НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
cМазмұны
Кіріспе ....................................................................................................................3
І БӨЛІМ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
1.1 Негізгі құралдарды есепке алу және есептен
1.2 Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу және жөндеу есебіне
ІІ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ АУДИТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМСЫ
2.1 Негізгі құралдар аудитінің мәні және ақпарат көздері..............................10
2.2 Негізгі құралдардың аудитінің нормативтік құқықтық реттеуі................18
ІІІ БӨЛІМ АУДИТОРЛЫ ҚОРЫТЫНДЫ
3.1 Негізгі құралдардың қозғалысының талдауы...............................................25
Қорытынды............................................................................................................27
Қолданылған әдебиетттір тізімі
Кіріспе
Кез келген өндіріс өз қызметіне құрал-жабдықтарын тартса
Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар деп өндіріс үдерісінде ұзақ
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу құжаттамасын
Негізгі құралдар субъектінің материалды-техникалық жарақтану базасын құраудың негізін
І НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
1.1. Негізгі құралдарды есепке алу және есептен шығарудың
Негізгі құралдардың түсуі мынадай құжаттармен рәсімделеді. Негізгі
Негізгі құралдарды қабылдауды рәсімдеу кезінде субъект жетекшісінің өкімімен
Алыс – беріс (орын ауыстыру) актісінде, міндетті реквизиттермен
Негізгі құралдардың кәсіпорын ішіндегі орын ауыстыруын рәсімдеу үшін
Негізгі құралдары ақысыз беру (сыйлау) кезінде акт
Негізгі құралдарды басқа субъектіге сату кезінде актінің үш
Негізгі құралдар бірдей өндірістік немесе шаруашылық жұмыстарға арналған,
Бухгалтерия келіп түскен объектіні материалдық жауапты адамға бекітіп,
Бұл мүліктерді бір ғана карточкада есепке алуға рұқсат
Бұл карточка бухгалтерияға келіп түскен негізгі құралдың акитілері,
«Объектінің қысқаша жеке сипаттамасы» бөлімінде негізгі объектінің тек
Бухгалтериядағы толтырылған Мүліктік карточкалардың негізінде негізгі құралдардың есебі
Негізгі құрал – жабдықтарды есептен шығару: табиғи және
1.3. Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу және жөндеу
Негізгі құралдар өндіріс процесіне катысуымен, жылдар мерзімінің әсерімен,
Негізгі қорлардың табиғи тозуы олардың өндіріс процесіне катысу
Негізгі кұралдардың сапалық (моральдық) тозуы техникалық прогреске, өндіріс
Негізгі кұралдардың сапалық (моральдық) тозуын мынадай факторлар арқылы
Моральдық тозудың әсері нәтижесінде табиғи тозу мерзімі келгенге
Мұражай және көркемтуынды құндылықтары, кітапхана кітаптары, фильмқорлары, сәулет
Жаңадан пайдалануға берілген негізгі кұралдар бойынша амортизация есептеу
Тоқтап тұрған негізгі құралдар бойынша техникалық тұрғыдан қайта
ІІ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР АУДИТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
2.1.Негізгі құралдардың аудитінің мәні және ақпарат көздері
Аудит Қазақстан Республикасы заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу құжаттамасын
Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты — аудиторға қаржылық
Ұйым қызметі мен оның заңды орындалуын тәуелсіз аудиторлық
Сурет 1. Аудитке деген қажеттілік меншік құқығы мен
Аудитке кәсіпорын қызметін жан-жақты тексеру енеді. Сондықтан ол
Тексеруді жүзеге асыра отырып тәуелсіз аудиторлар екі негізгі
1. Қаржылық есеп берудің толықтығы мен дұрыстығын дәлелдеуге
2. Қаржылық есеп беру мәліметтерін есептің жалпы қабылданған
Аудиторлық қызметтің негізгі міндеті экономикалық субъектінің қаржышаруашылық қызметін
Қазіргі кезге дейін сыртқы аудит мәселелері арастырылды. Сон-дықтан
Сыртқы аудитті ұйымға тапсырыс беру (шарт жасасу) негізінде
Заң талаптарына қатысты аудит міндетті және бастамашылық (ерікті)
Міндетті аудит - тізімі заңмен белгіленген кәсіпорындардың қар-жылық
Бастамашылық аудит оны жүргізу шартында көрсетілген аудиттің нақты
Сыртқы және ішкі аудиттің ортақтығы — белгіленген стандарттар
- түрлі міндеттерді орындау;
- сәйкес көрсеткіштер үшін есептерді құру;
- көрсетілген қызмет көрсетулер көлеміндегі айырмашылық;
- күнделікті шаруашылық- қаржылық операцияларға мүдделік дәрежесі;
- есеп беруді құру нысандарындағы айырмашылық.
Негізгі құралдардың сақтау, есепке алу және пайдалану есебінің
- негізі құралдардың нақты қолда барлығына және
- еңбек құралдарының негізгі құралдарға дұрыс жатқызылғандығын, олардың
- есепте негізгі құралдрдың дұрыс болғандығын;
- есепте негізгі құралдардың кіріс және шығыс
- есепте негізгі құралдарға тозудың және жөндеудің дұрыс
- негізгі құралдардың дұрыс және тиімді пайдаланғанын;
- бухгалтерлік есеп пен қорытынды есепте нақты қолда
Аудитордың міндеті қолда бар негзгі құралдардың сақталуын бақылаудың
Кесте 8
Негізгі құралдардың аудит бағдарламасы
№ Аудитордың іс-әрекетті Ақпараттар көзі
1 Баланс көрсеткіштерінің бас кітап деректерімен сәйкестігін тексеру
Баланс, бас кітап
2 Негізгі құралдардың синтезі және аналитикалық есептердің жүргізудін
3 Негізгі құралдардың сақталу және пайдалану орындарындағы барын
4 Негізгі құралдардың қозғалысы бойынша бастапқы құжаттардың рәсімдеудің
5 Негізгі құралдарды жіктеуді жүзеге асырудың дұрыстығын тексеру
6 Негізгі құралдардың бағалаудың және қайта бағалаудың дұрыстығын
7 Негізгі құралдарды кіріске енгізулуінің дұрыстығын тексеру. Техникалық
8 Негізгі құралдардың тозу есебін есептеудің және көрсетудің
9 Негізгі құралдарды жөңдеу шығындарының негізділігін және оларда
10 Есептеудің және жалдау төлемі шоттарында көрсетілуін негізгі
11 Негізгі құралдардың шығарылу есебін көрсетудің дұрыстығын тексеру
2400 Негізгі құралдарға қатысты салықтар есебінің және есептелуінің
2420 Негізгі құралдардың негізгі күйін және тиімді пайдалануын
Аудитор жоғарыда аталған басты міндетерді тиянақты орындау үшін
-баланысты көрсеткіштерінің, бас кітап, есеп регистрларындағы машинажазбалрдағы
-негізгі құралдардың аналитикалық және синетикалық есебінің дұрыс
- негізгі құралдарды сақтау және пайдалану орындардаы нақтылығын
- негізгі құралдардың ішкі және сыртқы қозғалыстарының дұрыс
- негізгі құралдардың дұрыс топталып сыныпталғандығын тексеруді:
- негізгі құралдарды бақылау және сырытқы қозғалыстарының дұрыс
- негізгі құралдарды кіріске алу және шығыс жасау
- негізгі құралдарға тозу есептеу және
- негізгі құралдарды жөндеуге (күрделі ағымдағы) жұмсалған шығындардың
- негізгі құралдардың техникалық жағыдайын және олардың тиімді
- негізгі құралдарды сақтандыру және оларға салық есептеу
Негізгі құралдарды, аудитордың бағыдарлама көрсетіп отырғандай алдымен
2.2 Негізгі құралдардың аудитінің нормативтік- құқықтық
Аудитор негізгі құралдар топталып сыныпталуын тексерген кезде кейбір
- негізгі құралдарды кіріске алу есеп актісіне тіркелген
- негізгі құралдар нысаналарның толық мінездемесі жазылған мүліктік
- негізгі құралдар нысандары сәйкес белгілеріне қарай кіріске
Аудитордың басты мақсаты – негізгі құралдар нысаналарының пайдалану
Аудитор негізгі құралдардың топталып, сыныпталу тәртібіне сәйкестігімен танысқаннан
- негізгі құралдар нысандарның кіріске алынған сәтінде келіп
- жеке тұлғалардан сап алынған құралдардың құны
- құралтайшыларының шаруашылықтың жарғылық капитадына қосқан үлестері, кіріске
- негізгі құралдар нысандарын ұзақ мерзімге жалға сатып
- негізгі құралдар бастапқы құнына, жәй күйіне әсер
- негізгі құралдар нарықтық қүны туралы
- негізгі құралдар дайындап шығаруды және сатушы ұйымдардағы
Аудитор негізгі құралдардың бастапқы қүнының анықталу тәртібімен танысқанан
Аудитор бастапқы қүнға өзгеріс енгізуге қандай жағдайларда ғана
Аудитор шаруашылықтың басшысының негізгі құралдар қабылдап, кіріске алуды
аудитор шаруашылықтың пайдалануына кіріске алынған негізгі құралдарды
- күрделі қаржы салымына (жаңа ғимараттар, құрылымдар
- заңды және жеке тұлғалардан жаңа және
- тауарлы - материалды құндылықтарға айырбастау (бартерлік жолымен
- заңды және жеке тұлғалардан төлем ақысыз
- құрылтайшыларының жарғылық капиталға қосқан үлесі ретінде алынған
- түгендеу кезінде анықталған есепте жоқ (артық)
- ұзақ мерзімге жалға алу жолымен
Аудитор негізгі құралдардың келіп түсу кездеріне қарай дер
Негізгі құралдарды кіріске алуды жүзеге асыратын шаруашылықтың басшысының
Аудитор нақты қолда бар негізгі құралдардың сақталуын тексеруге
Кіріске алынған негізгі
Аудитор күрделі құрылысқа жұмсалған шығындардың негізділігін, күрделі қаржы
Аудитор күрделі шығындар есебіне аудиторлық тексеру жүргізген кезде
Аудитор негізгі құралдарға тозу есептеуді тексерген кезінде жинақталған
Аудитор өлшемді пайдалану мерзімі бітіп, амортизация есептеу тоқтатылған
Шаруашылық жүргізуші субъектілер практикасында амортизация есептеудің тәртібін бұзу
- кейбір субъектілер практикасында негізгі
- қаржылық нәтижені әдейі төмендету мақсатында мөлшерлі пайдалану
- құқық берілмегендігіне қарамастан, шамадаы жоғары жеделдетіп
- жеделдетіп амортизация есептеуге жатпайтын нысандарға жедел амортизация
Аудитор тозу есептеудің және оның бухгалтерлік есеп шоттарында
Негізгі құралдар пайдалану барысында біртіндеп тозады, сондықтан оларды
Жөндеу, ұйымдастыру - техникалық белгілері бойынша күрделі және
Аудитор негізгі құралдарды жөндеуге жұмсаған шығындарының дұрыстығын тексеріп,
Аудитор жөндеу қорына бөлу
Аудитор жөндеу қорына бөлу нормаларының техника-
шоттарына жинақталады.
