Меншікті капитал
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 БАНК БАЛАНСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ҚҰРУ ТӘРТІБІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 Банк балансы туралы жалпы түсінік
1.2 Банк балансын құрудың қағидалары және тәртібі
1.3 Банк балансы шот жоспарының концепциясы мен сипаттамасы
2 «БТА БАНКІ» АҚ БАЛАНСЫ ҚҰРЫЛЫМЫНА ТАЛДАУ
2.1 «БТА Банкі» АҚ құрылу тарихы, ұйымдық құрылымы
2.2 «БТА Банкі» АҚ балансын талдаудың негізгі баптары
2.3 Банк балансының актив және пассив операцияларын талдау
3 БАНК БАЛАНСЫН ҚҰРУДА КЕЗДЕСЕТІН МӘСЕЛЕЛЕР ЖӘНЕ
ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Банк балансын талдаудағы мәселелер
3.2 Банк балансын қабылдаудағы мәселелерді шешу
3.3 Банк балансын жетілдіру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Еліміздің экономикасындағы өзекті мәселелердің бірі – бухгалтерлік
Банк саласы Қазақстан Республикасы экономикасының дамушы секторының бірі болып
Бүгінгі таңда халық шаруашылығы саласындағы банк жүйесінің экономиканы дамытуда
Қазақстанның салық заңнамасы салық есептілігін есепті салық кезеңнен кейінгі
Қазақстан Республикасының банк мекемелерінің балансы кәсіпорындікіне қарағанда ерекше болып
Жалпы қазіргі кезеңдегі қазақстандық банктік тәжірибеде орын алған өтімділік
Көптеген банк қызметкерлері банктің активі мен пассивін кешенді басқару
Коммерциялық банктің активі мен пассивін басқаруға бағытталған ғылыми жұмыстарға
Зерттелу дәрежесі ретінде, банк саясатының мәселелеріне байланысты отандық және
Диплом жұмысының негізгі мақсаты – теориялық білімнің негізінде банктің
Осы мақсатқа жету үшін келесі басты міндеттерді шешу қажет:
- банктің жалпы даму тарихымен танысу;
- банктің ұйымдастыру және басқару құрылымымен танысу;
- экономикалық көрсеткіштердің өзгеру динамикасын анықтау;
- берілген мәліметтерді өңдеу;
- дұрыс, әрі тиімді теориялық және тәжірбиелік қорытындылар жасау;
- рационалды басқару шешімдерін таңдау, банктің даму перспективаларын көрсету.
Зерттеу объектісі ретінде банк жүйесін зерттеу қазіргі таңда маңызды
Зерттеу пәніне «БТА банк» балансын талдау және оны жетілдіру
Тәжірибелік мәні ретінде дипломдық жұмыста көрсетілген банк жүйесінің теориялық
Диплом жұмысының құқықтық және ақпараттық қамтамасыз етілуі ретінде Қазақстан
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізіне қазіргі кездегі отандық және
Ғылыми жаңалықтар ретінде банк мекемелеріндегі іс-шаралар бойынша тәжірибелік және
Зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңызы Қазақстанның банктік секторындағы активтер мен
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер
1 тарауда банк балансы туралы жалпы түсінік, балансты құру
2 тарауда АҚ «БТА Банкінің» тарихы мен ұйымдық құрылымы
3 тарауда банк балансын құруда кездесетін мәселелер және оны
1 БАНК БАЛАНСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ҚҰРУ ТӘРТІБІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 Банк балансы туралы жалпы түсінік
Бухгалтерлік баланс банктің белгілі мерзімдегі қаржылық жағдайы туралы мәліметі
Банктік есеп берушіліктің негізгі бағыты банк қызметі туралы нақты,
Коммерциялық банктердің баланстары банктік өзіндік және тартылған қаражат жағдайын
Баланс тағайындалған шот негізінде құрылады. Тағайындалған шоттар бухгалтерлік есепте
Қазақстан Республикасының «Ұлттық банктің жаңа банктік есеп шот жоспарын»
І класс - Активтер коды 100-199 дейін;
ІІ класс - Басқа да активтер коды 200-299 дейін;
ІІІ класс - Пассивтер коды 300-399 дейін;
IV класс – Басқа да Пассивтер коды 400-499 дейін;
V класс - Капитал және резервтер коды
VI класс - Монетарлық қызметтен кірістер коды 600-699
VII класс - Монетарлық емес қызметтен кірістер коды
VIII класс - Монетарлық қызметтен шығындар коды 800-899
IX класс - Монетарлық емес қызметтен шығындар коды
Осы тоғыз класстардан баланста V класс көрсетіледі, ал VI,
Кесте 1. Активті және пассивті шоттар
АКТИВ ПАССИВ
І класс - активтер ІІІ класс - пассивтер
ІІ класс - Басқа да активтер
V класс - Капитал және резерв
VIII класс - шығындар
IX класс - шығындар
Ескертпе – автормен құрастырылған
Активті І класс шоттарына пассивті ІІІ класс шоттары
Балансты шоттың активі мен пассивінің негізгі категориялары және кірістер
Кластардың, топтардың және шоттардың орналасуы цифрлы код жүйесінің көмегімен
Әрбір топ ішінде жіктемелеп берілгендердің базалық деңгейін көрсететін бөлек
1 сан - класс;
2 сан - топ нөмірі;
3 сан - шот нөмірі;
4 сан - ішкі резидент пен резидент емес белгісі;
5 сан - секторлау [3].
Кодтың 1 саны активтің, пассивтің белгілі класына сәйкес келеді,
ІІ класс - басқа да активтер, бұл класқа Ұлттық
ІІІ класс - пассивтер, бұл класс Ұлттық Банктің негізгі
IV класс - басқа да пассивтер, бұл кластың негізгі
инвестициялық және сенімсіз бағалы қағаздар бойынша жабуға арналған резервтер,
V класс - капитал және резервтер, бұл берілген класс
VI класс - монетарлық қызметтен алынған кірістер, бұл класқа
VII класс - монетарлық емес қызметтен алынған кірістер, бұл
VIII класс - монетарлық қызметтен пайда болған шығындар, берілген
IX класс - монетарлық емес қызметтен пайда болған шығындар,
Кодтың 3-ші әрбір топ ішндегі бөлек шотқа сәйкес келеді
І класс – Активтер:
10000 - Ұлттық Банктегі нақты ақша;
11000 - Аффинирленген қымбат бағалы металдар;
12000 - Шетел валютасы (корреспонденттік шоттағы, депозиттік шоттағы, шетел
13000 - Шетел валютасындағы инвестициялар мен талаптар;
14000 - Мемлекеттік бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялар;
15000 - Қазақстан Республикасының Үкіметімен жүргізілетін операциялар (Үкіметтің шығарған
16000 - Қаржылық ұйымдармен операциялар;
17000 - Ішкі қор нарығындағы есеп айырысулар;
18000 - Қаржылық емес ұйымдар және жеке тұлғалармен жүргізілетін
ІІ класс – Басқа да активтер:
21000 - Заңды және жеке тұлғалармен есеп айырысулар (шығындар,
22000 - Капиталға салымдар;
23000 - Негізгі құралдар, арзан бағалы тез тозатын заттар
24000 - Ұлттық Банк бөлімшелері арасындағы аударулар бойынша операциялар;
25000 - Аффинирленбеген бағалы металдар мен бағалы тастар;
26000 - Қадағалау шоттары (түзетулер енгізу);
27000 - Ұлттық Банктің шаруашылық және әкімшілік басқару қызметі
ІІІ класс – Пассивтер:
30000 - Айналымға жіберілген нақты ақшалар (Ұлттық Банктің кассасынан);
31000 - Аффинирленген бағалы металдармен операциялар бойынша міндеттемелер;
32000 - Валюталық міндеттемелер;
33000 - Шетел валютасындағы инвестиция және депозиттер бойынша міндеттемелер;
34000 - Мемлекеттік бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялар;
35000 - Қазақстан Республикасының Үкіметімен операциялар;
36000 - Қаржылық ұйымдармен операциялар;
37000 - Ішкі қор нарығындағы операциялар;
38000 - Қаржылық емес ұйымдармен және жеке тұлғалармен операциялар;
39000 - Реттеу шоттары.
IV класс – Басқа да пассивтер:
43000 - Жинақталған амортизация;
44000 - Ұлттық Банк бөлімшелерінің аударулар бойынша операциялар;
45000 - Аффинирленбеген бағалы металдар және бағалы тастар;
46000 - Реттеу шоттары;
47000 - Ұлттық Банктің шаруашылық және әкімшілік басқару қызметі
48000 - Провизиялар.
V класс – Капитал және резервтер:
50100 - Жарғылық қор;
51100 - Резервтік қор;
54000 - Әр түрлі тұрақты қорлар;
54300 - Басқа да қорлар;
55000 - Арнайы қорлар.
VI класс – Монетарлық қызметтен алынған кірістер:
61000 - Аффинирленген бағалы металдармен жүргізілетін операциялар бойынша кірістер;
62000 - Шетел валютасы бойынша жүргізілетін операциялардан алынған кірістер;
63000 - Шетел валютасындағы инвестиция және талаптар бойынша кірістер;
64000 - Мемлекеттік бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялар бойынша кірістер;
65000 - Үкіметпен жүргізілетін операциялар бойынша кірістер;
66000 - Ішкі қаржылық жүйемен жүргізілетін операциялар бойынша кірістер;
67000 - Ішкі қор нарығындағы операциялар бойынша кірістер;
68000 - Қаржылық емес ұйымдармен және жеке тұлғалар
69000 - Бұрын құрылған провизияларды жою.
VII класс – Монетарлық емес қызметтен алынған кірістер:
70000 - Кассалық операциялар бойынша кірістер;
71000 - Қалпына келтірілген шығындар;
72000 - Салынған капиталдар бойынша кірістер;
75000 - Аффинирленбеген бағалы металдармен және бағалы тастармен операциялардан
77000 - Басқа да кірістер;
78000 - Күтпеген кірістер.
VIII класс – Монетарлық қызметтен пайда болған шығындар:
81000 - Аффинирленген бағалы металдармен жүргізілетін операциялар бойынша шығындар;
82000 - Шетел валютасымен операциялар бойынша шығындар;
83000 - Шетел валютасындағы инвестиция және депозиттер бойынша шығындар;
84000 - Мемлекеттік бағалы қағаздармен операциялар бойынша шығындар;
85000 - Үкіметпен операциялар бойынша шығындар;
86000 - Ішкі қаржылық жүйемен операциялар бойынша шығындар;
87000 - Ішкі қор нарығындағы операциялар бойынша шығындар;
88000 - Қаржылық емес ұйымдармен және жеке тұлғалармен
89000 - Провизия құру және берешекті қайтару бойынша шығындар.
