Несиенің мерзімі

Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................3
1. Несие қатынастарының пайда болуы және қалыптасуының
теориялық аспектілері...................................................................................6
1.1.Несие қатынастарының пайда болуы және дамуы............................6
1.2.Несиенің мәне оның формалары мен түрлері....................................9
2. Қазақстан Республикасындағы банк жүйесізаңды тұлғалардың
несиелік қабілетін бағалау және оның рекшеліктері .................................16
2.1.Банктердің заңды тұлғаларды несиелеу және несиелік
қабілетін бағалау.........................................................................................16
2.2.Банктердің заңды тұлғаларды несиелеудегі шетел тәжірибесі
мен проблемалары оның ішінде ресей мемлекетінің заңды
тұлғаларды несиелеуі....................................................................................33
2.3.«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды және жеке
тұлғаларды несиелеу және оны басқа да банктермен салыстыру...............42
3.Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуін жетілдіру жолдары
мен динамикасы...........................................................................................63
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Қосымшалар
Кіріспе
Диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі: Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында
Сонымен қатар, қазіргі таңдағы банктер заңды тұлғаларды несиелеуде несиенің
Мәcелен, қазіргі таңдағы банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде сан
Тақырыпты көптеген тақырыптар ішінен таңдап алу себебі: Қазіргі таңдағы
Диплом жұмысы тақырыбының мақсаты болып мыналар саналады:
-Дамыған шетел мемлекеттерінің несие қатынастарында қолданылатын әдістер мен түрлерінің
-Қазіргі таңдағы банктегі заңды тұлғалардың қалыптасатын жағдайларын реттеу әдістерін
Ал, мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылады:
-Нарықтық қатынастарды дамыту жағдайында банктердің заңды тұлғаларды дамытудың ерекшеліктерін
-Заңды тұлғалрдың несие алу қабілеттілігін сипаттайтын және оның іс-
-Қазіргі таңда банктерде заңды тұлғаларды нсиелеуде берілетін
-Шетел тәжірибелерін зерттеу нәтижесінде отандық банктердің қаржылық тұрақтылығын басқару
-Диплом алдында тәжірибе түрінде өткен «Темірбанк » акционерлік қоғамының
Тақырыптың зерттеу пәні: Қазіргі таңдағы банктердің заңды тұлғаларды
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуін дамытуға көптеген еңбегі сіңген шетел
Тақырыптың объектісі: Қазақстан Республикасының «Темірбанк» акционерлік қоғамы, «Альянс банк»
Диплом жұмысының құрылымы кіріспеден және үш тараудан, қорытындыдан,
Бірінші тарау бойынша жалпы несиелеудегі теориялық – методологиялық
Екінші тарауда, теория мен практиканың үйлесімділігі сөз болған, яғни
талданған. Шетелдердің дәлірек айтқанда Ресей және тағы басқа
Ал, үшінші тарауда алдындағы екінші бөлімде қарастырылған мәліметтердің даму
Несие қатынастарының пайда болуы және қалыптасуының теориялық аспектілері
1.1.Несие қатынастарының пайда болуы және дамуы
Ақшадан кейін ізінше несиені ойлап шығару – адамзаттың данышпандық
Сонымен, несие – ақша сияқты тарихи экономикалық категория болып
Несиенің объективті қажеттілігі табиғи және ақшалы түрде жүзеге асатын
Демек,
Т-тауар нысаны;
Өп- өндіріс нысаны;
Т ' –тауар нысаны, өсімімен;
А'- ақша нысаны, өсімімен.
Осы мәліметтер толық түсінікті болу үшін ақша несие банктер
Ал, өсімқорлық несиеге тән белгілер: несие берушілер–көпестер, саудагерлер, салық
Ал, капиталистік несие капиталистік өндіріс әдісінен туындап, қарыз капиталының
Біріншіден, қарыз бойынша. Өсімқорлық несие алушылар–ұсақ өнім өндірушілер,
Екіншіден, қарызға берген ақшаны пайдалану әдісі бойынша. Өсімқорлық несие
Үшіншіден, эконмикалық маңызы бойынша. Өсімқорлық несие өндірістің құлдырауына тіресе,
Төртіншіден, өсім ақының шығу көзіне байланысты. Капиталистік несие үшін
Бесіншіден, өсім ақының деңгейі бойынша. Өсімқорлық несие үшін өсім
Қазақстан Републикасында ғасырдың 70 жылдарында-ақ шағын несиелеу
пайда болған. 1883 жылдардың өзінде ауыл шаруашылық банктері қалыптасып,
Сонымен, қарыз капиталы деген капиталист-меншік иесінің жұмыс істеуші капиталдың
Несие – ұдайы өндірістің ажырамас бөлігі. Тауарлы өндіріс –
1.2.Несиенің мәні, оның формалары мен түрлері
Несиелеудің теориялық – методологиялық негізі атты үлкен тарау
Сонымен, несиенің формалары мен түрлерін айтпастан бұрын, ең алдымен
Несиенің мәні-классикалық теориялары ретінде қарастырылады [10,65]. Несиелік қатынас, қоғамның
Несиенің мәнін анықтаған кезде бірқатар әдістемелік принциптерді ұстану керек,
Несие келісімі тұтасымен алғанда несиенің мәнін ашуы керек.
Несиенің мәнін таңдауда несиенің құрылымын, қозғалыс сатыларын, несиенің негізін
Несиеде өзгермейтін, тұрақты болып қалатын жәйт–құрылым. Өзге экономикалық категориялар
Нарықтық экономикада несиенің рөлі мен мәні аса маңызды және
Жалпы несие экономикалық категория ретінде бірнеше қызметтерді атқарады. Бұл
Бұл қызметтерге толық түсінік бермей-ақ қойалық. Себебі: осы қызметтердің
Сонымен қатар, несиелеу мүмкіндігін шынайы түрде қалыптастыру үшін
● Біріншіден, несиелеу келісімінде қатысушылар–несие беруші және несие
нарық жағдайындағы заңдардың негізінде және экономикалық мотивтердің келісімінде жүзеге
● Екіншіден, егер қарыз алушы мен қарыз берушінің
1.Сурет. Несиенің экономикалық категориясы ретіндегі бірнеше қызмет түрлері
бір жағынан - ақша құралдарын ссуда түрінде қамтамасыз ету;
екінші жағынан - қабылдау жағын қамтамасыз ету.
Оның экономикалық байланыстылығы–несие қатынастарының субъективті қатынасындағы қызығушылығымен байланысты,
Несие беруші – несиелік келісімнің қарыз ұсынатын жағы. Мұны
Қазіргі уақытта қарызға ақша ұсынатын негізгі несие
Бұл арада банк бірінші жағдайда несие беруші болса,
Несие алушы – несиелік қатынастар жағы, несие алып, алған
Несиелік мәміледе қарызға алушы несие берушіге тәуелді, оған несие
Несие берушілер мен несие алушылардан басқа несие қатынасы құрылымының
Әрине, несиенің мәнін аша берсек өте көп, сондықтан қорыта
Несие формасы – бұл несие қатынасының сырттай нақты көрініс
Таңдап алынған жіктеу өлшеміне қарай несиенің мынадай ең маңызды
қарыз ету саласына қарай – ұлттық және халықаралық несие;
несие мәмілесінің объектісіне қарай – ақшалай және тауарлық несие;
несие қатынасының субъектісіне қарай-банктік, коммерциялық, халықаралық, тұтынушылық несиелер.
Несиенің тауарлы формасы тарихи жағынан алып қарағанда оның ақшалай
Несиенің тауарлы формасы осы заманғы іс-тәжірибеде төлемдерінің мерзімін ұзартумен
тауарлар, саймандар лизингісінде қолданылады. Қазақыстанда тауарлық несие фермерлер мен
Несиенің тауарлы формасының негізінде ақшалай несие формасы пайда болып,
Несиенің тауарлы және ақшалай формалары мен қатар олардың аралас
Несиенің формалары 2-суретте көрсетілген. Ал, осы кестедегі берілген мәліметтер
Демек, несиенің басқа формаларына қарағанда коммерциялық несие олардан бұрын
Дамыған нарықтық экономика жағдайында коммерциялық несие банк
Несиенің бірінші ерекшелігі- банк өзінің қарыз алушыларына несиені өзінің
Несиенің екінші ерекшелігі-шаруашылық айналымға әлі түсе қоймаған кәсіпорынның ұйымдастырудың
Несиенің үшінші ерекшелігі-банк ақшалай қаражатты қарызға өздігінен өсетін құжаты
Лизинг- бұл негізгі құрал жабдықтайтын мүлкін сатып алу және
Несие түрлері-бұл оның несиелерді жіктеу үшін пайдаланылатын, экономикалық ұйымдастырушылық
Қазақыстанда несие түрлері былайша жіктеледі:
а)несиелеу объектінің экономикалық белгілері бойынша:
-айналым қаражатын қалыптастыруға берілетін несие;
-негізгі құрал жабдықты қалыптастыруға берілетін несие;
-тауарлы материялдық қорлар аясында шұғыл қажеттілікке, сондай ақ, нормативтен
-өндірістің маусымдық шығыны аясында берілетін несие;
-жол үстіндегі есеп айырысу құжаттары аясында берілетін несие, аккредитивтер;
-төлем несиелер;
ә)Несиенің қамтамасыз етілуі бойынша:
-жылжымалы және жылжымайтын мүлікпен, тауарлы материялдық қорлармен, кепілдікпен,
-ішінара қамтамасыз етілген:
-кепілхатпен;
-кепілдемемен;
-кепілдікпен.
-қамтамасыз етілмеген:
-сенім несиесі.
-сақтандырылған.
б) қайтарылу мерзімі бойынша:
-қысқа мерзімді көбінесе қарыз алушының айналым құралдарына беріледі. Қор
-орта мерзімді өндіріс және коммерциялық, ;
-ұзақ мерзімді, яғни ауылшаруашылық саласы немесе өндірістің модернизациясына
қамтамасыз етеді. Бұл несиелеу түрі үш жылдан бес жылға
жағдайларда қолданылады [15, 132].
-бөліп бөліп төлеу(мерзімін ұзарту);
-бір жолғы өтеу;
-кезең сайын бір қалыпты төлеу;
в) тәуекелді деңгейі бойынша:
-субстандартты;
-стандартты;
-күмәнді;
-сенімді;
-ұзартпалы.
г) ақылылығы бойынша:
-қалыпты пайыздық мөлшерлемесі (пайыз мөлшерлемесі қалыпты);
-жоғары пайыздық мөлшерлемесі (пайыз мөлшерлемесі жоғары);
-төмен пайыздық мөлшерлемесі (пайыз мөлшерлемесі төмен);
2.сурет. Несие формаларының құрылымы
Ескерту: Сейтқасымовтың оқулығы бойынша автордың пікірімен жасалған
д) салалық бағыты бойынша:
-сауда-саттық несиесі;
-өнеркәсіп несиесі;
-ауыл шаруашылық несиесі;
-құрылыс несиесі.
ж) ашылатын шот түрлері бойынша:
-жай қарыздық шот бойынша несие;
-арнайы қарыз шоты бойынша несие;
-контогоренттік шот бойынша несие;
-овердрафт бойынша несие;
-несие желісі бойынша несие;
[13, 142 бет].
з) Валютамен берілуіне қарай:
-ұлттық валютамен берілуі;
-шетел валютасымен берілуі.
и)Банктік несиенің бағытталуы бойынша:
-негізгі капиталдарды өсіру үшін қолданылатын несие түрі;
-айналым құжаттарының уақытша толуы үшін;
-жеке тұтыну үшін, оның ішінде ипотекалық несие.
к) ұсыну технологиясы бойынша:
-бір ретті несиелер;
-мемлекеттендірілген несие.
қ) пайыздық мөлшерлеменің түрі бойынша:
-қалқымалы пайыз мөлшерлемесі;
-тұрақты пайыз мөлшерлемесі.
л) берілу мақсаттарына қарай:
-тұтыну несиесі;
-ипотекалық ненсие;
-овердрафт;
-овернайт;
-онкольдық;
-банкаралық несие;
-ломбарттық;
-лизингтік несие түрі;
-рамбрустық;
-сенім;
-маусымдық несие;
-консорциялдық және тағы да басқалары; [15, 131].
Несиенің жіктелімі келесі тармақта жеке банктерді мысалға ала отырып
2.1. Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуі және несиелік
қабілетін бағалау
Диплом тақырыбы бойынша «Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуі» туралы мәліметтерді
Сонымен, клиент заңды тұлға ретінде-өндірістік, ауыл аруашылық, көлік,
Банктер заңды тұлғаларды несиелеуде міндетті түрде Қазақстан Республикасының заңдарына
Несие сомасы-банктің несиеге берген ақша сомасы;
Несиенің өтелуі-несиенің және сол бойынша сыйақыны (мүддені) ставкасының сомасының
Несиелік желі-банктің қарыз алушыға несие алу уақытын өзі белгілеуге
Несиенің шарттары-несие беру шарттары, бұған сыйақы мөлшері, қарыз алушының
Несие-банктің заем, лизинг, факторинг, форфейтинг операцияларын, сондай-ақ вексельдердің есебін
2-тарау бойынша берілген несие жөніндегі құжаттаманы жүргізу тәртібінде
7-бап бойынша берілген әрбір несиеге байлынысты банкке несие папкасы
сәтте ғана жабылады.
8-бап бойынша несие папкаларын арнайы және сол банктің жауапты
9-10-баптарда банктік папканы қажет еткен кезеңде берілуі және хронологиялық
Ал, 11-бап бойынша несиені пайдалану мақсаты мен мүлік тізбесі
1) кепіл беруші заңды тұлғаның уәкілтті оранның несие алған
2) заемшы заңды тұлғаның уәкілтті оранның несие алуға шешімі,
3) егер қарыз алушы заңды тұлға болса, оның құрылтайшы
4) заңды тұлғаның қол қою үлгілері және мөр таңбасы
3-тарау бойынша несиеге баланысты сатып алынған талап ету құқы
4-тарауда банк берген талаптар бойынша құжаттама;
5-6 тарауларда қарыз берушінің ауыстыру және кепілдемелік міндеттемелері жөніндегі
7-трау бойынша несиелік маниторинг бойынша құжаттма қаралған және осы
Заңды тұлғаларды несиелеудегі негізгі элементтер бойынша неселік жүйе «үш
1) несиенің субъектісі;
2) несиенің объектісі;
3) несиенің қамтамасыз етілуі.
Әрине, несиелік операциялардың технологиясын кәсіпорындық негіз бойынша қанша
Несиелеу жүйесінің базалық элементі бір-бірінен ажырағысыз. Несиелеу бойынша банк
Белгілі болғандай бұрынғы жүйе экономиканы орталықтан басқару принціптеріне негізделген.
мен ұйымдар банктік ссудаларды алу құқығына ие болады деп
Үш негізгі элементтің жиынтығы (субъект, объект және несиені қамтамасыз
Бірінші мысалда: Өте ірі, тұлғалы кәсіпорын халықаралық нарықтағы оң
Ал, екінші мысалда: Кейбір кәсіпорындар ссуданы ұзақ мерзімде және
Сонымен, осы екі мысалда келтірілген кәсіпорындар үшін банк не
Міне, осындай сұрақтарға былай жауап берілген. Осы сұрақтарға қарай
Несиелеу келісім шартында «екі ақымақ бар»-деп біреу қалжындаған
Негізінен несиенің экономикалық байланыс ретінде қарастырса-ол ылғида тәуекел және
Қорыта келгенде сенімділік пен тәуекелділік бір жағынан несиелік қатынастың
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеудің субъектісі мен объектісі
Банктік несиелер несиелеу объектісіне баланысты бөлуге болады. Тар мағынада
бекітілуіне байланысты ссуданың берілуімен көрсетілетін зат. Ресейлік тәжірибе бойынша
Ұзақ мерзімді саудалар мынадай объектілерге қатысты несиеленеді:
өндіріс құрылыс объектілері үшін;
қайта өңдеу, техникалық қайта қаржыландыру;
өндіріс объектілрін ұлғайту;
техникаларды, құрал жабдықтарды және көлік құрплдарын жөндеу;
ұйымдардың жаңа өнімдерін шығару және тағы да басқалары;
Банктік несилеудің объектісі болып жеке немесе біріккен болуы
Қазіргі несиелеу жүйесі қарыз алушының несиелік қабілетін анықтау әдістерінде
Несиелеу процесі белгіленген мерзімде сауданың қайтарылмай қалуға себепкер болатын
Заңды тұлғаларға берілетін несие түрлеріне мыналар жатады:
Овердрафт, маусымдық несие, лизингтік несие, сенім несиесі,
Осылардың әр қайсына қысқа да нұсқа түсінік беру төмендегіше
Маусымдық несие-жабдықтаушының қаржыландыру уақыты мен түсімді алу мерзімі арасындағы
Лизингтік несие-банк клиенттерінің құрал жабдықтарды және техниканы жалға алумен
Сенім несиесі-банктің сеніміне кірген, төлем қабілеті жоғары корпоративтік клиенттерге
Консорциомдық несие-ірі жобаларды несиелеу мақсатында банктердің өзара қосылып беретін
Инвестициялық несие-жаңа өндіріс орнын ашуға, өндірісті қайта құруға және
Инновациялық несие-банк клиенттерінің өндіріске озық технологияларды немесе нау-хауды игерумен
Вексельдік несие-банктің сенімді клиенттеріне вексель формасында берілетін қысқа мерзімді
Рамбурстық несие-шикізаттарды ішке алып кіру және жартылай фабрикат және
Контокоренттік несие-клиенттің барлық түсімдері мен төлемдері есепке алынатын бакнктегі
Ломбардтық несие-тауарлы материялдықтар мен мүліктік құқықтарды, бағалы металдарды, бағалы
Форфейтинг несие-сыртқы сауда операцияларында қолданылатын коммерциялық вексельді сатып алу
Факторингтік несие-жабдықтаушының немесе банк клиентінің жабдықтаған тауары мен көрсеткен
Экспорттық несие-экспортты қолдау құралы ретінде өнімді исатуды қаржыланыру мақсатында
Несиелік желі-келісілген лимит шегіндегі белгілі ибір уақыт ішіндегі қарыз
Қарыз алушының несиелік қабілеті – бұл қарыз алушының өзінің
Заңды тұлғаларды несиелеуге қажетті құжаттар жинау несиелеу үрдісінің 1-кезеңінде
жағдайда банктің жасаған формасында құжатты немесе құжаттсыз (компьютердегі арнайы
Жалпы банкке тапсыратын клиенттің құжаттары екі топқа бөлінеді:
Неселік сараптама;
Заңи сараптамаға арналған құжаттар.
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде қажетті құжаттар:
●Құрылтайшылық құжаттардың, жарғының, жалға алу шартарының, тіркелген куәліктерінің немесе
●Кәсіпорын басшысының немесе кәсіпорын атынан несие алуға сенім
●Соңғы екі жылдық қарыз алушының балансы, қаржылық қызметінің есебі,
●Қайтарылу мерзімін сипаттайтын техникалық-экономикалық есебі;
●Несиеленетін мәмілелерді растайтын келісімшарттар көшірмелері;
●Алашақ және берешек қарыздары туралы құжат;
●Басқа банктерден алған мәліметтері;
●Несиені қайтаруға байланысты міндеттемені куәландыратын құжаттар;
●Қызметін жаңадан бастаған, яғни қаржылық есептер және басқа да
Қажет жағдайларда банк қарыз алушыдан несиені қайтаруын қамтамасыз ететін
Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалауда мынадай ақпараттар көздерінің маңызы
●Өтініш жасаушымен тікелей сұхбаттасу, яғни банк қызметкері ссуда алуға
●Клиенттердің несиелік қабілеті, олардың өткен уақыттардағы несиелерге қатынас, шоттардағы
●Орнында инспекция жүргізу;
●Қаржылық есебін талдау;
●Басқа банктермен контракт арқылы, қарыз алушының жабдықтаушылары арқылы,
Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау
Міне, талабы бойынша заңды тұлғалар осы құжаттарды даярламағаннан кейін
Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау оның қаржылық жағдайына баға
Қарыз алушының қаржылық жағдайы оның мынадай төлем қабілетіне байланысты:
1) шаруашылық шарттарына сәйкес төлем талаптарын уақытылы қанағаттандыру;
2)несиені қайтару;
3)жұмыскерлер мен қызметкерлерге жалақы төлеу;
4)бюджетке төлемдерді және салықтарды төлеу.
Қарыз алушының қаржылық жағдайы жақсы болса, ол барлық
Қарыз алушының несиелік қабілетін банктік талдау шектеулі және
Кәсіпорынның қаржы-экономикалық жағдайын талдау үшін негізгі көздер ретінде Қаржы
Отандық банктік тәжірибеде қарыз алушының компаниялардың несиелік қабілетін бағалауда
-өтімділік коэффициенті;
-қаражат көздерін тиімді басқаруды талдауға арналған қаржылық тәуекелділік коэффициенттері;
-компанияның ресурстарын пайдалану тиімділігін талдауға арналған айналымдылық коэффициенттер;
-пайдалылық коэффициенттер.
Осы көрсеткіштердің есептелу алгоритіміне тоқталайық.
1.Өтімділік коэффициенті.
Өтімділік коэффициентінің өзі екі коэффициент көмегімен анықталады:
-ағымдағы өтімділік коэффициенті;
-тез өтімділік коэффициенті.
Ағымдағы активтер
Ағымдағы өтімділік коэффициенті=
Ағымдағы міндеттеме
Мұндағы ағымдағы активтерге кассадағы және банктік шоттағы қаражаттар, дебиторлық
Ағымдағы пассивтерге қысқа мерзімді ссудалар, жабдықтаушылардың, бюджеттің, жұмыскерлерінің алдындағы
Ағымдағы өтімділік коэффициентті бұрынғы өтеу коэффициенті ретінде белгілі. Бұл
Жалпы бұл көрсеткіш мәнінің жоғары болуы, қарыз алушының қаржылық
Дүниежүзілік банктік тәжірибеде бұл көрсеткіштердің нормативтік мәні клиенттердің санатына
I, II, III класс үшін-2,0;
IV класс үшін-1,5;
V- VI класс үшін -1,25.
Ағымдағы активтер-ТМҚ
Тез өтімділік коэффициенті=
Ағымдағы міндеттеме
Бұл көрсеткіш тауарлы материялды қорларды (ТМҚ) тез арада сату
Аталған коэффициентінің мәнінің 0,4%-тен 0,6%-ке дейінгі аралықта болғаны дұрыс.
2.Қаражат көздерін тиімді басқаруды талдауға арналған қаржылық тәуелділік коэффициенттер.
Оған жататындар:
-міндеттеменің активке қатынасы;
-міндеттеменің капиталға қатынасы.
Бір мезгілдегі орташа
қарыз сомасы
Міндеттеменің активке қатынасы =
Бір мезгілдегі орташа
активтер сомасы
Бір мезгілдегі орташа
қарыз сомасы
Міндеттеменің капиталға қатынасы =
Бір мезгілдегі орташа орташа
меншікті капитал сомасы
Бұл коэффициент жалпы қарызбен меншікті капиталдың шекті қатынасын көрсетеді.
3. Компанияның рессурстарын пайдалану тиімділігін талдауға арналған айналымдылық коэффициенттер.
Бұлардың құрамына мыналар кіреді:
-дебиторлық қарыздың айналымдылық ұзақтылығы (күнмен);
-кредиторлық қарыздың айналымдылық ұзақтылығы (күнмен);
-ТМҚ-ның айналымдылық ұзақтылығы (күнмен).
дебиторлық қарыздың
орташа сомасы
Дебиторлық қарыздың айналымдылық =
сатудан түскен түсім
Дебиторлық қарыздың айналымдылық мерзімі ұзақ болған сайын оны
Кредиторлық қарыздың
орташа сомасы
Кредиторлық қарыздың айналымдылық =
сатудан түскен түсім
Кредиторлық қарыздардың айналымдылық есептеу дебиторлық қарызды есептеумен ұқсас. Бұл
ТМҚ орташа сомасы *360
ТМҚ айналымдылығы =
Өнімді өткізудің өзіндік құны
Бұл көрсеткіштің мәні өскендігі ТМҚ-ның артқанын, яғни сұраныстың азайғандағынан
4. Пайдалылық коэффициенттері.
Бұл көрсеткіш компанияның пайдалылық және рентабельділік деңгейін көрсетеді және
Мұндай коэффициенттерге мыналар жатады:
-жалпы пайда нормасы;
-таза пайда нормасы.
Жалпы пайда нормасы
Жалпы пайда нормасы =
Сатудан түскен түсім
таза пайда
Таза пайда нормасы =
Сатудан түскен түсім
Есептелетін таза пайда нормасы немесе сату рентабельділігін өткен кезеңдегі
Қарыз алушының несиелік қабілетіне жоғарыдағы көрсеткіштерді пайдаланып баға бергеннен
Несиелік сараптаманың қорытындысына қосымша бет ретінде кепіл мүлкін бағалау
Несиелік тәуекел несиелік рейтингін бағалау көмегімен есептеледі.
Егер несиелік тәуекел төмен болса және несиелік комитет оң
Несиелік келісім шарт жасау және несие беру
Қазіргі таңда банктерде заңды тұлғаларды несиелеуде қарыз алушының
Ал, осы несиелік келісім шарт екі жақтың өзара міндеттемелерін,
●Несиені алудың мақсаты және олардың объектісі;
●Несиенің мөлшері;
●Несиені заңды тұлғалардың қайтара алуы және мерзімі;
●Несиені қамтамасыз ету формасы;
●Несиенің қозғалысын және заңды тұлғаның қаржылық жағдайын бақылау үшін
●Несиелеу процесіндегі банктің бақылау қызметі.
Несиелік келісімшарттың мазмұны яғни, оның қандай мәселелері қарау керектігін
Заңды тұлғалардың кепіл заты ретінде мыналарды жатқызуға болады: заттар,
Кепіл заттары материялдық–заттық мазмұнына қарай бірнеше түрлерге бөлуге болады:
●Тауарлы материялдық құндылықтар кепілі:
Шикізаттар, материялдар, жартылай өнімдер кепілі;
Тауарлар және дайын өнімдер кепілі;
Валюталық құндылықтар, алтыннан жасалған бұйымдар кепілі.
●Басқа да тауарлы материялдық құндылықтар кепілі:
Бағалы қағаздар кепілі;
Сол банктегі депозиттер кепілі;
Жылжымайтын мүлік кепілі
●Мүліктік құқықтар кепілі:
Жалгерлік құқықтық кепілі;
Авторлық құқықтық кепіл;
Жерге құқық кепілі.
Кепіл туралы келісімшартта мынадай мәселелер қарастырылады:
●Келісім шарттар жасаушы тараптар туралы мәліметтер ;
●Келісімшарт заты;
●Кепіл берушінің құқықтары мен міндеттері;
●Талап ету құқықтары;
●Кепілге қойылған мүлікті қайта рәсімдеу, басқа мүлік есебінен;
●Ерекше шарттар;
●Дауларды шешу;
●Басқа шарттар.
Несиенің көлеміне байланысты әртүрлі берілу тәсілдері болады. Олар мыналар
1)несие клиенттің шотына толығымен аударылып, қажет болған жағдайларда жұмсалады;
2) несие алуға құқығы қосымша қаражаттарға деген қажеттілікің туындауына
3) белгілі бір соманы алуға клиенттің құқығы бола отырып,
Ал, несиенің мөлшері оны беру барысында несиелеу ережелеріне сәйкес
Қарыз алушының несиелік қабілетнің, оның төлем қабілетінен бір айырмашылығы–онда
Клиенттің несиелік қабілетінің деңгейі, банктің нақты қарыз алушыға беретін
Қарыз алушының мінездемесі деп оның заңды тұлға ретіндегі беделі
Қарыз алушының заңды тұлға ретінде беделі оның сол аяда
Кесте 1-Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалаудағы бухгалтерлік есп түріндегі
Көрсеткіштер атаулары
1 Ағымдағы өтімділік коэффициенті Ағымдағы активтер/ағымдағы міндеттеме
2 Мерзімділік өтімділік коэффициенті Ағымдағы активтер-апсатар/ ағымдағы міндеттеме
3 Активтер рентабельділігі Пайда / кәсіпорын активтері
4 Рентабельділік сауда Өнімді сатудан түскен пайда / Өнімді
5 Негізгі құралдар мен басқа айналымнан тыс активтер
рентабельділігі Пайда / негізгі құралдар+айналымнан с активтер
6 Меншікті капитал рентабельділігі Пайда / меншікті капитал
7 Ұзақ мерзімді міндеттеме рентабельділігі Пайда / ұзақ мерзімді
8 Қаржы тұтқасы коэффициенті Заемдық қаражаттар / меншікті қаражаттар
9 Тіркемелі активтерді өтеу коэффициенті Тіркемелі активтер (ғимараттар және
10 Қарызға қызмет ету коэффициенті Пайда / қарыз бойынша
11 Қор қайтарымы Жалпы пайда – түсім / активтер
Ескерту: Мақыш оқулығынан алынған
(білімі, жұмыс тәжірибесі) моральдық сапасына, жеке қаржылық және жанұялық
Қаражатты қарызға алу қабілеті қарыз алушының несиеге өтініш беруге,
Заңды тұлғалардың несиелеудегі несиелік қабілетінің ең негізгі критерийлерінің бірі-оның
Заңды тұлғалардың капиталы оның несиелік қабілетінің біршама маңызды критерийі
Оның жеткіліктілігі, яғни Орталық банктің тарапынан жарғылық қордың (акционерлік
Несиеленетін операцияларға меншікті капиталдың жұмсау дәрежесі, яғни ол банкпен
Несиенің қамтамасыз етілуі–қарыз алушының активтерінің құны және несиелік келісімшартта
Несиелік операция жасалатын жағдайларға елдегі, аймақтағы, салалардағы ағымдық немесе
Соңғы критерий–бақылау, бұл мынадай сұрақтарды ескереді: қарыз алушының жүзеге
Аталып өткен, банк клиентінің несиелік қабілетін бағалау критерийлері несиелік
Сонымен қатар, қарыз алушының яғни, заңды тұлғалардың несиелік қабілетін
бағалауда негізгі көрсеткіштер пайдаланылады. (1-кесте).
Осы көрсеткіштердің ішінде аса көңіл аударатын бұл баланс өтімділігіне
Өтімділік деп кәсіпорынның барлық төлем түрлері бойынша өз міндеттемесін
Іскерлік
тәуекелді
бағалау
тұрақтылығын алушының
бағалау
отыру
Менеджментті
бағалау
бағалау
4.Сурет. Несиелік қабілеттілікті бағалау тәсілдері
Ескерту: [Карелин оқулығы бойынша]
Банктердің заңды тұлғаны несиелеудегі тәуекел
3.Сурет. Банктегі заңды тұлғаларды несиелеудегі несиелік тәуекелді қамтамасыз ету
Ескерту: [автордың ұсынысы бойынша]
Міне, сонымен осы бөлімді қорыта келгенде банктердің заңды тұлғаларды
2.2. Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуіндегі шет ел тәжірибесі
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде міндетті түрде отандық және
Шет елдерде банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде клиенттердің несиелік
Сонымен қатар, банктер әлі де болса, несиелік қабілетті талдауда
Қазіргі таңда шет елдерде, банктерге келісімшарт негізінде қызмет көрсететін
Сондай-ақ, шет ел және отандық банктік тәжірибеде қарыз
Қазақстан Республикасындағы банктердің заңды тұлғаларын несиелеуде шетел тәжірибесін пайдалана
Ал, ол үшін ең алдымен мықты әрі сапалы менеджерлерінің
Осы менеджерлерді бағалауда келесідей критерийлер қолданылады:
-басқарушының жеке сапалылығы;
-профиссионалды жарамдылық;
-кадырлар,
-құрал жабдықтар;
-кәсіпорынның құрылымы.
Ал, осы менеджерлерінің клиент алдында мынадай крийтерийлерді қарастыру керек:
-заңды тұлғаларға несиенің ассортименті мен сапалылығын барынша көбірек көрсету;
-несие түрлерінің пайыз мөлшерлемесін азайту.
Әрине, осы банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде шетел тәжірибесі болсын,
Сонымен, дүниежүжілік банктің мәліметтеріне сәйкес, несиелер бойынша банктердің зиян
Кесте 2 - Несиелеу барысындағы банктің зиян шегуіне
Ішкі факторлар
67 %
Сыртқы факторлар 33 %
Қамтамасыз етудің жетіспеушілігі 22 % Кәсіпорынның банкроттығы 12 %
Несиеге деген өтінішті оқып үйрену барысында ақпаратты дұрыс бағалауы
Алдын ала ескерту белгісіне кеш көңіл бөлуі және операциялық
Қамтамасыз етілудің сапасының нашарлылығы 5 % Ұрлық /алдау
Ескерту: Мақыш оқулығы бойынша
Несие бойынша банктердің зиян шегуіне себеп болатын сыртқы факторлар
Шетелдік банктердің тәжірибесінде заңды тұлғалардың несиелік қабілетін жете бағалау
Қарыз алушыға кандидатты бағалау жүйесінде ағылшынның клирингтік банктерінде кеңінен
PARSER:
P-Person-әлеуетті қарыз алушы туралы ақпарат, оның беделі;
A-Amount-сұрайтын несие сомасының негіздемесі,
R-Repeyment-несиені қайтару мүмкіндігі;
S-Security-қамтамасыз ету құралы;
E-Epediency-несиенің мақсатылығы;
R-Remuneration-несиені беру тәуекелі үшін банктің пайыз мөлшерлемесі.
CAMPARI
C-Character-қарыз алушының беделі;
A-Ability-қарыз алушының бизнесін бағалау;
M-Means-ссудаға деген қажеттілігн талдау;
P-Purpous-несиенің мақсаты;
A-Amount-несие соманың негізделуі;
R-Repayment-несиені қайтару мүмкіндігі;
I-Insurance-несиелік тәекелден сақтандыру ідісі.
Нақты ақшалардың жетіспеуі қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлылығын сипаттайтын
Нақты ақшалар тасқыны мынадай түрде анықталады:
Нақты ақшалар таза пайда+амортизация+кредиторлық қарыз-
тасқыны =
дебиторлық қарыздар;
Бұл формуланың артықшылығы – оның көмегімен несиелік қызметкер қарыз
Сонымен, банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде Американдық экономистердің қатарын банктегі
Кәсіпорынның өтімділігі;
Капиталдың айналымдылығы;
Құралдардың ұсынысы;
Түсімнің көрсеткіштері.
Ендң осы әрбір топтарды талдауға салалық. Мәселен, бірінші топқа
Өтімділік коэффициент (Кө)-құралдардың және ұзақ мерзімді міндеттемелерінің барынша өтімділігінің
Өтімщділік құралдары құралдарынан және қысқа
Ұзақ мерзімді міндеттемелер қысқа міндетемеленің ссудасы бойынша қарызынан, вексель
Өтімділік коэффициенті айналым капиталының құрылымының бағамына негізделе отырып қарыз
Мысалы, осы коэффициентті қорлар есебінен өсіру кезеңінде қарыз алушының
Ал, құралдардың ұсынуы бойынша (К ұс) алдағы айтып кеткен
Бұл топ кәсіпорынныңтиімділігін, пайдалылығын мінездейді. Оған кңретіндер:түсімге байланысты үлестері
Енді банктердегі заңды тұлғаларды несилеуде қарыз алушының несиелік қабілетін
Осы заңды тұлғаларды несиелеуде француздық коммерциялық банктерге үш блокты
Кәсіпорынды бағалауда банк келесі сұрақтардың жауабына қызығушылық танытады:
Кәсіпорынның мінездемесінің қызметі және оның қызметінің ұзақылығы;
Өндіріс факторы.
Осы өндіріс факторының өзі тағы да бірнеше бөлімдерге
Басқарушының еңбек рессурстары, басқарушылық және персоналды білім, басқарушының жасы,
Өндірістік рессурстар(инвестиция деңгейі, тозу және құралдардың тозуына байланысты);
5.сурет. Француздық коммерциялық банктердің нессие беру тәртібі
Қаржылық рессурстар;
Эконмикалық орталық (егер сол кәсіпорын монополия боып табыла
ма, бәсекелестік деңгейі, кәсіпорынның басты өнімінің нарық деңгейінде дамуы,
Ал, Герман елдерінде заңды тұлғалардың несиелік қабілетін өзіндік қорлардың
Сонымен қатар, шетел тәжірибесі ретінде Ресей мемлекетінің «Росбизнесбанк» акционерлік
«Росбизнесбанк» акционерлік коммерциялық банктің несие беру қабілетін
Банк-ашық акционерлік қоғам болып табылады. Жалпы акционерлер саны
«Розисбанктің» акционерлік коммерциялық банкі мынадай төмендегілердің құрамы болады:
Ресей банкінің ассоциациясы;
Мәскеу банктік ұйым;
Мәскеу халықаралық валюталық биржаның;
SWIFT халықаралық есебінің жүйесі;
Master Card Internationl Incorporated- тің аффирленген құрамы.
Заңды тұлғалрдың несие алу үшін құжаттары:
несие алу үшін өтініш-еркіне байланысты (соманың көрсетіуі, несиелеу мақсаты,
қарыз алушының басты ақпараттары (кепіл беруші/кепіл ұсынушы)
қарыз алушының анкетасы (кепіл беруші/кепіл ұсынушы)
қарыз алушының сол мүліктік құқық беретіндігі туралы құжатта:
Жарғының көшірмесі (заң тәртіптеріне байланысты және ноториялды тіркеуі бойынша);
Құрылтайшылардың келісім шарттарының көшірмесі
Белгілі-бір тұлғаға орналасқандығын растайтын хаттама немесе бұйрығы;
Заңды тұлға ретіндегіні растайтын жалпы мемлекеттік тіркеуі туралы куәліктің
Салық қызметінің куәлігінің көшірмесі, яғни салық органдарының тіркеуіндегі есептің
Егер жоғарыда айтылған құжаттар заң қызметінде тіркелген болса онда
Жеке қызмет түрлерімен айналысуға рұқсат беру туралы көшірме (лицензия)
Ұйымдық органдарының басқарушылық құрамы (директорларының кеңес берушілері).
5. қарыз алушының қаржылық құжаттары:
Соңғы бес жыл ішіндегі ресейдің қаржы министрлігінің талабы бойынша
қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді қаржылық салымы;
қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелердің көрсетілімі, қарыз сомасы,
6. қарыз алушыың ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді несие
7. қарыз алушының қамтамасыз етілуін беру және алу туралы
8. қарыз алушының басқа банктерден ашқан есеп гаранттары
9. несиені қайтарудың техникалық-экономикалық қамсыздандыруы бойынша құжаттар:
Несиелеу кезеңіндегі өндіру прогаммалары;
өндіріс программаларының орындалуы;
ағымдағы жылдағы несиені қолдану кезеңіне арналған бизнес-жоспар;
несиені техникалық-экономикалық қамсыздандыруы, несиелік келісім шарттың және оның
бизнес-жоспардың бір бөлігі ретінде шығындары мен табыстарының келісім шарты
10. несиелік тарихы туралы бюродан алған ақпараттармен келісуі немесе
Банк заңды тұлғаларды несиелеуде қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді
Қысқа мерзімді несиенің мақсаты:
айналым құралдарының толуы (өндіріс қызметтерін қаржыландыру;келісімшарттық несиелер; экспортты және
дивидент төлемдері;
әлеуметтік және қайырымдылық қорына кеткен шығындары;
Жылжитын және жылжымайтын мүлік, материялдық емес активтердің өндірілуіне;
жөндеу,техникалық қайта қаруландыру (модернизация);
бизнестің дамуы және консолидациясы.
Корпоративті несиелеу
Қаржылық келісім
Бағалы металдарға
қатысты заем беру
ауы шаруашылық
өнімдердің егінін кепілге қою
6.Сурет. Ресей Федерациясындағы банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде несие түрлерін
Ескерту: [32]
Несиелеу мерзімі:
Корпоративтік несие 1,5 жылға дейін несиеленеді. Ал, лизингтік компанияларда
Несиелеу валютасы
Рубль, АҚШ доллары, ЕВРО түрінде ұсынылады.
Несие көлемі
Корпоративтік несие бойынша несиенің берілу көлемі максималды түрде қарыз
жылжитын мүліктедің аткивтері (көлік құралы, құрал жабдықтар, тауарлы материялды
жылжымайтын мүліктердің аткивтері (жер, мүліктік кешендер,
мекемелер);
бағалы металдар;
заңды тұлғалрдың өтей алу міндеттемесі;
кепіл (мемлекеттік және муниципияды билік органы,сонымен қатар, коммерциялық банктер).
«Розисбанктің» акционерлік коммерциялық банктің заңды тұлға ретінде есептелетін
Несиелеудің мақсаты:
Айналым құралдарының және қаржылық шығындарының несиеленуі, сонымен қатар келесідей
шикізаттар және материялдар, тыңайтқыштар сатып алу және тағы
көлік құралдарының шығындарын өтеу;
салық төлеуде ағымдағы міндеттемелерді өтеу;
еңбек ақының төленуі;
басқа банктер алдында қысқа мерзімді несиелердің ағымдағы міндттемелерін өтеу.
Несиелеу валютасы:
Ресей федерациясының рубльмен және шетел валютасымен (оның ішінде АҚШ
Несиелеу мерзім:і
Қысқа ерзімді несиелер бойынша-1 жылға дейін;
Ұзақ мерзімді несиелер бойынша-3 жылға дейін.
Несиенің өтелуі
ай сайын процент және негізгі қарыз жүзеге асырыладыҰзақ мрзімді
Мекеме құрылыс жобаларын жүзеге асыруда заңды тұлға немесе
Сонымен, тарауды қорыта келе Қазақстан Республикасы заңды тұлғаларды несиелеуде
2.3. «Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды және жеке тұлғаларды несиелеу
Әрине, диплом тақырыбындағы банктердің заңды тұлғаларды несиелеу туралы мәліметтерді
Сонымен, «Темірбак» акционерлік қоғамы 1992 жылы наурыздың 25
Бұл банктің негізгі мақсаты:
Әр түрлі құралдарды пайдалана отырып банктің құрылымын жақсарту, яғни
Банктердің филиалдарын болжаған болжамдар бойынша барынша көбейту.
Бұл банктің негізгі міндеті:
- Сату бөлімдерінің өнімдерге бағытталған жоспарлары бойынша қамтамасыз ету,
- Сату бөлімдерінің стандартты түрде құрылуы;
- Орталық банкпен филиалдың арасындағы эффективті (тиімді) қарым-қатынасын
«Темірбак» акциоерлік қоғамы алғашқы жылдан–ақ қызметі арнайы мамандадырылған
1995 жылдың наурыз айында банктің акция пакетінің нақты
Банк жұмысының тұрақтылығы жиі өзгеру жағдайына байланысты нарықта клиенттер
1998 жылы «Темірбанк» акциорлік қоғамының жарғылық капитлы 4
2000 жылы халықаралық қадағалау агенттігінің Fitch IBCA «Темірбанк»
2001 жылдың сәуір айында акционрлер жиалысының шешімімен банкті
Басты мекемеге және филиалдарға реструкция жүргізілді, «Темірбанк» акционерік қоғамының
2004 жылдың сәуір айларында «экспресс несиелер» қамтамасыз етілді.
2005 жылдың қараша айында Қазақстандық қор биржасы арқылы
2007 жылы 1 қарашада –«Темірбанк» акционерік қоғамы нарыққа жаңа
Диплом тақырыбына қатысты – «Темірбанк» акционерік қоғамының жеке
Міне, айта берсек несие түрлері көп және әр
«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несиелеуде қоланылатын несие
Овердрафт- (ағылшын тілінен аударғанда жоспардан жоғары деген мағынаны білдіреді
Овердрафт нәтижесінде, бухгалтерлік тілмен айтқанда банкте дебиттік қалдық түзіледі.
тері ғана пайлалана алады, ол келісім шартта овердрафтың ең
Ал, тәжірибеде өткен «Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несиелеуде:
-овердрафт несиесінің деңгейі ешбір кепілсіз несиелік сызықтарды(линия) жүзеге асыруға
- кассалық жарылыстардың мәселелрән эффективті яғни сапалы түрде шешу;
- несие бір календарлық күн ішінде беріледі;
- мерзімінен бұрын төлену айыппұлсыз төленеді.
«NON-STOP БИЗНЕС» - алға шығуыңа тоқтау
Бұл несиенің басқа несие түрінен ерекшелігі:
-түсімнің бар екендігін дәлелсіз–ақ несие алуға мүмкіндік беру;
-мерзімінен бұрын төлену штрафсыз төленеді;
-кепілге қойылған мүліктің 80 процентіне дейін несие сомасын беру.
Толық түсінікті болу үшін кестеден көруге болады// 4-кесте //.
Кесте 4-«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несиелеуде қолданылатын несие
NON-STOP БИЗНЕС
Клиенттер Жеке кәсіпкер (ИП,ЧП) 24 айдан кем емес бизнесті
Арнаулы топ клиенттері Банктің талабын қанағаттандыратын жеке кәсіпкер, ликвидті
Арнайы несиеге бағыт
Клиент қарыздың мақсатын және оның түсімін растауын көрсету керек
Клиент қарыздың мақсатын және оның түсімін растауын көрсету керек
өтінішті қарау мерзімі 7-10 күнтізбелік күн ішінде 14
Өнімнің параметрлері
Валюта KZT,USD
Процент мөлшерлемсі
Барлық кезеңге қою Барлық кезеңде АҚШ доларында ағыдағы мөлшерелме
3 жыл ішінде ағымдағы мөлшерлеме 19% (теңгемен). Барлық кезеңде
3 жыл ішінде ағымдағы мөлшерлеме 18% (теңгемен).
Қалқымалы
Қарыз бойынша 3 жылдан жоғары мерзімге теңге түрінде
инфляцияның индексі Қазақстан Республикасының статистика бойынша агенттіктердің мәліметтеріне сүйене
Әрбір транштың максималды мерзімі 120 ай 12 ай
Несиені қайтару тәсілі Аннуитет, немесе негізгі қарыз үлеске тең
Жеңілдік (льгот) кезеңі 6 айдан жоғары емес
Несиенің максиалды сомасы Кепілге қойылған мүліктің нарықтық құнының
Кепіл Кепіл саясатының келісімімен жылжымайтын мүлік (магазин, кафе,
Ескерту-www.temirbank.kz. сайтынан алынған
«БИЗНЕС АВТО»-(резервтерді жою) бұл несие түрі коммерциялық автокөліктерді несиелеуге
Программаның артықшылықтары:
-арнайы техникалар мен автокөліктерді қаржыландыруға арналған;
-түсімнің расталуын қажет етпейді;
-кепілге қойылған мүліктің 80 процентіне дейін бере алады
Кесте 5-«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несиелеудеқолданылатын несие түрлері
«БИЗНЕСАВТО»
Клиенттер Жеке кәсіпкер, заңды тұлға
Арнаулы топ клиенттері Жеке кәсіпкер, заңды тұлға, алдағы уақытта
Арнайы несиеге бағыт Комерциялық автокөліктердің (жаңа немесе қолданылған) мүліктенуі
Өтінішті қарау мерзімі 7-15 күнтізбелік күн ішінде
Өнімнің параметрлері
Валюта
Процент мөлшерлемесі
Барлық кезеңге қою Жаңа комерциялық автокөлік (автосалоннан) Қолданылған
14% (қаржылық деңгейдің талдауы бойынша түсімін растау)
16% (қаржылық деңгейдің талдауы бойынша түсімін растау)
15% (түсімді растамай, бірақ қаржылық есеппен бірге ) 17%
Несиелік сызықтың (линия) максималды мөлшерлемесі 60 ай
Несиелік сызықтың (линия) минималды мөлшерлемесі 3 ай
Несиені қайтару тәсілі Аннуитетті төлем
Жеңілдік (льгот) кезеңі жоқ
Несиенің максималды сомасы Кепілге қойылған нарықтық бағамының 80%- нен
Мерзімінен бұрын төленуі Айыпұлсыз
Алғашқы жарна Жаңа комерциялық автокөлік (автосалоннан) Қолданылған
20%-тен төмен емес (қаржылық деңгейдің талдауы бойынша түсімін растау)
30%-тен төмен емес (түсімді растамай, бірақ қаржылық есеппен бірге
Автокөлікке бір бірліктегі лимит 75000 АҚШ долларынан көп емес
Кепіл өтетін мүлікті қосымша кепілге қоя отырып автокөлікті
Кепілді алмай автомобиьдің түрі Ауылшаруашылық салаға қатысты теникалар (трактор,
Ескерту-www.temirbank.kz. сайтынан алынған
«БИЗНЕС ИПОТЕКА» бұл несие түрінің алғашқы жарнасы 35 проценттен
Кесте 6-«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несиелеуде қолданылатын несие
«БИЗНЕС ИПОТЕКА»
Клиенттер Жеке кәсіпкер, заңды тұлға
Коммрциялық қодану мақсатында жылжымайтын мүлікті мүліктеу:
1) жеке тұрған мекеме
2) мекеменің ішіндегі жай (помещение)
3)квартира, кәсіпорынды мақсатыан қолдану үшін
4) тұрғын үй мекеменің алдағы кезеңде қайта жабдықтау мақсатымен
5) жер учаскесін кәсіпорынды мақсатына қолдануға бағытталған
коммерциялық қолдану мақсатында жылжымайтын мүліктің құрылысы:
1) құрылыс саласындағы үлестік жер;
2) жеке құрылыс
Мақсатқа негізделген Комерциялық жылжымайтын мүлік
Арнаулы топ клиенттері Заңды және жеке тұлға, жеке кәсіпкер
Пайыз мөлшерлемесі
жоғары түсімнің расталуын міндетті түрде көрсете отырып алғашқы жарнадан
Теңге бойынша-20% жыл бойғы Теңге бойынша-19% жыл бойы
Ақш доллары бойынша-19% жыл бойғы Ақш доллары бойынша-18% жыл
Валюта
Несиенің минималды сомасы 1000 USD
Несиелік сызықтың (линия) минималды мөлшерлемесі 12 ай
Транштың өтелу тәсілі 1. негізгі өтем үлеспен тең келгенде
2. ай сайынға аннуитет
Мерзімінен бұрын несиенің төленуі 12 айдың бітуі бойынша соманың
Кепіл Жылжымайтын мүлік құралдарының жүзеге асырылуы
Ескерту-www.temirbank.kz. сайтынан алынған
Кесте 7-«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларын несие алу үшін
№ Құжат атаулары
1 Несиені алу үшін өтініш
2 Қарыз алушының анкетасы (фотосуретпен бірге)
3 Қолы қойылған карточкасы (банктің тапсырысы бойыншадағы формасы)
4 Құрылтайшылардың жиналуы туралы хаттамасы (егер ЖШС болса), Жалпы
5 ЖШС-ң құрылтайшылары мен АҚ-ның жалпы жиналысы туралы хаттамадағы
6 Кәсіпорынның соңғы 3жыл ішіндегі және соңғы тоқсандағы қаржылық
7 Кредиторлық және дебиторлық берекшектердің сомасы
8 Негізгі құралдардың мағынасын ашу
9 Ссудалық қарыздардың спарвкасы
10 Соңғы жыл айналымның есебі туралы справкасы
11 Акт справка
12 Несиелік рессурстарды қоланғаны туралы келісім шарт, счет-фактурасы
13 Дайын өнімнің келісім шарты
14 Бизнес-жоспар
15 Заң органдарындардағы мемлекеттік тіркелім және қайта тіркелім туралы
16 Қосылған құн салығы бойынша есепке тіркеуі туралы куәлік
17 Сол заңды тұлғалардың кәсіпорынның жарғысы
18 Құрылтайшы келісім шарты
19 Стат картасы
20 Жарғылық капиталдың төленуін куәландыру
21 Салық төлеушінің тіркелген нөмірі
22 Бас бухгалтерді тағайындау ұсынысы (приказы)
23 Бірінші басқарушыны тағайындау ұсынысы (приказы)
24 Бірінщі басқарушының өзіне тиесілі құжаттары, яғни РНН-ні, жеке
25 Қызмет түрлеріне байланысты лизинг түрлері болуы
26 Кепілді ерекше қою немесе құрылтайшылық, қосымша қаржылық және
27 Құрылтайшылардың жеке куәлігі, РНН-ні,СТН-ні, мекен жай бюросынан справка
28 Кепіл беруші жеке тұлғалар болса, онда ЖШС-ң «Темңрбанк»
29 Кепіл берушінің адресной бюродан справкасы
30 Егер несие басқа банктерде бар болса, онда банктік
31 Жыл бойынша айналымдық жылдық ведомісі(1С-бухгалтер)
32 Басқарушы мен бас бухгалтердің резюмесі(білімі), стажы, жұмыс орны,
33 Құрылыс кәсіпорындар үшін қосымша құжаттар: 1) құрылыс салуға
Ескерту-www.temirbank.kz. сайтынан алынған
«Темірбанк» акционерлік қоғамының заңды тұлғаларды несиелеуі толығырақ түсінікті болуы
Ең алдымен, «Темірбанк» акционерлік қоғамындағы кеңес берушілерден заңды
мәселеге қатысты өтінішін толтырған соң қарыз алушының есеп карточкасы
мен анкетасы толтырылады. Қарыз алушының есеп карточкасында аты-жөні,
кәсіпорынның басшысы, несиелік қарыз алушының өтімділігі, қызмет түрлері,
Кәсіпорынның статусы, персоналды мәліметтері, кәсіпорынның тіркелу мекемесі, байланыс
Банк клиенттен талап ететін құжаттардың нақты кім
Кесте 9-«Темірбанк» акционерлік қоғамындағы жобаны сараптау үшін
Құжаттар атауы
Құжаттарды дайарлайтын мекеме
Құжаттарды растайтын тұлға
1) несиелік құжаттарды алу үшін өтініш
Кәсіпорын-қарыз алушы Бірінші басқарма
2) Қарыз алушының,яғни заңды тұлғалардың анкетасы
Кәсіпорын-қарыз алушы Бас басқарма
3)Бизнес-жоспар және ТЭО
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма
4)Кәсіпорынның заңды қүұжаттары:
-Жарғы;
-Құрылтай құүжаттары,
-Заңды тұлғалрдың мемлекеттік тіркеудің куәлігі;
-Қол қойылған және мөр басылған карточканың көшірмесі;
-Эмиссияны тіркеу туралы куәлігі.
Кәсіпорын-қарыз алушы
Тәуелсіз тіркеудің уәкілділік тұлғасы
5)Кәсіпорынның соңғы үш жыл ішіндегі қаржылық құжаттары (баланс, салық
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма, бас бухгалтер(кәсіпорынның мөрі басылған)
6) Кредиторлық, дебиторлық міндеттемелердің кең мағыналылығы (көрсетілуі бойынша кәсіпорын
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас бухгалтер
7) Қарыз міндеттемелерінің болмай қалу справкасы (сонымен қатар, есеп
Күтуші банк
Күтуші банктің уәкілдік тұлғасы
8) Қарыз міндеттемелерінің жоқ болуы туралы справкасы (көшірме)
Салық инспекциясы
Салық испекциясының уәкілдік тұлғасы және оның мөрі
9) Есептік кезеңге қатысты есептік айналым және валюталық есеп
Күтуші банк
Күтуші банктің уәкілдік тұлғасы
10) Есептік кезеңге қатысты касса бойынша айналым туралы справка
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма, бас бухгалтер (бланкте және мөрі)
11) Тіркелген құжаттармен байланысты, яғни алдағы кезеңде алынған несиелердің
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма, бас бухгалтер
12) Келісім, келісім шартты жасау бойынша және тағы
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма
13) Кепіл туралы құжат
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма
14) Қызмет саласындағы лицензия көшірмесі; келісім шартты
Кәсіпорын-қарыз алушы
Бас басқарма
15)Сарптама жүргізу үшін қажетті заң, қаржылық және басқа
Ескерту-www.temirbank.kz. сайтынан алынған
Осы құжаттардың барлығы Қазақстан Республикасының заңына сәйкес орындалуы
Баухгалтерлік есеп қарыз алушының несиелік қабілетін және оның
Несиелік қабілетін талдаудың басты сатысы болып қарыз алушының
тарихты бағалауды жобалау тәсілінің бірі:
Клиент барлық несиені уақытылы төлеу-10 балл;
Клиент барлығын төлесе, бірақ мерзімін өткізіп алса-1-7 күн-8 балл;
7-күннен 1 айға дейін- 6 балл;
1 адан 1 жылға дейін -4 балл;
Клиент барлық несиені төледі, бірақ қайта несиелеу болды-5 балл
Көрсетілген көрсеткіш белгілі-бір топтық тәуекелмен байланысты. Несиелік тарих
Сонымен қатар, клиент несие алып болғаннан кейін белгіблі-бір мерзім
121,7*1%*күн санына=несие үшін пеня
60,13*1%* күн санына=процент үшін пеня
121,17*16%* күн санына=мерзімінен кейін өтелген процент үшін несие
1% - несие түрінің проценті және әрбір несие түріне
121,7-негізгі қарыз;
60,13-сыйақы;
16%- несиенің белгіленген проценті [тәжірибеден алынған].
Ал, осы банктердің заңды тұлғаларды несиелеуді басқа банктермен
Нақты мысалдар арқылы баға берейік Сарапшылар Қазақстандық ең
Банктің қаржылық күш-қуатын қарастырайық. Осы жылдың 1 шілдесінде оның
Нәтижесінде осы жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бойынша «Альянс банк»
Овердрафт–Банк Клиент үшін белгілейтін овердрафт нысанындағы несие
желісі лимитінің шектерінде Банк Клиенттің ағымдағы банктік шотындағы қалдықтан
«Альянс банк» акционерлік қоғамы несиелік қабілетін анықтаудың тізімін 10-кестеден
Кесте 10- Алянс Банктің несиелік қабілетін анықтаудың тізімі
Несие сомасы Банктегі банк шотына өтінім берген уақыттан бастап
өтінім берген күннен бастап алдыңғы айда түскен таза орташа
Несие валютасы теңге
Несие мерзімі Мәміле 1 жылға дейін; транш бойынша календарлы
Қарызды пайдаланудың нысаналы бағыты Қарыз бен инвестициялық төлемдерден тыс
Қаразда пайдаланғаны үшін өсімпұлды төлеу мерзімділігі Мезгілді, траншты өтеу
Қарызды қайтару мерзімділігі Транштың аяқталуы немесе клиентпен өтінім мен
Қарызды қолданудың жаңаруы бар
Қамсыздандыру Банк шоты бойынша айналым
Жеңілдік мерзімі жоқ
өтінімді қарастырудың минималды мерзімі Клиенттердің толық құжаттар пакетін өткізгеннен
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
Ерекше шарттары: Еркін қарыз шеңберіндегі өтінімге сәйкес жетімді мерзімділігі
Өнімнің басты артықшылығы:
Бизнес-жоспар 200 мың АҚШ доллларына дейін талап етілмейді;
Кредиттік өтінімді қарастыратын мерзім 7 күнге дейін;
Клиентке жеке қарау.
Несиелеу жоспары
Несиенің валютасы теңге, АҚШ доллары, евро
Займ ұсынудың минималды мерзімі 3 ай
Займ ұсынудың максималды мерзімі 15 жылға дейін
20 жылға дейін –коммерциялық емес жылжымайтын мүліктің кепіліне
Займ, айналымдағы қаражаттарды толықтыруға жаңартылатын/жаңартылмайтын кредит желісін берген жағдайда
Займды ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Минималды займ сомасы 1 000 АҚШ доллары немесе
Максималды займ сомасы 3 000 000 АҚШ доллары немесе
Қаржыландырудың түрі заем;
жаңартылмайтын кредит жүйесі;
жаңартылатын кредит жүйесі
Міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету нысаны Жылжымалы мүлік,
Қосымша талаптар Бизнестің болуы-кем дегенде 3 ай жұмыс тәжірибесінің
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
Қаржы лизингінің займдары/ қызметтері жеке кәсіпкерлер (оның ішінде
Өнімнің басты артықшылықтары:
Әрекет ететін және енді басталған бизнесті кредиттеу;
Кредит өтінімін 7 күнге дейін қарастыру;
Коммерциялық автокөлікті иелену займдарын ұсыну;
Автокөлікті лизингке иелену мүмкіндігі
кесте 11- Лизингті ұсыну талаптары:
Қаржы лизингі ұсынылатын валюта теңге, АҚШ доллары,
Лизинг ұсынудың минималды мерзімі 37 ай
Лизинг ұсынудың максималды мерзімі 84 ай
Лизингті ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Лизингтің минималды сомасы 5 000 АҚШ доллары
Займның максималды сомасы 3 000 000 АҚШ
Бастапқа жарнаның сомасы Кем дегенде 30%
Қамтамасыздықтың түрі бастапқы жарна болған кезде – иеленетін
бастапқы жарна болмаған жағдайда – жылжымайтын мүлік объекті мен
Ерекше талаптар Жаңа басталған бизнесті кредиттеу үшін 3 айға
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
«Бизнес» Импульс
Өнімнің басты артықшылықтары:
Бизнес – жоспар талап етілмейді;
Әрекет ететін және жаңа басталған бизнесті несиелеу;
Жеңілдік кезеңін ұсыну;
Несие өтінімін қарастыру 7 күнге дейін;
Минималды сыйақы мөлшерлемелері.
Кесте 12-заңды тұлғаларды несиелеуде қолданылатын бизнестңнесиелеуі
«Бизнес» Импульс - несиесінің қажетті мәліметтері:
Займ ұсынылатын валюта теңге, АҚШ доллары, евро
Займды ұсынудың максималды мерзімі 15 жылға
20 жылға дейін –коммерциялық емес жылжымайтын мүліктің кепіліне
Займ, айналымдағы қаражаттарды толықтыруға жаңартылатын/жаңартылмайтын кредит желісін берген жағдайда
Займды ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Займның минималды сомасы 1 000 АҚШ доллары
Займның максималды сомасы 3 000 000 АҚШ
Қаржыландырудың түрі заем;
жаңартылмайтын кредит жүйесі;
жаңартылатын кредит жүйесі
Міндеттемелерді орындау қамтамасыздығының түрі депозит, жылжымайтын мүлік,
Міндетті талап болып бүкіл кредиттеу кезеңіне кепіл мүлкін (жылжымайтын
Қаржыландырудың мақсаттары Айналымдағы қаражаттарды толықтыру (жылжымалы мүлікті
Құрылыс және қалпына келтіру
Негізгі қаражаттарды иелену (жылжымалы мүлікті)
Жеңілдік кезеңі 6 айдан 18 айға дейін
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
«Бизнес Ипотека»
Бұл кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлер
Өнімнің басты артықшылықтары:
Әрекет ететін және жаңа басталған бизнесті несиелеу;
Коммерциялық емес жылжымайтын мүлікті иеленген жағдайда тұрғын үй қорынан
Несие өтінімін қарастыру 7 күнге дейін;
Жеңілдік кезеңін ұсыну
10кесте-заңды тұлғаларды және жеке тұлғаларды несиелеуде қолданылатын тұрғын үй
«Бизнес Ипотека» несиесінің қажетті мәліметтері:
Зайымның ұсынылатын валютасы теңге, АҚШ доллары, евро
Займды ұсынудың максималды мерзімі 15 жылға дейін
20 жылға дейін – коммерциялық емес жылжымайтын мүліктің кепіліне.
Займды ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Займның минималды сомасы 10 000 АҚШ доллары,
Займның максималды сомасы 3 000 000 АҚШ
Бастапқы жарнаның сомасы Кем дегенде 20% (коммерциялық
Қаржыландырудың түрі заем
жаңартылмайтын несиелік жүйесі
Міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету нысаны бастапқы жарна
бастапқы жарна болмаған кезде- қолда бар меншік құқығындағы жылжымайтын
Міндетті талап болып бүкіл несиелеу кезеңіне кепіл затын сақтандыру
Қаржыландырудың мақсаттары Коммерциялық және коммерциялық емес жылжымайтын мүлікті
Негізгі қарызды өтеу жөніндегі жеңілдік кезеңі 12
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
«Бизнесс Класс»-Займдар кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлер
Өнімнің басты артықшылықтары:
Әрекет ететін және жаңа басталған бизнесті несиелеу;
Несие өтінімін қарастыру 7 күнге дейін;
Негізгі қарызды тоқсан сайын/ мерзімнің соңында өтеу мүмкіндігі
13 кесте-Жаңа басталған бизнесті несиелеу
«Бизнесс Класс» несиесінің қажетті мәліметтері:
Зайымның ұсынылатын валютасы теңге, АҚШ доллары, евро
Займды ұсынудың максималды мерзімі 2 жылға
Займды ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Займның минималды сомасы 10 000 АҚШ
Займның максималды сомасы 200 000 АҚШ доллары
Өтеу талаптары Негізгі қарызды тоқсан сайын/мерзімнің соңында өтеу
Сыйақы – займды беретін күні бір рет займды бүкіл
Міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету нысаны Жылжымалы мүлік,
«Бизнесс Grand»-Займдар кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлер
Өнімнің басты артықшылықтары:
Кепілді бағалау және жобаны сараптау ақысыз жүргізіледі;
Несие өтінімін қарастыру 3 күнге дейін;
Жеңілдік кезеңін ұсыну;
Жылжымайтын мүліктің кепілінсіз;
Құжаттардың минималды пакеті.
14 кесте-Алянс банк несиесі
«Бизнесс Grand» несиесінің қажетті мәліметтері:
Зайымның ұсынылатын валютасы теңге, АҚШ доллары, евро
Займды ұсынудың максималды мерзімі 12 айға
Займды ұсыну нысаны Қолма-қол, қолма-қол емес
Займның минималды сомасы 5 000 АҚШ доллары,
Займның максималды сомасы 20 000 АҚШ доллары
Өтеу талаптары Негізгі қарызды тоқсан сайын/мерзімнің соңында өтеу
Сыйақы – займды беретін күні бір рет займды бүкіл
Міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету нысаны қойма /
Қосымша талаптар Бизнес-тәжірибенің болуы – кем дегенде 3
Ескерту:www.aln.kz. сайтынан алынған
Сонымен, осы келтірілген мәліметтерімізге қарай отырып «Темірбанк» акционерлік қоғамы
Демек, «Темірбанк» акционерлік қоғамы болсын я болмаса «Алянс банк»
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеу динамикасы
Сонымен, алдағы бөлімдерде яғни банктердің зағды тұлғаларды несиелеуінің тәтріптері
3-тарауда алдағы бөлімде айтылған барлық мәліметтерді жинақтай
Банктердің заңды тұлғалары мен жеке тұлғаларының несиесін статистикалық мәліметтерге
Жеке тұлғалар бойынша несие
Заңды тұлғалар бйынша несие
Ескету: 2008жыл «Банковское дело» журналының мәліметтері негізінде жазылған
7.Сурет. 2000-2008 жылар аралығындағы жеке және заңды тұлғаларды несиелеуі
Ресейге көршілес жатқан Белорусь елінің заңды тұлғалары мен жеке
Демек, осы сурет бойынша өз сөзімді қорыта келе жеке
Ал, Ресей мемлекеттерінде заңды тұлғаларды несиелеуде АҚШ-ң доллары
Ескерту: www.iandex.
8.Сурет. Ресей мемлекетінің заңды тұлғаларды несиелеудегі жалпы банктердің даму
Ал, Қазақстан Республикасындағы банктерді дәл осы жылдың соңғы қаңтар
9.Сурет. Заңды тұлғалрдың осы жылға арналған несие алу көлемі
Ескерту: 2008 жыл № 1-4 Банки Казакстана журналы бойынша
10.Сурет. Жеке тұлғалрдың осы жылға арналған несие алу көлемі
Ескерту: 2008 жыл № 1-4 Банки Казакстана журналы бойынша
Сонымен, осы диаграммаға қарай отырып, Қазақстан Республикасындағы жалпы банктердің
Демек, заңды тұлғалар мен жеке тұлғаларыдың қаңтар айы бойынша
Сонымн қатар, шет елдердің, яғни Америка құрама штатының,
елінің жалпы несиеге қатысты баланстық кестесін 2002 жыдан 2006
Осындай көрсеткіштерді қорыта келе банктердің күннен-күнге клиенттердің несие алу
11.Сурет. Банкке қайтарылмаған несиелер
12. Сурет. Заңды тұлғалар үшін тұрғын үй құрылысын несиелеу
Осы суретті талдауда сатып алушы міндетті түрде банкпен яғни,
Сонымен қатар, «Темірбанк» акционерлік қоғамының 01/01/2007 жылғы мәліметтері бойынша
Статистикалық көрсеткіштерге қарай отырып суреттегі 2000-2008 жылар аралығындағы жеке
Сурет. Ресей мемлекетінің заңды тұлғаларды несиелеудегі жалпы банктердің даму
Қорытынды
Диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі: Қазіргі таңда нарықтық экономикада
Қарызға алушы несиені кедей болғаны үшін алмайды, ол өзінің
Бұған қарай отырып несиені қарапайым көзқараста емес, үлкен мақсатқа
Сонымен, несие-бұл экономикалық келісімшарттың әр түрлілігі, ссуда немесе
Кіріспеде аталып кеткендей қазіргі таңда банк жүйесі бөлімдерінің несиені
Келітірлген үш түрлі құрылым өндірісі дамыған мемлекеттерде, оның
Ал, дамушы мемелекеттерде жалпы несие жүйесі болсын, сонымен қатар,
Кіріспеде қарастырылған міндеттер мен мақсатты талдай отырып, банктердің заңды
Сол мәселрдің бірі ретінде мыналар:
Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің заңды тұлғаларды несиелеуде жоғары
Диплом жұмысында көрсетілген Қазақстан Республикасындағы «Альянс банк» пен «Темірбанк»
Клиенттердің несие алу кезеңінде уақыт мерзімінің аздығы;
Кепілге қойылған мүліктің бағалануы нарықтық экономиканың сапасына сай келмеуі;
Заңды тұлғалардың несие алуда құжаттрадың көптігі және сол құжаттардың
Ал, осындай көптеген мәселерді шешу үшін, ең біріншіден, әрбір
Қолданылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығы бойынша нормативтік-заңдық актілер жинағы.
Банк қызметі туралы. Қазақстан Республикасының құқықтық актілер жиынтығы.-Алматы: ЮРИСТ,
Искаков Ұ.М., Бохаев Д.Т., Рузиева Э.А. Қаржы нарығы және
Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары. Оқу құралы
Банковское дело (настольная книга банкира):Учеб. пособие / под.
Мақыш С.Б. Банк ісі. Оқулық-Алматы:ИздатМаркет, 2007-471 бет
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары. Оқу құралы. 2-ші басылым,
Саниев М.С. Ақша несие банктер. Оқу құралы-Алматы:Алматы экономика және
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша, кредит, банктер. Сейтқасымов Ғ.С., Омарбекова А.Ғ.,
Смағұлова Р.О. Мәдіханова Қ.Ә., Тұсаева Ә.Қ. Қаржы ақша айналысы
В.А. Боровкова, С.В. Мурашова Основы теории финансов и кредита.
Вешкин Ю.Г. Банковские зарубжных стран. Курс лекций / М.:
Вигман С.Л. Финансы, деньги, кредит в вопросах и ответах:
Давлетова М.Т. Крдитная деятельность банков в Казахстане: Учебное пособие.-Алматы:
Банки и небанковские кредитные организации и их операции:Учебник/Под ред.
Иванов А.И. Банковские услуги:зарубежный росийский опыт-Москва.: Финансы и статистика
Карелин О.В. Регулирование международных кредитных отношений Росии Москва.: инансы
Коробова Г.Г. Банковское дело. Москва.:Экономика 2003-348с.
Козлова Е.П., Галанина Е.Н. Банк и клиент – юридические
Банковское дело: Учебник. -2- е изд., перраб. И доп.
Ютиш В.М. Таджияков Б.Ш. Назаров В.К. Банки Казакстана на
Ольшаный А.И. Банковское кредитовани: российский и зарубежный опыт./ Под.
Дементиева А. Алянс банк задает импульс бизнесу. Казакстанская правда.-2006.
Юсупова Д. Алянс банк хорошим проектам- надежная кредитная дорога.-
Кебиров А. «Темірбанк АҚ 2007 жылдың наурызында аяқталған кзең
Естаев Д. Темірбанк-әлді банк. Астана хабары 2007-21 сәуір. 7бет.
Банки Казакстана 2007ж. № 1-12
30.www. temirbank.kz.
31.www. aln.kz.
32. www. google.ru.
33. www. yandex.ru.
72
Несие формасы
Ұлттық
Халықаралық
Аралас
Тауарлық
Ақшалай
Ипотекалық
Тұтынушылық
Коммерциялық
Мемлекеттік
Лизингтік
Банктік
Тауарлық
Ақшалай
Тұтынушылық
«Розисбанк»
Потенциялды сатып алушы
Саулшы
Бөлінген аланға қатысты келісім
Қызмет түрлері
Қайта бөлу
Айналыс шығындарын үнемдеу
Айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыру
Капиталдың шоғырлануын жеделдету
Ғылыми техникалық прогресті жеделдету
Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуінің тәуекелі
Несиенің қамтамасыз етілуі
Несиелік келісім шарттарының мінездемесі
Қаржылық тұрақтылық
Қамтамасыз етудің өтімділігі
Қамтамасыз етудің айналымдылығы
Қамтамасыз етудің жеткіліктілігі
Қамтамасыз етудің сақталуы
бағамы
Жағдай жасауды сақтау
Несиелік келісім шарттың шынайлылығы мен қамтамасыз етілуі
Несиенің мақсаты
Несиенің мерзімі
Несиені қайтару шарттары
Несиелеу көлемі
Заңды тұлғалардың несие алу қабілеті
репутациясы
басқару
Қаржы коэфиценті
Ақша ағыны
Басқарушылықтың жеке сапасы
Басқарушының жеке сапалылығы
Басқарушының мамандығы
Құқықтық құрылымның тиімділігі
Қор есебін ашу
Несиелік келісім шарт
20%
Қазіргі кезеңде банк келесідей несие түрлерін ұсынады
Француз еленің банктерінің сол арадағы картотекадағы мәліметтердің несиелік
Жеке коммерциялық банктердің клиенттерінің несиелік қабілетін бағалау
Кәсіпорынның бағалы және олардың баланстарын талдау
Француз елінің заңды тұлғаларды несиелеудегі әдіс-тәсілдер
Несиелік қабілеттілікті бағалау тәсілдерінің мазмұны




Ұқсас жұмыстар

---

Банктік несиенің түрлері

---

Банктік несие қызметтері

---

Қарыз алушының анкетасы

---

Несие туралы жалпы ұғым

---

Қаржылық институтарға берілетін несиелер

---

Банктің несиелік операциялары

---

Банктің несиелік портфелін басқару

---

Несие экономикалық категория ретінде

---

Несиенің формалары мен түрлері

---

Банктің несиелік саясаты және несиелік тетік (механизм)

---