Ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайын бағалау

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.............................................................3
1 АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚҚА ӘСЕР ЕТЕТІН НЕГІЗГІ СЫНАҚ
1.1 Денсаулықтың анықтамалары және оның көрсеткіштері ........................................5
1.2 Әлеуметтік жағдай және денсаулық ..................................................11
1.3 Мектеп жасындағы балалар денсаулығы және оған әсер ететін
2 ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ КӨЛЕМІ МЕН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ ..........................18
3 АУЫЛ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАРДЫҢ
3.1 Ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайын бағалау ................................25
3.2 Әлеуметтік факторлардың ауыл оқушыларының
ҚОРЫТЫНДЫ ......................................................................38
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ............................................... 40
КІРІСПЕ
Қай заманда болмасын қоғамның алдында тұрған маңызды мәселелерінің бірі-денсаулық
«Біздің жас мемлекетіміз өседі және орнығып нығаяды,онымен бірге біздің
Бұл мақсатты жүзеге асырудағы біздің стратегиямыз мынадай құрамдас бөліктерден
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында демографиялық көрсеткіштер нашарлап, аурушаңдық пен
XXI ғасырдағы қоғам жалаң адамдар тобынан емес, отандастарымыздың денсаулығы
Қазіргі кезеңде әлеуметтік дерт салдарынан қоғамымызда 10 мыңнан астам
Жастар арасында әр мыңның тек 381 ғана практика жүзінде
Қорыта айтатын болсақ біздің зерттеу жұмысымыздың көкейтестілігі қоғамымыздың алдында
Зерттеуіміздің мақсаты ауыл мектеп оқушыларының денсаулығының әлеуметтік факторларға тәуелдігін
Бұл мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер қойылды:
- ауыл мектеп оқушыларының денсаулығына медициналық карталарын талдау арқылы
- ауыл мектеп оқушыларының әлеуметтік жағдайларын сауалнама арқылы анықтау
- ауыл мектеп оқушыларының денсаулығының әлеуметтік факторларға тәуелдігін ашу
1 АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚҚА ӘСЕР ЕТЕТІН НЕГІЗГІ СЫНАҚ
1.1 Денсаулықтың анықтамалары және оның көрсеткіштері
Денсаулықтың анықтамасы өркениеттің дамуына байланысты күрделеніп, мағынасы кеңейіп жақанымен,
Қоғамның, ғылымдардың дамуы барысында денсаулықтың биологиялық сипатымен қатар, әлеуметтік,
Валеология ғылымының негізін салушылардың бірі В.П. Казначеевтің пайымдауынша, «денсаулық
И.И. Брехман «Денсаулық - адам ағзасының сенсорлық, вербальдық және
Б.Н. Чумаков «Адам денсаулығы, ең алдымен, психикалық, физиологиялық даму,
В.В. Марков адам
Биологиялык деңгейде денсаулық - организммен байланысты, ішкі органдар қызметінің
Психикалық деңгейдегі денсаулық - жеке тұлғамен байланысты, эмоционалды -
Әлеуметтік деңгейдегі денсаулық - басқа адамдармен, жалпы қоғаммен қарым-
Осы анықтамаларды талдай отырып, біз көптеген авторлардың денсаулық туралы
Олардың пікірінше, адамның денсаулығын анықтауда психикалық, физиологиялық және әлеуметтік
Дүниетаным, яғни білім жиынтығы, мәдени құндылықтар жиынтығы адамның
Ғылыми әдебиеттерде берілген «өмір салты» анықтамаларында авторлар өмір салтының
Т.Қ. Мұстафина өмір салтын - адамның табиғи
сыртқы ортамен тұрақты да ұзақ ара қатынастарының жүйесі дей
өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру жолдарын енгізеді. Автор
салтының аспектілерін төмендегідей жүйелейді:
- экономикалық, тұрмыс дәрежесі - әр
- әлеуметтік, өмір
- әлеуметтік-психологиялық, өмір стилі - тіршілік барысындағы
мінез- құлық ерекшелігі;
- әлеуметтік-экономикалық, өмір тәртібі - адамның санасына ұялап
кеткен әдет-ғұрыптар [15, б. 10-11].
Сонымен, өмір салтының негізін адам қалай өмір сүреді, оның
Өмір салты көптеген әлеуметтік процесстерге әсер етеді. Соның бірі
Адамның өмір салты оның бала кезінен алғам білім, іскерлік,
Адам өміріне, денсаулығына әсер ететін сыртқы және ішкі факторлар
Осыдан біз, адамның денсаулығын сақтауға және нығайтуға бағытталған әлеуметтік
Валеолог ғалым Б.Н. Чумаковтың айтуынша, адамдардың денсаулығын сақтауда мен
Ә.С. Әділханов, К.А. Жанабердиева денсаулықтың үйлесімді дамуын қамтамасыз ететін,
Т.Қ. Мұстафинаның пікірінше, әр дамның өз денсаулығын сақтауға және
Медицина ғылымыныц докторы, профессор В.И. Дубровский жалпы халық ішіиде
А.Г. Хрипкованың пікірінше, баланың денсаулығына
А. Ақанов пен
Мектеп - баланың денінің сау болуы мен дұрыс дамуында
Л.И. Маленкова салауатты
1.2 Әлеуметтік жағдай және денсаулық
Соңғы жылдары медицина ғылымдары денсаулық мәселелеріне ерекше көңіл бөлуде.
Ал, өмір салты - биоәлеуметтік категория. Ол адамның белгілі
Өмір салты төрт категорияны енгізеді: тіршілік деңгейі, стильі, сапасы,
Денсаулықты сақтауға, нығайтуға бағытталған, гигиеналық талаптармен ережелерге негізделген адамның
Биологиялық ұстаным - жас ерекшелігін ескеру, жүйелілік, сабақтастық қасиеттерін
Қазіргі жағдайда баланың дені сау болып, денсаулығын нығайту үшін
Әдебиеттерде балардың денсаулығы көптеген факторларға байланысты екендігі айтылады. Соның
- Эндогенді (биологиялық): тұқымқуалау, құрсақішілік әсер, туа біткен кемістіктер,
- Табиғи факторлар немесе қоршаған орта факторлары (экологиялық): климат,
- Әлеуметтік-экономикалық факторлар: экономикалық даму деңгейі, тұрмыс жағдайы, мәдениет
Тьесова-Бердалинаның мәліметі бойынша балалар мен жас өспірімдердің денсаулығына жоғары
1.3 Мектеп жасындағы балалар денсаулығы және оған әсер ететін
Қазіргі таңда метеп жасындағы балалардың денсаулығы көңіл бөлетін мәселенің
Бұл жағдайлар гигиенистердің балалар ағзасына негізгі сынақ факторларын анықтау
Мұндай факторлар қатарына оқу жүктемесінің жоғарлығы, тіршілік жағдайының төмендігі
Ресей Федерациясының гигиенистерінің VIII съезінің материалдары бойынша бүкіл оқу
Қазіргі мектеп оқушыларының тіршілік деңгейінің төмендігінің бір көрінісі жоғарғы
Кедейшілік көріп жатқан отбасынан шыққан мектеп жасындағы оқушылардың
Апталық, тәуліктік физиолого-гигитеналық нормативтерді жасқа сай емес көтеру де
Балалар ауруларын лдан алу және гигена ҒЗИ мәліметтері бойынша
Әр бір төртінші алты жастағы бірінші сынып оқушысында мектеп
Мектеп кезеңінде балалар мен жас өспірімдердің сыртқы ортаның жағымсыз
Әсіресе осы кезеңдерге әлеуметтік бейімделу қажеттілігі сезіледі [34, б.
Мектеп жасында денсаулықтың негізгі бір көрсеткішінің бірі физикалық жетілу.
