Салық мекемелерінің акциз салығының төленуін қадағалауы

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
I – Тарау. Акциздердің экономикалық мәні мен мазмұны 6
1.1 Акциздер және оның Қазақстан Республикасы салық жұйесіндегі орны
1.2 Акциз жанама салықтардың бірі ретінде 13
II – Тарау. Қазақстан Республикасындағы акциздердің қалыптасуы және есептеу
2.1 Акциздерді есептеу мен өндіруді ұйымдастырудың тәртібі мен қағидалары
2.2 Салық мекемелерінің акциз салығының төленуін қадағалауы 35
2.3 Астана қаласындағы акциздер түсімін талдау 39
III – Тарау. Салық жүйесін дамытудың негізгі қағидалары мен
Қорытынды 49
Қолданылған әдебиеттер тізімі 51
Қосымша 54
Баяндама 58
Кіріспе
Қазіргі уақытта Қазқстан халқы үшін ең актуалды мәселелелердің бірі
Салық – мемлекеттік ұлттық табыстың бір бөлігі, ол өзіндік
Салық нарық экономикасына тән құбылыс және ол оның элементі.
Осылайша өткен ұрпақтардың қателіктері мен кемшіліктері ескеріле отырып, көптеген
Негізгі қағидалардың қатарына ең алдымен мыналарды енгізу қажет:
Қандай да болмасын салық реформасын халық қолдамаса ол жұзеге
Салық төлеушілердің барлық табыстары, қандай жолмен табылғаны мен жұмсалғанынан
Вертикальді теңдік қағидасы бойынша, салық заңнамасы барлық салық төлеушілердің
Салық заңнамасы максималды тұрде қарапайым жазылуы тиіс, яғни кез
Салық салудың бұл қағидалары орындалуы үшін, салық төлеушілер мен
Дипломдық жұмыстың мақсаты акциз салығының экономикалық мәнін ашу, оның
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі тапсырмаларды қарастыру қажет:
акциздердің экономикалық мәні мен мазмұнын ашу;
акциздердің Қазақстан Республикасының салық жұйесіндегі рөлі мен орнын көрсету;
акциздерді есептеу мен өндіріп алу механизмін қарастыру;
салық заңнамасын бұзғаны үшін ықпалшаралардың қолданылуы мен акциз салығының
I – Тарау. Акциздердің экономикалық мәні мен мазмұны
1.1 Акциздер және оның Қазақстан Республикасы салық жұйесіндегі орны
Қазіргі таңдағы салық жұйесінің қиындығы, оның тез өзгергіштігі коммерциялық
Салық жалпы қоғамдық өнімнің, ұлттық табыстың, жалпы ішкі өнімнің,
Салықтардың экономикалық мазмұны бұл шаруашылық субъектілер мен азаматтардың табысытарының
Салық мемлекетпен бірге пайда болады, ол оның өмір сүруінің
Оңтайлы салық салу салық ауыртпашылығын бөлудің екі қағидасына негізделеді:
пайда қағидасы (алынған игіліктер қағидасы)
«қайырымдылық» қағидасы (төлем қабілеті)
Біріншісі, әр – түрлі субъектілер мемлекеттің шараларынан күтетін пайдасына
Екінші қағида бойынша салық салу объектілеріне салық төлеуді тиімді
Алатын игіліктері мен төлем қабілеті қағидасы, төлеушінің табысы көбейген
Салықты рационалды ұиымдастырудың классикалық қағидасын Адам Смит ұсынған және
Әділдік қағидасына сай салық салу жалпыға ортақ болу керек
Анықтық қағидасы, салық соммасы мен оны қалай және қашан
Ыңғайлылық қағидасы, салықты төлеудің уақыты мен әдісін, салық төлеуші
Экономдау қағидасы, салық салу жүйесін рационалдау арқылы, салықты өндіріп
Бұл қағидаларды қолдану салық салудағы заңсыздықты тоқтатты, осы процесске
Салықтың экономикалық мәні оның функцияларынан көрінеді
Салықтың реттеу функциясы негізгі функциялардың бірі болып саналады, ол
Салықтың екінші функциясы – фискалдық функция болып табылады, ол
Салықтың қайта бөлу функциясы шаруашылық жүргізуші түрлі субъектілер табыстарының
Мемлекет салықтың бұл функцияларын қолдана отырып, салық жүйесін анықтайды,
Салық жүйесі - мемлекет пен заңды және жеке тұлғалар
Салық жүйесін құрылымдық негізден алып қарайтын болсақ, онда ол
қаржы қатынастарының жиынтығы мен осы қатынастарды білдіретін салықтар;
салық механизмі – салық салудың әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы;
басқару органдары мен салық қызметінің жиынтығы.
Көрініп тұрғандай, салық жүйесі түрлі компоненттерден тұратын күрделі модель
Салықтарды әр – тұрлі белгілер бойынша жіктеуге болады:
салық салудың объектісі және салық төлеушілер мен мемлекет арасындағы
қолдану бойынша;
салықты өндіруші орган бойынша;
объектінің экономикалық нышаны;
салық салу объектісін бағалау деңгейі бойынша;
Бірінші белгі бойынша салықтар тура және жанама болып екіге
Қолдану белгісі бойынша салықтар жалпы және арнаулы болып бөлінеді.
Салықты өндіруші және иеленуші органға байланысты салықтар мемлекеттік және
Экономикалық нышаны бойынша салықтар табысқа және тұтынуға салынған салық
Салық салынатын объектіні бағалау дәрежесі бойынша салық нақты және
Салық салу объектісін бағалау мен есепке алу тәсіліне байланысты
Кадастрлік әдіс бойынша салықтың есептелуі мен өндіріліп алыныуы салық
Декларацияда салық төлеуші өзінің табысының мөлшерін, өзіне тиесілі жеңілдіктері
Табысты алу көзінен төленетін салықты, салық төлеуші жұмыс істейтін
Патенттеу азаматтардың сатып алған патенттері негізінде жеке кәсіпкерлікпен айналасуына
Жоғарыда айтылғандай жанама салық, көрсетілген қызмет пен тауар құнынан
Жанама салық мемлекеттің фискалды мүддесі болып табылады. Оны дұрыс
Тұтынуға салықтың қолданылуы (оларға акциз бен қосылған құн салығы
олардан жалтару қиынырақ;
олармен байланысты экономикалық заң бұзушылықтар аз;
егер тауарға және оны алмастыратын заттарға деген дефицит жоқ
ол жұмысқа деген ынтаны көп азайтпайды;
бұл салық түрінің құпиялылығы.
Республикамыздың мемлекеттік бюджетінің 30% кірістерін жанама салық құрайтынын айта
Алайда бұл салықтың жағымыды жақтары оның жағымсыз жақтарын жоққа
Егер баға деңгейі өсетін болса, олармен бірге бюджеттік шығандарда
Бюджеттік жүйеге антиинфляциялық автоматикалық механизм енгізілетін болады.
Барлық салық салу жүйелеріне ортақ мынадай заңдылық бар екендігін
Бұнда, жанама салықтың бөлу процессінде әлеуметтік теңдестіретіндігі байқалады және
Жанама салықтардың ішіндегі маңыздысы қосылған құн салығы.
Қосылған құн салығы – көп деңгейлі салық, ол тауардың
Көп деңгейлі механизм, салықтың баға құрылымында жиналмайтындығынан, бағаның өсуіне
Кәсіпкерлер салық жүйесінің алдында теңделіп, соңғы тұтынушыға бағаның қысымы
Фискалды маңызы жағынан жанама салықтардың ішінде акциз салығы екінші
Акцизді, өзіндік ерекшелігі бойынша монопольді қымбат және ұнемі сұранысқа
Нарық қатынастарын құру процесі оны реттеуді қажет етеді, жанама
Акциз – таурдың немесе қызметтің бағасына немесе тарифіне енгізілетін
Акциз слығына тән және оны қосылған құн салығынан ерекшелендіретін
акцизді ұстау объектісі болып тауарды өткізудің айналысы ғана табылады,
егер қосылған құн салығы тауар өндіру мен айналуының барлық
Акциз арқылы мемлекеттік бюджетке тауар бағасының бір бөлігі өндіріледі,
Мысалы шарап – арақ бұйымдарының бөлшек саудасына қойылған бағалары,
Қысқа мәнде акциз – бұл көпшіліктің сұранысына ие, белгілі
Терең мәнде акциз – бұл сатуға салық пен қосылған
1.2 Акциз жанама салықтардың бірі ретінде
Салық салу механизмі, қандайда экономикалық жүйеде болмасын күрделі болып
Салық салу теориясындағы ең қиын мәселе бұл салықты аудару
Соның арасында, салық саясатындағы мемлекеттік биліктің барлық топшыламасын жоққа
Салықты аудару тек қана белгілі жағдайларда ғана жүзеге асады.
