Басылымды жарнама
Дипломдық жұмысты атқарушы______________________________ _________________________________дайындаған диплом жұмысына
РЕЦЕНЗИЯ
Диплом жұмысының тақырыбы: ««ҚР кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары».
Диплом жұмысында қазіргі кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары, негізгі
Ізденуші диплом жұмысының тақырыбына байланысты әдебиеттерге аналитикалық және синтетикалық
1 тарауда ақпарат қоғамындағы 1 тарауда ақпарат қоғамындағы кітапхана
2 тарауда жарнама- кітапхананың жаңа имиджін қалыптастыру құралы ретінде
Студент өз ойын шеберлікпен сауатты, қисынды жеткізу тұрғысынан дайындығын
Диплом жұмысының материалы жүйелі түрде құрылған. Диплом жұмысында кітапхананың
Айтарлықтай ескертулер жоқ. Сондықтан бұл дипломдық жұмысты өте жақсы
Дипломдық жұмысты атқарушы ________________________ _________________________дайындаған диплом жұмысына
ПІКІР
Диплом тақырыбы: «ҚР кітапханалық жарнамасының әселелелерін шешу жолдары».
Зерттеудің тақырып көкейтестілігі жалпы ғылыми мемлекеттік бағдарламалармен байланысты.
Зерттеуші өз тақырыбын қазіргі нарықтық экономиканың шарықтап тұрған кезеңінде
Диплом жұмысының құрылымы қалыптастырылған. Ол кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан,
1 тарауда ақпарат қоғамындағы кітапхана жарнамасының ұғымы және тарихи
2 тарауда жарнама- кітапхананың жаңа имиджін қалыптастыру құралы ретінде
Студент диплом жұмысын жазу процесі кезінде материалды зерттеу талдау
Жұмыс материалдары ғылыми жүйелі түрде баяндалған, мазмұны түсінікті әрі
Дипломдық жұмыстың танымдық маңызы бар, мамандық бойынша арнайы пәндер
Қорытынды нәтижесі жасалынып, негізгі тұжырымдар келтірілген, осы заманғы моделді
ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫНА КАФЕДРА ҚОРЫТЫНДЫСЫ
Студент __________________«ҚР кітапханалық жарнамасының әселелелерін шешу жолдары» тақырыбы бойынша
М а з м ұ н ы
Кіріспе............................................................................................................3
I. Тарау. Жарнама және қоғамдық мемлекеттік саясат......................6
1.1 Кітапхана жарнамасының тарихи аспектілері.....................................6
1.2. Жарнама маркетингі мен менеджменті...............................................12
1.3. Кітапханадағы жарнамалық іс-әрекеттің заңдастырылуы................14
ІІ.Тарау. Жарнама -кітапхананың жаңа имиджін қалыптастыру
құралы..........................................................................................................17
2.1. Жарнама мәтіндерінің стилистикасы мен құрастыру
ерекшеліктері................................................................................................17
2.2 Жарнамалық хабарларды көркемдеу әдістері.....................................23
2.3.Кітапхана жарнамасын тарату каналдары мен құралдары..................29
2.4.Кітапхананың фирмалық стилі..............................................................50
Қорытынды..................................................................................................53
Қолданылған әдебиеттер тізімі................................................................55
Қосымшалар................................................................................................58
Кіріспе
Кітапхана ісі мәдениет саласы ретінде ақпаратық, білім беру және
XXI ғасыр мәдениеттің, ғылым мен білімнің ғасыры. Барлық білімнің
Қазіргі кезде адамдардың өскелең талабын қанағаттандыру, рухани байлығымен жалпы
Кіапхана қызметін дамытуда көпшілік кітапханалардың және мекемелермен ұйымдардың қызметіне
Кітапханаларда жүйелі түрде ғылыми - практикалық конференциялар, байқаулар, семинар-тренинг,
Жарнама біздің елімізге нарықтық экономикалық қатынастар мен бірге келіп
Қазақстанда жарнама өнеркәсіп, сауда салаларымен салыстырғанда қаржы - несие
Жарнама агенттіктері, сондай-ақ оларға тапсырыс беретін жеке фирмалар, мемлекеттік
Қазіргі таңда кітапханаларда жарнаманы кеңінен падалана алмайтындағы және арнайы
Сонымен проблеманың көкейтестілігі қазіргі кезеңдегі кітапхана ісін одан әрі
Зертеу объектісі - ақпаратық білім орталығы кітапханалардың маркетингтік жарнамалық
Зерттеудің жетекші идеясы - қазіргі таңда кітапханалақ жарнаманың ерекшелігін,
Диплом жұмысының міндеттері:
- кітапханалық жарнамалардың тарихын зерттеу;
- кітапханалық жарнамалардың түрлері мен атқаратын қызметін түсіндіру.
- кітапханалық жарнаманың әдістерін талдау.
- кітапханалық жарнаманың қажетілігін айқандау;
- кітапханалық жарнамаларды халық игілігіне ұсыну.
Дипломдық жұмысының практикалық мәнділігі.
- кітапханалық жарнама арқылы оқырмандарды, тұтынушыларды кітапханаларға тарту;
- кітапхана жарнамасы арқылы кітапхананың ақпараттық білім орталығы екендігін
- қорда бар құнды мәдени байлықтарды жарнамалау.
- Зерттеу нәтижелерін университеттер мен педагогикалық институттарды практикалық сабақтарда
- Студентерге іс-тәжірибе барысында пайдалану.
Қорғауға ұсынылатын негізгі қағидалар :
- ҚР кітапханалық жарнамасының көкейтесті мәелелері;
- кітапханалық жарнаманың тарихы;
- кітапханалық жарнамасының қазіргі кезеңдегі ерекшелігі;
- компьютерлік технологияларды кітапханалық жарнамасында дұрыс пайдалану;
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қортытындыдан және пайдаланған
Кіріспеде зерттеудің көкейтестілігі, пәні, мақсаты, болжамы, міндеттері, жетекші идеясы,
Қорытындыда зерттеудің нәтижелері бойынша тұжырымдамалар жасалынып, проблема бойынша келешекте
Зерттеудің міндетері:
1. Жарнамалық қызмет көрсетудің мәнін, мазмұнын айқындайтын тірек ұғымдарды
2. Кітапханалық жарнамасының тарихы, құрылымы, тәжірибелері арқылы ақпараттық мәдениетін
I Tapay. Жарнама және қоғамдық мемлекеттік саясат
1.1. Кітапхана жарнамасының тарихи аспектілері
Жарнама (франц. — Кесіате, лат. Кесіата-к — айқайлау).
Адам белгілі бір тауарды жеткілікті мөлшерде немесе артығымен шығара
Жарнама адамдардың басқа адамдарға шығарылған өнімдер мен көрсетілетін қызметтер
Жарнаманың көне заманғы үлгісі ретінде Каирдың археологиялық музейінде тұрған
Қытайда 10-ғасырда баспа жарнамасы болған. Месопотамия саудагерлерінің эмблемалары да
«Жарнама тарихындағы бетбұрыс жылы — 1450 жыл болды», —
Капитализмнің дамып, нығаюына байланысты жарнама жеке сала болып қалыптаса
Сонымен, 19-ғасырда жарнама барлық дамыған капиталистік елдердің өмір салты
Революциядан кейін жаңа экономикалық және қоғамдық қатынастар орнап, жарнаманың
Бірақ көп ұзамай өмірдің бұл саласына идеология келіп килікті.
90-жылдардың басыңда кітапхана басылымдарында шыққан маркетинг пен жарнама туралы
Бірақ жарнаманың қажеттігі мен пайдалылығын мойындау бір бөлек те,
Кітапханаға деген қоғамның кейбір бөліктерінің (ең алдымен жастардың) сұранысы
Мысалы, Париж қоғамдық кітапханасында автоматтандырылған канадалық GEAC жүйесі бар.
