Сурик өндірісінің шаңды газдан тазалаудағы автоматизация
Кіріспе
Қазіргі таңда ғылыми техникалық прогрестің адамдарға табиғаттағы қайтарылмайтын
Кейбір түсті металдар мен олардың құнды компоненттерін алу технологиясы
Қорасын қышқылдарымен порошогын өндіретін химия металлургиялық цехпен танысу кезіне
Берілген өнімді алуға шикізат ретінде, осы заводта балқытылатын қорғасын
Реферат
Диплом тақырыбы”Сурик алу кезінде пайда болған газды тазалау жүйесін
Жобалау кезінде № 1 форматқа сызылған мынадай сызуларды қарастырамыз.
Сурик алу кезінде пайда болған шаң газдарын тазалау
Сол сурикті тазалау кезіндегі ең негізгі аппарат схемасы.
Архитектура құрылыс жайлы схема.
Архитектура құрылыс жалғасы.
Сурик өндірісінің шаңды газдан тазалаудағы автоматизация.
Технико экономикалық көрсеткіштер кестесі.
Қорғасын суригі өндірісі.
Технологиялық тізбегінің сипаттамасы.
СОО маркалы қорғасынды алу үшін технологиялық процестің режимі параметрімен
Таллиді бөлу.
Бастапқы чушка қорғасындар 50 т қазандықта балқытылады 350
Содан кейін қорғасынды висмутсыздандыру, күміссіздендіру, магний, каллий, сурьманы, мыс,
Әртүрлі марлкалы сурикті алу процестердегі технологиялық процестің тәртіпті параметрмен
3РВО+О2 = 2РВО+ 51,96 ккал\ моль
3РВ+ 2О2= РВ3 О4+170 ккал\ моль
Рв+ О2= РвО2+ 66 ккал\ моль
Айтылып кеткен оттекті қосылыстары РВО және РВО2 қорғасын
в0
РВО2 --РВО + 1/2 О2
в0
Рв3 О4--3РвО+1/2 О2
Глет жартылай фабрикатын алудың реакциясы мынадай болады.
Рв+ 1/2 О2- РвО+ 51,96 ккал/ моль.
Қорғасын ошаққа 167-250 кг/сағ мөлшерде салынады, реакция зонасында процесс
Кіші температурада процеске жылдамдық беріледі. 489 градус температурадан шығарылған
Электродвигательдерден бөлінген арластырғыштың периодының қуаты 55 кВт глет
60
3 РВО+1/2О2---- РВ3О4+18 ккал/ моль
Құрамында жартылайфабрикат глет бар металдың қорғасындық ерекше мына реакция
60
3 РВО+ 2О2---—РВ3 О4+170 ккал/ моль
Суриктік ошақтан келіп түсетін шаңды ауалық қоспа, бункер тұндырғышына
РВО2 цехтың лобораторияларда әр екі сағат сайын қадағаланады. Топохимиялық
Егер сурик глетіне қосымша беткейлерінде құрайтын болса, онда глеттің
Температура режимін құру кезінде түйіршіктердің пайда болуы мүмкін. Сурик
9 АРКИ тең сүзгісінде ұсталады. Вентелятор Ц-10-28 №4 шаң
Бірінші зона 290 310градус
Екінші зона 400 420градус
Үшінші зона 400 430 градус
Глет барлық үш зонаны тізбектеліп өнімділігі төмендеді.
Дүйіршік ядролары глеттен тұрады. Үлкен мөлшердегі түйіршіктерге кеми тоқтату
Осындай жағдайда қанағаттандырмайтын глет анализін алғанда сурикті ошақтардың артылымын
3. Газдарды санитарлық тазалануына дейінгі технологиялық жүйесінің сипаттамасы (РФСП-
Фильтрация ауданы 3,3м3 жеңнің арқайсысы 30 секцияда орналасқан. Секция
2. Сурик өндірісіндегі материалдық теңгерме.
Рв сурикке дейінгі қышқылдану процессі 2- сатыдан өтеді.
Глет жартылай фабрикатына дейінгі Рв қышқылдануы
2Рв +О2 =2 РвО
Глет жартылай фабрикатының сурикке дейінгі қышқылдануы 3РвО+1/2
3РвО +1/2 О2=Рв3 О4
66,9
(РвО)= 669,57 60000/685,57= 48833,09 т
2 (О2) =16 50000/685,57 =1166, 9т
50 000т сурик дайындау үшін 48833 т/ глет жартылай
V1 (Рв)= 414,3848933/ 446,38 = 45332,3 т
V2 (О2) = 32 4833/446,38 = 3500,7 т
кіріс
шығыс
Бастапқы заттар тн өнім Тн
1РвО
О2
1/2 О2
барлығы 45 332
3500
1166,9
50 000 2РвО
Рв3 О4
48833
50 000
50 000
Жиналған шаңды артып шығару фильтр матасымен қысымның түсіп кетуі
Сиымдаспаған ауа сорғыштар тығыз емес фильтрден кейін минималды
Сығылған ауа үшін үрленетін фильтрлер жеке тұратын ғимараттарда
Қалдық газдардың сипаттамасы.
Қалдық газдар негізінен сурик және глет пештерінде пайда болатыны
Ондағы газды шаң құрамы төмендегідей; шаң—558,5 т|ж
Қорғасын оксиді—31,4 т/ж
Глет пешінен шыққан газдышаңды тазалауы сатыдан өтеді.
сатысы 5,5м3 көлемді тұндырғыш бункері.
Сатысы 34,60 СКЦН-ді циклон.
Сатысы ФРКИ-60 жеңді сүзгі.
Сурик пешіндегі қалдық газдардың шығуы 6295м3 / сағ.
Ондай газды шаң қысымдардың құрамы
Шаң—409, 32 т/ж
Қор оксиді—08,2 т/ж.
Сурик ошағынан шыққан газды шаң тазалау 2-сатыдан өтеді.
сатысы ФРКИ-60 жең сүзгісі
сатысы РФСП-1580 жең сүзгісі.
Тазалау әдістеріне талдау жасау және тазалау әдісін таңдау.
Қалдықтарға сәйкес қазіргі тазалау әдістерін талдайық. Айдалған жағдайдағы майда
Жоғарғы деңгейде ұстау.
Үлкен өндірістік.
Ұсталған шаңды регенерациялау мүмкіндігі.
Аппарат жасаудың қарапайымдылығы.
Эксплуатация қарапайымдылығы.
Ұзақғұмырлық.
Аз эксплуатациялық және капиталдық шығын.
Өндірістерде көлемі бойынша түтікшелердің ретсіз орналасқантүкті фильтрлер қолданылады, олардың
Түсті металлургия шаңұстағыштың 2—түрін қолданады.Құрғақ және ылғалды электрофильтрлер, қалдық
Айдалғанда ұстау үшін қолданылатын құрғақ электрофильтрді қарастырайық. Құрғақ электрофильтрде
Суды беруді реттеу мүмкіндіктері ығыстырылады. Бірақ газдардың салыстырмалы ылғалдығы
Айдаулардағы шаңды дисперциялы бөлшектерді ұстаудың жоғарғы деңгейлігі.
Құрғақ электрофильтрге қарағанда ұстаудың тұрақты жоғары деңгейлігі ол газдармен
Құрғақ электрофильтрге қарағанда жоғары деңгейдегі ұстауды қамтамасыздандыру күрделілігі төмен.
Агрессивті компонеттері бар газдарды тазалау кезінде коррозия қауіптігі төмендейді.
Фильтрлік маталарды қадағалау қамсыздандыру персоналының жоғары квалификациялығын талап етпейді.
Маталық фильтрлердің кемшіліктеріне мыналар жатады;
Егер фильтрлік мата нашарласа, онда ұстау деңгейі күрт төмендейді.
Жұмыс істеу мерзімінің максималды қамсыздандыру үшін тазаланатын газдардың температурасы
Мата күтудегі еңбек сиымдылығы техника қауіпсіздігі бойынша қасиетті шараларды
Бос күкірт оксидриді бар газдарды тазалаудың мүмкін еместігі.
Тұман ұстауға жарамсыздығы.
Жоғарыда айтылған жетістіктерге қарап, көп фильтрлері қажіргі таңда тиімді
Газ таза мата арқылы өткен кезде, шаң бөлшектері мата
Фильтр тиімділігінің төмендеуі барлық уақытта бұл бөлшектердің бұзылуы оның
Уақыт өткен сайын гидравликалық кедергі мен фильтр тиімділігі үздіксіз
Регенерация кезінде мата тесіктеріне өтіп кеткен шаңдарды қалдырып, шаң
Құрылымы бойынша фильтрлеуші материалдар маталық және бейматалық болып бөлінеді.
Мата түрін таңдау негізінде температурамен анықталады, сонымен қатар жайлылығы
Сілкілеудің кері үрленуі
Сілкілеусіз кері үрленуі
Импульсі үрлену
Кері арықтық үрленуі
Механикалық сілтілеу жеңдердің вертикальды және горизонтальды жазықтарда шайқалуына негізделген.
Сілкілеуші механизмнің күрделілігі.
Жеңдердің жарылып жұлынуы.
Жеңдерді отырғызу мен тарту жүйесіне сезімталдығы.
Сондықтан аппараттан шаңды алып тастау үшін механикалық әдістермен бірге
Қалдық газдарды тазалаудың таңдалған әдісін аппаратуралармен жабдықтау.
Бірінші сатыда тұндыру бункері орналасады. Глет пешінен ұшып шыққан
1. Қондырғы екі келтірілген тұндырғыш бункері,
167x 0,7= 117 кг / сағ глет жартылай фабрикат.
2. Технологиялық сызықты бункерлер саны төртеу
Келесі сатыда циклон орналастырамыз. Белгіленуі шаңды ауа суспензиясын тазалаудың
1000 1,2 (273+140/ 273) = 1815 м3 / сағ
Мұнда; 1000(м3 / сағ)- ошаққа сорылған ауаның саны
1,2- тұндырғыш бункеріне сорылған ауаның коэффиценті.
140 градус шаңды ауа қоспаның температурасы.
Шаңды ауа қоспаның концентрациясы
(167- 117) 1000 = 27,5 г/м3
Қондырғы диаметрі 600мм x10н 10 т болаттан жасалған СКЦН—34
Циклондағы ауаның жылдамдығы
1815/3600 0,6 0,7 0,785 = 1,78 м/с яғни толық
Циклонға ұсталған глет жартылай фабрикат саны.
(167-117) көб 0,8= 40 кг / сағ
Циклондар саны 2-еу.
Үшінші сатыда жеңді сүргі оорналастырамыз
Белгілеу глет ошағынан шыққан шаңды ауа қоспасын тазалауын үш
Тазалануға түсетін шаңды ауа қоспасының көлемі мынаны құрайды;
200 1,15= 1380 км3 / сағ
мұнда 1,15- сүзгіге сорылған ауаның коэффиценті немесе
1380(273+ 120)/ 273 =1990 км3 / сағ
Мұнда; 120 градус шаң ауа температурасы. Шаңды ауа
Сүзгілердің саны 2 жіпке –2 ден сүзілу жылдамдығы
1990/ 60 60 =0,55 м/ мин
толық жіберілді.
80 градус температурасында сүзгіде ұсталынған глет-фабрикат саны
1380 1,1(273+ 80)/ 273 =1960 м3 /сағ
Шаңның концентрациясы
(10- 9,95) 1000/ 1960 =0,026 мг/ м3
Кедергілер жүйесі
- трант—60 мм
ауа тазалайтын сүзгі 30 мм дейін
тұндыру бункері көр— 30,
СКЦН-34 бункері көр-- 130,
ФРКН-60 в сүзгісі көр— 90,
Желдеткіш көр—30,
Барлығы 370 мм
Өнімділігі 3400 мг3 / сағ маркалы Ц 10-28 №
Сурик пеші бойынша, Глет жартылай фабрикат тотықтыруға шетелдік пеш
Пештер саны, 265167= 1,6 ошақ
Сүзгі бойынша, жартылай фабрикат тотықтыру үшін ошаққа түскен ауаны
Тотықтыру үшін ауаның саны 270 қондырғыға ДУ 350/ А-
Салыстырмалы салмағы осыны құрайды.
270/ 17= 16 м3/ м2 жіберілуі 150 м3
Жеңдік сүзгі бойынша сурик пешінен шыққан шаңды ауа қоспасын
Араласу коэффиценті
S= і 480- in/ іn - і 20
S= 160-31/ 31-6,2 =5,2
Араласқаннан кейінгі ауаның көлемі
270 (1+5,2)= 1670 км3 / сағ
немесе
1670(273+ 110)/ 273 = 2350 м3 / сағ
ППН берілгендері бойынша сурик ошағынан шаңның жетуі 5% құрайды
Шаңның концентрациясы
8,35 1000/ 2350= 3,55 г/м3
сүзгінің қасиетті беті
2850/ 60 0,85 = 46м2
2- ошақтарда сүзгі саны 2-еу
Сүзгіде ұсталынған шаңдар коэффиценті 99,5%
Сүзгіде ұсталынған өнім саны
8,35 0,995= 8,3 кг/сағ
Сүзгіден кейінгі шаңды ауа қоспасындағы сурик концентрациясы
(8,35- 8,3 ) 1000273 / (1670 1,1) (273+80)
мұнда,
80 градус-сүзгіден кейінгі шаңды ауа қоспасының температурасы.
1,1-сүзгіден сорылған ауаның, коэффиценті.
Сүзгі бойынша шаңды ауа қоспасымен араласқан жұқа бөлшекті ауаны
Ду 350/ А сүзгісі.
Аналогиялық сорылған ауаның саны
1670- 270 =1400 мм3 / сағ.
Сүзгідегі салыстырмалы салмақ
1400 17 =82 м3 / м кв яғни толық
Желдеткіш бойынша шаңдар қоспасын транспорттау.
Қоспадан кейінгі ауаның саны.
1670 1,1 (273+ 80) / 273 =2375 м3 /
Кедергілер жүйесі;
сүзгі көр—30 мм,
сүзгі көр-- 30 мм,
ФРКП-60В сүзгі-- 90 мм,
Желдеткіш көр—30 мм,
Барлығы
Қондырғыға өнімділігі 2500 м3 / сағ В- ЦП 7-40
Желдеткіш бойынша;
4—ошақтан шыққан қалдықтардың қосынды саны;
(1960 2) +(2375 2) =8670 м3 / сағ
Қорғасын оксидінің концентрациясы;
50 2+5/ 8670= 0,0231 г/м3 немесе 23,1 мг/ м3.
Тазалау жүйесінің тиімділігін есептеу.
Қондырылған аппараттарда газ тазалаудың қосынды деңгейіне жеткен (тұндырғыш бункері,
S = 1-(1-S) (1-S2) (1-S3) мұнда;
S1, S2, S3, - тұндырғыш бункері, циклон жеңдік сүзгіге
S= 1- (1-0,5) (1-0,8) (1-0,99) = 0,997
Сонымен тазалау жүйесінің тиімділігі 99,7 % құрайды. Бұл таңдалынған
7.Қалдық газдарды тазалау жүйесіндегі
негізгі және қосымша қондырғыларды таңдау.
Негізгі қондырғылар ретінде;
тұндырғыш бункері
циклон
жеңдік сүзгіні қабылдаймыз
ал қосымша қондырғылар;
желдеткіш
ауа үрлегіш станциясы
сорғышты қабылдаймыз.
Тұндырғыш бункері.
Қатты бөлшектердің газды ортадағы және сұйықты ортадағы тұну заңдылықтары
Газ сөрелер арасында қозғалғанда шаңдар оның бетіне тұнады. Сөрелердің
Циклон.
Циклондар яғни инерциялы газ ұстағыштар. Мұндай газ ұстағыштардың жұмыс
Циклонның құрылысы. Циклонның корпусы тік цилиндр, ал түбі конус
Жеңдік сүзгі
Шаңды газдар кеуекті бөгеттер арқылы өткенде шаңдар ұсталып, ал
а) иілгіш кеуекті бөгеттер (маталы материалдар, киіз, картон, пенополиуретон,
б) жартылай қатты кеуекті бөгеттері торлар қабаты, темір жаңқалар
в) қатты кеуекті бөгеттер, кеуекті пластмасса, престелген металл
Кеуекті бөгеттерді есепке таңдап алғанда негізгі факторларды есепке алу
Иілгіш бөгетті сүзгілер өндірісте көп қолданылатын мұндай сүзгілерге жеңді
2-секциядағы жеңдер шаңнан тазаланғаннан соң оған шаңды газды жіберіп,
маталар тез тазарады.
маталардың тесіктері бітеліп қалады.
Жиі қолданылатын сүзу матасының кедергісі 150- 250 мм су
Ауа үрлегіш станция.
Жеңдік фильтрлерді үрлейтін ауамен сурик цехын ағысты үрлегішпен қамтамасыздандыру
Ауа үрлегіштегі ауадарбаулары жерасты герметикалық үрленген каналдар арқылы жасалады,
Фильтр материалдар кедергісінің өзгеруі бойынша автоматты түрде жұмыс істейді.
Ауаны тазалағаннан кейінмеханикалық қосындыларды сақтау 0,5 мп/м3 аспау
Шу деңгейін төмендету үшін, рұқсат етілетін норманы қадағалау керек,
Іске қосатын машина клапандарынан шығатын жерасты өшіргішіне барады. Жөндеу
Желдеткіш.
Осьтік желдеткіштер цилиндрлі құбырдың қысқа бөлігінде корпус ішінде жұмысшы
Қатты және сұйық қалдықтарды қайта пайдалану шаралары.
Қатты қалдықтарды қайта пайдалану.
Сурик өндіру технологиясында, өнімді алу кезіндегі, шикізат ретінде сол
Кесте №1
Қатты қалдықтар.
№ Қалдықтардың аты Қалдықтардың сипаттамасы Бір операциядан Бір жылдағысы
1 2 3 4 5
1 Қорғасын оксиді хлориді
1 2 3 4 5
Цинк, талий хлориді рв-30% 0,8/ 0,25 10/ 22
2 Каль. Магн-ң шелочтің түсімдері рв-55 -10% 1,6/ 10
3 Сапалы рафинациялау рв- 50% 1,8/ 0,9 160/ 81
4 Арасыздандыру түсімі рв- 40% 0,4/ 0,15 35/ 14
5 Арасыздану зносы рв- 90- 98% 3,1/ 2,9 280/
6 Күмісті көбік рв-90- 90% 14/ 1,3 125/117
7 Глетті сурикті пас рв-50- 70%
14/ 8,0
8 Жең фильтрдегі шаң Рв- 85%
24/ 20
Сұйық қалдықтарды қайта пайдалану.
Корпустағы ластанудың құрамына байланысты келесі жүйелер проекцияланады.
тұрмыстық канализация
өндірістік сток сыны/ еден жуудан бастап
ішкі су стоктары
Тұрмыстық сток шығындары су қолданушыға сәйкес келеді және 10,45
2,65 м3 /сағ, 30/сек құрайды. Сым канализациялық шойын құбырлардан
Фильтр стоктар аппараттар арқылы жеткізіледі. Тазаланған стоктар 100 мм
Кесте №2
№ Іркінді су аты Норм. Мөл
м3 /с Іркінді су құрамы Зиянд. зат құрам. Тасталу
1 өндірістік ағым 240 Мұнай өнімдері құрғ. 2,0 Заводтық
2 Тұрмыстық ағым 13,5 Мұнай өнімдері 1,0 Жалпы зав.канал.
Зиянды заттардың атмосфераның жер беті қабатында сейілуін есептеу.
Шекті мүмкінді шығарулар дегеніміз, шығаруларға қойылған ғылыми техникалық норма.
См = А М F m n s /
Мұнда;
А- өлшемсіз коэффицент атмосфераның стратификациясына байланысты.
М (г/ с)- уақыт бірлігіндегі атмосфераға тасталынған зиянды заттардың
М рво = М рво суп Q суп +
Мұнда;
М рво – глет ошағынан шыққан қорғасын оксидінің массасы
М рво суп- сурик ошағынан шыққан қорғасын оксидінің массасы
Q гл в, Q гл в- сурик және
М рво = 31,4 4335 + 98,2 6295/
М шаң = 558,2 4335 + 409,32 6295/
Газды шаң қақпасының шығыны мына формула бойынша анықталады;
V1= П Д2 / 4 Wо
Мұнда;
Д- лықсымалар шығарылатын мұржа тегінің диаметрі (м)
Юо- мұржа тегінен шығарылып жатқан газды шаң қоспасының жылдамдығы,
V1= 3,14 3,5 кв/4 17 = 163,47
m және n мәні мына парамметрлерге тәуелді.
S = 1000/ Юо 2 Д / 4,2
Vм = 0,65 v1 т / H =
S = 1000 1,72 3,5/ 602
Газдар үшін.
С рво = 0,378 0,0038 = 0, 00146
С рво =0,81 0,0038 = 0,0031
С рво =0,99 0,038 = 0,0037
С рво = 0,87 0,038 = 0,0033
Шаңдар үшін S1 коэфф формуладан анықтаймыз.
Х1/ Хм = 1 кезде
Шаңдар үшін
S1 = 3( 0,4)4 - 8(0,4)3 +6(0,4)2 = 0,07-0,51
S2 = 3(0,8)4 - 8(0,8)3 + 6(0,8)2 = 1,23
1 х3/ хм = 8
S3 =1,13 / 0,13(1,2)2 + 1= 1,13/ 1,18 =
S4 = 1,13/ 0,13(2,02)2 + 1=1,13/ 1,53 = 0,738
С шаң = 0,026 0,05 = 0,026
С шаң = 0,97 0,05 = 0,48
С шаң = 0,95 0,05 = 0,042
С шаң =0,73 0,05 = 0,036
N кестеде көрсетілгендей жер бетіндегі шаңмен қорғасын оксидінің концентрациясы
Өнеркәсіптің қауіптілік категориясы мына формуламен анықталады.
ӨҚК =n c=1 (М1/ МШК) а1
m – коэффицентінің f- ке тәуелділігі мына формуламен анықталады,
m = 1/ 0,67+ 0,1 f + 0,34
f 100 кезінде n- коэффиценті Vм- формуласына байланысты
формуласынан жер бетіндегі зиянды заттардың ең жоғарғы мәнін есептейміз.
См рво = 200 2,25 1 0,72
См шаң = 200 14,812 0,72 1 1
Хм = 5-f/ 4 dn газдар үшін f
Шаңдар үшін f = 2
Хм = 5-1/ 4 110 60 =
Хм = 5-2/ 4 110 60 =
F 100 кезде d өлшемсіз коэффицент мына формуламен анықталады.
d = 7 Vm (1+ 0,28 куб
d = 16vm = 16 122
С = Si См
Газдар үшін
Х1 = 200 м Х1/ Хм
Х2 = 400 м Х2/ Хм
Х3 = 600 м Х3/ Хм
Х4 = 1000 м Х4/ Хм = 1000/
Формуладан S1- коэффицентін анықтаймыз, Х1/ Хм 1
S1 = 3 (Х1/ Хм)4 – 8 (Х1/
S2 = 3(0,303)4 - 8 (0,3 03)3 + 6(0,303)2
S2 = 3(0,606)4 – 8(0,606)3 + 6(0,606)2 =
S3 = 3(0,909)4 - 8(0,909)4 + 6(0,909)2 = 0,99
1 Х4/ Хм 8 кезінде
S4 = 1,13/ 0,13(Х4 / Хм)2 + 1
S4 = 1,13/ 0,13 1,52 + 1 =
С (мг/ м3) жер бетіндегі зиянды заттардың концентрациясы.
Срво = 0,378 0,0038 = 0,00146
Срво = 0,81 0,0038 = 0,0032
Срво = 0,99 0,0038 = 0,0037
Срво = 0687 060038 = 0,0033
Шаңдар үшін Si коэффиценті бойынша анықтаймыз;
Х1/ Хм 1 кезде
S1= 3(0,4) 4- 8(0,4)3 + 6(0,4)2 = 0,07 –
S2 = 3 (0,8) -8 (0,8)3 +6 (0,8)2 =
1 Х2 /Хм 8 кезде мына формула бойынша
S3 = 1,13 / 0,13 (1,2)2 + 1 =
S4 = 1,13/ 0,13 (2,02)2 +1 = 1,13/1,53 =
С шаң = 0,52 * 0,026 = 0,026
С шаң = 0,097 * 0,05 = 0,048
С шаң = 0,957 * 0,05 = 0,047
С шаң = 0,73 * 0,05 = 0,036
Суретте көрсетілгендей жер бетіндегі шаңмен қорғасын оксидінің
концентрациясы МШК- дан аспайды .
10. Кәсіпорынның қауіптілік категориясын есептеу.
Өнеркәсіптің қауіптілік категориясы мына формуламен
анықталады ;
n
ӨҚК = (Mi/мшк)
i = 1
Мұнда ;
Мi – i – заттың шығарылу массасы , т/жыл
ШМК – орта тәулік заттың МШК-сы , МГ/М3
n – ластайтын заттың саны , яғни өндірістен тасталатын
а - өлшемсіз констант
МШК шаң = 0,5 мг/м3
d = 10
ӨҚК шаң 3,15/0,5 6,3
ӨҚК рво 20,72 / 0,05 415
Өндіріске экологиялық экономикалық баға беру.
Салыстырмалы улы масса өзімен бірге биосфераға, литосфераға, гидросфераға қалдықтардың
Салыстырмалы удың индексі;
о = МШК1 және ШЛКi- эталон орнына алынған заттың
(эталондық МШК 1 0,01мг/ с)
Iо = 0,01 / 0,0003 = 33,33
Салыстырмалы индексі Iо және қалдықтығы заттар концентрациясы көмегімен I1
Есептеуге болады.
Уі =Уо Сі
Уі = 33,33 3,6 мг/м3 = 120 мг/м3
Қалдықтардың салыстырмалы үлкен массасын СУМ газ қалдықтың көлемін есептей
м= Уі V1
м= 120 мг/ м3 2708,07 м3 / сағ =325076
Мына формула бойынша қауіптілік категориясын анықтаймыз.
КДП шаң = 3,15/ 0,5 = 6,3 КОЛ рво
Тазалағыш қондырғыға дейінгі шығын мына қатынастар арқылы анықталады.
Урво = 240 103 0,01/ 0,05
У шаң = 240 103 0,1/ 0,5
У1 = Урво + У шаң = 597354,05 +
Тазалағыш қондырғылардан кейін қатынастар бойынша анықталады.
Урво = 24,33 103 0,01/ 0,05
Ушаң = 24,33 103 0,1/ 0,5 8,21
26517,26 + 6911,325 = 959815,93 тен/ жыл.
Енгізілген шығынның алынатын қосынды үлесі.
Уф = У1- У2 = 993244,219- 33428,59 = 959815,63
У = 95 95 15,63 0,1 = 95
12. Экономикалық бөлімі.
Жобалау дипломдық жұмыстың экономикалық бөлімі мынадай бөлімдерден тұрады;
Өндірістің қуаттылығын дәлелдеу, немесе газ тазарту ғимараттарындағы өткізгіштік қабілеттілігі.
Эксплуатациялық қоржыда есептеу.
Газ тазалаудағы жұмсалатын.
Табиғатты қорғаудағы шараларды енгізудегі біріккен экология – экономикалық есептеудің
Жобалау шешіміндегі экономикалық шешімділіктерді есептеу.
Өндіріс қуаттылығын дәлелдеу немесе тазарту ғимараттарындағы өткізгіштердің қабілеттілігі.
Өндірістік қуат немесе тазарту ғимараттарындағы өткізгіштердің қабілеттілігі стандарттық сападағы
ПМ = Тэф КХН
Мұнда;
Тэф- құрал жабдықтардағы жұмыс уақытының тиімділігі.
К- басқару құрал жабдықтарының өнімділігі.
Сурик өндірісінде тазаланатын газ көлемі 100 000 м3 /
ПМ = 58823,5 2 7446 = 876
Күрделі қаржыларды есептеу және аммортизациондық қаражат бөлу.
Күрделі қаражатты газды тазалауға жұмсалатын қаржымен бірге қарастырылады. Құрылыс
Ғимаратқа және оны салуға жұмсалатын күрделі қаржы.
Кесте № 1
№ Ғимар аты және салын. Құр. көлемі Құрлыс жұмыстары
Құрылыс.толық құны 1000 тенге Аммортизациялық бөлінгені
Нормо % Бағ 1000 т
М 3 үшін тең Жол
құрыл. Жол құр 8% . Мын тең
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 хмпц 2227,5 1200 2673 20 534,6 3207,6 7
2 Құбыр созыл. 521 950 51,3 20 10,26 61,56
барлығы
3269,16 228,
84
Жаңа құрал- жабдықтарды сатып алу және оны орналастыруға жұмсалатын
Құрал- жабдықтарға жұмсалатын күрделі қаржы.
Кесте № 2
N Құрал жаб – дық – тар – дың
таждау Құрал
жаб – дық –тың толық құны Аморти
бірлігі Барлы
ғы % Мың теңге Мың теңге Норма% Баға- сы
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Тұнд.бунк. 2 2126,7 4253,4 60 2552,04 6805,45 15 1020,8
2 Циклон 2 196,08 392,16 60 117,648 509,71 15
3 Жең сүзгісі 2 842,26 1684, 53 60 1010,72
4 Ду 350/А жең сүзгісі 2
5 Шлюз- ді 2
6 ИВ – 104 Вибра - тор 4 147,868
7 Кон -веер вин -товой 4 2540,68 1018,73
8 Желдеткіш ВМ-40 2 32,210,62 64,421 60 38,652 103,073
9 ФРКП сүзгісі 2 580,84 1161,69 60 697,015 1858,706
10 Конвее. Вин 2 164,14 328,28 60 196,97 525,26
11 ВОН-26 дымосос 1 88,736 88,736 60 19,697 285,709
12 РФС-1580 сүзгісі 1 580,8 580,8 60 348,5 929,35
13 Газ жүргі 1 1038,633 1038,63 60 623,2
14 Түтін құбыр 1 652,828 652,83 60 392,61 1044,6
15 Электрлі таль 1 65,627 65,627 60 39,376 105,01
барлығы
107410,8
23689,8
Қосымша қондырғы 10%
1074108
236,8
Барлы
ғы
119/51
13926
Техникалық мақсаттарға байланысты энергетикалық қаржылар.
Өндіріс қалдықтарын тазалауды мына энергия бойынша газ тазалау электроэнергия
А 3э =
Мұнда;
3э- электро энергияға кеткен қаржы, теңге
Э- пайдаланған электроэнергияның саны.
Тэ- электродвигательге берілген тариф.
Пайдаланған электроэнергияның саны анықталады, орнатылған электродвигательдердің қуатының нәтижесіне байланысты.
Қаржыны есептеуде мына келесі формаларда көреміз.
Бұдан соң жалпы көлемдегі кететін күрделі қаражаттың құрылыс схемасы
Жұмсалатын күрделі қаражаттың құрама схемасы
Кесте №3
№ Көрсеткіштердің аталуы Бағасы мың теңге Барлығы %
1 2 3 4
1 Негізгі обьектілерге кететін күрделі қаржы.
а) ғимарат және алуға кеткен қаржы
б) құрал- жабдықтар
Негізгі кеткен күрделі қаржы
3269,160
119151
12242,016
25
65
90
2 Басқа күрделі кететіндер қаржылары
10% негізгі қаржылар 12242,016 10
Барлық кеткен қаржы 134662,17 100
Күрделі қаражатқа кеткен салмағы.
Ур = К/ Q = 134662,2 / 219 =
Эксплуатациялық кеткен қаржы
№ Электро-энергияға пайдаланатын атаулар Орнатылған электро двигательдердің қуаты
1 2 3 4 5 6 7
1 мешалка 30 7446 223380 3,9 871182
2 сорғыш 40 7446 297840 3,9 1161576
3 Түтін сор 800 7446 5956800 3,9 23231520
4 крандар 5,5 7446 40953 3,9 159716,7
5 Ауа сүз стан 400 7446 2978400 3,9 11615760
6 желдеткіш 520 7446 3871920 3,9 15100488
барлығы 1795,5
15369293
37039754
Жалақыға кететін қаржы есебі
3э = 37039754 3,9 = 144455041 теңге
Қажетті жұмыс санын анықтау үшін есептеледі. Жұмыс уақытының саны
Тәулік бойы жұмыс күні 8 сағатқа есептеліп, орташа
Бір жұмысшының жұмыс сағатының балансы.
№ Баланс элементтері Күнмен Сағатпен
1 Календардың фонд жұмысшы уақыты (т кал)
демалыс күндер
мереке күндер 365
91 8760
2184
2 Көрсетілген фонд жұмысшы уақыты (Т ном)
Шықпайтын күндері
а) кезекті демалысы
б) оқу демалысы
в) мемлекеттік міндеттерді орындау
274
24
1
8
1 6576
576
24
192
24
3 Жұмыс уақытының тиімділік фонды 240 5760
Ескерту;
Т ном = Т кал – демал- мереке
Тэф = Т ном- шықпай қалған күндер
Нормативтегі сандар қабылданатын берілген анықтамалардағы көрсетілгендей, алдыңғы практикаларда қолданылған
Рсп = Ряв Кпер
Мұндағы;
Рсп- тізім бойынша адам, саны.
Ряв- жұмысқа шыққан адам.
Кпер- қайта есепке алынған коэфф.
Жұмысқа шыққан тізім бойынша;
Кпер = Ткал/ Тэф = 8760/ 5760 = 1,5
Есеп таблица бойынша жүргізіледі.
Жұмысшы санына есеп.
Кесте №6
№ Жұмысшы мамандықтарының аталуы Сменге шыққан саны. Смендегі саны.
1 2 3 4 5 6 7
1 аппаратшы 1 3 3 1,5 5
2 слесарь 2 3 6 1,5 9
3 электрик 1 3 3 1,5 5
барлығы 4
12
19
Осы байланысты жоспарлаған жұмысшы сандарының еңбек ақысы фонды есептеледі.
Еңбек ақысы жұмысшы фондыда есептеледі.
Кесте №7
№ Жұмысшы мамандығы. Жұмысшылардың тізімдегі адам саны. Орташа айлық,
1 2 3 4 5
1 Аппаратшы 5 6300 378000
2 Кезекші слесарь 9 6700 402000
3 Электрик 5 6100
4 Барлығы 19 19100 1146000
3.4 Цехтың шығындарды есептеу.
Цехтың шығындарын ұиымдастыруға және басшылық
Цехтық шығындарға мыналар жатады :
1. Негізгі және қосымша жалақылар, цехтағы қызметшілер
және кіші қызметшілер.
2. Әлеументтік қауіпсіздігіне аудару налогы
3. Өндірістегі құрал – жабдықтарды ағымдағы жөндеуде
ұстау, ғимаратта және құрлыстарда.
Құрлыс пен ғимаратқа – 3,2% , құрал жабдықтар үшін
№ 1 кестеден ғимараттардың құрлыстық толық құны -
3269,1 * 3,2 / 100 = 104,61 мыңға тең
№ 2 кестеден құрал – жабдықтың толық құны 119151
Сонымен:
119151 * 3,8 / 100 = 4527,7
104,61 + 4527,7 = 4632,4
4.Еңбекті қорғау және техникалық қауіпсіздікті сақтау үшін
Басқа да цехтың қаржы шығындары (5- 10%) жиынтығы алдыңғы
Цех қызмет кешенінің фонд бойынша еңбек ақысын есептеу.
Кесте №8
№ Қызметшінің аты. Штаб б/ша адам саны. Қызметіне байланысты
1 2 3 4 5
1 Тазалау құрылғы бастығы 1 11000 132 000
2 Технолог 1 9700 116400
3 Шебер 1 8600 103200
4 Механик 1 9700 116400
5 барлығы 4 39000 408000
Барлық цехтың шығындарын смета бойынша мына формада
берілген.
Кесте №9
№ Шығын бөлімдері Жиынтығы мың теңге
1 2 3
1 Цехтағы персональдың негізгі және қосымша жалақысы 468
2 Әлеуметтік қауіпсіздік налогы (31,5%) 147,42
3 Өндірістегі құрал – жабдықтарды ағымды жөндеуге, ғимарат және
4 Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне 4
5 Басқа да цехтың шығындары үшін 10% 525,18
6 Барлығы 5777
Жалпы эксплуатационды шығындарға негізгі және қосымша еңбек ақылар әкімшілік
Жылдық эксплуатациондық шығынның сметасы.
Кесте №10
№
Бөлімдердің аты
Жиынтығы жылдық эксплуатациялық өңдеу шығыны мың теңге 1м3 газ
ғы
1 2 3 4 5
1 Материалдық шығыны 1790 0,003 0,09
2 Энергиялық шығын механикалық мақсаттар 37039,75 0,04 3849
3 Эксплуатациялық жұмысшының еңбек ақысы 11460 0,0026 31,07
4 Әлеуметтік қауіпсіздікке дәрігерлік қауіпсіздіке 31,5% 360 0,00037 0,804
5 Аммортизация 122420,6 0,13 30,31
6 Цех шығындары 5777 0,0012 0,01
7 Жалпы эксплуатация-лық шығын 10% 16853,29 0,018
8 Жылдық эксплуатациялық шығындардың жиынтығы 185386,2 0,0467 100
Табиғатты қорғауда біріккен экология- экономикалық шаралардың тиімділігін есептеу.
Экология- экономикалық шараларын енгізуде табиғатты қорғау, қоршаған ортаның ластануынан
Біріккен экология- экономикалық шығынның тиімді шаралары табиғатты қорғауға ендіруде
Эс = У + Пк- С экс
Мұнда;
У- экологиялық шығынды сақтап қалу мың теңге
Пк- экологиялық және биоресурстар комитетіне төмен төлем арқылы пайданың
Дипломдық жобада экологиялық шығынды алдын ала сақтап қалу мақсатпен
У = 673780,08 тең/жыл.
Табиғатты қорғау және биоресурстар комитетіне төленетін төлемді төмендету нәтижесінде
Пк = (Vо- V1) Та = (631,56 –
Мұнда;
V = 631,56 т/ ж
V = 33,6 т/ ж
Та = 304,57
Э = 673780,8 + 1821204 – 1853862 = 670515
5. Жобалау шешіміндегі экономикалық тиімділіктің
Негізгі мынадай көрсеткіштерге байланысты жалпы табиғатты қорғауда экономикалық тиімділік
Э = Эij / 3
Мұнда
Эij – толық экономикалық тиімділік.
З- келтірілген төлем қаржы.
З = С экен + Ем К
Мұнда;
Сэкен- барлық жылдық эксплуатациялық қаржы.
Ем- 0,17 нормативтегі коэффицент тиімділігі.
К- барлық күрделі қаражат.
3 = 185386,2 + 0,17 134662,17 = 208
сонда;
Эпр = 855901,2/ 208278,76 = 4,1.
Экономикалық тиімділіктің күрделі құрылыстағы табиғатты қорғау шаралары.
Э кв = Эij – С экс;
Э кв = 855901,2- 185386,2/ 134662 =4,9
Есептеу нәтижесінде дипломдық жобадағы барлық тараулардан алынған экономикалық бөлімде
Негізгі техника- экономикалық көрсеткіштер.
№ Аталуы Өлшем бірлігі Көрсеткіш-тер
1 Капиталдық салынымның қосындысы. Мың теңге 134662
2 Эксплуатациялық жұмсалулар қосындысы Мың теңге 185386,2
3 Жұмыскерлердің саны, соның ішінде жұмысшылар Адам
Адам 22
19
4 Жұмыскерлердің орташа айлық жалақысы, соның ішінде жұмысшылар Теңге
теңге 152800
95500
5 Экология- экономикалық жиынтық тиімділігі Мың теңге 670515
6 Жобаланған шешімнің абсолюттік экономикалық тиімділігі
4,1
7 Капиталды салынымның тиімділігі.
4,9
Қорытынды.
Сурик алу кезіндепайда болған шаңды газ тазалау жүйесіндегі нң
Сүзгі екі қатардан орналасқан 20 камерадан тұрады. Олардың арасында
Тазаланатын газ коллекторының жоғарғы бөлігінде пайда болған жерасты иілгіш
Техникалық схемасы.
Бір сүзгінің, сүзгілеу ауданы 1580м2
Газ бойынша өнімділігі 1600-1900 мың м3 /сағ
Бір секциядағы шаң мөлшері 22, шт
Жең диаметірі 220мм
Жең ұзындығы 5100мм
Регенерация жиілігі 4 рет сағат
Маталар кедергісі 220мм
Сүзгілер жылдамдығы 0,06м/цек
Кірісті шаңдану 0,15-04 гр/нм3
Шаңдану 0,0025-0,005 гр/нм3
«Лавсан» арт жеңдері 0,6031класс 940 гр/м2
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
Мухленов М.П и др. «Общая технология»
Радионов А.И и др. «Техника защиты окружаещей среды»
«Справочник по пыле золоулавливанию» Под редакции Русалов А.А
Страус В «Промышленная очистка газов» Пер. с англ. Москва
Ушов В.Н и др. «Промышленная очистка газов от пыли»
Манаров Г.Д «Охрана труда в химической промышленности» Москва Химия
«Экологическое пособие для химико-технологических вузов» Москва Высшая школа 1988
Генкин А.Э «Отчиска от пыли, газов и воздуха» 12
Принципы создания безотходных химических производств Москва Химия 1988 г
Сурик алу кезінде пайда болған газды тазалау жүйесін жобалау
Қошаған ортаны қорғау
Дайын өнімнің мінездемесі
Катодты мыс өндірісі және ертіндіні регенирациялау
Экстракциялық фосфор қышқылы өндірісінің қалдықтарын залалсыздандыратын жүйе құрастыру
Газдарды тазалау әдістері
Кубта мұнай қалдықтарын кокстеу қондырғысының жобасы
Газ кептіру қондырғылары
Ақтөбе ферроқорытпа зауытындағы шаңдану мен газдануды есептеу және оларды төмендету шаралары
«ӨК «Южполиметалл» АҚ іс-тәжірибеден өту