Сынау әдістері
Мазмұны
Аннотация
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгіленулер мен қысқартулар
Кіріспе.........................
1. Жобаны әзірлеу үшін алғашқы мәліметтер................
2. Өнімнің (бұйым) жалпы сипаттамасы..........
3. Бұйымға (өнім) техникалық талаптар. Сынауға (бақылауға) жататын сапа
3.1. Жалпы техникалық талаптар..................
3.2. Қосымша (арнайы) талаптар.......................
3.3. Сынауға (бақылауға) жататын бұйымның (өнім) сапа параметрлері........................
4. Бұйымды сынау әдістемелік әзірлеу.............
4.1. Сынаудың жіктелінуі. Сынау бағдарламасы..............
4.2. Сынау үшін приборлар мен жабдықтар. Өлшеу құралдары.......
4.3. Үлгіні сынауға дайындық..........................
4.4. Бұйымды (өнім) сынау әдісі.......................
4.5. Сынау қорытындыларын өңдеу...............
Қорытынды.................
Қолданылған әдебиеттер тізімі.........................
Аннотация
Бұл курстық жұмыс «Көктайғаққа қарсы материалдардың сынау әдістемесін
Жұмысты орындау барысында негізгі әдебиеттер қолданылған. Курстық жұмыс
A4 форматында -- беттен тұрады. Жазулар Times New
Нормативтік сілтемелер
«Автокөлікті жолдар және көшелер. Жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Құрылыс жұмыстары үшін құм. Сынау әдістері. ГОСТ 8735-88 бойынша;
Құрылыс жұмыстары үшін құм. Техникалық шарттары. ГОСТ 8735-6-93 бойынша;
Өнім сапасын сынау және бақылау. Негізгі терминдер мен анықтамалар.
Ортақ пайдалану автокөлік жолдарының құрамына және жөндеу бойынша әдістемелік
Көктайғаққа қарсы материалдарға талаптар. ОДН 218.2.027-2003;
Көктайғаққа қарсы материалдарды сынау әдістеме. ОДМ;
Автокөліктік жолдарда қысқы тайғақпен күрес бойынша басқарушылық. ОДМ;
Тапсырыс берушінің техникалық қадағалауы. Белгілі шекарада жол құрамы бойынша
Анықтамалар
Терминдер құрылыс нормативтік құжаттар жүйесінде және жоғарыда көрсетілген нормативтік
Көктайғаққа қарсы материалдар (КҚМ) –қысқы тайғақты төмендету үшін жолдық
Құм –ірілігі дәндей 5 мм-ге дейінгі табиғи немесе жасанды
Құмды-қиыршық тасты қоспа –белгілі гранулометрикалық құрамалы табиғаттан шыққан органикалық
Химиялық тәсіл материалдарды қолдануға негзделген, жағымсыз температура кезінде мұздамайтын,
Фрикционды тәсіл жалғасатын және тұрақты периодта ауаның төменгі температурасында
Комбинирленген тәсіл (химико-фрикционды) предусматривает совместное применение химических и фрикционных
Қысқы тайғақ - жолды жабындымен автокөлік дөңгелегінің ұстап қалу
Мұздақ немесе боз қырау ("қара мұз") – мұз болу
Тайғақ – ауа температурасының лезде төмендеу кезінде жолды жабындыларында
Борпылдақ қар - қабат қалыңдығы бойынша тегіс түрде жолды
Қарлы төсеу – автотранспорта автотранспорт дөңгелегімен өтетін тығыздалған қар
Шынытүрлі мұз - появляется на покрытии в виде гладкой
Шықтың нүктесі - температура, ауада құралатын сулы будың құрылуы
Кіріс бақылауы – жұмыстарды орындау кезінде қолдану үшін арналған
Операциялық бақылау – технологиялық операцияларды орындау уақытында жүзеге асырылатын
Қабылдау бақылауы – жұмыстарды бітіру бойынша орындалатын бақылау, объекттің
Қысқы периодта тайғақтан тікелей және жанама айырулар :
Барлық ағымдағы жағдайларда Жол-Көліктік Оқиғалар (ЖКО);
Сырғанақ жабындыға құлау кезінде жаяу жүрушілердің жарақаттары;
Қоршаған ортаға жағымсыз әсер етулер, тығындар және кептелулер;
Милиция, өрт және жедел жәрдем қызметкерлерінің жеделдігінің төмендеуі;
Қоғамдық көлік жұмысының тиімділігінің төмендеуі;
Жүргізушілер мен жаяу жүрушілердің психологиялық жүктелуінің жоғарылауы;
Жұмысқа қабілетінің жоғалуы, жұмыста және үйдегі есеңгіреулер, келіспеушіліктер.
Белгіленулер мен қысқартулар
ГОСТ -
Кіріспе
Көктайғаққа қарсы материалдарды сынау әдістемелері қысқы тайғақтардың адам өмірі
Көктайғаққа қарсы материалдардың сапа көрсеткіштерін анықтау бойынша әдістемелерді енгізу
Құжатта көрсетілген органолептикалық, физико-химиялық, технологиялық және экологиялық көрсеткіштер әдістері
Әдістеме екі бөлімнен тұрады:
Көктайғаққа қарсы қатты материалдардың қасиетін анықтау;
Көктайғаққа қарсы сұйық материалдардың қасиетін анықтау.
1. Жобаны әзірлеу үшін алғашқы мәліметтер
2. Өнімнің (бұйым) жалпы сипаттамасы
3. Бұйымға (өнім) техникалық талаптар. Сынауға (бақылауға) жататын сапа
3.1. Жалпы техникалық талаптар
Химиялық көктайғаққа қарсы материалдың құрамын төрт топқа біріктірілген көрсеткіштер
Көрсеткіштердің аталуы Норма (қатты КҚМ)
Органолептикалық
Сыртқы түрі Гранулалар,кристалдар, чешуя
Түсі Ақтан ашық сұрға дейін
Иісі Жоқ
Физико-химиялық
Дәндік құрамы, %, бөліктің массалық үлесі мөлермен:
- 10 мм-ден жоғары
- 5 мм-ден 10 мм-ге дейін қосқанда, одан көп
20
Ылғалдылық, %, көп емес 5
Суда ерімейтін заттардың массалық үлесі, %, көп емес 2,5
Тығыздық, г/см3 Нормаланбайды (себілгіш)
Жатқызылуы Рұқсат етілмейді
Экологиялық
Табиғи радионуклидтердің тиімділікті бөліктік активтілігі, Бк/кг, көп емес:
- жолдар және тұру бекет көшелері үшін
- қаладан тыс жодар үшін
740
1500
2-кесте. Химиялық КҚМ талаптары
Тұздағы натрия хлоридінің құрамы 93% кем болмауы тиіс. Натрия
Тұздар олардың жіктелінуін қиындататын қоспалары болмауы тиіс.
