Ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілері
Кіріспе 3
1 Ипотекалық несиенің теориялық негіздері 5
1.1 Ипотекалық несиенің мәні 5
1.2 Ипотекалық несиелеу және оның есебі 9
2.ҚР-ғы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несиелеу қызметіне талдау
2.1.Коммерциялық банктердің ипотекалық несиелеу механизмі 12
2.2 «ҚИК» АҚ-тың ипотекалық несиелеу жүйесі 20
3 Қазақстандағы ипотекалық несиелеуді дамыту перспективалары 28
3.1 Жетілдіру жолдары 28
3.2 Ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілері 31
3.3 2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Респубикасында тұрғын үй
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер 42
Кіріспе
Курс жұмысының өзектілігі. Кез-келген жанұя өзнің жеке үйін
Курс жұмысының мақсаты – Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің
Ипотекалық несиелеу жүйесін дағдарыстық жағдайды шешу құралы ретінде
Ипотека институтының пайда болуын түсіндіру;
Шетел тәжірибесі негізінде Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеудің даму
Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеуде Коммерциялық банктердің ролі;
«ҚИК» АҚ пен «ҚТҚЖБ» жұмыстарына талдау;
2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Респубикасында тұрғын үй құрылысын
Ипотекалық несиелеудің песпективалары.
Курстық жұмыстың теориялық түсініктемесіне келетін болсақ, мұнда Қазақстан
1 Ипотекалық несиенің теориялық негіздері
1.1 Ипотекалық несиенің мәні
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей дүниедегі барлық мемлекеттер өз өмірінде
Ипотека – көбісі ойлайтындай дамыған капиталистік елдерден келген
Ипотека терминін айтқан кезде есіңе Америка және оның
Ипотекалық несие – бұл жылжымайтын мүлікті кепілдікке ала
Ипотекалық несие – жылжымайтын мүліктерді: жерді, тұрғын үй
Ипотекалық несие – ол жылжымайтын мүліктерді, жерді, өндірістік
Ипотекалық несие – бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді,
Ұзақ мерзімді ипотекалық несие – бұл жеке тұлғаға
Ипотекалық несие мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік дамуынынң елеулі
Ең үлкен қиындықтардың бірі материалдық активтердің қолма-қол және
Рузвельттің «жаңа бағыт» атты бағдарламасы үй иелерін несиелеуді
Ипотека салынып біткен үйлерді сатуды жүйеге асырады. Ол
Өндірістік ипотекалық несиелеу өнеркәсіпті модернизациялауға мүмкіндік береді. Ол
Ипотекалық несиелеу әлеуметтік тұрақсыздықты жоюға оң әсер етеді.
Ипотека елдегі жұмысбастылық проблемасына (жоғарыда айтылғандай жаңа жұмыс
Сонымен қатар, ипотека елдегі банк жүйесі қызметінің тиімділігін
Ипотекалық несиелеу банк жұмысының ең тиімді әрі перспективалы
Осы уақыттан бастап Қазақстан Республикасы ипотекалық несиелеу жүйесіне
Сонымен қатар, мемлекетт экономикасында ипотеканың мәні келесіде:
екінші реттегі закладтық бағалы қағаздар нарығы арқылы және
экономиканы дағдарыстан шығаратын елеулі фактор;
жылжымайтын мүлік нарығы қомақты ақша ресурстар бөлігін байланыстырушы
халықтың жылжымайтын мүлікті алу үшін қосқан ақша ресурстары,
Жоғарыда аталып өткеннің барлығы Қазақстандағы ипотеканы дамыту керек
1.2 Ипотекалық несиелеу және оның есебі
Ипотека (грек тілінен аударғаңда "залог" дегеңді білдіреді) несиені
Ипотекалық несие несиелік келісімде көрсетілген мерзімге беріледі. Мұндай
■ құрылыс немесе тұрғын үй алуға;
■ құрылыс немесе қаланың сыртынан үй алуға;
■ қайта құруға, үйлерді күрделі жөндеуге.
Жеке тұлғаларды ипотекалық несиелендіру коммерциялық негізде несиелендірудің 5
Қарыз, жалақы және басқа кіріс көздерінен, тұрақты кірісі
Қарызшы банкке жазбаша өтінішін ұсынады және несиелік комитеттің
1. жеке бас куәлігі;
2. жанұя құрамы туралы №3 анықтама;
3. жұмыс орнынан соңғы 6 айға орташа айлық
4. басқа да кірістердің бар екеңдігін нақтылайтын құжат;
5. жанұя мүшелерінің табыстары туралы анықтама (қажет болған
6. несие қайтару бойынша 3 тұлғаның кепілдігі.
