Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы
Мазмұны
Кіріспе 3
1. Гоминьдан партиясы, саяси бағыттары 7
1.1. Гоминьдан партиясының құрылуы және оның Кеңес
2. 30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы
2.1. Партия ішіндегі билік үшін күрес және Чан
2.2. Сталиннің Қытайға қатысты алғашқы стратегиясы 17
3. Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және Сталин
3.1. Жапон басқыншылығы және Чан Кайшидің саяси қадамдары
3.2. Чан Кайши мен Сталин арақатынасының соңғы
Қорытынды 34
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 35
Кіріспе
Тәуелсіз Қазақстан мемлекеттілігінің шаңырағын көтеруде және оны нығайтуда
Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген Қазақстан сияқты
Қазақстан басшысы Н. Назарбаев сыртқы саясаттың негізгі бағыттарын
Осындай жолмен Қазақстан халықаралық қауіпсіздік режимін нығайтуда, қазіргі
1700 километрге созылатын шекараны делимитациялау туралы Қазақстан-Қытай шарты
Қазақстан сан ғасырлық тарихында тұңғыш рет Қытай сияқты
Осы ретте Қазақстанның басқа шет мемлекеттермен түрлі қарым-қатынастар
Қытайдың бүкіл жаңа тарихы – қытай халқының біртұтас,
Қытай өркениетіне бес мың жыл болса, қазіргі Қытай
Бұл кезең КСРО мен Қытай арасындағы қарым-қатынастардың сан
Әлемнің ең ірі мемлекеттері болып табылған Кеңес Одағы
Өткен тарих қазіргі кезеңмен тығыз байланысты. Гоминьдан тарихы
Гоминьдан партиясы мен Гоминьдан мемлекеті басшыларының негізгі мақсаты
Біз зерттегелі отырған мәселе жөнінде кеңестік тарихнамада тақырыпқа
Сол сияқты кеңес-қытай мәселесі, Гоминьдан партиясының іс-әрекеті Ресей
Бұл орайда мынадай мәселеге назар аударған орынды. 1990
КСРО ыдырағаннан кейінгі қытайтану саласындағы еңбектерде Гоминьдан партиясының
Сталиннің Қытайға қатысты саясатына арналған еңбектің бірі –
"Тарих – шындықтың айнасы". Сол шындықты берудің әдіс-тәсілдері
Бүгінгі таңда саясаттанушы және тарихшы ғалымдардың арасында Чан
Осыдан келіп мынадай міндеттер туындайды:
Гоминьдан партиясын құрудағы Сунь Ятсеннің ұйымдастырушылық қабілеті мен
1923-27 жылдар аралығындағы Сталин мен Чан Кайшидің қарым-қатынастарының
Чан Кайшидің жеке басына қатысты пікірлерді саралай отырып,
Гоминьдан партиясының осы күнге дейін тарих аренасында келе
- Кеңес-қытай қарым-қатынасындағы Сталин мен Чан Кайши саясатының
Курстық жұмыс бір-бірімен сабақтасып жататын үш тараудан тұрады.
«30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы және
Үшінші тарау «Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және
Сөйтіп, Гоминьдан партиясының тарихы үш кезеңге бөлініп қарастырыла
1. Гоминьдан партиясы, саяси бағыттары
1.1. Гоминьдан партиясының құрылуы және оның
Кеңес Одағы туралы саясаты
Кеңес-қытай қарым-қатынасы тарихында Гоминьдан партиясының құрылып, елде билік
Кеңес-қытай қарым-қатынасын мүдделердің тоғысуы мен қайшы келуі,
ХІХ ғасырда Қытай елі бірнеше экономикасы дамыған елдердің
ХХ ғасырдың басында шетелдегі жоғарғы оқу орындарындағы қытай
Елде Сунь Ятсен басқарған азаттық қозғалысы басталды. Бұл
1905 жылы елдің ірі қалаларында американ тауарларына қарсы
1911 жылдың қазанында Ухань қаласында республикалықтар қалалық горнизон
Сол кезде елдің оңтүстігінде уақытша революциялық үкімет құрылды,
Үкіметтің соңғы премьер-министрі императорды өз тағынан бас тартуға
1911 жылы елді басқарып отырған Цинь династиясы тақтан
1912 жылдың 10 наурызында провинциялар өкілдерінің жиналысы өздерін
1912 жылы Гоминьдан партиясы астыртын ұйымнан парламенттік партияға
1912 жылдың желтоқсанында 1913 жылдың ақпанында өткен парламенттік
Юань Шикай көтерілісті басып, өзінің жеке билігін күшейтуге
Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғаннан кейін Гоминьдан партиясын басқаруды
1915 жылдың соңында ресми түрде монархияны қалпына келтіру
1916 жылы Юань Шикай қайтыс болғаннан кейін Сунь
1917 жылдың қыркүйегінде Гуанчжоуда (Кантон) Сунь Ятсен басқарған
1915-1927 жылдар арасында Қытайда әрбір жылы жүздеген мыңнан
ХХ ғасырдың басында Қытай индустриализацияның бастапқы кезеңінде болатын.
Октябрь революциясы ұлы державалардың бірінде пролетариат диктатурасын орнатты.
Пролетарлық интернационализм принципіне сүйене отырып, Кеңес үкіметі Қытай
Ортақ стратегиялық мақсатына, яғни қытайды демократиялық негізде біріктіріп
Сунь Ятсен жалғыз Ресеймен ғана емес, сонымен қатар
Қытайды дамыту жолын іздеу, оны ұлы державаға айналдыру
Чан Кайшидің милитаристерге қарсы жоспары 1917 ж. Сунь
1921 ж. Гуанчжоу Ұлттық үкіметін құрады, Юань Шикай
Гуанчжоу үкіметі ұлттық болған емес. Оны тек жергілікті
1923 ж. Орыс коммунистік партиясы және Кеңес үкіметі
Қытайға қолдау көрсету көрсету туралы шешімді нақтылайтын алғашқы
Қытай туралы қазіргі зерттеулерде Сунь Ятсенді партияны, әскерді,
Гоминьдан партиясын қайта ұйымдастыру және Қытайда революциялық армияны
Гоминьданның І съезінің құжаттарын дайындау кезінде Сунь Ятсеннің
Қарарда Гоминьданның қазіргі уақытта ұйымдастыру және «күш жинау»
Чан Кайши жоғарыда айтылғандай, делегация басшысы болып Москвада
1923 ж. Чан Кайши Москвада болған уақыт ішінде
Бұл ретте Сунь Ятсеннің КСРО-ға бағыт ұстауы ұзақ
Сунь Ятсен және оның жақтастары үшін КСРО-мен ынтымақтастық
Дегенмен Сунь Ятсеннің саяси қызметі жылдарында оның белсенді
Саяси шешім қабылдау формалары мен дәстүрлері әр елде
Кеңес өкіметі жағдайды сәтті пайдалану үшін Қытайға әскери
Жоғарыда атап өткеніміздей, кеңес-Гоминьдан қатынасы ең алдымен әскери-саяси
Бұдан кейінгі кезеңде Сунь Ятсен Караханмен үзбей хат
Сунь Ятсеннің сол тұстағы барлық сөздері оның Қытай
2. 30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы
2.1. Партия ішіндегі билік үшін күрес және Чан
1925 жылғы Сунь Ятсеннің қайтыс болуы және қытайдың
Сунь Ятсен өлімінен кейін Гоминьдан ішінде билік үшін
Елде саяси күрестің күшеюіне байланысты гоминьдан ішінде антикоммунистік
Чжоу Эньлайдың айтуынша, басшыларынан топтық не өзіндік экономикалық
Қытайдағы саяси жағдайды бақылап отырған Сталин 1925 ж.
Бұл мәселе жөнінде Сталин шығыс елдер жұмысшы таптарының
Мұндай саяси талдау ҚКП-ның Гоминьдан мүшелеріне Сунь Ятсеннің
Сунь Ятсеннен кейін ҚКП мен Гоминьданның біріккен майдан
1926 ж. Цзолин солтүстікте 1924 ж. келісім бойынша
1926 ж. қазан - қараша айларында Қытайға экономикалық
Чан Кайши Қытайды біріктіріп, елде беделін көтеру үшін
1926 ж. Гоминьдан пленумында Чан Кайши "партия жұмысын
Чан Кайши саясатын көріп отырған Кеңес Одағы мен
Осы тұста Чан Кайшидің ұлы Цзян Цзинго (КСРО-да
Чан Кайшидің сыртқы саясаты ішкі саясатының жалғасы деуге
2.2. Сталиннің Қытайға қатысты алғашқы стратегиясы
Қытайдың 1924-1927 жылғы революциясына қатысты Сталиннің ұстанған саясаты
Шығыстағы стратегиясында Сталин негізгі назарын Қытайға аударып, оның
«Менің соңымда қалған партия Қытайдың тарихи міндетін орындап
Сталиннің стратегиялық ой-пікірі, негізінен, Сунь Ятсеннің идеяларымен ұқсас
Гоминьданға ставка жасай отырып Сталин бұл партияны Ресейдң
«Қытайдағы революциялық қозғалыстың күші ұшан-теңіз. Олар әлі де
Осы келтірілген үзіндіден байқағанымыздай, Сталин қытай революциясын ұлттық
Сондықтан ол Гоминьданның күшті және қаруланған әскерін құруға
«Қытай коммунистері, - деді ол, - әскердегі жұмысқа
Сталиннің бұл көзқарасы марксизм-ленинизмнің дәстүрлі канондарымен келіспейтіні көзге
«Қытай революциясы буржуазиялық-демократиялық бола отырып, сонымен қатар Қытайды
Сталиннің көзқарасы қарапайым есепке құрылған болатын. Революцияның күшін
Сталин мен Зиновьевтің қытай мәселесіндегі көзқарастарының айырмашылықтары 1925
Шынында Сталин Солтүстікке жорық жасауды ұстанады. Ал ҚКП
Чан Кайшидің «төңкерісі» нәтижесі Сталиннің Қытайдағы стратегиясына сай
«Төңкерістен» кейін Бородин және Пекиндегі кеңес елшісі Карахан
Кантондағы 20 наурыздан кейінгі жағдай БКП(б) ОК Саяси
Кейіннен Сталин былай деді: «Чан Кайшидің алғашқы серпінінен
Сол кезеңдегі Қытайдағы сталиндік стратегия Коминтерн мен БКП(б)
8 және 15 мамырда Сталин Коминтерндегі БКП(б) делегациясының
Ал сол жылдың 23-26 қазанында Зиновьевті Коминтерннен аластап,
Ол сондай-ақ шаруалар кеңестерін құруды да ерте деп
Сөйтіп коммунистерге кантон үкіметінің құрамында болу жүктелді. Осы
Яғни, осы Коминтерннің 7-пленумындағы оппозицияның платформасы мен Коминтерннің
Коминтерннің кеңестік делегациясының көшбасшысы Бухарин болатын. Сондықтан Бухариннің
Сталин Мәскеуде оппозициямен күресін жалғастырып жатқанда 1926 жылдың
Чан Кайши ақпанның басында Бородиннің отставкаға шығуын талап
Сталин 5 сәуірде мәскеулік партия ұймының конференциясында Чан
12 сәуірде таңертең генералдар Чжоу Фэн-ци мен
Бұл төңкерістен соң кеңестік әскери кеңесшілер жұмысын жалғастырып
«Чан Кайши төңкерісі ұлттық буржуазияның революциядан шегінуін, ұлттық
Осылайша Чан Кайши одақтастар қатарынан қарсыластар лагеріне көшірілді.
«Коммунистер Гоминьдан мүшелерінің ортасына іріткі салуда… Олар халықты
Гоминьданның негізгі арқа сүйеп отырған Кеңестер Одағы мүлде
Сталин стратегиясының жеңілісі бас хатшының негізгі қатесі қандай
Гоминьдан режимінің идеологиялық негізі ретінде Сунь Ятсен ілімі
Мұнда Гоминьданның алдына қойған мақсаты ретінде Қытайдың ұлттық
Г.Д. Сухарчуктің «Социально-экономические взгляды политических лидеров Китая первой
3. Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және Сталин
3.1. Жапон басқыншылығы және Чан Кайшидің саяси қадамдары
1935 - 1936 жылдар аралығында Жапония Қытайдың Хэбэй
Жапонияның Қытайды жаулап алу жоспары 1937 ж. жазына
1931 ж. "Маньчжур жағдайына" қарағанда Чан Кайши жапон
Сонымен қатар Қытай КСРО-ның, АҚШ-тың Ұлыбританияның көмегіне сенімді
Көбінесе, күшін солтүстік Қытайға бөлген Жапония 30 шілдеде
Чан Кайши өз резиденциясын Уханьға көшірді. Бірақ 1938
Чан Кайши ел астанасын Қытайдың түпкі аймағында орналасқан
Жапон-Қытай соғысының басты ерекшелігі, жапондықтардың да, қытайлықтардың да
Ұлттар лигасында жапон агрессиясы мәселесі қарастырылып, Ұлттар лигасы
Олар бұл мәселенің консультативтік комитетке жіберілуін талап етті.
Дискуссия бірнеше күнге созылып, соңында жапон әскерінің шабуылын
КСРО-ның Қытайдағы саясатының өзгеруі, Жапонияның әскери қуатының күшеюі
Әлбетте, кеңес өкіметі Қытайды әскери қару-жарақпен жабдықтады. Нанкинге
Чан Кайши басқа елмен одақтасудан үміт үзді. Бір
Чан Кайши ҚКП-ге сенім артпады. Қытай КСРО-ның Жапондарды
Кеңес Одағы іс жүзінде Қытайға бағытталған әскери жеткізулерін
КСРО мен Қытай арасындағы 20 млн. АҚШ долларына
Бұл жылдары Қытайда 700-ден астам кеңес ұшқыштары соғысты.
Мәскеу мен Чан Кайши арасындағы келісім белгілі бір
Американ зерттеушілері Чан Кайшидің жапон-қытай соғысы басталғаннан кейінгі
Шығыс Азиядағы жағдайдың өткір ұшы болып, Қытай мәселесі
Іс жүзінде Чан Кайши билігі Синьцзянда да жүрді.
Онда бұл іс Сыртқы Монғолияға айналатын еді. Чан
Солтүстіктен шығысқа дейінгі Қытай территориясы Чан Кайшидің бақылауында
1938 жылдың қысында Орталық және Оңтүстік Қытай территориясында
Қытайдың ішкі аудандарындағы билік Мао Цзедун басқарған Қытай
Чан Кайши Батыс пен КСРО-ның көңілін аудару мақсатында
Жапондықтар басып алған Қытай территориясында 1938 жылдың қысында
Бұл келісім бойынша Ван Цзинвэй режимі мен жапон
Қытайдағы жағдайды түсіну үшін Чан Кайши де, оның
Осындай сипаттағы Жапон әкімшілігі де Ван Цзинвэның режимі
Сондықтан да, елде билік коммунистер қолында болған аудандарда
Коммунистер бақылаған аудандар Маньчжоугодан Хайнаньға дейін созылды. Олар
Чан Кайшидің мәртебесі оның режиміндегі деспотизм мен жемқорлыққа
Бірақ коммунистердің Гоминьданмен бақталастығы Жапонияның әскери қысымына бағытталған
Батыс үшін Қытай коммунистері ұлттық бағыт ұстанған қарапайым
Сталиннің Мао Цзэдунға сенімсіздігі американ саясаткерлері үшін ҚКП
1944 жылдың жазында Чунцинге сапарға келген АҚШ-тың вице
Ал Сталин Қытайда КСРО-ның үстемдігін арттыру мақсатында әскери
3.2. Чан Кайши мен Сталин арақатынасының соңғы
1945 жылы Еуропадағы соғыс бітуге таяп қалды. Алайда
1. Сыртқы Монғолиядағы статус-квоны сақтау;
2. Ресейге тиесілі құқықтарды сақтау, атап айтқанда:
а) Кеңес Одағына Сахалин аралының оңтүстік бөлігін және
б) Порт-Артурды Кеңес Одағының әскери базасы ретінде жалдауды
3. Кеңес Одағына Куриль аралдарын қайтару.
Сондай-ақ келісімде Кеңес үкіметінің Қытайға Жапонияға қарсы күресте
1945 жылы 5 сәуірде КСРО-ның сыртық істер комиссары
Сөйтіп Гоминьдандық баспасөз КСРО-ға қарсы қоғамдық пікір қалыптастыруға
Дегенмен КСРО-ның фашистік Германияны жеңуі және халықаралық беделінің
ҚКП, Демократиялық лига, Ұлттық құтқару қауымдастығы және көптеген
Мао Цзедун Қытай халқының атынан көрсеткен көмегі үшін
Гоминьдан үкіметінің жұмыс істеуі барған сайын ауырлай түсті.
КСРО мен Қытай үкіметтері арасындағы келіссөздер 1945 жылғы
Шарттың негізгі мақсаты КСРО мен Қытайдың кең ауқымды
Сондай-ақ КСРО мен Қытай соғыстан кейінгі кезеңде бір
Шарт 30 жылға жасалды. Егер тараптар мерзімнің өтерінен
Қытай Чанчунь темір жолы туралы келісім бойынша бұрынғы
Порт-Артур туралы келісім осы порттың әскери-теңіз базасына айналуын
Қытайдың осы аталған шарттарды жасауы елдың сол кездегі
1945 жылы 24 сәуірде достық және одақтастық туралы
1945 жылы 8 тамызда КСРО өз міндеттемесі бойынша
Кеңес әскерлері Жапон басқыншыларына соққы беріп, бүкіл Манчжурияны,
КСРО-ның Жапонияға қарсы соғысқа кірісуі және Кеңес Армиясы
КСРО мен Қытай халқы қытай-кеңес шартына артқан үміттері
Американ фирмалары бұрын Жапония басып алған жерлердегі кәсіпорындарды
Қытай рыногы американ тауарларына толып кетті. АҚШ сыртқы
АҚШ Чан Кайши жақтастарына Қытай халқына қарсы жаңа
Гоминьдан үкіметі Порт-Артур туралы келісімді бұрмалай отырып, оны
Гоминьдан үкіметі Қытай Чанчунь темір жолы туралы келісімді
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталар сәтте ҚКП-ның елдегі билігі
Чан Кайши 1945 жылдың қазанында Чунцинде Сунь Ятсеннің
Дегенмен 1945 жылдың желтоқсанында ушығып кеткен қарым-қатынастарды қалпына
Кездесулер барысында қытай-кеңес қарым-қатынастарына қатысты бірқатар мәселелер, атап
1949 жылы сәуірде Халық-азаматтық армия сол кездегі
Осы тұста Гоминьдан партиясының жеңіліс табуына не себеп
Гоминьдан соғыстан кейінгі елді қайта қалпына келтіру мақсатын
Бірақ 1945 ж. соғыс аяқталғаннан кейінгі Гоминьданның жеңілетінін
Азамат соғысының тарихы 1945 ж. партияның күшін басшыларының
1945-1948 ж. Гоминьдан 5 маңызда қателік жіберді. Қытай
ҚКП-мен шиеленісті Чан Кайши әскери жолмен шешпек болғаны
Гоминьдан 1947 ж. ішкі және халықаралық альянс күшін
Гоминьданның басты сәтсіздігі осылай болса, ҚКП-ның табыстары кандай
Гоминьдан жеңілісінің себебі, ол экономиканы жете түсінбеді.
Гоминьдан үкіметі қалалардағы жақтастары мен жергілікті элиталардың қолдауын
Қорытынды
Қытай тарихының күрделі бір кезеңін қарастыру барысында әр
Гоминьдан партиясының құрылу және қалыптасу тарихы – ХХ
Сонымен, ширек ғасырдан астам уақытқа созылған кеңес-қытай қарым-қатынастарына
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Борисов О.Б., Колосков Б.Т. Советско-китайские отношения 1945-77
2. Видные советские коммунисты-участники китайской революции. Под ред.
3. Волкогонов Д.А. Триумф и трагедия. – М.,
4. Воронцов В.Б. Судьба Китайского Бонапарта. – М.,
5. Глунин В.И. Третья гражданская революционная война в
6. Договор о дружбе, союзе и взаимной помощи
7. Документы внешней политики СССР. – М., 1960.
8. Дубинский А.М. Китай 1918-1949 годов. - М.,
9. Дубинский А.М. Международные отношения и внешняя политика
10. Дубинский А.М. Народная антиимпериалистическая и антифеодальная революция
11. Ефимов Г.В. Великий китайский революционер-демократ Сунь Ятсен.
12. Капица М.С. Советско-китайские отношения в 1931-1945 г.
13. Каткова З.Д. Внешняя политика Гоминьдановского правительства Китая
14. Иванов А. Некоторые факты из истории советско-китайских
15. История Китая. Под ред. Меликсетова А.В. –
16. Ледовский А.М. СССР и Сталин в судьбах
17. Ледовский А.М. Видные китайские демократы и комунисты
18. Мамаева Н.Л. Гоминьдан в национально-революционном движении Китая
19. Махмутходжаев М.Х. Национальная политика гоминьдана (1927-37). –
20. Мировицкая Р.А. Движение в Китае за признание
21. Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана
22. Никифоров В.Н. Гоминьдановские реакционеры – предатели Китая.
23. Новейшая история Китая 1928-49 гг. – М.,
24. Пын Мин. История китайско-советской дружбы. –
25. Советско-китайские отношения 1917-1957. – М., 1959.
26. Сталин И.В. Сочинения. – м., 1954.
27. Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен:
28. Черапанов А.И. Северный поход национально-революционный армии Китая
29. Чэнь Бода. Чан Кайши – враг китайского
30. Юрьев М.Ф. Китай в период войны против
31. Яковлев. СССР и борьба китайского народа против
Қытай тіліндегі әдебиет:
1. « Қытай тарихы» (
2000. 1-2 том
2. «Қытайдың сегіз ұлы басшысы» (
Махмутходжаев М.Х. Национальная политика гоминьдана (1927-37). – М.,
Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен: жизнь,
Иванов И. Некоторые факты из истории советско-китайских отношений.
Сонда, 210 б.
Сонда, 253 б.
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30-е
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30
Воронцов В.Б. Судьба Китайского Бонапарта. – М., 1989.
Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен: жизнь,
Сталин И.В. Сочинения. Т.7. С.293-294.
Сонда. Т.8. С.363.
Сонда.С.358.
Сталин И.В. Сочинения. Т.7. С.50.
Сталин И.В. Сочинения. Т.10. С.155.
The Communist International. 1919-1943. Documents. Vol.2. P.314.
Сталин И.В. Сочинения. Т.8. С.367.
Сталин И.В. Сочинения. Т.9. С.226.
The Communist International. 1919-1943. Documents. Vol.2. P.360.
Г.Д. Сухарчук. «Социально-экономические взгляды политических лидеров Китая первой
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30-е
36
Гоминьдан партиясы, саяси бағыттары
Чжоу Эньлайдың революциялық қызметі
ЧЖОУ ЭНЬЛАЙ – ҚЫТАЙДЫҢ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ САЯСИ ҚАЙРАТКЕРІ
Чжоу Эньлай мемлекет қайраткері
Қытай 20 ғ. І-ші жартысында
Т. Рысқұлов
Қытай қазақтарының тарихы 18-20 ғасыр
Қытай халық республикасының сыртқы саясаты және әлемдік экономикадағы рөлі
Мао Цзэдун
ХХғ.соңындағы Азия және Африка елдерінің әлеуметтік жағдайына сипаттама