Салықты аудару мүкіншілігі нарықтағы жағдайға байланысты, тауарға сұраныс пен
Дәл осы салықтың тура және жанама болып болінуінің негізіне
Тіке салық – бұл салық салынушыдан, яғни салық субъектісінен
Тіке салықтың маңызды артықшылығы болып келесілер саналады:
Тіке салық мемлекетке үнемі және көлемі белгілі салық береді.
Тіке салық жанама салыққа қарағанда салықтөлеушінің төлем қабілетін нақтырақ
Тіке салықты төлеген кезде мемлекет салық салынушылармен тікелей қатынасқа
Тіке салық негізінен жеке табыстан өндіріледі және ол түгелдей
Соның күшінен жанама салықтарды қолданудыңда бірқатар белгілі пайдалары бар.
Жанама салық – салықты салық салынушығы аударған тұлға төлейтін
Жанама салықтардың, тіке салықтардың алдындағы және оларды кең пайдалануын
Жанама салықтар егер оларды рационалды және тиімді пайдалана білсе,
Жанама салықтар, көп сомманы бірақ төлеуді талап ететін тіке
Жанама салық, тек қана егер ол бірінші қажеттілік тауарларына
Жанама салықтың мемлекет үшін тиімділігі, салық төлеушінің одан жалтарыла
Жанама салықтарды жинау әлде – қайда жеңіл, өйткені салық
Жанама салықтардың бұндай артықшылықтары, оларды өте кең және барлық
Жоғарыда айтылған артықшылықтар есебінен жанама салықтар мемлекеттік реттеудің тиімді
Реттеу функцисын жүзеге асыру үшін мемлекетке керекті құлалдарын қолына
Салықты мемлекеттік, қаржылық реттеу құралы ретінде қолдану мүмкіншілігі салықтың
Нарықтық экономикада мемлекет өндіріске тікелей қатыспайды, бұл процессте ол
Қосылған құн салығының салық базасы, алынатын ақша құралдарының массасы
Өнімнің өңделу тереңдігіне жанама салықтың басқа түрі сезімтал –
Акциз жанама салықтардың екінші тобына кіреді. Бюджеттің салықтық кірістерінің
Акциз – тауарға салынатын, оның бағасына кіретін және сатып
Акциз жеке және әмбебап болып бөлінеді. Жеке акциздердің көп
Қазақстанда акциз ел ішінде шығарылатын және басқа мемлекеттерден импортталатын
спирттің барлық түрлері;
алкоголь өнімі;
темекі бұйымдары;
құрамында темекі бар басқа бұйымдар;
бекіре және қызыл балық уылдырығы
алтыннан, платинадан немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар;
бензин (авияциялық бензинді қоспағанда);
жеңіл автомобильдер (арнайы мүгедектерге арналған, қолмен басқарылатын автомобильдерден басқа);
атыс және газ қарулары (мемлекеттік билік органдарының қажеттіліктері үшін
газ конденсатын қоса алғанда, шикі мұнай акцизделетін тауарлар болып
Қазақстанда қызметтің акцизделетін түрлері мыналар болып табылпды:
ойын бизнесі;
лотореяны ұйымдастыру мен өткізу.
Тізімде бірінші кезектегі керек заттар жоқ, тек қана қымбат
Әмбебап акциздер кәсіпорындардың жалпы айналымынан өндіріледі. Бұндай акциз тауар
Заңсыз енгізу, өндіру мен сатуды болдырмау және акциз салығының
Заңнамада импортталатын тауарларға жеңілдіктер қарастырылған. Жекелеп алғанда: гуманитарлық көмек
II – Тарау. Қазақстан Республикасындағы акциздердің қалыптасуы және есептеу
2.1 Акциздерді есептеу мен өндіруді ұйымдастырудың тәртібі мен қағидалары
Қазақстан Республикасында акциз «Салық және Бюджетке төленетін басқа міндетті
Акциз тауарға салынатын, өнім бағасына қосылатын жанама салық болып
Акцизделетін тауарды экспортқа шығарарда, тауардың иесі төлеген акциз, оның
Жеке және заңды тұлғалар акциз төлеушілері болып табылады егер:
Қазақстан Республикасының территориясында акцизделетін тауар өндіретін болса;
бензиннің (авиациялық бензиннен басқасы), дизел отынының бөлшек немесе көтерме
Қазақстан территориясына акцизделетін тауар импорттаса;
Қазақстан Республикасында ойын бизнесін ұйымдастырса.
Мұрагерлік құқығы бойынша мемлекет қарамағына өткен, иесі жоқ немесе
Акцизделетін тауарлар болып Қазақстан территориясында шығарылған немесе оның территориясына
спирттің барлық тұрі;
арақ;
ликер – арақ өнімдері;
шарап;
шарап тектес өнімдер;
коньяк;
шампан;
сыра;
темекі бұйымдары;
құрамында темекі бар басқа өнімдер;
бекіре, қызыл балық және олардың уылдырығы мен олардан жасалған
алтыннан, күмістен немесе платинадан жасалған зергерлік бұйымдар;
хрусталь және одан жасалған жарық шамдары;
бензин (авиациялық бензиннен басқасы), дизель отыны;
жеңіл автокөліктер (мемлекеттік билік органдарының қажеттіктеріне алынғандардан және мүгедектерге
атыс және газ қарулары (мемлекеттік билік органдарының қажеттіктеріне алынғандардан
шикі мұнай, газ конденсатын қоса алғанда;
электрэнергиясы.
Қазақстан Республикасының үкіметі бекітетін тәртіптер мен талаптарға сай, барлық
Акциз ставкалары қолданылады:
отандық өндіріс тауарларына – акцизді қоспағандағы өндірушінің бағасына немесе
импортталатын тауарларға – кедендік бағасына немесе натуралды тұрде физикалық
ойын бизнесіне қатысты – ұтыстар соммасын минустағаннан кейінгі, ойын
Акцизделетін, өзінің жеке меншігі болып табылатын шикізаттан жасалған тауарды
Ойын бизнесі бойынша (лотореядан басқасы) акциз салығын салу объектісіне,
Электроэнергия өндіргенде акциздің объектісі болып бүкіл өндірілген элетроэнергияның көлемі
Салық салу айналымы акцизделетін тауарларды, акцизді қоспағанды сату бағасынан
Шикізат бойынша акциз соммасы бюджеттік төлемдер соммасының азайтылымына жатады,
Ойын бизнесінде акциз, ойын бизнесінен түскен түсімдер соммасынан ел
Акциз соммасын, төлеуші өткізетін тауарлар құны және орнатылған ставкаларды
Шарап - арақ өнімдері бойынша бюджетке акциз, тауар өткізілген
Басқа таурлар үшін және ойын бизнесі үшін акциз мына
айдың алғашқы 10 күні ішінде өткізілген тауар үшін акциз,
айдың екінші 10 күні ішінде өткізілген тауар үшін акциз,
айдың үшінші 10 күні ішінде өткізілген акциз, есеп беру
Лоторея ұйымдастыру бойынша акциз төлеудің тәртібін Қазақстан Республикасының Қаржы
Бюджетке уақытында төленбеген акциз үшін, төлеген күнді қоса алғандағы
Акциз төлеу уақыты ұзартылуға жатпайды.
