Жұмыссыздықпен күрес
МАЗМҰНЫ
Кіріспе.................................................................................................................5
1. Жұмыссыздық және оның түрлері..............................................7
Жұмыспен қамту мәселелері.......................................................................9
Жұмыссыздықпен күрес..............................................................................14
2. Инфляция туралы жалпы түсінік..................................................................15
2.1Инфляцияның әлеуметтік зардаптар...........................................................23
Қорытынды....................................................................................................29
Пайдалынған әдебиеттер тізімі..................................................................31 Кіріспе
Жұмыссыздық әлемдегі орталық проблеммалардың бірі болып табылады және
Мысалға мұндай процес Қазақстанда жүріп жатыр. Ол өзімен
Жұмыссыздықты зерттеу олардың пайда болу себептерін анықтайды, мемлекеттің
Өйткені жұмыссыздықтың ең маңызды пайдалы жақтарына оның сапалы
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция көптен бері өмір сүріп
"Инфляция" термині (латынның inflatio сөзінен шыққан — кебіну,
Инфляцияның дәстүрлі ең жалпы анықтамасы — тауар айналымының
Қазақстан тәжірибесі инфляциямен күресу тек қана фискалды-ақша саясаты
Инфляция тамырлары тереңде жатыр. Олар экономикалық дамудың циклді
1. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ
Анықтама бойынша жұмыссыздық - халықтың активті бөлігінің жасауға
Жұмыссыздық негізінен жұмыс орнына сай келетін адамдардың азаюынан,
Жұмыссыздықтың келесі түрлері бар:
Фрикционды
Структуралық
Циклдық
Сезондық
Аймақтық
Фрикционды жұмыссыздық. Бұл жұмысшының бір жұмыстан екінші жұмысқа
Структуралық жұмыссыздық. Бұл сұраныс структурасы мен өндіріс технологиясы
Циклдық жұмыссыздық. Бұл өндірістің циклды түрде төмендеуімен
Жұмыссыздық пен өндірістегі шығындар арасында Оукен заңдары жүреді.
Өнім шығару потенциалды деңгейден төмен болғанда, шығындар қатты
Өтпелі кезең - эконмикалық жүйедегі түбегейлі езгерістер есебінен
Мұндай кезеңді ТМД елдерінің барлығы
Бұл жағдайларды зерттеу арқылы біз осындай өтпелі процестерді
Бірақта көбіне жалақыны жұмыс берушілердің арасындағы корпоративті байланыстрдың
1. тең салмақты экономиканы құру
2. жоғарыдағыдан туатын нарықтық
Көбіне жұмыссыздықтың экономикалық әсері сипатталады да, кумулативті характерге
Енді сол салдарларға тоқталсақ:
Кері әсерлер:
1. Крименогенді жағдайдың өршуі
әлеуметтік кернеудің өршуі
физикалық және психологиялық аурулардың көбеюі
әлеуметтік дифференцияның өсуі
Еңбек белсенділігінің төмендеуі
Пайдалы әсері:
Жұмыс орнының әлеуметтік маңызының артуы
Өз бос уақытының көбеюі
Жұмыс орнын таңдаудағы еркіндік
Әлеуметтің мәні мен еңбек құндылығының артуы Экономикалық салдарлар:
Кері әсерлер:
Алған білімнің құндылығын жоюы
Өндірістің төмендеуі
Жұмыссыздарға көмек шығындары
Квалификациясын жоғалту
Өмір сұру деңгейінің төмендеуі
Ұлттық табыстың төмендеуі
Салықтың аз жиналуы
Пайдалы әсері:
Экономиканы қайта жарақтауға жұмыс күшінің резервін жасақтау
Еңбекке бейімділігін өсіру
Білімін жоғарылату үшін уақыт
Еңбек өнімділігі мен өндіріс интенсивтілігі жоғарылауы
1.1 Жұмыспен қамту мәселелері
Жұмыспен қамту мәселелерін шешуге, еңбек рыногындағы шиеленістікті төмендету
Бағдарлама жобасында мынадай негізгі басымдықтар белгіленген: еңбек ресурстарын
Сонымен қатар Министрлік «Халықты жұмыспен қамту туралы» Қазақстан
Еңбек рыногы жағдайының мониторингі үшін республикада, облыстар, қалалар
Министрлік жұмыс күшіне сұраныс мониторингі мен экономиканың мамандарға
Қазақстан Республикасының 2003-2015жылдарға арналған индустриалдық-инновациялық даму стратегиясын іске
Бұдан басқа, аталған Стратегияны іске асыру үшін мемлекеттік
Облыстыр, Астана мен Алматы қалаларының әкімдерімен бірлесіп дамудың
Қазақстан Республикасының 2003-2006 жылдарға арналған кедейлікті төмендету жөніндегі
Қоғамдық жұмыстарға 82,9 мың адам қатысты, 15,6 мың
Облыстар әкімдерінің деректері бойынша осы жылдың алты айында
Еңбек рыногында халықтың жұмыспен қамтылуының кеңеюі халықтың, атап
Анықтама үшін: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің деректері
Заңсыз еңбек көші-қонын болдырмау және ішкі еңбек рыногын
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 10 ақпандағы №
Шетелдік жұмыс күшін тарту процедурасын жетілдіру мақсатында Қазақстан
Заңсыз көші-қон проблемасын шешу үшін Қазақстан Республикасының
Республикада 2004 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша 9,4
Әлеуметтік маңызды проблемаларды шешу үшін Министрліктің ҮЕҰ әрекеттестігі
Қазақстан Республикасы Президентінің '«2004 жылға арналған ішкі және
Бұдан басқа, аталған Жолдауды іске асыру үшін «Қазақстан
Көрсетілген қаулымен мемлекеттік мекемелердің мемлекеттік қызметші емес қызметкерлерінің
Қаулыға сәйкес мемлекеттік мекемелердің мемлекеттік қызметші емес қызметкерлерінің
Мемлекеттік мекемелердің мемлекеттік қызметші емес қызметкерлерінің және қазыналық
Мемлекеттік мекемелердің мемлекеттік қызметші емес қызметкерлерінің және қазыналық
Еңбекті нормалау саласында еңбек жөнінде нормативтік база құру
1.2 Жұмыссыздықпен күрес
Қазір көптеген мекемелер әлдеқашан ұмытылған проблема жұмыс кадрларының
кадр дефициті
жұмыссыздық.
Университеттер, училишщелер,колледждер мен өндіріс орындарының тіл табысуы бұл
жұмысшыларды мемлекеттен тыс әдіспен орналастыру, бұл әдіс негізінен
жұмыссыздық әсерін
Жұмыс орындарын ашу. Бұған келісу қиын өйткені ол
Жоғарыда аталған әдістерден басқа қоғамдық реттеу әдісі де
Білім беру
жұмыс табуға көмек т.б.
Бұл факторларды қолдана отырып сыртқы жұмыс іздеп келушілер
2. Инфляция туралы жалпы түсінік
Ақшаның құнсыздануына мына факторлар себепші болады:
айналысқа артық ақшаның шығарылуы;
қолайсыз төлем балансы;
үкіметке сенімнің жоғалуы.
Ұзақ уақыт бойы инфляцияны монетарлық құбылыс деп санай
Алайда инфляцияның тауар бағасының өсуінде көрінгенімен оны тек
Инфляцияның көріну нысандары: тауарлар мен қызметтерге бағаныш өсуі,
Бүгіндегі инфляция бағаның өсуі нәтижесіндегі ақшаның сатып алу
Инфляцияның ішкі және сыртқы факторларын (себептерін) айыра білу
Дүниежүзілік құрылымдық дағдарыстар (шикізат, энергетика, валюта дағдарыстары), басқа
Сөйтіп, көпфакторлы процесс ретіндегі инфляция — бұл ақша
Инфляцияның іс-әрекетін қаржы проблемаларымен байланыс-тырып отыру қажет, өйткені
мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жабудың әдістері; мемлекеттік берешектің көлемі.
Нарықтық экономика кезінде қаржы инфляциялық процеске бірқатар факторлар
Бірінші фактор — мемлекет шығыстарының өсуі, бұл ерекше
Екінші фактор — табысқа (пайдаға) салынатын салықтың көбеюі.
Үшінші фактор — бюджеттердің ұзақ уақытты тапшылықтары (өндірістік
Инфляция қаржы қатынастарын да өзгерістерге үшыратады.
Біріншіден, инфляция тауарлар мен қызметтерге бағаның өсуі салдарынан
Екіншіден, инфляция қаржы ресурстарын құнсыздандырады және салық түсімдерін
Үшіншіден, инфляциялық процесс мемлекеттің берешегі проб-лемаларын шиеленістіреді.
Сөйтіп, қаржы мен инфляция өзара тәуелді болып келеді.
Инфляцияны бағалау және өлшеу үшін бағалар индексінің көрсеткіші
Инфляция қарқыны = Iб - Iб0 •
Қазақстанда тұтыну тауарларының бағасы мен қызметтер көрсетудің тарифтері
1996 - 1,39; 1997 - 1,17; 1998 -
Дүниежүзілік практикада егер инфляцияның қарқыны жарты жыл ішінде
Сурет-1
Қаржы мен инфляцияның өзара іс-әрекеті
Инфляциялық процестің қуаттылығын бағалауды және инфляцияның түрлерін мынандай
бағалар өсуінің қарқыны бойынша:
баяу — баға жылына 10 пайыз өскенде; бұл
өршімелі — баға 100 пайыз шегінде өскенде; ақшаның
әсіре — баға жүздеген пайызға өскенде; баға мен
бағалар өсуінің теңгерімділік дәрежесі бойынша:
теңдестірілген және тендестірілмеген инфляция; теңдестірілген инфляция кезінде әртүрлі
болжаулық (болжап айтушылық) дәрежесіне қарай:
күтілген, болжамды және күтілмеген;
шығу немесе пайда болу орнына қарай:
импортталынған және экспортталынған;
сондай-ақ дамудың әркелкілігімен сипатталатын сатылы, баға шамалы өскен
Практикада инфляцияның екі типін бөледі: сұраным инфляциясы (тұтынушылар
Бірінші жағдайда ол занды және жеке тұлғалардың ақша
Екінші жағдайда кәсіпорындардың еңбекке ақы төлеуге, кредиттер бойынша
Нақты экономикалық өмірде инфляцияның бұл түрлері және оларға
Нарықтық экономиканың механизмі — бәсеке мен тиімсіз кәсіпорындардың
Инфляция сыртқы экономикалық қызмет тарапынан арандатылуы мүмкін, бұл
Экспортталатын инфляция тауарлар мен қызметтер көрсетуге экспорттық бағаның
Сурет-2.
Инфляцияның сипаттамасы және оның әрекеті
Жалпы инфляцияның себептері базистік қатынастардың қарама-қайшылықтарынан, экономикадағы үйлесімсіздіктер
Инфляцияның көріну нысаны — ақшаның құнсыздануы мен өнімге,
Инфляцияның табиғаты ақшаның онымен салыстырмалы тұлға-ланатын тауар ауқымынан
Инфляцияға өндірістік сфераға, халықтың көптеген жігінің материалдық жағдайына,
Инфляцияның классикалық көзі — мемлекеттік бюджет тап-шылығы Қазақстан
сурет-3.
Инфляциялық шиыршық.
2.1 Инфляцияның әлеуметік зардаптары
Айтылған факторлар өндіріс шығындарын — өндірушілер инфляциясын араңдатушы
Инфляцияның өрістеп, күшеюі экономикалық және әлеуметтік қарамақайшылықтарды асқындырып
Инфляция кезінде мемлекет іс-қимылының екі нұсқасы бо-лады:
бейімделу саясатын жүргізу немесе инфляцияға бейімделу; бұл кезде
инфляцияны төмендету немесе басу жөнінде инфляцияға қарсы шаралардың
Инфляцияны жою жөніндегі шаралардың кешені қоғамның іс-әрекет етуінің
Сұраным инфляциясын жоюға ақша және фискалдық саясатты пайдаланудың
Инфляцияға қарсы саясат — инфляциямен күреске бағытталған экономиканы
Дефляциялық саясат — мемлекеттің шығындарын азайту, кредит үшін
Кірістер саясаты — бағаға және жалақыға оларды толықтай
Инфляцияға қарсы саясат ақшалай ұсынымды шектеудің әр түрлі
Орталық банктің нақты ақша эмиссиясын қысқарту арқылы айналыстағы
Барлық кредит ресурстарын қымбаттату және оларға қол жететіндігін
Кредит мультипликаторын қысу және коммерциялық банктердің кредит экспансиясын
Сондай мақсаттарда Орталық банктің кредиттерін тікелей
қысқарту.
Инфляцияға қарсы фискалдық саясат салықтарды көбейту, мемлекеттің шығыстарын
Салық саясаты инфляция жағдайында екі өзара байланысты, бірақ
біріншіден, мемлекеттік бюджеттің теңдестігіне жету және тап-шылығын жою
екіншіден, экономиканың бастапқы буыңдарында — өндіріс пен айырбас
Инфляцияға қарсы салық саясаты жанама салық салуды қысқартуда
Сондықтан инфляция кезінде тұтынуға салық салуға акцентпен жеңілдіктеудің
Мемлекеттің шығыстарын қысқарту бұл процесті бюджет сфе-расына да,
Жалпымемлекеттік және жергілікті деңгейлердің бюджет шығыстары жайында басты
Бюджет шығыстарын шектеуге мыналар арқылы жетуге болады:
а) тура әдістермен — шектеумен (рестрикциялармен), яғни заңнамалық
ә) сәйкестендіру әдісімен — барлық шығыстарды әр түрлі
б) қолда бар кірістердің деңгейін бақылаумен;
в) мемлекеттік бюджет тапшылығының деңгейін шектеумен. Кез келген
Мыналардың нәтижесінде инфляцияның екінші типін — шығындардың (өндірушілер
жалақыны көбейту;
ұйымдық сипаттағы себептер бойынша шаруашылық механизмінің бұзылуына байланысты
шикізат және энергетикалық ресурстар иелерінің инфля-
циялық тосулары, осыған қарай олар өндірістің бастапқы өнімдеріне
Өндіріс шығындарымен байланысты болатын инфляцияны жою өзара байланысты
Инфляцияны төмендету проблемаларының бірінші блогі эко-номикалық тұрақтандырудың бүкіл
Біріншіден, еңбек өнімділігінің уәждемелік ынталандырмаларын, оның тиімді нәтижелеріне
Сауда-делдалдық сфераға қарағанда өндірістік сфераның ба-сымдығын қамтамасыз ету
Инфляцияны жеңіп шығу жөніндегі шаралар жүйесіндегі қажетті элемент
Бәсеке механизмін жасау монополияға қарсы шараларды жүргізумен, меншіктің
Инфляцияға ықпал етудің ең түбегейлі құралы экономиканы мемлекеттік
Жалақыны реттеу бастапқы (қол жеткен) деңгейден еңбек өнімділігінің
Сыртқы экономикалық қызметті қамтып көрсететін төлем балансы тарапынан
Төлем балансының ағымдағы тапшылығын қысқартуға жалпы импортталатын тауарлар
Сөйтіп инфляциямен күрестің негізгі нысандары ақша реформалары және
Ақша реформасы — ақша айналысын ретке келтіру және
Өршімелі инфляция кезінде бірқатар елдер пайдаланған инфляциямен күрестің
Инфляция - қоғамдық ұдайы өндіріс процесіндегі сәйкессіздіктен туындайтын
"Инфляция" термині АҚШ-та 1861-1865 жж. азамат соғысы тұсында,
КСРО халық шаруашылығындағы инфляцияның барлығын көптеген жылдар бойы
Өнімнің көтерме бағасы, оларды дайындауға кететін шығындардың өсуімен
Қазақстандағы және басқа да ТМД елдеріндегі қазіргі инфляцияның
Экономикадағы инфляцияның деңгейін сипаттайтын басты көсеткішке
ҚОРЫТЫНДЫ
Жоғарыдағы айтылғандардан екі түрлі қорытынды шығады.
Бізде жұмыссыздық бар, ол мәселе шешім күтеді.
Жұмыссыздық қарама қайшылықтарға толы.
Біздегі жұмыссыздық, жалпы алғанда жұмыссыздық жұмыс күштерін резервациялайтын
Жұмыспен қамту мәселелерін шешуге, еңбек рыногындағы шиеленістікті төмендету
Еңбек рыногы жағдайының мониторингі үшін республикада, облыстар, қалалар
Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриалдық-инновациялық даму стратегиясын
Қарап отырсақ, біздегі жұмыссыздық екі түрлі қарама қайшылыққа
Инфляция тетігі (механизмі) нарықты экономика елдерінде жеткілікті түрде
Күні кешеге шейін елімізде жоспарлы шаруашылық жағдайында орталықтан
Инфляцияның дамуының қосымша факторы пайдаланылатын кредиттер бойынша пайыздарды
Сондай-ақ бұған макро және микро деңгейдегі үйлесімсіздікті, материалдық
Инфляцияның дамуына инфляциялық нәтижені тудырған жаңа салықтарды —
Көп уақыттар бойы айналыстағы ақша массасы мен инфляция
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Экономическая теория. Под ред. В.Д. Камаева. М.:1999.
Общая теория денег и кредита: Учебник / Под
Н.А. Назарбаев «Казахстан-2030», Алматы, 1996г.
Национальное Статистическое Агентство «Статистический пресс-бюллетень», том 1-2, Алматы,
П. Хейне «Экономический образ мышления», Москва, 1992г.
Журнал «Казахстан. Экономика и жизнь», №4, 1995 г.
Газеты «Караван», «Тһе ОіоЬе», «Панорама», «Ковчег», «Новое поколение»Антосенков
Белова В. Л. Введение в макроэкономику. Безработица. //Социально-политический
Бестужев - Лада, Игорь Васильевич. О безработице.
Брайер К.X. Безработица и
Вечканов Г. С. Миграция трудовых ресурсов в СССР.
Винокуров Г.А. За цивилизационный рынок труда //ЭКО.-1999.-№2.-С. 109-111.
Гринченко В.С. Что с тобой делать, рабочая сила?
Гуревич М.А., Родиловская Л.Ю.
Дадашев А. Занятость населения и
Долан Э. Дж. Макроэкономика. С-Пб.
Дунаева Н. А. Молодеж на рынке труда //Вопросы
Заславский И.К. О цене
Казанцев Б.Н. Проблемы
Кашепов А. М. Проблемы предотвращения массовой безработицы в
14
Жұмыссыздықпен күрес
Жұмыссыздық және онымен күресу шаралары
Жұмыссыздық және оның түрлері
ҚР – дағы жұмысыздың жағдайы және шешу жолдары
Қазақстанда халықты жұмыспен қамту саласындағы әлеуметтік-саяси жұмыстар
Жұмыссыздарды жұмыспен қамту шаралары
ҚР жұмыссыздық себептері және формалары
Жұмыспен қамту мен жұмыссыздық
Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық себептері мен формалары жайлы
Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық және оның себептері мен формалары