Есептеу желісінің топологиясы

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 4
1. Техникалық қамтама 5
1.1 Базалық модель OSI (Open System Interconnection) 5
1.2 Желілік хаттамалар 8
1.2.1 NetBEUI 8
1.2.2 IPX/SPX 9
1.2.3 TCP/IP 9
1.3 Желілер құрылғылары және коммуникация құралдары 10
1.3.1 Коаксиалды кабель 10
1.3.2 Кеңжолақты коаксиалды кабель 10
1.3.3 Ethernet – кабель 11
1.3.4 Cheapernet – кабель 11
1.3.5 Есулі қос өткізгіш 11
1.3.6 Талшықты – оптикалық тізбек 12
1.3.7 Типтік ортаның көрсеткіштері 13
1.4. Есептеу желісінің топологиясы 13
1.4.1 Жұлдызша типті топология 13
1.4.2 Сақиналық топология 15
1.4.3 Шиналық топология 17
1.4.4 Желiлер топологиясының сипаттамалары 18
1.5 Желi сегменттерi 19
1.6 Маршруттаушылар 19
1.7 Көпiрлер 20
1.8 Алшақтатылған қол жеткiзу қызиетiн қолдану жолдары 20
1.8.1 Х.25 қосылысын қолдану 21
1.8.2 Модемдi пайдалана отырып қосылу 21
1.8.3 ISDN қосылысын қолдану 22
2 Программалық қамтама 22
2.1 SMTP хаттамасы 23
2.2 POP (Post office Рrotocol) Хаттамасы 24
2.3 Пошталық хабардың форматы 27
2.4 Электронды поштаның құрылымы 29
2.4.1 Электронды поштаның мекен-жайы 29
2.4.2 Домен деген не? 29
2.5 Cookies механизмі 31
2.5.1 Cookies не үшін қажет? 32
2.5.2 Cookies-ді Mail.ru электронды қызмет поштасында пайдалану 32
3 ҚОРЫТЫНДЫ 35
4 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 36
5 ҚОЛДАНБА 37
Кіріспе
Жан-жақты (глобальды) компьютерлік желіні пайдаланушылардың көпшілігінің санасында Internet-тің
электрондық пошта. (e-mail);
файлдар архиві FTP;
Wprld Wide Web;
Осы технологияның әр қайсысы желіні пайдаланушыларды информациямен қамтудағы
Электрондық пошта – бұл Internet коммуникациясының негізгі құралы.
Электрондық пошта көпшілік жағдайда кәдімгі поштаға ұқсас. Оның
Электрондық пошта «қағаз» поштаға қарағанда әлдеқайда ыңғайлы болып
1. Техникалық қамтама
1.1 Базалық модель OSI (Open System Interconnection)
Адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасау үшін бір тілді қолданады.
Хабарды жіберушіден алушыға бергенде, төмендегі стадиялар қажет болады.
Халықаралық коммуникациялық хаттамалардың моделін құру үшін ISO пайдаланады,
1-ші Деңгей: физикалық – информация берудегі битті хаттама;
2-ші Деңгей: арналық – кадарларда қалыптастыру, ортаға шығуды
3-ші Деңгей: желілі – бағыттандыру, мағлұмат ағының басқару.
4-ші Деңгей: транспортты – ара қашықтығы алшақтаған процестердің
5-ші Деңгей: сеансты – алшақ процестердің арасындағы бәсекені
6-шы Деңгей: өкілетті – берілетін мағлұматтардың интерпретациясы.
7-ші Деңгей: қолданбалы – мағлұматты пайцдаланушылардың басқарылуы.
Бұл моделдердің негізгі идеясы болып табылатыны, ол әр
Осыған байланысты деректер берудегі жалпы тапсырма жеке-жеке жеңіл
Пайдаланушылардың эффекті басқаруды қажет етуіне байланысты, есептеу желісінің
Жоғарғыдағының негізінде қолданылатын қолтанба деңгейінде орындалантындарға әкімшілік функциялары