Импортталатын тауарлар бойынша акцизделу объектісі, Қазқстан Республикасының кеден заңнамасы
Акцизді, Қазақстан Республикасының үкіметі бекіткен нормалар шеңберінде акцизделетін тауар
№1 Кесте. Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан, жеке тұлғалар акцизделтін
Тауар атауы Кеднедік құнына байланысты акциздің % ставкалары немесе
бекіре және қызыл балық, бекіре және қызыл балық уылдырығы,
сыра
арақ – шарап өнімдері
темекі бұйымдары
бензин
дизель отыны
хрусталь бұйымдары, хрустальді шамдар
платина, алтын немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар 1 кг
5 литр
2 литр
1000 дана
100 литр
150 литр
1 жинақтама (комплект)
2 зат
Төменде тізілген импортталатын тауарлар акциз төлеуден босатылған:
халықаралық жүк және жолаушы тасымалдайтын көлікті қолдануға керекті акцизделетін
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасына жетпей тұрып бұзылғаны немесе құртылғаны
шетел дипломатиялық және оларға теңдестірілген әкілдіктерінің ресми қолданылуына арналған,
Қазақстан Республикасының кедендік заңнамалары қарастырған арнайы кедендік режимі бойынша,
Акциз салығының дұрыс есептелуі мен уақытылы төленуі толығымен салық
Акцизге қатысты күнтiзбелiк ай салық кезеңi болып табылады.
Салық төлеуші салық қызметінің тиісті мекемесіне есеп беру айынан
Егер акциз төлеу және декларация өткізу күндері демалыс немесе
Акциз маркалары бүлiнген, жоғалған кезде мынадай жағдайларда:
1) акциз маркалары төтенше жағдайлар салдарынан бүлiнсе, жоғалса;
2) бүлiнген акциздiк маркаларын салық органдары жоюға жасалған есептен
Орнатылған уақыт ішінде салық декларациясын өткізбеген заңды немесе жеке
Декларацияда салық көлемін азайтып көрсетіп, салық көлемін толық төлемегені
Есептеу құжаттарында тауарлар есебі мен өткізілімін көрсетбегені үшін, тауар
№2 Кесте. Қазақстан Республикасында шығарылған және оның кедендік территориясына
Өнім түрлері Елде өндірілетін таурлардың акциз ставкалары Сырттан енгізізілетін
Спирттің барлық тұрі
Ликер – арақ өнімдерін жасау үшін жіберілген спирт
Арақ, ликер – арақ өнімдері, қызуы көбейтілген сусындар, ішімдіктер
Коньяк
Шарап
Шампан
Шарап тектес өнімдер
Сыра
Темекі өнімдері
Бекіре және қызыл балық
Хрусталь бұйымдары
Алтыннан, платинадан немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар
Бензин
Дизель отыны
Жеңіл көлік
Атыс және газ қарулары, мемлекеттік билік органдарының қажеттіліктеріне алынғандардан
Ойын бизнесі, лотореядан басқасы
Лоторея, мемлекеттік, ұлттық лотореядан басқасы 300 KZT/Л
30 KZT/Л
20 KZT/Л
1 KZT/Л
20 KZT/Л
1 KZT/Л
6 KZT/Л
0.75 евро/1000 дана
100%
0
10%
5000 KZT/Т
600 KZT
-
0
20%
10% 3 €/Л
0.3 €/Л
1.7 €/Л
0.4 €/Л
0.4 €/Л
0.4 €/Л
0.2 €/Л
1 €/1000 дана
100%
0
10%
31 €/Т
20 €/Т
10%
0
-
-
[4.]
№3 Кесте. Экспортталатын шикi мұнайға, газ конденсатына рента салығының
Нарықтық бағасы Ставкасы
бiр баррель үшiн 19 АҚШ долларынан кем
бiр баррель үшiн 19-дан 20 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 20-дан 21 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 21-ден 22 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 22-ден 23 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 23-тен 24 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 24-тен 25 AҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 25-тен 26 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 26-дан 27 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 27-ден 28 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 28-ден 29 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 29-дан 30 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 30-дан 31 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 31-ден 32 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 32-ден 34 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 34-тен 36 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 36-дан 37 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 37-ден 38 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 38-ден 40 АҚШ долларына дейiн
бiр баррель үшiн 40 АҚШ долларынан астам 0 процент
1 процент
4 процент
7 процент
10 процент
12 процент
14 процент
16 процент
17 процент
19 процент
21 процент
22 процент
23 процент
25 процент
26 процент
28 процент
29 процент
30 процент
31 процент
33 процент
[2.]
Акциз жиналымынының толықтығын қамтамасыз ету үшін және акцизделетін кейбір
Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігіне қарасты Салық Комитеті мен Кеден
Акциздердің толық жиналуын қамтамасыз ету мақсатында этил спирті мен
Лицензия осы қызметтердің әр – қайсысына бөлек беріледі.
Қызмет түрлері:
этил спиртін өндіру;
алкоголь өнімдерін өндіру;
этил спиртін сақтау мен өткізу;
алкоголь өнімдерін(сырадан басқасы) сақтау және көтерме саудада өткізу.
Лицензия алу үшін келесі құжаттар қажет:
Қазақстан Республикастқан Үкіметі орнатқан тұрде арыз;
Заңды тұлғалар үшін – мемлекеттік тіркелу жөніндегі куәліктің көшірмесі;
Арыз берушінің, лицензияланатын қызмет тұрін атқару үшін қойылатын талаптарға
Лицензияланатын қызмет түрін атқару үшін лицензия алғысы келетіндер стандарттау
Лицензиялық жиналымның төленгені туралы құжат.
Лицензиялық жиналым көлемін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Лицензия Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен форма бойынша толтырылады және
Лицензия бланкілерінің есебін жүргізумен оларды сақтау уәкілетті мемлекет органына
Лицензияланатын қызмет тұрі флиалдармен, әкілдіктермен немесе біріккен емес бірнеше
Лицензия үш жылға дейінгі мерзімге беріледі, бірақ лицензиялық жиналым
Жыл сайынғы лицензиялық жиналым төлемдерін төлеу, лицензия иегерінің лицензияланатын
Лицензия беру туралы шешім, арыз бергеннен кейін бір ай
Лицензия бір данада беріледі, ол жоғалса орны толтырылмайды, бекітілген
Лицензияға лицензияланушы мекеменің жүргізушісі немесе осыған құқығы бар тұлға
Лицензианттың құқығы бар:
лицензия күшін тоқтату немесе оны қайтару туралы барлық мәләметтермен
шағымдануына;
сот арқылы, лицензияны бір ай ішінде қайтарып беру туралы
сот арқылы, лицензия күшін тоқтату туралы шешімнің күшін жоюға.
Лицензиант міндетті:
санитария, экология, өрт қауіпсіздігі салаларындағы нормативті құқықтық актілердің және
лицензианттарға қойылатын талаптарды сақтауға;
алкогольді өнім өндіретін болса, тек қана тамақ шикізатынан жасалған
этил спиртін әрі қарай өңдеу үшін сататын болса, онда
алкогольдік емес өнім өндіру үшін технологиялық процессте қолданылатын және
жеткізушілермен тұтынушылардың қиылысқан есеп журналының жүргізілуін қамтамасыз етуге;
міндетті сертификатталатын, бекітілген үлгідегі сәйкестік сертификаты жоқ және акциздік
тауар (қызмет) қауіпсіздігін бақылайтын орган тауарды айналымнан шығару туралы
Арыз беруші, Қазақстан Республикасының заңына сәйкес лицензия алу үшін,
Лицензиант лицензиясыз жұмыс істегені үшін бекітілген тәртіп тұрінде жауап
Лицензилық тәртіп орнатылған қызмет тұрімен лицензиясыз айналысып алынған табыс,
Лицензиялық төлемнің бюджетке толық және уақытылы төленуін қадағалау, толығымен
Лицензиялардың есебі мен лицензия ережелерінің сақталуын қадағалау лицензиарға жүктелген.
