ЖОСПАР
ЖОСПАР
Кіріспе 2
І Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі мен
II Қазақтың алғашқы жүйелі философиясы -
III Шәкәрім – философ 10
Қорытынды 16
Әдебиеттер тізімі 17
Кіріспе
Шәкәрім – қазақ әдебиетінің класигі, ұлы
ХХ ғасырдағы қазақ ойшылары түрлі философиялық
І Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі мен
Шәкәрім Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданында
Шәкәрім 1905-1906 жылдары хажыға сапар жасап
Шәкәрім-пәлсапалық өлең-поэмаларымен елге танымал болды. Ол
Шәкәрім – қазақ әдебиетінің класигі, ұлы
Шәкәрімнің қайталанбас өзіндік ақындық тұлғасын танытатын
Кел, жастар, біз бір түрлі жол
Арам, айла, зорлықсыз мал табалық.
Өшпес өмір, таусылмас мал берерлік
Бір білімді данышпан жан табалық.
Ал, енді олай болса, кімді алалық,
Қазақта қай жақсы бар, көз саларлық.
Шын іздесек – табармыз шыны ғылым!
Жалыналық Абайға, жүр, баралық.
Шәкәрім жастардың өмірлік мақсаты тұралы айта
Шәкәрім өзіне Абайдың шыншыл сөздері қатты
Шәкәрімнің лирикалық шығармаларының басты бір ерекшелігі
Тарих, философия, дінтану, психология, шығыстану, түріктану
Қазақ халқы-рухани зор байлықтың мұрагері. Ол
Қазіргі Қазақстан территориясында жүргізілген археологиялық қазбалар
Әлемдік озық мәдениеттің шоқ жұлдыздары: Шоқан,
Халқымыздың мыңдаған жылдар бойы тірнектеп жинаған
Басқасын былай қойғанда, көшпенділер тіршілігіне байланысты
ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ
1905-1906 жылдары Меккеге сапар жасап оралды,
II Қазақтың алғашқы жүйелі философиясы -
Қазақ халқының қарапайым ой-пікірлерінен алғаш философиялық
Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылығының негізгі тақырыбы мораль
Абай сияқты Шәкәрім де қазақ елін
Қазақ мәдениетінде бұрыннан келе жатқан идея
Еңбекпенен, өрнекпенен Өнер ойға тоқылса,
Жайнар көңіл, қайнар өмір Ар ілімі
Яғни, басты мәселе — ар ілімі,
Шәкәрімнің ұжданы біз жоғарыда айтқан, ежелгі
«Үш анық деген не?»:
заттық дүниені ғылыми жолмен тану.
Діни ұғымдар, ғажап жағдайларға сену (магентизм,
Ұждан, былайша айтқанда ынсап, әділет, мейірім
моральдық мәселелерін арнайы қозғайды. Ұжданды орысша
Бірінші аныққа, дүние өздігінен жаралады деген
Екінші анық магнетизм, спиритизм (о дүниеге,
1. Магнетизм - оның пікірінше бір
2. Спиритизм - Рухты материяға қарсы
3. Телепатия, оның пікірінше, алыста жүрген
Үшінші анық – ұждан. «Абайдағы -
Инстинкт - сезімдік жан,
Сана (сознание) - аңғарымпаз жан,
Ой (мысль) - ойлайтын жан,
Ақыл (ум) - ақылды жан.
Жанның әртүрлі қасиеттері, әртүрлі бөлінуі дене
Ол жанды өсімдіктерде, жануарларда, адамдарда
Ұжданның негізі - әділдік ұғымы, оның
Ұжданың келесі ұғымы - мейірім. Бұл
Ұждан - ынсап. Көшпелі өмір
Шәкәрім Пушкиннің «Дубровский», «Метель», Шығыс әдебиетінен
III Шәкәрім – философ
Шәкәрім қазақ поэмасында философиялық лириканың бұрын
«Ақыл деген өлшеусіз бір жарық нұр»
Дүниетанымның, ғылымның да негізгі тірегі
Шәкәрім ойлау, ойлану деген ұғымға үлкен
Шәкәрімнің дүниенің, жаратылыстың қозғаушы күші, адам
Ақынның діншілдігі, жаратушы Аллаға сенімі оның
Тәңіріні іздеу, жаратқан Аллаға сену -
Ақынның ойшылдығың оның дүние-болмыстың терең сырларын
«Тау бойындағы ой» деген өлеңінде дөңгеленген
Шыққаным Шыңғыстағы бір биік тау,
Жақсы екен тауға шығып тағдыр сынау!
Қайырлы түн болсын деп үнсіз айтып,
Күн кеткен соң, түн келді қараңғылау!
«Ей, жастар, қалай дейсің бұл дүние?»
Ей, жастар, қалай дейсің бұл дүние?
Мұны бүйтіп жаратқан қандай нәрсе?
Білімсіз мақсұтсыздан шыққан болса,
Мақсұт, білім, ой шықты мұнан неге?
Шәкәрімнің философиялық өлеңдері ой тереңдігі, пікір
Адамдардың қоғамдық өмірдегі қарым-қатынасын, жеке адамның
Өмірдің өкініші аз болмайтынын айта отырып,
«Боларға ұмтыл, болмасқа қанағат қыл»,- дей
Қазақ қоғамындағы, жағдайды, әлеуметтік ортаны, әр
Ақын елді өнер-білім мен ғылымға жұмылдыруға
Өнер – білім, ғылым үйрену мәселесін
Адамдық борышың
Халқыңа еңбек қыл,
Ақ жолдан айнымай,
Ар сақта, оны біл.
деген сөздері Шәкәрімнің жоғарыда келтірген
Ұзақ жылдар барлық қүш-қайратын жұмсап, білім
Шәкәрімнің асқан ақындық шеберлігі оның өлең
Өлең сөздің қадыр-қасиетін, қоғам өміріндегі маңызын
Шәкәрімнің адамгершілік идеялары, арман-мұраттары алуан түрлі
«Еңлік-Кебек» - қазақ елінің қоғамдық өмірін,
Поэма тұңғыш рет 1912 жылы Семейде
Кейбір адам, жер-су аттары ғана өзгеріске
Өмір шындығына өзінше айландыру мақсатында тыңнан
Шәкәрім шығыс, орыс классиктерінің шығармаларын қазақша
Шәкәрімнің қарасөз түріндегі шығармаларына келсек, ол
Шәкәрім Абайдың ақындық дәстүрлерін қоғамдық өмірдің
Шәкәрімнің атын атауға тыйым салынып, шығармалары
Қазіргі кезде бүгінге жазылған, жарияланған мақалдар
Ұлы ақынның туғанына 150 жыл толуына
Ал, Шәкәрімнің ақындық әлемін зерттегенде поэтика,
Ал Шәкәрім мұрасын насихаттау жағынан келсек,
Шәкәрім дүниеден өтті. Зұлымның, сұмның
Қанша тіршілік-тірлігіміз күйреп, қанша сән-салтанатымыз қирап,
Шәкәрім шығармаларын бүгінгі күннің биігінен қарап
Қорытынды
Шәкәрім Құдайбердиев өмірін жастарға үлгі-өнеге етіп,
Шәкәрімнің ақындық, аудармашылық еңбектері мен тарих
Әдебиеттер тізімі
Базарбаев М. Шәкәрім ақын //
Байғалиев Б. Шәкәрім
Мағауин м. Ақын, тарихшы, философ: Ш.Құдайбердиев
Мырзахметов М. Ынсап, әділет, мейірім немесе
Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931). Педагогикалық көзқарастары,
Қазақстан кәсіпорындарындағы бизнес-жоспарлаудың мәселелері
Кәсіпкерлік қызметті жоспарлау. Кәсіпкерлік қызметті жоспарлаудың мәні
Қазақстан кәсіпорындарындағы бизнес-жоспарлау мәселелері
Жоспарлаудың мазмұны, мақсаттары мен міндеттері. Ұйымның жұмысын стратегиялық жоспарлау
Бизнес-жоспардың теориялық және практикалық аспектілері
Кәсіпорын мінездемесі
Бизнес жоспарды жақсарту жолдары
Бизнес - жоспарды уйымдастыру
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ТӨЛЕНЕТІН ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ СЫЙАҚЫЛАР
Бизнес-жоспарлардың мазмұны