Денсаулық жағдайының нашарлауы негізінен, физикалық дамудың көрсеткіштерінің төмендеуі негізінен
Оқыту жүйесі мен бағдарламаларды ескермегенде балалардың физикалық дамуы 4
Оқұшылар контингентінде сол кезең аралығында сымбаттың бұзылуы 10-15 пайыздан
Оқу үрдісі барысында көптеген оқушылардың организіміндегі өзгерістер мектеп
Оқушылардың физикалық дамуымен денсаулық жағдайындағы келеңсіз тұрақты өзгерістер, өсіп
Ерекше алаңдауды қыз балалардың денсаулығы туындатады, себебі әр түрлі
Л.Г.Савельева «ШҚО мектеп оқушыларының физикалық дамуы мен денсаулық жағдайының
Савельева Л.Г. өзінің зерттеулері бойынша мынадай қорытынды жасайды: ауру
Ол сонымен қатар, әр түрлі жастағы топтардағы қаланың оқушы
Денсаулықтың нашарлауы он жылдықтан он жылдыққа қарай ғана байқалып
Ақырғы жылдары адам денсаулығына әлеуметтік факторлардың орнын және
[ 41. б. 7-10].
Әлеуметтік жағдайы нашар от басындағы балалар арасында әртүрлі аурушаңдық
2 ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ КӨЛЕМІ МЕН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
Зерттеу жұмысынң нысанасы: Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушылары.
Зерттеу жұмыстарының әдістері ретінде антропометриялық әдіс, сауалнама әдісі,
Физикалық дамуы 10 және 90 центили интервалдарында болған
Центили кестесінің бір жақсы жағы бой мен салмақтың ара
Физикалық даму деңгейін морфологиялық және функционалдық көрсеткіштердің жиынтығын анықтайтын
Біріншілеріне дене салмағы, бой ұзындығы, көкірек жасушасының аумағы жатса,
Аталып өткен әдістерге қосымша сауалнама әдісі, медициналық карталарын талдау
Сауалнама әдісі арқылы біз оқушылардың өмір сүріп жатқан от-басының
Оқушының әлеуметтік қамтамасыз етілуін анықтауға арналған сауалнама.
Қадірменді мектеп оқушысы, жабық сауалнамаға қатысқаныңыз үшін сізге алғыс
1. Сіз бүгінгі күніңізге ризасыз ба?
А) иә
В) жоқ
С) білмеймін
2. Сіз толық отбасында өмір сүріп жатырсыз ба?
А) иә
В) жоқ
С) жауап бере алмаймын
3. Ата-анаңыз қандай топқа жатады:
А) жұмысшы
В) қызметкер
С) жеке шаруа қожалығымен айналысады
4. Сіздің ата-анаңызбен қарым-қатынасыңыз қандай?
А) жақсы
В) қанағаттанарлық
С) қанағаттанарлықсыз
5. Сіз шынығумен айналысасыз ба?
А) иә
В) сирек
С) жоқ
6. Сіздің дене шынығуымен айналысуыңызға ата-ана қамқорлық жасай ма?
А) иә
В) кейде
С) жоқ
7. Таңертеңгілік жаттығуды жасауыңызды от басында біреу қадағалай ма?
А) күнделікті қадағалайды
В) қадағаламайды, бірақ жаттығумен айналысудың пайдалы екендігін айтады
С) таңертеңгілік жаттығумен мүлде айналыспаймын, бұл ата-анама керек емес
8. Тәулікте қалай тамақтанасыз?
А) 3 немесе одан да көп тамақтанамын
В) тамақтану режімін ұстауға тырысам
С) тамақтану режімін мүлде ескермеймін
9. Тамақтану рационыңыз өз денсаулығыңыздың мұқтаждығын өтейді деп ойлайсыз
А) иә
В) кей-кезде
С) жоқ
10. Тамақ рационына жеміс-жидектер жиі бола ма?
А) иә
В) сирек
С) жоқ
11. Сізде артық салмақ бар ма?
А) жоқ
В) кей уақытта болады
С) білмеймін
12. Ұйқыңыз жиі қана ма?
А) иә
В) сирек
С) жоқ
13. Дене еңбегі мен ой еңбегінің ара қатынасын сақтайсыз
А) иә
В) сирек
С) жоқ
14. Жанұяда демалудың қандай түрін таңдайды?
А) табиғатқа шығып демалу, спортпен айналысу т.б. белсенді демалу
В) үйде кітап, журнал, газет оқу, теледидар қарау, компьютерде
С) сыраханада т.с.с.
14. Шаршау сезімі жиі туындай ма?
А) жоқ
В) сирек
С) иә
15. Медициналық тексеруден өтіп тұруыңызды ата-анаңыз қамтамасыз ете ме?
А) жылына 1 реттен жоғары
В) жылына 1 рет
С) тек бір жерім ауырып мазасызданған кезде
16. Ауырған жағдайда Сізді дәрігерге апарып, керекті дәрі-дәрмектермен ата-анаңыз
А) иә
В) жоқ
С) көлік болмаудан не қаржы болмаудан көбінесе өздері білетін
15. Суық тиюмен жиі ауырасыз ба?
А) өте сирек
В) жылына 1 рет
С) жылына 2-3 рет
16. Сізде денсаулыққа зиян келтіретін әдет бар ма?
А) жоқ,болған емес
В) білмеймін, оны анықтамапын
С) иә, бар
17. Отбасында үлкендер жағы спирттік ішімдік іше ме?
А) жоқ
В) иә, бірақ өте сирек
С) иә, жиі
18. Отбасында шылым шегуге қалай қарайды?
А) теріс қарайды, үйде шылым шегетін адам жоқ
В) шылым шегу жағына мән берілмейді
С) әкем (ағаларым) шылым шегеді
19. Пассивті шылым шегуге Сіз жиі ұшырайсыз ба?
А) жоқ
В) кей-кейде
С) иә
20. Сізде депрессия жағдайы болып тұра ма?
А) өте сирек,ақырғы рет қай кезе екендігі есімде жоқ
В) сирек
С) иә
21. Ұйықтай алмай мазаңыз кеткен кездер бола ма?
А) жоқ
В) сирек
С) иә
22. Ата-анаңыздың Сізге керекті жыл мезгіліне сай киім-кешектермен толық
А) иә
В) қаражаттың жеткіліксіздігінен, толық емес
С) жоқ
Есептеулер:
А) деген жауапқа 5 балл, В) деген жауапқа 3балл,
Нәтиже: 97 - 112 балл – Сіздің әлеуметтік жағдайыңыз
56- 95 балл – Сіздің әлеуметтік жағдайыңыз қанағаттанарлық. Отбасыңыз
0-55 балл – Сіздің әлеуметтік жағдайыңыз айтарлықтай емес, бәлкім
Қадірменді мектеп оқушысының ата-анасы, жабық сауалнамаға қатысқаныңыз үшін сізге
1. Сіз өзіңіздің отбасыңыздағы әлеуметтік- экономикалық жағдайды
А) жақсы
В) қанағаттанарлық
С) қанағаттанарлықсыз
2. Сіз өз балаңыздың барлық әлеуметтік қажеттілігін қанағаттандырамын деп
А) иә
В) жауап беруге қиналамын
С) жоқ
3. Балаңыздың дұрыс тамақтануын қадағалап, ұтымды тамақтануын қамтамасыз ете
А) иә
В) қамтамасыз етуге тырысамын, бірақ кейде қаражат мүмкіндік бермейді
С) жоқ, себебі не бар соны қанағат тұтамыз
4. Салауатты өмір салтының ұстанымын отбасында дағдыға айналдыруға тырысасыз
А) иә
В) тырысамын, бірақ бұл СӨС ұстанымы жиі бұзылады
С) жоқ
5. Сіздің отбасыңыздың адамдар санына шаққанда бір адамға келетін
А) 5000-9000 тенге
В) 2000-5000 тенге
С) 0- 2000 тенге
Нәтиже: барлық А), В), С) жауаптардың жеке-жеке жалпы санын
3 АУЫЛ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАРДЫҢ
3.1 Ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайын бағалау
Қазіргі медициналық мәліметтерге қарағанда мектеп жасындағы оқушылардың тек 14%
Кез-келген регионның тұрғындарының денсаулығының негізгі критериі балалар популяциясының өсу
Көптеген авторлардың тұжырымдары бойынша жеке тұлғаның денсаулық жағдайы 17-20
Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының аурушаңдық деңгейіне аналыз
Кесте 1 Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының
Аурулар Мектеп оқушылары %
Бастауыш сынып Орта сынып Жоғарғы сынып
Жалпы науқастанушылық 53,5 52,3 61,3
Кесте 1 жалғасы
Аурулар Мектеп оқушылары %
Бастауыш сынып Орта сынып Жоғарғы сынып