Лицензиялық ережелерді қадағалауға жатады:
жұмыстың, лицензияланатын қызметтің осы түріне сәйкес қойылған талаптарға сай
лицензианттың лицензияда көрсетілген қызмет түрімен ғана жұмыс істеп жатқандығын
этил спирті және алкогольдік өнім айналымының жағдайын тексеру, олардың
Тексеріс лицензиар бекіткен жұмыс планы бойынша жүргізіледі, планда тексеріс
Тексеріс, нысанасын лицензиар бекіткен акт бойынша ресімделеді.
Лицензия берілмейді егер:
лицензиялауға керекті құжаттардың барлығы тапсырылмаған болса. Арыз беруші айтылған
лицензиялық жиналым немесе патенттік төлем төленбеген болса;
арыз беруші қойылған квалификациялық талаптарға жауап бермесе;
арыз берушіге сот шешімі бойынша, осы қызмет түрімен айналысуға
заң актілері бекіткен басқа жағдайларда.
Мына себептерге қарап лицензия бермеуге рұқсат етілмейді:
арыз берушіге лицензияланатын қызмет түрімен айналысуы үшін лицензия берудің
өндіру немесе өткізу үшін лицензия керекті тауарлар немесе қызметтердің
нарықты монополияқ қалып жағдайын сақтау үшін;
арыз берушінің адамгершілігіне немесе кәсіпкерлік қабілетіне күмәндану, немесе оның
Себептері көрсетілген, лицензия беруден бас тарту туралы хабарлама субъектіге,
Лицензия өз күшін тек қана мына жағдайларда тоқтатады:
лицензия уақыты аяқталса;
лицензияны қайтып алу туралы шешім шықса;
жеке тұлға кәсіпкерлік қызметпен айналысуды тоқтатын болса, заңды тұлға
Лицензия күшін тоқтата тұру немесе оның күшін мүлде жою
Лицензия сот арқылы тартып алынады, егер заңда басқа шаралар
лицензиант лицензиялық талаптардв орындамаған болса;
лицензиант лицензиардың лицензия күшін тоқтата тұру туралы шешімінің себебін
егер сот лицензиантқа лицензиясы бар кәсіптік қызмет түрімен айналысуға
Лицензианттың лицензиялық талаптарды орындамай жатқаны тексерістер арқылы анықталады. Егер
Этил спирті мен алкогольдік өнімдерді өндіруге рұқсат беретін лицензия
этил спирті мен алкогольдік (шарап пен сыра есепке кірмейді)
бекітілген тәртіп бойынша сертификатталған технологиялық және қосымша құрал –
спирт өлшеуіш және көлем деңгейін тексеретін аппараттардың пломбалануы керек
өнім өндірісі мен сапасын химиялық және технологиялық қадағалайтын тексеріс
кәсіп саласындағы нормативтік заң актілері мен техникалық құжаттардың болса;
өндірістің химиялық, технологиялық және микробиологиялық тексерілуі туралы журналдарының және
өндірістің нормативті және техникалық талаптарға сай жұмыс істеуін қамтамасыз
өлшеу және есептеу құралдары;
этил спиртінің, алкогольдік және басқа негізгі емес өнімдердің, шикізаттың,
өндіріс пен тексеру лабораториясын метрологиялық құралдармен қамтамасыз ету;
құрал – жабдықтардың орналасыуының планы мен сызбасын жүргізу.
Этил спиртін сақтау мен өткізуге, алкоголь өнімін (сырадан басқасы)
тауарларды сақтау, қабылдау, жөнелту, орау және арамадан шығаруға керекті
ыдыстарды сақтау, жөндеу шеберханалары, тауар үлгілері мен сату бөлмелері
автомобиль немесе темір жолдың болуы;
вентиляциялық және өрт қауіпсіздігі мен күзет қызметі үшін қажетті
өртке қарсы құрылғылар, күзету дабылы, қоймалық, жүк көтеру –
тұтынушылардың өмірі мен денсаулығын қорғау мақсатындағы талаптарға сай этил
сатып алынған және сатуға арналған өнімнің сапасын қадағалаудың жүйесін
этил спиртімен алкогольдік өнімнің айналысының алғашқы және бухгалтерлік есебін
Жоғарыдағы талаптардан бөлек, жалпыға ортақ қойылатын талаптар тағы бар:
үміткер жапа шегуші кәсіпорын болмауы керек және бюджет алдында
үміткердің алып – сату саласында делдалдық қызметінің тәжірибесі бір
Этил спиртін көтерме саудада өткізу, алкоголдік өнімді көтерме саудада
2.2 Салық мекемелерінің акциз салығының төленуін қадағалауы
Жолға дұрыс қойылған салық жүйесі, кризистен шығуда маңызды рөл
Салықты бюджетке дұрыс және уақытында төлеу жауапкершілігі салық төлеушімен
Құжаттық тексеріс, есеп тапсыру мәліметтерінің сенімділігін, есеп жүргізілуінің дұрыстығы
Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да төлемдер
Нақты салық төлеушіге қатысты кезектен тыс тексерістер салық органының
Өкілдіктері мен филиалдары бар заңды тұлғаларды қадағалаушы салық органы
Жыл ішінде жүргізіліп отырған тексеріс аяқталған есеп беру периодына
Құжаттық тексеріс үкімет, жоғары тұрған мекеме, құқық сақтау мекемелерінің
График құру кезінде алдымен төлемдер есебінен, бухгалтерлік және салық
Тексеріс сұрақтарының тізімі әр кәсіпорын үшін бөлек, ерекшеліктері ескеріле
Тексеріс сұрақтарының тізімін құру кезінде әр салық түрінен төлемдер
Құжаттық тексеріс алғашқы бухгалтерлік құжаттармен есеп реггистріндегі жазбаларды жалпы
Жалпы әдіспен кассалық, банктік операция, өткізілім көлемін көрсететін құжаттар,
Таңдамалы әдіспен тексеріс периодының әр айының немесе бірнеше айының
Кәсіпорында құжаттық тексеріс өткізілетін болса, тексеріліп отырған кәсіпорынның қаржы
Акциз бойынша бюджетпен толық есептескендігін анықтау үшін мыналарды тексеру
өндіру мен өткізуге қажетті келісімшарттар, сертификаттар, лицензиялар, накладнойлардың барлығын
акцизделетін өнімді өндіру мен өткізудің алғашқы есеп құжаттарына негізделе
Акциздік маркалармен белгіленетін, акцизделетін тауарлар өткізілімінің дұрыстығын анықтау, акциздік
Есептік периодының ішінде, акцизделетін тауарларды жасап шығаруға жұмсалған, нақты
Бюджетке өткізілім күнінен он күннен (алкоголді өнім бойынша) асырмай
Енгізілген тауардың, сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының сәйкесінші кодына
Акциз салығының дұрыс емес төленіп жатқандығының себебін анықтап, қабылданған
Құжаттық тексерістің нәтижелері келесі тәртіп бойынша ресімделуі керек:
заң бұзылғаныдығы анықталмаса, тексерушімен кәсіпорынның аты – жөні, салық
салық заңнамасы мен бухгалтерлік есеп жүргізудің тәртіптері бұзылғандығы анықталған
Құжаттық тексеріс актісі екі данада толтырылады, ал кейбір жағдайларда
Тексерушілер келесі міндетті талаптарды орындаулары шарт:
анықталған заң бұзушылық фактілерін қай заңдарға немесе нормативті актілерге
тексеріс актісінің текстісі түрлі таблицалармен, анықтама деректермен, маңызды емес
актіде тек қана нақты, негізделген және құжаттық дәлелденген заң
Актіге сәйкес құжаттармен расталмаған түрлі мәліметтерді, ұсыныстарды, қорытындыларды қосуға
Тексерістің барлық құжаттары есеп бөліміне, кәсіпорынның дербес шотына үстеме
Егер құжаттық тексеріс барысында салық төлемеумен немесе салық салу
Орындалған жұмыстың аяқтаушы кезеңі үстеме есептелген салықтардың және штрафтік
2.3 Астана қаласындағы акциздер түсімін талдау
Акциз бұл өндіруші кәсіпорынның тауарына жіберілім бағасынан пайыз ретінде
Әдетте ол жоғары табысты тауарға орнатылады, ол тауар өндірушілер
Салық қызметі органдарының экономикалық – қадағалау жұмысы бекітілген бағдарлама
Акциздер есебі мен түсімінің анализі, Қазақстан Республикасы Қаржы Миннистрлігі
№4 Кесте. Қазақстан Республикасының бюджетіне акциздер түсімінің динамикасы (мың
Жылдар Болжам Нақты түсім Ауытқу (+;-) Болжам орындалуының пайызы
2000
2001
2002
2003
2004 3360300,0
7804300,0
10502500,0
22110967,0
21875251,0 2181111,0
7189209,0
10921784,0
16841395,0
18853011,0 -1179189,0
-615091,0
+419284,0
-5269572,0
-3022240,0 65%
92,1%
104%
76,2%
86,2%
[28.]
Сызбадан көрініп тұрғандай акциздер түсімі жылдан жылға ұлғайып келе
2000 – ші жылбен салыстырғанда 2001 – ші жылы
2002 – ші жылы акциздер түсімі 2001 – ші
2003 – ші жылы акциздер түсімі 2002 – ші
2004 – ші жылы 2003 – ші жылбен салыстырғанда
Болжамның орындалмауына әсер ететін негізгі себеп, болжам көрсеткіштерін шамадан
№5 Кесте. Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджетінің жалпы кірістерініндегі салықтық
Кіріс түрлері 2001жыл 2002жыл 2003жыл
млн. теңге % млн. теңге % млн.
Салықтар мен табыстардың барлығы:
Корпора –
циялық табыс салығы
Жеке
табыс салығы
Қосылған
құн салығы
Акциздер
Жер салығы
Көлік
құралдары салығы
Мүлік
салығы
Жер
қойнауын пайдала- нушыларға салық салу
Тіркелім
үшін алымдар
10. Тауарды нарықта өткізгені үшін төлем
11. Лицензи-
ялық төлем
12. Аукци – ондық алым
13. Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені үшін алым
14. Басқа түсімдер 174790,2
34843,1
26262,9
34815,1
7189,2
2046,1
807,1
1885,2
4097,4
99,2
613,8
296,4
0,81
401,0
61432,9 100
19,9
15
20
4,1
1,2
0,5
1,08
2,33
0,06
0,3
0,2
0,23
35,1 219490,6
41518,3
31260,0
53922,0
10921,7
3438,0
2212,8
5908,0
6180,6
211,2
1511,8
410,6
13,1
674,8
61307,6 100
18,9
14,2
24,6
5
1,6
1,0
2,7
2,8
0,1
0,7
0,21
0,005
0,3
27,9 280019,8
40294,3
41275,0
58800,9
16841,3
4869,1
3137,9
13068,2
11587,0
342,3
2424,6
806,4
34,4
734,4
85804,0 100
14,4
14,7
21,0
6
1,7
1,12
4,7
4,1
0,12
0,9
0,28
0,01
0,26
30,6 286664,0
38396,0
30124,0
80845,0
18853,0
5013,0
2543,0
14626,0
9971,1
332,0
3129,8
916,6
14,9
224,0
81675,6 100
13,4
10,5
28,6
6,6
1,7
0,9
5,1
3,1
0,11
1,1
0,03
0,005
0,08
28,5
[28.]
Кестеде көрініп тұрғандай, салық тұсімдерінің ең көп бөлігін келесі
Қосылған құн салығы.
Корпорациялық табыс салығы.
Жеке табыс салығы.
Акциздер.
2004 – ші жылдың нәтижесі бойынша мемлекеттік бюджеттің салық
№6 Кесте. 01.01.2004 – тен 01.01.2005 – ке дейінгі
Төлем түрі Сомма
Республикалық бюджет Жергілікті бюджет
Корпорацялық табыс салығы 519340100,00 519340100,00
Төлем көзінен үсталатын жеке табыс салығы - 870357677,00
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалардан үсталатын жеке табыс салығы -
Заңды тұлғалардың мүлкіне салық - 384891300,00
Жеке тұлғалардың мүлкіне салық - 24090554,00
Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені үшін алымдар және эмиссияның акцияларына
Тұрғын жерлердегі жер салығы - 75577929,00
Өнеркәсіп, байланыс, көлік жерлеріне және ауылшаруашы- лықтық емес басқа
Заңды тұлғаларға салынған көлік салығы - 37620005,00
Жеке тұлғаларға салынған көлік салығы - 40614539,00
Қазақстанға сырттан енгізілетін тауарларға салынған қосылған құн салығы 2818826188,00
Темекі өнімдерінің акциздері 1575310754,00 -
Импортталатын тауарлардың акциздері 2747395,00 -
Бензинге (авиациалықты қоспағанда) салынған акциз 127440,00 -
Дизель отынына салынған акциз салығы 22672,00 -
Ойын бизнесіне салынған акциз - 7375058,00
Газ конденсатын қосқандағы шикі мұнайға салынған акциз 374800,00 -
Су үшін төлемдер - 688074,00
Роялти 3077365,00 -
Қазақстан Республикасының территориясында радиоэлектрондық және жоғары толқынды құралдарды іске
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды тіркеуге қойғаны үшін алымдар
Қызметтің жеке тұрлерімен айналысуға құқық беретін лицензиялық алымдар -
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алымдар - 680043,00
Аукциондық сатылымдардан алымдар - 494347,00
Тауарды нарыққа шығару құқығын алу үшін төленетін алымдар -
Қолма – қол шетел валютасын сатып алғаны үшін алымдар
Кедендік бақылау мен кедендік іс – шараларды жүзеге асырудан
Қазақстанның Азаматтық Кодексі қарастырған жағдайлардан басқа жағадайларда тәркіленген, иесі
Жер участкілерін жалға беруден түскен түсімдер - 113055194,00
Жер қойнауының байлықтары туралы мәліметтерді қолданысқа алғаны үшін төлемдер
Жылжымайтан мүлікке құқықты және ол туралы жасалған мәмілелерді мемлекеттік
Паспорт пен жеке басының төл құжатын бергені үшін төлемдер
Қылмыстық - атқару инспекциясының қызметінен алынатын түсімдер -
Қаруды тіркегені үшін төлем - 54791,00
Мемлекеттік пошлина - 23981139,00
Коммерциялық емес және қосалқы сатылымдардан түскен төлемдер мен табыстар
Медициналық айықтыру орындарына түскен азаматтар төлеген түсімдер - 4893900,00
Стандарттар мен сертификаттау тәртіптерінің талаптарына сай келмейтін тауарлардың сатылымы
Атқарушылық санкциялары 2389855,00 -
Жер участкелерін сатудан түскен түсімдер 118481108,00 -
БАРЛЫҒЫ 5621153797,00 4806304040,00
№7 Кесте. 2004 – ші жыл бойынша Астана қаласының
Төлем түрлері Сомма % - дық үлес салмағы
Салық, кедендік және басқа міндетті төлемдер бойынша жалпы түсімдер
Акциздер 32175200000
171900000 100%
0,6%
[28.]
№8 Кесте. 2004 – ші жыл ішіндегі Астана қаласындағы
Төлем тұрлері Өсімпұл соммасы Айыппұл соммасы
Корпорацялық табыс салығы 9517295,00 49543910,00
Төлем көзінен үсталатын жеке табыс салығы 11136680,00 383460,00
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалардан үсталатын жеке табыс салығы 1504,00
Заңды тұлғалардың мүлкіне салық 4754885,00 1028465,00
Жеке тұлғалардың мүлкіне салық 194545,00 91960,00
Тұрғын жерлердегі жер салығы 0,00 14466,00
Өнеркәсіп, байланыс, көлік жерлеріне және ауылшаруашылықтық емес басқа жерлердің
Заңды тұлғаларға салынған көлік салығы 315146,00 43286
Қазақстанда өндірілетін тауарлар мен қызметтерге салынған қосылған құн салығы
Қазақстанға сырттан енгізілетін тауарларға салынған қосылған құн салығы 1659,00
Бензинге (авиациалықты қоспағанда) салынған акциз 5280,00 0,00
Дизель отынына салынған акциз салығы 939,00 0,00
Газ крнденсатын қосқандағы шикі мұнайға салынған акциз 807,00 0,00
Су үшін төлемдер 36273,00 518,00
Роялти 73423,00 0,00
Қазақстан Республикасының территориясында радиоэлектрондық және жоғары толқынды құралдарды іске
Тауарды нарыққа шығару құқығын алу үшін төленетін алымдар 372478,00
Қолма – қол шетел валютасын сатып алғаны үшін алымдар
Қазақстанның Азаматтық Кодексі қарастырған жағдайлардан басқа жағадайларда тәркіленген, иесі
Жер участкілерін жалға беруден түскен түсімдер 1157810,00 136957,00
Ауылшаруашылығы мен орман шаруашылығының қорын ауылшаруашылығы немесе орман шаруашылығымен
III – Тарау. Салық жүйесін дамытудың негізгі қағидалары мен
Әр мемлекет өзінің нақты тәуелсіздігіне, бір жағынан қоғамның бір
Жаңа экономикалық жағдайларда мемлекеттің қазынасына түсімдердің сенімділігін қамтамасыз ететін
Салықты басқару жүйесі туралы шешім қабылдағанда, ең бастысы олардың
Бұл шешімдердің сапасы оларды дайындағанда және қабылдағанда келесі талаптардың
Ғылыми негізделім. Басқару шешімдерінің дайындалымы мықты ғылыми – теориялық
Мақсаттылық, сапалық және көлемдік анықтылық. Басқару шешімдері, салыстырмалы сапалық
Оңтайлылық. Оңтайлылық талабының жағдайлары, салық салудың түгелдейін және әр
Өз уақыттылық. Бұл факторды «қажетті уақытқа қажетті шешім» формуласымен
Кешенділік. Салық қызметінің жұмысы, басқарым шешіміне ықпал ететін және
Шешімдердің ынталандырушы қасиеті. Осы не басқа шешімнің ұтып кеткендігінің
Икемділік. Нарық экономикасы дамуының динамикасы, оған тән өндірістің үнемі
Құқықтылық. Салықты басқару туралы әр шешім қабылданған заңдарға соның
Салық органдарының қызметкерлері атқарған жұмысты бағалау үшін, өткізілген салықтық
Салық қызметінің әр жұмысшысының өз бетінше қосқан үлесін бағалау,
Салық қызметінің жұмысын түгелдеу бағалау әлде қайда қиын. Бір
Салық ақиқат түскен пайдадан өндірілетіні белгілі. Яғни осы не
Сондықтан кез – келген салық органының жұмысын бағалайтын негізгі
Егер жанама салықтарды тиімді және рационалды қолданса, олар мемлекет
Қорытынды
Нарық қатынастарының дамуымен байланысты Қазақстанда салық төлеушілер көлемі үнемі
Нақты критерийлерді қолдануға негізделген, ревизиялардың қазіргі таңға сай әдіс
Бұл жүйе тексерілетін салық төлеушілерді, жиналған тәжірибиеге негізделіп өңделген,
Салық төлеушілерді таңдаудың критерилері бола алады:
Төлемді көп рет кешіктірсе;
Декларациядағы есептер дұрыс емес болса және қайталанса;
Салық төлеудің тарихы қанағаттандырарлық болмаса.
Салық төлеушілермен либералды және демократиялық қарым қатынастар орнату керек
Салық реформасын өткізгенде, басқарудың тиімді жүйесін құру басты мәселелердің
Қорытындыда, көбейіп кеткен салық төлемдерінен қашу құбылысы көбейіп кеткендігін
Салықтан жалтару заңның нашарлығынан не жауапты жұмысшылардың оны қасақана
Бұндай жағдайларда тәртіп қылмыстық заңнаманың мүмкіншіліктерін пайдалана отырып, қатаң
Салықтан жалтару мәселесі қатаң шаралар арқылы шешілуі қажет, бұнда
Басында айтылған артықшылықтар есебінен, жанама салық мемлекеттік реттеудің тиімді
Номері үшінші кестеде көрсетілген, экспортталатын шикі мұнай және газ
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Заң актілері мен ресми құжаттар:
«Конститутция Республики Казахстан» от 31.08.1995 г.
Закон Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах
Закон Республики Казахстан «О лицензировании» от 17.04.1995.
Инструкция №36 "О порядке исчисления и уплаты акцизов" на
Налоги в Казахстане: Справочник налогового инспектора и налогоплательщика. -2-е
Сборник инструктивных и нормативных актов по налогам (с изменениями
Монографиялар мен оқулықтар:
Аймаков Б. "Налоговый кодекс - веление времени", "Ќаржы ќаражат"
Алейбеков М.О. «Главное в налоговом реформировании», АльПари-Алматы, 2000.
Арыстанбеков К. «Стратегия и тактика экономических реформ». Саясат Алматы,
Байдуйсенов А.Д. «Налоговая система Казахстана», Финансы Казахстана, Каржы-Каражат. Алматы,
Бахытжанова З.С. «Налогообложение иностранных юридических и физических лиц». Алматы,
Есенбаев М. «Налоги - плата за цивилизацию», Финансы Казахстана
Зейнельгабдин А.Б. «Финансовая система: экономическое содержание и механизм использования».
Ильясов К.К., Зейнельгабдин А.Б., Ермекбаева Б.Ж. "Налоги и налогообложения".
Ильясов К.К., Идрисова Э.К. "Налоги развитых зарубежных государств", Алматы
Карагусова Г. "Налоги: сущность и практика использования", Алматы 1994
Мельников В.Д., Ильясов К.К. «Финансы» Алматы-1997г.
Мурзов И.А. «Основные направления реформирования системы налогообложения» Алматы, 1998г.
Наумова Н.Н. «Реформа налоговой системы». Алматы, 1999г.
Нурсеитов Э. Комментарии к изменениям в закон Республики Казахстан
Оспанов М.Т. "Проблемы совершенствования системы управления налогами в Республике
Юткина Т.Ф. "Налоги и налогообложение", Москва 1998 г.
Юткина Т.Ф. «Налого ведение: от реформы к реформе». -М.:
Газеттер мен журналдардың мақалалары:
Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Халқына Жолдауы, Астана қ,. 2005ж
Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне салық салу мәселелері бойынша
Маметова Р.А. Соотношение закона Республики Казахстан О налогах и
Мүлкеманова А.Ж. Сізге тексеріс келген екен. Бухгалтер бюллетені, №33
Интернет сайттары:
www.nalog.kz
www.taxkz.kz
www.stat.kz
www.astanastat.kz
Қосымша
№9 Кесте. 2003 – ші жыл ішіндегі Астана қаласындағы
Төлем коды Өсімпұл Айыппұл
7424664,00 47420210,00
62,00 0,00
787759,00 496110,00
1307810,00 1627590,00
11136680,00 383460,00
1504,00 0,00
8164,00 778,00
20785200,00 1034794,00
4754885,00 1028465,00
194545,00 97960,00
0,00 14466,00
3863032,00 722524,00
315146,00 43286,00
29084537,00 32571743,00
1659,00 0,00
1432124,00 72723,00
5280,00 0,00
939,00 0,00
527,00 0,00
807,00 0,00
36273,00 518,00
73423,00 0,00
7499,00 0,00
372478,00 0,00
4699,00 0,00
19630,00 60546,00
1655920,00 509783,00
597031,00 0,00
0,00 637263,00
1157810,00 136957,00
729027,00 0,00
14146,00 5714,00
0,00 196107,00
10356,00 8567694,00
85780616,00 95622691,00
СК Төрағасы
№10 Кесте. 2003 – ші жыл бойынша Астана қаласындағы
Төлем коды Есеп беру
шифрі Бересі соммасы Артық төленген соммалар
954148533,00
0,00
170941,00
22582796,00
21501855,00
1914113,00
165174875,00
149439450,00
9333103,00
3894101,00
0,00
5802718,00
76826832,00
1542150,00
0,00
401278352,00
1293029,00
13279157,00
5290884,00
108815,00
0,00
0,00
2875131,00
0,00
0,00
0,00
0,00
118899,00
0,00
3499605,00
52243944,00
0,00
20067,00
0,00
231904949,00
0,00
0,00
1665435,00
0,00 209146464,00
5975803,00
40767131,00
129291421,00
229406211,00
7925251,00
254397310,00
20458284,00
2121214,00
11466194,00
363033,00
118908,00
23503182,00
19444512,00
124409,00
1030140253,00
5692103,00
6594973,00
0,00
3510070,00
31360873,00
164236017,00
818486,00
456399,00
12953,00
1483332,00
2552,00
333862,00
84000,00
311188,00
521338,00
2580,00
424713,00
5919,00
6595592,00
8723521,00
1800,00
10873792,00
385141654,00
417000,00
68164942,00
0,00
1818557,00
0,00
551,00
0,00
755515,00
0,00
118949,00 0,00
9685828,00
9788,00
28782541,00
79172,00
0,00
3746363,00
19373056,00
1254934,00
7791961,00
БАРЛЫҒЫ:
2197185248,00 2307708662,00
Жинақтаушы Зейнетақы Қоры 67006851,00 110727928,00
СК Төрағасы
Баяндама
Дипломдық жұмыстың мақсаты акциз салығының экономикалық мәнін ашу, оның
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі тапсырмаларды қарастыру қажет:
акциздердің экономикалық мәні мен мазмұнын ашу;
акциздердің Қазақстан Республикасының салық жұйесіндегі рөлі мен орнын көрсету;
акциздерді есептеу мен өндіріп алу механизмін қарастыру;
салық заңнамасын бұзғаны үшін ықпалшаралардың қолданылуы мен акциз салығының
Қазақстан Бұкіл Әлемдік Сауда Үйымынының мүшелігіне үміткер болуымен байланысты,
Егер салық төлеуші тауардың бағасын ол төлеген салықты жаба
Жанама салықтардың, тіке салықтардың алдындағы және оларды кең пайдалануын
Жанама салықтар егер оларды рационалды және тиімді пайдалана білсе,
Жанама салықтар соммасы, көп сомманы бірақ төлеуді талап ететін
Жанама салық, тек қана егер ол бірінші қажеттілік тауарларына
Жанама салықтың мемлекет үшін тиімділігі, салық төлеушінің одан жалтарыла
Жанама салықтарды жинау әлде – қайда жеңіл, өйткені салық
Акциз салығы жанама салықтардың бірі, ал жанама салықтардың мемлекетке
Акциз арқылы мемлекеттік бюджетке тауар бағасының бір бөлігі өндіріледі,
Акциз түсімдері акциз салынатын жаппай тұтыну, беделі жоғары және
Қазақстанда акциз ел ішінде шығарылатын және басқа мемлекеттерден импортталатын
спирттің барлық түрлері;
алкоголь өнімі;
темекі бұйымдары;
құрамында темекі бар басқа бұйымдар;
бекіре және қызыл балық уылдырығы
бензин (авияциялық бензинді қоспағанда);
жеңіл автомобильдер (арнайы мүгедектерге арналған, қолмен басқарылатын автомобильдерден басқа);
газ конденсатын қоса алғанда, шикі мұнай акцизделетін тауарлар болып
Қазақстанда қызметтің акцизделетін түрлері мыналар болып табылпды:
ойын бизнесі;
лотореяны ұйымдастыру мен өткізу.
Тізімде бірінші кезектегі керек заттар жоқ, тек қана қымбат
Бірінші жағдайдың себептері түсінікті. Өйткені біздің елде спирт, алкоголь
Шикізат бойынша акциз соммасы бюджеттік төлемдер соммасының азайтылымына жатады,
Экспортталатын акциздік тауарлар акцизделмейді, тек қана егер тауар өндіруші
Импортталған тауарлар үшін салық салынатын айналым болып тауардың кедендік
Акциз ставкалары қолданылады:
отандық өндіріс тауарларына – акцизді қоспағандағы өндірушінің бағасына немесе
импортталатын тауарларға – кедендік бағасына немесе натуралды тұрде физикалық
ойын бизнесіне қатысты – ұтыстар соммасын минустағаннан кейінгі, ойын
Шарап - арақ өнімдері бойынша бюджетке акциз, тауар өткізілген
Басқа таурлар үшін және ойын бизнесі үшін акциз мына
айдың алғашқы 10 күні ішінде өткізілген тауар үшін акциз,
айдың екінші 10 күні ішінде өткізілген тауар үшін акциз,
айдың үшінші 10 күні ішінде өткізілген акцизделетін тауар үшін,
Лоторея ұйымдастыру бойынша акциз төлеудің тәртібін Қазақстан Республикасының Қаржы
Бюджетке уақытында төленбеген акциз үшін, төлеген күнді қоса алғандағы
Акциз төлеу уақыты ұзартылуға жатпайды.
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан, жеке тұлғалар акцизделтін тауарлар үшін
бекіре және қызыл балық уылдырығы
сыра
арақ – шарап өнімдері
темекі бұйымдары
бензин
дизель отыны
хрусталь бұйымдары, хрустальді шамдар
платина, алтын немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар 1 кг
5 литр
2 литр
1000 дана
100 литр
150 литр
1 жинақтама (комплект)
2 зат
Акцизге қатысты күнтiзбелiк ай салық кезеңi болып табылады. Салық
Орнатылған уақыт ішінде салық декларациясын өткізбеген заңды немесе жеке
Декларацияда салық көлемін азайтып көрсетіп, салық көлемін толық төлемегені
Есептеу құжаттарында тауарлар есебі мен өткізілімін көрсетбегені үшін, тауар
Акциздік жиын маркаларымен таңбалануға тиісті тауарларды акциздік жиын маркалармен
Акциз маркалары бүлiнген, жоғалған кезде мынадай жағдайларда:
1) акциз маркалары төтенше жағдайлар салдарынан бүлiнсе, жоғалса;
2) бүлiнген акциздiк маркаларын салық органдары жоюға жасалған есептен
1. Төтенше оқиғалар салдарынан болған жағдайларды қоспағанда, өндiрiлген акцизделетiн
Осы ереже одан әрi өткiзу үшiн сатып алынған бензин
Акциз бойынша тақырыптық тексеріс жүргізген кезде мыналарды анықтау қажет:
өндіру мен өткізуге қажетті келісімшарттар, сертификаттар, лицензиялар, накладнойлардың барлығын
акцизделетін өнімді өндіру мен өткізудің алғашқы есеп құжаттарына негізделе
Акциздік маркалармен белгіленетін, акцизделетін тауарлар өткізілімінің дұрыстығын анықтау, акциздік
Есептік периодының ішінде, акцизделетін тауарларды жасап шығаруға жұмсалған, нақты
Бюджетке өткізілім күнінен он күннен (алкоголді өнім бойынша) асырмай
Енгізілген тауардың, сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының сәйкесінші кодына
Акциз салығының дұрыс емес төленіп жатқандығының себебін анықтап, қабылданған
1 Кесте. Қазақстан Республикасының бюджетіне акциздер
түсімінің динамикасы (мың теңге)
Жылдар Болжам Нақты түсім Ауытқу (+;-) Болжам орындалуының пайызы
2000
2001
2002
2003
2004 3360300,0
7804300,0
10502500,0
22110967,0
21875251,0 2181111,0
7189209,0
10921784,0
16841395,0
18853011,0 -1179189,0
-615091,0
+419284,0
-5269572,0
-3022240,0 65%
92,1%
104%
76,2%
86,2%
Сызбадан көрініп тұрғандай акциздер түсімі жылдан жылға ұлғайып келе
2000 – ші жылбен салыстырғанда 2001 – ші жылы
2002 – ші жылы акциздер түсімі 2001 – ші
2003 – ші жылы акциздер түсімі 2002 – ші
2004 – ші жылы 2003 – ші жылбен салыстырғанда
№2 Кесте. Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджетінің жалпы кірістерініндегі салықтық
Кіріс түрлері 2001жыл 2002жыл 2003жыл
млн. теңге % млн. теңге % млн.
Салықтар мен табыстардың барлығы:
Корпора –
циялық табыс салығы
Жеке
табыс салығы
Қосылған
құн салығы
Акциздер
Жер салығы
Көлік
құралдары салығы
Мүлік
салығы
Жер
қойнауын пайдала- нушыларға салық салу
Тіркелім
үшін алымдар
10. Тауарды нарықта өткізгені үшін төлем
11. Лицензи-
ялық төлем
12. Аукци – ондық алым
13. Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені үшін алым
14. Басқа түсімдер 174790,2
34843,1
26262,9
34815,1
7189,2
2046,1
807,1
1885,2
4097,4
99,2
613,8
296,4
0,81
401,0
61432,9 100
19,9
15
20
4,1
1,2
0,5
1,08
2,33
0,06
0,3
0,2
0,23
35,1 219490,6
41518,3
31260,0
53922,0
10921,7
3438,0
2212,8
5908,0
6180,6
211,2
1511,8
410,6
13,1
674,8
61307,6 100
18,9
14,2
24,6
5
1,6
1,0
2,7
2,8
0,1
0,7
0,21
0,005
0,3
27,9 280019,8
40294,3
41275,0
58800,9
16841,3
4869,1
3137,9
13068,2
11587,0
342,3
2424,6
806,4
34,4
734,4
85804,0 100
14,4
14,7
21,0
6
1,7
1,12
4,7
4,1
0,12
0,9
0,28
0,01
0,26
30,6 286664,0
38396,0
30124,0
80845,0
18853,0
5013,0
2543,0
14626,0
9971,1
332,0
3129,8
916,6
14,9
224,0
81675,6 100
13,4
10,5
28,6
6,6
1,7
0,9
5,1
3,1
0,11
1,1
0,03
0,005
0,08
28,5
Кестеде көрініп тұрғандай, салық тұсімдерінің ең көп бөлігін келесі
Қосылған құн салығы.
Корпорациялық табыс салығы.
Жеке табыс салығы.
Акциздер.
2004 – ші жылдың нәтижесі бойынша мемлекеттік бюджеттің салық
№3 Кесте. 2004 – ші жыл бойынша Астана қалысының
Төлем түрі Сомма
Республикалық бюджет Жергілікті бюджет
Корпорацялық табыс салығы 519340100,00 519340100,00
Төлем көзінен үсталатын жеке табыс салығы - 870357677,00
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалардан үсталатын жеке табыс салығы -
Заңды тұлғалардың мүлкіне салық - 384891300,00
Жеке тұлғалардың мүлкіне салық - 24090554,00
Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені үшін алымдар және эмиссияның акцияларына
Тұрғын жерлердегі жер салығы - 75577929,00
Өнеркәсіп, байланыс, көлік жерлеріне және ауылшаруашы- лықтық емес басқа
Заңды тұлғаларға салынған көлік салығы - 37620005,00
Жеке тұлғаларға салынған көлік салығы - 40614539,00
Қосылған құн салығы 2818826188,00 -
Темекі өнімдерінің акциздері 1575310754,00 -
Импортталатын тауарлардың акциздері 2747395,00 -
Бензинге (авиациалықты қоспағанда) салынған акциз 127440,00 -
Дизель отынына салынған акциз салығы 22672,00 -
Ойын бизнесіне салынған акциз - 7375058,00
Газ конденсатын қосқандағы шикі мұнайға салынған акциз 374800,00 -
Су үшін төлемдер - 688074,00
Роялти 3077365,00 -
Қазақстан Республикасының территориясында радиоэлектрондық және жоғары толқынды құралдарды іске
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды тіркеуге қойғаны үшін алымдар
Қызметтің жеке тұрлерімен айналысуға құқық беретін лицензиялық алымдар -
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алымдар - 680043,00
Аукциондық сатылымдардан алымдар - 494347,00
Тауарды нарыққа шығару құқығын алу үшін төленетін алымдар -
Қолма – қол шетел валютасын сатып алғаны үшін алымдар
Кедендік бақылау мен кедендік іс – шараларды жүзеге асырудан
Қазақстанның Азаматтық Кодексі қарастырған жағдайлардан басқа жағадайларда тәркіленген, иесі
Жер участкілерін жалға беруден түскен түсімдер - 113055194,00
Жер қойнауының байлықтары туралы мәліметтерді қолданысқа алғаны үшін төлемдер
Жылжымайтан мүлікке құқықты және ол туралы жасалған мәмілелерді мемлекеттік
Паспорт пен жеке басының төл құжатын бергені үшін төлемдер
Қылмыстық - атқару инспекциясының қызметінен алынатын түсімдер -
Қаруды тіркегені үшін төлем - 54791,00
Мемлекеттік пошлина - 23981139,00
Коммерциялық емес және қосалқы сатылымдардан түскен төлемдер мен табыстар
Медициналық айықтыру орындарына түскен азаматтар төлеген түсімдер - 4893900,00
Стандарттар мен сертификаттау тәртіптерінің талаптарына сай келмейтін тауарлардың сатылымы
Атқарушылық санкциялары 2389855,00 -
Жер участкелерін сатудан түскен түсімдер 118481108,00 -
БАРЛЫҒЫ 5621153797,00 4806304040,00
4 Кесте. 2004 – ші жыл бойынша Астана қаласының
Төлем түрлері Сомма % - дық үлес салмағы
Салық, кедендік және басқа міндетті төлемдер бойынша жалпы түсімдер
Акциздер 32175200000
1млрд71млн900мың 100%
0,6%
№5 Кесте. 2004 – ші жыл ішіндегі Астана қаласындағы
Төлем тұрлері Өсімпұл соммасы Айыппұл соммасы
Корпорацялық табыс салығы 9517295,00 49543910,00
Төлем көзінен үсталатын жеке табыс салығы 11136680,00 383460,00
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалардан үсталатын жеке табыс салығы 1504,00
Заңды тұлғалардың мүлкіне салық 4754885,00 1028465,00
Жеке тұлғалардың мүлкіне салық 194545,00 91960,00
Тұрғын жерлердегі жер салығы 0,00 14466,00
Өнеркәсіп, байланыс, көлік жерлеріне және ауылшаруашылықтық емес басқа жерлердің
Заңды тұлғаларға салынған көлік салығы 315146,00 43286
Қазақстанда өндірілетін тауарлар мен қызметтерге салынған қосылған құн салығы
Қазақстанға сырттан енгізілетін тауарларға салынған қосылған құн салығы 1659,00
Бензинге (авиациалықты қоспағанда) салынған акциз 5280,00 0,00
Дизель отынына салынған акциз салығы 939,00 0,00
Газ крнденсатын қосқандағы шикі мұнайға салынған акциз 807,00 0,00
Су үшін төлемдер 36273,00 518,00
Роялти 73423,00 0,00
Қазақстан Республикасының территориясында радиоэлектрондық және жоғары толқынды құралдарды іске
Тауарды нарыққа шығару құқығын алу үшін төленетін алымдар 372478,00
Қолма – қол шетел валютасын сатып алғаны үшін алымдар
Қазақстанның Азаматтық Кодексі қарастырған жағдайлардан басқа жағадайларда тәркіленген, иесі
Жер участкілерін жалға беруден түскен түсімдер 1157810,00 136957,00
Ауылшаруашылығы мен орман шаруашылығының қорын ауылшаруашылығы немесе орман шаруашылығымен
3

Ұқсас жұмыстар

Акциздердің экономикалық мәні мен мазмұны

Акциз салығын есептеу механизмі және төлену тәртібі жайлы мәлімет

КЕДЕН ІСІНДЕГІ САЛЫҚ ПЕН ТӨЛЕМДЕРДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

ҚАРЖЫ ҚҰҚЫҒЫ НЕГІЗДЕРІ

Қазақстан Республикасында корпоративтік табыс салығын салу әдістерінің кәсіпкерлік субъект мүдделеріне әсері

Салық салудың мәні

Жер салығының экономикалық мәні және мазмұны

Қаржы құқығының негізгі ұғымдары

Кедендік экономикалық талдау