Дамыған елдердің валюталық саясаты
Валюталық саясат
1. Валюталық саясаттың түрлері және құрамдары
2. Дамыған елдердің валюталық саясаты 13
3. Дамушы елдердің валюталық саясаты 21
1. Валюталық саясаттың түрлері және құрамдары
Валюталық саясат (ВС) сыртқы экономикалық саясат
Кез келген елдің ВС ағымдағы немесе
Құрылымдық ВС – барлық елдердің өзара
Ағымдық ВС дегеніміз – валюталық бағамдары,
Белгілі бір елдің жүргізетін ВС елдің
әдемдік шаруашылықтың дамуы;
елдің экономикалық жағдайы;
әлемдік аренада күштерді орналастыру.
Елдің валюталық саясатың экономикалық табиғаты тарихи
валюталық шектеулер;
валюталық операциялардың ырықтандырылуы;
валюталық дағдарысты жою және тұрақтылықты қамтамасыз
ВС қолданатын элементтерінің жиынтығы әр түрлі
дисконттық;
девиздік болып бөлінеді.
Орталық банк дисконттық саясатты төмендегі мақсаттар
валюталық бағамды және төлем балансын реттеу;
халықаралық капиталдың қозғалуына әсер ету;
ақша массасына, бағаға, несиелердің ішкі динамикасына
Дисконттық саясаттың мәні мынада: ол банктің
Сонымен бірге, әлемдік шаруашылықта капитал мен
Басқаша айтқанда, дисконттық саясаттың (ДС), ішкі
Тарихи тәжірибеге көз жүгіртсек, ДС 30-40-жылдары
ВС жүргізудің ең тиімді әдісі –
Девиздік саясат әр түрлі формаларда көрініс
Валюталық интервенция - ұлттық бағамына ықпал
Девиздік саясаттың формасы ретіндегі валюталық интервенцияның
Девиздік саясаттың бір түрі ретінде валюталық
Қазіргі уақытта неміс маркасының, швейцар франкінің,
валюталық бағамдарды нақты белгілеу режимі (елдердің
қалқымалы валюталық бағамдар режимі (Париж конференциясы
“еуропалық валюталық жылан” режимі.
Қазіргі таңда әлемде валюталық бағамдардың онға
Ресми валюталық бағам - коммерциялық
Валюталық бағамдар режимін реттеу. Айырбас бағамы
Елдің экономикалық мүмкіндігіне, оның әлемдік аренадағы
Аталған ел шеңберіндегі уақытша ара қашықтыққа
Айырбас бағамы режимінің нұсқасы аталған ел
бағамды ел үкіметі анықтайды;
режимді белгілеуде үкіметтің араласуы (ерекше) белгілі
үкіметтің араласуы толық түрде болмайды, яғни
1-нұсқа: бір шетел валютасына немесе бір
2-нұсқа: кей жағдайда үкімет елдің приоритеттерін
3-нұсқа: ел валютасының еркіндігін көрсетеді. Бұл
Аталған айырбас бағамы режимінің әрқайсысының артықшылықтары
Тұрақты бағам режимінің төмендегідей артықшылықтары бар:
сандық тұрғыда анықталғандығы (саудаға және капитал
валюталық-қаржылық саясатқа деген жоғары сенімділікті күшейтеді.
Соңғы артықшылық несие беру мен үкіметтік
Ел белгілі бір экономикалық оқыс жағдайларға
Бұндай құбылыс ішкі бағалардың күрт төмендеуін
а) барлық қаржылық нарықтардағы компаниялардың түсінуі
ә) бағамдарды үкіметтік реттеу мүмкіндігі елеулі
б) саудадағы айырбас бағамының тәуелділігі қысқарады,
в) валюта бірлігі бағамының өзгерісі айналымдағы
Бұл саясатпен салыстырғанда, валюталар көрзеңкесін белгілеуге
а) шетелдік инвесторлар бұл саясатты ауыр
бұл саясат бір ғана валюта құнының
Бұл режимнің тағы бір артықшылығы: кәрзеңкедегі
Айырбас бағамының өзгермелі режимдері. Елдердің валюталық-қаржылық
егер валюталық нарық елеусіз сыйымдылықпен сипатталса,
бұл режим мемлекет тарапынан реттеу кезінде,
шетел инвесторлары мен сауда серіктестері үшін
үкіметтік манипуляция қаупті бар болса, ол
егер елде капиталдың ірі саудагерлік ағымы
Халықаралық коммерциялық байланыстардың әлсіз дамуы жағдайында
Өзгермелі валюталық бағамдарды енгізуге арналған басты
дамыған қаржылық нарықтың болуы;
олардың әлемдік жүйеге интеграциялану дәрежесі;
ұлттық және шетелдік активтердің өзара айырбасталуы;
қаржылық делдалдықтың даму дәрежесі.
Дегенмен, бұл факторлардың жоқтығына қарамастан, көптеген
төлем байланыстарының тұрақсыздығы;
тұрақты бағамдарды қолдауға арналған ресми валюталық
“қара валюталық” нарықтарға тосқауыл қою тілегі.
Бұл режимге бірінші валютаның өзгермелі бағамдарын
экономиканы құрылымдық жағынан қайта құру;
валюталық және кедендік режимдерді ырықтандыру;
ішкі сұранысты шектеу және т.б.
Бұл алғышарттардың болмауы жағдайында көптеген мемлекеттер
Жылжымалы белгілеудің төмендегідей артықшылықтары бар:
өзгеру қарқынын алдын-ала хабарлау, ол экспортерлар
тұрақты валюталық бағамды қолдау мүмкіндігінің болуы.
Мысалы, жылына 10%-тік ішкі инфляция және
Жылжымалы белгілеудің төмендегідей кемшіліктері бар:
тиімді айырбас бағамы уақыт өтуіне қарай
тұрақты айырбас бағамымен салыстырғанда, бұл режим
Тарих көрсеткендей, айырбас бағамдарының режимі бірнеше
Бреттон-Вудстың күйреуі салдарынан 1973 жылдан бастап
Сыртқы экономикалық қызметті ынталандыру мақсатында көптеген
Валюталық интервенция. Валюталық бағамдарды реттеу әдістерінің
Валюталық шектеулер – заңды немесе әкімшелек
Валюталар девальвациясы. Көптеген елдер сыртқы дүние
Әлемнің өзгермелі валюталық режимге өтуі салдарынан
2. Дамыған елдердің валюталық саясаты
Дамыған елдердің қазіргі кездегі валюталық саясатының
Валюталық саясат жүргізу барысында барлық елдер
Жоғарыда аталған шаралар кешені белгілі бір
Бұл кезеңдегі валюталық саясаттың маңызды құрылымдарының
50-жылдары Батыс Еуропа елдерінің экономикалық мүмкіндігін
Сонымен бірге, ол валютаның девальвациясы дамыған
Экономистердің бірлескен зерттеулерінде келтірілген мәліметтер бойынша,
50-жылдардың соңында іс жүзінде Батыс Еуропа
Осы кезеңдерде алдыңғы қатарлы мәселенің бірі
экономикалық өсудің жоғары тұрақты қарқынын сақтау;
еңбекпен толық қамсыздандырылуына қол жеткізу;
бағалардың тұрақтануы;
төлем балансының теңдігін қамтамасыз ету.
Аталған рпиоритеттерге негізгі дамыған елдердің валюталық
Бірақ бұл кезеңнің экономикалық жағдайлары елеулі
Батыс Еуропа және Жапония елдерінің экономикалық
экономикалық өсудің жоғары тұрақты қарқынын сақтау;
еңбекпен толық қамсыздандырылуына қол жеткізу;
бағалардың тұрақтануы;
төлем балансының теңдігін қамтамасыз ету.
Аталған приоритеттерге негізгі дамыған елдердің валюталық
Бірақ бұл кезеңнің экономикалық жағдайлары елеулі
Интеграциялық процестердің күшеюіне байланысты Батыс Еуропа
импорттық инфляциядан қорғану саясаты;
ресми валюталық резервтердің өсуі және ішкі
Несиелік капиталдардың халықаралық қозғалысы дамыған елдердің
белгілі елдің басқалармен халықаралық айырбасы кезіндегі
осы елдің төлем балансының жалпы жағдайына;
экономиканың негізгі пропорцияларына.
Дамыған елдер экономикасының қаржылық сферасында өтіп
Экономикалық өзара тәуелділіктің күшеюі себебінен мемлекеттер
Валюталық бағамдардың өзгерістері несие-ақша, салық-бюждеттік және
70-жылдары дамыған елдердің валюталық саясатындағы мақсаттардың
Халықаралық қаржы нарықтарының зор қарқынмен дамуы,
70-жылдың басынан 80-жылдардың ортасына дейін валюталық
инфляциямен күресу;
өсіп бара жатқан бюджеттік тапшылықты қаржыландыру;
корпоративтік және тұтынушылық қарыздары қыржыландыру;
ұлттық дәстүрлі салалардың дағдарысы және ішкі
Бұл саясаттың негізгі мазмұны – ақша
Осы кезеңде валюталық саясаттағы жағдайды АҚШ-тың
Несиелік ресуртардың тапшылығы жағдайында, оларға деген
АҚШ 1985 жылға дейін іс жүзінде
Бұл дамыған елдердің валюталық саясатын үйлестірудің
Төмендегі құжаттар негізінде келісімге келудің мынадай
Осы кезеңдегі валюталық-қаржылық жүйенің реттелуі –
АҚШ-тағы бюджеттк тапшылықты жою;
ГФР және Жапониядағы салыстық және несиелік
тағы басқа шаралар.
Ағымдағы жаспарда валюталық саясаттың негізгі мазмұны
Шынайы өмірде келісімдер бойынша серіктестердің мүдделері
Доллар бағамының төмендеуі объективті стихиялық процесс
80-жылдардың ортасынан бастап, АҚШ-тың несие-ақша саясаты
Осы жағдайда доллар бағамын төмендету қисық
Бұған қарама-қарсы сипатта Батыс Еуропа елдері
Жапонияның қарыз беруші елге айналуы, Батыс
Дегенмен қазіргі таңда олар әлемдік қаржы
Осы орайда Батыс Еуропа елдері мен
Дамыған елдердің валюта және жалпы несие-ақша
Халықаралық қаржы институттары қызметінің ғаламдық сипатқа
Несие-ақша және валюталық саясаттағы халықаралық келісідерге
Дамыған елдердің валюта саясатының экономикалық мазмұны
Валюталық саясаттың құралдар арсеналы ең алдымен
3. Дамушы елдердің валюталық саясаты
Чилидің сыртқы және ішкі саясатын реформалау
Реформаның бастапқы кезеңдегі инфляция қарқыны жылына
Бюджетке салықтардың тұрақты түсіп тұру жағдайы
Реформаның екінші кезеңі экономикалық өзгеруімен қатар
Негізгі экспорт шығару, салалардағы протекционистік режим
1
1
Валюталық саясаттың түрлері және құрамдары
Валюталық саясаттың түрлері мен жүйелері
Валюталық саясат туралы
Халықаралық еңбек бөлінісі. Халықаралық интеграция. Халықаралық сауда
Халықаралық еңбек бөлінісі туралы ақпарат
Халықаралық сауданың теориялары
Халықаралық валюталық қор
Халықаралық еңбек бөлінісі жайлы ақпарат
Ақша-кредит саясатының режімдері
Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық қызметінің нысандары және түсінігі