Қайнатпа ас тұзда жатушылықты алдын алу мақсатында өзгермеген түрінде
Коррозионды активтілікті әлсірету үшін металл хлоридіне фосфатты (ингибитор ретінде)
Фрикционды көктайғаққа қарсы материалдардың құрамы келесі көрсеткіштер бойынша бағалайды:
Көрсеткіштердің аталуы Норма
Табиғи құм КҚТ Қалдықтардың бөлінудегі құм
Дәндік құрамы, % бөліктердің массалық үлес мөлшері:
- 10 мм-ден жоғары;
- 5 мм-ден 10 мм-ге дейін жоғары;
- менее 0,16 мм-ден кем, көп емес
-
Рұқсат етілмейді
0 – 15
Рұқсат етілмейді
20
15
Шаңды және кесекті бөліктердің массалық үлесі, %, көп емес
5
5
5
Кесек түйіршектерінің массалық үлесі, %, көп емес
0,5
1
0,5
Ылғалдылық, көп емес 5
5
Ірілік модулі 1,5 – 3,5 - -
Табиғи радионуклидтердің тиімділікті бөліктік активтілігі, Бк/кг, көп емес:
- жолдар және тұру бекеттер көшелері үшін
- қаладан тыс жолдар үшін
740
1500
740
1500
740
1500
3-кесте. Фрикционды көктайғаққа қарсы материалдарға талаптар
Фрикционды материалдар құрғақ түрінде қолданады, тұрақты төмен температурада
Жолдарда қарлы түсім кезінде жабындының өту типімен дәндік
Құмның және басқа фрикционды материалдардың эффективті жоғарылауы мен
Комбинирленген КҚМ біруақытта фрикционды және химиялық материалдардың функциялары
- 5% (±1%) кем емес қатты хлорлы тұздар (NaCI)
- 10-20% қатты хлорлы тұздар КҚМ фрикционды материалдар жұмыстың
Технологиялық операцияларды орындауға талаптар
1. Өту бөлігі.
1. Қар түсу және мұз қату кезінде.
2. Көліктің барлық түріне жүру бөлігі көкьайғаққа қарсы материалдармен
3. Автокөліктік дөңгелектердің жолдық жабындымен байланыс
4. Уақыт, көктайғаққа қарсы реагенттермен барлық территорияны жаппай өңдеу
5. Кезекті қар түсуден біткеннен кейін өту бөлігінде механикаланған
6.Ұзақ интенсивті қар түсу кезінде (5см және одан
7. Қар түсу біткеннен кейін.
7.1. Механикаланған сыпыру біткеннен кейін өту жолының барлық бөлігі
Бірл. 0
Ауа темпретарусы кезінде реагент шығыны, С
Вид Реагента Ед.
изм. -0 -2 дейін -2 -4
Сұйық 2
мл/м 25-35 35-45 45-55 60-70 70-80
Сұйық 2
г/м 30-44 44-56 56-68 75-87 87-100
Осы регламенттелген технологиямен сұйық КҚР өңдеу тығыздығы.
Осы регламенттелгентехнологияменқатты КҚР өңдеу тығыздығы
Химиялық көктайғаққа қарсы реагенттерге негізгі талаптар
3.2. Қосымша (арнайы) талаптар
Көктайғаққа қарсы реагенттерді сақтау талаптары
түрінің жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүреді. Өнімді маркілеу
реагенттерді өндіру өндірісінің маркілеу ережелері мен нормаларына сәйкес
орындалады.
Сұйық көктайғаққа қарсы реагенттерде кепілденген сақтау мерзімі – шығарылған
Сақтау өндіру өндірісінің нормативті техникалық құжаттарына сәйкес жүргізіледі, алдын-ала
Қатты және комбинирленген көктайғаққа қарсы реагенттер таза салмағы 1000
түсуден сақтайтын, жабық құрғақ қоймаларда сақтайды. Жұмсақ контейнерлер мен
пакеттер орналасатын орын үшкір заттардан тазалануы керек.
3.3. Сынауға (бақылауға) жататын бұйымның (өнім) сапа параметрлері
Қысқы сырғанақ жолды жабындыда қарлы мұздың барлық түрін құрады,
ГОСТ 50597-93 «Жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету шарттары бойынша
Көктайғаққа қарсы материалдар (КҚМ) қысқы сырғанақпен күресу үшін арналған,
Автокөліктік жолдардың қысқы құрау, қысқы сырғанақпен күрес кезінде химиялық,
Көктайғаққа қарсы материалдарды қажетті шығыс нормаларына сәйкес теңдей жіктейді,
Реттелуші көктайғаққа қарсы материалдардың рационалды қолданылуын сапаны басқару болатындай
Реттік ұйымдар кірістік, операциялық, қабылдаушы (қажет кезінде) міндеттерді орындауы
Материалдардың кіріс бақылауы кезінде олардың нормативтік құжаттар, келісімдер,
Операционды бақылау сәйкес технологиялық операцияларды орындау уақытында болады. Оның
Қабылдау бақылау өзіндік қажеттіліктері үшін КҚМ өндірілген кезде ғана
Инспекциялық бақылау тапсырыс берушімен алдында орындалған бақылаудың толықтығы мен
КҚМ қолданылуы тапсырушының жазбаша түрінде келісімі кезінде ғана өндірушінің
Әр КҚМ партиясы сапа туралы құжатпен жүруі керек, онда
ҚР Мемсанэпидемнадзор мүшелерінің сәйкес рұқсатынсыз, адамның денсаулығына немесе қоршаған
Кіріс бақылауы.
Әр партия, өнімнің жолдық ұйымына түсетін, жеткізушінің немесе өндірушінің
Противогололедные материалы, используемые для борьбы с зимней скользкостью на
Өнімге түсетін табиғи радионуклидтердің бөліктік эффективті активтілігі куәлік бойынша
Операциялық бақылау.
Операциялық бақылау кезінде қысқы тайғақпен күрес бойынша жұмыстарды орындау
- своевременность начала распределения ПГМ КҚМ жіктеу алдындағы
- соблюдение заданного в соответствии с графиком времени обработки
- равномерность распределения ПГМ в пределах проезжей части;
- фактическая норма распределения ПГМ (определяется делением количества распределенного
Қабылдау бақылауы осуществляется в соответствии с СТО 01-2008 «Технический
Производственный контроль противогололедных материалов производится в соответствии со схемой,
Көрсеткіштердің аталуы Бақылау түрлері Бет, операцияны бақылайтын Тіркеу және
Кірістік Операц.
Құм сапасын бақылау схемасы, КҚТ
Дәндік құрамы + - Лаборант Лабора-
ториялық
журнал
Шаңды және кесекті бөліктердің массалық үлесі. + + Лаборант
Кесек түйіршектерінің массалық үлесі + - Лаборант
Ылғалдылық + + Лаборант
Ірілік модулі + - Лаборант
Массовая доля химических ПГМ в песке + + Лаборант
Шашпа
+ Мастер Ортақ жұмыс журналы
КҚМ бастапқы жіктеліну уақытылығы
+ Мастер
Жабынды бойынша КҚМ жіктелінуінің теңдігі
+ Мастер
КҚМ жіктелінуінің фактілік нормасы
+ Мастер, лаборант
3-кесте.
4. Бұйымды сынау әдістемелік әзірлеу
4.1. Сынаудың жіктелінуі. Сынау бағдарламасы
Көктайғаққа қарсы материалдарын шығарушы мен өндірушілер жолдық және экологиялық
Көктайғаққа қарсы материалдардың сапа көрсеткіштерін анықтау бойынша әдістемелерді енгізу
Құжатта көрсетілген органолептикалық, физико-химиялық, технологиялық және экологиялық көрсеткіштер әдістері
Әдістеме екі бөлімнен тұрады:
Көктайғаққа қарсы қатты материалдардың қасиетін анықтау;
Көктайғаққа қарсы сұйық материалдардың қасиетін анықтау.
1.1.Ортақ жағдайлар
Қатты түрде шаруашылықпен шығарылатын комбинирленген және химиялық қасиеттерін кіріс
1.1.2.Қатты КҚМ-дың химиялық құрамын біріктірілген көрсеткіштер бойынша төрт
1.1.2.1.Органолептикалық:
сыртқы түрі (жағдайы);
түсі;
иісі.
1.1.2.2.Физико-химиялық:
дәндік құрамы;
ылғалдылық;
суда ерімейтін қалдық;
себілетін тығыздық;
кристалдану температурасы.
1.1.2.3.Технологиялық:
ерушілік қабілеті;
жатушылық.
1.1.2.4.Экологиялық:
табиғи раддионуклидтердің бөлгіш активті тиімділігі;
металға коррозиялық активтлігі;
цементобетонға агрессивті көрсеткіші.
1.1.3.Сұйық КҚМ-дың химиялық құрамын төрт топқа біріктірілген аналитикалық
1.1.3.1.Органолептикалық:
сыртқы түрі (жағдайы);
түсі;
иісі.
1.1.3.2.Физико-химиялық:
ортақ минералдану (концентрация);
рН;
тығыздық;
кристалдану температурасы.
1.1.3.3.Технологиялық:
ерушілік қабілеті.
1.1.3.4.Экологиялық:
табиғи раддионуклидтердің бөлгіш активті тиімділігі;
металға коррозиялық активтлігі;
цементобетонға агрессивті көрсеткіші.
1.1.4.КҚМ-дың комбинирленген және фрикционды қасиеттерін келесі көрсеткіштер бойынша анықтайды.
дәндік құрам (құм үшін ірі модуль);
ылғалдылық;
шаң тәрізді және балшық пен балшық бөліктерінің түйіріндегі құрамы;
табиғи радионуклидтердің бөлінігіш тиімділігі.
Бұдан басқа фракционды КҚМ үшін ұсақталған тас пен қалдықтың
Комбинирленген КҚМ-да ондағы қосымша тұз санын анықтайды.
2. Көктайғаққа қарсы сұйық материалдардың қасиетін анықтау.
2.1.Ортақ жағдайлар
2.1.1.Көктайғаққа қарсы сұйық материалдардың әдістеріне жату үшін өндірістерде тұтынушылық
Кіріс бақылауы кезінде тұтынушыны өндірісте сұйық КҚМ-на кіретін паратияларды
Іріктелген сынамаларды таза кепкен бөтелкеге немесе банкаға құяды, жақсылап
Зертханалық сынама салмағы алдын-ала қарастырылған сынауларды жүргізуді қамтамасыз етуі
2.1.2.Әр сынау үшін зертханалық сынамадан аналитикалық сынаманы таңдап алады.
Сынауды жүргізу үшін сыйымдылықты корриозды тұрақты материалдан жасалуы керек.
2.1.3.Сынау нәтижелері үтірден кейін екінші белгімен есептеледі, егер әдісте
Сынау нәтижесінен орташа арифметикалық екі параллельмен алуды анықтайды, алдын-ала
2.1.4.Сынауда жүргізілетін бөлмеде ауа температурасына қатысты 20 ±
4.2. Сынау үшін приборлар мен жабдықтар. Өлшеу құралдары
Көктайғаққа қарсы қатты материалдар ұшін сынауға қажетті аппаратуралар және
4.2.1. Органолептикалық көрсеткішін анықтау үшін аппаратура және материалдар.
- нақтылықтың 3-ші сыныпты ГОСТ 24104 бойынша зертханалық таразылар
- 2 мин өлшеу нақтылығын қамтамасыз ететін кез-келген маркалы
- Сынапты шынылы зертханалық термометр;
- ГОСТ 9147 бойынша фарфорлы ұнтақтағыш;
- ГОСТ 25336 бойынша сыйымдылығы 100 см куб шынылы
- жұмыр шыны (колба), түтіктер (пробиркалар) бойынша өлшемді цилиндр.
- ГОСТ 6709 бойынша дистилденген су.
4.2.2. Дәндәк құрамын анықтау үшін аппаратура
- 3-ші сыныпты ГОСТ 24104 нақтылықты 500 г таразылау
-2В-151 типті немесе басқа типті кептіру шкафы немесе 100-200
- № 18 және 20 жұмсақ білезік;
- қалақша (шпатель);
- ГОСТ 25336 бойынша эксикатор;
ГОСТ 6613 бойынша құм үшін жабындылы сынама;
- ГОСТ 28390 бойынша фарфорлы тостағандар.
4.2.3. Ылғалдылықты анықтау үшін аппаратура
- 28-151 типті кептіру шкафы, 100-200˚С жұмыс аймағында диапазон
- ГОСТ 24104 2-ші сыныпты нақтылықтағы зертханалық таразылар 200
- ГОСТ 9871 бойынша электробайланысты 2 ˚С-дан көп емес
- шпатель, шипцы;
- ГОСТ 25336 бойынша шынылы эксикатор.
Ылғалдылықты анықтау
4.2.4. Суда ерімейтін қалдықтарды анықтау үшін атериалдар және реактивтер
- 2-ші сыныпты нақтылықтағы 200 г ГОСТ 24104 бойынша
- сулы монша.
- өлшеулі жұмыр шынылар, түтіктер.
Техникалық шарттар ГОСТ 1770 500 см куб бойынша зертханалық
-ГОСТ 25336 бойынша сағаттық шынылар;
-“көк лента” күлсіз сүзгілер;
- 1400 кг/м куб сыйымдылықты ГОСТ 4461 бойынша концентрленген
4.2.5. Себілетін тығыздықты анықтау үшін аппаратура
- ГОСТ 24104 бойынша 0,02 г қателікпен зертханалық таразылар;
Цилиндрлік өлшемді, 1 л сыйымдылықты антикоррозиялық құраммен қапталған (ГОСТ
- металды сызықты;
- пластмассалық қалақ, күрекше;
- 10 мм диаметр тесіктін дөңгелек елек;
- өлшемді түтікшеге көктайғаққа қарсы материалдың себу үшін;
4.2.6.Эвтектикалық температурасын анықтау үшін аппаратура мен реактивтер
- мұздатқыш камера, минус 50 ± 5°С температураға жетуді
- 100 мл сыйымдылықты цилиндрлер ГОСТ 1770 Техникалық шарттар.
- -60 - +20 °С шкаламен және ГОСТ 13646-68
- ГОСТ 24104 бойынша 0,002 қателіктегі зертханалық таразылар;
- ГОСТ 25336 бойынша 100 мл сыйымдылықты шынылы стакандар.
4.2.7. Ерулік қабілетін анықтау үшін аппаратура
0,002 г қателігімен зертханалық таразылар ГОСТ 24104 бойынша;
кептіру шкафы ТУ- 681.032.84 бойынша;
мұзды камера, минус 22±2 °С температураға жетуді қамтамасыз
тоңазытқыш камера, минус 20±1 °С –қа дейінгі температураға жетуді
құмды монша ТУ-64-1-423-72 бойынша;
Стандартты елек 5мм биіктікпен, 1±0 мм қабырға қалыңдығымен
4.2.8. анықтау үшін аппаратура мен реактивтер
- ГОСТ 24104-80 бойынша 0,02 г дейінгі
- кептіру шкафы;
- құмды монша;
- 500 мл сыйымдылықты жұмыр шынылар;
- 500 мл сыйымдылықты фарфорлы стакан;
- қағазды сүзгіштер;
- № 5 ГОСТ 6613-86 нөмірлі сеткалы
- эксикатор;
- 10 - 50 мл сыйымдылықтағы шынылы қақпақты бюкс;
- ГОСТ 6709-72 бойынша дистилденеген су.
Көктайғаққа қарсы сұйық материалдар ұшін сынауға қажетті аппаратуралар және
4.2.9. рН-ты анықтау үшін аппаратура
- ГОСТ 25336-82 бойынша 100 мл сыйымдылықты цилиндрлік
- индикаторлар жинағы;
- индикаторды қағаз жинағы;
- жұмыр шыны, түтіктер бойынша тамшылық, ГОСТ 1770-74 Техникалық
- рН-метр (0(12 бірлік).
4.2.10. Тығыздықты анықтау үшін аппаратура
- ГОСТ 25336-82 бойынша 100 мл сыйымдылықты өлшемді цилиндрлік
-1,00-ден 1.4 г/см3 дейінгі шкалада ареометрлер мен денсиметрлер жинағы;
- ГОСТ 13646-68 бойынша 10C қателіктегі термометр.
4.2.11. Жалпы миенерализациялауды (концентрацияны) анықтау үшін аппаратура
- ГОСТ 24104-88 бойынша 0,0002 г өлшеу қателігімен аналитикалық
- ТУ 16-681.032.84 бойынша кептірілетін шкаф;
- ГОСТ 25336-82 бойынша эксикатор;
- ТУ-64-1-423-72 бойынша құмды монша;
- ГОСТ 23932-90 бойынша 10-50 мл сыйымдылықты шыны бюкстар;
4.2.12. Көктайғаққа қарсы материалдардың коррозионды активтілігін анықтау үшін аппаратура
- ГОСТ 24104-88 бойынша 0,02 г өлшеу қателігімен аналитикалық
- ТУ 16-681.032.84 бойынша кептірілетін шкаф;
- ГОСТ 25336-82 бойынша эксикатор;
- ГОСТ 23932-90 бойынша 200-500 мл көлемдегі шыны стакандар;
- болаттан жасалған тік бұрышты немесе шаршылы тегіс металды
- реактивтер: ГОСТ 3118-77 бойынша тұзды қышқыл ингибитор уротропинмен,
4.2.13. Көктайғаққа қарсы материалдың цементабетонға агрессивті әсерін анықтау үшін
- ГОСТ 24104-88 бойынша 0,02 г өлшеу қателігімен аналитикалық
- 0,02 г нақтылықтағы гидростатикалық таразылау үшін лабораториялық таразылар;
- ГОСТ 22685 және ГОСТ 10180 талаптарына
- минус 50±5 °С температураға дейін жету мен ұстап
- коррозионды тұрақты материалдардан КҚМ ерітіндісінде үлгілерді сынау және
- 18±2 °С шегіндегі КҚМ ерітіндісінің ұстап тұру температурасы
4.3. Үлгіні сынауға дайындық
Көктайғаққа қарсы қатты материалды үлгіге сынауға дайындық.
Көктайғаққа қарсы қатты материалдардың қасиетін анықтау
Үлгіні сынауға дайындық және теру
Үлгіні сынауға дайындық
Тұз сынамасын таңдауға кіргендердің әр өнім бірлігінен тереді.
Сынаманы қуыс бұрғы арқылы немесе кез келген конструкциядағы сынама
Сынаманың салмағын 3-ші сыныптағы ГОСТ 24104 зертханалық таразылар 1,0
Іріктелінген сынамалар біріктіріледі, орташа сынаманы алғанға дейін араластырады және
1-сурет. Сынамаларды іріктеу және дайындау сұлбасы
1.2.1.1.Қимылда болған, буып-түйілмеген өніммен таңдауларды іріктеу.
Нақтыланған таңдауларды есептеуден бір таңдау 15-20 т өнімнің уақыт
1.2.1.2.Судтардан, вагондарадан, автокөліктерден буып-түйілмеген өнімдердің сынамасын таңдау.
Нақтыланған сынамалар судтардан, вагондардан 1.1.1 бойынша немесе схема (2-сурет)
Автокөліктерден нақтыланған сынамаларды 1.1.1 бойынша немесе (3-сурет) схемасы бойынша
1.2.1.3. Қоймадағы буып-түйілмеген сынамаларды таңдау
Тұздың төбесінен, алдын-ала ластанудан тазартылған 0,5 м-ден кем емес
Тұздың судна мен вагонда орналасуы.
2-сурет. Таңдаудың АВ- 1-ші этабы; таңдаудың СД- 2-ші таңдауы.
Сынаманың (жоспарда) таңдау схемасы.
3-сурет. А-5 –ға дейінгі автокөліктен;
Б- 5т-дан жоғары автокөліктен.
1.2.1.4.Буып-түйілмеген өнімнен сынаманың таңдалуы.
Нүктелік сынамалар кез-келген құралдармен таңдалынады, ол буып-түйілген ¾ биіктікте
1.2.2.1. 1-суретте көрсетілгендей, схема бойынша орташа сынаманың дайындығын жүргізеді.
Таңдалынған нүктелік сынамадан біріктірілген сынама құралады оны жақсылап араластырудан
Кварттауды келесі тәсілмен жүргізеді КҚМ-ды таза конусты төбеге ¼
Бөлгіш ПМБ-2 типін қолдануға рұқсат етіледі немесе басқа типтер
Аналитикалық сынаманы кварттау әдісімен алады, ол зертханада сынау үшін
Көктайғаққа қарсы қатты материалды үлгіге сынауға дайындық.
4.3.1. Органолептикалық көрсеткішін анықтау үшін үлгіні сынауға дайындау
Сынауға дайындық.
Органолептикалық сынау жүргізілетін бөлме және де сынау кезінде қолданылатын
4.3.2. Дәндәк құрамын анықтау үшін үлгіні сынауға дайындау
Сынауға дайындық
Зертханада сынаманы 105-110 ˚С-ге дейінгі температурадағы және бөлме температурасында
Гранулометрикалық тұз құрамын ондағы 1.5 бойынша рұқсат етіледі және
4.3.3. Себілетін тығыздықты анықтау үшін үлгіні сынауға дайындау
Сынауға дайындық
Материалдың төбесін 1500 г мөлшерде табиғи ылғалдылық жағдайында 10
4.3.4.Эвтектикалық температурасын анықтау үшін үлгіні сынауға дайындау
Сынауға дайындық
Қатты көктайғаққа қарсы материалдардан, хлорлы магний және кальций, ацетаттар
Әр концентрациялау үшін екі үлгі ерітінділерге параллельді сынау жүргізеді.
4.3.5. ерулік қабілетін анықтау үшін үлгіні сынауға дайындау
Сынауға дайындық
Мұзды дайындау үшін ГОСТ 6709-72 бойынша 65 ± 5
Мұз толығымен пайда болған кезде мұздың бетін түзілеу үшін
Көктайғаққа қарсы материалдың сынамасын елек диаметрі 5 мм-дің елек
2.2.3.Сынауға дайындық
рН сутекті көрсеткіш әртүрлі әдістермен өлшенеді (индикаторлармен, индикаторлы қағаздармен
рH-тың тездетілген анықталуын арнайы реактивтердің көмегімен өткізеді, ол индикатор
Көк бояу (лакмус) Қарақошқыл (пурпурный)
5/8
Қызыл
Метилді қызыл сары 3,1/4,4
Қызыл сары
Сары
Метилді қызыл 4,4/6,2
Қызыл
Сары
Фенолды қызыл 6/8,4
Сары
Қызыл
Тимолды көк 1,2/2,8
Қызыл
Сары
Конго қызыл 3/5,2
Күлгін-көк
Қызыл
1-кесте.
Индикаторлы қағаз (жолақ) дайын түрде 0-ден 12 бірлікке дейін
рН-тың нақтырақ анықталуы құрал-сайманды әдістер көмегімен жүргізіледі (рН- метрде).
2.3.3.Сынауға дайындық
Егер сұық КҚМ сынамасы мөлдір болса, онда дереу
Егер сынамада тұздардың құлауы болса, онда оларды ерітіндіге өткізеді.
Тығыздықты 15-тен 200C-ге дейін шектегі нақты өлшенген температура кезінде
2.4.3.Сынауға дайындық
Шынылы бюкстарды дистилденген сумен шаяды, кептіру шкафында 30 мин
2.7.3.Сынауға дайындық
Пластиналарды желімдеу жолымен маркілейді. Бұл үшін пластина бұрыштарында саңылауды
Металды пластиналарды спиртпен және ацетонмен майсыздандырады. Осымен жеңіл
Металды пластиналарды сынау 5%, 10% және 20%-ды концентрациялы КҚМ
2.8.3. Сынауға дайындық
Бетонды үлгілерді коррозионды тұрақтылыққа сынау үшін 0,5 көп емес
Бетонды дайындау үшін ГОСТ сәйкес талаптарына жауап беретін материалдар
Бөлек үлгілердің бетонның орташа тығыздық мәнінің өзара ауытқуы олар
4.4. Бұйымды (өнім) сынау әдісі
1.3. Органолептикалық көрсеткіштерді анықтау
1.3.1.Әдіс маңызы
Әдіс маңызы тұздың иісі, түсі және сыртқы түрін бағалауда
1.3.4.Сынауды жүргізу
1.3.4.1. КҚМ иісін міндетті түрде оны таза фарфорлы ұнтақтағышта
15 ˚С-ден кіші қоршаған ауа температурасы кезінде тұздың сынамасын
1.3.4.2. КҚМ –ның сыртқы түрі мен түсін келесі амалмен
0,5 0,2 кг КҚМ сынамасы,1.2.3 бойынша алынған, таза қағаз
1.4.Дәндік құрамын анықтау.
Әдіс фракцияның сандық анықталуына негізделген, ол елікте КҚМ –ды
1.4.3. Сынауды жүргізу.
Елікті елік жинағы арқылы кесу. Кесу механикалық немесе қол
Әр електің құралуы алдын-ала таразыланатын фарфорлы чашкаларда таразыланады.
1.5.2.Сынауды жүргізу.
КҚМ аналитикалық сынамадан кептірілген бюксты 10 г төбелік салмақпен
Тұрақты айырмашылықтағы салмаққа жету үшін келесі екі таразылау арасындағы
Шкафтан кептірілген бюкс төбелі үрдісі бойынша алынады, қақпақпен жабады,
Сынауды өткізу кезінде фрикционды және комбинирленген КҚМ ылғалдылығын ГОСТ
Ылғалдылық (w) пайызбен мына формуламен есептеледі:
мұнда m1- табиғи ылғалдылықтың салмақтық төбесі, г;
m0 -бюкспен кептірілген төбе салмағы, г;
Әр сыналатын қатты көктайғаққа қарсы материалдардың екі анықталған ылғалдылықпен
1.6.Суда ерімейтін қалдықтарды анықтау.
Әдіс КҚМ сынамасының берілген санын суда еруге негізделген, алынған
1.6.2. Сынауды жүргізу.
Аналитикалық сынаудан 1.2.3 бойынша (дайындалған, іріктейді және таразылайды алдын-ала
Алынған ерітінді сағаттық шынымен жабу және 30 мин сулы
Ерімейтін қалдықты бюксқа өткізеді және 100-105
1.7.Себілетін тығыздықты анықтау
1.7.1.Әдістің маңызы
Себілетін тығыздықты КҚМ сынамасы өлшемді ыдыспен анықтайды.
1.7.4. Сынауды өткізу
Себілетін тығыздықты анықтау кезінде стандартты тығыздылған жағдайда, табиғи ылғалдылықта
1.8.1.Әдіс маңызы
Сынау әдісі әртүрлі концентрацияда көктайғаққа қарсы материалдардың ерітінділерінің бастапқы
1.8.4.Сынауды жүргізу
Ерітінділермен цилиндрлі көктайғаққа қарсы материалдар анықталған концентрациямен мұздатқыш камераға
Сынаудан кейін цилиндрлерді мұздатқыш камерадан шығарады және бөлмелік температура
Көктайғаққа қарсы материалдар эвтектикалық температурасын анықтау үшін қаныққан ерітінді
1.9.1.Әдіс маңызы
Ерулік тәсілді мұз салмағының өзгеруі бойынша анықтайды және көктайғаққа
Көктайғаққа қарсы материалдың ерулік қасиетінің оның химиялық құрамына байланысты
0- - 4
- 8- - 12
- 16 - - 20.
Ерітілген мұздың берілген температура режимі кезінде максималды саны 2.
1.9.4.Сынауды жүргізу
Тоңазытқыш камераға берілген температурада алдын-ала таразыланған мұзды тостаған орнатылады,
Сынауды түрлі көктайғаққа қарсы материалмен бірнеше жүргізу тостағандардың бір
Көктайғаққа қарсы материалмен мұздық еруінің максималды санын анықтау үшін
1.10.Тұздықұм қоспасында КҚМ құрамын анықтау
1.10.1.Әдіс маңызы
КҚМ-дың құрамын құрғақ қалдық бойынша анықтайды, ол ТҚҚ-нан сулы
1.10.4.Сынауды жүргізу
Төбешіктерді фарфорлы стакандарға құяды және 1:10 қатынасында ыстық дистилденген
2.2.pH-ты анықтау. 2.2.1.Әдіс маңызы
Металдардың коррозиялық үрдісін рН ортадан мәнді дәрежеге бағынады, ерітіндінің
Сутекті рН көрсеткіші ондық логарифм концентрациясының сутекті (Н+), қайта
pH = -lg[H+].
25 °С кезіндегі нейтралды ерітінділер концентрациясында сутегі ионындай, гидрооксид
Қышқылдық орта рН < 7, сілтілікті орта рН >
2.2.4.Сынауды өткізу
КҚМ ерітіндісінің белгілі концентрациясын таза, шайылған осы ерітінді цилиндрімен
Индикаторлы қағаз бояуының өзгеруі көбінесе осы арнайы кескіндердің жинақ
Сутекті көрсеткіштің әдістерімен болады, берілген құралдардың эксплуатациялануы бойынша қолданумен
2.3.Тығыздықты анықтау
2.3.1.Әдіс маңызы
Сұйық КҚМ тығыздығы ареометрмен анықталынады.
2.3.4. Сынауды жүргізу
Сұйық КҚМ таза, осы ерітіндімен шайылған цилиндр мен оған
2.4.Ортақ минерализациялауды (концентрацияны) анықтау
2.4.1.Әдіс маңызы
Сұйық КҚМ ортақ минеразлизациялауын буландыру әдісіндегі құрғақ қалдық бойынша
2.4.4.Сынауды жүргізу
Сұйық КҚМ бар бюксты құмды моншаға орналастырады және құрғақ
2.5.Кристалдану температурасын анықтау
Кристалдану температурасын анықтау берілген құжаттың 1.8. бөлімі бойынша тек
2.6.Еру қабілетін анықтау
Сұйық КҚМ еру қабілетін анықтау (табиғи концентрация, өндіруші зауыт
2.7. Көктайғаққа қарсы материалдың коррозионды активтілігін анықтау
2.7.1. Әдіс маңызы
Көктайғаққа қарсы материалдың металға агрессивті өлшемге әсері ГОСТ 9.905-82
Корриозды үрдістің жылдамдауы метал үлгісін ауада және кептіру шкафында
2.7.4.Сынауды жүргізу
Металды пластиналар коррозиялы ортаға (КҚМ ерітіндісі) 1 сағатқа жібереді.
2.8. Көктайғаққа қарсы материалдардың цементабетонға агрессивті әсерін анықтау
2.8.1. Әдіс маңызы
Сұйық КҚМ-дың агрессивтілігі бетон қабатының төбесінің мұзға әсері дәрежесімен
Сұйық КҚМ цементобетонға агрессивті әсерінің мөлшері ретінде үлгілердің жағдайды
Коррозиялық тұрақтылықтың критериі ретінде сыналатын үлгілердің салмақ жоғалтуының рұқсат
2.8.4.Сынауды жүргізу
Бақыланатын және негізгі үлгілерді (3 үлгі бойынша) эталонда (NaCl)
Келесіде камерадағы температураны 1±0,5 сағат ішінде минус 10 °С
2.9.Табиғи радионуклидтердің бөліктік эффективті активтілігін анықтау
2.9.1. ГОСТ 301108-94 сәйкес 1 дм3 есептік үлгі жабындысын
4.5. Сынау қорытындыларын өңдеу
Сынау қорытындыларының бірлігін қамтамасыз ету – бұл ғылыми-техникалық,
Бірлік сөзінің астарында – құралдар мен процестердің өзара байланысы
Сынау қорытындысының бірлігі бір типті өнімдерді қайта сынау қорытындысының
- Өнімді мемлекеттік сынау жүйесінің әдістемелік нұсқаулары мен
- Мемлекеттік өлшеу жүйелерінің стандарттары;
- Өнімді сынау әдістерінің мемлекеттік, салалық және
- Сынаудың және сынаудағы өлшеулерді жүргізудің
Сынау бірлігін қамтамасыз етудегі жетістікке жетудегі
Сыналатын өнімнің сапа көрсеткіштерінің шекті ауытқуын
Өндірілетін өнімнің біртектілігін және тұрақтылық
Сынау құралдарының және сынау қорытындысының дәлдік сипаттамасын
Сынауды жүргізудің ең үздік әдістерін таңдау;
Сынау әдісін аттестациялау;
Өнімді сынауды метрологиялық қамтамасыз ету;
Сынау ұйымдары мен орталықтарын аттестациялау;
Өнім сапасын метрологиялық қамтамасыз ету және
Өнім сапасының параметрлері мен шекті ауытқуы осы
Аттестациялау әдісі өнімді сынаудағы талап етілген дәлдіктегі
1.4.Дәндік құрамын анықтау.
1.4.4.Нәтижелерін өңдеу.
Кесілу нәтижелер бойынша есептеледі:
әр електе жеке қалдықтар пайызбен формула бойынша анықталады:
мұнда mі - берілген електе қалдық салмағы, г;
m- кес төбелер салмағы, г.
Сынау нәтижелеріне орташа арифметикалық екі параллельді мәнде қабылдайды, рұқсат
Әдіс таразыланатын КҚМ сынамасы кептіруде және кептіру кезінде жоғалту
1.6.3. Нәтжелерді өңдеу.
Пайыздағы (Х 2) заттардың суда ерімейтін массалық үлесін кепкен
Х2= ,
мұнда m – төбе салмағы, г;
m1 – сүзгілі бюкс салмағы және суда ерімейтін қалдықпен,
m2 – сүзгілі бюкс салмағы қалдықсыз, г;
х1 – анықталған ылғалдылықтың массалық үлесі.
Біткен нәтиже анадизі үшін екі параллельді анықтаманың орташа арифметикасын
1.7.5.Нәтижелерді өңдеу
Себілетін тығыздықты (рН) г/см3-та мына формула бойынша есептеледі:
мұнда m- өдшеиді қуыссыз сосуд салмағы, г;
m1 – көктайғаққа қарсы материалмен өлшемді сосуд салмағы, г;
V- өлшемді ыдыс көлемі, см3 ;
Көктайғаққа қарсы материалдың себілетін тығыздығы екі сынау нәтижелерінің орташа
1.8.5.Нәтижелерді өңдеу
Анықталған концентрация ерітіндісінің кристалдану температурасы үшін екі ең кіші
1.9.5.Нәтижелерді өңдеу
КҚМ-ның еру қабілетін және еріген мұздың санын М(г) көктайғаққа
Мұнда m1 – көктайғаққа қарсы материалдың өңдеуіне дейін тостағанның
m2 – ерімеген мұздың қалыңдығы мен КҚМ-ның сынаудан кейінгі
m3 – көктайғаққа қарсы материалдың қолданылатын саны, г.
1.10.5.Нәтижелерді өңдеу
ТҚҚ-дағы КҚМ құрамы үш этапта есептеп шығарады: құрғақ қалдықтың
мұнда т2 – құрғақ қалдықпен бюкс салмағы, г;
т0 – бюкс салмағы, г;
т1 – сұйықтықпен бюкс салмағы, г.
Құрғақ қалдық бойынша граммда КҚМ-ның барлық сулы сығу санын
,
мұнда М1 – сулы сығу салмағы, г;
Mсо – құрғақ қалдық массалық үлесі, %.
ТҚҚ-дағы КҚМ құрамын пайыз арқылы мына формуламен анықтайды:
,
где МКҚМ – КҚМ салмағы, г;
РТҚҚ – ТҚҚ жабындының салмағы, г.
Сынау нәтижесі ретінде екі параллельді анықтауыштың орташа арифметикалық мәні
2.2.5.Нәтижелерді өңдеу
Екі параллельді сынаудан рН мәнді орнатады.
2.3.5.Нәтижелерді өңдеу
Сұық КҚМ тығыздығын екі параллельді сынаудан ареометрдің орташа көрсеткіші
2.4.5.Нәтижелерді өңдеу
Құрғақ қалдықтың массалық үлесін (Mққ) пайызбен мына формула бойынша
мұнда т1- құрғақ қалдықпен бюкс салмағы, г;
т - бюкс салмағы, г;
т0 –сұйық КҚМ зерттеу салмағы.
2.7.5.Нәтижелерді өңдеу
Коррозияның негізгі сандық көрсеткіші ретінде үлгінің аудан бірлігіне салмақты
, г/м2·сағ,
мұнда (m - үлгі салмағының жоғалуы, г;
S - үлгі төбесінің ауданы, м2;
t –сынаудың жалғасуы, сағ
2.8.5.Нәтижелерді өңдеу. Сынаудан кейін үлгілердің визуалды жағдайын бағалайды: жарылу,
Ауада және суда таразылау нәтижелері бойынша үлгілердің көлемін (V)
, см3
мұнда то - үлгі салмағы, сыналатын 5%-ды ерітіндіде 48
тв - үлгі салмағы, сыналатын 5%-ды ерітіндіде 48 сағат
(в - судың тығыздығы, 1 г/см3 тең деп алынады.
Үлгі салмағының жоғалуын анықтау жылдамтатылған сынау
, г,
мұнда тп – үлгі салмағы, қату еру «П» циклдерінен
( Үлгі салмағының бөліктік өзгеруін анықтау , оның
.
( Негізгі және бақыланатын сынау үшін циклдер санына байланысты
( Негізгі және бақыланатын үлгілер үшін (mуд = 0,07
( Сыналатын реагенттің агрессивтілігінің бөліктік коэффициентін анықтау:
,
мұнда М1 - бақыланатын үлгілер үшін қату еруге сынау
Қорытынды
Менің бұл курстық жұмыстағы тақырыбым «Көктайғаққа қарсы материалдардың сынау
Бұл курстық жұмыста көктайғаққа қарсы материалды сынау әдістемесін қарастырдым.
Қорыта келетін болсам, өзімнің тақырыбым бойынша барлық мәселелерді және
Курстық жұмыс маған оқу процесінде жинақталған теориялық білімімді
Сондай – ақ бұл курстық жұмыс алынған теориялық
Жұмысты орындау барысында негізгі әдебиеттерді қолдандым. Курстық жұмысым
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Малиновский В.Д., Бегларян В.Х., Дубидкиий Л.Г. Испытание аппаратуры и
Глудкин О.П. Методы и устройства испытаний РЭС и
«Автокөлікті жолдар және көшелер. Жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Құрылыс жұмыстары үшін құм. Сынау әдістері. ГОСТ 8735-88 бойынша;
Көктайғаққа қарсы материалдарға талаптар. ОДН 218.2.027-2003;
Көрсеткіштер атауы Норма
Қатты Сұйық
1 2 3
Органолептикалық:
1. Сыртқы түрі Гранулдар,
кристалдар
(чешуя рұқсат етілмейді) Механикалық таразылау мен
2. Түсі Ақтан ашық сұрға және ашық қоңырға дейін
мөлдір
(әлсіз сары немесе көк бояумен рұқсат етіледі)
3. Иісі Жоқ Жоқ
Көрсеткіштер атауы Норма
Наименование показателей Қатты Сұйық
1 2 3
- 10 мм жоғары Рұқсат етілмейді -
- 5 мм - 10 мм жоғ., көп емес
- 1 мм - 5 мм жоғ., көп емес
- 1 мм және аз , көп емес 15
5. Еритін тұздардың массалық үлесі, % (концентрация), шектегі 93
6. Кристалдану температурасы, °С,
көп емес -10 -10
7. Ылғалдылық (кез келген), % более 5 -
8. Суда ерімейтін заттардың массалық үлесі, %, көп емес
9. Сутекті көрсеткіш, бірл. (рН) 5-10 5-10
10. Тығыздық, г/см 0,8-1,15 1,1-1,3
11. Динамикалық байланыс,
сантипуаз, (кг·с)/м , көп емес 4 5
Технологиялық:
12. Еру қабілеттілігі, г/г, аз емес 5 2
13. Гигроскоптикалық, %/тәулік 50 көп емес -
14. Жатулық Рұқсат етілмейді -
Экологиялық:
15. Табиғи радионуклидтердің бөліктік эффективтілік активтілігі, Бк/кг, көп емес:
16.Металға корриозды активтілік (Ст3), мг/см ·сут., көп емес 0,8
17. Агрессивтілік көрсеткіші
цементобетона, %, не более 0,5 0,5
Реагент түрі Өзг.
Бірл.
Б Бірл.
Ауа темпретарусы кезінде реагент шығыны, С
Вид реагента Ед.
изм. 0 -4 дейін -4 -8 дейін -8
Қатты 2
/г/м 20-30 30-50 50-60 60-70 70-80
Нақтыланған сынамалар
Біріктірілген сынамалар
Квартталу
Кварттау
Сапаны бағалауда келіспеушіліктің пайда болған жағдайында сынама
Зертханаға сынама
Гранулометрикалық құрамын анықтау
Аналитикалық сынама
сынауға
Орташа сынама
НАСОСТЫҚ – КОМПРЕССОРЛЫҚ ҚҰБЫРЛАР. НКҚ ЖӨНДЕУ (НКҚЖ) БАСҚАРМАСЫ
Сертификаттау мақсатында сынауларды өткізу
АҚ «ҰССО» сынау лабораториясында өнімнің сапасын талдау
Мемелекеттік сорт сынау әдістері мен түрлері
Жүйелік талдау, стандарттау объектілерін болжамдау және оптимизациялау
Селекциялық ауыспалы егістер
“ҰССО” жағдайында құрлыс материялдарының сапасын талдау
Керамиқалық кірпіштерді сынау
Химиялық КҚМ талаптары
Астық дақылдарының тұқым шаруашылығы