IX класс – Монетарлық емес қызметтен пайда болған шығындар:
90000 - Ұлттық валютадағы банкнот және монеталарды дайындау шығындары,
91000 - Төленген комиссиялар;
92000 - Инвестициялық бағалы қағаздармен операциялар бойынша шығындар;
93000 - Негізгі қорлар, арзан бағалы тез тозатын заттар
94000 - Басқа да шығындар;
95000 - Аффинирленбеген бағалы металдар және бағалы тастарды тасымалдау
96000 - Банк персоналдарына шығындар;
97000 - Әкімшілік шығындар;
98000 - Күтпеген шығындар;
99000 - Ұлттық Банктің өндірістік және әлеуметтік даму бағытындағы
1.2 Банк балансын құрудың қағидалары және тәртібі
Екінші деңгейлі банктердегі бухгалтерлік есептің шот жоспары кластар бойынша
І класс - Активтер код 1000-1999;
ІІ класс - Міндеттемелер код 2000-2999;
ІІІ класс - Меншікті капитал код 3000-3999;
IV класс - Кірістер код 4000-4999;
V класс - Шығындар код 5000-5999;
VI класс - Шартты және мүмкін талаптар мен міндеттемелер
VII класс - Банк балансына меморандум шоттары код 7000-7999.
Банк балансында І-ІІІ класс шоттары бейнеленеді, ал IV- V
Есеп беру кезеңі бойынша анықталған қорытынды ІІІ класс «Меншікті
«Активтер», яғни І класқа төмендегілердің есебі бойынша шоттардың
- Нақты ақшалай қаржылардың;
- Қысқа мерзімді несиелердің;
- Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне талаптардың;
- Қазыналық міндеттемелердің;
- Сатуға арналған бағалы қағаздардың;
- Банкаралық несиелер мен басқа банктерде орнатылған депозиттердің;
- Басқа банктердің несиелері мен аванстарының;
- Клиенттерге қойылатын талаптардың;
- Филиаларалық есеп айырысулардың;
- Басқа да бағалы қағаздардың;
- Жалпы резервтердің;
- Капиталға инвестициялардың;
- Төлем бойынша есеп айырысулардың;
- Материалдардың артықтылығына;
- Негізгі қорлар мен материалды емес активтердің;
- Қосылған сыйақы шығындарының алдын-ала төлемінің;
- Бағалы қағаздар бойынша сыйақылар мен жеңілдіктердің;
- Басқа да дебиторлардың және ауыспалы кезеңдегі уақытша активтердің.
«Міндеттемелер», яғни ІІ класқа мыналардың есебі бойынша шоттардың
- Талап ету депозиттерінің;
- Банктен алынған несиелердің;
- Овернайт несиесінің;
- Ақша нарығының жедел банкаралық несиелері мен депозиттерінің;
- Филиаларалық есеп берулердің;
- Клиенттер алдындағы міндеттемелердің;
- Айналымға шығарылған депозиттік сертификаттардың;
- Айналымға шығарылған басқа бағалы қағаздардың;
- Қазыналық міндеттемелер мен басқа да жоғары өтімді бағалы
- Төлем бойынша есеп айырысулардың;
- Алдын-ала төленген кірістердің;
- Бағалы қағаздар бойынша жеңілдіктер мен сыйақылардың;
- Басқа да кредиторлардың.
«Меншікті капитал», яғни ІІІ кластың жарғылық капиталымен есебі бойынша
«Кірістер», яғни IV класқа келесілердің есебі жатады:
- Банктегі несиелер мен депозиттер бойынша сыйақылық кірістердің;
- Қысқа мерзімді несиелер бойынша сыйақылық кірістердің;
- Ұлттық Банкте орналастырылған депозиттер бойынша сыйақылық кірістердің;
- Ұлттық Банкте қайта қаржыландыруға жарамды жоғары өтімді бағалы
қағаздар мен қазыналық міндеттемелер бойынша
- Сатуға арналған бағалы қағаздар бойынша сыйақылық кірістердің;
- Басқа банктерге берілетін несиелер мен аванстар бойынша сыйақылық
- Филиалдармен есеп айырысу бойынша сыйақылық кірістердің;
- Клиенттерге берілген несиелер бойынша сыйақылық кірістердің;
- Басқа бағалы қағаздар бойынша сыйақылық кірістердің;
- Инвестицияға салымдар бойынша сыйақылық кірістердің;
- Лизингтік операциялар бойынша сыйақылық кірістердің;
- Банктік коммиссиондық кірістердің;
- Басқа да операциялық кірістердің;
- Еншілес компаниялардың және ассоциациялардың бағалы қағаздары мен акцияларын
- Айыппұл, өсімақы, тұрақсыздық соммалары;
- Басқа да кірістер;
- Салыққа дейінгі таза кіріс.
«Шығындар», яғни V класқа мыналардың есебі бойынша шоттардың тобы
- Банктегі несиелер мен депозиттер бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Басқа банктердің несиелік сыйақы бойынша сыйақы төлеу;
- Талап ету депозиті бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Овернайт несиесі бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Филиалдармен есеп айырысу бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Клиенттердің депозиттері бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Айналымға шығарылған депозиттік сертификаттар бойынша сыйақы төлеу шығындары;
- Жоғары өтімді бағалы қағаздарды қолданумен байланысты қайта қаржыландыру
- Қамтамасыз етуге берілген ассигнованиялау;
- Банктің комиссиондық шығындары;
- Еңбекақы төлеу, іс-сапар және міндеттерді аударулар бойынша шығындар;
- Жалпы шаруашылық шығындар;
- Табысқа салынған салықтар, басқа да салықтар мен жинаулардың
- Амортизациялық аударулар бойынша шығындар;
- Басқа да операциялық шығындар;
- Әр түрлі шығындар мен жоғалтулар;
- Айыппұл, өсімақы, тұрақсыздық соммасы;
- Басқа да шығындар;
- Күтпеген шығындар;
- Табысқа салынатын салық шығындары.
«Шартты және мүмкін талаптар мен міндеттемелер», яғни VI класқа
- Аккредитив шоттары;
- Кепіл шоттары;
- Болашақта депозиттер мен қарыздарды орналастыру бойынша шоттар;
- Алу бойынша шоттар;
- Бағалы қағаздарды алу бойынша шоттар;
- Қаржылық фьючерстік шоттар;
- Бағалы қағаздарды сату бойынша шоттар;
- Қаржылық фьючерстің бағалы қағаздарын сату бойынша шоттар;
- Шетел валютасын сату, сатып алу бойынша шоттар.
«Банк балансына меморандум шоттары», яғни VII класқа банктің талаптары
- Мемориалды шоттар – активтер;
- Мемориалды шоттар - пассивтер;
- Мемориалды шоттар - басқалар.
Банк балансының номенклатура шоттары баланстық және баланстан тыс шоттар
Бухгалтерлік баланс толық ретте банк жүргізетін операцияларды көрсетуі қажет
Шот жоспарын құру келесідегідей 2 негізгі принциптерге негізделген: шоттарды
Коммерциялық банктің балансы олардың есеп берулерінің басты бөлігі болып
Әдетте баланстарды күдікті және зиянды операциялар, осы операцияларды жабу
Банк балансы коммерциялық ақпарат құралдарына жатады: олар оның негізгі
Банк балансын құруда операциялар экономикалық біртектілігі бойынша және актив
Банк балансының шот номенклатурасы баланстық және баланстан тыс болып
Баланстан тыс шоттарды банк мекемелеріне сақтауға, инкассоға немесе комиссияға
1.3 Банк балансы шот жоспарының концепциясы мен сипаттамасы
Бухгалтерлік қызметтің негізі балансты құру болып табылады. Кіріске баланс
Екінші деңгейлі банктердің балансы – бұл бухгалтерлік баланс, банктің
Баланс былай жоспарланады: ақша ресурстарын қалыптастыру және тарату, несиелік,
Кәсіпорынға бухгалтерлік есепті енгізуді ұйымдастыру, жіберілген айналымға тікелей әсер
Пассив шоттары – жарғылық капитал және таратылған қаржылар есебіне
Актив шоттары – баланстан тыс шоттар, құжаттар мен бағалы
Баланстан тыс шоттар 6 белгілі кодпен белгіленеді. Мұндағы:
Қазақстан Республикасының «Банктер және банк қызметі» туралы заңына сәйкес
Қаржылық есеп беруді ұсыну пайдаланушыларды банктің қаржылық жағдайы, қызмет
Екінші деңгейлі банктер үшін жылдық қаржылық есеп берудің келесі
- Бухгалтерлік баланс (№1 нысанда);
- Табыс және шығыс туралы есеп (№2 нысанда) (ҚОСЫМША
- Ақша қозғалысы туралы есеп (№3 нысанда);
- Капиталдағы өзгеріс туралы есеп (№4 нысанда);
- Түсіндірме жазбалар.
Сонымен бірге бұлардың құрамына тоқсан сайынғы қаржылық есептің қолданыстағы
Қорытынды айналымдарды ескере отырып, жылдық есеп беруді ұсыну мерзімін
Екінші деңгейлі банктердің бухгалтерлік есептілігі, жылдық бухгалтерлік баланс, табыстар
Жарияланғаны жөніндегі мәліметтер банктік қадағалау Департаментіне есепті жылдан кейінгі
- жіктелген активтер және шартты міндеттемелер бойынша толық көлемде
- шетел валютасына, тазартылған қымбат металдарға және бағалы қағаздар
- филиалдармен аралық корреспонденттік шоттарды, Қазақстан ішіндегі банктерде, сол
- негізгі құралдарды және материалды түгендеу нәтижесіне сәйкес баланстық
- банк ережесіне сәйкес сыйақы, демалыс еңбекақысы және т.б.
- жасалған барлық келісімшарттарға (депозиттер, несиелер, банкішілік есеп-айырысулар бойынша)
- мерзімі өткен активтерді және 180 күннен асатын шектелген
- сыйақыларды төлемеу 30 күннен асқан кезде несиелер бойынша
- болашақ кезең шығындары шоттарында есепте тұрған сомаларды салыстыру
- болашақ кезең табыстары шоттарындағы қалдықтарға талдау жасап, бухгалтерлік
- жиналған барлық дербес шоттар бойынша тексеріс тізімдемелерін дайындау
- банктің негізгі қызметі және күрделі салымдар бойынша орындалған
- транзиттік шоттардағы дебиторлық және кредиторлық шоттардағы барлық сомаларға
- аяқталмаған құрылыс бойынша орындалған жұмыс көлемін салыстырып тексеру
- дебиторлардың шоттарында есепте тұрған сомалар бойынша есеп беруге
Негізгі құралдарға олардың құнына байланыссыз, бір жылдан астам қызмет
Негізгі құралдар өндірістік және өндірістік емес бағытта болуы мүмкін.
