Салыққа жатпайтын түсімдер

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..……....……........……..……………….......5
1 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ…………………………………………………….….........8
1.1 Жер салығының әлеуметтік-экономикалық мәні және ҚР салық
1.2 Қазақстанда жер салығының қалыптасуы мен дамуы................................21
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ.........................26
2.1 Жер салығын есептеу тәртібі мен қызмет ету
2.2 Жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастырудағы жер салығының ролін
3 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ……………………………..…………………...……………………...52
3.1 Жерге салық салу жүйесін жетілдірудегі дамыған елдер
3.2 Қазақстанда жер қатынастары мен жерге салық салу
ҚОРЫТЫНДЫ.......………….………….…...……...……65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ .............68
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанда экономиканы тиімді дамыту үшін қолайлы
Мемлекет өмірінде басты мәселелердің бірі болып әлі күнге
Салық - бұл белгілі бір көлемде, белгілі бір
Салықтың экономикалық мәні – ол ұлттық табыстың бір
Салықтар мемлекеттің қаржы көздерін жақсартудың ең
Салық мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болады, және
Мемлекет салық саясатын – салық жүйесіне байланысты шараларды,
Жалпы нарықтық жағдайдағы салық саясатының бағыты кейбір өзін
Қандай мемлекет болмасын, оның жүйесінің экономикалық негізін табиғи
Қазақстан Республикасының салық жүйесінде жер салығының бюджет кірісіндегі
Қазіргі жағдайда жер қатынастарының дамуымен жер ресурстарын оңтайлы
Жер қатынастарының экономикалық жүйесін қалыптастырудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей,
Қазақстанда қолданыстағы жер салығының жалпы салықтық түсімдердегі үлесі
Жер өзінің табиғи ерекшеліктерімен, қоғамдық қатынастар жүйесіндегі атқаратын
Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы
ҚР жер заңдарына сәйкес жер салығы меншік құқығында,
Табиғи белгілеріне қарай топырақты бағалау жерді экономикалық бағалауды
Жерге салық салудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізу жер
Сондықтан нарықтық қатынастардың тереңдеуі жағдайында жер салығының есептелу
Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Қазіргі уақытта жер рентасы мен
Диплом жұмысының мақсаты жерді иелену мен жерді пайдалануда
Қойылған мақсатқа сәйкес келесі міндеттер қарастырылады:
экономикалық және жер қатынастары жүйесінде жерге салық салудың
әлемнің дамыған нарықтық мемлекеттерінде жерге салық салу жүйесінің
отандық тәжірибедегі жерге салық салу жүйесінің негізгі беталысын
ҚР-нда жер пайдалану және жер қатынастарын жетілдірудің қаржылық
Диплом жұмысының зерттеу объектісі болып заңды және жеке
Диплом жұмысының зерттеу пәні болып жерге салық салу
Жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі. Диплом жұмысын зерттеу
Ақпараттық база ретінде ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің
Жұмыстың көлемі мен құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, үш
1 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Жер салығының әлеуметтік-экономикалық мәні және ҚР салық жүйесіндегі
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси
Қазақстан Республикасы Конституциясының 31-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды,
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттердің негізгі кіріс көзі. Қазақстан
Салықтар – бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің
Нарықты экономиканы дамыту үшін мемлекет тарапынан салыққа аса
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
Салықтарды салу объектісі бойынша олар тікелей және жанама
Тікелей салықтар - салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен
Корпорациялық табыс салығы бюджет түсімдерінде едәуір орын алады
Корпорациялық табыс салығын салу механизмі заңи тұлғалар салықты
Негізгі шектерде бұл механизм заңнамаға сәйкес мынаған саяды.
Мыналар - салық салынатын табыс, төлем көзінен салық
Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен
Резидент-заңи тұлғаның жиынтық жылдық табысы
Табыс салығының мөлшерлемесі 20 пайыз болып белгіленген. Негізгі
дивиденттер, қатысу үлесінен түскен табыстар және сыйақылар –
тәуекелдерді сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйақылары –
тәуекелдерді қайта сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйақылары
халықаралық тасымалдарда көлік қызметтерін көрсетуден түскен табыстар –
Салық төлеушілер корпорациялық табыс салығын төлеуді өзінің тұрып
Ал, егер жеке табыс салығына келетін болсақ бұл
Салық салу объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс
Төлем көзінен салық салынатын табыстарға мыналар жатады:
- қызметкердің табысы;
- біржолғы төлемдерден алынған табыс;
- жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;
- дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
- стипендиялар;
- жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс.
Салық агенттері жеке табыс салығын есептеу мен ұстап
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына мүліктік
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төленген жеке табыс
Тұрақты мекемемен байланысы жоқ бейрезиденттер салықты төлем көзінен
Жанама салықтар – бағаға немесе тарифке үстеме түрінде
Алайда тұтынуға салынатын салық өсуінің кемшіліктері де бар,
Салық салу жүйесіне ортақ заңдылықтың болатынын есте
Жанама салықтардың ішіндегі ең маңыздысы 1992
Демек, бұл салықтың ерекшелігі – оның салық салынатын
Салық және бюджетке төленетін басқа да
Қосылған құнға салынатын салық –
Салық салынатын импорт бойынша ҚҚС мөлшерлемесі салық салынатын
Жанама салықтар арасындағы фискалдық маңызы жағынан екіншісі кеден
Көптеген мемлекеттерде экспорт пен импортты кедендік-тарифтік реттеу
Кеден кодексі кеден аумағының, кеден баждарының және кеден
