Топырақтың ластануы
Жоспар
Кіріспе
Топырақ табиғаты
Негізгі бөлім
Топыраққа жалпы сипаттама
Топырақтың ластануы
Топырақ түрлері
Топырақ құрамы
5. Топырақ құрылымы
III.
Топырақ органикалық заттарды, өсімдіктер мен жануарлар
Топырақ - табиғи қатты зат және
Адам үшін топырақтар негізгі рөлі өсірілетін
Топырақтың түзүлуіне 6 фактор әсер етеді.
Топырақ түзуші тау жынысы.
Жер бедері.
Ауа райы.
Өсімдіктер мен жануарлар.
Аймақтың гиологиялық жасы.
Қоғамның өндіргіш күші.
Әдетте ауа райы ылғал мөлшеріне қарай,
1. Топырақты ластайтын факторлар физикалық химиялық
Топырақтың ластануы төмендегідей болады:
Топырақтың кең масштабты территориялық ластануы, ол
Шектелген территориялық ластану жағдйда елге танымал
Топырақтың локальды өте шектеулі ластануы, жеке
Топырақтың ластануы екі формада болады:
Физикалық өзгеру - әртүрлі, әсіресе
Химиялық ластану – газ, ерітінді немесе
Топырақтың физикалық және химиялық өзгеруі: Өңделмейтін
Топыраққа физикалық әсер етудің себептеріне мыналар
Тура механикалық әсер ету;
а) топырақ қабатына жоғарғы қысым беру;
б) топырақтың жыртылу қабатына жүргізілген ерекше
Топырақтың алмасуымен байланысты процестер:
а) су эрозиясы;
б) залалды тау жыныстары (радиациядан бөлінетін
Топырақтың химиялық ластануы - өзінің сандық
Газдар – күкіртті өндіріс қалдықтары, азат
Шаң-тозаңдар – күл, әктас, ауыр металдардың
Тұздар – мұз еру үшін қыста
Органикалық газдар мен сұйықтар - әртүрлі
радиоактивті жауын-шашын.
Топырақтың физикалық және химиялық қасиеттері бойынша
Күкірт газымен ластану – далалық жағдайда
Шаң-тозаң және күлмен ластану топыраққа және
Жалпы ластану;
Металдардың ластануы.
Осы екі ластану формасы бір-біріне тәуәлсіз
Антропогендік ластану жағдайларда өсімдік және орман
Топырақтың ластануы екі жолмен жүреді:
Глобальды.
Аймақтық шектелген ластану.
Атмосфералық ауаның ұзақ ластануына мәдени және
+
++
+++ өте сезімталды
.
Топырақ пен ауаның ластануын бағалауда тест-объекті
Керекті құралдар: кресс-салаттың 50 дәнегі, петри
Кресс-салат өте тез дамып өсетін өсімдік.
1-кесте
SO HF
тилнитрат O
Люцерна +++ + . .
Гречиха +++ . . .
Горох +++ . . .
Клевер +++ . . .
Виноград . +++ . .
Ландыш . +++ .
. . .
Гладиолус . +++ . .
Касатик . +++ . .
Тюльпан . +++ . .
Нарцисс . +++ . .
.
Лук репчатый . +++ .
Лук-порей . +++ . . .
Петрушка кудрявая . +++ . .
Гододендрон . +++ . . .
Смородина . . ++ +++
Шпинат . . ++ +++
Фасоль . . . +++
Махорка . . +++ .
Латук . . . +++
Томат . . . .
Петуния . . . .
Егер топырақ пен ауада улы газдар
Қалалы жерде автотранспорттан көп газ бөлінетін
Ауыр металдардың топырақтарды ластандыруы
Ауыр металдар қатарына атомдық салмағы 50-ден
Ауыр металдардың залалсыз шекті мөлшерлері төмендегіше
Топырақтың, ауыр металдармен ластануы агроценозда өсімдіктердің
Топырақ түрлері
«Топырақтар. Жіктеу» атты 25100-82 ГОСТ мемлекеттік
Жартасты топырақтар (қатты құрылымдық байланымды топырақтар)
Жартасты емес топырақтар (қатты құрылымдық байланымы
Топырақ құрамы
Топырақ құрамына қатты минерлдық бөлшектер (топырақ
Топырақтың үш компонентті құрмының схемасы 1.1-суретте
1.1-кесте
Минералды бөлшектер фракцияларының олардың ірілігіне қарай
Фракциялар аты Бөлшектер мөлшерінің көлемі,
Валундар (сумен мүжілген) және кесек тастар
Ұса жұмыр тас (сумен мүжілген) және
Қиыршақ (сумен мүжілген) және ұсақ тас
Құмдақтар: ірісі
орташасы
ұсағы
шаңдысы
саздысы >200
200/10
10/2
2/5
0,5/0,25
0,25/0,05
0,05/0,005
2мм
2
100,0 2-0,5
3,5
98,0 0,5-0,25
4,5
94,5 0,25-0,05
47,12
90,0 0,05-0,01
34,8
42,8 0,01-0,005
7,3
8,0
Топырақтың ластануы
Топыраққа антропогендік әсер ету. Топырақтың ластануы туралы түсінік
Топырақтың ластану мәселесі
Топырақ ресурстарының техногенді және химиялық әсерлері
Топырақ табиғаты
Топырақ ластануының мониторингі
ҚР топырағының экологиялық мәселелері
Топырақтың жоғарғы беті борпылдақ
Жерді қорғау және тиімді пайдалану
Топырақтың табиғатта таралу заңдылықтары. Тәуелсіз мемлекеттер достастығы елдерінің негізгі топырақ зоналары