Несилендіру мақсатына байланысты қосымша құжаттар талап етуі мүмкін:
• сатып алу-сату келісімі;
• тұрғын алаңын жекешелендіру туралы келісімі және т.
Ұсынылған құжаттардың дұрыстығы тексерілген соң несиелік және ипотекалық
Ипотекалық несиелендіруді қамтамасыз ету болып өтімді, тез сатып
Дт-1417
Кт-1001, 1051
Кіріс -7339 - залог сомасы
Дт-6125
Кт-6625
Дт-6055
Кт-6555 – кепілдік сомасы
Сый-ақы есептеген кезде келесі өткізбе құрылады:
Дт-1740
Кт-4417
Сый-ақыны іздестірген кезінде:
Дт-1001
Кт-1740
Несиені толық өтеген кезде:
Дт-1001
Кт-1417
Шығын - 7339 - залог сомасы немесе
Дт-6625
Кт-6125
Несиені өтеу мерзімі бұзылған жағдайда, мерзімі өткен төлем
2.ҚР-ғы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несиелеу қызметіне талдау
2.1.Коммерциялық банктердің ипотекалық несиелеу механизмі
Қазақстан Республикасында қызмет ететін екінші деңгейлі банктер ипотекалық
Ипотекалық несие алу шарттары
Несиенi алу мақсатымен Сiзге Қазақстан Ипотекалық Компаниясына, тiкелей
Несие бойынша сыйақы мөлшерлемесi (пайыздық мөлшерлеме) қалқымалы болып
- бастапқы мерзiмдi сақтай отырып және айлық өтеу
- бастапқы мерзiмдi қысқарта отырып, несие шартына қосымша
Несие бойынша сыйақы ?
Несие бойынша соңғы сыйақы мөлшерлемесiн Компанияның серiктес банктерi
Несие қандай валютада берiледi?
Қазақстан Ипотекалық Компаниясы бағдарламасының шеңберiнде берiлетiн несиелердiң принциптi
Осымен байланысты Компания жобаларының шеңберiнде барлық несиелер теңгеде
Бастапқы салымды төлеуге қор жетпей жатса не iстеу
Сiздiң қажеттi бастапқы салым сомасына қолыңызда бар тұрғын
Несиеге қандай тұрғын үй алуға болады?
Қарыз алушы өзiнiң қалауы бойынша көп пәтерлi
Қашан қарыз алушы тұрғын үйдiң нақты меншiк иесi
Ипотекалық несие беру артықшылықтарының бiрi Сiз несие алумен
- Сiз және
-
-
-
-
Несие алу үшін қажет құжаттар тізімі
Ипотекалық несиені ресімдеу және беру үшін қарыз алушының
1. Несие шартына қол қойылғанға дейiн мiндеттi түрде
1.1. Қарыз алушы белгiленген түрде қолын қойған өтiнiш-анкета.
1.2 Қарыз алушының отбасының құрамы туралы анықтама (¹3
1.3 Қарыз алушының/қоса қарыз алушының жеке куәлiктерi (көшiрме)
1.4 Қарыз алушымен бiрге тұратын барлық кәмелетке толған
1.5 Барлық кәмелетке толмаған отбасы мүшелерiнiң тууы
1.6 СТТН куәлiгi (көшiрме)
1.7 Неке қию туралы (немесе неке бұзу туралы)
1.8 Неке келiсiм-шарты (бар болса) (көшiрме).
1.9 Бар болса, жұмыс орнындағы кадрлар қызметi куәлаған
1.11 Қарыз алушының (қоса қарыз алушының) негiзгi және
1.12 Тұрғын үйдiң меншiк иесi (қоса меншiк иесi)
1.13 Ипотека денiне деген құқықтарды белгiлейтiн құжаттар, соның
(сатушыда болатын) сатып алу-сату шарты, пәтердiң немесе үйдiң
кадастрлық нөмiрi бар жер учаскесiне деген меншiк құқығының
Жылжымайтын мүлiкке деген құқықты мемлекеттiк тiркеу туралы куәлiк
Пәтердi немесе үйдi бағалау кесiмi.