Кеден тарифі ішкі рыноктағы шетелдік бәсекені реттейді. Кеден
- кеден ресімдеуі үшін кеден алымы
- тауарларды сақтау үшін кеден алымы
- кедендік ілесіп алып жүру үшін кеден алымы
- алдын ала шешімдер үшін төлемдер және т.б.
Қаржы министрлігі мен оның Кедендік бақылау комитеті кеден
Жанама салықтардың үшінші тобына акциздер кіреді. Бюджет кірістеріндегі
Акциздер – бағаға қосылатын және сатып алушы төлейтін
Акциздер әмбебаптық және жеке-дара акиздер болып бөлінеді. Әмбебаптық
Акциз мөлшерлемелерін Үкімет бекітеді және тауар құнына пайызбен
Қазақстан Республикасы аумағында өткізілетін алкоголь өнімі мен темекі
Жер салығына келетін болсақ жерге
Салықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке салық
Ал, мүлікке салынатын салық оның мөлшері мүліктің табыстылығына
Заңи тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер салық салу объектілерігің
Корпорациялық табыс салығын есептеу мысалы
Әлеуметтік салық – мемлекетте алынатын салықтардың
Нарықтық экономиканың қарқынды дамуы барысында, бүгінгі күні салықтардың
Тікелей салықтар – салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен
Жер салығын есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке
Жер салығының мақсаты - экономикалық әдістермен жерді ұтымды
ҚР-ның Жер кодексінің 9 бабына сәйкес Қазақстанда жерді
Жер салығы - меншікке салынатын салықтардың ішіндегі ең
Жер салығы жер учаскесінің орналасқан жері бойынша төленеді,
Республикадағы жер қатынастары саласындағы өзгерістер, Қазақстан Республикасында жүргізілген
Қазақстанның Жер Кодексінде жер республиканың айрықша меншігі деп
Қазақстанда жер салығы 1992 жылы 1 қаңтардан бастап
Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша салық
Заңды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті
Жыл ішінде жер салығын есептеу мен төлеу бойынша
Жеке тұлғалар төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық
Жеке тұлғалар бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1
Жер салығын есептеу мен төлеу үшін салық кезеңі
Жер салығын төлеушілер осы салық бойынша декларацияны есеп
Салық төлеуші салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі
Егер жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын
Пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін жер учаскесі
Жер учаскесіне сәйкестендіру құжаттары болмаған жағдайда, пайдаланушыны жер
Жер салығы жер учаскелерінің пайдаланылуын жақсарту және топырақтың
Жер салығы, барлық жер қатынастарының жүйесі сияқты белгілі
Рента - капиталдан, мүліктен, және жерден тұрақты түрде
Жер рентасы жер қатынастарын реттейтін фактор болып табылады.
Жер салығының механизмі жер рентасының ерекшеліктерін қарастырып, мемлекеттің
Жер салығының түпкі мақсаты меншікті тиімді пайдалануға ынталандыру
Жер салығының сомасы толығымен жергілікті бюджетке түсіп, жергілікті
Жер салығы жер иесі мен жерді пайдаланушының шаруашылық
Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған нысанасы
- ауыл шаруашылығы мақсаты үшін пайдаланатын жерлерге;
- елді мекендердің жерлеріне;
- өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге мақсаттағы
- ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, қалпына
- орман қорының жерлеріне;
- су қорының жерлеріне;
- қордағы жерлерге.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы ҚР
Тағы бір ескеретін мәселе жердің мынадай санаттарына:
- ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
- орман қорының жерлері;
- су қорының жерлері;
- қордағы жерлер салық салуға жатпайды.
Аталған жерлер (қордағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер пайдалануға
Жерге салық салу жердің бонитет балына байланысты.
Бонитет балы – топырақтың табиғи құнарлылығы мен сапасын
Жер салығын есептеуге негіз болып:
- меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз
- жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр
- жер учаскесін иелену және пайдалану бойынша құқықты
Жер салығы меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын,
Жеке меншік құқығындағы және тұрақты пайдалану құқығындағы, сондай-ақ
Жер салығын төлеушілердің қатарына мыналар жатпайды:
- бірыңғай жер салығын төлеушілер;
- мемлекеттік бюджет есебінен ғана қамтылатын ұйымдар;
- уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
- тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы
- мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біреуі;
- тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы
- тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы
- діни бірлестіктер.
Жер учаскесі салық салу объектісі болып табылады.
Елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері, ортақ пайдаланудағы
Кесте 1 - Мемлекеттік бюджет кірісінің құрылымы,%
Түсімнің түрлері
2004 ж.
2005 ж.
2006 ж.
2007 ж.
2008 ж.
2009 ж.
2010 ж.
Кірістер 100 100 100 100 100 100 100
Салықтық түсімдер 89,2 87,0 93,0 94,2 92,1 95,2
Корпорациялық табыс салығы
27,8
22,7
25,6
27,1
29,7
39,7
33,2
Жеке табыс салығы 8,6 9,2 9,5 9,3 7,7
Әлеуметтік салық 16,8 16,7 16,5 15,7 13,0 9,4
ҚҚС 19,5 21,5 21,7 23,0 19,0 16,3 20,9
Акциздер 3,2 2,9 3,1 2,6 2,3 1,5 2,0
Мүлік салығы 2,5 2,8 3,0 2,6 2,4 1,8
Жер салығы 0,9 0,7 0,7 0,5 0,5 0,3
1 кестенің жалғасы
Көлік құралдары салығы 1,0 0,8 0,6 0,4 0,4
Табиғи ресурстар ды пайдаланғаны үшін түсетін түсім дер
Халықаралық сауда және сыртқы операцияларға салынатын салық
3,1
3,4
4,8
4,2
3,9
3,0
4,7
Басқа да салықтар мен алымдар
1,4
0,7
0,3
0,3
0,4
0,2
0,2
Салыққа жатпайтын түсімдер
6,5
9,4
5,9
4,5
6,3
3,1
2,3
*Дерек көзі: ҚР ҚМ статистикалық бюллетені. №12. 2011
Жер салығының базалық ставкалары республика заңдылықтарымен белгіленеді. Ең
Ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және басқа да мақсаттағы салалардың,
Жергілікті өкілді органдар Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және
Қандай мемлекет болмасын оның бюджетінің кіріс көздерінің бір
