЫТЫНДЫ ...........................................................................24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..................................26
Кіріспе
Жұмыс бастылық ұғымымен еңбекке жарамды халықтың жұмыспен қамтылғаны
Кейбір кезде барлық жұмысқа қабілетті халық бос болмауы
Осы себептен жұмысы жоқ адамдар фрикуциондық жұмыссыздықты құрайды.
Фрикуциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің сұранысына құрылымдық
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күші құрлымының жұмыс
Циклдық жұмыссыздық – экономикалық тоқырау, дағдарыста көрінетін жұмыссыздықтың
Жұмыссыздықтың экономикалық әлуметтік салдары:
Қоғамда бар болатын потенциалды мүмкіндіктер көлемімен салыстырғанда ЖҰО
Халықтың әлуметтік әр түрлі топтарында жұмыссыздық шығыны тепе
Жоғары дәрежелі маман жұмысшылар жоғалады.
Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу 3 бағытта жүзеге асады:
1.Бос халықты еңбекпен қамту, көмек көрсету, еңбек биржалары
2.Икемді еңбек нарығын бейімдеуге ынталандыру, әр түрлі әлуметтік
3.Жұмыссыздықтан зардап шеккен адамдардыәлуметтік қорғау.
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы
Жұмыссыздықтың – экономикалық теорияның бұрынғы және қазіргі тарихындағы
К.Маркстің қорлану теориясы мен қазіргі технологиялық теория жұмыссыздықтың
Мальтузиандық теорияны ағылшын экономисті – Томас Роберт Мальтус
Батыс мектебінің өкілдері 20 – шы ғасырдың 30
Қазіргі жағдайда «монетарлық теория» өзі туралы барынша айқын
Ақша массасын дұрыс басқара отырып, өндіріс процесін реттеуге
1.2.Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері.
Жұмыссыздықтың мынандай түрлері бар:
Жасырын жұмыссыздық - өндірісте және мемлекетік аппаратта
Фрикциондық жұмыссыздық – адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа,
Маусымдық жұмыссыздық – жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде
Құрылымдық жұмыссыздық - өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде болады:
Технологиялық жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі, биіктілікті өзгертуді
Циклдік жұмыссыздық - өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни экономикалық
Экономисттер барлық жұмыссыздықтың түрлерін негізінен екі топқа жіктеп
Кез – келген жұмыссыздықтың болуы – қоғам үшін
Жұмыссыздық қоғамға көптеген зиян келтіреді: инфляцияның өсуіне ықпал
1.3.Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекттің саясаты.
Еңбек нарығы – бұл нарықтың ерекше түрі, онда
Қазақстан Республикасында осы уақытқа дейін еңбек нарығы болғанжоқ.
Еңбектің тікелей әсер етуінің арқасында жоғары биліктілікті еңбектің
Қазақстанда тұрғындарды жаппай жұмыспен қамту орталығы 1991 жылы
Экономикасы дамыған елдер кәсіпорын, компанияларында жұмыс күшін жалдау
біріншіден, фирманың ағындағы тұтыныстарын, оның қосымша даму стратегиясы
екіншіден,жұмыс күшінің ұлттық нарығының жағдайын ескеру керек ;
жұмыс күшін жалдау кезінде мынандай тәсілдер қолданылады:
жоғары және орта оқу орындарынан мамандарды тарту;
жұмыспен қамту орталығы арқылы кадралды жалдау;
жарнамалық хабарлау мен жаппай ақпараттқ құралдар көмегімен кадрларды
орналасатындарды конкурстық негізде мұқият таңдау, сондықтан бір жұмыс
Қазақстан Республикасында тұрғындардыжұмыспен қамтудың арнайы бағдарламасы жасалған.
Еңбек нарығындағы жағдайды ескере отырып, жұмыссыздарды қайтадан оқыту
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1.Жұмыссыздық деңгейін бағалау
Қазақстанның нарыққа көшуі жұмыс істеуге қабілетті адамдардың жұмыспен
Қазақстанда қатарына жұмыс істеуге қабілетті жастағы оқушылар, өндірістен
Сонымен бір мезгілде, ауыл шаруашылығы ұйымдарын мемлекет иелігінен
1691,6 мың отбасының жеке қосалқы шаруашылығын жүргізуі үшін,
Жұмысқа орналасуда қиындық көріп жүрген азаматтардың орташа
Болашағы бар салалар мен өндірістегі экономикалық тиімді жұмыс
Түрлі қаржыландыру көздерін тарту есебінен инвестициялық белсенділікті арттыру
Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдай жасау,
Қоғамдық жұмысты ұйымдастыру және түрлерін көбейту;
Жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі мәліметтердің жалны республикалық ақпарат
Шағын несие беру жүйесін жетілдіру;
2.2 Кедейшілік пен жұмыссыздық себептері
Қазақстанда нарық реформалары кезеңінде жұмыс істеуге қабілееті халықтың
Еңбекақы мен ең төменгі күнкөріс деңгейіне қатысты есептеу
Қазақстандағы кедейшілік пен жұмыссыздықтың негізгі себептері:
Халықтың тұрақты тұратын жерінде сұранысқа ие жұмыс орындарының
Нарыққа көшу жағдайында халықтың кәсіпкерлікпен айналысуға және жұмыс
Шағын және кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы және материалдық ресурстарға
Шағын және жеке кәсіпкерлікті қолдау инфроқұрылымының, соның ішінде
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қолданылып жүрген заңнамада көзделген өздерінің
Тауар өндірумен айналысатын шағын кәсіпкерлікке атаулы мемлекеттік қолдау
Инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды іске асыру кезінде пайдаланылатын
Жергілікті атқарушы органдар өз қамтамасыз етілген азаматтарға әлуметтік
Жұмыс істеп жатқан ұйымдардың базасында немесе жаңа ұйымдар
Базасы арзан шетелдік тауарлар әкелуіне байланысты отандық тауарлардың
2.3.Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық көрсеткіштері
Облыста жұмыспен қамту органдарының 2005 жылғы қаңтардың 1
Желтоқсан айындағы экономикалық белсенді тұрғындар санындағы тіркелген жұмыссыздар
Қазіргі кезде облыста 5887 кедей отбасы бар. әр
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1.Жұмыссыздықты жою
Президентің «Қазақстан - 2030» жолдауында анықталған, қазіргі кезеңдегі
Қазіргі кезде экономиканың нақтылы секторында жұмыссыздықпен күресу мәселесі
Нарықтың қатынастар пайда бола бастаған кезде мемлекетттің әлуметтік
Жұмыссыздықтан қорғау жүйесінің негізгі мақсаты – жұмыспен тұрақты
Бұл бағытттар өз негізінде өнім шығаруды, кәсіпорындағы еңбек
Жұмыссыздықтан қорғау жүйесінің негізгі қызметтерін анықтай келгенде оның
3. 2.Жұмыссыздарды жұмысқа орналастыру шаралары
Елбасы барлық деңгейдегі әкімшіліктерге берген он бір міндеттіңбіреуі
Республика Президентінің осы саладағы тапсырмаларын жүзеге асыру, сайып
Осыған байланысты әрбір ауылдық округ бойынша халықтың ең
Сонымен қатар бұрынғы мамандығы мен кәсібіне қазіргі кезеңде
мамандықтарға бейімдеуге көмектесу қолға алынды.
Жұмыссыз және кедей отбасыларына материалдық көмек көрсетудің бір
Сондықтан ауданда осы жылдың басына 430 кедей отбасы,
Аудандық жұмыспен қамту мүмкіндігіне қарап жұмыс іздеушілерді тұрақты
«Кедейшілікпен, жұмыссыздықпен күресті күшейту туралы» шараларына сәйкес әрбір
Қазіргі таңда Қазақстанда жұмыспен
Еңбекпен толық қамту дегеніміз,
Осы уақытқа дейін, біздің
Болжаммен үстіміздегі жылдын
Жұмыссыздыққа берілетін жәрдем ақшаның
Қазақстан Республикасының «Халықтың жұмыспен
Осылармен бірге мемлекет жұмыс
Нарық қатынастары дамыған көп
Еңбек нарығы бойынша күрделі
Қорытынды
Мемлекеттің міндеті – жұмыссыздықтың іс жүзіндегі деңгейінің табиғи
Қазіргі заманғы жұмыссыздықтың сипатына бірнеше факторлар ықпал етеді:
Ғылыми-техникалық прогресс;
Экономикадағы құрылымдық және аймақтық ілгері басушылық;
Сыртқы экономикалық бәсекелестіктің күрт күшеюі.
Мұндай жағдайлар еңбек нарығын мынаған міндеттендіреді:
өте жоғары жинақылыққа жетуге;
үлкен икемділікке барып, қазіргі заманғы жағдайларға сай өте
Еңбекақы ставкаларын дараландыру.
Сонымен қатар, еңбек нарығын реттеу формасы болып тек
2000 жылдың 1-ші қаңтарынан бастып Қазақстан Республикасының
Ол заңдар азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еріктілігіне деген конституциялық
Қазіргі кезде, әсіресе, экономиканың мемлекеттік емес секторларында еңбек
1998 жылы халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) басшылығымен Қазақстанда
Өмір деңгейіндегі және әлеуметтік сфераны дамытудағы дағдарыстық жағдай,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Ақиқат. 2000 №5
Бисенғазиев М. Б. «Макроэкономика» Орал 2000
Әубәкіров «Экономикалық теория» Алматы, 1999
ПУАЖ Жайық үні 1996 ж. 10 қазан
Орал өңірі 2001 ж. 14 сәуір
Орал өңірі 2005 ж. 27 қаңтар
Шеденов М. Б. «Жалпы экономикалық теория» 2002 ж.
Давыдова Л., Райманов Д., Банковское право Республики Казахстан
Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право
Ефимова Л.Г., Банковское право. М., 1994.-340 с.
Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право
Братко А.Г., Банковское право. Теория и практика. М.,
Ағымбаев А.Н. Ответственность должностных лиц за служебные преступления.
Гереев В.И. Налоговое право. М., 1995. – 210
Зейнельгабдин А.Б., Ильясов К.К., Ермекбаева Б.Ж. Налоги и
4
Жасырын жұмыссыздық - өндірісте және мемлекеттік аппаратта артық жұмысшылардың қолданылуы
Жұмыссыздықтың әлеуметтік зардаптары
Жұмыссыздық және оның әлеуметтік-экономикалық салдары
Жұмыспен қамтылу саясатының мәні, бағыттары және функциялары
Жұмысқа орналасқандар қатарынан жұмыссыздарға және керісінше ауысуы
Ұмыссыздықтың теориялық негіздері
Еңбек рыногын реттеу, рыноктың мәні, атқаратын қызметі туралы
Еңбек нарығы және тұрғындарды еңбекпен қамтудың мемлекеттік саясаты
Кәсіпорынның жұмыс күшімен қамтамасыз етілуі
Тұрғындарды жұмыспен қамту