Жалпы науқастанушылық 53,5 52,3 61,3
Тыныс жүйесінің аурулары 10,2 8,6 7,9
Ас қорыту жүйесінің аурулары 7,5 6,4 7,8
Қан-тамыр жүйесінің аурулары 11,5 11,0 13,2
Тірек-қимыл жүйесіндегі ауытқулар 5,2 6,3 7,5
Инфекциялық аурулар 7,3 5,2 4,8
Тіс жегі ауруы 9,5 10,3 12,3
Көз аурулары 2,3 4,5 9,1
Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының аурушаңдық көрсеткішін қарастыра
Көптеген ғылыми әдебиеттер де де оқушылар арасында бастауыш сыныпқа
Мектеп оқшыларының денсалық жағдайын медициналық карталарын талдау арқылы
Кесте 2 Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының
Оқушылардың жалпы саны Денсаулықтың
1 тобы Денсаулықтың
2 тобы Денсаулықтың 3 тобы
137 оқушы
(100 %) 26
19 % 79
57,9 % 32
23,1 %
Жоғарыда көрсетілгендей денсаулыққа байланысты бірінші топқа жататын оқушылардың саны
Өсіп-жетілу үстіндегі органзмге әр түрлі факторлардың әсерін білу үшін
Самотиптердің ерекшеліктерін анықтау организмге әр түрлі факторлардың әсерін анықтауда
Савельева Л.Г., Маметказиев Е.А., Агаджанян Н.А. балалар популяциясының морфофункционалды
Ауыл мектеп оқушыларының денсаулығының бір көрсеткіші ретінде - физикалық
Кесте 3 Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының физикалық
Сынып Тексерілген балалардың физикалық дамуының бағасы, %
Қалыпты даму Артта қалу Алға шығу
Қыз балалар
Бастауыш сынып оқушылары 64,6 20,7 14,7
Орта сынып оқушылары 57,9 27,1 15,0
Жоғары сынып оқушылары 63,8 26,4 9,8
Кесте 3 жалғасы
Сынып Тексерілген балалардың физикалық дамуының бағасы, %
Қалыпты даму Артта қалу Алға шығу
Ер балалар
Бастауыш сынып оқушылары 62,8 23,0 14,2
Орта сынып оқушылары 57,7 27,7 14,6
Жоғары сынып оқушылары 61,7 27,3 11,0
Алынған нәтижелер кейбір авторлардың зерттеу нәтижелеріне сай келеді
Кесте 4 Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының жалпы
Жынысы Тексерілген балалардың физикалық дамуының көрсеткіші, %
Қалыпты даму Қалыпты дамудан арта қалу Қалыпты дамудан алға
Қыз балалар 62,1 20,9 17,0
Ер балалар 60,7 26,0 13,3
Өскемен қаласында Савельева Л.Г. жүргізген оқушылар арасында физикалық дамуын
Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының физикалық дамуын бағалауда
3.2 Әлеуметтік факторлардың ауыл оқушыларының
Жас кезеңде денсаулықты қалыптастыру сәттілігінен, кейінен сол жас адамның
Жақсы денсаулық кез келген қызмет түрімен,
Жеткіншек жастарды өз денсаулығына саналы түрғыдан қарауға баулу
Адамның денсаулығын анықтауда психикалық, физиологиялық және әлеуметтік деңгейлері үлкен
Дүниетаным, яғни білім жиынтығы, мәдени құндылықтар жиынтығы адамның
Қай заманда болмасын қоғамның алдында тұрған маңызды мәселелерінің бірі
Академик Ю.П. Лисицынның айтуынша, салауатты өмір салты индивидтің әлеуметтік,
Мұстафинаның пікірінше, организмнің саулығы - әр дамның өз денсаулығын
Шындығында да денсаулықты қамтамасыз ететін негізгі бір фактордың өзі,
Х. Қ. Сәтбаева мен Ж. Б. Нілдібаева өз еңбектерінде
Тамақтану - өмірді, өсіп-өнуді, денсаулық пен адамның жұмысқа деген
Ұтымды тамақтану – ол жасушалар құрамына қажетті заттар мен