салықтар құраса, онда 2003-2009 жылдар аралығындағы мемлекеттік бюджет
1-кестеден көріп отырғанымыздай, салықтар мемлекеттік бюджет кірісінің ауқымды
Коммерциялық мақсатқа пайдаланылатын жерлерге ставкалар елді мекен жерлеріне
Гуманитарлық және әлеуметтік сипаттағы қызмет жасайтын кейбір санаттағы
Ауылшаруашылығы жерлерін пайдаланушылар мен жер учаскелерін иеленушілер жер
Ал жер салығына келер болсақ, ол осы
1.2 Қазақстанда жер салығының қалыптасуы мен дамуы
Жер салығы ескіден келе жатқан дәстүрлі салық түрі
Алғашында салық төлеушілердің табыстары, негізінен натуралды сипатта болды,
XІX ғасырдың екінші жартысында мемлекет табысындағы жер салығының
Салықтардың тарихы мыңжылдықты қамтиды, олардың өмірге келуі алғашқы
Кеңес Үкіметі кезінде жер салығы өз маңызын жоғалтты,
Қазақстан өз тәуелсіздігін алғанға дейін негізгі жер иелері
Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесі қабылдаған Қазақ ССР жер
Қазақстан өз егемендігін алғаннан соң, ел алдында өзінің
Республикада ұзақ уақыт бойы салық қатынастарының болмауы салық
Ауыл шаруашылығында жаңа өндірістік қатынастардың дамуы экономиканы түбегейлі
Жер үшін төлем салық салудың бірыңғай принциптерін қамтамасыз
Қазіргі Қазақстан аумағында мемлекеттердің қызмет ету тарихында жерді
Жер салығы туралы заңдарды қалыптастыру процесінде, бәрінен бұрын
ҚР жер заңдарына сәйкес жер салығы меншік құқығында,
Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы
Салық заңдылығын реформалаудың екінші кезеңінің басталуы болып 1995
Мәні жағынан бұл жаңа енгізілімдер салық жүйесінің нормалары
Қазақстан Республикасында 2001 жылдың 12 маусымында ҚР «Салықтар
2001 жылдың 12 маусымында Қазақстанда жаңа Салық кодексінің
Мүлік салығының келесі түрі салық жүйесінде 1995 жылдың
22.12.1995 жылғы ҚР Президентінің «Жер туралы» заң күші
ҚР жер заңдарына сәйкес жер салығы меншік құқығында,
Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы
Салық заңдылығын реформалаудың екінші кезеңінің басталуы болып 1995
Бүгінгі күні республикада салық заңдарының барлық негізгі кемшіліктері
Жалпы, 1995 жылмен 2008 жыл аралығындағы кезеңде ҚР
Қазақстан Республикасында 2001 жылдың 12 маусымында ҚР «Салықтар
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
2.1 Жер салығын есептеу тәртібі мен қызмет ету
Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттің негізгі кіріс көзі. Салықтардың
Қазақстанда нарықтық экономиканың қалыптасу кезінде, оған кері әсер
2001 жылдың 12 маусымында ҚР-да жана Салық кодексі
Салықтар:
- корпорациялық табыс салығы;
- жеке табыс салығы;
- қосылған құн салығы;
- акциздер
- жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері;
- әлеуметтік салық;
- жер салығы;
- көлік құралдарына салынатын салық;
- мүлік салығы.
Салықтар мемлекеттің қаржы көздерін жақсартудың ең негізгі құралы
Бюджеттің негізгі кіріс көздерінің бірі – жер салығы.
Төмендегі кестеден ауылшаруашылығы мақсатындағы далалық және қуаң далалық
Кесте 2 -Ауылшаруашылығы мақсатындағы далалық және қуаң далалық
Рет
№ Бонитет балы Баз.салық ставк (теңге) Рет
№ Бонитет балы База. салық ставкасы (теңге)
1 2 3 4 5 6
1. 1 0,48 51. 51 43,42
2. 2 0,67 52. 52 44,49
3. 3 0,87 53. 53 45,55
4. 4 1,06 54. 54 46,65
5. 5 1,25 55. 55 47,71
6. 6 1,45 56. 56 48,77
7. 7 1,68 57. 57 49,83
8. 8 1,93 58. 58 50,95
9. 9 2,16 59. 59 52,01
10. 10 2,41 60. 60 53,07
11. 11 2,89 61. 61 57,90
12. 12 3,09 62. 62 60,63
13. 13 3,28 63. 63 63,26
14. 14 3,47 64. 64 65,95
15. 15 3,67 65. 65 68,61
16. 16 3,86 66. 66 71,31
17. 17 4,09 67. 67 73,96
18. 18 4,34 68. 68 76,66
19 19 4,57 69. 69 79,32
20. 20 4,82 70. 70 82,02
21. 21 5,31 71. 71 86,85
22. 22 5,79 72. 72 89,55
23. 23 6,27 73. 73 92,19
24. 24 6,75 74. 74 94,89
25. 25 7,24 75. 75 97,56
26. 26 7,72 76. 76 100,26
27. 27 8,20 77. 77 102,91
28. 28 8,68 78. 78 105,61
29. 29 9,17 79. 79 108,27
30. 30 9,65 80. 80 110,97
31. 31 14,47 81. 81 115,80
32. 32 15,54 82. 82 119,02
33. 33 16,59 83. 83 122,21
34. 34 18,08 84. 84 125,45
35. 35 18,76 85. 85 128,67
2 кестенің жалғасы 36. 36 19,82 86.
37. 37 20,88 87. 87 135,10
38. 38 22,00 88. 88 138,32
39. 39 23,06 89. 89 141,51
40. 40 24,12 90. 90 144,75
41. 41 28,95 91. 91 149,57
42. 42 30,01 92. 92 154,40
43. 43 31,07 93. 93 159,22
44. 44 32,17 94. 94 164,05
45. 45 33,23 95. 95 168,87
46. 46 34,29 96. 96 173,70
47. 47 35,36 97. 97 178,52
48. 48 36,48 98. 98 183,35
49. 49 37,54 99. 99 188,17
50. 50 38,60 100. 100 193,00
101. 100-ден жоғары 202,65
Дерек көзі: ҚР Салық кодексі.2011ж.
Жер салығынан түскен салық сомасы толығымен жергілікті бюджетке
Жер салығының салық салу механизмі заңды және жеке
Негізінен жер салығының мөлшері жердің құнарлылығына, орналасу өңіріне
Қазақстан жерлері салық салу мақсатында осы жерлердің
- ауыл шаруашылығы мақсаты үшін пайдаланатын жерлерге;
- елді мекендердің жерлеріне;
- өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге мақсаттағы
- ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, қалпына
- орман қорының жерлеріне;
- су қорының жерлеріне;
- қордағы жерлерге.
Осы аталған жерлер заңды және жеке тұлғалардың меншігіне
Далалық және қуаң далалық аймақтардың, кәдімгі және оңтүстік
Жартылай шөлейт, шөлейт және тау бөктеріндегі шөлейт аумақтардағы
Кесте 3 - Ауылшаруашылығы мақсатындағы жартылай шөлейт, шөлейт
Рет
№ Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге)
№ Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге)
1. 1 0,48 51. 51 19,78
2. 2 0,54 52. 52 20,26
3. 3 0,58 53. 53 20,75
4. 4 0,62 54. 54 21,23
5. 5 0,67 55. 55 21,71
6. 6 0,73 56. 56 22,19
7. 7 0,77 57. 57 22,68
8. 8 0,81 58. 58 23,16
9. 9 0,87 59. 59 23,64
10. 10 0,96 60. 60 24,12
11. 11 1,45 61. 61 24,61
12. 12 1,83 62. 62 25,28
13. 13 2,22 63. 63 25,82
14. 14 2,55 64. 64 26,44
15. 15 2,93 65. 65 27,02
16. 16 3,32 66. 66 27,64
17. 17 3,71 67. 67 28,22
18. 18 4,05 68. 68 28,85