Өндірістік бағыты бойынша – жарғылық қызметті жүзеге асырумен және
Келесі топтарға бөлінеді:
а) ғимарат және құрылыс;
ә) компьютерлер;
б) көлік құралдары;
в) құралдар және басқа да шаруашылық құрал-саймандар;
г) басқа да негізгі құралдар.
Банкке негізгі құралдардың бухгалтерлік есеп үрдісіндегі келесі сұрақтарға жауап
Активтерді қай уақытта тану қажет?
Олар баланста қандай құнмен көрсетіледі?
Амортизациялық аударымдар мөлшері қандай?
Ақпараттарды алу үшін қандай талаптар қойылады?
Негізгі құралдардың бастапқы құнына сатып алу, жеткізу бағалары және
Егер клиентке экономикалық тиімділік алынады деп күтілсе, жаңалықтарды алуға
Егер активтердің пайдалану мерзімі ұзартылса ғана банк экономикалық пайда
Жөндеу мен техникалық қызмет көрсету шығындары оларды жүзеге асыру
принциптері негізінде жүзеге асырылады. Енді осыдан, негізгі құралдарды
бағалаудың төрт түрін көрсетуге болады:
- бастапқы;
- ағымдағы;
- баланстық;
- өтімділік.
Ағымдық – анықталған күнге, нарықтағы сәйкес баға бойынша негізгі
Баланстық – активтердің есеп және есеп беруінде сипатталатын жинақталған
Өтімділік – бұл негізгі құралдарды жою кезінде істен шығару
Нарықтық құнның өзгеруімен байланысты олардың құнының көбею коэффициентінің есебімен
Негізгі құралдарды пайдаланғанға дейінгі алғашқы операциялық жұмсалымдар шығындар ретінде
Негізгі кұралдардың орталықтандырылған есебі кезінде банктің бэк-офисінде негізгі құралдар
сәйкес келетін нұсқау мен жекелей шоттар ашылып жүргізіледі.
Фронт-офистен негізгі кұралдарды, кіріске алу немесе істен шығару туралы
Бэк-офис негізгі құралдар есебінің әрбір тобы бойынша дербес шот
2 «БТА БАНКІ» АҚ БАЛАНСЫ ҚҰРЫЛЫМЫНА ТАЛДАУ
2.1 «БТА Банкі» АҚ құрылу тарихы, ұйымдық құрылымы
«БТА Банкі» акционерлік қоғамының қалыптасу тарихы 1925 жылғы қазанның
1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық комиссарлары Кеңесінің «Қазақстан
1949 жылдың 11 шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы облысаралық
- КСРО Мемлекеттік банкі;
- КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
- КСРО Сыртқы экономика банкі;
- КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
- КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
- КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-құрылыс банкінің
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы
1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мен
республикалық банкі ашылды. 1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің «ТұранБанк» Қазақ
1998 жылдың 1 қазанында «ТұранӘлем Банкі» Жабық Акционерлік Қоғамы
2003 жылдың 26 қыркүйегінде «ТұранӘлем Банкі» ААҚ қайта тіркелуіне
2008 жылғы 7 қараша күні «ТұранӘлем Банкі» АҚ ребрендинг
ТұранӘлем Банкінің ТМД-дағы жетекші қаржы институты болып және халықаралық
10 жыл ішінде «ТұранӘлем» бренді Қазақстан нарығындағы айтарлықтай
«ТұранӘлем» атауы посткеңестік банктер арасында бұрыннан танымал. БТА
болуымен есте қалды. Алайда, жалпыұлттықтан халықаралық брендке өзгеру үшін
БТА-ның жаңа логотипі банктің заманға сай және инновациялы
Жаңа брендті құрайтындар – бұл инновациялылық, технологиялылық және сарапшылық.
2008 жылдың 24 қаңтарында «ТұранӘлем Банкі» АҚ ребрендинг жүргізуге
Банктің ұйымдастырылу құрылымы дегеніміз – алдына қойған мақсаттарына жету
Бөлшек бизнестік басқарма, ол:
- жеке тұлалардың ақшаларын салымға тарту үшін жаңа бөлшек
- бөлшек өнімдер бизнесін жүргізу үшін маркетингтік жоспар және
- бөлшек бизнеске бағытталған, нарықтың сегментін анализдейді және мақсатты
- облыстың территориясындағы өнімдерді сату, мерзімдік сату бойынша бизнес
- халықты несиелендіру бойынша
- Банктің ЕАБ-де қолма-қол ақшаларды, құнды банктер және басқа
- банктің барлық құрылымдық бөлімшелері, басқарудың компетенциясына кіретіндер, инструкциялар,
- Интернет-Банктың дамуын бақылайды;
- қауіпсіздік қызметімен
Несиелік операциялар басқармасы, банктің барлық несиені беру бойынша жұмыстарымен
Басты банктің ұйымдастыру құрылымын қарастыра отырып, оның атқаратын функцияларын
- банктің даму стратегиясын анықтайды;
- негізгі шешімдерді қабылдайды
- филиалдар байланысының масштабын анықтайды;
- даму жоспарына сәйкес филиалдардың жұмысын ұйымдастырады және оның
- басты банктің ұйымдастыру құрылымын анықтайды;
- облыстың филиалдық мәртебесі мен мүмкіндігін анықтайды;
Жоғарыда аталған басқармалар мен бөлімшелер өзара тығыз байланыста болады
Ұйымдастырылу құрылымының келесі сатысына коммерциялық бөлімдер кіреді, яғни операционды
Несиелік бөлім, банктегі барлық несиелік операциялармен байланысты жұмыстарды жүзеге
Ақпараттық технология бөлімі – ол қызметінің автоматизациялануын және
басқа банктермен ақпараттық алмасуын қамтамасыз етеді.
Валюталық бөлім, валютаны қабылдау, айырбастау және тағы сол сияқты
Бағалы қағаздармен операциялар бөлімі – ол банктің құнды қағаздарын
операцияларды іске асырады.
Қауіпсіздік қызмет, ол жалпы банктің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және
«БТА Банк» АҚ-ның негізгі операциялары:
- корпоративтік несиелендірудің барлық түрлері;
- тұрғындарды және корпорациялардың жұмысшыларын жеке несиелендіру;
- кіші және орта бизнесті несиелендіру;
- қаржылық консалтинг және жобалық талдау;
- сақтандыру бойынша операциялар;
- әр түрлі қызмет көрсету операциялары;
- клиенттермен салымдарды теңгемен және шетел валютасымен қабылдау;
- валюталық, құнды қағаздар және депозиттермен операциялар;
- инвестициялық және
Несиені беруді, оларды есепке алуды, бақылауды, несие мәселелерін реттеу
Заңға сәйкес банктің ішкі ережелері банк бөлімшелерінің, ішкі аудит
Жалпы «БТА Банкі» АҚ банк операцияларына мыналар жатады: заңды
Сурет 1. «БТА Банкінің» АҚ ұйымдастырылу құрылымы
Ескертпе – автормен әзірленген
«БТА Банк» АҚ Қазақстанның жүйе құрушы банкі, ТМД
БТА – бұл әмбебап, қарқынды дамушы банк, оның штаб-пәтері
БТА-ның қарқынды дамуының негізгі көзі – өткендері ұқсас және
- Жергілікті нарықты және клиенттердің қажеттіліктерін тереңірек білу, бұл
- Қазақстанның алдыңғы қатардағы нарығында бизнесті жүргізудің едәуір жинақталған
- Стратегиялық серіктестердің, соның ішінде
БТА ТМД-дағы ірі жеке меншік банк болуға ұмтылады. Сондай-ақ,
2015 жылға дейінгі даму стратегиясына сәйкес, «БТА Банкі» келесі
- Нарықтағы үлесі бойынша:
- Қазақстан – 20%-дан кем емес;
- Ресей – 2%-дан кем емес;
- ТМД-ның басқа елдері – 5%-дан кем емес.
АҚШ долларындағы активтердің көлемі бойынша:
- 2010 - 42 млрд.-дан кем емес;
- 2015 - 50 млрд.-дан кем емес.
Банктің негізгі бәсекелік артықшылықтарының бірі – өзінің жаңа нарықтарға
«БТА банк» АҚ жұмысының басты бағыты – Қазақстандағы әртүрлі
Пайыздық мөлшерлемелерді төмендету мүмкіндігі. Несие операциялары бойынша мөлшерлемелер рыноктық
Коммерциялық банктердің қаржы нәтижелері деген түсінік – бұл коммерциялық
Активті және пассивті операциялар бойынша пайыздардың деңгейін болжау үшін,
Жалпы банктің қаржы нәтижелері туралы мәлімет банктің бухгалтерлік балансына
Банктердің оңтайлы қаржылық нәтижелерге жету дәрежесі оларға әсер ететін
Коммерциялық банктердің қызметінің нәтижесіне әсер етуші факторлардың көптүрлілігі көпфункционалды
Бүгінде қазақстандық коммерциялық банктермен қаржылық есеп берудің екі түрі
Қаржылық есеп берудің негізгі түрі – ол дәстүрлі бухгалтерлік
Банктің жалпы барлық операциялары белгілі бір табыс немесе шығын
2.2 «БТА Банкі» АҚ балансын талдаудың негізгі баптары
Баланс арқылы банктің қаржылық жағдайын анықтап оның сенімділігін білуге
1. Баланстан реттеуші баптарды айыру, яғни Брутто баланстан Нетто
2. Өтімділіктің деңгейін және банк операциясының тәуелділігін анықтау үшін
3. Қысқа мерзімді несие;
4. Орта мерзімді несие;
5. Ұзақ мерзімді несие;
Баланс баптарының негізгі баптары келесідей:
1. Пассивті операциялардың құрылымына талдау;
2. Активті операциялардың құрылымына талдау;
3. Пруденциялды нормативтердің құрылымына талдау;
4. Банктің қаржылық нәтижесіне талдау.