Негізгі құралдар нысандары әр түрлі себептермен белгіленген тәртіп
Тексеру барысында аудитор негізгі қүралдар нысандарыны шығысқа шығарылу
Аудитор ғимараттарды, құрылғыларды,
ІІІ ТАРАУ. АУДИТОРЛЫҚ ҚОРЫТЫНДЫ
3.1 Негізгі құралдардың қозғалысының талдауы
Негізгі құралдар – бұл кез-келген өндірістің ең негізгі
Негізгі қордың талдауы бірнеше бағытта жүруы мүмкін, оны
Талдау бағыты мен талдау тапсырмасының таңдауы басқару қажеттіліктерімен
Мазмұны бойынша және құрал – жабдықты пайдалы талдау
Негізгі құралдарды талдаудың әдісі таңдаулы жоғарғы нұсқаны қолдануына
Негізгі құралдарды қолдануда нұсқалықтың шешілуі
Келешекке бағытталу
Келешекті талдау – инвестиция талдаудың негізгі түрі, негізгі
Негізгі құралдардың динамикасы мен құрылымының жағдайын зертеуге ерекше
Кәсіпорынның негізгі қоры өнеркәсіптік – және өнеркәсіптік емес
Одан басқа активті бөлігін (жұмыс машиналары және
Бұл жерде үлкен көңіл бөлінетін жағдай пассив пен
Неғұрлым негізгі құралдарды толық және рационалды қолдану
Негізгі құралдардың тапсырмасын талдау мынандай:
1 Негізгі құралдардың құрылымдық бөлімшелері және кәсіпорнның
2 Көлемінің құрамының және техникалық деңгейінің сәйкес келуі;
3 Жаңартылуы және шығып келуі;
4 Негізгі құралдардың техникалық жағдайын зерттеу;
5 Тиімді құрал – жабдықты қолданудың уақыты және
6 Қор қайтарым өсімінің резервтерін анықтау, негізгі құралдарды
Қорытынды
Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар деп өндіріс үдерісінде ұзақ
Қ.Р – ның Президентінің Заңына сәйкес
- бухгалтерлік есеп туралы жарлық;
- бухгалтерлік есеп стандарттары;
- методикалық нұсқаулар;
- субъектінің саяси есебі;
-Жоспардың типтік шоттары.
Кәсіпорында негізгі құралдардың есебі №6 БЕС сәйкес ұйымдастырылады.
Негізгі құралдардың есебі 2400-ші " Негізгі құралдар" бөлімшесінің
Негізгі құралдардың амортизациясын есептеудің әртүрлі әдістері бар. Шаруашьшық
- құнын бірқалыпты (түзу сызықты) жолмен есептен
- құнын орындалған жұмыстың көлеміне пропорционалды (немесе
- жеделдетіп есептен шығару;
- қалдығын азайту жолымен есептен шығару;
- құнын сандардың жиынтығы бойынша (кумулятивтік әдіс) есептен
Аудит Қазақстан Республикасы заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу құжаттамасын
Негізгі құралдарды талдауды жүгізуде бухгалтерлік статистикалық және оперативтік
Негізгі құралдардың құрылым талдауының тапсырмасы оның өлшемі мен
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
2. “Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызмет туралы" 1998-жылғы 20-қараша
Байдаулетов М., Байдаулетов С.М. Аудит,
Дюсембаев К. Ш., Егембердиев С.К., Дюсембаева З.К.
Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В., Шмидт О.И.
Сатмурзаев А.А., Укашев Б.Е.
Төлегенов Э.Т. Бухгалтерлік
Тасмағанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов О.Ж.,
2
Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар
Сыртқы пайдаланушылар
Ішкі пайдаланушылар
Тікелей қаржылық мүделері бар пайдаланушылар:
Инвесторлар
Банктер
Жабдықтаушылар
Әкімшілік
Менеджерлер
Меншік иелері
Бөлемше басшылары
Персонал
Жарнама қаржылық мүделері бар пайдаланушылар:
- мемлекттік органдар
- қоғам
Негізгі құралдар есебінің аудиті
Ұзақ мерзімді активтер есебі туралы
Негізгі құралдардың аудиті
Аудит түрлері
«Практикалық аудит» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені
Бюджетпен есеп айырысудың бақылауы мен аудиті
Аудит
Дебиторлық борыштар есебінің аудиті
Негізгі құралдар есебінің инвентарлық карточкасының жазбасы
Ақша қаражаттары және есеп айырысу есебі