19. 19 4,44 69. 69 29,49
20. 20 4,82 70. 70 30,07
21. 21 5,31 71. 71 30,69
22. 22 5,79 72. 72 31,27
23. 23 6,27 73. 73 31,88
24. 24 6,75 74. 74 32,46
3 кестенің жалғасы
25. 25 7,24 75. 75 33,09
26. 26 7,72 76. 76 33,68
27. 27 8,20 77. 77 34,31
28. 28 8,68 78. 78 34,93
29. 29 9,17 79. 79 35,51
30. 30 9,65 80. 80 36,15
31. 31 10,13 81. 81 36,71
32. 32 10,61 82. 82 37,34
33. 33 11,09 83. 83 37,92
34. 34 11,58 84. 84 38,56
35. 35 12,06 85. 85 39,18
36. 36 12,54 86. 86 39,76
37. 37 13,03 87. 87 40,38
38. 38 13,51 88. 88 40,95
39. 39 13,99 89. 89 41,59
40. 40 14,47 90. 90 42,17
41. 41 14,96 91. 91 42,18
42. 42 15,44 92. 92 43,39
43. 43 15,92 93. 93 44,00
44. 44 16,40 94. 94 44,62
45. 45 16,89 95. 95 45,20
46. 46 17,37 96. 96 45,84
47. 47 17,85 97. 97 46,38
48. 48 18,33 98. 98 47,03
49. 49 18,82 99. 99 47,61
50. 50 19,30 100. 100 48,25
*Дерек көзі: ҚР Салық кодексі.2011ж.
Жергілікті өкілді органдар өз құзыры шегінде жер учаскесінің
Ауылшаруашылығы мақсатына арналған жерге салынатын жер салығының базалық
Егер ауылшаруашылығы мақсатындағы жерлер жеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы)
көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда –0,01 га
көлемі 0,50 гектардан асатын алаңға- 0,01 га үшін
Мысалы, жеке тұлғаға ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерден саяжай
50 сотық х 20 теңге= 1000 теңге
50 сотық х 100 теңге= 6000 теңге
Сонымен жеке тұлға 100 сотық жеріне жылына 6000
Елді мекен жерлері бойынша салық төлеуші болып заңды
- тұрғын үй қоры, соның ішінде оның іргесіндегі
- тұрғын үй қоры, соның ішінде оның іргесіндегі
Ескеретін тағы бір ерекшелік, елді мекен жерлеріне жер
Елді мекендердің (үй іргесіндегі жер учаскелерін қоспағанда) жерлеріне
Мысалы, Алматы қаласы тұрғынының 500 шаршы метр жерін
500 шаршы метр х 0,58 тг= 290 теңге
Ал егер тұрғын үй ауылда орналасқан болса, онда
1000 шаршы метр* 0,09=90 теңге мөлшерінде салық салынады.
Ал егер тұрғын үй қоры емес, елді мекен
3000м2 х 8,68=26040 теңге мөлшерінде жер салығы төленеді.
Аудандық маңызы бар қалада, мысалы, Қапшағай қаласында заңды
Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын базалық
Қалаларды, кенттерді, ауылдарды, селолар мен басқа да қоныстарды
ҚР «Жер туралы» Заңының 85-бабына сәйкес елді мекендер
1) құрылыстар алып жатқан әрі көп пәтерлі және
2) денсаулық сақтау, мәдениет, сауда, қоғамдық тамақтандыру, тұрмыстық
3) өнеркәсіп, коммуналдық және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз
4) темір жол, автомобиль, өзен, теңіз, әуе және
5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, сауықтыру, рекреациялық және
6) өзендер, табиғи және жасанды су айдындары мен
7) ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жер;
8) алаңдар, көшелер, тротуарлар, өтпе жолдар, жолдар, жағалаулар,
9) қала құрылысы қызметіне тартылмаған, елді мекенді аумақтық
10) крематорийлерді, мал қорымы, тұрмыстық қалдықтар тастау орындарын
11) қорғаныс қажеттері үшін берілген және өзге де
Бүгінгі күні Алматы облысының аумағы – 226,0 шаршы
Кесте 4 - Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп
Рет
№ Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге) Рет
№ Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге)
1. 0 48,25 52. 51 2634,45
2. 1 91,67 53. 52 2690,23
3. 2 135,10 54. 53 2745,95
4. 3 178,52 55. 54 2801,72
5. 4 221,95 56. 55 2857,46
6. 5 265,37 57. 56 2913,24
7. 6 308,80 58. 57 2968,96
8. 7 352,22 59. 58 3024,73
9. 8 395,65 60. 59 3080,47
10. 9 439,07 61. 60 3136,25
11. 10 482,50 62. 61 3188,36
12. 11 530,75 63. 62 3247,75
13. 12 592,41 64. 63 3325,49
14. 13 654,08 65. 64 3364,61
15. 14 715,68 66. 65 3423,05
16. 15 777,35 67. 66 3489,25
17. 16 839,01 68. 67 3539,95
18. 17 900,67 69. 68 3598,39
19. 18 962,29 70. 69 3656,81
20. 19 1023,96 71. 70 3715,25
21. 20 1084,66 72. 71 3769,29
22. 21 1138,70 73. 72 3829,64
23. 22 1189,07 74. 73 3890,53
24. 23 1239,35 75. 74 3951,67
25. 24 1287,73 76. 75 4012,79
26. 25 1340,29 77. 76 4073,88
27. 26 1390,66 78. 77 4135,02
28. 27 1441,07 79. 78 4196,15
29. 28 1491,45 80. 79 4257,23
30. 29 1541,88 81. 80 4319,34
31. 30 1592,25 82. 81 4371,45
4 кестенің жалғасы
32. 31 1646,29 83. 82 4432,57
34. 33 1740,76 85. 84 4554,80
35. 34 1788,47 86. 85 4615,92
36. 35 1836,20 87. 86 4677,01
37. 36 1883,87 88. 87 4738,15
38. 37 1931,58 89. 88 4799,27
39. 38 1979,31 90. 89 4860,36
40. 39 2027,02 91. 90 4921,50
41. 40 2074,75 92. 91 4975,54
42. 41 2126,86 93. 92 5054,48
43. 42 2178,19 94. 93 5134,32
44. 43 2228,61 95. 94 5214,22
45. 44 2278,98 96. 95 5294,09
46. 45 2329,41 97. 96 5373,99
47. 46 2379,79 98. 97 5453,83
48. 47 2340,22 99. 98 5533,73
49. 48 2480,57 100. 99 5613,59
50.
51. 50 2582,34 102. 100-ден жоғары 5790,00
*Дерек көзі: ҚР Салық кодексі.2011ж.
1) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы
2) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы
Елді мекен жерлеріне салынатын салық ставкаларын 5 -кестеде
- тұрғын үй қоры алып жатқан жерлерге –
1000 шаршы метрге дейінгі үй іргесіндегі жер учаскелеріне
Алматы қаласы бойынша 2009 жылы жер салығынан
Көп қабатты үйлерден жер салығын алудың ерекшелігін қарастырайық.
Кесте 5 - Елді мекен жерлеріне салынатын салық
Елді мекен түрі
Тұрғын үй, соның ішінде оның іргесіндегі құрылыстар мен
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Павлодар 5,79 0,58
Орал 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Облыстық маңызы бар басқа қалалар Облыс орталығы үшін
Аудандық маңызы бар басқа қалалар Облыс орталығы үшін
Поселкелер 0,96 0,13
Селолар (ауылдар) 0,48 0,09
*Дерек көзі: ҚР Салық кодексі.2011ж.
Сонымен қатар тұрғын жайдың жалпы алаңының 1 шаршы
Кесте 6 - Алматы қаласы бойынша жер
Меншік иелері мен жер пайдаланушылар Саны Жалпы
Жеке үйлер 19721 2366 7832
Көп қабатты үйлер 23924 7894 6794
*Дерек көзі: Алматы қаласы салық басқармасының мәліметі бойынша
Мысалы, Алматы қаласы Калкаман ыкшам ауданы Ауезов
Мысалы, тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары
Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар қалалар
- көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда
- көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға -
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
басқа елді мекендер үшін:
- көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса алғанда
- көлемі 5000 шаршы метрден асатын алаңға -
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
Сонда Астана, Алматы қалалары мен облыстық маңызы бар
Мысалы, қала тұрғыны 1200 шаршы метр үй іргесіндегі
1000 х0,20 теңге=200 теңге,
200 х 6 теңге=1200 теңге
Сонымен, 1200 шаршы метр үй іргесіндегі жерге азамат
Ал басқа елді мекендегі жеке тұлғалар үй іргесіндегі
5000 х 0,20=1000 теңге
2000 х 1,0=2000 теңге
Барлығы: 1000+2000=3000 теңге салық төлейді.
Елді мекендердің автотұрақтар, автомобильге май құю станциялары орналасқан
Алматы қаласында орналасқан “Battoіl” май құю станциясы 700
8,68 х 10=86,8 теңге
86,8 теңге - май құю станцияларына белгіленген салық
Сонымен,
700 шаршы метр х 86,8 теңге = 60760
Сонымен қатар жергілікті атқарушы орган белгілеген сауда орындары
Мысалы, Алматы қаласында орналасқан “Сарыарқа” базары 1500 шаршы
Тағы бір айта кететін мәселе, жоғарыдағы ставкаларды жергілікті
Жер салығын есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке
Заңды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті
Заңды тұлғалар салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі
Жеке тұлғалар төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық
Ауылшаруашылығына арналған жерді пайдаланушы заңды тұлғалар жер салығын
Жер учаскесін иелену құқығы немесе пайдалану құқығы тоқтатылған
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер жер салығы бойынша
Мысалы, Талдықорған қаласы тұрғынының 500 шаршы метр жерін
500 шаршы метр х 0,58 тг= 290 теңге
Ал егер тұрғын үй ауылда орналасқан болса, онда
1000 шаршы метр х 0,09= 90 теңге мөлшерінде
Ал егер тұрғын үй қоры емес, елді мекен
3000м2 х 8,68=26040 теңге мөлшерінде жер салығы төленеді.
Аудандық маңызы бар қалада, мысалы Панфилов қаласында заңды
550м2 х 6,51 теңге = 35805 теңге мөлшерінде
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және
Үй іргесіндегі жер учаскелеіне мынадай базалық салық ставкалары
Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар қалалар
- көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда
- көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға -
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
басқа елді мекендер үшін:
- көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса алғанда-
көлемі 5000 шаршы метрден асатын алаңға- 1 шаршы
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
Сонда Астана, Алматы қалалары мен облыстық маңызы бар
Мысалы, қала тұрғыны 1200 шаршы метр үй іргесіндегі
1000х0,20 теңге=200 теңге,
200х 6 теңге=1200 теңге
Сонымен, 1200 шаршы метр үй іргесіндегі жерге азамат
Ал басқа елді мекендегі жеке тұлғалар үй іргесіндегі
5000 х 0,20=1000 теңге
2000 х 1,0=2000 теңге
Барлығы: 1000+2000=3000 теңге салық төлейді.
Енді көп қабатты үйлерден жер салығын алудың ерекшелігін
Сонымен қатар тұрғын жайдың жалпы алаңының 1 шаршы
Мысалы, Нұржан Исмайловтың - Жамбыл қаласында орналасқан 104
Тұрғын үй алып жатқан жер учаскесіне жер салығының
Тұрғын үй жанындағы жер учаскесінің алаңына жер салығының
Сонымен, көпқабатты үй алып жатқан жердің жалпы алаңына
Сонымен, тұрғын жайдың жалпы алаңының 1 шаршы метріне
Енді Азамат Оспановтың 4 бөлмелі пәтерінің жалпы көлемі
Мысалы, тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы
Сондай-ақ, елді мекен жерлеріне ставкаларды қолдану кезінде тұрғын
Елді мекендердің автотұрақтар, автомобильге май құю станциялары орналасқан
Талдықорған қаласында орналасқан “Battoіl” май құю станциясы 700
8,68 х 10=86,8 теңге
86,8 теңге - май құю станцияларына белгіленген салық
Сонымен, 700 шаршы метр х 86,8 теңге= 60760
Сонымен қатар жергілікті атқарушы орган белгілеген сауда орындары
Мысалы, Алматы қаласында орналасқан “Сарыарқа” базары 1500 шаршы
Тағы бір айта кететін мәселе, жоғарыдағы ставкаларды жергілікті
Мынадай төлеушілер салықты есептеген кезде тиісті ставкаларға 0,1
- балалардың сауықтыру мекемелері, мемлекеттік табиғи қорықтар (биосфералық
- коммерциялық емес ұйымдар;
- қызметінің негізгі түрі ормандардың өртке қарсы құрылғысы,
- балықты ұдайы молайту мақсатындағы мемлекеттік кәсіпорындар;
- әлеуметтік салада қызметін жүзеге асыратын ұйымдар;
- психоневрологиялық және туберкулез мекемелері жанындағы емдеу- өндірістік
Осы жер салығын төлеушілер жер учаскесін не оның
Мысалы, Балаларды сауықтыру мекемесінің меншігінде 35 га жер
Сонымен, осы жерге жер салығының мөлшері 1857,6 теңгені
Жер салығын есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке
Заңды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті
Заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша
Ағымдағы төлемдердің сомаларын ағымдағы жылдың 25 ақпанынан, 25
Заңды тұлғалар салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі
Жеке тұлғалар төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық
Жеке тұлғалар бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1
Жер салығын есептеу мен төлеу үшін салық кезеңі
Ауылшаруашылығына арналған жерді пайдаланушы заңды тұлғалар жер салығын
Жер учаскесін иелену құқығы немесе пайдалану құқығы тоқтатылған
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер жер салығы бойынша
2.2 Жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастырудағы жер салығының ролін
Қазақстан экономикасын жаңа деңгейге көтерудің шешуші шарты –
Жолдаудағы негізгі мәселелер қатарында агроөнеркәсіптік кешенді одан әрі
Мемлекеттің халық шаруашылығының барлық салаларының ішінде ауыл шаруашылығында
Меншікке салынатын салықтардың ішінде бюджет кірісіндегі түсімдерде ауқымды
Жер салығынан түскен салық сомасы толығымен жергілікті бюджетке
Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттің негізгі кіріс көзі. Салықтардың
Меншікке салынатын салықтардың мемлекеттік бюджеттің кіріс көзін қалыптастыруда
Меншікке салынатын салықтардың ішінде бюджет кірісіндегі түсімдерде ауқымды
Жер салығынан түскен салық сомасы толығымен жергілікті бюджетке
Соңғы уақытта жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастыруда меншікке салынатын
Мемлекеттің ең басты мәселелерінің бірі болып мемлекеттің кірісін
Меншік қатынастарының дамуына қарамастан меншікке салынатын салықтар мемлекеттік
Кесте 7 – Мемлекеттік бюджет кірісінің құрылымы, %
Түсімнің түрлері
2004 ж. 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж.
Кірістер 100 100 100 100 100 100
Салықтық түсімдер
89,2
87,0
93,0
94,2
92,1
95,2
94,5
Корпорациялық табыс салығы
27,8
22,7
25,6
27,1
29,7
39,7
33,2
Жеке табыс салығы
8,6
9,2
9,5
9,3
7,7
5,8
7,0
Әлеуметтік салық 16,8 16,7 16,5 15,7 13,0 9,4
ҚҚС 19,5 21,5 21,7 23,0 19,0 16,3 20,9
Акциздер 3,2 2,9 3,1 2,6 2,3 1,5 2,0
Мүлік салығы 2,5 2,8 3,0 2,6 2,4 1,8
Жер салығы 0,9 0,7 0,7 0,5 0,5 0,3
Көлік құралдары салығы
1,0
0,8
0,6
0,4
0,4
0,3
0,4
Табиғи ресурстар ды пайдаланғаны үшін түсетін түсім дер
3,7
3,6
6,2
7,3
12,2
16,0
12,9
Халықаралық сауда және сыртқы операцияларға салынатын салық
3,1
3,4
4,8
4,2
3,9
3,0
4,7
Басқа да салықтар мен алымдар
1,4
0,7
0,3
0,3
0,4
0,2
0,2
Салыққа жатпайтын түсімдер
6,5
9,4
5,9
4,5
6,3
3,1
2,3
*Дерек көзі: ҚР ҚМ статистикалық бюллетені. №12, 2011
Кестеден көріп отырғанымыздай, меншік салықтарының мемлекеттік бюджеттің жалпы
Бұл болашақта аталған салықтардың салық салу жүйесін жетілдіруді
Барлық деңгейдегі бюджеттердің кіріс базасын қалыптастырудағы салықтардың рөлі
Алматы қаласы жергілікті бюджетіне түскен 2004-2010 жылдардағы түсімдер
8-кестеден көріп отырғанымыздай, Алматы қаласы бюджетінде үлес салмағы
2010 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша салықтық
Кесте 8 - Алматы қаласы бюджетіндегі салықтар мен
Көрсеткіштер 2004 ж. 2005 ж. 2006 ж.
Түсімдер – барлығы 100 100 100 100 100
Салықтық түсімдер, оның ішінде: 51,2 43,2 34,5 36,1
Корпорациялық табыс салығы - - - - -
Жеке табыс салығы 13,4 12,8 8,8 6,4 8,6
Акциздер 0,5 0,3 0,2 0,1 0,2 0,3
Әлеуметтік салық 31,3 23,8 19,9 14,5 19,0 24,0
Жер салығы 0,6 0,5 0,5 0,5 0,4 0,5
Мүлік салығы 1,9 2,8 2,9 2,2 3,0 3,9
Көлік құралдарына салынатын салық 0,7 0,6 0,5 0,5
Өзге де салықтар 2,3 2,3 1,7 11,9 5,1
Салықтық емес түсімдер 0,4 0,4 7,2 11,3 0,8
Капиталмен жасалынған операциялардан түскен табыстар 0,5 0,9 0,5
Ресми алынған трансферттер 47,8 55,5 57,6 52,2 59,7
*Дерек көзі: Алматы қаласы Салық басқармасының мәліметтері
Оның ішінде республикалық бюджетке болжанғаны 89673,1 млн.теңге
болса, нақты түскені 91829,2 млн теңге, яғни болжам
Кесте 9 – Алатау ауданы бойынша салықтық түсімдердің
Жоспар Нақты түскені Орындалу % Жоспардан ауытқығаны
Мемлекеттік бюджет 907116,0 1305753 398637 143,9
Республикалық бюджет 218812,0 428249 209437 195,7
Жергілікті бюджет 688304,0 877504 189200 127,5
*Алатау ауданы Салық басқармасының мәліметтері бойынша
Алатау ауданы бойынша 2009 жылы салықтар мен бюджетке
Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің
Сурет 1 – 2009 жылғы Алатау ауданы бойынша
*Алатау ауданы бойынша Салық басқармасының мәліметтері негізінден құрастырылған.
1-суреттен көріп отырғанымыздай, Алатау ауданы бойынша 2009 жылы
ҚР-да салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті
Алатау ауданының жергілікті бюджетінің негізгі кіріс көздерін 10-кестеден
2007-2009 жылдарда Алатау ауданы бюджетіне түскен салықтардың үлес
Кесте 10 – Алатау ауданы бойынша жергілікті бюджетке
Төлем атаулары
Жылдар
2007 ж. 2008 ж. 2009 ж.
Салықтық түсімдер – барлығы, оның ішінде 100 100
Жеке табыс салығы 25,5 24,8 30,2
Акциздер 0,4 0,3 0,2
Жер салығы 1,1 0,9 0,8
Мүлік салығы 8,3 10,0 7,8
Көлік құралдарына салынатын салық 1,4 2,0 2,2
Әлеуметтік салық 57,7 51,9 54,0
Басқа да салықтық түсімдер 5,6 12,1 4,8
*Алатау ауданы Салық басқармасының мәліметтері бойынша
Алатау ауданы бойынша 2009 жылы 877,5 млн.теңге түсім
Сонымен қатар салықтық түсімдерде қандай салық қанша мөлшерде
Сурет 2 – Алатау ауданы бойынша меншікке салынатын
*Алатау ауданы Салық басқармасының мәліметтері бойынша
Алатау ауданы бойынша 2009 жылы бұл салықтардан
Меншікке салынатын салықтар 2009 жылы барлық салықтық түсімдердің
Меншікке салынатын салықтар бюджеттің кірісін қалыптастыруда, салықтық түсімдерде
Кесте 11 - Алатау ауданы бойынша барлық салықтық
Түсімнің түрлері 2007ж. 2008 ж. 2009 ж.
2007, %
Сомасы, мың тг Үлес салмағы, % Сомасы, мың
Салықтық түсімдер 427374 100,0 666264 100,0 855523 100,0
о.і. меншікке салынатын салықтар – барлығы, о.і.
78196
18,3
86219
12,9
92705
10,8
118,6
Мүлік салығы 61450 14,4 66447 10,0 66832 7,8
Жер салығы 5323 1,2 6156 0,9 7162 0,8
Көлік құралдарына салынатын салық 11423 2,7 13616 2,0
*Алатау ауданы Салық басқармасының мәліметтері бойынша
11-кестеден, соңғы үш жылда жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастыруда
Мүлік салығы бюджеттің кірісін қалыптастыруда, салықтық төлемдерде
Соңғы уақытта жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастыруда меншікке салынатын
Соңғы жылдары мүлік салығы біртіндеп болса да, аудан
Мүлік салығының құрамындағы жеке-жеке салықтар, яғни жеке және
Меншікке салынатын салықтардың ішінде бюджет кірісін қалыптастыруда ауқымды
2007-2009 жылдардағы Алатау ауданы бойынша жер салығы болжамының
Сурет 3 – Алатау ауданы бойынша жер салығы
*Алатау ауданы Салық басқармасының мәліметтері бойынша
3-суреттен жыл өткен сайын облыс бойынша түскен жер
Меншікке салынатын салықтардың келесі түрі – көлік құралдарына
Бұл салық бойынша 2009 жылы түскен түсім 2008
Жалпы меншікке салынатын салықтардан түскен түсімнің көлік құралдарына
Жоғарыдағы мәліметтерден, жер салығы 2009 жылы бюджетке түскен
Жер салығының құрамындағы жеке-жеке салықтар, яғни жеке және
Қорытындылай келе, меншікке салынатын салықтар Алатау ауданы бойынша
Экономика дамыған сайын, болашақта аталған салықтардың жергілікті бюджеттің
3 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Жерге салық салу жүйесін жетілдірудегі дамыған елдер
Түрлі елдерде жер реформасы түрліше жүзеге асырылды. Бұл
Жер қатынастарының маңызды элементі болып жерге салық салу
Мысалы, Германияда, кадастрға сәйкес, жердің әрбір учаскесі баллдармен
Жер салығы келесі формула бойынша есептеленеді:
С-А х Б х К, мұндағы,
А- жер учаскесінің алаңы;
Б- жер учаскесінің сапасын баллдық бағалау;
К- жергілікті коэффициент.
Жапонияда жергілікті салықтар префектуралық және муниципалдық болып бөлінеді.
Ливанда жер салығы құрылыс салынбаған жер иеліктерінің барлық
Францияда жер салығы жергілікті бюджеттің кірісінің айтарлықтай бөлігін
Францияда жер салығы жер учаскелеріне, сондай-ақ темір жол,
Францияның жалпы салықтар кодексі жерге салық салу бойынша
Уақытша негізде жер салығын төлеуден босатылған объектілерге орман
Францияда жер учаскесіне салық салу жүйесі құрылыс салынған
Ал Қазақстан Республикасында кері көрініс орын алып отыр,
Италияда 1939 жылы жер кадастрын дайындау жұыстары жүргізілді,
Жерге салық жердің кадастрлық бағасына байланысты белгіленеді. Сондай-ақ
Италияда жер салығы жергілікті бюджетке түсіп отырады, әйтсе
Чехияда жер салығы жер учаскелеріне және ғимараттарға салынатын
Салықтың ставкасы егістік, құлмақ және жеміс плантациялары үшін
Мемлекет меншігіндегі жер учаскелер, жер қорының жалға берілмеген
Прибалтика елдеріндегі жер реформасының соңғы мақсаты жерді жалға
Литвада жер салығының ставкасы жердің экономикалық бағасы негізінде
Латвияда жылжымайтын мүлікке салынатын салық, оның аумағындағы жерге,
Ресей Федерациясында жерді пайдалану – ақылы. Жер салығы
1га шалғынға салықтың салықтың базалық ставкасы болып оның
Шалғынның 1 гектарына салықтың орташа мөлшері мен жердің
Нақты салық төлеушіге салық сомасын есептеу кезінде жол
Сонымен, біршама кемшіліктерге қарамастан, аралас экономикалы елдердің салық
Қазақстан үшін жоғарыда қарастырылған елдерде меншікке салық салудың
Жоғарыда аталған елдердегі меншікке салынатын салықтарды талдай отырып,
Жоғарыда аталған елдердің көпшілігінде қазіргі уақытта қалыптасқан мүлікке
Маңызы жағынан бұл салықтардың әрқайсысы өзінің экономикалық функциясын
Біздің елімізде жер салығы тұрпаты мен бонитет балына
Жерге де, онда орналасқан құрылыстарға да, әсіресе тұрғын
Қорытындылай келе, жалпы, шет мемлекеттердегі жерге салық салу
Біріншіден, жерге салық салу жердің бағалау құны мен
Жалпы, жер салығының бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастырудағы ролі
Екіншіден, заң жергілікті органдарға жергілікті жағдайға қарай жер
Үшіншіден, көптеген шет мемлекеттердің үкіметтері ауыл шаруашылығы мұқтаждарына
Соңғы уақыттары жерді тиімді пайдалану және қорғауға ынталандыратын
Жерге салық салудың осы ерекшеліктерін ҚР-нда жерге салық
3.2 Қазақстанда жер қатынастары мен жерге салық салу
Мемлекеттің экономикалық саясатының бір аясы салық саясаты болып
Бұл жөнінде Елбасымыз Н.Назарбаев экономиканы дамыту үшін “…таяудағы
Өйткені, салық саясаты талаптарымен реттелген кәсіпорын мен бюджет
көрініс табады.
Салықтардың мемлекет өміріндегі атқаратын ролінің екінші аспектісі мемлекеттің
Салық саясатының конституциялық сипаттағы аспектілері ғылыми-құқықтық тұрғыдан мемлекеттің
“Қосарлап салық салуды” болдырмау принципі салық салу аясында
Салық төлемдерінің түсім көзі “қосарлап салық салу” принципінің
Мемлекеттің салық салу құзыретін шектеудің тағы бір қажеттілігі
Салық жүйесінің құрамына мемлекетте алынатын барлық салықтар, салықтық
Салық саясатының тағы бір елеулі қыры – кеден
Ал салық ствкалары мен салық жеңілдіктері жөніндегі мәселелерді
Салық саясатында мынадай маңызды мәселелердің де көрініс табуы
- салық төлеушілерді жаңа салықтардың еңгізілгені жөнінде міндетті
- салықтарды төлеу-аудару жөніндегі сауалдарға кеңес беру;
- салық міндеттемелерін атқаруды ерікті түрде атқару әдістерімен
Сонымен салық саясаты – мемлекет бюджетінің кіріс бөлігін
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, нарықтық экономиканы басқарудың барынша тиімді
Қазақстан – бірегей, бірақ пайдаланылмаған мүмкіндіктер елі. Оның
Қазақстандық салық жүйесінің екінші бір кемшілігі – салықтардың
Әрбір есептелінген салық кәсіпорын түсімінің бір бөлігін алып
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының нашарлауы нәтижесінде технологиялық процестің тұрақтылығы
Жер салығының ықпал етуінің экономикалық нәтижесі осы салық
Жер алқабы кәсіпорынның барынша сирек қозғалатын құрылымдық бөлігі
Кәсіпорын өзінің өндірісте пайдаланылмайтын мүліктерін тиімді пайдаланатындай немесе
Салық салу, кепілдік операциялары және сату-сатып алу мәмілелерінің
Жерге салық салу жүйесін оңтайлы ұйымдастыру үшін оның
Жер кадастрының мемлекеттік жүйесі автоматтандырылу шаралары мен қазіргі
Жер салығынан түскен түсімді пайдалану мәселесі әлі де
- жергілікті деңгейде мектепке дейінгі, жалпы бастауыш, негізгі
- жергілікті деңгейде арнаулы білім беру бағдарламаларына;
- әскери қызметке тіркеу және шақыру шараларына;
- жергілікті деңгейде төтенше жағдайлар бойынша жұмыстарға;
- жергілікті деңгейде құқық қорғау қызметіне;
- жергілікті деңгейде азаматтарға тегін медициналық қызмет көрсетудің
- жергілікті деңгейде денсаулық сақтау аясындағы бағдарламаларға;
- жергілікті бюджеттен арнаулы мемлекеттік жәрдемақыларды алатын азаматтар
- жергілікті деңгейде әлеуметтік қамсыздандыру мен адрестік әлеуметтік
- жұмыспен қамту бағдарламаларына;
- тұрғын үй бағдарламаларына;
- жергілікті деңгейде мәдениет, спорт және ақпарат аясындағы
- жергілікті деңгейде өнеркәсіп, көлік және құрылыс объектілеріне;
- жергілікті деңгейде жобалау-іздестіру жұмыстарын жүргізуге;
- елді мекендерді көркейтуге, елді мекендердегі жолдар мен
- жергілікті маңыздағы жолдардың пайдалану құрылысы мен қайта
- халықтың ауыз сумен және ағынды суды тазартуды
Осыған байланысты біз жер салығы түрінде жергілікті бюджетке
Жер ресурстарын басқару қоры жергілікті, аумақтық, мелиорациялық жобаларды
Жарамды жерлердің жағдайын жақсартуға салым
үшін жеңілдікті жағдайда жер пайдаланушыларға мақсатты несиелендіруді қарастыру
Жерді консервациялау кезінде өтемақы жүзеге асырылуы қажет; бұл
Пайдаланылмаған қаражаттарды жергілікті басқару органдары білім беру, денсаулық
Жердің экологиялық жағдайын нашарлатқан жер иелері мен жерді
Жерді мұраға не сыйға беру кезінде салық салу
Жерді сату-сатып алу кезінде салық салу, оны сату
Жерді алудың ақылы нысандарының дамуына қарай алып-сатарлық пайда
Сонымен, жерді оңтайлы пайдалануға қол жеткізуде, жер салығының
Жер салығы – тұрақты не уақытша пайдалануға берілген
ҚОРЫТЫНДЫ
Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттің негізгі кіріс көзі. Салықтардың
Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал
Меншікке салынатын салықтардың мемлекеттік бюджеттің кіріс көзін қалыптастыруда
Жер салығынан түскен салық сомасы толығымен жергілікті бюджетке
Қазіргі жағдайда жер қатынастарының дамуымен жер ресурстарын оңтайлы
Жерге салынатын салықтар әлеуметтік әділеттілік көзқарасы тұрғысынан салық
Дамыған нарықтық экономикалы елдердің салық салу жүйесіндегі қазіргі
Қазақстанда нарықтық экономиканың қалыптасу кезінде, оған кері әсер
Салықтар мемлекеттің қаржы көздерін жақсартудың ең негізгі құралы
Қазақстан Республикасының салық жүйесінде жер салығының бюджет кірісіндегі
Жер қатынастарының экономикалық жүйесін қалыптастырудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей,
Қазақстанда қолданыстағы жер салығының жалпы салықтық түсімдердегі үлесі
Жер өзінің табиғи ерекшеліктерімен, қоғамдық қатынастар жүйесіндегі атқаратын
Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы
Қазақстан Республикасында жерге салық салудың қазіргі тұжырымдамасы 1990
Нарықтық қатынастарды дамытуда мемлекеттің ықпалын реттейтін негізгі құрал
Жер салығынан түскен салық түсімдері “ҚР бюджет жүйесі
Қорытындылай келе, Қазақстан Республикасының салық жүйесінде жер салығының
Қазіргі жағдайда жер қатынастарының дамуымен жер ресурстарын оңтайлы
Жер рентасын шеттету нысанының бір түрі жер
Жерге салық салу жүйесін оңтайлы ұйымдастыру үшін оның
Жерге салық салуды талдау, әлемнің дамыған нарықтық елдерінде
Қазіргі Қазақстанда жерге салық салу принциптері жер учаскелеріне
Жерге салық салудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізу жер
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚР Президентінің «Жер туралы» заң күші бар жарлығы.
ҚР «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті
Аттапханов К.А. Сравнение национальной налоговой системы с налоговыми
Балапанов Е. О налогообложении доходов юридических лиц //Финансы
Грязнова А.Г. и др. Финансово-кредитный энциклопедический словарь. –
Гайсина. С. Кошанов А. Социально – экономическая дифференцация
Емельянов А.М. Мацкуляка И.Д. Пенькова. Финансы, налоги и
Идрисова Э.К.Налоги и налогообложение в Казахстане. –Алматы, 2003.-С.22-25.
Ильясов К.К., Идрисова Э.К. Налоги зарубежных стран. –Алматы:
Искаков М. Развитие налоговой системы Казахстана // Экономист,
К.К.Ілиясов. С.Құлпыбаев. Қаржы: Оқулық. – Алматы, 2005.- Б.23-25.
Карагусова Г. Налоги: сущность и практика использования. –Алматы.:Қаржы
Козырин А.Н. Налоговое право зарубежных стран: Вопросы теории
Кошкин В.И., Шупырь В.М. Управление государственной собственностью. –
Князев В.Г., Попов Б.В. Налоги в Австрии //Финансы.
Крамаренко Т.Н., Қомбарова А.М. Салық және салық салу:
Қазақстанның қысқаша статистикалық жылнамалығы.-Алматы: Қазақстан Республикасы статистика агенттігі,
ҚР қаржысы статистикалық жылнамасы. – Алматы, 2006.
Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Экономика
Мещерякова О. Налоговые системы развитых стран мира. Справочник.
Мухтарова К. Распределение доходов населения Казахстана // Саясат,
Налоги в механизме хозяйствования. /Под ред. Сигиневича А.В.
Налоги и налоговое право. Учебное пособие./ Под.ред. А.В.Брызгалина.
Нәдіров М.Н., Қалыбекова Д.Б. Шет мемлекеттер қаржылары: Оқу
Налоги и налогообложение: Учебн.пособие для вузов. Под.ред. Г.Б.Поляка,
Налоги. Учебное пособие /Под.ред. Д.Г.Черник. – М.: Финансы
Налоги и налоговое право: Учебное пособие / Под.ред.
Никитин С., Глазова Е., Степанова М. Налоги в
Никитин С., Глазова Е., Степанова М. Налоги в
Нурумов А.А. Налоги РК и развитых стран: Уч.
Нурумов А.А. Налоги и финансы в рыночной экономики.
Основы налоговой системы /Под ред. Д.Г. Черник. А.П.
Рожнова Т. Налоговая система Японии // Финансы Казахстана,
Салық салу негіздері. Оқулық. Б.Лесбеков. Б.Ж. Ермекбаева. –
Савченко В.Я. О методике определения налоговой нагрузки //
Сейдахметова Ф.С. Налоги в Казахстане: Уч. пособие. –
Юткина Т.Ф. Налоги и налогообложение.– М.: ИНФРА –
Черник Д.Г. Налоги в рыночной экономике. –М.: «Финансы
5





Ұқсас жұмыстар

---

Мемлекттік бюджет

---

Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстары

---

Бюджетке салықтардың түсудегі рөлі

---

Қазақстан Республикасынының бюджет жүйесі

---

Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетін жақсарту үшін бюджет процесін жетілдіру

---

Республикалық бюджет Жергілікті бюджеттер

---

Шардара аудандық бюджеттің экономикалық мәні мен ролі

---

Бюджет кодексінің атқарымдылығы және оны жүзеге асыру

---

Бюджет жүйесі және бюджет құрылысы

---

Бюджеттің кірісі мен шығысының экономикалық талдауы

---