Құқықтық кадастрдың тiркеу парағынан үзiндiсi бар ¹2 ақпараттық
1.14 Жеке сақтандыру және жұмыс қабiлеттiгiн жоғалтуды сақтандыру
2 Несие шартына қол қойғаннан кейiн мiндеттi түрде
2.1 Мемлекеттiк тiркеуi туралы белгiсi бар ипотека шартының
2.2 Несие қаражаттары есебiнен сатып алынған және қарыз
2.3 Несие қаражаттарына сатып алынатын тұрғын үй кепiлiне
2.4 Несие есебiнен сатып алынатын тұрғын үйдiң,
3 Гарант немесе кепiлгер бар болған жағдайдағы қосымша
Ипотекалық несиенi беруге арналған басқа да қосымша құжаттар:
3.1 Жеке немесе заңды тұлғалардың гарантиялары/кепiлдiктерi
3.2 Гаранттың (кепiлгердiң) жеке куәлiгiнiң көшiрмесi
3.3 Егер жеке тұлға гарант/кепiлгер болса – отбасының
3.4 Егер заңды тұлға гарант/кепiлгер болса –жарғының және
3.5 Қарыз алушының мiндеттемелерiн орындауды қамсыздандыратын кепiлдiктердi банкке
3.6 Гарантия, кепiлдiк шартына қол қойған гаранттардың және
3.7 Қажет болған жағдайда Компанияның сұрауы бойынша –
4 Кепiл берушi қарыз алушы болмаған жағдайда (зат
4.1 Ипотека заты деген құқықтарды белгiлейтiн құжаттар, соның
(сатушыда болатын)сатып алу-сату шарты, пәтердiң немесе үйдiң жоспары;
кадастрлық нөмiрi бар жер учаскесiне деген меншiк құқығының
Жылжымайтын мүлiкке деген құқықты мемлекеттiк тiркеу туралы куәлiк
Пәтердi немесе үйдi бағалау кесiмi.
Құқықтық кадастрдың тiркеу парағынан үзiндiсi бар ¹2 ақпараттық
5 Қарыз алушы заңды тұлға құрмаған кәсiпкер болған
5.1 Тұтас жылдық табыс туралы салық комитетiнiң анықтамасы
5.2 Кәсiпкердi тiркеу туралы куәлiк (патент)
5.3 Белгiлi лицензияланатын әрекет түрлерiн жүзеге асыру лицензиялары
5.4 Сауда орнының немесе өндiрiс орнының бар екендiгiн
5.5 Сауда орнына немесе өндiрiс орнына деген меншiк
5.6 Пайда болу күндерi көрсетiлген дебиторлық және кредиторлық
5.7 Алдыңғы жылдардың салықтарының төленгендiгi туралы құжаттар
2.2 «ҚИК» АҚ-тың ипотекалық несиелеу жүйесі
Банктік мекемелердің үлестік құрылыс жүйесіне қатысуға тарту, біртіндеп
Қазіргі жағдайда ипотека көп елдерде азаматтардың пәтер мәселесә
Нарықтық экономикаға өтумен байланысты біздің ел де ипотекаға
Тұрғын үй құрлысын қаржыландыру механизімінің пайда болуы, халықтың
2003 жылдың 1 наурызда банктер мен ипотекалық ұйымдардың
ҚР-ның қаржы секторы дамуының қазіргі кезеңі екінші деңгейлік
Орташа Қазақстандық жанұяға тұрғын үй мәселесін шешуге
Бір тиынның екі жағы болады демекші ипотекалық несиенің
Тұрғын үй құрлыс жинақтау банкі.