Базалық модельдің қай бір деңгейі деректер көзінен бір
Қабылдау жағына түскен деректер алдымен жалданады, ол қажетті
1-ші Деңгей. Физикалық
Системадағы физикалық байланыстар үшін фзикалық деңгейде электрлік, механикалық,
2-ші Деңгей. Арналық
Арналық деңгейді 1-ші деңгейге берілетін, яғни «кадр» деп
3-ші Деңгей. Желілік
Желілік деңгей есептеу желісіндегі екі абоненттің арасындағы қатынасты
4-ші Деңгей. Транспорттық
транспорттық деңгей өзара екеуі біріге істейтін пайдаланатын процестердің
5-ші Деңгей. Сеанстық
Сеанстық деңгей бір байланыс сеансын қабылдауды, өткізуді және
6-шы Деңгей. Өкілеттік
деңгейдің деректерді тағайындауы деректерді интерпретациялау үшін негізделген, және
7-ші Деңгей. Қолданбалық
Қолданбалы деңгейде пайдаланушылардың қолына өңделген информацияны беру қажет.
Берілетін алфавитті-цифрлық жазбалар битті комбинацияның көмегімен тағайындалады. Битті
Бірдей есептеу системалары және әр типті компьютерлер арқылы
Халықаралық деңгейде символды информацияны жүргізу (өткізу) 7-битті кодтың
Ұлттық және арнайы таңбаларды 7-битті кодтың көмегімен жеткізуге
Деректерді дұрыс түрінде, толығымен және қатесіз өткізу үшін
Деректерді өткізу хаттмасы мына информацияларды қажет етеді:
Синхронизациялауды
Инициализациялауды
Бұғаттауды
Адрестеуді
Қателерді табуды
Блоктарды номерлеу
Деркетер ағының басқару
Қалпына келтіру әдісі
Қатынауды рұқсаттандыру
1.2 Желілік хаттамалар
1.2.1 NetBEUI
NetBIOS Extended User Interface кеңейтілген пайдалну интерфейс NetBIOS.
– Ол қателерді коррекциялаудағы мүмкіншіліктері жеткілікті.
– Ол толығымен өзін-өзі қалыптастыра алады.
– Ол ескі платформалы Lan Manager мен Windows
– Ол қай-бір тұрақталған хаттама тоқтаған жағдайда қолданған
1.2.2 IPX/SPX
IPX/SPX хаттамасын кіші және орташа желілерге жақсы пайдалануға
IPX/SPX-тің пайдаланудағы қосымша ерекшелігі болып табылатын факт, ол
1.2.3 TCP/IP
TCP/IP жекелеген емес, ол бірнеше хаттамалардың жинағы болып
– Бұл хаттама көпшілік жағдайда UNIX системасын пайдаланған
– Бұл хаттама жай жинақты және Интернетке шығуға
– WindowsNT Socket-тің SQL server деректерінің базасына қатынау
– Хаттама толығымен маршрутталған болып табылады.
– DHCP және WINS TCP/IP-ні ендіргеннен кейін хаттамаға
TCP/IP хаттамасы Интернет желісіне тікелей қатынауды ұйымдастыру үшін
1.3 Желілер құрылғылары және коммуникация құралдары
Коммуникация құралы ретінде көпшілік жағдайда есулі қос өткізгіш,
– Жабдықтау мен қызмет көрсетудің бағасы
– Информация берудің жылдамдығы
– Информация таратылатын қашықтыққа шек қою (қосалқысыз күшейткіштер-қайталауыштар(репетитерлер))
– Таралатын деректердің қауіпсіздігі
Негізгі мәселе болып, осы көрсеткіштерді бірдей уақытта қамтамасыз
1.3.1 Коаксиалды кабель
Коаксиалды кабель телевизиялық антенна кабелімен бірдей. Оның құрамы
Коаксиалды кабель орташа бағасы бар, кедергіден жақсы қозғалады
1.3.2 Кеңжолақты коаксиалды кабель
Кеңжолақты коаксиалды кабель кедергілерге төзімсіз, жеңіл ұлғаяды, бірақ
1.3.3 Ethernet – кабель
Ethernet – кабельде 50 ОМ толқынды кедергісі бар
1.3.4 Cheapernet – кабель
Бірікккен Cheapernet – кабель Ethernet – кабельге
Cheapernet – кабель сегменттерін қосқан жағдайда қайталағыш қажет
Екі жұмыс станциясының арақашықтығы қайталағышсыз көп болғанда 300
1.3.5 Есулі қос өткізгіш
Есулі қос өткізгішті желі қосындысын көбінде «Есулі қос
Есулі қос өткізгіш жеңіл өседі, бірақ кедергіден қорғанбаған.
Есулі қос өткізгіш информация тарату жылдамдығы 100 Мбит/с
Есулі қос өткізгіш бес категориясы бар. 1 және
1.3.6 Талшықты – оптикалық тізбек
Шыныталшықты кабель деп аталатын оптоөткізгіштер қымбаттау блады. Мұндай
1.3.7 Типтік ортаның көрсеткіштері
Тарату үшін үш типтік ортаның корсеткіштері келесі таблицада
Көрсеткіштер Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері
Екі діңгекті кабель – есулі қос өткізгіш Коаксиалды
Бағасы Жоғары емес Салыстырмалы жоғары Жоғарғы
Ұлғайтылуы Ең қарапайым Проблемалы Қарапайым
Тыңдаудан қорғану Жарамсыздау Жақсы Жоғарғы
Жерлендiрi проблемалары Жоқ Мүмкін жоқ Жоқ
Кедергіге қабілеттілігі Орнатылған Орнатылған Жоқ
1-кесте.Типтік ортаның деректер тарату көрсеткіштері
Жоғарыда қаралған компоненттердің негізінде ЛВС-і құрудың бірнеше принциптері
1.4. Есептеу желісінің топологиясы
1.4.1 Жұлдызша типті топология
Жұлдызша түріндегі топология желісінің концепсиясы үлкен ЭЕМ облысынан
1-сурет. Жұлдызша түріндегі топология желісі
Желінің өткізгіш қабілеті тораптың есептеу қуатымен анықталады және
Кабелді қосылыс күрделі емес, себебі әр жұмыс станциясы
Есептеу желісін ұлғайтқанда алғашқы орындалған кабелді байланыстарға пайдалануға
Жұлдызша түрдегі топология есептеу желісінің топологияларының барлығының ішіндегі
Есептеу желісінің өндіріс қуаты біріншіден орталық файлды сервердің
1.4.2 Сақиналық топология
Сақиналық топологияда жұмыс желiлерi станциялары бiр-бiрiмен шеңбер бойымен
Бiр жұмыс станциясынан келiсi станцияға кабельдерді өткiзу қиын,
Мәлiметтер әрдайым шеңбер бойымен айналып жүреді. Жұмыс станциясы
Сақиналық топологиясының негiзгi проблемасы - ол барлық жүмыс
Жаңа жұмысшы станция қосу – желi жұмысын қысқа
2-сурет.
Сақиналы топологияның арнайы формасы болып логикалық сақиналы желi
3-сурет. Логикалық сақиналы желiнiң құрылымы
Жеке жұмыс станциясын басқару кәдiмгi сақиналы желiде сияқты
1.4.3 Шиналық топология
Шиналық топология кезiнде ақпаратты тасымалдау ортасы барлық
4-сурет. Шиналық желі топологиясы
Бұл барлық желiлiк адаптерлердiң желiлiк сымға тiкелей қосылуын
Жұмыс станциялары кез келген уақытта, бүкiл есептеуiш желiнi
Стандартты жағдайда Ethernet шиналық жүйесiне жiңiшке сымды немесе
Жаңа технологиялар пассивтi штепсельдiк қораптар ұсынады, олар арқылы
