Жарғылық капитал
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Капиталдық салымдар нәтижелігі өсуінің
Қазақстан Республикасы экономикалық және саясаттық жетілдіру жолында болғандықтан,
Капитал дегеніміз – кәсіпорынның шаруашылық қызметін іске асыру
Әр кәсіпорын, банк, акционерлік қоғам ашылмас бұрын ең
Дүниежүзілік тәжірибе көрсетіп отырғандай, әлеуметтік бағыттағы рыноктык экономиканың
Қазақстан Республикасының болашағы, әлеуметтік – экономикалық дамуы, өзінің
Өндірілген капитал оның құнын ауыстыру тәсілі және сол
Негізгі капиталға (негізгі шаруашылық құралдарына): ғимарат, салынып жатқан
Күшіндегі есепке алу тәртібіне сәйкес негізгі капиталға жатпайтын
Айналым капиталы дегеніміз - өндірістің айналым қорлары мен
Меншіктік формасы жөнінен капитал: жекеменшік (дара, отбасылық), ұжымдық
Қалыптасу бастаукөздері бойынша: өзінікі және қарызға алған капиталдардан
Өз капиталы дегеніміз – кәсіпорынның меншік иесі (немесе
Қарыздық капитал дегеніміз – кәсіпорын белгілі уақытқа дейін
Қарыздық капиталдың құрамына банктен алынған капиталдан басқа құнды
Капиталдың орталықтануы дегеніміз бірнеше капиталдың бірігуі жолымен ірілену
Капитал орталықтануының бірден-бір түрі болған акционерлік қоғамның құрылуы
Тәжірибеде қорлану күрделі қаржыны (инвестиция) тартумен жүзеге асады.
Курстық жұмыстың құрылымы:
Кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттерден және қосымшадан
Бірінші бөлімде классиктердің экономикалық теория ілімдеріндегі капиатл теориясы
Екінші бөлімде «ТЕКСТИЛЬ» Акционерлік қоғамының мінездемесі, қаржылық талдауы,
Үшінші бөлімде нарықтағы капитал салымдарының қаржылық жағдайы туралы
1 Капиталдың теориялық аспектілері
1. 1 Капиталдың мағынасы, мәні. Капитал құрылымы
Капитал ағылшын сөзі «capital»- дан шыққан. Қазіргі экономикалық
«Капитал» терминді алғашқы рет ауыл шаруашылығы өндірісіндегі заттық
Қоғамдық өндірістегі капитал мен оның рөлі туралы одан
Ф.Кенэ (физикократтар мектебі). Капиталға ауыл шаруашылығында қолданылатын өндіріс
А.Смит (классикалық мектеп). «Капитал» жеке тұлғаның қолындағы
К.Маркс (экономикалық теорияның марксистік бағыты). Капитал әлеуметтік-экономикалық санат
капитал – жұмысшылардың жалданбалы еңбектеріне негізделген таптық қатынасты
капитал дегеніміз тып-тыныш жататын зат емес, ол дегеніңіз
капитал – еткен еңбекті қанағанда ғана барып жанданатын
Э. Бем-Баверк (субъективтік-психологиялық мектеп). Капитал өндірістің екінші факторына
А.Маршалл (неоклассикалық мектеп). Микро және макроэкономика деңгейінде капиталды
Дж. М.Кейнс (кейнсиандық бағыт). Капитал – баламалы пайдаланудан
И.Шумпетер «Капитал – ақша мен төлемдік міндеттемеден тұратын
Қазіргі экономикалық теория капиталды өндірістік тұтынуға арналған, адам
Капитал құрылымы мен дивидендтер өзара тығыз байланысты. Өйткені
дивидендтерді жариялаған күні
акция ұстаушылардың тіркелген күні
дивидендтерді төлеу күні
Бірінші күн – Директорлар жиналысында Заңнамалы түрде дивидендтердің
Капитал орталықтануының бірден-бір түрі болған акционерлік қоғамның құрылуы
Акционерлерге дивидендтер акционерлік қоғамның пайдасынан төленеді. Бірақ та
Дивидендтер мынандай акциялар бойынша төленбейді:
орналастырылмаған;
қоғаммен сатып алынған;
айналымға шығарылмаған.
Пайда жетіспеген жағдайда артықшылығы бар акциялар бойынша төлемдер
Әр мемлекетте дивидендтік саясаттың факторларын анықтайтын нормативтік құжаттар
Акционерлік қоғам капиталы ірі үш элементтен тұрады: акционерлік
Капитал – бұл өте күрделі экономикалық түсінік.Бұл құрал
Капиталдың жұмысын, пайда болуын мемлекеттік органдар реттейді. Сол
Есепте капитал активті және пассивті болып бөлінеді. Активті
Кәсіпорын қызметінде әрқашан капитал айналымы өтеді: ақшалай түрі
Капитал
Активті капитал
Негізгі капитал Айналым капитал
негізгі қаражат
айналым қаражаттар
МЕА
ағымдағы есеп
айырысудағы
қаражаттар
қарыздар
қаржылық
мақсатты қорлар субсидиялар
инвестициялар қаржылық
аяқталмаған ұзақ ақша қаражаттары
мерзімді ссудалар
инвестициялар
Сурет 1 - Капитал құрылымы
1.2 Капитал салымдарының түрлері
Кәсiпорынның жарғылық капиталы қызметтi бастауды қамтамасыз ету үшiн
Ол акцияларды орналастырудың немесе сатудың, жеке капиталын салудың,
Шаруашылық серiктестiктердiң жарғылық капиталына салынатын салымдары, ақша да,
Құрылтайшылардың (қатысушылардың) жарлық капиталына натуралды нысанда салынатын салымдары
Шаруашылық жүргiзушi субъектiлер қайта тiркелген кезде қатысушылардың ақшалай
Осындай бағалау кезеңiнен бастап, бес жыл бойы шаруашылық
Егер де салым ретiнде субъектiге мүлiктi пайдалану құқы
Мүлiктiк құқы жоқ және басқа да материалдық емес
Акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталы
ол бастапқы капитал болып саналады, яғни қоғам қызметі
ол барлық құрылтайшылардың (акционлерлер, қатысушылар) салымдарының үлесін анықтауға
жарғылық капиталдың көлемі қоғамның үшінші тұлғалар алдындағы міндеттемелерін
Акционерлік қоғам мен шаруашылық серіктестіктерінің жарғылық капиталының қалыптасуында
Толық серіктестіктің жарғылық капиталы оның құрылтайшысын анықтайды, алайда
Коммандиттік (сенімге негізделген) серіктестік - жарғылық капиталдың мөлшері
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік- жарғылық капиталдың мөлшерін жүз
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қатысушылары серіктестіктің тіркелуіне
Жарғылық капитал мен оның меншіктік капиталдағы қатынасы
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталы мына жағдайларда тексеріледі:
кез келген қатысушының талабы бойынша тәуелсіз экспертпен. Экспертиза
сот шешімі бойынша;
әр қаржылық жылдың соңында-қаржылық есеп беру бойынша.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қатысушысы серіктестіктің жарғылық капиталындағы
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшерінің өзгеруі серіктестікке
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталының өсуі оның толық
серіктестіктің барлық қатысушыларымен жүргізілген қосымша, пропорциондалдық салымдар;
жарғылық капиталдың мөлшері серіктестіктің меншіктік капиталының есебінен, сонымен
серіктестіктің таза активтерін (меншікті капиталдың) қайта бағалау, нақты
бір немесе бірнеше қатысушылардың қосымша салымдарымен, егер барлық
серіктестіктің құрамына жаңа қатысушылар алған кезде.
Серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшерінің кемуі серіктестіктің барлық
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік – жарғылық капиталдың мөлшері
Акционерлік қоғам - жарғылық капитал барлық жарияланған акциялар
Акцияның номиналдық құны- акционерлік қоғамның құрылтай құжаттарында
Орналастыру бағасы - алғашқы бағалы қағаздар нарығына акцияны
Акциялар қарапайым және артықшылығы бар болып бөлінеді.
Қарапайым акция акционерге акционерлердің жалпы жиналысына қатысуы кезінде
Артықшылығы бар акция акционерлерге қарапайым акцияны иеленетін акционерлерден
Акционерлік қоғамның артықшылығы бар акцияларының саны оның жарияланған
Артықшылығы бар акция акционерге қоғамды басқаруға құқық бермейді,
акционерлік қоғамның жалпы жиналысы артықшылығы бар акцияны иеленуші
қоғамның акционерлерінің жалпы жиналысы қоғамның жабылуы немесе
артықшылығы бар акциялар бойынша дивидендтер толық көлемде оның
Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы түгелдей төленіп және орналастырылып
Жарияланған жарғылық капиталын ұлғайту және азайту туралы шешім
Заңды тұлға өндірістік кооператив формасында ұйымдастырылуы мүмкін. Олардың
Өндірістік кооператив жарғысы заңды тұлға жарғысының жалпы ережелерінен
Салынған пай кооператив мүшесінің үлесі болып саналады.
Кооператив пайдасы, егер кооператив жарғысында басқалай қаралмаған болса,
Мемлекеттік кәсіпорын- шаруашылық меншік құқығына немесе оперативтік басқаруға
Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкі мемлекетке жатады, бөлінбейтін болып
Мемлекеттік кәсіпорындар өкілетті мемлекеттік органның шешімі бойынша құрылады.
Мемлекеттік қазынашылық кәсіпорындар, оның міндеттемелері бойынша құрылтайшылардың субсидияларлы
Коммерциялық емес ұйымдар - басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық
Кесте1 - Жарғылық капиталдың таза актив құнына сәйкестігі.Таза
Атауы Жыл басындағы Жыл аяғындағы
І Активтер
1 Айналымнан тыс активтер 590000 680000
2 Айналымдағы активтер 97000 175000
3 Қатысушылардың қарызы 21000 17000
4 Қорытынды 708000 872000
ІІ Пассивтер
5 Мақсатты қаржыландыру 23000 67000
6 Ұзақ мерзімді пассивтер 12000 77000
7 Қысқа мерзімді пассивтер 81000 23800
8.Болашақ кезең табысы 17800 13400
9 Қорытынды 133800 111900
10 Таза актив құны 574200 760100
Капитал меншік (ішкі) және қарыздық (сыртқы) көздер арқылы
Меншікті капиталдың есебін ұйымдастырғанда бухгалтерия жұмысының қарқынын кеңейту
Сурет 2 - Кәсіпорынның капиталының пайда болу көздері
Жарғылық капитал әр түрлі экономикалық субъектінің жұмысының бастапқы
Акционерлік қоғам үшін – бұл түгелі шығарылған акциялардың
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер үшін – үлескерлердің қосқан
Мемлекеттік кәсіпорындар үшін – мүліктің бағасы;
Кооперативтер үшін – мүліктің құны, қатысушылардың шаруашылық
Қазақстан Республикасының «Акционерлік Қоғам» туралы Заңында 3 –
10 бап Қоғамның жарғылық капиталының ең төменгі
Қоғамның жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері тиісті қаржы
Осы баптың І – ші бөлімінде қоғамның жарғылық
11 бап Қоғамның жарғылық капиталы
Қоғамның жарғылық капиталы құрылтайшылардың акцияларды олардың нақтылы құны
Құрылтайшылар төлейтін жарғылық капиталдың мөлшері қоғамның жарғылық капиталының
Қоғамның жарғылық капиталын ұлғайтуға осы Заңнын 32 –
Жарғылық капитал – анықтамалы құрылтай құжаттар көлеміндегі қызметтің
Оған салымдар ретінде ақшалар, бағалы қағаздар, мүліктік құқықтар
Кәсіпорынның қайта тіркеуінде қатысушылар салымдарының ақшалай бағасы бухгалтерлік
Салым сапасына берген мүлікпен пайдалану құқығы кезінде құрылтай
Жарғылық капитал көлеміне әсерін тигізетін факторлар
Нарықтық экономика қағидаларында жұмыс істейтін коммерциялық ұйымдарды ұжымдық
Жарғылық капитал өлшемі бір акция құны акционерлер жиналысымен
Мемлекеттік кәсіпорындар акционерлік қоғамның жарғылық капиталы актив баланстың
Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық капитал қатысушылардың салымдарынан құрылып, бірге
Акционерлік қоғам жариялаған жарғылық капитал өлшемі барлық шығаруға
Ашық акционерлік қоғам жарғылық капитал сомасы 25 %
Акцияларды шығару күні, саны және шарттары құрылтайшылардың шешімімен
Жарғылық капитал өзгеруінің тәртібі
Акционерлік қоғам жарияланған жарғылық капитал өлшемі барлық шығаруға
Жарияланған жарғылық капитал тек қана барлық кредиторларға хабарлағаннан
Акцияларды шағару шарты жарғыда көрсетіледі. Акцияларды шығару проекті
Сонымен, капиталдың осы түрі, яғни жарғылық капитал бұл
Қаржыландырудың негізгі көзі болып меншік капитал саналады.Оның құрамына
Сурет 3 - Кәсіпорынның меншік капиталының құрамы
Қаржылық есепте меншік капитал бірнеше түрлерге бөлінеді. Ол
Сурет 4 - Капитал құрылымы
Меншікті капитал – акционерлік қоғамның негізін құрайды. Ол
Меншік капиталдың функциялары:
қорғау функциясы – басшылық мәселелерді шешкенше, ағымды зияндарды
оперативтік функциясы – меншік капиталы материалдық базасын дамыту,
реттеуші функциясы – акционерлік қоғам қызметін реттеуші болып
Меншік капиталдың пайда болу көздері:
- жарғылық капитал – құрылтай құжаттар көлеміндегі қызметті
- толықтауыш капитал – мүліктің қайта бағалау құнының
- қорлар – пайдадан құрылады;
- резервтік қор – А.Қ. қызмет ету
- арнаулы қорлар – пайдадан құрылады және жұмысшыларды
- жинақтау қоры – акционерлік қоғамның қаржылық қамтамасыз
Акционерлік қоғам акционерлерінің жиналысында қоғамның жарғылық капиталын азайтуға
Толықтырым капитал – бұл акциялардың шығарылу бағасынан яғни
Қоғам бастапқыда құрылған кезде шығарған акциялар бағасы, акциялардың
Толықтырым капитал акционерлік қоғамның акцияларды номиналды бағасынан қымбат
Бөлінбеген табыс – меншікті капиталдың құрамдас бөлігі. Есеп
Резервтік капитал – бұл акционерлік қоғам , шаруашылық
Егерде ағымдағы таза пайдадан дивидендтік төлемдерді жабатын қаражат
Жыл барысында шығындар болса, онда дивидендтік төлемдерді өткен
Мысалы, егерде қоғам 1 жылда көлемі 1 млн.тг
Резервтік капиталды пайдалану, қолдану, тәртібі әрекет етіп тұрған
Ссудалық капитал – бұл ақшаның дамуына бейімделген және
Ссудалық капиталдың ерекшеліктері:
сатушы қарыз алушыға капиталды толығымен сатпайды.Ол тек
уақытша капиталға құқылы болады;
ссудалық капитал әрқашан ақшалы түрде жүреді;
тұтыну құны қарыз алушыға пайда әкеледі.
Капитал қозғалысы белгілі уақыт бойында жүзеге асады. Соған
Айналым капиталы – бұл шаруашылық процесіне қызмет көрсететін
Айналым капиталының айналымы
А – Т
1 кезең
1 – ші кезеңде айналым капиталы ақша қаражаттарының
2 – ші кезеңде - өндірісітк процесінде іске
3 – ші кезең – дайын өнімнің сатылуымен
Негізгі капитал өндірістің техникалық деңгейін және материалдық базасын
Бұл материалдық құндылықтың ұзақ кезеңдегі жұмыс істеп
Тұрақты, өзгермелі капитал
Капиталдың органикалық құрамын экономикалық теория негізінде ең басты
Тұрақты капиталдың экономикадағы теориялық және практикалық негізгі инвестициялық,
Капиталдың негізі ол - өндіріс құрал – жабдықтар
Бұл қоғамының неселері, несиелік берешектері, лизинг, коммерциялық қағазадар
негізгі құралдарды өндіру үшін материалдық емес активтер
тартылатын қаражаттар;
Айналымдағы активтерді толтыру үшін тартылатын қаражаттар;
Тартылу түріне байланысты қарыз қаражаттар тауарлы және ақшалай
Сурет 5 - Қарыз капиталдың топтастырылуы
Менің курстық жұмысымен өте тығыз байланысты капиталдың бір
Жалған капитал дегеніміз – қосымша құнның (яғни табыстың)
2 – ден бағалы қағаздардың капитал болып саналатын,
Капиталға сұраныс оның ұсынысынан жоғары болса және одан
Мысалы, бағалы қағаздардан түсетін жылдық табыс 50 $
(50*100%)/5=1000$
Демек, жалған капиталдың бағасы жиі өзгерістерге ұшырап тұратын
Жалған капитал нақты және несие капиталдарымен байланысты болғанымен,
Оның нақты капиталдан мынандай ерекшеліктері бар:
- жарғылық капиталдың өзіндік құны (өте аз) жоқ.Бірақ
- бағалы қағаздардың айналысы қор биржаларынан немесе несие
- жарғылық капиталдың мөлшері бағалы қағаздардың сатылатын жиынтық
Жарғылық капиталдың пайда болуын К.Маркс «капитализация» деп атады.
- жарғылық капиталдың мөлшерінің өзгеруі нақты капитал көлемінің
Жалған капитал – нақты капиталдың қағаз белгісі, яғни
Жалған капиталдың мөлшері:
бағалы қағаздардан табыс
орта процент ставкасы
Жалған капиталдың негізгі қызметі өндірісті ұйымдастыру және ұлғайту
Осы капиталды зерттенгенде байқағаным капиталдың бір
2 «ТЕКСТИЛЬ» Акционерлік қоғамының мінездемесі, қаржылық талдауы
2.1 Капитал салымдарының құрылымының талдауы. «ТЕКСТИЛЬ» акционерлік
Атауы: Акционерлік Қоғам «ТЕКСТИЛЬ»
Заңды мекен – жайы : Қазақстан Республикасы, 147000,
«ТЕКСТИЛЬ» Акционерлік Қоғамы несиелік операцияларды жүзеге асыратын несиелік
Қоғам заңды тұлға болып саналады. Өзінің иелігінде ерекше
Заңды және жеке тұлғалар акционерлер бола алады. Акционерлер
Қоғамның басқару органдары:
қоғамның жалпы акционерлер жиналысы;
қоғам кеңесі;
қоғам басқармасы.
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ жарғылық капиталы 1000000 теңге сомасында
Соның ішінде:
996500 дана жай акциялар номиналды бағасымен
3500 дана артықшылығы бар акциялар номиналды бағасымен қалыптасқан.
Кесте 2 - Жарғылық капиталды қалыптастыру туралы мәліметтер
Шығару Орналастыру басталған күн Орналастыру аяқталған күн Саны
1 08 04 2002 08 04 2002 165000
2 13 07 2002 25 08 2002 31500
3 26 10 2002 30 11 2002 200000
4 25 12 2002 27 01 2003 200000
2-кестенің жалғасы
5 12 03 2002 29 04 2003 100000
6 15 07 2002 21 12 2003 300000
Жарғылық капиталды қалыптастыру үшін ақша қаражаттары, бағалы қағаздар
Мысал, ретінде осы зерттеліп отырған қоғамның жарғылық қоры
Қоғамның жарғылық қоры бойынша есеп:
- фактілі төленген жарғылық қор көлемі – 700
- акционерлермен төленген акциялар – 100%
- жарғылық қор акцияларға бөлінген;
- қоғаммен 700000 дана акция шығарылған соның ішінде:
696500 дана – жай акциялар – номиналды құны
3500 дана – артықшылығы бар акциялар номиналды құны
Осы күнге дейін «ТЕСКТИЛЬ» АҚ әр тоқсан,
Осы қаржылық талдауды жүргізген кезде Мен «ТЕКСТИЛЬДІҢ» АҚ
Қоғамның қаржылық талдауын Мен ең бірінші пайдалар мен
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ пайда талдауы
Кесте 3 - Пайдалылық көрсеткіштері
Коэффиценттер І тоқсан ІІ тоқсан ІІІ тоқсан
К1 =П/К (капитал пайд/ғы, қоғамның жұмысын мінездейді) 5,4%
К2 =П/А (активтердің пайд/ғы) 0,7% -2,6% 1,5% 5,7%
К3 = А/К (капитал жеткіліктілігі) 8 22,8 21,7
К4 = Кіріс/А (орналастыру тиімділігі) 15,8% 12,8% 12,0%
2-кестенің жалғасы
К5 = П/Кіріс = (Кіріс – Шығыс –
Қоғамның пайдалылық көрсеткіштерін қортындылайтын болсақ, ең жоғарғы пайдалылық
Осы талдауда «ТЕКСТИЛЬ» АҚ пайдасын қалай қолданатындығы
Кесте 4 - Пайданы қолдану
Көрсеткіштер 2005
м.т. 2006
м.т. 2006 жылдан 2005
жылға м.т.
Баланстық пайда 14565,711 2578131,308 177
Бөджетке төлем 4852,162 8636,848 178
Жинау қоры 2046,296 2209,910 108
Тұтыну қоры 3725,275 6780,001 182
Қайырымдылық мақсаттар 12752 78552 616
Қоғамның иелігінде қалған пайда 71885,715 12316,316 112
Басқа мақсаттарға 1697,142 1900,799 171
2005 жылы «ТЕКСТИЛЬ»АҚ жинақтау қорын ашты және
Кесте 5 - 2006 жылға арналған шығындар мен
Көрсеткіштер
2005 жыл ІҮ тоқсан м.т. Өсу қарқындары
Жыл бойы
м.т
Жыл бойын-дағы өсу қарқы-ны %
ІІІ Тоқсан бойғы өсу %
ІҮ Тоқ-сан бойғы өсу %
1. Кіріс 16260 26568 128 39387,7 148 105153
2.Шығын 15144 23146 93 28079,8 121 93779 619,2%
2-кестенің жалғасы
3. Пайда 1116 3422 183 11307,9 331 11374
Кестеден байқағаным, 2006 жылы кірістер шығындардан 11374 м.т.
Шығындар талдауы
Шығындар талдауының құрылымының мақсаты шығындардың негізгі түрін анықтау,
Кесте 6 - «ТЕКСТИЛЬ» АҚ шығындар құрылымы
Шығындар 2005 2006 Ауытқулар
Шығындар
1. Операциялық және т.б. қоғамның шығындары
Барлығы
Соның ішінде:
салықтар
төленген пайыздар
төленген комиссия
негізгі қорлар бойынша амортизациялық аударымдар
валюталық нарықтағы бағалы қағаздармен пайда болған шығындар 100
94,1
0,4
78,1
4,1
0,4
4,1 100
94,2
0,6
74,3
3,1
0,3
11,4 -
-0,1
0,2
-3,8
-1,0
-0,1
7,3
2. Басқару аппаратымен байланысты шығындар
Барлығы
Соның ішінде:
еңбек ақы төлеу қоры
қызметтік шығындар
5,9
3,1
0,5
5,8
3,2
1,0
-0,1
-0,1
0,5
Сонымен қоғамның басым бөлігінің шығындары – бұл негізгі
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ қаржылық тұрақтылығын бағалау үшін меншік айналым
Кесте 7 – Айналым құралдарының көлемінің есептемесі
Бап атауы Жыл басына
м.т. Жыл аяғына
м.т. Абсолют ауытқу Өсу қарқыны
Меншік капитал 11,00 14911,00 14900,00 135554,55
Айналымнан тыс активтер
6422,00 6422,00
Меншік айналым құралдар 11,00 8489,00 8478,00 77172,73
Айналым құралдар 48451,00 302797,00 254346,00 624,96
Айналым құралдар артылғаны немесе жетіспеушілігі -48440,00 -294308,00 -245868,0
Ұ м пассивтерді меншік айн.құралдармен есептегенде 11,00 8489,00
7 кестенің жалғасы
Ұ м пассивтермен есептегенде артылғаны немесе жетіспеушілігі -48440,00
Қысқа мерзімді пассивтер 35046,00 73176,00 38130,00 208,80
Қ м және Ұ.м. меншік айн. құралдар 35057,00
Қ м және Ұ.м. пассивтердің артылғаны немесе жетіспеушілігі
-13394,00
-221132,00
-207738,00
1650,98
Ағымдағы несиелік қарыз 13573,00 221314,00 207741,00 1630,98
Пайдалану көздерімен есептегенде 48630,00 302979,00 254349,60 623,03
Айналым құралдарының пайда болу көздерімен алғандағы артықшылықтар және
179,00
1820,00
3,00
101,68
Осы кестеден мынандай қорытынды жасауға болады, меншік капиталдың
2005 және 2006 жылдары «ТЕКСИЛЬ» А.Қ.қаржылық жағдайы тұрақты
Кесте 8 - Қаржылық тұрақтылықтың бағасы
Коэфицинттер Жыл басына Жыл аяғына Ауытқулар
Өзін - өзі билеуге (автономияға) 1,00 0,95 -0,05
Меншік және қарыздық құралдардың арақатынасы 4419,91 19,75 -4400,16
Оңтайландыруға 1,00 0,57 -0,43
Меншік айналым құралдарын қамтамасыз етілуіне 0,00 0,03 0,03
Автономия 0,05 – ке азайды сонымен қосы ол
Қоғамнның қаржылық тұрақтылығына баға берген соң, осы қоғамның
Кесте 9 - Өтімділік талдауы
Актив Жыл басына
м.т. Жыл аяғына
мт. Өзгеріс
м.т. Пассив Жыл басына
м.т. Жыл аяғына
м.т. Өзге-ріс
м.т.
1 Тез өтімді активтер 3853,00 31438,00 27585,00
2 Тез өткізілетін активтер 16725,00 57820,00 41095,00 2
3 Баяу өткізілетін активтер 27873,00 211497,00 183624,00 3Ұзақ
4 Қиын өткізілетін активтер 0,00 6442,00 6442,00 4Тұрақты
Шығын-дар 179,00 163,00 -16,00
Баланс 48630,00 307360,00 258730,00
Кестеден келесі қорытынды шығаруға болады, ауыр мөлшер
Өтімділік көрсеткіштері
- Баланс бойынша жалпылама өтімділік көрсеткіштері.
