Тінтудің міндеттері
М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ........................................................................................................................4
1. ТІНТУДІҢ ТҮСІНІГІ МЕН МІНДЕТТЕРІ
1.1 Тінтудің түсінігі және оны жүргізудің процессуалдық мәселелері………..... 6
1.2 Тінтудің міндеттері.............................................................................................12
1.3 Тінтуді жүргізу туралы шешім қабылдау және оның қатысушылары……...17
2. ҮЙ-ЖАЙҒА ТІНТУ ЖҮРГІЗУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 Үй-жайға тінту жүргізудің дайындық сатысы..................................................22
2.2 Үй-жайға тінту жүргізудің психологиялық негіздері......................................26
2.3 Үй-жайға тінту жүргізудің тактикалық тәсілдері.............................................30
2.4 Тактикалық тәсілдер бағытталған объектілер және оны қолданудың субъектілері
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................55
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...............................................................59
КІРІСПЕ
Тақырыптағы өзекті мәселесі қылмыстылықпен табысты күрес жүргізумен байланысты бағыттардың
Тақырыпты зерттеудегі мақсаты әдетте, қылмыскерлер жасаған әрекеттерін, қылмыстық жолмен
Тақырыпты зерттеудегі міндеті жоғарыда аталғандармен байланысты, біз «тінтудің процессуалдық
Жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды және қолданылған әдебиеттер тізімінен
1. ТІНТУДІҢ ТҮСІНІГІ МЕН МІНДЕТТЕРІ
ТІНТУДІҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ОНЫ ЖҮРГІЗУДІҢ ПРОЦЕССУАЛДЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Қылмыскерлер жасаған қылмыстарының іздерін жасыруға әртүрлі әрекеттер жасап, қылмыстың
Кейініректе кейбір авторлар тінтуді «жедел- тергеу» немесе «тергеу-жедел» іс-шарасы
Тергеу іс жүргізу нормаларымен бекітілген формалары, тәртіптер мен жағдайларда
Тінту- тергеудің тактикалық әдісі болып табылады деген оймен де
Анықтамада тергеу әрекетінің мазмұны көрсетілуі керек. Оның мазмұны мынада-
Бірақ, аталған белгі толық көлемде тінтуді сипаттамайды, себебі қажетті
Жоғарыда аталған түсініктер мен анықтамаларды қоса отырып 1961 жылы
Осылайша, тінту ҚР ҚІЖК 230 бабымен көзделетін тергеу әрекеті
Сонымен қатар Н.Г.Шуруханов тінтуге келесідей анықтама береді. Тінту -
Бірақ, көп уақытта жекелеген ізделіп жатқан заттарды беру одан
Тінту мен оқиға болған жерді қараудың айырмашылығы, ең алдымен,
Сонымен қатар, кейбір жағдайларда тұлғалардың мүлкі қамауға алынады. Бұл
Егер тінтуді тергеушінің өзі жүргізбейтін болса, онда бұл тергеу
Қалыптасқан тергеу тәжірибесіне анализ жасай отыра, күттірмейтін жағдайлардың үлгілі
Қылмысты жасаған немесе жаңа ғана жасаған тұлға қылмыс орнында
Тінту жүргізудің қажеттілігі оқиға болған жерді немесе өзге де
тергеу әрекетін тоқтатпай-ақ полиция қызметкерлеріне немесе өзге тергеушіге тінтуді
Тінтуді жүзеге асыру жеке тұлғалармен қолданатын тұрғын- үй немесе
Өткізілген жедел іздестіру шараларының нәтижесінде кез- келген уақытта жасырынуы,
Жедел тінту әрекетін жүргізудің қажеттілігі тергеушінің мекен-жайынан елеулі қашықтықта
Санкциясыз тінту жүргізілгені туралы прокурорға хабарланған уақытта оның жүргізілуіне
Тінтілетін тұлғаға тінту өндірісі жөніндегі қаулы көрсетілгеннен кейін және
Сонымен қатар, алынатын заттар мен құжаттар тінтілетін тұлғаға немесе
Тергеуші және тінтуге қатысқан өзге де тұлғалар тінтілетін тұлғаның
Сонымен осы бөлімді қорытындылай келгенде тінту дегеніміз іске маңызы
ТІНТУДІҢ МІНДЕТТЕРІ
Жалпы тінту жүргізу нұсқауының мақсаты (іске қажет заттар тауып
жаңа дәлелдемелер алу;
бар дәлелдемелерді тексеру;
іздестурі болжамдарын тексеру;
жағдай орнату: қылмыс жасауға профилактикалық мәні бар шаралар қолдану.
Бірақ осымен тергеу міндеті аяқталмайды. әдетте тергеу органдары қылмыскерді
Тергеу әрекеті ретінде тінту жүргізу дәлелдемелерді табу құралы болып
Қылмыстық әрекеттің орналастырылған объектілері болып озбырлыққа бағытталған құралдар:
Сонымен, заттық дәлелдемелер ретіндегі алып қоюға жататын құжаттарды көрсете
Адамды табу үшін тінту жүргізу мүмкін егерде оны белгілі
а) конфискация және залалдың орнын толтыру бағалы мәліметтер;
б) мүлікті ұрлаған кісіні көрсететін, тұтқынға алуға және оның
в) ашық жерлерде сақталған, ізделіп отырған мүліктің бар болуы
г) тінтілген адамда осындай мүліктердің болуын көрсететін мәліметтер.
Тінту кез келген мүлікті табуға бағытталады. Ол мүліктер қылмыскерлік
23.03.2009 жылы сағ. 08-ден 09 сағат аралығында белгісіз тұлғалар
1. Мейрамова Майра Қапанқызы, мекен-жайы: Қарағанды қаласы, Новая көшесі,
2. Сәкенова Әлия Еңбекқызы, мекен-жайы: Қарағанды қаласы, Абай көшесі,
криминалист-эксперт Қапалов Б.Б. және пәтердің иесі Маратова Б.А. қатысуымен
Тінту жүргізудің алдында тергеуші 2005 ж 21 қаңтарда қабылданған
Маратов ЕА-ның бөлмесінде орналасқан сандықтың ішінде, -NokiaN96 ұялы телефоны;
Осы бөлмеде орналасқан төсек астында –“Sony” бейнекамерасына, сәйкес техникалық
Пәтердің өзге бөлмелерінде, сонымен қатар бұл пәтерге қатысты құрылыстар
Тінту барысында мына заттар алынды:
Nokia N96 ұялы телефоны-1 дана;
“Sony” бейне камерасы (сәйкес құжатымен)- 1 дана.
Барлық алынған заттар қапталып, №5 мөрімен басылып, куәгерлердің қолдарымен
Тінту кезінде қолжазбаларды, басқа да түсіндіру қағаздарын табудың маңызы
Тінту жүргізу кезінде негативтік жағдайларға да көңіл аудару қажет
әдеттегі сұраныстан асып түскен заттардың саны;
тінтілушінің жеке басының қасиеттеріне табылған заттардың сәйкес келмеуі;
табылған заттардың әдеттен тыс сақталуы (құпиялы жерде, басқа зат
бөлек заттардың әдеттен өзгеше қасиеты, олардың белгісіз мақсаты;
қараудағы заттар жөнінде тінтілуші берген түсініктердің күмән туғызуы (қасиеттері,
мүдделі тұлғалардың затты тығуға немесе жоюға әрекет жасауы, тергеуші
Тінту барысында қолданылатын ғылыми техникалық құралдар:
металл заттар мен қорытпаларды табу үшін пайдаланылатын магниттік іздегіш
іздеудегі объектілер дірілі мен шуын айқындау үшін қолданылатын акустикалық
жарылғыш, наркотик заттарды, адамдарды табу үшін қолданылатын газды анализаторлар;
температурасы қоршаған ортадан бөлек болатын объектілерді (адам, жануар) табу
қабырға, заттарды зерттеу үшін қолданылатын рентген құрылғылары;
көрінбейтін жасырын бөгеттерді іздеу үшін пайдаланылатын телевизиондық құрылғылар;
ультрадыбыстық дефектоскоптар, бос жерлерді анықтаушылар, радиотолқындық аспаптар және басқалар.
1.3 ТІНТУДІ ЖҮРГІЗУ ТУРАЛЫ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАТЫСУШЫЛАРЫ
Тінтуді өткізу тәртібін және оны жүргізуді реттей келе қылмыстық
Тінтудің қажеттілігі аса жан-жақты істелген қылмыстарды ашу барысында қажет
Дәлелдеуге жататын заттарды әр түрлі жолмен дәлелдеу керек. Егер
Тінтудің негізі туралы сөз қозғар болсақ, алдымен оның дәлелді
Дәлелді мәлімет- тінту жүргізудің негізі болып табылады. Оның қайнар
Тергеу әрекетін жүргізетін тұлға немесе тергеушінің қалауы бойынша тінту
Тінтуге прокурор және ІІМ және ҰҚК тергеу органдарының басшылары
Тінту кезінде тінту жүргізілетін тұлғаның өзі немесе кәмелеттік жасқа
Тергеуші өзінің барлық әрекеттері кезінде тінту жүргізілетін тұлғаларға,
2. ҮЙ-ЖАЙҒА ТІНТУ ЖҮРГІЗУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 ҮЙ-ЖАЙҒА ТІНТУ ЖҮРГІЗУДІҢ ДАЙЫНДЫҚ САТЫСЫ
Тінтудің сәтті өтуі көбінесе оның дайындық сатысына байланысты. Тінтуге
тінтудің міндеті мен мақсаты;
іздеудегі объектілер туралы мәліметтерді анықтау;
тінту жүргізу жоспарланған тұлғаның жеке басымен танысу;
тінту жүргізілуі жоспарланған аумақпен танысу;
тінту жүргізу уақытын таңдау;
тінту жүргізетін адамдар тобын анықтау және оларға нұсқама беру;
жедел-тергеу тобын қажетті ғылыми-техникалық құралмен және көлікпен қамтамасыз ету.
Тінту өз мақсатына нақты жету үшін ізделіп отырған зат
Тінтуге дайындалудың басты элементі болып тінту жүргізілетін азаматтардың жеке
а) тегі, аты, әкесінің аты, жасы, шұғылданатын ісі, арнайы
б) өмір сүру тәсілі, тәртібі (ішімдікке, нашақорлыққа, құмар ойындарына
в) уй-ішімен, көршілерімен, қызметтестерімен ара қатынасы;
г) ерекше қылықтары;
д) үйіне, жұмысқа келу уақыты;
е) таныстармен байланыстары (оның ішінде қыомыс әлемімен);
ж) бұрынғы соттылықтары;
з) қаруының бар-жоқтығы;
и) қарсылық көрсете алу мүмкіндігі және тағы басқалары.
Тінту жүргізу көзделіп отырған тұлғаны танып білу кезінде тергеу
а) үй-жай орналасқан орын (нақты мекен-жайы, орналасуы және оған
б) үй-жай сипаттамасы (қабат саны, шығатын есіктер, терезелер, бөлмелердің
в) үй-жайда тұрақты жұмыс істейті немесе тұратын адамдар құрамы
г) телефондардың орналасқан жері, күзет дыбысының ерекшелігі;
д) жиhаздары;
е) өндріс уақыты мен істелген жұмыс көлемі (кейдк қылмыскерлер
ж) иттері бар ма екендігі;
з) олармен қоса қос есіктер мен есіктегі сыртты көосететін
и) тоқпен істейтін қоңыраулармен және тағы басқа сырттан келгенді
Қажетті мәліметтерді куәлардың жауаптарынан, анықтау органдары және жедел іздестіру
Ашық жерді тінтуге дайындалғанда тергеуші немесе анықтаушы жасырын түрде
а) тінту кезеңін, тінту жүргізілетін уақытын;
б) тергеу амалына ыңғайлы тәулік уақытын;
в) ұзақтығын анықтау керек.
Нақты мақсатты тінту жүргізілетін тергеу амалдары кезінде, қылмыстың сипаты,
Тінту жүргізуге дайындық сатысында оның қатысушыларын нақты анықтау керек.
ғылыми-техникалық құралдарды қолдануға, дәлірек айтсақ іздеу құралдарын (рентген құрылғысы,
арнайы анықтауды талап ететін тапсырмаларды орындауға, мысалы, пеш құбырларында,
заттың мәнін анықтауға көмектеседі;
ізделген заттың тығылған жерін анықтауға көмектеседі;
қауіпсіздік ережелерін анықтау бойынша кеңес алуда, мысалы, тінту жүргізілген
Тінтуге дайындық барысында тінтудің тиімді амал-әдістерін таңдау, тінтілген аумақтың
Ережеде тінту жүргізілетін адамның құқықтары мен міндеттері түсіндіріледі, онымен
Тінтуге дайындық кезінде тергеу- жедел іздестіру тобын техника құралдарымен
Тінтуге дайындалу барысында тінту жүргізілетін жерде жарық бар ма,
Жерге көмілген өлікті іздеудің қандай қиын екені белгілі, бірақ
Тінтуге дайындалу кезінде жедел- тергеу тобы жетекшісі мен қатысушылары
Жоғарыда көрсетілген ақпараттар мен тергеу барысында жиналып, белгілі болған
тінту жүргізудің жалпы техникалық ережесін есептей келе, алдағы жұмыс
тінту жүргізетін жерді күзету мен бар іздерді сақтау туралы
прокуратура және полиция органдарымен байланыс қалай жүретіні туралы қосымша
тінтуге қатысушылардың барлықтары өз орындарында ма және тағы кімді
тінтуге қатысушылардың әрқайсысына нақты тапсырмаларды беруді шешеді.
2.2 ҮЙ- ЖАЙҒА ТІНТУ ЖҮРГІЗУДІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Тінту тергеу әрекетінің психиологиялық негізі толық құрастырылған түріне жатады.
сол немесе басқа объектінің жасыру негізін құрайтын психологиялық заңдылықты
осы тергеу әрекетін ұтымды кәсіпшелекке бағытталған, тактикалық әдістерді ұйымдастыру.
Тінту кезінде алынатын құралдарды, тығып қойған адамның бет-әлпетінің әрекеті
а) жасыру жерін таңдау;
б) жасырғанды маскалау;
өткен тінту әрекетіне немесе келесі тінту әрекетіне мінез таңдау.
Жасыру орнын таңдау бойынша міндеттері өте қиындау болып келеді,
Жасыру үшін орын таңдап алғаннан кейін, тыққан тұлға ол
Тінтілген адамның маскалау мінезінің екі түрі болады: пассивті және
Маскалаудың бір үлкен түрі тергеуші өзі бассыздықпен және бассыздық
Рефлекстік басқарубұл басқа адамның ойлауын имитациялау немесе әр түрлі
Рефлекстік ойлаудың қиындығы, ол жасырушы өзінің қарсыласын білмей және
Іздеу кезінде тергеуші рефлексивтік ойлауын шығару керек. Жасырушының болатын
Тінтудің табысты кепілі ол негізгі екі кезеңді қамитды- ақпараттық
Ғимаратқа қатысты ақпарат оның орналасуы, ерекшелігі, оның маңайы, шығатын
Тінтуге қатысы бр жеке тұлға жөнінде ақпарат әрине бұл
Ең біріншіден, рефлексивті ойлаудың негізін құраушы ізделіп жатқан объект
В.Е.Коновалованың көзқарасы бойынша рефлексивті басқару жинақталған ақпаратты бақылауды ұсынатын
2.3 ҮЙ-ЖАЙҒА ТІНТУ ЖҮРГІЗУДІҢ ТАКТИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕРІ
Тінту тактикасының мәні- тергеудің өңделген криминалдық тәсілін дұрыс қолдану,
Алдын-алу кезеңі тінту орнына тергеу-оперативті топтың келуін қамтиды. Тінтіліп
Шолу кезеңі- ғимаратты тексеру немесе участокты тінтуге қатысы бар
Бөлшекті кезең- объектіні іздеу, яғни тергеуге қатысты, сонымен қатар
Қорытынды кезең немесе тергеу нәтижесін белгілеу кезеңі- бұл тергеу
Тергеудің тактикалық тәсілдерін жеке- жеке А.Р.Ратинов былай бөлген:
Жүйелік және ішінара тексеру. Бірінші тергеуші кезек бойынша объектіні
Жеке немесе топтық іздеу. Мұның мәнісі көрсетілген тәсіл бойынша
Біріккен немесе бөлінген ізденіс. Бірінші жағдайда тергеуші, мысалы, тексеріс
Тепе-тең немесе қарама-қарсы тексеріс. Бірінші тәсіл бойынша тінту жүргізу
Кілең және бөлшектеп іздеу. Жалпы тінту кезінде кілең іздеу
Тексерілетін объектілердің тұтастығын бұзбай немесе бұзып тінту жүргізу. Соңғы
Біртекті заттарды салыстыру. Бұл кезде салыстырылып жатқан объектілердің арасындағы
Микротінту. Оның мәнісі оптикалық құралдар (әр түрлі лупалар) арқылы
И.М Лузгин көрсеткендей, тергеушіге ізделінетін заттардың жасырылған жері белгілі
Егер қаулыда көрсетілген заттар мен құжаттар ерікті түрде берілсе,
Тергеуші барлық мекен-жайларды қарап шығып жалпы жағдаймен танысады. Сонымен
В.И.Комисаровтың көрсетуі бойынша тінтіліп жатқан тұлғаның тергеу әрекетіне қатысушыларға
Қара жерді бізбен тесу (су құдығына таяу қазылған
Үй-жайда тінту жүргізудің кезектілік тәртібі ерекше болып келеді және
Егер бөлмеде орналасқан пеште от жанып жатса, оның ішінде
Тінту барысында тергеушінің назарына көптеген объектілер түсетіні белгілі. Ал
Үй-жайда әр түрлі объектілерді тығу кезіндегі қылмыскердің әдістері туралы
Кейбір қылмыскерлер болжауға негізделген әдісті қолданады, яғни тергеуші объектіні
Тергеу жүргізуге дайындықта жан-ұяда ауыр науқас пен емізілетін балалар
Тергеушінің назарын іздеуден аудару үшін, тінту жүргізіліп жатқан тұлғалар
Сонымен қатар,оқиға болған жерде табылған заттардың өзге бөліктерін және
Тінту жүргізіліп жатқан тұлғаға өз әрекетімен сандық, жиһаз жәшіктерін
Кейбір жағдайда қылмыскерлер мәйітті өртеу арқылы жояды. өлтірілген адамды
Кейде тінту ісіне қатысы жоқ жатақханалардың мекен-жайы бойынша жүргізу
Жаңа тұрғындар келгенге дейін үй-жай орналасқан заттарға қатысты ғана
Егер тінту барысында тергеушіге қарсылық көрсетілсе, ізделінген объектілерді жою
Хаттаманың қорытынды бөлімінде қандай заттардың алынып қойылғандығы және қандай
Кейбір объектілерді, мысалы құпия заттың құрылымын белгілеу үшін, оған
2.4 ТАКТИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕР БАҒЫТТАЛҒАН ОБЪЕКТІЛЕР ЖӘНЕ ОНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
Қылмыс ізін, өзге материалды объектілерді анықтау, сондай-ақ іс үшін
Тергеулік қарау қылмыстық іс үшін маңызы бар объектілерді, олардың
«Тергеулік қарау-өз алдынажеке тергеу әрекеті. Басқа тергеу әрекеттерімен, мысалға
Қарау тергеу әрекеті ретінде тергеушіні тергелініп жатқан оқиға туралы
Осылайша, тергеулік қарау- бұл тергеушімен немесе анықтаушымен қылмыс іздері
Тергеулік қараудың мақсаты:
тергелінетін оқиғаның мән-жайын, сипатын анықтау үшін ортамен тікелей танысу;
қылмыс іздері мен заттай дәлелдемелерді табу, бекіту, алу және
қылмыскерді іздестіруді ұйымдастыру үшін ақпараттарды жинау.
Тергеулік қараудың түрлерін жіктейтін болса, оларды келесідей бөлуге
болады:
Қарау объектілері бойынша:
оқиға жерін қарау;
табылған жерінде мәйітті сырттай қарау;
заттай дәлелдемелер болуы мүмкін нәрселерді қарау;
- заттай дәлелдеме болуы мүмкін құжаттарды
жануарларды және олардың өліктерін қарау;
оқиға жері емес жергілікті жерлер мен орын-жайларды қарау;
қылмыс іздерін немесе ерекше белгілерін анықтау үшін куәландыру (адамның
Кезектігі бойынша:
бастапқы;
қайтадан, бұрын жүргізілетін тергеулік қарау қайта жүргізілмесе.
Көлемі бойынша:
негізгі;
қосымша, алдыңғы тергеулік қараудың қаралмаған жерлерін қарайтын болса.
Оқиға болған жерді қарау – оқиға болған жерді, қылмыс
- қылмыс осы жерден алынған қарумен жасалды.
-қылмыс осы жерде тұрған обьектілердің біреуіне бағытталған.
-заттарда қылмыскер әрекеттерінен іздер қалған немесе осы жерде
- қылмыс осы ортада жасалған, бірақ жасалған қылмысқа
Оқиға болған жерді қараудың жалпы міндеті осындай өзара байланыстың
Бұл жалпы міндет бірнеше жеке міндеттерге бөлінеді. Оқиға болған
Көрсетілген оқиға болған жердің міндеттерінің әрқайсысын шешу үшін тергеуші
Қарау объектілері. Оқиға болған жерді қарау кезінде зерттеуге жататын
оқиғаға қатысты орын, яғни жергілікті жер аумағы немесе үй-жайы;
оқиға жері;
мәйіт;
қылмыстың және қылмыскердің іздері, оқиға жеріндегі басқа да заттар
Оқиға орны сөздің тікелей мағынасында-бұл қылмыс іздері табылған
жергілікті жер аумағы немесе үй-жай. Оның қарауы нәтижесінде тергеуші
Оқиға орнын және оның ортасын қарау келесілерді зерттеу мен
жер бетінің бедері мен сипатын, оқиға орнының табиғи және
үй-жайдың сипаты мен орналасуы, жалғасқан немесе жақын орналасқан құрылыстар,
жергілікті заттардың кеңістіктегі орналасуы, олардың бір-біріне салыстырмалық орналасуы және
заттардың мақсаттық қажеттігі тұрғысынан алғандағы орналасуы және қарапайым қолданыстағы
қылмыстың және қылмыскердің іздері;
осы жағдайға қажетті заттардың және іздердің жоқтығы;
осы жағдайға бөтен болып табылатын кейбір заттардың болуы, оларды
Әрине, қарау обектілерінің шеңбері және оларды зерттеуді бөлшектеу деңгейі
Фактілі деректердің соңғы екі тобы негативті мән-жайлар қатарына жатады,бұл
Негативті мән-жайларды келесі мысалдан көруге болады. Көп мөлшерде тауарлар
-Белгілі бір жерде шынында болған қылмыстың белгілерін жасырып
-оқиға жерінде жасалған қылмысты жасыру үшін қылмыстық
-Қылмысты жасаудың көрінісін әдепсіз қылықтарын және басқада
-шын мәнінде жасалған қылмыстың жеке бөліктері немесе
Негативті мән –жайлардың кейде үлкен дәлелдемелік күші бар,
«Оқиға болған жердің қарауын жүргізген кездегі тергеушінің атқарған барлық
Заттарды қарау. Тергеу барысында әт түрлі заттардың және олардың
Заттардың қарауы,олардың сыртқы сипаттарын зерттеуден басталады. Тергеуші заттың
Оқиға болған жерді қарау кезінде жерді немесе үй-жайды тінту,
Аталған заттарды қарағаннан кейін ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің
Тінту мен алу. Қылмыскер өзінің және қылмысқа қатысушыларды әшкереленбеуі
Қандай қылмысжасалса да қылмыскер осы қылмыстың ашылуына, оның ізін
Тінту тек қана жергілікті негіздер болған жағдайға ғана прокурормен
Тінту іс үшін маңызы бар заттарды немесе құжаттарды табу
Тінтудің негізгі мақсаты-қылмыс құралдарын, дәлелдемелік заттарды табу және алу,
Тінтуді әр түрлі дәрәжелеуші белгілері бойынша бөлуге болады. Объектісі
үй-жайды тінту;
жергілікті жерді тінту;
көлік құралдарын тінту;
жеке адамды тінту.
Тексерілетін объектінің көлемі бойынша:
негізгі;
қосымша(негізгі тінту кезінде тексерілмеген аумақты тінтіген жағдайға)
Жүргізілуінің кезектігі бойынша:
алғашқы;
қайта тінту, егер де алғашқы тінту сапсыз жүргізілсе, онда
Қайта тінту тактикалық тәсілдің бір бөлігі болуы мүмкін, оны
Бірден тінтілетін объектілердің саны бойынша: бір іс бойынша өтіп
«Осылайша,тінту дәлелдемелерді жинау мен зертеуден тұратын процессуалдық мәжбүрлеу шараларына
Тінтіудің мақсаттары.
Жаңа дәлелдемелер табу (қылмыс құралдарын, ұрланған заттарды және
Бар дәлелдемелерді іздеп табу.
версиялар мен болжамдарды тексеру.
Тінту кезінде табылатындар және алынатын заттар.
1.Қылмыс қарулары.
2. Қылмыстың ізі бар немесе қылмыстық қайраткершіліктің
3. Ұрланған мүлік, жануарлар құжаттар, ақшалар немесе бағалы заттар.
4.жасырынған қылмыскерлер.
5.Жасырып қойған мәйіт немесе оның мүшелері.
6.іс үшін маңызды мән-жайды көрсететін құжаттар(суреттер, жазу басылған
7.матерйалды зардаптың орнын толтыратын немесе болуы мүмкін тәркілеуді
8.Аиналымға салуға тыиым салынатын заттар мен құжаттар .
Азаматтардың үй-жайына тйіспеушілік Қазақстан Республикасының
Конституциясымен және басқада заңдар мен қорғалады.
Тұрғын үй тиісілмейді. Тұрғын үйге, онда тұратындардың еркінен
Қылмыстың іздері мен дәлелдемелік заттарды жасау үшін
Тығылған орынды табу үшін тергеуші тінтілетін үй-жай иесіне жекебасының
Құпия қоймаларды немесе заттарды жасырғанда жасырушы барлық ұсақ-түйекті ескермеуі
Қылмыскер затты жасырайын немесе жасырмайын деген сұрақты шешкенде, одан
Кейбір заттарды жасырмайды, бірақ оларды өзгертеді-көлік құралдары мен зауыттық
Қылмыскердің кейбір заттарды жасырмайды, өйткені олардың дәлелдемелік мәнін түсінбейді-мәйітті
Тінту қаз-қатар немесе тізбектеліп жүргізілуі мүмкін. Қаз-қатар тәсілі бірнеше
Ашық жер мен үй-жайды тексерген кезде бірыңғай және таңдамалы
Жеке адамды тінту. ҚР ҚІЖК-нің 233-бабында жеке адамды тінтудің
Жауап алу мен беттестіру.бүгінгі күні қылмыстық істер бойынша
Жауап алу тарихы ертеден бастау алған. Әрйне,
Жауап алу-дәлелдеме жинаудың ең көп тараған тәсілі. Сонымен
Жауап алу арқылы жасалынған қылмыстың мән-жайлары жөнінде
Жауап алғанда қылмысты оқиғаға байланысты мынандай
Жауап алудың мақсаты тергеушінің жауап берушіден
Үшін көрсетулер оларға қатысты туып отырған күдікке
Жауап алу-жауап берушінің тергеліп жатқан қылмыстық
Қылмыстық іс жүргізу сатыларында жауап алудың
-куәдан жауап алу;
-жәбірленушіден жауап алу;
-сезіктіден жауап алу;
-айыпталушыдан жауап алу;
-сотталушыдан жауап алу.
Жауап алушының процессуалдық жағыдайына байланысты жауап алудың
-аймақтық инспектордың алған жауабы;
-жедел өкілеттінің алған жауабы;
-анықтаушының алған жауабы;
-тергеушінің алған жауабы;
-пракурордың алған жауабы;
-соттың алған жауабы.
Қылмыстық іс жүргізудің қандай сатысында жауап
-анықтама кезінде алынатын жауап;
-алдын-ала тергеу кезінде алынатын жауап;
-сотта алынатынжауап(сотты тергеуде). «Жауап алудың ерекше бір түрі-беттестіру кезінде
Жауап алудың кезектігіне сәйкес мынадай түрлері бар:
-алғашқы жауап алу;
-қайталап жауап алу;
-жауап алудың көлеміне байланысты:
-негізгі жауап алу;
-қосымша жауап алу.
Қайталап жауап алу алғашқы жауаптан соң
Сонымен жауап алу дегеніміз толық әрі шынайы
Куә мен жәбірленушіден жауап алу көп жағыдаиларда
Куә -бұл қылмысты іске қатысы бар мән-жайларды
Ұстау. Ұстау –заң бойынша жаза ретінде бас бостандығынан айыру
Тергеуші мен анықтама органы қылмыс істеді деген сезікпен адамды
егер адам қылмыс істеу кезінде немесе оны істеп болған
егер көрген адамдар, оның ішінде жәбірленушілер қылмыс істеді деп
егер де осы адамда немесе оның киімінде, өзімен бірге
егер жедел-іздестіру қызметінің заңға сәйкес алынған құжаттарында адамға қатысты
Адамды қылмыс істеді деуге негіз беретін басқа деректер
ҚР Қылмытық іс жүргізу кодексінің132-бабында көрсетлген негіздерінен басқа қылмыс
ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 133-бабында айтылғандай, қылмыс жасаған
Жәбірленушінің, сондай-ақ кез келген өзге де азаматтың жаңа
Осы жағдайларда ұсталған адамға ол қарсылық көрсеткен
Қылмыс жасады деген сезік бойынша ұсталғандар уақытша ұстау изоляторында
Осылайша ұстау дегеніміз-бұл заң бойынша жаза ретінде бас бостандығынан
Сонымен ұстау түрлері:
Дайындалуына байланысты:
дайындықпен және
дайындықсыз
Ұсталынатын сезіктілер санына байланысты:
жалғызды
топтық
Сезіктілерді ұстау уақытына байланысты:
бір уақытта
әр түрлі уақытта
Ұстауды өткізу орнына байланысты:
ғимараттарда,үйлерде,пәтерлерде және басқа да үй-жайларда
халық көп жиналатын жерлерде, саябақ және басқа да жерлер
Қылмыс істеді деп сезіктенген адамды ұстауға дайындық кезіне келесі
шаралар енеді:
адамның жеке басымен және ұстау жерімен танысу;
ұстауға қатысушылардың саны мен әрқайсысын анықтау;
ұстауға қатысушыларды қарумен, арнайы құралдармен, жеке қорғаныс құралдармен, техникалық
ұстау жоспарын құру;
жедел тобының, нарядтардың, басқа қатысушыларға нұсқаулар беру.
Ұсталуға тиісті адамның жеке басымен танысқан кезде,ең алдымен оның
Ұсталынуға тиісті сезіктінің жеке басы туралы мәліметтер қылмыстық істерден
«Дәлелдемелерді табу және оларды процессуалды дұрыс бекіту нәтижелі жүзеге
Беттестіру тактикасы. Беттестіру-бұл қылмыстық іс бойынша жауаптарында
Беттестіруді жүргізу үшін мына алғы шарттар қажет: беттестіруге шақырылған
Беттестіру өте күрделі тергеу әрекеті. Сондықтан оны сапалы, нәтижелі
беттестіру үстінде қандай қйыншылықтарды шешу керек
беттестіруге қатысып отырған адамдарға қандай сұрақтар қою керек
беттестіруге қатысатын адамдардан қандай кезекпен жауап алу керек
Ертенің өзінде үлкен қалаларда (әсіресе базарларда) қылмыстың құрбаны болған
Кейіннен бұл криминалистика ғылымымен реттеліп келген тергеу әрекеті қылмысты
«Тануға ұсыну жеке тергеу әрекеті ретінде бірден енген жоқ.
Осылай, 1918 жылы ұсталынған анархистердің арасыннан қарақшыларды тану үшін,
Кейінгі жылдары тәжірибемен тануға ұсынудың өте тиімді тәсілдері өңделіп,
Тануға ұсыну жеке тергеу әрекеті ретінде бірден енген жоқ.
Бұл тергеу әрекетінің мәні танушы (куә, жәбірленуші, сезікті не
Тануға ұсынудың ғылыми негізі болып идентификация туралы ілім табылады,ол
Тергеу тәжерибесінде танудың екі түрі қолданылады:
2. синтездік-объектіні,оның белгілерін талдамай-ақ жалпы қабылдау негізінде қорытынды шығарылады,
ҚР ҚІЖК-нің 228-бабына сәйкес тану субъектісі ретінде танушылар:
жәбірленуші, куә, сезікті, айыпкер болады. Олар ересек адамдар және
Тану объектісі болып мыналар табылады:
адамдар,заттар,қылмыс құралдары;
қылмыс әрекетінің объектілері (мысалы,ұрланған заттар);
бойында қылмыс іздерін сақтаған объектілер;
қылмысты ашуға ықпал ететін кез келген басқа да заттар.
Ал, адамның немесе заттың жеке белгілері анықталмаса, онда не
керек:
бұндай жағдайларда тану үшін көрсету жүргізілмейді;
тануға ұсынуды түрлер;
адамды тану үшін көрсету;
мәйітті және оның мүшелерін тану үшін көрсету;
заттар мен құжаттарды тануға ұсыну;
жануарларды тану үшін көрсету.
Жергілікті жердің бөліктерін, құрылыстарды, үй-жайларды тану үшін
көрсету. Суреттердегі және бейнефильмдердегі бейнелері бойынша жүргізілсе, онда оның
Тануға ұсынудың маңызы мынада,ол жеке тергеу әрекеті ретінде дәлелдемелер
тергеу версияларын тексеру;
қарау нәтижелерін тексеру;
жауаптарды тексеру;
тінту нәтижелерін тексеру.
Осылайша тану үшін тексеру дегеніміз-бұрын көрген объектіні дәл сол
екендігін немесе оның айырмашылығын анықтау мақсатында тергеуші тану үшін
ҚОРЫТЫНДЫ
Тінту - іске қатысты және заңсыз түрде алынған заттар
Тінтуге дайындалу уақытында қажетті жағдайда жедел жолмен алынған мәліметтер
Тінту жүргізу кезінде қылмыстық іс жүргізу заңының талаптарын сақтау
қылмыс қаруын табу және алу (қарудың әр түрлі түрлері,
қылмыстық жолмен табылған заттар мен бағалы заттарды табу және
іске қатысы бар басқа заттар мен құжаттарды табу және
іздестіріліп жатқан тұлғалар мен мәліметтерді табы. Ол тұлғаны,
Бірінші ретте осы міндеттер тінтуде де басқа тергеу әрекеттері
Тінту өндірісінің тағы бір маңызды ерекшелігі ол тінтудің тактикалық
тінтудің алдын-ала қатысты жерге тергеу тобының келуін қамтиды, ол
белгілеу сатысы- тінту жүргізуге тиіс үй-жайды немесе аймағын аралау,
бөлшектеу сатысы- тергеуге мүдделі объектілерді іздеу, сонымен тергеу әрекет
қорытынды сатысы- бұл тінту нәтижесін бекітуіне тергеу әрекетінің хаттамасын
1.Тінтудің мынадай түрлерін білеміз.
Тінту жүргізілетін объектілеріне қарай
үй-жайларда;
дипломатиялық өкілдіктер орналасқан үй-жайларда;
жергілікті жерде;
жеке адамды тінту болып бөлінеді.
2.Мақсаттарына қарай тінту:
1) іздестіріп жатқан адамды;
2)мәйіттерді;
3)заттар мен құжаттарды;
в) азаматтық талапты немесе тәркілеуді қамтамасыз ету мақсатында мүлікті
3. Ұйымдастыру әдісіне қарай:
1)бірең-сараң;
2)топтық;
4.Қайталану қағидасына қарай:
1)бастапқы,
2)қайталама тінтуге бөлінеді.
Тінту жүргізудің заңды негіздеріне мыналар жатады:
-қозғалған қылмысты істің болуы;
-тергеушінің,прокурордың дәлелді қаулысы немесе сот шешімі;
-тергеушінің қаулысына берілген прокурордың рұқсаты Тінту жүргізуге дайындық сатысында
ғылыми-техникалық құралдарды қолдануға, дәлірек айтсақ іздеу құралдарын (рентген құрылғысы,
арнайы анықтауды талап ететін тапсырмаларды орындауға, мысалы, пеш құбырларында,
заттың мәнін анықтауға көмектеседі;
ізделген заттың тығылған жерін анықтауға көмектеседі;
қауіпсіздік ережелерін анықтау бойынша кеңес алуда, мысалы, тінту жүргізілген
Тінтуге дайындық барысында тінтудің тиімді амал-әдістерін таңдау, тінтілген аумақтың
Ережеде тінту жүргізілетін адамның құқықтары мен міндеттері түсіндіріледі, онымен
Тінтуге дайындық кезінде тергеу- жедел іздестіру тобын техника құралдарымен
Тінту өндірісінің кейбір жағдайда тінту жүргізілетін тұлғаның психологиялық ерекшеліктерін
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Іс жүргізу кодексі. 13.12.1997.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі
Сот Сараптамасы туралы Қазақстан Республикасының Заңы.12.11.1997.
Жедел іздестіру қызметі туралы Қазақстан Республикасының Заңы.15.09.1994.
«Азаматтардың өмірі мен денсаулығына жасалған қастандықүшін жауаптылықты реттейтін заңдарды
Қ.Р. Президенті Н.Назарбаевтың халқына жолдауы «Жаңа әлемдегі жаңа
Ратинов А.Р. Обыск и выемка. М, 1961
Васильев А.Н. Тактика отдельных следственных действий. Москва, 1981
Исаева Л. Обыск: роль специалиста.//Законность-2001.№6. ГусаковаА.Н.Следственная тактика, Свердловск, 1991.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық істер жүргізу кодексі. Алматы 1998 ж.
Гинзбург А.Я., Белкин А.Р. Криминалистическая тактика. Алматы, 1998. Лившиц
Қарағанды қаласының Қазыбек би аудандық Ішкі Істер Басқармасының №9904724
Еркенов С.Е., Тергеу әрекеттерінің тактикасы. Алматы, 2002.
Закатов А.А., Ямпольский А.С. Обыск. Волгоград, 1983..
Криминалистика, Андреев И.С., Грамович Г.И., Порубов Н.И., Минск, 1997.
Пахомов А.В. Криминалистика. Москва, 2001
Абуов А.Ғ. Криминалистика негіздері. Алматы, 2004.
Кузнецова А.А. Тактика обыска в жилых помещениях, Омск, 1997
Дулов А.В. Тактика следственных действий. Минск, 1971. Жәкішев Е.Г.
Еникеев М.И., Черных Э.А., Психология обыска и выемки. М,
Криминалистика. Под редакцией Р.С.Белкина-Москва 2000.
Попов В.И. Обыск. Алма-ата 1959.
Использование естественно- научных знаний при расследований
Использование современных научно- технических средств расследований уголовных дел. Свердловск.:1985.-
Ким К. В. Комплексное применение криминалистических методов расследования. Караганда.:
Кореневский Ю. В. Криминалистика для судебного следствия. М.: 2002.-
Ломако З. М. Методологические основы измерений и их
Лекарь А. Г. Организационно-тактические основы раскрытия преступлений. М.: 1997.-
Лучшие рефераты по криминалистике и криминологии. Феникс.: 2002.- с.
Матышева В. А. Осмотр трупа на месте его
Криминалистика. М.: ЮНИТИ. 2002.- с. 615.
Криминалистика. М.: 1995.- с. 278.
Криминалистика. М.: Спарк. 1999.- с. 536.
Криминалистическая тактика и методика расследования отдельных видов преступлений.
Организация и методика криминалистических исследований и внедрение их в
61
Тінтудің міндеттері
Тінтудің түсінігі және оны жүргізудің процессуалдық мәселелері
Тінтудің криминалистикалық түсінігі, оның түрлері және міндеттері
Тінтудің криминалистикалық түсінігі және тактикалық ерекшеліктері
Тінтуді жүргізудің жалпы мәселелері
Тінту мен алуға арналған қылмыстық іс жүргізу
Тінту жүргізу
Тінту тергеу әрекетінің жалпы сипаттамасы
Тергеу кезіндегі тінту жүргізудің құқықтық және теориялық негіздері
Ғимаратта тінтуді жүргізудің тәсілдері