АҚШ-тағы (Канзас штаты) қоғамдық кітапханаларда пайдаланушыларды қызықтырып, демалыс көіл
Конгресс кітапханасында бизнеске қызмет көрсету арнайы бағдарлама бойынша жүргізіледі.
АҚШ Конгресс кітапханасының тағы бір өзіндік ерекшелігі-мүгедектерге қызмет көрсету.
Конгресс Кітапханасы авторы, аты, пәні, халықаралық стандарт номері бойынша
Компьютер орталығы 68 терминалмен жарақталған. Олардың кейбірі көзі көрмейтін
Конгресс Кітапханасы өз ғимаратында және одан тысқары жерде көптеген
Европа кітапханашыларының да мақсаттары осы сарындас. Берлиндегі қоғамдық зерттеулердің
Малайзия кітапханалары бизнеспен айналысатын корпорациялар арасында қызмет көрсетуді жақсы
Кітапханалық маркетинг-пайдаланушыға бағытталған басқару философиясы, сонымен қатар, кітапхана қызметтері
90-жылдардан бастап кітапхана басқаруының маркетингтік тұжырымдамасы бұрынғы кеңестік кітапханашылар
Іскерлік ақпарат кабинеттері — әлеуметтік-экономикалық және құқықтық мәселелер бойынша
Көптеген кітапханаларда имидж ретінде электронды пайдаланушы билеті енгізілген. Оның
Компьютерлік жарнама компьютерде жасалынып, көру және есту көмегімен қабылданады.
Жарнамалық тиімділігі бар арнайы іс-шаралар: пайдаланушылар курстары мен үйірмелер,
Web сайт — сыртқы әлемге өзін таныстырудың тиімді құралы
Кітапханалар тәжірибесінде ақпараттық жұмысты жергілікті радио хабар «Іскерліктің ақпараттық
Қазақстан Республикаларының кітанханаларында жарнамалық іс-әрекеттің көптеген әдістерін пайдалану тәжірибелері
Кітапхана жарнамасын алғаш жүргізген ғылыми-техникалық кітапханалар өз фирмалық белгісін
Кітапханалар шетелдік қоғамдық ұйымдармен байланыс «паблик рилейшнз» ғана қолданбайды,
Модельді кітапхана мәртебесін, имиджін (келбетін) құрастыру бірнеше бағыттан тұрады:
— кітапхана және оның құрылымдық бөлімдері туралы ақпарат;
— кітапхана қоры, оның құрамы мен құрылымы туралы ақпарат;
— кітапханалық қызмет түрлері және оның интеллектуалдық өнімдері туралы
Кітапхана витриналарын талғаммен және ақпараттық жарнамалық материалдарға толы етіп
Қандай да бір нәрсенің жаңашылдығын түсіну үшін оған ұқсас
Кез келген жарнама ең кем дегенде екі жағдайда тиімді,
Іс жүзінде, озін жарнамалайтын кітапханалар Ресейде, Қазақстан мен жалпы
1.2. Жаранама маркетингі мен менеджменті
Инновация деп саналып жүрген кітапхана жарнамасының әріден келе жатқан
Жарнама өзінің кемшіліктері мен артықшылықтарына қарамастан, нарықтық қатынастардың негізгі
Соңғы жалдары кітапхана мен пайдаланушылар ара қатынасы көп өзгерді.
Ал бұл үшін пайдаланушыларға не маңызды, анық қызығушылығын не
Жарнама маркетингтің ең бір ықпалды құралы болып табылады. Жарнаманың
Сонымен жарнама кітапханалық қызмет көрсетуге маркетингтік көзқарасты жүзеге асырудың
Жарнаманың ролі кітапхана мүмкіндіктерін көрсететін, маркетинг құралы ретінде өте
Маркетинг мақсаттарына қызмет ете отырып, жарнама ерекше, өзгеше кітапханалық
Жарнама әдістері кітапханаға аумақтық мәдени іс-шараларға араласуына, театр, музей,
Сонымен бірге кітапхана дизайны, сыртқы және ішкі көркемдеу, тіл
Жарнамалық әдістер, әсіресе ең алдымен фирмалық стильді жасап алу
1.3. Кітапханадағы жарнамалық іс-әрекеттің, заңдастырылуы
Жарнама — адамдардың беймәлім тобына арналған және жеке немесе
(Қосымшаны қараңыз. Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 19 желтоқсандағы №
Кітапхананың жарнамалық қызметінің мақсатын өркениетті елдерде қабылданған нарықтық талаптарға
Жөнсіз жарнама — жеке тұлғалардың нәсіліне, ұлтына, тіліне, көсібіне,
Мысалы, кітапхана пайдаланушыларға электронды тасымалдағыштардағы ақпаратты пайдалану оңай, тек
Заңға сәйкес кітапхана жарнама беруші, жарнама жасаушы және жарнама
Көптеген кітапханалар қызмет көрсету аясын кеңейте баспа, білім беру
Қорыта айтқанда, жарнама пайдаланушылардың барлық топтарының қызығушылықтарын ескеруі қажет:
Кітапхана жарнамасына қойылатын негізгі талаптар:
— шын мәніндегі және ықтимал пайдаланушыларды көп тарату;
— жарнаманың олардың қажеттіліктеріне сай келуі, сенімділігі, қайта жаңарып
— қысқа, нұсқа болуы, жылдамдығы, толықтығы (дәйектілігі);
— жарнама хабарының есте тез сақталуы, көркемдігі, анықтығы;
— ұсынылатын қызмет деңгейінің жарнамаға сәйкестігі;
— мазмұны мен түрінің нарық қажеттіліктеріне жетелеген пайдаланушылар топтарына
Жарнама кітапхана қызметі мен оның интеллектуалды өнімдеріне назар аудартып,
Жарнаманың қоғамдық-психологиялық ерекшелігі күнделікті қалыптан өзгеше елең еткізер жағдай
Белгіленген тәртіппен тіркелген тауар белгілері мен логотиптер түпнұсқа тілінде
Заңды білу қателіктерден құтқармайды, бірақ олардың санын азайтады. Жарнаманы
Демек әдептілік әлемін сақтасаңыз, табыс сіздің қолыңызда.
II Тарау. Жарнама-кітамхананыц жаңа имиджін
2.1. Жарнама мәтіндерінің, стилистикасы мен құрастыру ерекшеліктері
Жарнама, оның ішінде, кітапхана жарнамасы стилистикасы — ең бір
Өкінішке орай, кітапханашылар кейде дәл осындай жарнамаларды өздеріне үлгі
Оның үстіне кітапханашылар әртүрлі жарнамалық жанрлардың өзіне тән стилистикалық
Жарнаманың негізгі міндеті — халыққа жағымды кітапхана имиджін жасау
Стилистиканы жалпы мағынасында алғаңда автордың айтпақ ойын тез және
Жарнамалық хабарламалардың мәтініне қойылатын бірнеше талаптарды атап өтейік.
Оның біріншісі — логикалық және эмоциялық компоненттердің біртұтас болып
Ақпараттық қызмет жарнамасының эталоны болып саналып жүрген мәтінді оқып
Бейнелілік пен нақтылықтың үйлесімін толық беретін тіл құралы —
Дәл осыңдай мақсатпен гиперболаны да қолданады. Гипербола — көркем
Тағы бір тілдік құрал — жандандыру, кейіптеу. Кейіптеу адам
Кітапхана парақшалары мен буклеттерінде жиі кездесетін стилистикалық құрал —
Жоғары салтанатты стиль жарнама мәтініне тән бірегей стиль емес.