Жоғарыда атап көрсеткендей, Қазақстанда қазірде сәтті жұмыс істеп
«Қазақстандық Ипотекалық Компания» АҚ-ның бағалы қағаздар операциясы бөлімінің
Қазақстандық құрылыс жинақтамалар жүйесі немістің «Bausparkassen» тұрғын үй
Қазақстанның құрылыс жинақтамалар жүйесін құру 2000 жылы тұрғын
Мемлекеттік бюджет қаражаттары есебінен құрылған банктің жарғылық капиталы
Болжамдар бойынша, 10 мыңнан 70 мың теңгеге дейін
Отандық тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің алғашқы салымшысы
Құрылған құрылыс жинақтар жүйесі ипотекалық несиелеудің жай ғана
Салымшы қажетті соманы жинақтағаннан кейін, ол құрылыс жинақтар
ҚТҚЖБ-мен бірлесе жұмыс істейтін клиент тұрғын үйді сатып
Осылайша, тұрғын үй құрылыс жинақтар жүйесіне қатысу ҚР-да
ҚТҚЖБ Қазақстанның ірі қалалары мен барлық облыс орталықтарындағы
Халықтың қай тобының тұрғын үй проблемасын Қазақстанды
Келтірілген мысал бойынша, біздің тұрғын үй жинақтар жүйесінің
кез-келген адам 5-7 жыл бойы өзінің тұрғын үй
орта деңгейден төмен табыс алатын отбасылар үшін жоғарыда
жылжымайтын мүлік бағаларының турақты жоғарылауы жағдайында орта деңгейден
салымдар бойынша сыйақы ретінде банктер уәде берген жылдығы
Отандық тұрғын үй жинақтар жүйесінің негізгі жетістіктер келесідей:
салымшыға мемлекеттен сыйақы кепілдігі (бүгінгі жағдайлар бойынша жыл
балалар үшін тұрғын үй проблемасын шешу мүмкіндігі. Бұл
тұрғын үй мен несиелендіру мезанизмі жұмысының қауіпсіздігі кепілдігі,
Жоғарыда сипатталғандарды қорытындылай келе, табысы төмен отбасыларға тіпті
3 Қазақстандағы ипотекалық несиелеуді дамыту перспективалары
3.1 Жетілдіру жолдары
Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелеу мәселелерін шешудің негізгі жоспары
Қазақстандық ипотекалық компаниялардың жұмыс істеуі кезінде қызмет ететін
Осыған байланысты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жұмысшы топтары
Соңғы уақыттарға дейін Қазақстандағы ипотекалық несиелеуді неғұрлым интенсивті
Қазір уақытта қаржы нарығы айтарлықтай көлемде инвестиция ұсына
Ипотекалық бағалы қағаздардың табысы, компанияның ипотекалық несие қойлымына
Қалыптасқан жағдайға талдау жасау мен халықаралық тәжірибе бойынша
Кейбір жағдайларда, әлемдік тәжірибеден бастай отырып, ипотекалық бағалы
Табысты эмиссияның негізгі шарты – ірі отандық институцияналдық
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің жұмысшылар тобының шеңберінде «агенттік
Сонымен қатар, несиелеу көлемін арттыруға әсер ету керек.
Қазақстандағы ипотекалық несиелеуді дамыту үшін қажетті басқа мәселер
салық салу жүйесі, мысалы, халық үшін несиенің құндылығын
ипотекалық несие көмегімен тұрғын үй алу бойынша арттығымен
бағалы қағаздардың эмитентін ликвидациялау жағдайында инвесторларды ипотекалық бағалы
Жиынтығында, аталған мәселелердің шешімі ипотекалық несиелеудің көлемін арттыруға
Маңызды аспектілердің бірі ипотекалық несие ала алатын халық
Ипотекалық несие – массалық емес өнім, ол орта
3.2 Ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілері
Ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру жуйесінің шетел тәжірибелерінде әрекет етіп
Ипотекалық несиелеудің біршама қарапайым және біршама жетілген үлгісі
Қарапайым ашық үлгінің екінші бір принциптік сипаты ипотекалық
Бұл үлгі негізінде ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру, әсіресе қаржы
Бұл қарастырылған үлгіден ажыратылатын келесі үлгі «кеңейтілген ашық
р – нарықтан тұрғын үйді сатып алу бағасы;
р1 – несиені есепке алғандағы тұрғын үйдің нақты
Абсцисса осінде – баға, ордината осінде – жылдар.
Американдық үлгінің қағидасы бойынша әр жылда белгілі бір
Бұл тұрғын үйді қаржыландыруды ұйымдастыру үлгісінің дамуы берілген
Қарапайым ашық және кеңейтілген ашық үлгілердің сипатты белгісі
Ипотекалық несиелеудің келесі бір үшінші үлгісі – бұл
Мұндай шектеулілік алдындағы қарастырылған үлгілермен салыстырғанда баста кемшілік
Бірақ та бұл балансталған автономиялық үлгінің өзіндік артықшылығы
Демек, бұл үлгі қарызға алатын ақшалардың нарықтық бағасана
Қазіргі кезде Германияда бұл үлгі іс жүзінде кеңінен
Тұрғын үй алғысы келген азамат, тұрғын үйді сатып
Германияның үлгісі 10-суретте берілген.
р – нарықтан тұрғын үйді сатып алу бағасы;
р1 – несиені есепке алғандағы тұрғын үйдің нақты
Абсцисса осінде – баға, ордината осінде – жылдар.