Рационалды (толық мәнді үйлестірілген) тамақтану – ол тамақтың қуат
Тамақтану ұтымды болу үшін тамақ ішудің дұрыс тәртібі: тәуліктік
Әдебиеттерде балардың денсаулығы көптеген факторларға байланысты екендігі айтылады. Соның
Тьесова-Бердалинаның мәліметі бойынша балалар мен жас өспірімдердің денсаулығына жоғары
Балалардың тіршілік әрекетінің әлеуметтік жағының сапалығын анықтайтын методологияны құрастырып,
[48, б.7-8]. Көптеген ғалымдардың көзқарасы бойынша балалар мен жасөспірімдердің
Әлеуметтік факторлардың денсаулыққа әсерін анықтау үшін жүргізілген сауалнама нәтижесі
Сурет 1 Оқушылар арасында әлеуметтік жағдайдайларын анықтау бойынша
Сурет 1 көріп отырғандай оқушылардың арасында жүргізілген сауалнамада өзінің
Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының арасында жүргізілген сауалнамаға
Кесте 5 Күршім ауданының Қойтас орта мектебінің оқушыларының
Бағалау көрсеткіштері Оқушылардың ата-аналары
Оқушылардың әкелері Оқушылардың аналары
Жақсы 51 % 35 %
Қанағаттанарлық 40 % 41 %
Қанағаттанарлықсыз 9 % 24 %
Жоғарыда кесте нәтижесінен көріп отырғанымыздай тіршілік әрекетінің әлеуметтік сапасын
Сауалнама жауаптары мен балалардың денсаулығы және физикалық дамуы арасындағы
Кесте 6 Мектеп оқушыларының әлекуметтік жағдайы мен физикалық даму
Оқушылардың әлеуметтік жағдайы Тексерілген балалардың физикалық дамуының бағасы,
Қалыпты даму Артта қалу Алға шығу
Жақсы 77,9 10,1 12,0
Кесте 6 жалғасы
Оқушылардың әлеуметтік жағдайы Тексерілген балалардың физикалық дамуының бағасы,
Қалыпты даму Артта қалу Алға шығу
Қанағаттанарлық 58,8 27,7 13,5
Қанағаттанарлықсыз 45,3 37,7 17,0
Кестеде көрсетілгендей тіршілік әрекетінің әлеуметтік жағы жақсы болып келетін
Бәрімізге белгілі жағдай, балалардың физикалық дамуының күнтізбелік жаста кешеуілдеуі
XXI ғасырдағы қоғам жалаң адамдар тобынан емес, отандастарымыздың денсаулығы
ҚОРЫТЫНДЫ
Әдебиеттерде балалардың денсаулығы көптеген факторларға байланысты екендігі айтылады. Соның
Тьесова-Бердалинаның мәліметі бойынша балалар мен жас өспірімдердің денсаулығына жоғары
Әлеуметтік факторлардың ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайына әсерін анықтауда
- ауыл мектеп оқушыларының денсаулығының бір көрсеткіші ретінде -
- алынған нәтижелер оқушылар арасында жалпы науқастанушылық деңгейінің айтарлықтай
Әлеуметтік факторлардың ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайына әсерін анықтаудағы
- ауыл жағдайын жақсартатын арнайы мемлекеттік тараптан арнайы бағдарламалардың
- әлеуметтік жағдайы нашар от басының балаларына жәрдем ақы
- ауыл мектеп оқушыларының, әсіресе бастауыш сыныпта тегін тамақтандыру
Әр адамның, әр баланың денсаулығы тек қана өзінің жеке
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан – 2030 / Н.Ә Назарбаев.
2. Қазақстан Республикасыньщ
тұжырымдамасы / Валеология.- 2002.- №1.- 26-41 б.
3. Тәуірбекова С.Ж. Салауатты
4. Имаигалиев А. О необходимости
образоваиия в Казахстане // Поиск / А. Имангалиев.- 1999.-
5. Имангалиев А., Сисенгалиева Г., Нуржанова Ж., Утешкалиева А.