Жарнама мәтінінде интонация, дауыс ырғағы үлкен роль атқарады. Сайып
1. Қымбатты пайдаланушылар! Біз оқу залының жұмыс күнін толық
2. «Қымбатты пайдаланушылар! Жазғы демалыс кезінде (маусым-тамыз) кітапхана оқу
Екі мәтіннің стильдік ұқсастықтарына қарамастан, олардың дауыс ырғақтарында айырмашылық
Түс пен дауыс ырғағынан бөлек, әртүрлі мамандандырылған филиалдардың өзіне
Барлық экспозициялар музыка өнеріне арналғандықтан тақырып аттарында «музыка» деген
Әрине тіпті қара сөз мотінінің кейбір дауыс ырғағын оқу
Әрине жарнама мәтінінде әдеби иллюзиялар (қиялдар) ғана роль атқармайды.
Синонимдерді дұрыс пайдалану көптеген лексикалық варианттардың ішінен жарнама мақсатына
Бұл жерде мынадай метіндерді қолданған сияқты «Кітапхана абонементте жұмыс
Жарнамалық хабарлар мәтінінің оны жазушылар байқай бермейтін тағы бір
Библиографтардың қыруар көп жылғы жұмыстарын «Кітапхана жолкөрсеткіші» деген орашолақ
Әрине қорытындының схемашылдығы басым, жарнама мәтінін қабылдау әртүрлі факторларға
Соңғы уақытта әңгімелесу стиліне көп мән беріле бастады. Ол
Сөйлемнің бірыңғай мүшелерін қолдану мүмкіндіктерін қарастырайық. Оларды қолдану сөйлем
демалуға,
достарыңызбен әңгімелесуге,
көңіл көтеруге,
қазақ ұлттық тағамдарының көне мәзірі бойынша дайындалған дәмдерден ауыз
Жарнама мәтіңдерінің әңгімелесу стилінің ерекшелігіне кейде жаргон, фольклор, диалект
Кейбір кітапханалардың хабарландырулары (жарнаманың бір міңдеті — таң қалдыру,
Мәтінге диалект сөздерді қосқанда белгілі бір ережелерді сақтау керек.
Осы сияқты қателіктерден көтеріңкі салтанатты стиль де құтқара алмайды.
Жарнамада әзілдің орны бөлекше. Ол кітапханада жылы қабақ, ашық-жарқын
Кітапхананың құжат қағаздарының қатал, ақыл үйреткіш стилі, «Кітапхананы пайдалану
Ойын стихиясы әртүрлі әдістермен, соның ішіңде, стильдің құралдар көмегімен
«Күлкі мәдениетін» бірте-бірте ересектер кітапханасы да игеріп келеді. Мысалы:
Соңғы кездерде кітапханалар осы мақсатпен пародияны көп қолданып жүр.
Пародияның комедиялық эффектін логика бойынша қатар айтылмайтын заттар тізбесі
Жарнама мәтіндерінің тілін әрдайым жаңартып отыру керек, өйткені мамандардың
2.2. Жарнамалық, хабарламаларды көркемдеу әдістері
Жарнама жайлы көңіл-күй орнатуға бағытталған себепті оның көркемдік-суреттеу жағының
Жарнама хабарландыруларын көркемдеу жағына келгенде кітапханашы ең алдымен эстетикалық
Тепе-теңдікке жарнама хабарландыруының оптикалық орталығын дұрыс орналастыру арқылы қол
Көркемдеу әдістеріне мәтін жазуының, оны кеңістікте орналастырудың әр түрлері
Типографиканың жаңа идеялары мен формалары дамуында компьютерлік бағдарламамен қамтамасыз
Баспа жарнамасында көп қолданылатыны — әріп биіктігі мен сызық
Жалпы нұсқаулар мынадай негізгі ережелерден тұрады:
— сөйлемдік жолдың ұзындығы, бір қарағанда тұтастай көріп, қабылдайтындай
— негізгі мәтін қарпінің ең теменгі көлемі 8 пункт
— ең дұрысы — орташа қаріпті таңцау, сонымен бірге
— егер мәтін бірнеше абзацтан тұратын болса, онда оларды
— мәтінде бас әріп пен кішкене әріптерді қолдану керек.
Түс жағына келсек, ең дұрысы, ашық фонда қара түс
Мәтіннің әсерін жоғарылатуға оның психологиялық әсер ету мүмкіндіктерін білу
Пайдаланушыға көлбеу жолдар қатты ұнайды. Олардың сыртқы түрі ерекше,
Мәтіннің психологиялық әсер беру аспектісінде фирмалық қаріптерді пайдалану маңызды.
Сонымен бір хабарландыруда бірнеше (көп) әртүрлі қаріптерді қолдануға болмайды,
Оптикалық орталық арқылы жүргізілген тіке сызық кеңістік ті бірдей
Қарама-қарсы әртүрлі түстер мен қаріптерді қатар қоюмен, қосымша хабардың
Ең қиыны — пропорционалдылық — келем үйлесімі. Хабар орналасқан
Элементтердің ретімен орналасу факторының маңызы зор. Негіз ретінде көз
Біркелкілікті болдырмау үшін көз қозғалысын үлкен элементтен кішкентай элементке,
Жоғарыда аталған әдістерден басқа мамандар элементтердің стилистикалық бірлігіне ерекше
Стилистикалық бірлікке мағыналық екпін жарнамалық хабарда өндеуші, соған акцент
Жоғарыда аталған зандылықтардан басқа көзбен көріп қабылдау, жазудың жолдарына,
Басылымды жарнама құралдарын көзбен көру арқылы қабылдауға хабардың формасы
Енді түс жайына келсек, жарнамадағы түрлі түстердің маңызына көп
Әсер ету сипаты бойынша түстер жылы, белсенділікті арттырушы және
Бұл көрегенділікті жарнамашы білуі керек пе? Әрине, егер сіз
Қоңыр түсті кертартпа адамдар жақсы көреді. Көк түсті өзіне
Эксперименттік зерттеулер арқылы қандай түстердің үйлесімі дұрыс деген сұраққа
— ақ түсте — көк;
— сары түсте — қара;
— ақ түсте — жасыл;
— ақ түсте — қара;
— қызыл түсте — жасыл;
— сары түсте — қызыл;
— ақ түсте — қызыл;
— қара түсте — қызғылт сары;
— ашық қызылда — қара;
— ақ түсте — қызғылт сары;
— жасыл түсте — қызыл.
Көзге үйреншікті ақ пен қараның үйлесімі төртінші орында тұрғаны
Түс үйлесімінің тағы бір қарапайым мысалы өңін айналдыру —
Ақ-қара суреттерде біртіндеп түс өзгерту сүр түстің әртүрге өзгеруін
Тағы бір қызық әдіс — көлеңке түсіру әдісі. Оны
Түрлі түсті түпнұсқа жасау қиын шаруа. Бірақ барлық түстердің
Түрлі түсті жарнама пайдаланушылар санын 1,5—2 есе арттырады.
Сонымен бірге бір макетке барлық түстерді араластыра беруге болмайды.
Тіпті бөлмеге түсқағаз жапсырғанда да интуиция көмегімен біз бөлме
Екінші топ күңгірт, жылы түстер. Бұлар қоңыр, қоңыр сары,
Үшінші топ — ашық, суық түстер, шегінуші көгілдір, көгілдір
Төртінші топ — күңгірт, суық, «басып тұратын» түстер —
Келтірілген мәліметтер бойынша, түстер адамдарға басқаша әсер қалдырмайды деген
2.3. Кітапхана жарнамасын тарату каналдары мен күралдары
2.3.1. Пошта жарнамасы
Жарнама бизнестің жеке әдісі болып қалыптасқаннан бері ол екі
Бүгінгі күні директ-маркетинг әдістерінің екеуі жиі қолданылады: direct-mail —
Жарнаманың тағы бір түрі — тұрғын үйлердің пошта жәшіктеріне
Ең жақсысы, әрбір мекенжайсыз тарату үш кезеңнен тұру керек:
Әлемде 90 мыңнан астам тарату тізімдері бар. Оны осы
Бөтен тізімдерге қосылып кеткен сіздің жарнамаңыз тиімсіз болуы мүмкін.
Пошталық таратуды жүргізу кезінде жарнама материалдарын құрастыру жөніндегі стандартты
1. Жеке адамдарға тарату деңгейі.
Ол үшке бөлінеді: жалпы («Құрметті мырзалар...») деп басталатын хабарлар),
2. Хабарды стандартты формада даярлау. Мәтінді принтерде басып, ксерокста
Пошта жарнамасының тиімділігін арттыру үшін стандартты қағазға алушының аты-жөнін
Пошта жарнамасының бір түрі — іскерлік хаттар. Оларды мақсаттарына
Кейбіреулер таңғалуы мүмкін, бірақ кітапханашылар мен пайдаланушыларға қуаныш әкеле
2.3.2. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама
Баспасөз жарнамасы
Баспасөз жарнамасына газеттер (қалалық, облыстық, мемлекеттік, мамандандырылған), журналдар (жалпы
Баспасөз жарнамасы кең таралған, жұмсалатын шығыны жағынан теледидар жарнамасынан
Баспасөз жарнамасы оны орналастыру жолдарының ерекшеліктерін білуді қажет етеді.
Баспасөздегі жарнаманы орналастыру құны:
— газет пен журналдың ақшалай бағасы мен оқырмандар арасындағы
— жарнаманың хабарландыру форматына;
— орналасқан орнына (сыртқы беті, рубрика жарнама бөлігі);
— жарнамада қолданылған түстердің санына (егер газет немесе журнал
Here баспасөздегі хабарландыру жарнаманың ең тиімді түрі болып табылады?
Сонымен, бірінші кезекте тұратын сұрақ: өз оқырмандарын табу үшін
Түпнұсқа — макеттің қүрамдас бөліктерінің әрқайсысына жеке-жеке тоқталып өтейік.
Жақсы иллюстрацияның маңызы өте зор: ол мәтінге оқырман назарын
Зерттеулер көрсеткендей, жарнама мәтінін орта есеппен оқырмандардың 5 пайызы
Жарнамалық хабарламаның сапасын тек қана иллюстрация, тақырып, мәтін үшеуін
Жергілікті баспа оргаңдарымен байланыс, бірінші кезекте газеттен — кітапхананың
Жарнама ісінің шетелдік маманы Дэвид Очилвидің айтуынша, мәтінге қарағанда,
Газеттегі хабардың тақырыбын қабылдауға жергілікті диалект сөздерді қосу әсерінің
Жергілікті газеттердегі кітапхана туралы басылымдарды талдауда тағы бір ерекшелікке
Журналистерге тандауды өз еріктеріне берген дұрыс болады: бірнеше фотосуретгің
Егер кітапхана жергілікті газеттерде хабарлар мен шақырулар жариялап тұратын
Қысқа ғана, рама немесе шрифтпен бөліп көрсететін, хабарлардан басқа,
2.3.3. Сыртқы жарнама
Сыртқы жарнамаға кітапхана, оның мүмкіндіктері мен қызмет түрлері туралы
Ең басты сыртқы жарнама — кітапхана ғимараты мен оның
Отандық және шетелдік тәжірибелерге сүйенсек, кітапхананың сыртқы жағымды бейнесін
Қайта өңделген ескі ғимарат немесе ауылдық, ағаштан жасалған ғимарат,
Қаладағы үлкен тұрғын үй ғимараттарының бірінші қабатында ресторан, кафе,
Сыртқы жарнамаға сондай-ақ стенділер (арнайы әдебиеттерде оларды «билборд» деп
Шартты түрде сыртқы жарнамаға аялдама аттарын да жатқызуға болады
Мазмұны әртүрлі болғанымен стенд хабарларына тән нәрсе — ірі
Ілулі материалдарды ішінен жарықпен өңдеген дұрыс. Оларды кронштнейнмен кіре
Кәсіби жарнамашылар витриналарды мекеменің визит карточкасы деп есептейді. Дұрыс
2.3.4. Интернеттегі жарнама
Соңғы кездердің негізгі элементтеріне Интернет әлемдік компьютерлік желі мен
Жарнама. Интернет құралдары арқылы тауар мен қызмет түрлерінің туралай
Сервер жайлы толық басқа дәстүрлі ақпарат көздерінен (газет, журнал,
Осыған байланысты Интернетті пайдаланушыларға web- сервер туралы ақпарат тарататын
— серверді іздеуші машиналарда тіркеу;
— web-каталогтарда тегін сілтеме беру;
— тақырыпты web-серверлерде тіркеу;
— басқа серверлерге сілтеме жасау;
— басқа сервер материалдарынан көрсету;
— көп қолданылатын серверлерде ақылы жарнама беру;
— телеконференцияларға қатысу;
— тарату тізімін қолдану;
— сервер атын барлық жарнама өнімдерінде қолдану;
— жарнаманың дәстүрлі түрлерін пайдалану.
Коғаммен байланыс. WWW\ сервисінде пресс-релиздер мен ағымдағы ақпарат басылуы
Тұтынушылардың қолдауы. Тұтынушылардың қолдауы WWW да қосымша ақпарат (статистикалық
Кітапхана инфрақұрылымын Интернетті қолдану есебінен кеңейту. Бұл Интернет технологиясын
Маркетингтік зерттеулер жүргізу. Маркетинтік зерттеулердің негізгі әдістері мен құралдары:
Іздеуші машиналарды, WWW каталогтарын, тақырыптық серверлерді пайдалану, сұрақ-жауап жүргізу,
Интернеттегі маркетинг жүйесінің жоғарыда аталып өткен элементтерінен басқа негізгі
Интернеттік жарнаманың кітапханаға пайдасы оған қосылған бірінші күннен пайда
1. Кітапхана туралы жалпы мағлұмат: мекенжайы, телефон, факс, е-mail;
2. Кітапхана қорының сипаттамасы: жалпы саны туралы мағлұмат, әдебиет
3. Ақпараттық ресурстары: электронды каталог, мәліметтер базасы, қолданылып жүрген
4. Кітапхана көрсететін қызмет түрлері: тізімі, қысқа сипаттамасы, байланыс,
5. Жаңалықтар, конференциялар, семинарлар, т.б.
Ең әуелі тек WWW қолданушыларға ресурстар туралы хабарлау керек,
Үшінші, Ноте Page-дің бірінші нұсқасын анықтап алғаннан кейін оның
Төртіншіден, кітапхананың техникалық жабдықтарын ескере отырып, Ноте Page азғана
Электронды поштаның мүмкіндіктері мен артықшылықтары.
Біріншіден, бұл қызметтестермен, ұйымдар мен мекемелермен байланысқа шығудың ең
E-mail — ақпарат, құжат, чертеж, сурет, видео және аудио-материалдар
Ал бұл электронды поштаның жайлылығы мен пайдасын білетін, оны
Екіншіден, электронды пошта — жұмыс үшін және кәсіби шеберлігін
Үшіншіден, е-mail кез келген елдің кітапханашыларымен тікелей байланысқа шығып,
Төртіншіден, нақты мысалга жүгінсек: поштаңыз бар болса, сіз оған
Интернетті қолданушыларға мерзімімен ақпарат беріп тұру қажет болған жағдайда,
Оның үстіне, тағы да айта кететін жайттар: электронды пошта
Тарату тізімінің және дискуссиялық парақтардың тақырыптық бөлінуінің арқасында Сіз
Оның үстіне, фирманың Web-серверіне өткендер санын хаттар арқылы біліп
Сонымен, е-mail — бизнестің қазіргі кезеңдегі атрибуты. Электронды поштаны
Ең алдымен, пайдаланушылармен сапалы жұмысты жарнамалаңыз. Ондай сапаны ең
Айтылған уақытта міндетті түрде толық жауабын беріңіз. Кітапхананың атын
Анық ойлану жүйесін көрсетіңіз. Анық, дәл көрсетілген тақырыбы бар
Ең тиімдісі — хаттың тақырыбын назар аударатындай етіп құрастыру,
Сыпайылық көрсетіп бір хатта бір-ақ сұрақты шешетін болыңыз. Бұл
«Тыңдалды», «Қаулы қабылданды». Егер жауап керек болмаса, онда хаттың
Желілік этикет ережелері бойынша, хаттың соңында қол қойылу керек.
2.3.5. Басылымды жарнама
Басылымды жарнама құралдарын айтқанда, әдетте парақша, афиша, буклет, проспект,
Жоғарыда келтірілген тізімде кітапхана үшін дәстүрлі жанрлар: анықтамалық жол
Басылымды жарнаманың артықшылығы — бір мезгілде көп адамды, оның
Басылымды жарнама кітапхананың ақпараттық және т.б. мүмкіндіктерін пайдалануға жол
Интерьер элементтерімен салыстырғанда басылымды жарнама қызмет көрсету бөлімінің қызметкерлері
Кітапхананың басылымды жарнамасында оның жұмыс есебі ерекше орын алады.
Ұзақ мәтінді басылым жарнамасына қойылатын талаптар:
— тақырып пен мәтіннің арасына мүмкін болса, бір-екі жолдан
— егер мәтінді бас әріппен бастасаңыз, оған деген қызығушылық
— бірінші абзац он бір (11) сөзден артық болмауы
— ұзақ мәтінді бірнеше бөлікке немесе тақырыпшаларға бөлсе, есте
— ең дұрысы — мәтінді қырық (40) белгіден аспайтын
— мәтінді өте ұсақ қаріппен теруге болмайды;
— ашықтау түсті шрифт жартылай қара түске қарағанда жақсы
— жартылай қара шрифтпен немесе курсивпен терілген абзац мәтінді
— әрбір абзацтың тұсына стрелка, жұлдызша немесе басқа бір
Парақша — басылымды жарнаманың кең тараған түрі. Әдетте ол
Көрмелер, кештер, кездесулерге шақырулар да парақша түріңде жазылады. Әр
Соңғы кездері кітапханалар фирмалық стильдерін қалыптастыруда, сондықтан парақша кітапхананың
Парақшаларда қосымша ақпараттар берілмейді. Бірақ кейде кітапхана символикасы мен
Плакат — фальцовкасыз (бүктелмейтін) басылым, бірақ парақшадан айырмасы —
Кітап пен газет-журналдарды жарнамалайтын, кітапхана мен оның жекелеген қызмет
Кіші жарнамаларға (парақша, хабарландыру) қарағанда афишаның көлемі үлкен, сондықтан
Оның үстіне, түрлі түс пен шрифтарды пайдалана отырып, көп
Афишаға қойылатын негізгі талап — оның мәтіні мен иллюстрациясы
Бөлекше шрифтпен жазылған бірнеше фраза жарнама хабарының негізгі тұсын
Ал егер кітапхана өз афишалары мен сөз мәнерін ұдайы
Кітапхананың суретті логотипі иллюстрация ролін атқара алады. Иллюстрация етіп
Афиша қабылдауы жайлы айтқаңда, мамандар ең әуелі шрифты еске
Буклет — бүктелген, «қобыз», үшбұрыш, «үйшік» түрінде жасалған түрлі
Буклеттердің мазмұны әртүрлі бола беруі мүмкін. Ол буклеттің қолдану
Кітапхана бөлімдерін жарнамалау филиалдары бар, мамандандырылған кітапханаларға өте қажет.
Буклеттердің және бір мазмұндық элементі, кітапхананың жеке тұлғаларын көрсетумен
Буклеттің иллюстрациялық материалын логотиптің көркем суреті, фотосуреттер мен суреттер
Кәсіби жарнамалар буклеттің көркем бейнесін жасау үшін фотосуреттен гөрі
Буклеттің басқа жанрлары кітапханашыларға жақсы таныс. Соңғы кездері оларды
Бұл мақсаттарға жету үшін әртүрлі әдістерді, ең әуелі көркемдегіш
Проспект — кеп бетті, брошюралық, иллюстрацияланған басылым. Оған анағұрлым
Проспекттерде ғылым мен мәдениет қайраткерлерінің портреттерін, сирек кітаптар қорынан
Проспекттің түпнұсқасын жасау кезінде оның детальдарын, композициясын, оқитын және
Оның мазмұнын қалыптастыру кезінде, проспекттің ұзақ уақытқа пайдалануға арналғанын
2.3.6. Жарнаманың аудивизуалдық құралдары
Жарнамалық кинофильмдер (жарнамалық-техникалық фильмдер, жарнамалық жедел ақпарат) — әдетте
Аудио жарнаманың өзіне тән ерекшелігі — дыбысты тілді қолдану
Радионың басқа бұқаралық ақпараттардан артықшылығы: 24 сағат бойы үлкен
Радиостанцияларда жарнама шығарумен арнайы шұғылданатын жарнама белімдері бар. Тапсырыс
Слайдтар — мамаңдар арасында кең тараған. Ол көрмелер мен
Теледидардағы жарнамаға жарнама роликтері, хабарландырулар жатады. Жарнаманы теледидарда таратуда
Тележарнаманың бір кемшілігі — жарнаманы көрсетіп жатқан мезетте көрермен,
Тележарнама қалай болғанда да мүмкіндігі мол жарнама болып табылады.
Тағы бір қиыншылығы тележарнама — ең қымбат жарнама. Оның
Көрермендер қалауына салса, эфирде жарнаманың аз болғанын (әсіресе қызықты
Имидж — жарнама беруші ұйымдарға қоғам мүшелерінің жақсы
2.3.7. Кітапхана дизайны
Кітапхана дизайны деп кітапхана кеңістігін көркемдеуді, эстетикалық талаптарға сай
Бұл туралы кездейсоқ айтып отырғанымыз жоқ. Өйткені кітапханаларда осы
Дизайнның негізгі элементтері — тұс, заттың сапасы, форма, көлем,
Егер қабырғаларды жылы, алтын түстес ағашпен немесе бедерлі суреті
Іскер кітапханалар немесе іскерлік ақпарат кабинеттерінде офистік стиль қолданылады:
Кітапхана дизайнының негізгі эстетикалық мағыналық элементіне көбінесе тарихшылар жинаған
Кітапхананың жағымды бейнесін жасауда кітапхана тарихының музейі зор роль
Ерекше көркемдікпен ғана қайталанбас дизайн жасалмайды.
Кітапханаға стандартты элементтерден жасалған тұрақты қарапайым композициялар да қайталанбас
Декорациялық — қолданбалы онер туындыларын (биік вазаларды, картина, скульптураны,
Фитодизайн — гүлдер, кептірілген шөптер мен гүлдермен көркемдеу —
— масштабты ескеру: гүл композициясы мен бөлме көлемін үйлестіру.
Дәл солай кішкене композиция үлкен холлда көрінбей қалар еді,
Кең тараған сатының орнына арнайы сөрелерді қолданған дұрыс. Бір
Кітапхана ішінде өсімдіктерді орналастыра отырып, жазықтық немесе тік бағыттарды
Горизонталь сызық бойынша таралып өсетін өсімдіктерді басқаша орналастырады. Оларды
Жасаңды жарық пен жарықтандыратын коридор мен холлдарда өсімдіктермен әуестенудің
Фитокомпозициялардың түрлерше көп назар аудару керек. Дөңгелек, жартылай дөңгелек,
Гүлді композицияның сопақтық формасы махаббат лирикасы көрмесіне лайық. Өңдеу
Кітапханаларда хрусталь гүлсауыттағы (ваза) гүлдерді сирек кездестіреміз. Көбінесе керамика
Кітапхананы әрлеуге қандай гүлдер жарайды? «Әртүрлі, егер олар сіздің
Жасанды гүлдердің артықшылығы — оларды жиі ауыстырып, әртүрлі жағдайларға
2.4. Кітапхананың фирмалық стилі
«Стиль дегеніміз — адам» деген сөзі Кітапханада көпжылдық дәстүрі,
Кітапхана өз фирмалық стилін жасай отырып, өз бейнесін де
Фирмалық стильді ерекшелендіріп тұратын негізгі белгіге кітапхана логотипі, оның
Кітапхана логотипінде аймақтық ерекшеліктер, жергілікті фольклор, сурет өнері, кейде
Логотип жасау — күрделі іс. Ең еуелі тың идея,
Логотип қысқа да нұсқа түрде жасалуы керек. Мәтін мен
Логотиптің эстетикалық жағына да көңіл бөлінуі керек: көзге түсерлік
Кітапхананың фирмалық атрибутына кеп нәрсе кіреді. Әрине басты орында
Бланк — типографиялық әдіспен кітапхана туралы негізгі мәліметтер немесе
Кітапханаға фирмалық бланк аса қажет пе? Бұл сұраққа жауап
Көптеген ғылыми кітапханалар мен орталықтандырылған кітапханалар жүйесі бланкімен бірге
Кітапхананың фирмалық стилі кітапхана қызметкерлері кеуде белгілерін (бэйдж) тағуын
Папкалар (пластик, картон, қағаздан жасалған), блокнот, қаламсап, қаламдарды қызметіне
Фирмалық атрибуттарды жасағанда арнайы тапсырыспен қалам, папка жасауға тапсырыс
Жарнаманың қымбат түріне қалың текстильде жасалған календарьлар, белгілер, вымпелдер,
Іскерлік және қымбат жарнамаларды біркелкі көркем стиль шеңберіңде жасайды,
Қорытынды
Әрбір жарнамалық хабар заң тұрғысынан дұрыс, шыншыл, қоғам алдыңдағы
Парижде қабылданған жарнаманың Халықаралық Кодексінде белгілі бір талаптар белгіленген.
— шыншылдық;
— мінсіздік;
— салыстыру (5-бап). Жарнама хабары адал бәсекелестік принципіне сай,
— тұлғаның құқықтарын қорғау (8-бап). Жарнама хабарында адамдардың жеке
— қауіпсіздікті қамтамасыз ету (12-бап). Жарнама хабарында қауіпті жағдайлар,
— жауапкершілік (14-бап). Осы кодекстегі ережелер үшін жауапкершілік жарнама
Біз кітапхана жарнамасының негізгі бағыттарын қарап шықтық.
Кітапхана жарнамасы қазіргі уақытта коммерциялық бағыттағы жарнамалардан ерекшеленбейді. Әрине
Қызмет көрсету үрдісі тек техникалық қана емес, сонымен бірге
Бүгінгі таңда әр кітапхана қызметкерлері жарнамалық әрекеттердің негізгі бағыттарын,
Тек осындай жарнама ғана оқытушылар мен студенттердің, кітапханаға деген
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Жарнама туралы: Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 19 желтоқсандағы №
Апзенберг,М.Н. Менеджмент рекламы. — М.: TOO «Интел Тех», 1993.–
Блэк С. Паблик рилейшнз. Что это такое?/С. Блэк. —
Борисова О.О. Библиотечно-библиографическая реклама: учебно-практическое пособие./О.О. Борисова. — М.,
Справочник библиотекаря/Под ред. А.Н. Ванеева, В.А. Минкиной. — СПб.:
Матлина С.Г. Привлекательная библиотека, или Что может реклама: практическое
Шрайберг Я.Л. Автоматизированные библиотечно-инфор-мационные системы России: Состояние, выбор, внедрение,
Багрова И.Ю. Тенденции, состояние и перспективы обслуживания в надиональных
Барсукова С. Приоритеты планирования. /С. Барсукова, М.Белоколенко//Библиотека. — 1997.
Бугрова Т. Что может кабинет деловой информации. /Т.Бугрова/. Л.,
Бутковская М. Библиотека — муниципальный общедоступный информационный центр. /М.Буйковская,
Воропаев,А.Н. Библиографическая информация: предло-жения и спрос на рынке//Библиография. —
Галисханова. алисханова И. Я люблю тебя, моя страница/УБиблиотека. -
Гитер Д. Доступ к источникам информации с помощью Интернет/Д.
Голодяева , В. Маркетинг — движущая сила/В. Голодяева, Л.
Джафар Ш. Уметь держать руку на пульсе времени//Биб-лиотека. -
Деденева,А. Уметь рекламировать свои ресурсы//Библио-тека. - 1999. - №
Казаченкова Л. On line в туманном Альбионе: [Репортаж из
Колегаева С.Д. Библиотеки в фокусе рынка//Мир библиотек сегодня. —1996.
Кусая С.И. Презентация в библиотеке/С.И. Кусая, Н.В. Шкроба//Научные и
Малюта С. Изобразительные приемы. Шрифты и тексты// Практика рекламы.
Малюта С. Изобразительные приемы в рекламе. Цвета и заливки//
Малюта С. Почему размещение объявлений в прессе является одним
Моргенштерн И.Г. Информационное общество: функции, каналы, библиографическое слежение//Мир библиографии.
Недашковская Т. Суть концепции пространства — быстрый доступ к
Осипова О. Современный дизайн, или новый взгляд на старые
Осипова И.П. И снова о библиотечной рекламе//Мир биб-лиотек сегодня.
Паноеа Р. Положительный имидж, как его создать?//Биб-лиотека. - 1997.
Пранулис А. Маркетинг и новые технологии//Библиоте-ка. - 1999. -
Проблемы и методы директ-маркетинга. Современная прак-тика директ-маркетинга в России/УПрактика
Прокопенко Е. Использование средств и методов «паблик рилейшнз»: в
Ратникова Б. Проходите в ИНКО-Центр//Библиотека. — 1997. - №
Сарсембинова А. Связь с общественностью или «паблик рилейшнз»/А.Сарсембинова, В.
Синева А. Международный центр меняет стиль работы// Библиотека. -1999.-№
Слепова Л. Здесь были известные писатели//Библиотека. - 1997.-№5.-С. 40.
Соболева Е. Создание Ноmе раgе//Библиотека. — 1998. — №
Степанов В. Библиографические ресурсы и каталоги//Биб-лиотека. - 1998. -№
Степанов В. Библиографический поиск в Интернете//Библиография. - 1998.
Тимофеева Л.В. Новые подходы в деятельности муниципальных библиотек
Цесарская Г.О. О фирменном стиле//Библиотека. — 1997. - №1.-С.
Павлова А. Библиотечный интерьер: требования и зада-чи//Научные и технические
Панова Р. Положительный имидж: как его создать?//Биб-лиотека. - 1997.
Ғудинова Т. Привлекательная библиотека: образ, метафора, реальность?/Т.Рудинова, И. Комиссарова//Библиография.
1-қосымша
Жарнама туралы
Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 19 желтоқсандағы № 508 Заңы
Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағыңда жарнама жасау, тарату, орналастыру
1-ТАРАУ. Жалпы ережелер
1-бап. Заңның мақсаттары
Осы Заңның мақсаттары жарнаманы жасау, тарату, орналастыру және пайдалану
2-бап. Заңның қолданылу аясы
1. Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында жарнама жасайтын, тарататын,
2. Осы Заң жеке тұлғалардың кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен
3-бап. Негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады: 1) жарнама —
2) жөнсіз жарнама — мазмұнына, уақытына, таратылу, орналастырылу орнына
3) жарнама беруші — жарнама жасау, тарату және орналастыру
4) жарнама жасаушы — жарнамалық ақпаратты тарату және орналастыру
таратудың техникалық құралдарын беру және (немесе) пайдалану жолымен және
6) жарнама тұтынушылар — жарнама арналған жеке және (немесе)
7) жүгіртпе жол — жарнама таратудың теледидар бойынша, кино
4-бап. Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңдары
1. Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына
2. Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Зандағыдан
5-бап. Жарнамаға авторлық құқық және сабақтас құқықтар Жарнама авторлық
2-ТАРАУ. Жарнамаға қойылатын жалпы және арнайы талаптар 6-бап. Жарнамаға
1. Жарнама таратылу, орналастырылу нысанына немесе пайдаланылатын құралына қарамастан,
2. Қазақстан Республикасының аумағында жарнама, теледидардағы, радиодағы және сыртқы
Жарнама мазмұнының бір тілден екінші тілге аудармасы оның негізгі
Бұл ретте теледидар мен радио арқылы мемлекетгік тілде берілетін
3. Белгіленген тәртіппен тіркелген тауар белгілері мен логотиптер түпнұсқа
4. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жасалуына және сатылуына тыйым
Егер жарнама беруші жүзеге асыратын қызмет лицензиялануға тиіс болса,
5. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тіркелмеген діни ұйымдар мен
6. Жарнама Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуді, тұтастығын
7. Жарнама қоғамда дүрбелең туғызбауға, азаматтарды агрессияға бастамауға, сондай-ақ
8. Жарнамаға қойылатын шектеулер осы Заңмен және Қазақстан Республикасының
7-бап. Жөнсіз жарнама түрлері
1) жарнамаланатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) басқа жеке немесе
2) басқа өнімдерді жарнамалауда пайдаланылатын фирмалық атауды, тауар белгісін,
3) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде пайдаланылуы тауардың (жұмыстардың,
4) жарнамаланатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) пайдаланбайтын жеке немесе
2. Мыналарға:
1) өнімдердің табиғаты, құрамы, дайындау тәсілі мен күні, мақсаты,
2) өнімнің нарықта болуына, оны белгілі бір орында сатып
3) жарнама тарату және орналастыру кезіндегі өнімнің құны (бағасы)
4) өнімдерді жеткізуге, айырбастауға, қайтаруға, жөндеуге және оларға қызмет
5) кепілдік міндеттемелерге, қызмет мерзімдеріне, жарамдылық мерзімдеріне;
6) қолданудың болжамды нәтижелеріне;
7) заңды тұлға ның зияткерлік қызметінің және соған теңестірілген
8) мемлекетгік нышаңдарды (елтаңба, ту, әнұран), соңдай-ақ халықаралық ұйымдардың
9) ресми тануға, медальдар, жүлделер, дипломдар және өзге де
10) өнімнің толық топтамасын, егер ол топтаманың бір бөлігі
11) зерттеулер мен сынақтар нәтижелеріне, ғылыми терминдерге, техникалық, ғылыми
12) басқа адамдардың өнеркәсіптік немесе сауда қызметінің, жеке немесе
13) негізділігі асыра көрсетілген түрінде берілмеуге тиіс статистикалық деректерге;
14) тауарлар (жұмыстар, керсетілетін қызметтер) жасаушының, сатушының немесе оларды
3. Мыналар:
1) жеке тұлғалардың нәсіліне, ұлтына, тіліне, кәсібіне, әлеуметтік жағдайына,
2) ұлттық немесе әлемдік игілік болып табылатын өнер, мәдениет
3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік нышаңдарына, ұлттық валютасына немесе шетел
4. Жарнама берушінің (жарнама жасаушы, жарнама таратушы) жарнама тұтынушыны
5. Радио, теле, бейне, дыбыс және кино өнімдерінде, сондай-ақ
6. Жөнсіз жарнамаға тыйым салынады.
8-бап. Теле және радиобағдарламалардағы жарнама
1. Жарнама сипатындағы хабарламалар мен материалдарға мамандандырылмаған теле және
Жарнама беру кезінде оның дыбысы беріп отырған бағдарлама дыбысынан
2. Жарнаманы қосарластыру түрінде, соның ішінде, жүгіртпе жол тәсілімен
3 Ұлттық аза тұту күндерінде электрондық бұқаралық ақпарат құралдарындағы
9-бап. Мерзімді баспасөз басылымдарыңдағы жарнама
Мерзімді баспасөз басылымдары жарнама объектілерін, оның тақырыбын дербес анықтайды.
Жазылым арқылы тарайтын баспасөз құралдары жазылым шарттарында басылымның тақырыптық
10-бап. Кино, бейне және анықтамалық қызмет көрсетудегі жарнама
1. Сериялар арасындағы үзілістерді қоспағанда, кино және бейне қызмет
2. Анықтамалық қызмет керсету кезінде жарнама сұратылған ақпарат хабарланғаннан
3. Ақылы анықтамалық компьютерлік және өзге де қызмет көрсету
11-бап. Сыртқы (көрнекі) жарнама
1. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы ортақ пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген
Сыртқы (көрнекі) жарнама жолдардың көлік-пайдалану сапасын төмендетпеуге, көлік құралдарының
2. Сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін орналастыруға:
1) ортақ пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген белдеулерінде жарнама объектісін
2) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен үлгі ережелер негізіңде жергілікті
3. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін Қазақстан Республикасының салық
4. Осы баптың 2-тармағында айқындалған уәкілетті органдар Қазақстан Республикасының
5. Тарих пен мәдениет ескерткіштері, ғибадат ету объектілері аумағында,
6. Уәкілетті орган өтінішті алғаннан кейін он күннің ішінде
7. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру
Сыртқы (көрнекі) жарнаманы жекеше меншік объектілерінде орналастыру жөніндегі көрсетілетін
12-бап. Көлік құралдарындағы жарнама
Көлік құралдарында жарнама тарату, орналастыру жол қозғалысы қауіпсіздігінің ережелері
13-бап. Жекелеген өнім түрлерін жарнамалау ерекшеліктері
1. Мыналарға:
1) алкоголь өнімдерін жарнамалауға;
2) ана сүтінің жасанды алмастырушысын жарнамалауға;
3) Қазақстан Республикасыңда сертификаттаудан өтпеген, міндетті сертификаттауға жататын тауарларды
2. Темекіні және темекі өнімдерін жарнамалау ерекшеліктері темекі шегудің
3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды, медициналық техниканы жасауға
Дәрігерлердің рецептілері бойынша босатылатын дәрілік заттарды, есірткі, психотроптық заттар
Құрамында есірткі немесе психотрошық заттар бар дерілік препараттардың үлгілерін
Дәрілік заттарды жарнамалауға рұқсат беру тәртібін денсаулық сақтау ісі
4. Қызмет қаруын, сондай-ақ экспорты мен импорты Қазақстан Республикасының
14-бап. Қаржы, сақтандыру, инвестициялық қызметтерді және бағалы қағаздарды жарнамалау
Жеке және заңды тұлғалардың ақшаларын, сондай-ақ бағалы қағаздарды пайдалануға
1) жарнамаланатын қызметтер көрсетуге немесе бағалы қағаздарға тікелей қатысы
2) жай акциялар бойынша кіріс алуға және дивидендтер мөлшеріне
3) бағалы қағаздарды эмиссиясы тіркелмеген, сондай-ақ бағалы қағаздар эмиссиясы
4) қызметтің болашақтағы тиімділігі (кірістілігі) туралы, соның ішінде, бағалы
5) жарнамада айтылған, шарттардың елеулі талаптарының кез келгенін жасырып
6) басқа азаматтарды белгілі бір кәсіпорынның қызметіне немесе сол
15-бап. Жарнама жасау, тарату, орналастыру кезінде кәмелетке толмағандарды қорғау
Жарнама жасау, тарату, орналастыру кезінде кәмелетке толмағандарды олардың сенімін
1) ата-ананың беделін түсіруге, кәмелетке толмағандардың оларға деген сенімін
2) ата-ананы немесе басқа да адамдарды жарнамаланатын өнімді сатып
3) белгілі бір өнімге ие болу басқалармен салыстырғанда қандай
4) кәмелетке толмағандарды қауіпті орындар мен жағдайларда көрсету алдын
5) кәмелетке толмағандарға арналған тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) тікелей
6) өнімді пайдалану нәтижелері көрсетілген немесе сипатталған жағдайларды қоспағанда,
7) көмелетке толмағандардың бойында кәмелетке толмағандарға арналған өнімнің құны
16-бап. Жарнамасы бар материалдарды сақтау мерзімдері
Жарнамасы бар материалдарды немесе олардың көшірмелерін, оларға кейіннен енгізілетін
3-ТАРАУ. Жарнама саласындағы мемлекеттік реттеу 17-бап. Жарнама саласындағы мемлекеттік
1. Жарнама саласындағы мемлекеттік реттеу деп Қазақстан Республикасының нормативтік
2. Жарнама саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаттары:
1) ұлттық мүдделерді қорғау;
2) жөнсіз жарнаманы, сондай-ақ қоғамдық құңдылықтар мен жалпыға бірдей
3) жосықсыз бәсекеден қорғау болып табылады.
18-бап. Жарнамалық ақпарат беру
Осы Заңның талаптары орындалмаған жағдайда уәкілетті органдардың талап етуі
Егер жарнама беруші, ескертуге қарамастан, өзінің жарнамаға қоятын талабын
19-бап. Теріске шығару
1. Қазақстан Республикасының жарнама туралы зандарын бұзу фактісі анықталған
2. Теріске шығару нақ сол тарату, орналастыру құралдарымен және
3. Егер теріске шығару белгіленген мерзімде жүзеге асырылмаса, онда
20-бап. Қазақстан Реснубликасының жарнама туралы заңдарын бұзғаны үшін жауаптылық
1. Қазақстан Республикасының жарнама туралы зандарының жарнаманың мазмұнына қатысты
2. Жарнама жасаушы Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңдарының жарнаманы
3. Жарнама таратушы Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңдарының жарнама
4. Осы баптың 1, 2, 3-тармақтарында аталған тұлғалардың жауаптылығы
21-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
Осы Заң 2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін
2-қосымша
Жарнама кұралдарының салыстырмалы мінездемелері
Жарнама құралдары Артықшылықтары Кемшіліктері
1 2 3
Жергілікті баспасөз Аймақтық ақпарат таратудың дәстүрлі құралдары
Халық тарапынан сенім, мойындау
Тұтынушыларға ақпарат жеткізудің белсенділігі
Барлық қоғамдық топтарды қамтуы
Оқырмаңдардың ақпаратты қадағалау тиімділігі
Пайдалану және сақтау тиімділігі
Оқырмандардың көп бөлігін газетпен түбегейлі таныстыру «Екінші пайдаланушылар» аудиториясының
Безендірудегі шектеулі мүмкіндіктер
Дайындық жұмысының төменгі сапасы «Екінші пайдаланушылар» талғамының төмендігі
Радио-жарнама Ақпаратты пайдаланушыға жеткізу Көпшілікке арналуы Аудиторияның іріктелуі Жеке
Видео-жарнама Дыбыс, қозғалыс, суреттердің әсерінен қабылдаудың жоғарылығы Аудиторияның таңдалмауы
Хабардың бір күндігі
Сыртқы жарнама 2 Басқа жарнамалық хабарламалардың бәсекелестігі болмауы Басылымның
Компьютерлік жарнама Әсерінің іріктелуі
Хабарлардың көлемі мен формаларының шексіздігі
Хабарлардың белсенділігі
Қабылдаудың жоғары сапалылығы
Пайдаланушылардың ақпаратын сақтау, пайдалануының қолайлылығы
Ақпаратты алу уақытын бақылау мүмкіндігі
Кері байланыс мүмкіндігі
Ақпаратты берудің арзаңдылығы Әсер ету шектеулігі
Компьютерді пайдалану дағдысының болу міңдеттілігі
Техникалық құралдардың қымбаттылығы
3-қосымша
Кітапхана-библиографиялық жарнаманың құралдары мен түрлерінің жіктеуі
Жарнама құралдары Жарнама формалары
1 2
1. Баспасөздегі жарнама Талдау мақалалары
Хабарландыру
Репортаж
Интервью
Әңгіме
Редакцияға хат
Күнделіктер
Хаттар
Очерктер
Үндеу
Баяндама
Аймақтық баспасөз беттерінде (кітапхана туралы іс-шаралар, қызмет түрлері, өнімдері,
2. Радио-жарнама Хабарлаңдырулар
Радиожурналдар. Репортаж. Интервью. Әңгіме. Кездесу.
Талқылау. Күнделіктер. Үндеу. Баяндама. Пікірталас клубы
Радиостанция толқынындағы шолулар
Радиоқойылым
Кітапхана қызметі туралы жаңалықтар бағдарламаларындағы белсенді радиосюжеттер
Кітапхана қатысқан хабарлар
3. Видео-жарнама (теле-, кино-, слайд-және т.б. жарнама түрлері) Теледидар
Ақпараттық көрсету
Тележурнал
Репортаж
Интервью
Кездесулер мен талқылаулар
Телеқойылым
Жарнамалық роликтер (10—60 сек)
Видеоэкспрессхабар
Слайд-фильмдер
4. Баспа жарнама Кітапхана туралы анықтамалар мен жолкөрсеткіштер
Оқырман жолсерігі
Проспект
Ақпараттық хаттар
Хабарландырулар
Буклеттер
Фотоальбомдар
Мерейтой және сыйлық басылымдар
Бюллетеньдер
Прайс-парақшалар
Ұсыныстар
Естелік
Визит карточка
Күнтізбелер
Бэйджи
Каталогтар
Библиографиялық материалдар
Кітапхана қызметі туралы баспа есептер
Жаңа жылдық жарнама-сыйлық басылымдар
Бос беттердегі жарнамалық хабарлаңдырулар
5. Пошта жарнама Баспа материалдарын пошта арқылы жіберу:
Іс-шараларға шақыру
Хаттар
Құттықтау открыткалары
Проспектілер
Буклет
Брошюра
Ескертулер
Кітапханалардың баспа каталогтары
Диаграмма, кесте, сызба
Репродукция
Парақшалар
Ксерокөшірме
Қайтарылған карточка және конверттер, т.б.
6. Жарнамалық тиімділігі бар арнайы іс-шаралар Пайдаланушылар үйірмелері мен
3
Жарнаманы ұйымдастыру
Паблик релейшнз (PR) - туралы түсінік және оның әлеуметтік ортамен байланысы
Пошта жарнамасы жəне басылымды жарнама құралдары
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕСТЕГІ ЖАРНАМА ЖӘНЕ ОНЫҢ РӨЛІ МЕН ОРНЫ
Қазақстан бұқаралық ақпарат құралдарының редакцияларындағы маркетинг
Бизнес жоспар жасау
Маркетингтегі жарнама
Қазақ кітабы таралымы мен тарату мәселелері
Қазақстан Республикасының кітапханалық жаранамасының мәселелерін шешу жолдары
ҚР кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары