Ипотекалық кредиттің құрылымы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ КРЕДИТТЕУДІҢ ДАМУЫ
Жоспар
Кіріспе................................................................................................... 3
І Тарау – Кредиттік қатынастардың теориялық негіздері.................. 7
§1 Ссудалық капитал................................................................................. 7
§2 Ипотекалық кредит – ссудалық капитал қозғалысының нысаны ретінде....................................................................................................
13
§3 Қазақстан Республикасында ипотекалық кредиттің пайда болуының алғышарттары.....................................................................
19
§4 Қазақстандағы шетелдік тәжірибе негізіндегі ипотекалық кредиттеу жүйесінің даму
25
ІІ Тарау – Ипотекалық кредиттің мәселелері және болашағы............
§1 Ипотекалық кредиттің құрылымы...................................................... 32
§2 Тұрғын үйді ипотекалық кредиттеудің мәселелері........................... 39
§3 Ипотекалық кредиттің дамуына ұсыныстар және оның болашағы...............................................................................................
45
Қорытынды......................................................................................... 52
Қосымшалар.......................................................................................... 56
Қолданған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер.................................................................................
61
Қосымша әдебиеттер............................................................................ 63
Кіріспе
Өзінің жеке үйіңнің болуы - әр отбасы үшін әуелгі
Жылжымайтын мүлікті алушылардың болашақ табыстарын олардың ағымдағы төлем қабілеттілігіне
Жылжымайтын мүлікті дамыту мен алуды қаржыландырудың ресурстық базасын кеңейту;
Қаражаттары ипотекалық кредиттеуге тартылған инвесторлар үшін қаражат қайтарымдылығы мен
Аталған идеяларды практика жүзінде қолдану үшін келесі проблемаларды шешу
Кредит қайтарымдылығы мен процент төлемі жөніндегі кепілдіктер жасау;
Кредиттік мекемелер мен инвесторлар үшін қолайлы механизмдерді ойластыру;
Қарыз алушылар үшін де ипотекалық кредиттеудің мәні мен маңызын
Тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландырудың негізгі бағыттарына ипотекалық
Тұрғын үй саласындағы рыноктық қатынастардың қалыптасуы Қазақстанда 1991 жылдан
Тұрғын үйге деген сұраныс пен ұсыныс деңгейі, сондай-ақ оларға
Қазақстанда жалпы туу коэффициентінің төмендеу үрдісі байқалады. Жергілікті жылжымайтын
Ипотекалық кредиттеудің қазіргі жүйесінің құрылуы Қазақстандық қаржы секторының ең
Тұрғын үй мәселесінің шешілу жолдарын таңдаудан тұрғын үй құрылысының
Қазақстан экономикасының өсуі, сонымен қатар тұрғылықты халықтың көп бөлігінің
Берілген бітіру жұмысының мақсаты – Қазақстан Республикасындағы ипотекалық кредиттің
Ипотекалық кредиттеу жүйесін транзитивті экономика жағдайында дағдарысты құбылыстарды жеңу
Ипотека институтының пайда болу шарттарын зерттеу;
Қазақстандағы шетелдік тәжірибе негізіндегі ипотекалық кредиттеу жүйесінің даму модельдерін
Ипотекалық кредиттеу жүйесінің жүзеге асырылуына дейінгі Қазақстан Республикасындағы тұрғын
Қазақстан Республикасына ипотекалық кредиттеуді енгізу мен даму үрдісін жүйелеп,
Қалыптасқан құбылыстардың халықтың әлеуметтік жағдайына әсерін зерттеу.
Жасалған стратегиялық бағдарламаларды қарастыру.
Алға қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін келесі авторлардың жұмыстары
Берілген жұмыстың теориялық мәні келесі – мұнда Қазақстандағы ипотекалық
Жұмыстың тәжірибелік мәні: оның осы тақырыпты әрі қарай зерттеуде
І-тарау. Кредиттік қатынастардың теориялық негіздері
1.1 Ссудалық капитал
Бүкіл жерді қамтыған ғаламдану үдерісі экономикалық қатынастар жүйесін әлемдік
Мүлікті қолданумен байланысты табыс түрін талдайтын болсақ, оның нақты
а) ақша секілді қозғалмалы мүліктен табыс, және
б) жылжымайтын мүліктен түсетін табыс.
Бірінші түрі - ақшаны иеленуден табыс әкелетін кредиттік қатынастарды
Кредит (лат. Creditum – ссуда) – қайтарым негізінде тауарлар
Енді кредиттің қазіргі уақыттағы экономикалық жүйеде кеңінен қолданылып жүрген
Кредиттің ұсақ буржуазиялық теорияларын монополиялық капитализмге дейінгі кезеңде капитализмнің
Кредиттің капитал жасаушы концепциясының ізбасарларының және оны одан әрі
Кредиттің капитал жасаушы теориясын одан әрі Кейнс теорияларында дамыды.
Жалпы кредиттің ғылыми теориясының негізін қалаушы К.Маркс болып табылады.
Кредиттің анықтамасын одан әрі И.А.Трахтанберг «қарыз капиталының қатынасы», «қарыз
Соңғы жылдары экономикалық реформалауға байланысты кредит түсінігі ғылыми тұрғыда
Кредит категориясына көзқарастардың эволюциясы арқылы кредит туралы және оның
Келесі ретте кредиттік қатынастардың пайда болуының алғышарттарын қарастырайық.
Индустриалды өндіріс пен классикалық капитализмнің пайда болуымен бірге дамыған
Ссудалық капиталистер көптеген қайнар көздері арқасында ақшалық капиталды құрайды.
Ссудалық капиталистер ақша құралдарының үлкен сомасын жинақтап, ссудалық капитал
әдетте рынокқа екі тұлға қатысады:
а) әрекетсіз капиталдың иесі және
б) табыс алу мақсатында ақша капиталын қозғалысқа келтіруге ұмтылатын
Бұл жағдайда сату-сатып алу заты ретінде ерекше тауар –
Осындай құралдарды алуда капиталистердің қажеттілігі келесіде көрінеді: жоғары дамыған
Ссудалық капитал өндірістік капиталдың жекеленген бөлігі ретінде көрінеді. Ол
Ссудалық капитал – бұл ссудалық пайыз түрінде қосымша құнның
Ссудалық капиталдың қайнар көздері амортизациялық аударымдар, айналым капиталының бір
Бұл сұрақты қарастырғанда ссудалық капиталдың басқалардан (өнеркәсіптік, саудалық) негізгі
Тауар ретіндегі ссудалық капитал құнына келетін болсақ, оның құны
Қарыздық пайыз нормасы ссудалық капиталға алынған жылдық табыс сомасының
Қорыта келгенде, пайыз көлемі қарыз капиталына сұранысымен және
Капиталистік кредит – бұл қарыз капиталы қозғалысының нақты нысаны.
Коммерциялық кредит бұл – тауарларды қарызға беру. Ол өнімді
Банктік кредит – капиталистердің, банктердің және басқа да несие
Кредиттік жүйенің дамуымен өндірістік капитал банктік капиталмен бірігеді. Банктік
Кредиттік қатынастардың сферасында кредиттің басқа да түрлері таралған:
а) тұтыну несиесі (жекелеген тұлғаларға бөлшек сауда дүкендері арқылы
б) ипотекалық кредит (кепілге жылжымайтын мүлікті қоя отырып –
в) шаруашылықаралық (кәсіпорындардың, ұйымдардың бір-біріне акция, облигация және басқа
г) мемлекеттік кредит (кәсіпкерлермен, тұрғылықты халықпен сатып алынатын мемлекеттік
д) халықаралық кредит (жеке капиталистермен немесе мемлекетпен шетел капиталистеріне
Кредит арқылы шаруашылық салалары арасында капиталдың бөлінуі, өндірістің шоғырлануы
Кредиттік қатынастар жайлы біраз мағлұмат алған соң кредиттің белгілі
1-кесте. Кредит функциялары
1.2 Ипотекалық кредит – ссудалық капитал қозғалысының нысаны ретінде
Әр түрлі елдердің дамуының әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, барлық елдер
Ипотекалық несие дегеніміз – бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді,
Тұтынушы үшін ипотекалық кредиттеу – тұрғын үйге деген қажеттілік
2002 жылғы 1 қыркүйектегі «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» Қазақстан
Ұлы ғалым Дж. М. Кейнстің пікірінше, «жинақтар нарықтық пайыздық
Ипотекалық несиелеу мерзімінің ұзақтығы;
Берешекті қайтару мен проценттерді төлеу тәртібі, негізгі берешектің қайтарымы
Ипотека термині көбіне АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Франция елдерінде
Ипотекалық несиенің қағидалары:
Меншік құқығын шектеу шартында борышқордың қолында мүліктің қалуы;
Кепіл үлесінің түрінде ссудалар мөлшерінің анықталуы;
Сол сияқты мүлікті үстеме ипотекалық ссудаға кепілге алу;
Сақтандыру есебі бойынша несие беру.
Әр жеке тұлға алдын ала төлем қабілетін тексеруден өткен
Егер де несиегер алғашқы жарнаны салмау мақсатында қосымша жылжымайтын
Азаматтық-құқықтық жауапкершілігі сақтандырылған жағдайда, 85%-ға дейінгі мөлшерде несие алу
Егер де «Қазақстанның ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры» АҚ-мен
Егер де несиегердің табысы жетпеген жағдайда, қосымша несиегерді немесе
Серіктес банкте алдын ала төлем қабілетін тексеруден өткеннен кейін
Ипотекалық кредиттеу елдің экономикалық және әлеуметтік даму факторы ретінде
Аса маңызды мәселелердің бірі – материалды активтердің қолма қол
Экономиканы сауықтырудың маңызды факторы – шаруашылық айналымға кепілпұл механизмі
Жылжымайтын мүлік рыногы ақшалай құралдардың көп бөлігін «байланыстырады», яғни
Тұрғындардың жылжымайтын мүлікке қосылған ақшалай құралдары шетелге кетпей (мысалы,
Банктер жұмысына кепілпұлға кредиттеу технологиясын игеруде, әсіресе, жылжымайтын мүлікті
Ипотека сферасында келесі терминдер қолданылады:
Ипотекалық несие – банктер жылжымайтын мүлікке кепілхатпен беретін ұзақ
Заем алушылардың андеррайтингі – банктердің ішкі ережелеріне сәйкес заемшылар
Аннуитет – кредитті әр ай сайын бірдей бөліктермен өтеу.
Скоринг – бұл нақты потенциалды заемшының кредитті мерзімінде қайтару
Заемшылар – Қазақстан Республикасының несие шарттары жасалатын жеке тұлға-резиденттері,
Кредитор – жеке тұлғаға үй сатып алу мақсатына несие
Қосалқы заемшы – несие шарты бойынша берілетін ипотекалық несие
Кепіл беруші – несие шарты бойынша үй сатып алу
Кепіл ұстаушы – тұрғын үй ипотекасы туралы шартқа орай
Үйді сатушы – жеке үйін немесе басқа жеке тұлға
Сақтандыру ұйымы – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің лицензиясы негізінде
Кепілхат пулы – біртектес сипаты бар кепілхаттар тобы (әдетте,
Ипотекалық инвесторлар – таза пайда алу мақсатымен ипотекалық бағалы
Ипотекалық облигация – жылжымайтын мүліктің қамтамасыз етілуімен шығарылатын және
Жоғарыда айтылғанның барлығы Қазақстанда ипотека дамуының объективті қажеттілігін негіздейді.
1.3 Қазақстан Республикасында ипотекалық кредиттің пайда болуының алғышарттары
Әлемде қабылданған тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландырудың негізгі
Тұрғын үйді қаржыландырудың дәстүрлі кеңестік жүйесі тұтас алғанда, жүргізілген
Қазақстанда экономикалық өзгерістердің басынан бастап, өзінің маңыздылығына қарамастан тұрғын
Қазақстанда тұрғын үй саласында нарықтық қатынастарды қалыптастыру 1991 жылы
Сонымен қатар, жаңадан салынған тұрғын үйге халықтың көпшілік бөлігінің
1993 жылы тұрғын үй реформасында маңызды қадам жасалды. Қазақстан
Атап өтілген жарлықта жарияланған стратегиялық міндеттердің едәуір бөлігі бүгінгі
Сонымен қатар, республикада бірнеше жылдардан бері қолда бар тұрғын
Сұраным мен ұсынымның деңгейі мен құрылымының, сонымен қатар тұрғын
Сұранысқа әсер етуші факторлардың бірі ретінде бюджеттік шек қою
1997 жылы бас қаланы Алматыдан Астанаға көшіру сұранысқа, ал
Егер облыс орталықтарындағы жағдайды қарайтын болсақ, онда мынадай жағдай
Соңғы жылдары жеке тұрғын үйге (қала сыртындағы жайлы үйлерге),
Халық бүкіл өмірінің ішінде табысы мен отбасы жағдайының деңгейі
Тұрғын үй ұсынысына келетін болсақ, онда республиканың бүкіл аумағында
Ипотекалық несие берудің келешегін бағалау барысында негізгі мақсатты рынок
Тұрғын үйді сатып алуға ипотекалық несие алуға үміткер болу
Халықтың жеке қаражатының екінші көзі банктік салымдар мен депозиттер,
2-кесте. ҚР-ғы тұрғын үй рыногындағы орташа бағалар
ҚР-ғы тұрғын үй рыногындағы орташа бағалар,
кезең соңына, мың теңге
Тұрғылықты бөлменің жалпы алаңының бір шаршы метрінің бағасы
2002 2003 2004 06.2005
Алғашқы рынок – жаңа типтік үйдің сатылымы 36,3 48,3
Екінші рынок – үйді қайтадан сату:
- жайсыз үйлер (типтік) 9,8 12,0 17,8 64,5
- жайлы үйлер (жақсартылған) 16,2 22,4 39,0 71,8
- элитті үйлер 27,7 35,2 49,5 101,9
Тұрғын үй құрылысының орташа бағасы
(өзіндік құны) 18,7 21,6 26,4 35,5
Риэлторлық компаниялардың мәліметтері негізінде автормен жүйелендірілді.
Мемлекеттік ұзақ мерзімді ипотекалық несие берудің нарықтық жүйесін қалыптастыру
Жүйенің қалыптасуының бастапқы кезеңін ескере отырып, мемлекет оның дамуы
Бұл мақсат үшін:
ипотека жөніндегі құқықтарды іске асырудың құқықтық негіздерін жетілдіру;
ұзақ мерзімді қаржы ресурстарын тартудың инвестициялық тетіктерін реттеу;
азаматтарға ипотекалық несие беру үшін өз несиелерін өтеу бөлігінде
Соңғы жылдардағы Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй қаржыландырылуының жүйесін дамытуға
1994 жылғы 27 желтоқсанда қабылданған Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі
1999 жылғы 1 шілдеде қабылданған Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі
1995 жылғы 24 сәуірде қабылданған «Салық және бюджетке төленетін
1998 жылғы 30 маусымда қабылданған «Жылжымалы мүлік кепілін тіркеу
1996 жылғы 31 желтоқсанда қабылданған «Мемлекеттік баж туралы» Қазақстан
1998 жылғы 17 желтоқсанда қабылданған «Неке және отбасы туралы»
1998 жылғы 30 маусымда қабылданған «Атқарушылық іс жүргізу және
1997 жылғы 16 сәуірде қабылданған «Тұрғын үй қатынастары туралы»
Қазақстан Республикасының Президентінің «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі
Қазақстан Республикасының Президентінің «Сақтандыру туралы» 1995 жылғы 3 қазандағы
Қазақстан Республикасының Президентінің «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» 1995 жылғы
«Жылжымалы мүлік кепілін тіркеу туралы» Қазақстан Республикасы Заңын іске
«Жаңа экономикалық жағдайларда мемлекеттік тұрғын үй саясатын іске асыру
«Жер учаскелерінің кепілі мен ипотекалық несиелерді қамтамасыз етудегі жерді
«Қазақстан Республикасы нотариустарының нотариалдық қызметтерді атқару тәртібі туралы» Қазақстан
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 1999 жылғы 14 ақпандағы №14
«Жылжымайтын мүлік кепіліне құқықтарды және онымен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік
«Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысының жинақтары туралы» 2000 жылғы
Қазақстан Республикасы Президентінің «2005-2007 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысы
Банктік жүйені жетілдіру мақсатында 2004 жылдың 6 шілдесінде Қазақстанда
Ресейлік мамандардың айтуынша, соңғы екі жыл ішінде Қазақстандағы ипотека
Әйтсе де, Қазақстанның ипотекалық жүйесінің өзінің кемшіліктері бар. Оларды
Сонымен, жүргізілген талдау тұтасымен алғанда, Қазақстанда қалыптасқан жағдайда тұрғын
3-кесте. Ипотекалық кредит көлемі
Көрсеткіш өлшем бірлігі 01.01.04 01.01.05 01.01.06
Жылжымайтын мүлік кепілінде ипотекалық кредиттер Млрд. теңге 229,0 441,4
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі Агенттігі 1.4 Қазақстандағы
Халыққа ұзақ мерзімді ипотекалық несие беру құрылыстық жинақ жүйесімен
Бұл орайда, ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың екі үлгісін
еуропалық
Ипотекалық несие беруді жүзеге асыратын банктерді көбірек қолдауды көздейді.
американдық
Мемлекеттің қатысуымен ипотекалық несие ұйымдастырушыларының жылжымайтын мүлік кепілімен облигация
АҚШ-тағы ипотекалық рыноктар тек ең ірі ғана емес, сонымен
Аталған мекемелер ипотекаларды ұйымдастыру және оларға қызмет көрсету бойынша
Агенттіктер мемлекеттік несиелік желілері бойынша алынған қаражаттарға жеке несиелер
Ипотекалық несиелердің ұзақ мерзімді борыштық бағалы қағазға айналу процесі
ипотекалық несиелердің ұйымдастырушылары;
инвесторлар;
ипотекалық несиелерді сақтандырумен айналысатын делдалдар;
ипотекалық несиелерді секьюритилендіруді жүзеге асыратын делдалдар функцияларын атқарушылар, институттар
Американдық модель ипотекалық облигациялар рыногының дамуын көздейді, өйткені мемлекет
Мемлекеттің қатысуымен құрылған ипотекалық қауымдастықтар ипотекалық несиелерді ұйымдастырушылардың кепілхатпен
Коммерциялық банктер азаматтарға жылжымайтын мүлік кепілімен ипотекалық несиелер береді.
Фанни Мэй мен Фредди Мак тек қайталама рынокта және
Тұрғын үй құрылысын ынталандыру және жылжымайтын мүлік кепілімен несие
АҚШ-та қайталама рынок көптеген мынандай өзекті тетіктердің арқасында жұмыс
Ипотекалық несие берудің американдық моделінің жағымды жақтары, тұтастай алғанда
Сонымен бірге, Еуропа мен АҚШ елдерімен қатар қазіргі таңда
Малайзиядағы ипотекалық несие беру процесі екі кезеңге бөлінеді:
тұрғын үй құрылысын жүргізу және тұрғын үй құрылысын толығымен
Құрылыс аяқталғаннан кейін ипотекалық несиелерді секьюритилендіру жүзеге асырылады. Несие
Секьюритилендіру процесі кредиторлардың заемшыларға ипотекалық несиелер беруінен басталады, олар
Ипотекалық несие беруді көп көлемде жүзеге асыруға қабілеті жоғары
Тұрғын үй сатып алу тұтынушылардың ағымдағы кірістерінің немесе жинағының
Қазақстан Республикасында ипотекалық несие жүйесі екі деңгейлі болып келеді.
2005ж. 3 млн
2006ж. 4 млн
2007ж. 5 млн
Үш жыл ішінде бағдарламаны қаржыландыру үшін республикалық бюджеттен 138
Ипотекалық несиелендірудің екінші деңгейі ҚР Президентінің Жарлығы негізінде 2003
Азаматтардың тұрғын үй жағдайын жақсарту - әлеуметтік міндеттерді шешеді;
Халық ақшалай қаражаттарын жылжымайтын мүлікке салады;
Азаматтардың тұрғын үй проблемасын шешу кезінде олардың бастамаларына жағдай
Кіші және орта құрылыс фирмаларын қоса алғанда, құрылыс өнеркәсібі
Жаңа жұмыс орындарын құрады.
Құрылыстық жинақ жүйесін қолдауға және салымшыларды мақсатты сыйлықпен ынталандыруға
Қазіргі кезде тұрғын үй құрылысы қаражаты жүйесі Словакияда, Чехияда,
Банктердің берген несиелері;
Ипотекалық компаниялардың берілген несиелері бойынша талап ету құқығын сатып
Ипотекалық облигациялардың шығарылуы.
2003 жылы қараша айында Қазақстан Ипотекалық Компаниясының қоры құрылды.
Тұрғын үйді қаржыландырудың ТМД елдері үшін прогрессивті және шет
ІІ – тарау. Ипотекалық кредиттің мәселелері және болашағы
2.1 Ипотекалық кредиттің құрылымы
Қазір Республикада ипотекалық тұрғын үй несиелеріне деген сұраныстың ұлғаюы
Ипотекалық несиелеудің дамуының бастапқы кезеңінде займдар 3-10 жылға дейінгі
Нарықтың дамуы макро- және микроэкономикалық, әлеуметтік, сондай-ақ демографиялық жағдайлардың
5-кесте. Ипотекалық несиелеудің ЖІӨ-нен пайыздық үлесі
Мемлекеттер % Болжам
Ұлыбритания 57
Германия 53
Франция 21 2015 жыл. Қазақстан үшін мақсат.
Италия 8 2008 жыл. Қазақстан үшін болжам.
Австрия 5
Қазақстан 2,5 2006 жыл. Қазақстан үшін болжам.
2015 ж. ипотекалық нарықтың өсімі 12 млрд долл. құрайтыны
Қарыз алушылар арасында бәсеке туғызу мақсаты бір-бірінен өзгеше ипотекалық
Ипотекалық кредиттеу мерзімінің ұзақтығы (15-30 жыл шектерінде);
Берешекті қайтару мен проценттерді төлеу тәртібі, негізгі берешектің қайтарымы
1) проценттерді де кредиттің негізгі сомасын да бірден және
2) берешекті кезең-кезеңімен бөлшектеп төлеу.
Ипотекалық кредиттеудің осы екі типі негізінде олардың бірнеше нақты
Бірқалыпты төлеу – қарыз алушы кредит мерзімінің әрбір кезеңінде
Кредитті тізбелеп төлеу – негізгі сома бірдей бөліктермен төленеді
Төлем сомасын ұлғайта қайтару – алғашқы жылдары төленбеген нақты
Кредит сомасының белгілі бір кезеңдерде қайталануы - әрбір уақыт
Ипотекалық кредиттеудің көп түрлілігі нақты қарыз алушының мүдделерін ескереді,
Тәуекелді басқару проблемасы ипотекалық кредиттеу бағдарламасын жүзеге асыру барысында
Андеррайтинг дегеніміз – кредит беру немесе беруден бас тарту
Андеррайтинг екі құрамдас бөліктен тұрады:
қарыз алушының кредит пен процентті қайтару мүмкіндігін көрсететін табыс
кепілдікке берілетін жылжымайтын мүлікті бағалау.
Қарыз алушының төлем мүмкіндігін тексеру үшін негізінен үш көрсеткіш
Кредиттік тәуекелден басқа кредитор проценттік тәуекелден де қорғану мүмкіндігіне
Бекітілген ставкасы бар ипотекалар мен қалықтайтын ставкалы проценттің негізінде
Ипотекалық кредиттеудің «табысқа ортақ» түрі инфляция мәселесін оның әсерінен
сату бағасының сатып алу бағасынан артық мөлшерінен кредитордың өз
кредитор өз үлесін операциялық табыстан алатын ипотека.
Ипотеканың бірінші түрінің шарты бойынша несие алушы кредитті рыноктық
Кредитор операциялық табыстың бір бөлігіне ие болатын жағдайдағы ипотека,
Валюта түрі бойынша ипотекалық несиенің құрылымы өте маңызды. Ұлттық
Сауда-саттық аяқталып, сатып алушы ақырғы және өзінен талап етілген
сауда-саттықты өткізудің негізі;
оны өткізудің орны мен уақыты;
сауда-саттықта сатып алынған мүліктің атауы мен сипаттамасы, оның орналасқан
кепіл беруші – мүліктің бұрынғы иесінің аты-жөні және мекен
сатып алушының аты-жөні және мекен жайы;
сатып алушы төлеген сатып алу бағасы;
сауда-саттықты өткізген сенім білдірілген тұлғаның аты-жөні және мекен жайы.
Ипотекалық несие алу үшін мынадай қажетті құжаттар тапсыру қажет.
Үй иесінің сатып алу туралы келісім шарты (түпнұсқа, көшірмесі);
Пәтердің жоспары (көшірмесі);
Техникалық жоспар;
Жерге жеке меншік құқығы туралы акт (тіркелген уақыты көрсетілуі
Пәтерде тіркелген азаматтардың жеке құжаттары;
Үй иесінің жеке төлқұжаты (көшірмесі);
Өз құжаттарыңыз (төлқұжат, СТТН, үй иелерінің меншік иелері кооперативінен
Еңбек кітапшасы немесе жұмысқа алу туралы келісім шарт;
Табысыңыз туралы анықтама.
Банктен несие алу процедурасы бірнеше бөлімнен тұрады:
Қарыз алушыны алдын-ала мамандандыру кезеңі;
Қарыз алушының несие қабілеттігін бағалау (андеррайтинг);
Ипотека объектісі ретінде тұрғын үйді бағалау;
Келісім шартты жасау кезеңі:
Үйді сатушымен есеп айырысуды жүргізу кезеңі;
Сатып алған үйді сақтандыру кезеңі;
Ипотека келісім-шартын жасау.
Компания жобасының шеңберінде ипотекалық несиелеудің негізгі бағыты ұлттық валютада
Ұзақ мерзімді ипотекалық несие берудің мақсаты азаматтардың жеке қаражаттары
Тұрғын үй саласына халықтың жинағы және бюджеттен тыс басқа
Тұрғын үй нарығын жандандыруға мүмкіндік туғызады.
Бүгінгі таңда ипотекалық несие беруді қаражат қорларын көбірек тартып,
Ипотекалық кредиттеудің екі деңгейлі жүйесі:
Алғашқы рынок
1 — тұрғын үйге ақша қаражаттарын беру;
2 — тұрғын үйге меншік құқығын беру;
3 — ипотекалық кредитті беру;
4 — тұрғын үй кепілі (ипотека);
9 — кепілге салынған мүлікті және заем алушының өмірін
10 — сақтандыру жағдайы пайда болған кезде сақтандыру өтемақысын
11 — кепілге салынған мүліктің тәуелсіз бағалануы;
12 — жылжымайтын мүліктің құқықтық статусын тексеру және ипотеканы
13 — заем алушы өз міндеттерін орындамаған жағдайда кепілге
Қайталама (екінші) рынок
5 — ипотекалық кредит бойынша талап ету құқықтарына көну;
6 — ипотекалық кредит үшін ақша құралдары;
7 — ипотекалық облигацияларды орналастыру;
8 — ипотекалық облигациялар үшін ақша құралдары.
1-сызба. Ипотекалық кредиттеудің екі деңгейлі жүйесі
13
11 1
12
4
3
9
10
5
8
7
Коммерциялық «Альянс Банк» ипотекалық несиелерді кепілдендіру жүйесінің алғашқы қатысушысы
Дегенмен, ипотекалық кредиттеудің қаншалықты кең тарағандығын зерттеу барысында біздің
6-кесте. Ипотекалық кредитті алмау шешіміне әсер ететін негізгі қиыншылықтар
Тұрақты ақшалай табыстың болмауы 28,3
Кредитті өтеудің мүмкіндігінің болмауы 21,7
Жұмыстың әруақытта болатынына сенімсіздік 19,6
Ипотекалық кредитті хаттау үшін не істеу керектігін білмеймін 10,9
Жалақының қысқармауына кепіл жоқ 4,4
Басқа 2,2
Жауап беруге қиналамын 13,0
Тұрғын үйді ипотекалық кредиттеудің мәселелері
Қазіргі кезде бүкіл елді қамтыған ипотекалық бум туралы айтпайтын
Мамандардың айтуынша: 2003 жылдың ортасынан бастап ипотекалық кредиттеу көлемі
Тұтастай алғанда Республика бойынша 2005 жылдың 1қазанында заңды тұлғалар
7-кесте. Ипотекалық кредит көрсеткіштерінің динамикасы
Жылдар Кредиттеу көлемі Сыйақы ставкасы Мерзімі
2000 10 564 123 22-24% 5 жыл
2001 20 823 000 21-22% 8 жыл
2002 84 205 615 17-18% 10 жыл
2003 100 млн 15-16% 15 жыл
2004 350 млн 14-15% 17 жыл
2005 1 млрд 12-14% 20 жыл
Кестедегі мәліметтер автормен жүйелендірілді.
Оптимистикалық статистикадан басқа жоғары мінбеден жасырылатын теріс тенденция да
Бағалардың ұмтыла өсуі сұраныстың ұсынысты озуымен түсіндіріледі. Іргетасы қаланбаған
Бюджет бойынша істейтіндер және жас отбасылар үшін арнайы қабылданған
Өткен жыл ішінде Алматы бойынша мемлекеттік бағдарлама шеңберінде 10
Қазіргі кезде ипотеканы кез келген жерде жарнамалайды. Дегенмен несиені
Екіншіден, алғашқы жарна және банктің кредит бергені үшін сыйақы
Әр банктің өзінің ипотекалық кредиттеу сызбасы болады. Дегенмен, барлық
Жиі кездерде арызды беру процесі бюрократтық тозақтан өту жолына
Тұрғын үйді несиеге алуда табысы орташа қазақстандықтардың қандай мүмкіндіктері
Көп таралған экономикалық ережеге сәйкес қаладағы тұрғын үйге қол
Ипотекалық кредитті алғандарға займды хаттағаннан бастап әмияндарын аша беруіне
8-кесте. Банк қызметі үшін комиссиялық алымдар
Кредитті ұйымдастыру Займ сомасынан 0,5%
Кредитке берген өтінішті қарастыру 20 $
Құжаттардың сараптамасы Займ сомасынан 0,2%
Ақшаны қолма-қол ақшаға аудару 0,3% теңгеде және 0,9% долларда
Өмірді сақтандыру Займ сомасынан 0,35%
Мүлікті сақтандыру Займ сомасынан 0,25%
Кепілді бағалау 3-4 мың теңге
Мүлікті тіркеу 11 мың теңге
*Тарифтер орта есеппен шығарылған. Әр банктің өзінің комиссиялық алымдар
Мысал.
Егер сізге тұрғын үйді алу үшін 50 мың доллар
Алғашқы жарна – 20%, яғни 10 000 доллар. Ең
Кредитті хаттау – 0,5% - 200$
Арызды қарастыру – 20$
Қолма-қол ақшаға айналдыру – 0,9% - 360$
Өмірді сақтандыру (егер ерекше жағдай болмаса) – 0,35% -
Мүлікті сақтандыру – 0,25% - 100$
Кепілді бағалау – 25$
Жылжымайтын мүлікті тіркеу – 80$
Нотариус қызметі -15$
Қорытынды: 940 доллар, яғни қарыздың 2,35%.
Болашақта ипотекалық кредиттеу сферасы мен жылжымайтын мүлік рыногында не
Алматы мен Астанадағы жылжымайтын мүлік бағасына қатысты болжам бәріне
Құрылыс компаниялары қандай банктермен жұмыс жасайды*
Құрылыс компаниясы Телефон Адресі Қаржыландырылуы
Базис-А 777437, 777381 (ф) Сатпаева к-сі, 90 Барлығымен жұмыс
Қуат 584423, 584430 (ф) Достық д-лы, 2/4 БТА Ипотека,
Элитстрой 370370, 938125, 938236 (ф) Достық д-лы, 34а ККБ,
Silk Way Construction 730177, 732152 (ф) Желтоқсан к-сі, 98
TS Engineering 503000, 508063 (ф) Достық д-лы, 38 Казкоммерцбанк,
Тенгиз-строй 722733, 722735, 722736 (ф) Қонаев к-сі, 181а ТұранӘлем,
BI Group 375151 Достық д-лы мен әл-Фараби к-ң қиылысы
Кенир Инвест Строй 731350, 732307 Панфилов к-сі, 54 ТұранӘлем,
Астана недвижимость 939279 Марков к-сі,79, әл-Фараби к-ң қиылысы Казкоммерцбанк,
Алматы Центр Строй 621111, 646403 Самал-2 ш-ны, 16, 1
*Құрылыс компаниялары кез келген банктермен жұмыс істейді, дегенмен аталған
2.3 Ипотекалық кредиттің дамуына ұсыныстар және оның болашағы
Қазақстан Республикасындағы ұзақ мерзімді ипотекалық кредиттеудің мақсаты – орта
Тұрғындардың жинақтары және басқа да бюджеттен тыс ресурстар түріндегі
Тұрғын үй рыногын мейлінше жандандыру.
Діттеген мақсатқа сәйкес қалыптасатын ипотекалық кредиттеу жүйесі мынадай талаптарға
Қазақстандық заңнамалық базаға және нақты экономикалық жағдайларға сәйкес болуы;
Азаматтардың, банктердің, инвесторлардың қаржылық ресурстары, зейнетақы қорлары, сақтандыру компаниялары
Ипотекалық кредиттеудің ұзақ мерзімді жүйесінің орнығуы мен дамуы үшін
Заңнамалық және нормативтік базаларды жетілдіру, зейнетақы активтерін орналастыру іс-әрекеттеріне
Ипотекалық кредиттер беру қызметіне мүдделі екінші деңгейлі банктерді ынталандыруға
Зейнетақы активтерін басқарушы компаниялардың ипотекалық облигацияларды сатып алу ережесін
Екінші деңгейлі банктердің ипотекалық облигациялар шығару ережесін талдап жасау;
Ипотекалық кредиттер алатын азаматтарды, кредиторларды, инвесторларды салықтық ынталандыру;
Несие алушыларды әлеуметтік қорғау механизмдерін талдап жасау;
Жеке және мүліктік сақтандыру рыногын мейлінше дамыту.
Ипотекалық кредиттеуді кең көлемде жүргізе алатын ірі мемлекеттік емес
Ұзақ мерзімді кредиттік ресурстарды тартатын кредиттік ұйымдар моделдерінің негізгі
Кредиторлар ипотекалық облигациялар шығарып, оларды қаржы рыноктарында өткізеді (сатады);
Қарыз берушілер ұжымдық инвестициялар жүйесі арқылы қайта қаржыландырылады;
Қарыз берушілер ипотекалық кредиттердің қайталама рыноктары операторлары арқылы қайта
Рыноктың дамуы барысында кредиттік ресурстарды ұзақ мерзімге тартудың басқа
Ипотекалық кредиттеуге ұзақ мерзімді ресурстарды тарту негізгі көздеріне кредиттік
Екінші деңгейлі банктер шығаратын ипотекалық облигацияларды институционалдық және басқа
Мақсатты облигациялық займдарды орналастырудан түскен қаражаттар есебінен қаржыландыру орын
Кепілдікке салынған мүлікті қайталама рынокта сату есебінен қаржы көздері
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 28.11.2000ж. қаулысымен бекітілген «Тұрғын үй құрылысын
Бағдарламада көрсетілген негізгі шаралар тізбегі мынадай:
екінші деңгейлі банктердің ипотекалық кредиттеуді жүзеге асыруын реттейтін нормативтік-құқықтық
тұрғын үй құрылысы саласында ипотекалық кредиттеу жүйесін дамытудың нормативтік-құқықтық
Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар «Жылжымайтын мүлік ипотекасы
Қазақстан Республикасының «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңына өзгертулер мен
Қазақстандық екінші деңгейлі банктердің ипотекалық облигациялар шығаруы туралы ережені
Зейнетақы активтерін басқарушы компанияларды зейнетақы және меншікті активтері есебінен
Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар «Қазақстан Республикасындағы банктер
Ұзақ мерзімді ипотекалық кредиттеудің біртұтас жүйесін жасау ипотекалық кредиттердің
Ипотекалық кредиттердің бастапқы рыногында кредиторлар тұрғындарға ипотекалық кредиттер береді.
Агенттіктің біліктілік туралы талаптарына сай келетін кредиторлар ғана оның
Агенттік оқтын-оқтын ипотекалық кредиттердің белгілі бір бөлігін тексерістен өткізеді.
Агенттік кредит қайтару ықтималдығын бағалайтын критерийлерді талдап жасайды. Критерийлер
Сенімді басқару есепшоттарын кредиттерге қызмет көрсету үшін пайдалану әрбір
Агенттік мемлекеттік құрылым ретінде банктердің кепілдіктерін сатып алумен шұғылданады.
Агенттік өз қаражатын толықтыру мақсатында бағалы қағаздар, ипотекалық облигациялар
Қазіргі кезде отандық инвесторлар (әсіресе институционалдық инвесторлар) мемлекеттік емес
Ұзақ мерзімді ипотекалық кредиттеудің рыноктық жүйесін қалыптастыру процесінде мемлекеттің
Бірқатар сарапшылардың пікірлері бойынша, ҚР-ғы халықты тұрғын үймен қамтамасыз
Соған қарамастан ҚР ипотекалық несиелендіру және коммерциялық жылжымайтын мүлікпен
Ипотекалық несиелендіру нарығының тиімді және қарқынды дамуы үшін, мамандардың
Бағалы қағаздар нарығына банктердің ипотекалық облигацияларды оңай жолмен орналастыру
Инфляция мен қайта қаржыландыру қойылымын төмендетуді қамтамасыз ететін елдегі
Ипотекалық несиелендіруге қызмет көрсететін аппаратты қамтамасыз етудің үлестік шығындарын
Халықты тұрмыс-үймен қамтамасыз ету мәселесіне байланысты ҚР-да шығарылған барлық
Сонымен, тек ипотекалық несиелендіру нарығының ғана емес, сондай-ақ жылжымайтын
Егер сіз ипотека алатын болсаңыз, онда келесі бірнеше кеңестерді
Ең алдымен банкті дұрыс таңдау өте маңызды. Әр банкте
2. Әдетте, несиелеу мерзімі неғұрлым ұзақ болса, соғұрлым пайыз
3. Банктің сыйақы ставкаларының көлеміне сонымен қатар алғашқы
4. Қажетті кредит мөлшерін нақты есептеп алу керек, себебі
5. Егер сіз үшін несиенің егжей-тегжейін түсіну қиынға түссе
6. Егер сізде қаржылық қиыншылықтар болып тұрса, және сіз
Қорытынды
Қазақстан Республикасындағы макроэкономикалық жағдай, халыққа енді жекеленген коммерциялық банктердің
Қазақстан Республикасындағы кредиттік қатынастардың дамуы мен қалыптасуын талдай келе,
Шетелдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, ипотекалық кредиттеудің дамуы мемлекетке едәуір
Қазақстанда ипотекалық несиелеудің дамуының негізгі алғышарттары – бұл тұрғын
Қазақстанда ипотекалық несиелеудің пайда болғанына 5 жыл болды. Өкінішке
Қазақстандағы ипотекалық несиелеу жүйесін енгізудің талапкері және прототип ретінде
Ипотекалық ұсыныстардың кеңеюімен бірге ұзақ мерзімді ипотекалық несиелеу барысында
Элитті тұрғын үйді несиелеу рыногы шектелген, өйткені осындай үйді
Қазақстанда қарапайым халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған ипотекалық несиелеу жүйесі
Бұрын тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің концепциясын қалыптастыру сатысында
Құрылыстық жинақ жүйесін енгізу тұрғын үй проблемаларын шешуге елеулі
Ипотекалық несиелеу сферасының негізгі мәселелері – «көлеңкелі» ақшалардың болуы,
Ипотеканың дамуын тежейтін факторлардың бірі – құрылыс материалдары индустриясының
Дегенмен, ипотекалық несиелеу көп жағдайда тұрғын үй құрылысының дамуы
Республикадағы ипотекалық несиелеудің даму қарқынын және ұсынылған кредиттеу жүйелерін,
Біздің елдегі ипотекалық несиелеу парапар заңнамалық негіздің (кепілге қойған
Экономиканың өсуі бірінші кезекте қымбат тауарлардың барлық түріне, соның
Қосымша 1. Тұрғын үйді қаржыландырудың негізгі қайнар көздері
Қазақстандағы ипотекалық кредит көлемі, млн USD $
Қосымша 2. Пайыз қойылымының динамикасы
01.10.2005 жылғы Қазақстандағы ипотекалық кредиттеу рыногының құрылымы
Қосымша 3. Тұрғын үйді қолдануға енгізу көлемі.
Тұрғын үйді енгізу,
жалпы алаңның шаршы метрі
Қаңтар-желтоқсан 2005ж. 2004 жылға қатысты %-н
Қазақстан Республикасы 5041119 184,2
Ақмола обл. 102047 183,1
Ақтөбе обл. 289773 279,5
Алматы обл. 262677 181,3
Атырау обл. 430348 139,0
Шығыс-Қазақстан обл. 201958 168,2
Жамбыл обл. 163959 201,5
Батыс-Қазақстан обл. 173989 145,6
Қарағанды обл. 233811 211,7
Қостанай обл. 113025 227,4
Қызылорда обл. 135748 148,4
Маңғыстау обл. 228177 130,4
Павлодар обл. 108540 197,5
Солтүстік-Қазақстан обл. 117036 181,3
Оңтүстік-Қазақстан обл. 755776 199,6
Астана қ. 1108354 212,0
Алматы қ. 615901 173,8
ҚР-ң статистика бойынша Агенттігінің ақпаратынан алынған.
Қосымша 4.
Тұрғын үй құрылысына салынатын инвестициялар 1,7 есе өсті. Тұрғын
Қосымша 5.
Кесте. Ипотекалық кредитті өтеудің сызбасы.
Өтеу сызбасы Артықшылығы мен кемшілігі Кімге тиімді
Бекітілген пайыздық қойылымды ипотека
Дәстүрлі. Пайыздық қойылым мен ай сайынғы өтемақы сомасы толық
Айнымалы пайыздық қойылымды ипотека
Бұл схема бойынша несие айнымалы пайыз бойынша беріледі, бұл
Мерзімі 15 жылға берілетін ипотека
Әдетте бекітілген ай сайынғы төлемдер 15 жыл мерзімінде жүзеге
Өспелі төлемдермен ипотека
Бастапқыда ай сайынғы төлемдер сомасы 30 жылға берілетін бекітілген
Қарызгерлерге де, кредиторларға да тиімді. Кредитор тезірек өз ақшасын
Дифференциалды төлемдермен ипотека
Ай сайынғы төлемдер шағын сомалардан басталады, содан кейін жоғарылай
Қолданған әдебиеттер
Негізгі әдебиеттер:
2
2
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және жедел жаңару жолында»,
п.р. Кузнецова Г.Я. «Политическая экономия», издательство «Мысль», Москва
Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т. 25. Ч.І. С.
Сол жерде. С. 417.
Борисов Е.Ф. «Экономическая теория в вопросах и ответах», издательство
Тулегенова М.С., Гутова Н.Н., «Дж.М.Кейнс: общая теория занятости, процента
Баялбаева А.К., «Национальные модели ипотечного кредитования», журнал «Банки Казахстана»,
2000 жылдың 21 тамыздан №1290 «Тұрғын үй құрылысын ұзақ
Сол жерде.
Байгісиев М.Қ. «Жылжымайтын мүлік экономикасы», «Қазақ университеті» баспасы, Алматы
«2005-2007 жылдарда Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысы дамуының мемлекеттік
Газета «Крыша» № 47 (25.11-01.12.2004), «Приобрести жилье вместе с
Донцов С.С. «Современные перспективы развития жилищного кредитования в Казахстане»,
Дорох Е., «Банковское жилищное кредитование в Беларуси и Казахстане:
Кунтуарова Ж.С. «Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеудің қазіргі жағдайы және
Джанабаева Г., «Закладная как инструмент регулирования риска при ипотечном
Рысалиев А. «Ипотечная лихорадка», журнал «Личные деньги», № 1-март,
«Кв@ртира», журнал, 2 (5) Март 2006 г. 10-11стр.
Рысалиев А. «Ипотечная лихорадка», журнал «Личные деньги», № 1-март,
Байгісиев М.Қ. «Жылжымайтын мүлік экономикасы», «Қазақ университеті» баспасы, Алматы
Байгісиев М.Қ. «Жылжымайтын мүлік экономикасы», «Қазақ университеті» баспасы, Алматы
Баялбаева А.К., «Проблемы развития национальной системы ипотечного кредитования в
Дорох Е., «Банковское жилищное кредитование в Беларуси и Казахстане:
ҚР-ң статистика бойынша Агенттігінің мәліметтерінен (2004-2005 ж.ж.)
Джанабаева Г., «Закладная как инструмент регулирования риска при ипотечном
Қосымша әдебиеттер:
Аникеева Л.В. «Жилищная ипотека на новом этапе реформ: теоретические
Байгісиев М.Қ. «Жылжымайтын мүлік экономикасы», «Қазақ университеті» баспасы, Алматы
Балабанов И.Т. Экономика недвижимости. - СПб.: Питер, 2000
Бахмутова Е., «Международная конференция по ипотечному кредитованию стран СНГ»,
Баялбаева А.К., «Национальные модели ипотечного кредитования», журнал «Банки Казахстана»,
Баялбаева А.К., «Проблемы развития национальной системы ипотечного кредитования в
Борисов Е.Ф. «Экономическая теория в вопросах и ответах», издательство
Газета «Крыша» № 47 (25.11-01.12.2004), «Приобрести жилье вместе с
Голицин Ю. Вечный квартирный вопрос. - Эксперт. № 12,
Головин Ю.В. Банки и банковские услуги в России. –
Головин Ю.В. Ипотечное кредитование жилищного строительства: учеб. Пособие, С.-Петерб.
Грачев И. «Стройсберкассам - быть!» - Банковское дело в
Грибанова С. “Что нам стоит дом построить” – НП
Грибанова С. “Жизнь в кредит” – НП № 24
Дестресс М. Ипотека и ипотечное кредитование - Деньги и
Джанабаева Г., «Закладная как инструмент регулирования риска при ипотечном
Донцов С.С. «Современные перспективы развития жилищного кредитования в Казахстане»,
Дорох Е., «Банковское жилищное кредитование в Беларуси и Казахстане:
Дюсембаев Н.М., «Перспективы развития ипотечного кредитования в Казахстане», «Банки
Журкина Н.Г. Современная ипотека: состояние, проблемы, решения. - Финансы.-
Иванов В.В.Все об ипотеке. – М.: МТ-Пресс, 2000 г.
Иванов В.В. Ипотечное кредитование. – М.: Информ.-внедр. Центр «Маркетинг»,
Ивасенко А.Г. Ипотечное кредитование: Сущность, проблемы и перспективы развития:
Иконников А. “Нужна ли нам ипотека?” - Континент №12
«Информация об итогах деятельности Департамента архитектуры и градостроительства» -
“Ипотека становится доступной” - Эксперт-Казахстан № 8 (10), 26
Искакова Р.А. «Специфика маркетинга в сфере ипотечного кредитования», АльПари,
Калянина Л. Ипотека в ожидании третьего пути. – Эксперт,
Красиков А.Жилье в кредит. - Твой новый дом. №
п.р. Кузнецова Г.Я. «Политическая экономия», издательство «Мысль», Москва
Кунтуарова Ж.С. «Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеудің қазіргі жағдайы және
Кусаинов Сагындык. "Правда и мифы ипотеки, или Особенности развития
ҚР-ң статистика бойынша Агенттігінің мәліметтерінен (2004-2005ж.ж.)
Қазақстан Республикасының 2005-2007 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысын дамытудың
Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т. 25. Ч.І. С.
Марченко Григорий. “Казахстан на пороге запуска ипотечного рынка” -
Марченко Григорий. “Казахстанская ипотека: год спустя” - Банковское дело
Махамбетова М.Ж. «Механизм жилищного кредитования в Казахстане», ҚазҰУ хабаршысы.
Методические рекомендации по организации и порядку осуществления программ ипотечного
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және жедел жаңару жолында»,
“Нестабильность мешает развитию ипотечного кредитования”. Автор: “КОМКОН-2 Евразия” -
Полищук Оксана. “Ипотечное кредитование.10 лет с правом проживания”- Бизнес,
Попов А.Ю. Ипотечное кредитование в Москве: механизмы, проблемы, состояние
2000 жылдың 21 тамыздан №1290 «Тұрғын үй құрылысын ұзақ
Резник Игорь. “Под крышей дома своего. Арифметические подсчеты” -
Рубченко М. Наша задача – создать ликвидный рынок ипотечных
Рысалиев А. «Ипотечная лихорадка», журнал «Личные деньги», №1-март, 2006
Рябченко Л.И. Ипотечное кредитование: Проблемы и перспективы развития -
Салихова А.Р. «Система жилищного кредитования: современное состояние и перспективы
Сергеев Д.А. Влияние системы ипотечного кредитования на преодоление кризисных
Тулегенова М.С. «Финансовый капитал и интегрированные структуры. Учебное пособие»//
Тұрлыбекова А.Ж. «Ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің қалыптасуы», «Вестник
Ужегов А. Н. Квартира в кредит: ипотечная сделка.
Урчукова Ж.М. Особенности организации ипотечного кредитования в современных условиях
Цылигина Г.А. Ипотека: жилье в кредит. -
Шантаров Б. “Расширяются и становятся более доступными возможности ипотечного
Шевченко В. “Движение недвижимости” – Экспресс К № 106
Эскина А.В., «Основные участники системы ипотечного кредитования в РК»,
Эскина А.В., «Управление рисками долгосрочного жилищного ипотечного кредитования», ҚазҰУ
www.af.kz
www.centercredit.kz
www.cna.com.ua
www.gazeta.kz
www.ipoteca.cosa.ru
www.ipoteca.kz
www.wfin.kz
Субсидиялар, дотациялар
Мемлекеттік сақтандыру қорын қалыптастыру
Бюджеттік қаржыландыру
Қарыздық құралдар
Жеке құралдар
Қарыздық құралдар
Институционалды инвесторлар
Қазақстан Ипотекалық Компаниясы
(жарғылық капитал – 25-30 млн $)
Қайталама рынок
Алғашқы рынок
Сақтандыру компаниялары
Заем алушы
Кредиттік ұйымдар
(коммерциялық банктер, ипотекалық ұйымдар)
Тұрғын үй рыногы
Сот органдары
Жылжымайтын мүлік бойынша құқықтарды тіркеу органдары
Бағалау фирмалары
Жеке құралдар
Мемлекет
Қаржылық оператор
Салушы
Бағдарламаны қаржыландырудың қайнар көздері
Банктердің кредиттері
Корпоративті облигациялар
Ипотекалық облигациялар
Кредит функциялары
Ынталандырушы
Бөлуші
Орын басушы
Экономикада ақшаның жылдам айналысы нәтижесінде экономикалық процестердің жеделдетілуі
Кредит көмегімен әртүрлі салалар арасында құралдардың бөлінуі жүзеге асырылады
Қолма-қол ақшаны кредиттік ақшамен орын басуы
Қазақстан Республикасындағы ипотекалық кредиттеудің дамуы
Банктік кредиттік құқықтық қатынастар
НЕСИЕЛІК ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ҰҒЫМЫ
Өнеркәсіп ұйымдарын несиелендірудің теориялық негіздері
Несиенің формалары мен түрлері
Жеке тұлғаларды несиелеу мүмкіндігі туралы несиелік тұжырымды құрастыру
Банктік операциялар
Қазақстанда ипотекалық несиелеудің дамуы
Қазақстан Республикасының банк жүйесінің дамуы
Несиелік қатынастардың құқықтық негіздері