6. Мұстафин Т. Валеология негіздері // Валеология / Т.
2002.-№7.- 17-21 б.
7. Марков В.В. Основы здорового образа жизни и профилактика
болезней / В.В. Марков.- М.: Асасіета, 2001.- 320 с.
8. Алдиярова Г. Денсаулық зор байлық / Г. Алдиярова.-
9. Чумаков Б.Н. Валеология / Б.Н. Чумаков.-
общество России, 2000.- 407 с.
10. Брехман И.И. Введение в валеологию – науку о
11. Марков В.В. Уроки здоровья. /
12. Сәулебекова М. Салауатты омір салты - денсаулық кепілі
13. Популярная медицинская энциклопедия / Под ред. В.И.
14. Колбанов Л.С. Валеология / Л.С.
15. Мустафина Т.К. К проблеме становления и развития валеологии//
16. Өмешұлы Ә.
17. Вельтицев Ю.Е. «Национальные программы охраны здоровья детей» //Педиатрия
18. Әділханов О. Валеология- салауатты өмір салтының ғылыми негізі
19. Дубровский В.В. Валеология. Здоровый образ
20. Хрипкова А.Г. Возрастная физиология и школьная гигиена /
21. Ақанов А., Әділханов Ә. Денсаулыққа зиян келтірмей білім
22. Гликман И.З. Теория и методика воспитания / И.З.
23. Маленкова Л.И. Воспитание
24. Лисицын Ю.П. Теоретико-методологические проблемы концепции общественного здоровья /
25. Қалтаева М. Салауатгы омір салты - мектепте// Қазақстан
26. Дорожнева Л.Р. Роль социальных и биологических факторов в
27. Приходько Н.Г. Валеология / Н.Г.Приходько, М.В. Лукьяненко. –
28. Нестеренко Е.И., Полунина Н.Л. «Современные тенденции заболеваемости населения
29. Тьесова – Бердалина Н.А. «Роль ведущих факторов риска
30. Никитии Э. Охрана
31. Ахмерова С.Г. Здоровый образ жизни и его формирование
32. Жайлауова М. Оқушыларда салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру
33. Богданов Г.П. Школьникам - здоровый образ жизни
34. «Физическое развитие подростков и экологическое ситуация» / Начальная
35. Әділханов Ә.С. Валеология – денсаулыққа апаратын жол //
36. Новоселова Т.И., Кузнецов А.В. «Здоровье ребенка и экология
37. Савельева Л. Г., Новоселова Т.И «Особенности ВРИ детей
38. Савельева Л.Г., Садыков Ж.А., Байдельденова Т.У. «Сравнительная характеристика
39. Намазбаева З.И., Шабдарбаева М.С. «Зависимость между некоторыми факторами
40. Ахмерова С.Г. ЗОЖ и его формирование в процессе
41. Ақанов А., Әділханов О. Денсаулыққа зиян келтірмей білім
42. Дорожнева К.П. Роль социальных и биологических факторов в
43. Матюшонок М.Т. Физиология и гигиена детей и
44. Жолымбетова С, Садыкова А «Оздоровление экологической обстановки –
45. Сәулебекова М. Салауатты омір салты - денсаулық кепілі//
46. Хрипкова А.Г. Физиология детей и подростков /А.Г.
47. Сәулебекова М. Салауатты омір салты - денсаулық кепілі
48. Новик А.А. Папова Т.И. Исследования качества жизни в
2

Ұқсас жұмыстар

Балалар мен жасөспірімдердің морфофункционалдық даму ерекшеліктері

Сауықтыру жаттығулармен айналысатын адамдар үшін медициналық бақылау

Оқушыларының физикалық денсаулық жағдайын бағалау

Сыныптан тыс сабақ түрлерін ұйымдастыру түрлері

Оқушылар мен ұстаз - тәрбиешілер

Денсаулықтың негізгі көрсеткішінің бірі дене дамуы

Дене шынықтыру шаралары

Дәрігерлік бақылаудың сипаттамасы

Оқушылардың денсаулық пен салауатты өмір салтына құндылық қатынасын қалыптастырудың сынып жетекшінің іс-әрекеті