Осы баптар бойынша талдау жүргізіп банк қызметінің нәтижесіне, жағдайына
1. Банк қызметін белгілі бір кезеңге бағалау;
2. Банк қызметін басқа кезеңмен салыстыру;
3. Банк қызметін басқа банкпен салыстыру. Бұл
4. Талдау нәтижесін жинақтап банк қызметін жақсартатын басқа да
Банк қызметін 2 кезеңде салыстыру барысында банктің істері туралы
2008 жылдың 1 наурызына қарай банктік сектордың жиынтық есептік
Банктердің ссудалық портфелі (банкаралық заемдарды ескере отырып) 1 айда
Заңды және жеке тұлғалардан тартылған салымдардың жалпы сомасы (банктер
Екінші деңгейдегі банктер табыстарының жалпы сомасы 2008 жылдың 1
«БТА Банкі» АҚ қызметінің басты бағыттарының бірі заңды тұлғаларды
«БТА Банкі» соңғы жылдары
2008 жылы 58 млрд. теңгеден
жағдай банкті көптеген көрсеткіштер бойынша Қазақстанның банктік қызметтер нарығында
Коммерциялық ссудалардың өсім қарқыны баяулады (2008ж. – 59,7%, 2009ж.
Халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастықтың шеңберінде банктердің және қаржы мекемелерінің
2008 жылдың басында банк 2010 жылда өтеу мерзімімен субординирленген
Банк стратегиясы өзіне көшбасшы банк позициясын және қаржылық қызметтер
Осы стратегияны жүзеге асыру үшін банк мыналарға жұмылдырылмақ:
- Банктік қызметтерді кеңейту.
Сондай-ақ, банк өз қызметтерінің ауқымын кеңейтуге көңіл бөледі. Банк
- Ақпараттық басқару жүйесі мен
- Банк операциялық тиімділікті
Талдау банк қызметін толық бағалау үшін жасалынады. Талдаудың материалдары
Өзіндік және тартылған құралдар банктік құралдардың ресурстарына
Банктің экономикалық қызметі өте кең, сондықтан банктің
- Құралдардың жалпы қор әдісі;
- Активтерді тарату және құралдарды конверсиялау;
- Ғылыми басқару.
Пассивтерді басқару кең мағынада салымшылардың және басқа несие алушылардың
Несиелік ресурстар нарығында Ұлттық Банк Үкіметке және
Макроэкономикалық деңгейде қазір бар маңызды мәселелер
Сонымен, нарықтық жағдайда банкті тиімді басқару үшін
Талдау қадамдардың ең маңыздысы өтімділікті талдау болып табылады.
Банк балансын талдау
меншігіндегі қаражат көлемін анықтау маңызды
қаражат банктің барлық қорларының, коммерциялық тәуекелдің сақтық резервтері, күрделі
Банктің өз меншігіндегі ресурстарының көрсеткішін дұрыс анықтау банк балансының
Енді «БТА Банкі» АҚ-ның балансын талдауға көшейік. Басқа банктерде
Кө =
мұнда: АӨ – ағымды өтімділіктің коэффициенті
М – меншікті капитал
Кө = = =
Кө = = 0,32
«БТА Банкі» АҚ-да ағымды өтімділікте өтімділі активтердің және
«БТА Банкі» АҚ Ұлттық Банкке өзінің қызметі
- жаңа жылдың бірінші күніне жылдық баланс;
- тәуекелді имитирлеу, бір займшыға
Жеке баланстық есептердің құрамын анықтау:
- Кварталдық баланс;
- Валюталық операциялар бойынша есеп.
Өзіндік құралдарды талдаған кезде статистикада
Сурет 2. Жарғылық капиталдың динамикасы
мұнда: У-жарғылық капиталдың өлшемі (мың теңге);
Х-жылдар (кезеңдер).
Ескертпе - ҚҚА-нің (Қаржылық Қадағалау Агенттігі) есептік материалдары негізінде
Берілгендерді талдау капиталдың жылдан жылға өсіп
Жарғылық капитал банктің өмір сүруіне экономикалық негіз құрады және
2.3 «БТА Банкі» АҚ балансының актив және пассив операцияларының
Пассив операцияларының рөлі активтерге қарағанда өте жоғары, өйткені актив
1. Міндеттемелер;
2. Меншікті капитал.
Пассив құрылымының талдауын меншікті қаржылардан бастайды. Ең бірінші, меншікті
1. Банктің меншікті қаржыларының құрылымына баға беру;
2. Меншікті қаржылардың құрылымының құрылымын бағалау;
3. Ажыратылған меншікті қаржылар көлемінің пайда болу себептерін анықтау;
4. Меншікті қаржыларды тиімді
Меншікті қаржылардың құрылымы:
1. Жарғылық капитал;
2. Қосымша капитал;
3. Резервтік капитал;
4. Қайта бағалау бойынша резервтер;
5. Өткен жылдың таратылмаған таза кірісі;
6. Таратылмаған таза кіріс.
Қаржы есеп-қисаптары өзгерістерге байланысты меншік қаржылардың баптары басылымда келесідей
1. Жарғылық капитал, оның ішінде, жай акциялар, артықшылығы бар
2. Қосымша төленген капитал;
3. Алынған капитал;
4. Басқа да резервтер;
5. Таратылмаған таза кіріс.
Ұсыныстар бойынша меншікті қаржылардың үлесі 10% көлемінде болу
Меншікті қаражаттар (капитал) құрамына қорлар енгізіледі, мысалы резервтік қор.
- акционерлер үшін бұл оларға төленетін дивиденд мөлшерімен байланысты;
- банктің қызметкерлері пайданың
- банктің қарыз алушылары үшін
- банктің кредиторлары пайданың
Жарғылық капитал – банктің меншікті қаржылар ішінде жарғылық капитал
Қосымша капиталды жарғылық капиталға теңестіруге болады, бұл бап акциялардың
Резервтік капитал – банктің бар болуы және динамикада өсуі
Қайта бағалау бойынша резервтер. Бұл бап меншікті қаржылардың жеткіліктілігін
Таратылмаған таза кіріс – бұл баптың болмауы банк қаржыларының
Негізінен іскерлік серіктестік басталатын және аяқталатын орталықтар – бұл
- меншікті қаражаттарды қалыптастыру және толықтыру (жарғылық капитал, резервтер,
- банктің активтілігімен сипатталатын тартылған
- заемдық қаражаттардың концентрациясы (алынған
Сонымен қатар, банктердің пассивтік операцияларының құрылымына шетелдік тәжірибеге бейімделу
Сонымен, есеп айырысу шотындағы қаражаттар клиенттерге есеп айырысу қызметін
Нақты экономика секторында орналасқан позитивті беталыстар
Шамамен тартылған банкаралық несиелердің 60% тұрақты түрде бейрезидент банктердің
- банктер делдал ретінде жұмыс істейді, яғни өзінің операциялары
- банктік активтер – бұл негізінен өндірістік
Капиталды қалыптастыру тәртібі коммерциялық банктің жарғысында бекітіледі. Капиталдың бекітілген
- банктің банкроттығы жағдайында
- шығындар пайда болған кезде
- несиелік, яғни
Жарғылық қор меншікті капиталдың бір бөлігі ретінде сақталғанға дейін,
Капиталдың оперативті қызметі – банктің материалдық-техникалық базасын құруға шығындарды
Меншікті капиталды қалыптастырудың көлемі мен тәртібін реттеу арқылы ҚРҰБ-кі
Жарғылық капитал банктің өмір сүруіне экономикалық негіз құрады және
Депозиттер және салымдар банктік ресурстардың көзі болып табылады. Экономикалық
Мерзіміне байланысты депозиттердің 2 түрі бар: талап етуге дейінгі
Депозиттің әрбір түрі банк үшін де және клиент үшін
Банк үшін мерзімді депозиттердің артықшылығы – оларды ссуданы ұзақ
Банктің депозиттік саясаты минималды шығындармен максималды мүмкін мерзімге депозитті
Банктік статистика тартылған қаражаттардың 2 тобын бөледі: депозиттер және
Бұл қаражаттарды экономикалық айналысқа тарту 2 мәселені шешуді
- коммерциялық банктердегі салымдарды сәйкесінше кепілдікпен қамтамасыз ету;
- заңды және жеке тұлғаларға қазіргі заманғы банктік қызметтерді
Айтып кету керек, Қазақстанның банктік заңдарында азаматтардың салымдары мәселелеріне
Салымдар тек қана банктермен қабылданады, ҚР ҰБ берілетін лицензиясына
Капиталды жоғары тәуекелді активтерге салып, оны жоғалту арқылы халықтың
Түрлі мерзімдері бойынша салым соммасымен өтімділік мерзімдері бойынша барабар
Активті операциялардың талдауында банктердің қаржы орналастыру саласындағы жұмысының тиімділігіне
Ақшалық қаржылар;
Бағалы қағаз, инвестиция;
Клиенттерге несиелер;
Негізгі құралдар және инвестиция.
Активтерге талдау бухгалтерлік баланс арқылы жүргізіледі. Бөлшекті талдау жүргізілгенде
Ал міндеттеменің ішіне келесі баптар кіреді:
- клиенттердің салымдары;
- ағымды және банк шотындағы клиент қаржылары;
- айналымға шықпаған банктің бағалы қағаздары;
- мерзімі 5жылдан кем емес субординарлық банк қарыздары.
Резервтік талаптардың ең төменгі мөлшерінің орындалуының екі түрі бар:
1. Ағымды айда ақшаны резервтік активтерде орналастыру, мұнда резервтік
талаптардың орташа шамасы банктің резервтік активтерге орташа шамасынан кем
- Нақты теңге;
- Ұлттық Банктің корреспонденттік шотындағы ақшалар және депозиттері;
- Ұлттық Банктің берілген овернайт несиесі;
- Афинирленген құнды металдар (оның ішінде барлық резервтік активтердің
2. Банктің балансында Ұлттық Банктің сақталатын ақшалары 1103 шотында
Банктің резервтік шотындағы қаржылар деп атайды.
талдауында оның құрылымын келесі критерийлер бойынша қарастыруға болады:
- Кірістілігі бойынша активтер: кіріс әкелетін, кіріс әкелмейтін активтер
- Өтімділігі бойынша: өтімділігі төмен, өтімсіз активтер болып бөлнеді;
- Тәуекелділігі бойынша да екіге бөлінеді:
Мұндай талдау банктің клиенттігінің жұмысының саясатына баға беруге, қаржылық
Негізгі құралдар мен қаржылық емес активтер құрамына келесі баптар
Ғимараттар, жер, компьютерлік техника және тағы басқа жабдықтар;
Салынып жатқан ғимараттар, материалдар, запастар, салымдар бойынша дебиторлық қарыздар.
Келесі кестеден 2010-2011 жылдардағы банктің бухгалтерлік балансы көрсетілген.
Кесте 2. Бухгалтерлік баланс, 2011 жылдың 1 қаңтар жағдай
(мың теңгемен)
№ Бап атауы есеп беру кезеңі бойынша өткен жылдың
1 2 3 4
Активтер
1 Ақша және ақша баламалары 67 441 336
2 Міндетті резервтер 25 219 018 2 869 400
3 Саудалық бағалы қағаздар 68 899 961 740 266
4 Туынды қаржы құралдары 0 43 954 440
5 Өзге банктердегі салымдар 4 835 969 66
6 Өзге банктерге ұсынылған займдар және қаржылық жалдау 46
7 Клиенттерге ұсынылған займдар 964 195 982 788 254
8 Бағалы қағаздарға салымдар 1 177 474 580 944
9 Капиталға инвестициялар және реттелген борыш 162 941 913
10 Негізгі қорлар 6 767 156 8 667 686
11 Материалдық емес активтер 875 300 937 820
12 Дебиторлық берешек 58 512 496 30 050 609
13 «Заемдар және дебиторлық берешек» санатындағы басқа да борыштық
14 Басқа да активтер 56 140 084 31 593
І Активтер жиыны: 1 993 993 880 1 971
Міндеттемелер
15 Корреспонденттік шоттар және банктердің салымдары 733 246 801
жалғасы келесі бетте
2-ші кестенің жалғасы
(мың теңгемен)
16 ҚР Үкіметі және ҚР ҰБ займдары 458 031
17 РЕПО келісімдері бойынша сатылған бағалы қағаздар 449 728
18 Туынды қаржы құралдары 0 35 475 532
19 Банктік шоттар және клиент салымдары 677 210 536
20 Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 439 229 363 763
21 Банк және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
22 Басқа да алынған құралдар 0 6 855 693
23 Реттелген борыш 90 359 393 122 821 506
24 Салықтық міндеттемелер 1 607 504 357 328
25 Кредиторлық берешек 18 588 369 70 432 917
26 Басқа да міндеттемелер 563 370 75 401 144
ІІ Міндеттемелер жиыны: 1 812 571 968 3 445
Меншікті капитал:
27 Жарғылық капитал 1 188 070 041 516 597
28 Қосымша төленген капитал 165 165
29 Алынған капитал -1 519 045 0
30 Резервтік капитал 42 346 425 42 346 425
31 Тәуекелдіктер бойынша резервтер 0 89 275 349
32 Бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері -224 841
33 Басқа да резервтер 1 636 139 1 652
34 Үйлестірілмеген пайда (шығын) -1 048 886 972 -2
соның ішінде:
34.1 Өткен жылдың бөлінбеген таза табысы (жабылмаған шығын) -2
34.2 Ағымдағы жылдың бөлінбеген таза табысы (жабылмаған шығын) 1
ІІІ Капитал жиыны: 181 421 912 -1 473 893
ІV Міндеттемелер мен меншікті капитал жиыны: 1 993 993
Ескертпе - ҚҚА-нің мәліметтерінен алынған
Қазақстан Республикасының нарығында ұзақ жылдар бойы қызмет көрсетіп келе
Міндеттемелерге келетін болсақ, «БТА Банкінің» міндеттемелер жиынтығы 1 812
Бұл талдау барысында біз қандай баптардың өскенін көру үшін
Әр алуан активтердің банкке әркелкі пайда әкелетіні және олардың
3 БАНК БАЛАНСЫН ҚҰРУДА КЕЗДЕСЕТІН МӘСЕЛЕЛЕР ЖӘНЕ ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Банк балансын талдаудағы мәселелер
Банктің меншікті капиталы экономикалық капиталдар категорияларының ішіндегі капиталдың бір
- Банкті қаржылық тұрақсыздықтан және шексіз тәуекелділіктерден сақтайды;
- Банкті банкротқа ұшыраудан қорғайды;
- Ағымды шығындарды жабады;
- Банкке клиенттердің сенімділігін арттырады;
- Меншікті капитал клиенттердің коммерциялық және
Сондықтан мемлекеттік қадағалау органдары екінші деңгейлі банктер үшін әр
Одан да басқа, банктің меншікті капиталы салымшылардың өз қаржыларын
Банк қызметі үнемі белгілі бір тәуекелділіктермен байланысты болады, сондықтан
Банктің меншікті капиталы банктің несиелік ресурсы ретінде тартылған ресурстармен
Банктер «Резервтік талаптардың ең төменгі мөлшері» атты нормативке сай,
Осыдан келе, банктің меншікті капиталы бір жағынан тәуекелділігі бойынша
Қазақстан Республикасының қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды қадағалау және
Топтастырылған активтер банктің меншікті қаражаттарымен салыстырылады. Активтерді топқа бөлу,
Банк қызметін қадағалау жүйесінде ағымды, есеп айырысу, депозиттік шоттардағы
Меншікті капиталдың негізгі қиыншылықтарының бірі – меншікті капиталдың жеткіліктілігін
1. Әрбір кезең арқылы капиталдың мөлшерін ұлғайту;
2. Жалпы активтердің соммасын қысқарту;
3. Тәуекелділігі жоғары салымдардың
Резерв капиталының болмауы немесе оның жетіспеушілігі, банктің тартылған ресурстардың
Халықаралық тәжірибеге келетін болсақ, банк өтімділігінің көрсеткіштері, актив операцияларының
Банктің заңды және жеке тұлғалардың тартылған бос ақша қаражаттарының
Банктің тартылған ресурстардың оңтайлы үлес салмағы, банктің меншікті қаржылары
Қаржылық талдаудың тәжірибесі қаржылық есепті оқудың негізгі ережелерін қалыптастырды.
1) көлденең талдау;
2) тікелей талдау;
3) трендтік талдау;
4) салыстырмалы талдау;
5) факторлық талдау;
6) қаржылық коэффициенттер әдісі.
Көлденең (уақытша) талдау – есеп берудің әрбір позициясын өткен
Тікелей (кұрылымдық) талдау – әрбір есеп позициясының жалпы нәтижеге
Трендтік талдау – барлық көрсеткіштер 100% деп алынатын базистік
Қаржылық талдаудың нарықтық экономика жағдайындағы көбірек таралған
Салыстырмалы (кеңістіктік) талдау – бұл банктердің, еншілес ұйымдардың, бөлімшелердің
Факторлық талдау – бұл жекелеген факторлардың (себептердің) қорытынды көрсеткішке
Жоғарыда көрсетілген әдістермен қатар, қаржылық жағдайды талдауда экономикалық (элиминирлеу,
3.2 Банк балансын қабылдаудағы мәселелерді шешу
Коммерциялық банктердің қаржы нәтижелері деген түсінік – бұл коммерциялық
Банк табыстылығы осы бағыттағы банк персоналдары қызметіндегі бағыттың мақсаттылығы,
Активті және пассивті операциялар бойынша пайыздардың деңгейін болжау үшін,
Жалпы банктің қаржы нәтижелері туралы мәлімет банктің бухгалтерлік балансына
Банктердің оңтайлы қаржылық нәтижелерге жету дәрежесі оларға әсер ететін
Коммерциялық банктердің қызметінің нәтижесіне әсер етуші факторлардың көптүрлілігі көпфункционалды
сипаттау экономикалық көрсеткіштер жүйесімен жүргізіледі. Коммерциялық банктердің қаржылық нәтижелері
Бүгінде қазақстандық коммерциялық банктермен қаржылық есеп берудің екі түрі
Халықаралық банк терминологиясынан өзгешелігі отандық экономикалық әдебиеттерде 2 ұғым
Баланс өтімділігі – егер банктің жағдайы актив бойынша қаржыларды
Баланстың өтімділігіне оның активтерінің құрылымы әсерін тигізеді. Активтердің жалпы
Халықаралық банк тәжірибесінде кассадағы ақша ғана емес, сонымен бірге
Банк өтімділігі жекелеген активті операциялардың тәуекел дәрежесіне де байланысты
Банктің өзінің ақша-қаражаттарының сомасы банкке өзге көздерден тез жұмылдыру
ұстап тұру мақсатында банк ақша нарығының, клиенттің, серіктестіктің қаржы
Қазақстанда тиімді қызмет ететін банк жүйесін құру мақсатында макро
1. Жарғылық қордың минималды көлемі. Ол көлем
2. Капиталдың жеткіліктілік коэффициенті. Банктің өз меншігіндегі
К 1 =К ∕ Ар
мұнда: К – банктің өз меншігіндегі капиталы, бұл баланстың
Ар – тәуекелді активтер. Оларға негізгі құралдар, берілген несиелер,
Өз меншігіндегі қаражаттың жеткіліктілігінің екінші коэффициенті:
К 2 =К 1 + UK / A
мұнда: К – банктің бірінші деңгейлі өз меншігіндегі капитал,
UK – банктің акцияға инвестициясы және басқа заңды тұлғалардың
А – банктің балансына сәйкес барлық активтерінің соммасы.
Балансты талдау банктердің өтімділігін бақылауға мүмкіндік жасайды. Баланс талдау
Банк балансының ликвидтілігі және банк ликвидтілігі. «Ликвидтілік» және төлем
Банктің ликвидтілігін анықтау үшін Ұлттық банк екі коэффициент бекіткен:
К Л 1=Ликвидті активтер / Міндеттемелер
Ликвидті активтерге нақты ақшалар және корреспондентік шоттағы қаражаттар. Міндеттемелерге
2. К Л 1 = U /
мұнда: U – негізгі құралдар мен басқа да қаржылай
К – капитал соммасы.
Төлем төлеу қабілеттігі бұл банктің қажетті мерзімде және толық
Баланс ликвидтілігі мен банк ликвидтілігі туралы түсініктері арасындағы өзара
Екінші шарт сақталмаған кезде мынадай жағдай пайда болады, яғни
күрделі. Әдетте ликвидтілік коэффициенттері банк іс-әрекетіне оның инвестициялық саясатына
Ликвидтілік – бұл банк ісінің сенімділігі мен тұрақтылығын куәландыратын,
Осылайша, активті және пассивті операциялардың құрылымын талдау оның
Банк ликвидтілігін талдаудың негізгі мақсаттары:
- банк ликвидтілігі коэффициенттерінің жүйесін толық
- банк ликвидтілігінің жағдайы туралы қорытындылар жасау;
- банк балансы ликвидтілігінің нашарлағандығын куәландыратын нақты немесе потенциалды
- кері тенденцияларды тудыратын факторларды талдау;
- банк балансының ликвидтілігін талдау
Банк балансының ликвидтілігін талдау капиталдың жеткілікті болуын талдауға, оны
3.3 Банк балансын жетілдіру жолдары
Егер банк өзінің меншікті қаржыларын тиімді қолдана алса, онда
Капиталдың көрсеткіштері арқылы мемлекеттік қадағалау органдар банктердің қызметін қадағалап,
1. Меншікті капиталдың минималды көлемі;
2. Активтер бойынша шектеулер
Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі ұзақ уақыт бойы ғылыми-зерттеу затына
Банктер өздерінің активтерін арттыру үшін капиталдың төменгі мөлшерде болғанын
«Капиталдың жеткіліктілігі» термині банктің жалпы тұрақтылығын және оның тәуекелге
Банктің ресурсындағы меншікті капиталдың өте төменгі үлесінде болуы да
Банк меншікті капиталын ұлғайтуға негіз болатын мынадай факторларды ескеру
- Банктердің дивидендтері өнеркәсіптік кәсіпорын активтеріне қарағанда, пайыз мөлшерлемесінің
- Банк көбіне тұрақсыз қысқа
Сондықтан, кез келген саяси немесе экономикалық өмірдегі жағдайлар банктердегі
Демек, банк капиталының жиынтық деңгейінің жеткіліктігі банк жүйесін қолдайтын
Банктердегі немесе жалпы банктік жүйедегі капитал көлемін тура анықтау
Банк меншікті капиталын бағалау әдістемесі туралы сұрақ 80-ші жылдардың
Кук коэффициенті банк капиталы мен оның баланстан тыс активтері
Базель келісіміне сәйкес, меншікті капиталдың жеткіліктілігін анықтайтын басты көрсеткіш
КАТ = MK / ∑ AT
мұнда: КАТ - Тәуекелді активтер коэффициенті;
МК - Банктің меншікті капиталы;
∑ AT - Тәуекелділігі бойынша топтастырылған активтердің сомасы.
Базель келісіміне сәйкес, банктің капиталы екі деңгейде бөлінеді:
Бірінші деңгейлі капиталдың құрамына келесі баптар кіреді (KI):
- Тіркелген көлеміндегі төленген жарғылық капитал (шоттар: 3001, 3025
- Қосымша капитал (3101 шот);
- Өткен жылдардың таза кірісінің
Минус:
- Материалды емес активтер (1659 минус 1699 шот);
- Өткен жылдың шығындары (3599 шот);
- Ағымды жылдың шығындарының ағымды жылдың кірістерінен асуы;
Екінші деңгейлі капиталдың құрамына келесі баптар кіреді (КII):
- Ағымды жылда шығындардың кірістердің асуы;
- Негізгі құралдар мен бағалы қағаздарды қайта бағалау (3540,3560);
- Тәуекелділігі бойынша топтастырылған активтер сомасының 1,25% аспайтын
- Бірінші деңгейлі капиталдың сомасының 50% аспайтын субординарлық қарыз
Субординарық қарыз – бұл банктің қамтамасыз етілмеген міндеті болып
Қаржылық қадағалау Агенттігіннің қоятын пруденциялдық нормативтер туралы ережесіне сәйкес,
Активтер тәуекелділігі бойынша бес топқа бөлінеді:
- 1 топқа – тәуекелділіктен бос активтер кіреді –
- 2 топқа – тәуекелділігі төмен активтер кіреді –
- 3 топқа – тәуекелділігі жоғары активтер кіреді –
- 4 топқа – тәуекелділігі өте жоғары активтер кіреді
- 5 топқа – тәуекелділігі аса жоғары активтер кіреді
Бұл топтасуда бір актив бірнеше топтарда кездеседі, мысалы: несиелер,
Тәуекелділігі бойынша өлшенетін активтер банктің меншікті капиталын есептеуінде және
Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі оның сенімділігін көрсетеді. Капитал банкке
Тәуекелділігі бойынша өлшенетін активтер келесі формуламен анықталады:
АТ = АЖ*КТ
мұнда: АЖ - жеке операциялар бойынша активтер;
КТ - тәуекелділік коэффициенті (деңгейі).
Банк қызметінің тәуекелділігі көптеген банк операцияларына әсер етеді, мысалы:
Банктің меншікті капиталына баға беру үшін оның жеткіліктілігін банктік
- Біріншіден, капитал жеткіліктілігін көрсететін оның минималдық мөлшерінің орындалуы
- Екіншіден, капитал жеткіліктілігін
- Келесіде, капитал жеткіліктілігін мінездейтін пруденциялдық нормативтер орындалуы анықталады
Пруденциялдық нормативтер туралы ережесіне сәйкес меншікті капитал келесі формуламен
МК = КI + КII – ИК
мұнда: КI – бірінші деңгейлі капитал;
КII – екінші деңгейлі капитал;
ИК – басқа заңды тұлғалардың капиталына инвестиция және субординарлық
Ескерту: меншікті капиталдың анықталуында екінші деңгейлі капитал бірінші деңгейлі
Капиталды екі деңгейге бөліп, оның компоненттерінің сенімділігін анықтауға болады:
КI – сенімділігі жоғары, негізгі көздер;
КII – сенімділігі төмен көздер.
Талдау барысында олардың өзгеру динамикасын бағалап, өсу қарқынына мінездеме
КI келесідей есептеледі:
1. Төленген жарғылық капитал (банк
2. Қосымша капитал;
3. Резервтік капитал;
4. Өткен жылдың таратылмаған таза кірісінен пайда болған қорлар;
5. Өткен жылдың таратылмаған таза кірісі.
Алу (-):
1. Материалдық емес активтер (банктің
2. Өткен жылдың зияндары;
3. Ағымды жылдың зияндары (немесе
КII келесідей есептеледі:
1. Банктің ағымды жылының таза
2. Негізгі құралдар мен бағалы қағаздардың қайта бағалауы бойынша
Капитал жеткіліктілігін мінездейтін k1 және k2 коэффициенттері келесідей анықталады:
КІ – ИК * КІ / (КІ + КІІ)
k1 = ————————————
А – ИК * КІ / (КІ + КІІ)
Ескертпе: k1 коэффициентінің мағынасы 0,06 (6%)-дан кем болмауы керек.
k2 банктің меншікті капиталын арнайы резервтерге, тағы да екінші
МК
k2 = ————————————
А – Па – Пж (б) – КІІ (б)
Ескертпе: k2 коэффициентінің мағынасы 0,12 (12%)-дан кем болмауы керек.
Капитал жеткіліктілігін мінездейтін нормативтік талаптардың орындалуын бағалап, капитал құрамының
1. К = Дивиденд / Таза кіріс
2. К = Қайта бағалауы бойынша резервтер / МК
мұндағы: МК – меншікті капитал
3. К = Сыныпталатын активтер / МК (немесе КІ)
Сыныпталатын активтер дегеніміз – үмітсіз және күмәнді активтердің сомасы,
4. К = Таза кіріс / МК
Өтімділік және табыстылықты қамтамасыз етудің әдістемелік тұрғысынан коммерциялық банктің
Банктік тәжірибеде банктің активі және пассивін басқару бірқатар әдістер
Соңғы кездері коммерциялық банктердің активтері мен пассивтерін басқаруда бастысы
Келесі «конверсиондық әдіс» бұл бос ақша қаражаттарын тарту көздерінің
Біздің ойымызша, тек активтер немесе пассивтер есебінен өтімділікті қолдап
Өтімді активтер
Тұрақсыз
пассивтер
Таза өтімді активтер
Тұрақты
пассивтер
Өтімсіз активтер
Сурет 3. Банк балансының өтімділігінің үлгісі
Ескертпе – автормен әзірленген
Бұл әдіс бойынша баланстың өтімділігін талдауда барлық активтерді екі
Сонымен қатар, біздің ойымызша, бұл ұсынылып отырған «таза өтімді
Бүгінгі қазақстандық банктердің өтімділік мәселесі біздің ойымызша проблемалық активтерді
Біздің ұсынуымызша ПАББ-тің типтік құрылымы және аталған бөлімшенің функционалдық
Банк басқармасы
Сурет 5. Проблемалық активтерді басқару бөлімшесінің құрылымы және негізгі
Ескертпе – автормен әзірленген
«Проблемалық активтерді басқару бөлімшесі» (ПАББ) бұл кез келген банктің
1. бөлімшенің қарауында болатын проблемалық активтер бойынша қарыздарды қайтару
2. өзге бөлімшелермен бірлесе отырып, проблемалық
3. бөлімшенің қарауында есепке алынатын қарыздарды
туындайтын зияндардың орнын жабуға арналған резервтермен есеп айырысуды, есептеуді
4. проблемалық активтермен жұмыс жасауға
5. активтердің проблемалық топқа ауысу кезеңінен бастап, олардан
Оның болуы мүмкін құрамын қарастырамыз:
1. Бөлімшенің жетекшісі – банктің жұмысында тәжірибесі
2. Экономикалық білімі бар маман проблемалық активтерді есепке
3. Бухгалтерлік білімі бар маман банктің бухгалтерлік есебін
4. Несие бойынша маман несиелеу
5. Салық саласының маманы тек қана банктік емес корпоративтік
6. Арбитраждық білімі бар заңгер банктің атынан арбитраждық
7. Қауіпсіздік мәселелері бойынша маман банктің қауіпсіздік қызметі мен
8. Филиалдар бойынша маман бактің
9. Техника саласының маманы есептеуіш
Қорыта айтқанда, кейбір банктер бастапқыда мұндай жаңа бөлімшенің басқару
Қазіргі заманға сай банктердің активі мен пассивін басқаруды жетілдіруге
1. Банктің бәсекелестігіне және
2. Екінші деңгейдегі банктердің пассивтеріне
3. Банк балансын теңгерімді басқару арқылы оның өтімділігіне қол
4. Екінші деңгейдегі банктердің активтері мен пассивтерін
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының банктері және банктік операциялары жақсы
Есеп беру жұмысының нәтижелері бойынша келесідей қорытындыларға келуге болады:
«БТА Банк» АҚ – Қазақстанның жүйе құрушы банкі, ТМД
«БТА Банк» АҚ жұмысының басты бағыты – Қазақстандағы әртүрлі
Осы дипломдық жұмысты қорытындылай келе, банктердің балансының сипаттамасын, құрылымын
- Ақша қозғалысы туралы есепте операциялық, инвестициялық және қаржылық
- Кірістер мен шығындар туралы есепте – есепті кезең
- Меншікті капиталдың қозғалысы туралы есепте – меншікті капиталдың
Банктің балансы коммерциялық банктердің ресурстар жағдайын ақша түрінде
Дипломдық жұмыс «БТА Банк» АҚ мысалында жазылған. Зерттеу жұмыстарының
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚР «ҚР-ғы Ұлттық банк туралы» заңы 30,031995ж.
ҚР «ҚР-ғы банктер және банктік қызмет туралы» заңы 31.08.1995
2002 жылғы 3-маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының №213 Қаулысымен
Ұлттық банк Басқармасының 2002 жылы 16-қаршадағы №465 Қаулысымен бекітілген
«Бухгалтер Бюллетені» № 4-5 (ст. 30 – «Бухгалтерлік баланс»
Банковский учт в РК: ученик: В 2ч, 2002 г.
«Банктегі Бухгалтерлік Есеп және Есеп беру» авторы: Қалғұлова Р.Ж.
Банковское дело. Учебник. / Под ред. Сейткасымова Г.С.— Алматы:
Банковское дело. Учебник /Под ред. О.И.Лаврушина – М: ФиС,
Балабанова В.И. «Банки и банковское дело», Москва: Банки и
Банковское дело (учебное пособие) – Алматы, Қазақ университеті, 2006.
Б.Бекбенбетова. Менеджмент в банковской системе. Учебное пособие. Тараз:ТарГу, 2003
Бименова А.Ә. «Банктегі бухгалтерлік есеп», 2006 ж.
«Бухгалтерлік есеп және Банк есебі» Сейтқасымова Г.С. «Баланс банка
Балансоведение: Учебное пособие для вузов, 2004 г.
Искакова З.Д. Банк ісі: оқу құралы. Қарағанды, 2006 ж.
«Қазақстан Республикасындағы Банк есебі» Мыржақыпова С.Т. «Раскрытие Баланса», Алматы,
Қалғұлова Р.Ж. «Екінші деңгейлі банктегі бухгалтерлік есеп» Алматы 2005
Ковалева В.В. Финансовый анализ: методы и процедуры М Финансы
Ковалев В.В. «Финансовый анализ» М, 1998г.
К.Ш. Дюсембаев. Аудит и анализ финансовой отчетности.
К.Ш. Дюсенбаев. Аудит и анализ в системе управления финансами.
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктердің активі мен пассивін басқару теориясы,
Мақыш С.Б. Банк ісі. – Алматы, 2009. –
Мақыш С.Б., Ілиясов А.Ә., Банк ісі. Оқу құралы. –
Мыржақыпова С.Т. Банктегі бухгалтерлік учет, А., 2006 ж.
Стандарты Бухгалтерского учета. Национальная комиссия РК. Алматы, 1996г.
Стандарты бухгалтерского учета – Алматы 1998г.
Финансовый анализ в коммерческом банке / А.Д.Шеремет, Г.Н.Щербакова.- М.:
Ф.Б. Риполь. Финансовый и управленческий анализ. М, 1998 г.
Хамитов Н.Н. Банк ісі. Алматы: Экономика, 2006 ж.
Эрик Хелферт. Техника финансового анализа. М, 1996г.
Артеминко В.Г. Беллендир М.В. «Финансовый анализ» -.: «ДИС», 1997
Бочаров В.В. финансовый анализ. - Сиб: Питер, 2001 стр240
Банктің меншікті капиталын басқару // ҚазҰУ хабаршысы. Экономикалық серия.
Банктің активі мен пассивін тиімді басқарудың, оның бәсекелестік қабілетін
Банктің активі мен пассивін теңгерімді басқару арқылы өтімділікті қамтамасыз
Базель келісіміне сәйкес отандық банктердің операциондық тәуекелдерді басқару әдістерін
ҚР екінші деңгейлі банктердің проблемалық активтерін басқару тәжірибесін жетілдіру
Автореферат, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде орындалған, 2008 ж.
Стратегиялық басқару мен стратегиялық жоспарлаудың банк әлуетіне ықпалы //
«БТА Банк» АҚ-ң жылдық есептері
Ресми сайттар: www.nationalbank.kz.
Ресми сайттар: www.bta.kz
Ресми сайттар: www.afn.kz
ҚОСЫМШАЛАР
ҚОСЫМША А
2011 жылғы 01 қаңтардағы Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінің
Актив
I класс - Активтер (мың теңгемен)
шоттар топтарының № Шоттар топтарының атаулары Сомасы
1000 Ақша
1010 Тазартылған қымбат металдар
1050 Корреспонденттік шоттар
1100 Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қойылатын талаптар
1150 Айналысқа шыққанға дейінгі ұлттық валютаның банкноталары
1200 Пайда немесе шығын арқылы әділ құны бойынша ескерілетін
1250 Басқа банктерге орналастырылған банктің салымдары
1300 Басқа банктерге берілген заемдар
1320 Банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген
1350 Банктің филиалдармен есеп айырысуы
1400 Банктің клиенттерге қоятын талаптары
1450 Басқа да бағалы қағаздар
1460 Бағалы қағаздармен "Кері РЕПО" операциялары
1470 Банктің капиталға инвестициясы және реттелген борыш
1480 Өтелгенге дейін усталатын бағалы қағаздар
1490 Заемдар және дебиторлық берешек санатындағы басқа да борыштық
1550 Төлемдер бойынша есеп айырысулар
1600 Тауар-материалдық қорлар
1610 Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер
1650 Негізгі құрал-жабдықтар және материалдық емес активтер
1700 Сыйақы алуға байланысты есептелген кірістер
1790 Сыйақының және шығыстардың алдын-ала төлемдері
1810 Есептелген комиссиялық кірістер
1830 Мерзімі өткен комиссиялық кірістер
1850 Банктің басқа да дебиторлары
1880 Секьюритилендірілетін активтер
1890 Туынды қаржы құралдарымен операциялар
кестенің жалғасы
Активтер жиынтығы:
Пассив
II класс - Міндеттемелер
шоттар топтарының № Шоттар топтарының атаулары
2010 Корреспонденттік шоттар
2020 Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары
2030 Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарынан
2040 ХҚҰ алынған заемдар
2050 Басқа банктерден және банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге
2110 Овернайт заемдары
2120 Мерзімді салымдар
2150 Филиалдармен есеп айырысулар
2200 Клиенттер алдындағы міндеттемелер
2255 Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары
2300 Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар
2400 Реттелген борыштар
2550 Төлемдер бойынша есеп айырысулар
2700 Сыйақыны төлеуге байланысты есептелген шығыстар
2770 Әкімшілік-шаруашылық қызмет бойынша есептелген шығыстар
2790 Сыйақы және кірістер бойынша алдын-ала төлемдер
2810 Есептелген комиссиялық шығыстар
2830 Мерзімі өткен комиссиялық шығыстар
2850 Басқа кредиторлар
2880 Секьюритилендірілетін активтер бойынша міндеттемелер
2890 Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша міндеттемелер
Міндеттемелер жиынтығы:
III класс - Капитал
3000 Банктің жарғылық капиталы
3100 Қосымша капитал
3200 Жалпы резервтер (провизиялар)
3500 Резервтік капитал және банкті қайта бағалау резервтері
кестенің жалғасы
Капитал жиынтығы:
Пассив жиынтығы:
Дерек көзі: ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу
ҚОСЫМША Б
«БТА Банкі» 2010 жылғы 1 қаңтардағы баланстық және баланстан
(мың теңге)
Ақша (1000) 37 289 209
Корреспонденттік шоттар (1050) 13 836 090
Бағалы қағаздар (1200) 686 587 353
Басқа банктерге орналастырылған салымдар (1250) 63 911 835
Басқа банктерге берген заемдар (1300) 708 910
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берген заемдар
Клиенттерге талаптар (1400) 528 693 921
Капиталданған және реттелген борышқа инвестициялар (1470) 172 196 431
Өтегенге дейін ұсталынып қалатын бағалы қағаздар (1480) 42 996
Тауар-материалдық құндылықтар (1600) 15 309 018
Негізгі құрал-жабдықтар және материалдық емес активтер (1650) 9 605
Сыйақы алумен байланысты есептелген кіріс (1700) 273 014 899
Сыйақыны және шығыстарды алдын ала төлеу (1790) 11 722
Есептелген комиссиялық кірістер (1810) 2 944 571
Мерзімі өткен комиссиялық кірістер (1830) 1 617 009
Өзге дебиторлар (1850) 31 716 580
Туынды қаржы құралдарымен жасалған операциялар бойынша талаптар (1890) 43
Жиынтығы активтер 1 971 441 914
Корреспонденттік шоттар (2010) 288 998
Қазақстан Республикасы Үкіметінен алған заемдар (2030) 1 090 212
Басқа банктерден және банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
Мерзімдік салымдар (2120) 543 550
Клиенттер алдындағы міндеттемелер (2200) 1 379 527 195
Бағалы қағаздармен жасалған "РЕПО" операциялары (2255) 404 938 450
Айналымға шығарылған бағалы қағаздар (2300) 672 251 700
Реттелген борыштар (2400) 179 130 530
Сыйақы төлеумен байланысты есептелген шығыстар (2700) 94 873 159
Әкімшілік-шаруашылық қызметі бойынша есептелген шығыстар (2770) 123 876
Сыйақыларды және кірістерді алдын ала төлеу (2790) 651 208
Есептелген комиссиялық шығыстар (2810) 15 155
Басқа кредиторлар (2850) 148 268 136
Туынды қаржы құралдарымен жасалған операциялар бойынша міндеттемелер (2890) 35
Жиынтығы міндеттемелер 3 445 335 309
Жарғылық капитал (3000) 516 597 958
Қосымша капитал (3100) 165
Жалпы банктік тәуекелдерге резервтер (провизиялар) (3200) 89 275 349
Резервтік капитал және қайта бағалау резервтері (3500) -2
Жиынтығы капитал -1 473 893 395
Корреспонденттік шоттар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер (4050) 42
кестенің жалғасы
Бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер (4200) 28
Басқа банктерге орналастырылған салымдар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер
Басқа банктерге берілген заемдар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берген, немесе
Банктің клиенттерге қойған талаптары бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер
Басқа бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер (4450)
Бағалы қағаздармен жасалған "кері РЕПО" операцялары бойынша сыйақы алумен
Капиталға және реттелген борышқа инвестециялар бойынша сыйақы алумен байланысты
Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты
Дилинг операциялары бойынша кірістер (4500) 71 668 743
Комиссиялық кірістер (4600) 14 222 279
Қайта бағалаудан болған кірістер (4700) 33 750 299
Қайта бағалаудан болған кірістерді сату (4730) 6 973 786
Сатудан болған кірістер (4850) 404
Туынды қаржы құралдарымен жасалған операциялар бойынша кірістер (4890) 8
Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) (4900) 2 637 410
Өзге кірістер (4920) 765 111
Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер (4950) 1 228
Салыққа дейін кіріс (4999) 1 543 792 146
Жиынтығы кірістер 3087584292
Корреспонденттік шоттар бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (5020) 9
ҚР Үкіметінен және жергілікті өкіметі органдарынан алған заемдар бойынша
Басқа банктерден алған заемдар бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар
Банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алған заемдар
Сыйақы төлеумен байланысты басқа шығыстар (5090) 3 180 563
Басқа банктердің салымдары бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (5120)
Клиенттер талаптары бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (5200) 100
Бағалы қағаздармен жасалған "РЕПО" операциялары бойынша сыйақы төлеумен байланысты
Бағалы қағаздар бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (5300) 47
кестенің жалғасы
Реттелген борыш бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (5400)
Қамтамасыз етуге қаржы бөлу (5450) 3 172 750 390
Дилинг операциялары бойынша шығыстар (5500) 113 550 955
Комиссиялық шығыстар (5600) 3 449 282
Қайта бағалаудан болған шығыстар (5700) 72 954 676
Еңбекақы төлеу және міндетті аударымдар бойынша шығыстар (5720) 12
Іске асырылған қайта бағалаудан болған шығыстар (5730) 8
Жалпы шаруашылық шығыстары (5740) 13 052 370
Салықтар, алымдар және кіріс салығын қоспағанда бюджетке
Амортизациялық аударымдар (5780) 3 591 918
Сатудан болған шығыстар (5850) 16
Туынды қаржы құралдарымен жасалған операциялар бойынша шығыстар (5890) 14
Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) (5900) 397 053
Өзге де шығыстар (5920) 9 431 499
Жиынтығы шығыстар 3647434885
Аккредитивтер бойынша шоттар (6000) 42892528
Кепілдіктер шоттары (6050) 1606969487
Болашақта салымдарды және заемдарды орналастыру шоттары (6100) 396392475
Болашақта салымдарды және заемдарды алу шоттары (6150) 558583
Бағалы қағаздарды және қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша, сондай-ақ
Бағалы қағаздарды және қаржы фьючерстерін сату бойынша, сондай-ақ өзге
Валюта құндылықтарын сатып алу-сату бойынша шоттар (6400) 597629150
Жиынтығы Шартты және ықтимал талаптар 2670082352
Аккредитивтер шоттары (6500) 42892528
Кепілдіктер шоттары (6550) 1606969487
Болашақта салымдарды және заемдарды орналастыру шоттары (6600) 396392475
Болашақта салымдарды және заемдарды алу бойынша шоттар (6650) 558583
Бағалы қағаздарды және қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша,
Бағалы қағаздарды және қаржы фьючерстерін сату бойынша, сондай-ақ
Валюта құндылықтарын сатып алу- сату бойынша шоттар (6900) 601924830
Жиынтығы Шартты және ықтимал міндеттемелер 2670082352
.
ҚОСЫМША В
Нысан 1
Бухгалтерлік баланс, «БТА Банкі» АҚ, 2010 жылдың 1 қазан
(мың теңге)
№ Бап атауы есеп беру кезеңі бойынша өткен жылдың
1 2 3 4
Активтер
1 Ақша және ақша баламалары 51 327 909
2 Міндетті резервтер 18 298 937 2 869 400
3 Саудалық бағалы қағаздар 69 869 263 740 266
4 Туынды қаржы құралдары 0 43 954 440
5 Өзге банктердегі салымдар 62 071 492 66
6 Өзге банктерге ұсынылған займдар және қаржылық жалдау 45
7 Клиенттерге ұсынылған займдар 902 532 843 789 023
8 Бағалы қағаздарға салымдар 1 402 756 580 944
9 Капиталға инвестициялар және реттелген борыш 160 025 580
10 Негізгі қорлар 6 850 531 8 667 686
11 Материалдық активтер 751 754 937 820
12 Дебиторлық берешек 58 320 687 29 282 009
13 Басқа да активтер 572 610 097 31 593
І Активтер жиыны: 1 949 747 216 1 971
Міндеттемелер
14 Корреспонденттік шоттар және банктердің салымдары 687 595 801
15 ҚР Үкіметі және ҚР ҰБ займдары 594 487
16 РЕПО келісімдері бойынша сатылған бағалы қағаздар 449 029
17 Туынды қаржы құралдары 0 35 475 532
18 Банктік шоттар және клиент салымдары 702 959 303
19 Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 446 295 492 763
20 Банк алдындағы берешек 128 584 528 531 244
21 Реттелген борыш 90 871 431 122 821 506
22 Салықтық міндеттемелер 890 677 357 328
23 Кредиторлық берешек 32 467 608 70 432 917
24 Басқа да міндеттемелер 654 006 82 256 837
ІІ Міндеттемелер жиыны: 1 853 034 310 3 445
Меншікті капитал:
25 Жарғылық капитал 1 188 070 041 516 597
26 Қосымша төленген капитал 165 165
27 Алынған капитал -1 519 045 0
28 Резервтік капитал 42 346 425 42 346 425
29 Тәуекелдіктер бойынша резервтер 0 89 275 349
кестенің жалғасы
30 Басқа да резервтер 1 637 669 1 652
31 Үйлестірілмеген пайда (шығын) -1 133 822 349 -2
соның ішінде:
31.1 Өткен жылдың бөлінбеген таза табысы (жабылмаған шығын) -2
31.2 Ағымдағы жылдың бөлінбеген таза табысы (жабылмаған шығын) 1
ІІІ Капитал жиыны: 96 712 906 -1 473 893
ІV Міндеттемелер мен меншікті капитал жиыны: 1 949 747
Нысан 2
Табыстар мен шығындар, «БТА Банкі» АҚ, 2010 жылдың 1
№ Бап атауы есеп беру кезеңі бойынша өткен жылдың
1 2 3 4
І Пайыздық табыстар 37 482 380 142 108 382
1 корреспонденттік шоттар және орналастырылған салымдар бойынша 5 551
2 банктерге берілген займдар және қаржылық жалдау бойынша 47
3 клиенттерге берілген займдар бойынша 28 406 129 112
4 бағалы қағаздар бойынша 2 759 869 21 616
5 РЕПО операциялары бойынша 717 645 970 137
ІІ Пайыздық шығындар 167 611 123 165 270 077
6 клиенттердің шоттары бойынша 51 886 502 76 330
7 банктерден тартылған корреспонденттік шоттар мен салымдар бойынша 2
8 банктерден алынған займдар бойынша 20 801 443 23
9 шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша 66 187 558
10 реттелген борыш бойынша 7 849 750 11 200
11 ҚР Үкіметі (ҚР ҰБ) займдары және басқа тартылған
12 РЕПО операциялары бойынша 20 844 267 16 473
ІІІ Займдар бойынша шығындарға арналған резервтерді қалыптастыруға дейінгі таза
13 Займдар бойынша шығындарға арналған резервтерді қалыптастыру -243
кестенің жалғасы
ІV Таза пайыздық табыс 112 918 381 -1 754
14 Алынған дивидендтер 0 103 921
15 Қызметтер бойынша табыстар және алынған комиссиялар 7 939
16 Қызметтер бойынша шығындар және төленген комиссиялар 9 255
17 Бағалы қағаздардан табыстар (шығындар) (нетто) -22 283 607
17.1 Дилинг 63 580 -2 736 920
17.2 Қайта бағалау -22 347 187 -560 557
18 Шетел валютасымен операциялар бойынша табыстар (шығындар) (нетто) 6
18.1 Дилинг 3 776 583 -11 484 118
18.2 Бағамдағы айырма 2 714 192 -46 434 383
19 Еншілес ұйымдарға түсетін инвестициялардың құнсыздануына аударымдар 27 653
20 Басқа да операциялық табыстар (шығындар) 1 030 987
V Сыйақыны алумен байланыспаған таза табыс (шығын) 986 223
21 Операциялық шығындар 14 874 487 15 095 982
соның ішінде:
21.1 жалақы және қызметкерлерге жұмсалатын шығындар 9 499 752
21.2 амортизациялық аударымдар және тозу 2 308 715 2
21.3 корпоративтік табыс салығы шегерілген салықтарды және бюджетке басқа
22 Әкімшілік және басқа операциялық шығындар 34 704 245
VІ Операциялық пайда 1 049 563 404 -1 831
23 Басқа операциялар бойынша шығындарға арналған резервтерді қалыптастыру -29
VІІ Салық салуға дейінгі пайда 1 078 836 797
VІІІ Таза пайда (шығын) жиыны 1 078 836 797
ҚОСЫМША Г
2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ЕДБ-ң (екінші деңгейлі
ҚОСЫМША Д
Банктің активті және пассивті операцияларының рентабельділігіне талдау жасау
Банктің рентабельділігі
2008 жыл
2009 жыл салыстырмалы өзгерісі +,-
Рентабельділіктің
1 көрсеткіші, R1 3% 2% -1%
Рентабельділіктің
2 көрсеткіші, R2 23,1% 16,4% -6,7%
Рентабельділіктің
3 көрсеткіші, R3 30% 22% -8%
80
Д И Р Е К Т О Р
БСБ жөн.директор
орынбасары
ШОБ жөн.директор
орынбасары
Бас бухгалтер-ОПЕР зал басшысы
Қамтамасыз ету жөн.басшы
Талдаушы
Несиелендіру басқармасы
Бас бухгалтер орынбасары
Бөлшек сауда бөлімінің бастығы
Несиелік емес операциялар бөлімі
Шаруашылық-администраторлық бөлім
Бақылау мен есептікті басқару бөлімі
Шағын және орта бизнес бөлімі
Шағын және микро бизнес бөлімі
Маркетолог
Информациялық технологиялық бөлім
Валюталық басқару бөлімі
Жалақылық проекттерді тарту жөніндегі маман
Кеңсе
Кассалық операциялар бөлімі
Мониторинг жөніндегі маман
Орталық операция залы
Мерзімінен өткен қарыздармен жұмыс жасау маманы
Заң секторы
Басқарма Төрағасы
Жетекшілік жасайтын – Басқарма Төрағасының орынбасары
Несиелік
комитет
Проблемалық активтер комитеті
Талдау бөлімшесі
Проблемалық активтер бойынша үнемі болатын жиналыстар
Экономикалық
бөлім
Несиелік
бөлімше
Проблемалық
активтер
бөлімшесінің жетекшісі
Ішкі аудит
бөлімшесі
Жобалық қаржыландыру бөлімшесі
Заң
бөлімшесі
Қазынашылық
Бухгалтерлік есеп бөлімшесі
Қауіпсіздік
бөлімшесі
Банктің
филиалдары
Тәуекелдер
бөлімшесі
Меншікті капитал
Капитал құрылымын оңтайландыру
Меншікті капиталдың қалыптасуы мен жұмсалуының есебі
Коммерциялық банктердің меншікті капиталдары
Коммерциялық банктің меншікті капиталдарының қалыптасу көздерін талдау жасау
Банктің меншікті капиталының қаражаттар есебі
Банктің мешікті капиталы
Меншікті капиталды есепке алу
Меншікті капиталдың маңызы, орындайтын функциялары мен құру тәртібі
Кәсіпорында капиталдың оңтайлы құрылымын құру мәселелері