Ж.ж.б. = 0.08*3853+0.34*16725+0.57*27873/0.28*13573+0.72*35046 = 0.75
Ж.ж.а. = 0.10*31438+0.19*57820+0.69*213539/0.72*221315+0.24*73176 = 0.91
Жалпылама өтімділк көрсеткіші 2006 жылы 2005 жылмен салыстырғанда
Абсолюттік өтімділік
А.ж.б. = A1/П1 + П2 = 3853/13573+35046 =
А.ж.а. = А1/П1+31438/221315+73176 = 0,11
- Критикалық өтімділік
К.ж.б. = А1 + А2/ П1+П2 = 3853+16725/13573+35046
К.ж.а. = А1 + А2 = П1 +
- Ағымдағы өтімділік
А.ж.б. = А1 +А2 +А3/ П1 + П2
А.ж.а. = А1 +А2 +А3/ П1 + П2
Абсолюттік өтімділік 2005 жылы 2006 жылдың нормативтік белгілеріне
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ қаржылық талдауын жан – жақты
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ құнды қағаздарды шығарады. Яғни ол
Бағалы қағаздарды айналымға шығару келесі мәліметтерді қамтиды: бағалы
А.Қ. өзінің жарғылық капиталын көбейту мақсатында акциялардың эмиссиясын
Қоғамның қаржылық жағдайы, тұрақтылығы көбінесе жеке және қарызға
Кесте 10 – «ТЕКСТИЛЬ» АҚкапиталының пайда болу құрылымының
Капитал көздері Құралдардың қолда бары м.т. Құралдар құрылымы
Кезең басына Кезең аяғына Өзгеріс Кезең басына Кезең
Жеке капитал 31500 41600 +10100 70 64 -6
Қарыз капитал 13500 23400 +9900 30 36 +6
Барлығы 45000 65000 +20000 100 100 -
Қоғамның активтердің пайда болуына көп орынды жеке капитал
Талдаудың келесі кезеңінде міндетті түрде жеке және қарыз
Кесте 11 – Меншік капиталдың құрылым серпіні
Капитал көздері Қолда бар құралдар м.т. Құралдар құрылымы
Жыл басына Жыл аяғына Өзгерістер Жыл басяна Жыл
Жарғылық капитал 10000 10000
Резервтік капитал 1500 1825 +325 4,8 4,4 -0,4
Қосымша капитал (жинақ қор). 12725 16575 +3850 40,4
Әлеуметтік орта қоры -
Мақсатты қаржыландыру -
Бөлінбеген пайда 7275 13200 +5925 23,1 31,8 +8,7
Барлығы 31500 41600
11 кестеде көрсетілген мәліметтерден мынандай қорытынды – жеке
Мен капиталдың өзгеруін бухгалтерік есептердің, № 3 формасы
Кесте 12 – Қорлардың және басқа құралдардың қозғалысы
Көрсеткіштер Кезең басындағы қалдық м.т. Түсім м.т. Шығындалды
Жарғылық капитал 10000 - - 10000
Резервтік капитал 1500 735 410 1825
Қосымша капитал 12725 3850 - 16575
Бөлінбеген пайда 7275 14685 8760 13200
Барлығы 31500 19270 9170 41600
Мүлікті қайта бағалағаны үшін меншік капитал 3850 м.т.
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ қаржылық жағдайына көп әсерді қарыз капитал
Кесте 13 – «ТЕКСТИЛЬ» АҚ қарыз капитал құрылымының
Қарыз құр. пайда болу көздері Сомасы м.т. Каптал
жыл басына жыл аяғына +, -
Ұ. Мерз. несиелер 5000 6000 1000 37,0 25,6
Қ. мерз. несиелер 3000 8400 5400 22,2 35,9
Несиелік қарыз 5500 9000 3500 40,8 38,5 -2,3
Соның ішінде:
вексельдік төлемдер 1800 2400 600 13,3 10,3 -3,0
алынған аванстар 250 1400 1150 1,9 6,0 4,1
қызметкерлерге еңб. төлемдері 750 1200 450 5,6 5,1
бюджеттен тыс қорлар 400 600 200 3,0 2,6
2-кестенің жалғасы
Бюджетке 1500 200 700 11,1 9,4 -1,7
басқа кредиторларға 800 1200 400 5,9 5,1 -0,8
Барлығы 13500 23400 9900 100 100 -
Мерзімі өткен міндеттемелер - -
2. 2 «ТЕКСТИЛЬ» Акционерлік қоғамының инвесторларындағы
бағалы қағаздар табыстылығын талдау
Қаржылық инветицияның бір түрі болып акциялы инветициялар
Нарықтық қорда инвестордың көздейтіні тек қана табысты көп
Бағалы қағаздың ұстаушысы (иеленушісі) болып инвестор тек
Акцияларды өткізгеннен кейін акция ұстаушы табыстың екінші бөлікті
Сонымен қоса, есте сақтайтын жай акциялар бойынша табыс
Мысал ретінде қарастыралық, егерде инвестор Сейтканов ұзақ мерзімді
Т= (T2/Б.с.)*100
Сонымен қоса, нарықтық ағымды табысты есептеуге болады (Т.
Т.н.а = ( Т2/Т.н.)*100
Егерде инветициялық кезең өзіне дивидентік төлемдерді енгізсе және
Т = T2 …n ((С1 – С)
Соңғы табыс акцияларды сатқаннан кейін әр түрлі болуы
Егер инвестициялық кезең дивидендтік төлемдерді өзіне енгізбесе, онда
Инвестициялардың ең басты және негізгі критерийі бұл –
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ инвесторларының табыстылық есептемесі
Дивидендтік төлемдер туралы мәліметтер:
2005 жылға – 607 т.г. бір акцияға
2006 жылға – 1332 т.г. бір акцияға
Ағымдағы акция табыстылығы:
Т.а. = (Т2/Б.с)*100
Т2 – дивиденд, инвестормен кезең бойы алынған;
Б.с. = сатып алу бағасы;
2005 ж. Т.а. = (607/1150)*100 = 52.78 тг.
2006 ж. Т.а. = (1332/1100)*100 = 121,09
Соңғы акция табыстылығы:
2005 ж. Т.н.а. = ((607+(1150-1000))/1000)*100 = 75,7 тг.
2006 ж. Т.н.а = ((1332 + (1100
Жоғарыда көрсетілген есептерден мынандай қорытынды шығаруға болады: есептік
Бірақ та негізгі уақытта «ТЕКСТИЛЬ» АҚ жағдайы өте
Кесте 14 - 3 – кезеңге арналған «ТЕКСТИЛЬ»
Норматив аты Белгіленуі Жіберілетін мәні Факт
Жеткілікті норматив капиталы H1 5% min -703.5%
Ағымдағы өтімділік нормативі H2 20% min 1.18%
Мезеттік өтімділік нормативі H3
10%min 3.1%
Ұзақтық өтімділік нормативі H4 120% max -0.5%
Кесте 15 – 4 – кезеңге арналған «ТЕКСТИЛЬ»
№ Мақала Норматив Факт
Н1 Жеткілікті капиталы min 5,00 -11782,83
H2 Ағымдағы өтімділік min 20,00 -1,26
H3 Мезеттік өтімділік min 10,00 -7,57
Н4 Ұзақтық өтімділік max 120,00 -0,02
Сондықтан мәліметтерден байқайтынымыз, қоғамның қаржылық жағдайының нашарлауы. Бұл
«ТЕКСТИЛЬ» АҚ акциялардың эмиссиясын жүзеге асырған кезде алға
Қоғам 2004 және 2006 жылдар арлығында шығындық қызметті
Қалыптасқан жағдайдан шығуға «ТЕКСТИЛЬ» АҚ мынандай ұсыныстар жасауға
Қоғам эмиссиямен байланысты кейбір қателіктерді жоюға тырысты. Оның
3 Нарықтағы капитал салымдарының нәтижелігі өсуінің қаржылық мәселесі
Дүниежүзілік тәжірибе көрсетіп отырғандай, әлеуметтік бағыттағы нарықтық экономиканың
Дұрыс ұйымдастырылған дивидендтік саясат және қалыптастырылған капитал құрылымы
Дивидендтермен тығыз байланысты болып келетін бағалы қағаздар нарығы
Капиталды эмиссия және дұрыс қалыптастырылған дивидендтік саясат
Менің ойымша, нарықтағы каптал құрылымын жетілдіру үшін ең
- мемлекет бағалы қағаздар нарығын реттеп, ұйымдастыратын заң
- акционерлік қоғамдардың қалыптасу тәртібін анықтайды және реттейді;
- бағалы қағаздарды шығару тәртібін және акцияны шығаруға
- бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялардан түсетін салық кесімдерін
- биржаның қызметін және бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялар
Осы реттелімнің барлығы нарықтық жетілдіру жолында болу салдарымен
- акционерлік қоғам құрылмас бұрын осы қоғамның жарғылық
- жарғылық капиталдың бастапқы мөлшері 2 млрд.
Капитал құрылымы, бағалы қағаздар нарығы бір – бірімен
Қазақстанда капитал құрылымының толыққанды дамып, жоғары деңгейде қызмет
Бағалы қағаздар нарығының дамуы және оның тиімді жұмыс
Жалпы алғанда, капитал құрылымы мен дивидендтік саясат экономикада
Капитал мен дивидендтік саясаттың жетілдірілуі үшін ең басты
Қазіргі кезеңдегі елімізде болып жатқан экономиканың қайта құрылуы,
Бірқатар елдердің тәжірибесі экономикалық реформаларды жүзеге асыруда және
Қорытынды
Осы курстық жұмысты жаза отыра мен капитал құрылымы
Сонымен, алғашқы капитал жинаудың анықтамасы жұмыскердің меншіктен тарихи
Капиталды жинау – ақша және материалдық жабдықтарды ұдайы
Капиталды жинауға капитал көздері қажет. Қалыпты жағдайда жұмыс
Материалдық және рухани игіліктер қоғамдық өндірісі тоқтамайды. Күн
Капитал орталықтануының бірден бір түрі болған акционерлік қоғамның
Практикада қорлану күрделі қаржыны (инвестиция) тартумен жүзеге асады.
«Инвестиция» немістің «invesition» деген сөзі және бұл кәсіпорынға
Қазіргі жағдайда негізгі капиталды жедел амортизациялауды жүзеге
Қазіргі экономикалық ілімдер қоғамдағы болып жатқан өндірістерді дұрыс
Капитал құрылымын таңдау кезінде көптеген сұрақтар пайда болуы
Капитал құрылымы дұрыс даму үшін мақсатты бағдарламалар, функционалдық
Қорыта келгенде, капитал құрылымы нарықтық экономика жағдайларында алға
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғамдар туралы Заңы» -
2 Закон Республики Казахстан «Об Акционерных Обществах» -
3 «Акционерные общества и ценные бумаги» Мусатов А.
4 «Государственные ценные бумаги» Фельдман А. А.– Москва:
5 «Фондовые рынки» Драчов С. Н. – Алматы:
6 "Лекции по курсу рынок ценных бумаг" Кандрацков
7 «Ценные бумаги и фондовый рынок» Миркин Я.
8 «Мировой опыт регулирования рынка ценных бумаг» -
Финансы. – 1996
9 «Учет и анализ финансовых активов: акции,
10 «Политика доходов» Абакумова Н.Н - Новосибирск:
11 «Экономика предприятия» Горфинкель В.Я. – Москва: ЮНИТИ-ДАНА,
12 «Финансы предприятий» Ковалева А.М., Лапуста М.Г. –
13 «Способы платежа. “Деньги и кредит” Косой А.
14 « Банки Казахстана» журнал, Алматы: 2003
15 « Вестник КазНУ. Серия экономическая» журнал, Алматы:
16 «Экономика. Деньги и кредит» Учебное пособие: БЕК,
17 «Белов В. А. Ценные бумаги: вопросы правовой
18 Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі.
19 Қазақстан Республикасының Әкімшілік кодексі.
20 Қазақстан Республикасының Президентінің «Бухгалтерлік есеп туралы»
21 «Шаруашылық серіктерстіктер туралы» Заң.
22 «Акционерлік қоғам туралы» Заң.
23 Л.А. Попова, М.Қ. Жұматов, Д.М. Нұрғалиев,
24 В.К. Радостовец, Т.Ғ. Ғабдуллин. В.В. Радостовец,
25 Қ.К. Кеулімжаев, З.Н. Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов.
26 В.Л. Назарова. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік
27 О.М. Жакупова. Бухгалтерлік есеп принциптері 2.
28 Ә. Әбдіманапов. Бухгалтерлік және қаржылық есеп
29 К.А. Китебаева «Принципы бухгалтерского учета I,II».
31 А.Қ. Мейірбеков, Қ.Ә. Әлімбетов. Кәсіпорын экономикасы.
32 Бухгалтер бюллетені. №3, қаңтар 2006ж.
33 Бухгалтер бюллетені. №23, маусым 2006ж.
34 Бухгалтер бюллетені. №39, қыркүйек 2006ж.
35 Учет и финансы. Л. Продан. Собственный
Қосымша А
«ТЕКСТИЛЬ» А.Қ. 2005 – 2006 жылдар бухгалтерлік балансы
Жыл басына м.т. Жыл аяғына м.т.
Актив
І.Материалдық емес активтер, негізгі құралдар
Материалдық емес активтер 360000 120000
Бастапқы құны 50000 40000
Тозу 180000 110000
Соңғы қалдық 40000 45000
Аяқталмаған капиталдық салымдар 1000000 1575000
Ұзақ мерзімді қаржылық салымдар 45000 35000
Басқа айналымнан тыс активтер 15000 20000
ІІ Шығындар мен қорлар
Өндірістік шығындар 3310000 2935000
Болашақтағы шығындар
Сатып алынған құралдарға ҚҚС 250000 135000
Басқа шығындар мен қорлар 1125000 635000
ІІІ Ақша қаражаттары, есепеутеулер мен басқа активтер
Дебиторлар мен есептеулер:
Алынға нвексельдермен 1710000 965000
Еншілес кәсіпорындармен
Бюджетпен 645000 175000
Қысқа мерзімді қаржылық салымдар 3730000 1910000
Ақша қаражаттары:
касса 1450000 1060000
Есептік шот 2280000 85000
Валюталық шот 250000 330000
Басқа да ақша қаражаттары 2110000 2385000
Шығындар.
өткен жылдар 140000 160000
Есептік жыл
БАЛАНС 10370000 7510000
Пассивтер
І Меншік құралдардың көзі
Жарғылық капитал 2508000 1685000
Қосымша капитал
Резервтік капитал
Жинақтау қоры 60000 130000
Әлеуметтік орта қоры
Мақсатты қаржыландыру мен түсімдер 2300000 1890000
Бухгалтерлік баланстың жалғасы
Өткен жылдардың бөлінбеген пайдасы 5460000 4880000
Пайда:
өткен жыл 1500000 1250000
қолданылды 3410000 1380000
Есептік жылдың бөлінбеген пайдасы
ІІ Есептеулер мен басқа да пассивтер 4910000 2630000
Қоғамның ұзақ мерзімді несиелері
Ұзақ мерзімді қарыздар 3410000 1380000
Қоғам қызметкерлеріне несие
Қысқа мерзімді қарыздар 22000 75000
Тұтыну қоры
Болашақтағы шығындар мен төлемдердің резерві 400000 1000000
Тәуекелді қарыздар бойынша резервтер 170000 100000
БАЛАНС 10370000 7510000
Қосымша Ә
«ТЕКСТИЛЬ» А.Қ. қаржылық көрсеткіштерінің есебі
Көрсеткіш атауы Беттер коды Есептік жылға м.т. Өткен
Көрсетілген қызметтен түскен түсім 010 236779 182137
Қызметтердің, жұмыстардың өзіндік құны 020 184184 141679
Коммерциялық шығындар 030
Басқарушылық шығындар 040 18102 19846
Пайда 050 34493 20612
Алынатын пайыздар 060
Төленетін пайыздар 070
Басқа ұйымдарды қатысқаннан түскен түсім 080
Операциялық табыстар 090 330429 228316
Басқа да операциялық шығындар 100 337224 217953
Қаржылық қызметтің пайдасы 110 27697 30975
Басқа да түсімдер 120
Басқа да шығындар 130
31138
Ағымды жылдын шығыны 140 27697 -163
Пайдаға салынатын салық 150 9121
Есептік кезеңнің бөлінбеген пайдасы 170 14901
35
Ішкі пайда болу көздері
Кәсіпорынның таза пайдасы
Амортизациялық аударымдар
Басқа да аударымдар
Сыртқы пайда болу көздері
Акция шығарымы
Қайтарымсыз қаржылық көмек
Басқа да сырты көздер
Меншік капитал
Мақсатты қаржыландыру
Жиналған капитал
Жарғылық капитал
Бөлінбеген пайда
Әлеуметтік көмек қоры
Қосымша капитал
Резервтік капитал
Меншік капитал
Меншік капитал
Акционерлік капитал
пайлар мен салымдар
артықшылығы бар акциялар
жай акциялар
бөлінбеген табыс (ағымдағы жыл)
бөлінбеген табыс (өткен жыл)
Қосымша төленбеген капитал
негізгі қорлардың қайта бағалануы
инвестициялардың қайта бағалануы
тағы басқалары
Алынған капитал
Резервтік капитал
Қарыз капитал
Қысқа мерзімді
Ұзақ мерзімді
Лизингтер
Қоғамның несиелері
Қарыздар
Несиелік берешектер
Жарғылық капитал
Жарғылық капитал есебі
Меншiкті капитал туралы
Капитал туралы түсінік және олардың түрлері
Кәсіпорындағы меншікті құралдардың есебі және жүргізу
Меншікті капиталды есепке алу
Акционерлік капитал есебі және талдауы
Зерттеу нәтижесіндегі меншікті капиталдың есебі мен аудитін тиімді жүргізу жолдары
Жарғылық капиталдың есебі
Ұйымының капитал және резервтер есебі