Бірінші кезеңде мақсатты салымдар есебінен жинақталған қаржылық ресурстарды
Германияның құрылыс қаражаттары жүйесінің ең басты бір артықшылығы
Германияда құрылыс жинақ жүйесіне мемлекет тарапынан қолдау бар.
Құрылыс қаражыттарын жинақтау жүйесіне мемлекет тарапынан қолдау көрсетілуі
Қазақстандағы жаңадан құрылған Тұрғынүй-құрылыс банкі тәжірибесінде Германияның үлгісін
3.3 2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Респубикасында тұрғын үй
Бүгінгі күні Республикамызда ипотекалық тұрғын үй несиелеріне деген
«ҚИК» АҚ-ның Бағдарламасы бойынша ипотекалық несие, тұрғын үйді
Арнайы бағдарламаның ерекшеліктері:
сыйақы ставкасы – 10%;
алғашқы жарна тұрғын үй құнының 10%-нан кем емес;
несие беру мерзімі 20 жылға дейін;
мерзімінен бұрын несие борышын өтеу 3 жыл ішінде
Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасының құрылысы, ең алдымен, сыйақы
Мемлекеттік бағдарлама бойынша тұрғын үйді сату тәртібі –
Мемлекеттік бағдарлама бойынша тұрғын үйге қол жеткізуге мүдделі
Тұрғын үй сатып алудағы басым құқықтықтың берілуі:
балалары бар жас отбасына;
мемлекеттік бюджеттің қаражаты есебінде тұрған мемлекеттік органдар және
әлеуметтік саладағы мемлекеттік мекемелердің қызметкерлеріне.
Тұрғын үйді сатып алу туралы шешім қабылданғаннан кейін,
Несие алу барысын жеделдету үшін, әлеуетті несиегер алдын-ала
Несие алушы сатып алу-сату шартты қолына алғаннан кейін
Қорытынды
Қазақстандағы ипотекалық несиелеудің қалыптасуы мен дамуына қарап келесі
Халықаралық тәжірибе көрсеткендей ипотекалық несиелеудің дамуы мемлекет экономикасына
Қазақстанда ипотекалық несиелеудің дамуының негізгі алғы шарттары –
Қазақстанда ипотекалық несиелеуге бар-жоғы 4-ақ жыл. Өкінішке орай,
Қолданылған әдебиеттер
Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие» Алматы 2004
Сейтқасымов Ғ.С. «Ақша, несие, банктер» Алматы 2001 ж;
Көшенова Б. «Ақша, несие, банктер» Алматы 2000 ж;
Дюсембаев Н.М. «Перспективы развития ипотечного кредитования в Казахстане»Банки
Донцов С.С. «Современные перспективы развития жилищного кредитования в
Токобаев Н. «Развитие ипотечного кредитования и создание рынка
Назарбаев Н.Ә.(сөзі) «Тұрғын үй құрлысының өркендеуі экономиканы, бүкіл
Батаева Қ. «Ипотекалық несие: бүгіні мен болашағы» Алматы
Кусаинов Сагындык. "Правда и мифы ипотеки, или Особенности
Иконников Алексей. “Нужна ли нам ипотека?” - Континент
“Ипотека становится доступной” - Эксперт-Казахстан № 8 (10),
www.National Bank.kz.
www.ipoteca.kz .
www.gazeta.kz
www.ipoteca.cosa.ru
www.kmc.kz.
9
Несие үшін төленетін пайыз (5 – 9%
Ипотекалық несие (45-50% үйдің бағасынан)
Меслекеттік дотация
Мақсатты салым (45-50% үйдің бағасынан)
Несие үшін төленетін 3 пайыз (7 - 9%
Ипотекалық несие (70 – 75% үйдің бағасынан)
Бірмезгілдік бастапқы салым (25 – 30%)
Ипотекалық несие нарығының субъектілері
Ипотеканы стимулдау
Ипотекалық несиенің теориялық негіздері. ҚР-ғы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несиелеу қызметіне талдау
Банктік емес несие институттарының экономикалық мәні мен маңызы
Несие операциялары
Ипотекалық несиелеу – Қазақстан нарығындағы ұзақ мерзімді несие
Банк қызметіне қаржылық талдау
ҚР ипотекалық несиелеу және оның экономикалық және құқықтық негіздері
Коммерциялық банктердің жеке тұлғаларды несиелеу ерекшеліктері
Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы