Өтелетін ҚҚС шот дебеті
Мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................3
Негізгі бөлім
І Материалдық емес активтер және олардың
1.1 Материалдық емес активтер бағалау және
1.2 Материалдық емес активтер түгелдеу және есеп беруде
мәнін ашу..............................................................................................13
ІІ Материалдық емес активтер амортизациясын , тозуын есептеу
2.1 Материалдық емес активтер есептеп шығарылуы......................17
2.2 Материалдық емес активтер түсуі мен құрылуын есептеу.........21
Қорытынды..........................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер .............................................................29
Кіріспе
Материалдық емес активтер — бұл өндірісте ұзақ мерзім
Келешек экономикалық олжа, осы материалдық емес актив пен
Материалдық емес (ұстап көру ге болмайтын) активтер —
Мысалға, кәсіпорын технологиялық құрал-жабдыкты басқару үшін, оны компьютерлік
І Материалдық емес активтер және олардың
1.1 Материалдық емес активтер бағалау және
Материалдық емес активтердің түсуі
Материалдық емес активтерді қабылдап алу
Материалдық емес активтердің нақты
«Материалдық емес активтер» бөлімшесінің
Материалдық емес активтерді жасау
Фармацевтік зауыттың 30000 тенге шығарған
Кейбір материалдық емес активтер физикалық заттың (алып жүрушілердің)
Бұған қарамастан, материалдықта, материалдық емес активтердің де есебінде
Кейбір материалдық емес активтер фирманың басқа да активтеріне
Компанияның келешектегі экономикалық пайдасы (олжасы) жоғарыда аталған лицензиондық
- сол жерде тұратын халықтың шығарылатын препаратқа деген
- препарат өндіру үшін компания басшылығы келісімді пайдалануға
- кредиторлардың, жасалған келісім-шартқа сәйкес, қаржылық және басқа
Субъекті кей жағдайларда тиесілі занды құжаттардың құқын рәсімдемей-ақ
Материалдық емес активтерге: лицензиялық келісімдер, компьютерлік бағдарламамен қамтамасыз
Материалдық емес активтер (МЕА) шартты түрде 4-топқа бөлінеді.
Өндіріспен байланысты материалдық емес активтер. Бұл топқа "ноу-хау",
Кең мағынасында "ноу-хау " техникалық құжаттама түрінде рәсімделген,
Тауарлық таңбалар, қызмет көрсету таңбалары, тауардың шығу орындарының
Қолдану (пайдалану) құқықтарымен байланысты материалдық емес активтер. Бұл
Патенттер. Патент оның ұстаушысының патент қамтыған нәрсесін, процесін
Өнеркәсіптік үлгілер. Өнеркәсіптік үлгілерді пайдалануға айрықша құқықты растайтын
Лицензиялық келісім бойынша патент иесі (лицензия) өнеркәсіптік үлгіні
Лицензия (еркіндік, құқық деген латын сөздерінен алынған) —қандай
- Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғаларына берілетіндер;
- шетелдік заңды және жеке тұлғаларға, азаматтығы жоқ
Қызмет ету көлемі бойынша:
- негізгі (бас) - мерзімі шектеусіз, белгілі бір
- бір жолғы (бірақ рет пайдалануға берілетіндер)
- операциондық — валюта заңдылығымен анықталған, валюталық
Мерзімдік әрекеті бойынша:
- тұрақты - берілген мерзімі шектелмеген;
- уақытша — белгілі бір мерзімге берілген.
Аймақтық әрекет ету сферасы (территориялық әрекет ету аясы)
- тұтастай Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етеді;
- Қазақстан Республикасының белгілі бір аймағында ғана әрекет
- Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде де таратылады. Материалдық
активтердің бүл тобына "Фирма бағасы" ("гудвилл"), интеллектуалдық меншік
Гудвилл. Гудвиллды бухгалтерлік есеп тұрғысынан қарағанда, ол компанияларды
Гудвилл материалдық емес активтердің бұл түрі бүтіндей жұмыс
"Виста" компаниясының таза активі 1 400 мың теңге
Егер де компанияның мүлкін сатып алынған күніндегі бағасы
Қазақстан Республикасында материалдық емес активтерді есептен шығару мерзімі
"Интеллектуалдык, меншік" ұғымына: авторлық құқықтары, орындаушы артистердің қызметіне
1.2 Материалдық емес активтер түгелдеу және есеп беруде
Материалдық емес активтерді муліктік түгелдеу. Материалдық емес активтерді
Есеп беруде материалдық емес активтердің мәнін ашу. Шаруашылық
Сондай-ақ қаржылық есеп беруде: материалдық емес активтердің түрі,
Қаржылық есеп беруде есептік кезеңдегі шығыс деп танылған
Субъект одан басқа да материалдық емес активтерді есептік
Материалдық емес активтер актив ретінде болашақта экономикалық олжа
Біршама материалдық емес активтердің белсенді нарығы болмайды, өйткені
Сондықтан көптеген материалдықемес активтердің құнын, әдетте, екі жактың
Материалдық емес активтертанылған кезеңінен бастап бастапқы құны бойынша
емес активтер бартерлік (айырбас) негізде алынса, онда нарықтық
Егер де үкімет тарапынан ауыл шаруашылығының қажеттілігін қамтамасыз
Материалдық емес активтердің түсуі мен шығарылуы "Материалдық емес
Материалдық емес активтерді қабылдап алу жөніндегі акті әрбір
Материалдық емес активтердің нақты барлығы мен қозғалысын есепке
"Материалдық емес активтер" белімшесінің шоттарын талдамалық есепке алу
ІІ Материалдық емес активтер амортизациясын , тозуын есептеу
2.1 Материалдық емес активтер есептеп шығарылуы
Егер де материалдық емес
Материалдық емес активтерді есептен
«Материалдық емес активтер» ҚЕХС (Қаржылық есеп берудің халықаралық
а) анықтауға болады;
ә) субъект бақылайды;
б) қолданудан субъект болашақта экономикалық пайда алуды күтеді.
а) материалдық актив анықтамаларыла сәйкес келсе;
ә) белгі өлшемдерге сай келеді және мыладай жағдайда
- актив кұнын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
- материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатыл алу
Ұйымның материалдық емес актив объектілерін қабылдау - тапсыруды
Материалды емес актив объектілерін қабылдауды ресімдегенде акт материалды
Ұйым пайдалануына түскен материалдық емес активтердің барлық түрлерінің
Бухгалтерияда әрбір объектіге карточка жүргізіледі. Форма кіріске алынуға
Материалдық емес активтерді мынандай түрлерге оөлш, жіктеуге болады:
• лицензиялыц келісімдер - кәсіпорылға үкіметтік органдар
• багдарламамен цамтамасыз ету, ол әлде сатып алынады,
• патенттер - заңды түрде танылған және тіркелген
• ұйымдастыру шыгындары
• гудвилл - субъектінің жағымды сипаттамасыла байланысты сатыл
2.2 Материалдық емес активтер түсуі мен құрылуын есептеу.
Материалдық емес активтер мылалардың нәтижееінде алынады:
• сатылулар
Мысалы. Бағдарламалық қамтамасыз ету алынды:
а)нақты өзіндік құнға:
«Бағдарламамен қамтамасыз ету» шот дебеті
«Өтелетін ҚҚС» шот дебеті;
«Төленетіншоттар»шоткредиті(15%)
«Әлеуметтік салық»
«Басқадай кредиторлық берешек» жарғы капиталына салымдар - материалдық
Материалдық емес активтердің есебі
І.Жарияланған капитал сомасына:
«Төленбеген капитал» шот дебеті
«Жай акциялар» шот кредиті,
«Артықпқыпықты акциялар»,
«Жарғы капиталыла салымдар мен пайлар»
«Төленбеген капитал» шот кредиті кәсіпорындардың бірігуі нәтижесінде ие
Мысалы. 5 000 000 теңгеге ұйым сатып алынды,
«Басқадай кредиторлық берешек» шот дебеті
«Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті 6 000
Гудвилл сомасына:
«Гудвилл» шот дебеті
«Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті 2 000
Қосылған кезде: Барлық активтердің дебеті
«Басқадай кредиторлық берепқек» шот 6 000 000»
Сатып алынғам таза активтердің әділ құны фирманың сатылым
мемлекеттік жәрдем ақша (субсидиялар) есебінен шығындардың нақты сомасына
571 «Жиынтық табыс» шот кредиті;
айырбас - ұқсас емес активке айырбастау нәтижесінде алылған
Қаржылық есеп
ә) ҚҚС сомасына: «Өтелетін ҚҚС» шот дебеті
«Төленуге тиіс шоттар» шот 16 000,
Айырбасқа берілген бағдарламамен қамтамасыз етудің нақты өзіндік пқны
«Бағдарламаменқамтамасыз ету» шот кредиті
Сатып алушыға шот ұеынылады:
а) берілген бағдарламамен қамтамасыз етудің келісімшарттық құнына: 2110
«Материалдық емес активтердің істен шығуынан түскен кіріс» шот
ә) Келісімшарттық құнылың 15% ҚҚС сомасына: «Алуға
«ҚҚС»шоткредиті
Айырма сомасы аударылды: 3430 «Төленуте тиіс шоттар» шот
1040 «Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті
Өзара талаптарды қоса есептеу жүргізілді:
3430 «Төленуге тиіс шоттар» шот дебеті
«Алуға арналған шоттар»шот кредиті 92 000.
Ұқсас материалдық емес активке айырбастау нәтижесінде алылған материалдық
102 «Бағдарламаменқамтамасыз ету»шот кредиті; өзі жасаған материалдық
Материалдық емес активтерді құрған кезде барлық жұмыстар зерттеулер
Зертпгеулер сатысы — жаңа ғылыми немесе техникалық білім
Материалдық емес активтердің есебі
Зерттеу сатысындағы шығындар қалай көрсетілетінін қарастырайық: зерттеу жұмыстарына
7110 «Өнімді (жұмысты, көрсетілген қызметті) өткізу бойынша шығындар»
3350«Қызметкерлермен еңбекті өтеу бойынша есеп
3150 «Әлеуметтік салық»,
687 «Басқадай кредаторлық берешек» әртүрлі шоттардың кредиті
Әзірлеме сатысы - ғылыми-зерттеу ізденістерінің немесе басқа ілімдерінің
Субъект кейбір жағдайларда әзірлеме сатысында материалдық емес активтерді
Әзірлеме сатысындағы материалдық емес бапты құрған кезде шығындар
- материалдық емес активті жасауға шығылдар болды:
а) өндіріске материалдар боеатылады.
8031«Материалдар» дебеті,
1317 «Материалдар» кредиті
ә) Қызметкерлерге еңбекақы есептелді
8032 «Өндірістік жұмыешылардың еңбегін өтеу» дебеті
3350 «Еңбекті өтеу бойынша қызметкерлермен есеп айырысулар» кредиті
б) еңбекті өтеу жөніндегі аударымдар сомаеына
8033«Еңбекті өтеу төлемінен ақша аударулар» дебеті
Орындалған жұмысты өзіндік құны есептеліп шығарылады:
8010 «Негізгі өндіріс»,
8030 «Қосалқы өндіріс» шоттарылың дебеті
8011
8012
8013
6000,0;
кредиті
8010«Негізгі өндіріс»,
8030 «Қосалқы өндіріс» шоттарының кредиті 6000?0;
- материалдық емес активтерді мойылдалатын белгі өлшемдер
Материалдық емес активтердің амортизациясыл есептеу
Материалдық емес активтердің амортизациясы (мүліктің ұсталлу, тозу дәрежесіне
Материалдық емес активтердің амортизациясын есептеу 6 - «Негізгі
Амортизацияланатыл құн - «бастапқы құн минус жойылу құны»
Жойылу құны нөлге тең есептеледі, егер:
1. Пайдалы қьвмет ету мерзімі соңында оны сатып
2. Мылаларға байланысты материалдық емес активтердің бұл түрі
а) активтердің пайдалы қызмет ету мерзімі соңында мүндай
ә) мүмкіндік, ықтималдық жоқ болса. Нарық белсенді деп
- нарықтағы тауарлар біртекті болса (компьютерлік бағдарламалар нарығы);
- мәмілеге келуге ниетті - сатушылар
- сатыл алылатан жэне сатылатан тауарлар халыққа қолайлы,
Қорытынды.
Субъектінің күшімен жасалған материалдық емес активтерді өз арналымы
Материалдық емес активтерді жасау кезінде оның құнын анықтауга
Фармацевтік зауытының 300 мың теңге шығарған шығыны, дайындалатын
Субъектінің өзі жасаған тауар белгілері материалдық емес актив
28
Қаржылық eceп
Қаржылық жал есебі
Негізгі құралдар қозғалысының есебі
Тауарлы-материалдық қорлар туралы ақпарат
Материалдық емес активтердің қолда бары мен қозғалысының есебі
Жалгерлік есеп
Материалдық емес активтердің амортизациясы
Қорларды бағалау әдістері
Материалдық емес активтер есебі
Материалдық емес активтер