Жұмыс станцияларын желiлiк прцестермен коммуникациялық ортаны тоқтатпай қосуға
Ақпаратты тiкелей беретiн локальдi есептеуiш желiде ақпарат беретiн
Жұмыс станциялары шинаға ТАР құрылғысының (terminal Access Point
Ақпарат модульдене кең жолақты берiлетiн ЛЕС-те (ЛВС) түрлi
1.4.4 Желiлер топологиясының сипаттамалары
Есептеу желiлерiнiң топологиясының сипаттамалары төмедегi кестеде көрсетiлген
Сипаттамалары Топология
Жұлдызша Сақина Шина
Кеңейту бағасы Жарамсыздау Орташа Орташа
Абонентердiң қосылуы Пассивті Активті Пассивті
Бүлінуден қорғаныс Жарамсыздау Жарамсыздау Жоғары
Жүйенің мөлшері Әртүрлі Әртүрлі Шектелген
Тыңдаудан қорғаныс Жақсы Жақсы Жарамсыздау
Жоғарғы жүктемелер кезiндегi жүйенiң мiнез-құлығы Жақсылау Қанағаттандырарлық Жаман
Нақты режимде жұмыс істеу мүмкіндігінiң уақыты Өте жақсы
Кабелдi ажырату Жақсы Қанағаттандырарлық Жақсы
Қызмет ету Өте жақсы Орташа Орташа
2-кесте. Есептеу желілерінің топология сипаттамалары
1.5 Желi сегменттерi
Барлық дерлiк жұмыс желiлерi бiрнеше сегменттке бөлiнедi, өйткенi,
1.6 Маршруттаушылар
Маршруттаушылар желiнiң бiрнеше сегменттерiн бiр қисынды (логикалық) сегментке
1.7 Көпiрлер
Желiлiк хаттамалардың барлығы маршруттау мүмкiндiгiн қолдамайды (мысалы NetBeui
Көпiр барлық пакеттердi олардың желiлiк мекеннiне байланыссыз (Transparent
1.8 Алшақтатылған қол жеткiзу қызиетiн қолдану жолдары
1.8.1 Х.25 қосылысын қолдану
Х.25 қосылысы төмен сұрыпты (9600 Кбит/c) пакеттiк (локальдық
Қосылысты орнату үрдiсi екi кезеңге бөлiнедi. Сондай-ақ оны
Бұл нұсқа сондай-ақ қымбат емес, екi алшақ пунктер
1.8.2 Модемдi пайдалана отырып қосылу
Алшақтатылған қол жеткiзу қызметiн қосу көп жағдайда модем
Модемдiк қосылыстың сенiмдiлiгi көбiнесе телефон желiсiнiң сапасына байланысты.
Модемдердiң жаңа модельдерiн, мысалы 33,6 және 56 Кбит/с
1.8.3 ISDN қосылысын қолдану
ISDN қосылуы Х.25 немесе модемдiк қосылысқа қарағанда жақсы
2 Программалық қамтама
TCP/IP жүйесiнде электронды пошта жасау үшiн әдетте онша
Мысалыға, тәжiрибелiк интерактивтi пошталық хаттама (IMAP – Interactive
Ол өте қызықты мүмкiншiлiктермен танылуда, бiрақ әзiр өте
Пошталық алмасу схемасы бойынша осы алмасуға қатысушылардың өзара
Бiрiншiсi – SMTP хаттамасы бойынша поштаның (Internet
2.1 SMTP хаттамасы
Simple Mail Transfer Protocol (SMTP, RFC-821, -822) хаттамасының
SMTP хаттамасы келесi коммуникацияның модельдерiне сүйенедi:
пайдаланушының сұрағына жауап ретiнде пошталық жоба-қабылдаушымен (TCP, порт
SMTP – бұйрық жiберушiмен күштеледi және алушыға жiберiледi.
Канал құрастырылған кезде, жiберушi өзiн көрсетiп, Mail жiбередi.
Егер алушы хабарды алуға даяр болса, ол мақұлдайтын
Пошталық сервермен өзара байланыс дидарласу күйiнде де мүмкiн.
Келесi кестеде SMTP-да пайдаланылатын бiрнеше бұйрықтар келтiрiлген:
Команда Функция
Helo SMTP жіберуші-серверін идентификациялайды
Mail from: Жiберушiнiң мекен-жайын сұрайды
Rcpt to: Алушының мекен-жайын сұрайды
Data Хабарламаның басына сiлтейдi
Rset Хабардың жiберiлуін тоқтатады
Vrfy Пайдаланушының атын тексередi
Help [жол] on-line көмегін сұрайды.
Quit SMTP-сеансын аяқтайды
3-кесте. SMTP Командалары
Data командасы енгiзiлген соң пайдаланушы хабардың мәтінін енгiзедi
Тiкелей жеткiзу SMTP-ге поштаны аралық хостарға сүйенбей жiберуге
Тiкелей жеткiзудiң кемшiлiгi сол екi жақ бiр-бiрiмен үздiксiз
2.2 POP (Post office Рrotocol) Хаттамасы
РОР пошталық мәліметтер алмасу хаттамасы пайдаланушылардың пошта жәшіктерінен
ДК (Дербес компьютер) пайдаланушылар пошталық сервермен Telnet арқылы
РОР-тын екі жолы – РОР2 және РОР3 кеңінен
Команда Функция
Helo пайдаланушы пароль Пайдаланушы есебін идентификациялайды
Fold пошталық_бума Пошталық буманы таңдайды
Read [n] N хабарламасынан бастап, поштаны оқиды
Retr Хабарламаны шығарады
Acks Хабарламаны сақтайды
Ackd Хабарламаны жояды
Quit POP2 сеансын аяқтайды
4-кесте. POP2 Командалары
Команда Функция
User Пайдаланушыға есептің атын жібереді
Pass Пайдаланушының паролін жібереді
Stat Оқылған хабарлама/байт саны жайында ақпараттық сұраным
Retr n N номерлi хабарламаны жiберу
Dele n N номерлi хабарламаны жою
Last Соңғы оқыған хабарламаның номерiне сұраным
List [n] N номерлi хабарлама мен барлық хабарламалар
Rset Жойылған хабарламаларды қалпына келтiредi және хабрламалардың
Top n m N номерлi хабарламаның тақырыбы мен
Quit POP3 сеансын аяқтау
5-кесте. РОР3 Командалары
РОР3 сервисінің ережесі бойынша кіретін қосылымдарды күту жер
РОР3 сервердің кейбір командаларға жауабы бірнеше жолдарды құруы
РОР3 – сессия бірнеше бөліктен тұрады. Қалай ТСР
Бұдан соң тұтынушы жұмысын аяқтайды (QUIT командасын береді),
2.3 Пошталық хабардың форматы
Internet-тің пошталық хабарының форматы RFC-822 құжатында белгіленеді (анықталады)
Пайдаланушы тек хабардың тақырыбы мен өзін көреді. Конвертті
Date: Wed May 10 18:31:21 2000
From: postcards@postcards.mail.ru
To: hetene@mail.ru
Date беті – хабардың жіберілген уақытын белгілейді, From
Тақырыбтар көбінесе қосымша беттерден тұрады:
Date: Tue May 9 12:21:18 2000
From: ykovrizhnykh@online.kz
Sender: admin@online.kz
To: hetene@mail.ru
Message-ID:
Бұл жағдайда Sender беті ykovrizhnykh@online.kz жәшіктің иесі
Date: 16 Mon Feb 2000 16:53:33
From: Ken Davis
Subject: Re: The Syntax in the RFC
Sender: KSecy@Other-host
Reply-To: Sam.Irving@Reg.Organization
To: hetene@mail.ru
cc: Important folks
Comment: New company launced.
In-Reply-To: , George`s message
Message-ID:

Ұқсас жұмыстар

PON - пассивті оптикалық тармақтартаушылар технологиясы

Компьютерлік тораптардың жіктелуі

Шина топологиясы

Желіге қойылатын талаптар

Телефон желілеріндегі желілер

Жергілікті компьютерлік желі

Бүйірден жарқырау кабелі

Локалды желілердің топологиясы

«Капитал-телеком» ЖШС-гі жөнінде мағлұмат және оның қызметі