Қазақ тілінің грамматикасы

Жоспар
Кіріспе. Қазақ тілі-егемен Қазақстанның мемлекеттік
Негізгі бөлім.
1.1. Тілдерді қолдану мен дамутудың мемлекеттік мақсаттары мен
міндеттері ..................................5
1.2. Мемлекеттік тілдің бүгінгі таңдағы жай-күйін талдау .....................9
1.3. Жастар арасындағы білім беру және оқыту салаларында
Қорытынды. ...............................................................................22
Пайдаланылған әдебиет тізім. .................................................26
Кіріспе.
Мемлекетіміз тәуелсіздік алып, жеке егемен ел болғалы он
Президент Нұрсұлтан Назарбаев бір сөзінде: “Қазақ қазақпен қазақ
Бірақ қазақ тілі – тек қазақ халқының тілі
Қазіргі кезде қазақ тілінің мәртебесін көтеру мен қолдану
Жеке тұлға үшін басқа тілді меңгерудің пайдасы орасан
Сондай-ақ басқа ұлттың тілін меңгеру арқылы ділін біліп,
Тіл – ұлттың ұлт екенін көрсететін ең негізгі
Әрбір мемлекеттің мемлекеттік тілі болуы тиіс және де
Жасыратыны жоқ, кезінде Кеңес үкіметі билік құрған заманда
Қазақ тіліне деген ынта-ықыласты бала бақшадан, мектептен қолға
Барлық қазақстандықтар түгелдей мемлекеттік тілде түсінісе алатындай дәрежеге
Мемлекеттік тілді дамыту үшін – оған деген қажеттілікті,
Мемлекеттік тіл – қазақ тіліне де сондай озық
2.1. Қазақстан Республикасының Конституциясымен бекiтiлген және "Қазақстан Республикасындағы
Мемлекеттiк тiлдiң әлеуметтiк-коммуникативтiк қызметiн кеңейту мен нығайту мақсатында
1) Мемлекеттік тілдің мемлекеттік басқару тілі ретінде қолданылуын
мемлекеттiк қызметкерлердiң мемлекеттiк тiлдi қызметтiк міндеттерін орындауға қажеттi
мемлекеттiк органдар жүйесiнде мемлекеттiк тiлдiң іскерлiк қарым-қатынастың негiзгi
мемлекеттiк органдарда актiлердi әзiрлеу мен қабылдауда негiзгi тiл
сот ісiн жүргiзудi, сондай-ақ әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы
Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, сондай-ақ әскери және әскерилендiрiлген
іс жүргiзудi мемлекеттiк тiлге көшiрудiң кестесiн (нақты мерзiмдер
халықаралық қызметте мемлекеттiк тiлдiң қолданылуын қамтамасыз ету;
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттiк тiлдi меңгеруi үшін
Қазақстан Республикасы Конституциясының 7 және 93-баптарын iске асыру
ғылым, мәдениет, бiлiм беру, денсаулық сақтау және халыққа
меншік нысанына қарамастан барлық үлгiдегi мектеп жасына дейінгі
3) ғылыми-лингвистикалық зерттеулер мен олардың нәтижелерiн нақты іске
қазiргi қазақ әдеби тiлiнiң сөзжасам процестерiнiң, оның iшiнде
қазiргi қазақ тiлiнiң тiлге ортақ әдеби нормаларын жүйеге
қазақ тiлiнiң фонологиялық ерекшелiктерiн ескере отырып, қазақ әлiпбиi
ономастика мәселелерiн ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету;
4) мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары саласында мемлекеттiк
кино- және бейнеөнiмдердi, оның iшiнде анимациялық фильмдердi (аударма
мәдениет, ғылым, көркем әдебиет пен өнердiң әртүрлi саласында
Тiлдi дамытудың ынталандыру сипатындағы қосымша шаралармен нығайтылмаған қасаң
Сонымен қатар, тiл заңдарының бәзылуына кiнәлi тұлғаларды жауапқа
Тiл саласындағы қатынастарды реттеушi заңдарды одан әрi жетiлдiру
Мемлекеттiк тiлдiң мемлекеттiк органдар жүйесiнде қолданылу аясын одан
Құжат мәтіндерiн мемлекеттiк тiлде даярлаудың орнына оларды ресми
Мемлекеттiк тiлдiң республиканың Қарулы Күштерiнде қолданылу мәселесін атап
Мемлекеттiк егемендiктiң аса маңызды атрибуттарының бiрi ретiнде мемлекеттік
2.2. 1997 жылы "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" заң
Қазiргi уақытта елде тiлдер қолданысының дамуын табысты iске
Мемлекеттiк органдар жүйесінде мемлекеттiк тiлдi талап етiлуінің арту
Қазақстанның Солтүстiк, Орталық және Шығыс облыстарында да мемлекеттiк
Алайда, қол жеткен нәтижелерге қарамастан, мемлекеттiк органдарда мемлекеттiк
Мемлекеттiк тiлдiң алдында тұрған маңызды мәселелердiң бiрi оның
Қолданылып жүрген заңдармен айқындалған, республика аумағындағы тарихи атауларды
Мемлекеттiк тiлде қорғалған кандидаттық және докторлық диссертациялардың жалпы
Мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары салаларында мемлекеттiк тiлдi
Мемлекеттiк басқару органдары жүйесiнде, елiмiздiң Қарулы Күштерiнде, халыққа
2.3. Тiл дамуын табысты
Балалар әлеуметтiк коммуникациялардың алғашқы дағдысын құрдастарымен араласу кезiнде
Тiл даярлығын ұйымдастыруды қамтамасыз етуде жалпы бiлiм беретiн
Оқу орындары түлектерiнiң мемлекеттiң әлеуметтiк кеңiстiгiне одан әрi
Мемлекеттiк тiлдiң бастауыш, орта және жоғары кәсiптiк бiлiм
Тiлдердi тиiмдi меңгеру саласындағы мүмкiндiктердi кеңейту мен тереңдету
Алайда, Бұл жерде басты бағыт мемлекеттiк тiлдi жеделдетiп
Қолданыстағы заңдарға сәйкес ресми пайдаланылатын тiлдiң қолданылуы қоғамдық
Қазақстан халықтарының тiлдерiн қолдау мақсатында қарым-қатынас, оқу және
Ғылыми қамтамасыз ету
Қазақ тiлiнiң мемлекеттiк мәртебесiн iске асыру әлем тiлдерiн
Қазіргi қазақ әдеби тiлiнiң грамматикалық нормаларының бiрiздiлiгiн сақтауды
Қазақ тiлiндегi ғылыми шығармашылықты одан әрi дамыту талап
Мемлекеттiк тiлдi дамыту мәселелерiн ғылыми қамтамасыз етуде А.Байтұрсынов
Мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары, денсаулық сақтау мен
Мәдениет саласында неғұрлым бұқаралық әрi көрiнiстi нысандарға айрықша
Мемлекеттiк тiлдiң жұмыс істеуiн қамтамасыз етудiң неғұрлым күрделi
Бағдарламаны iске асырудың негiзгi тетiгi Тiлдердi қолдану мен
Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерiн iске асыру оның қолданылуының
Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру оны іс жүзiнде жүзеге
сандық және сапалық деңгейдi тұрақты өсiрудi (жинақтауды) қамтамасыз
орындалуына қатаң бақылау жасаумен ұштастырылған жан-жақты мемлекеттiк қолдау;
тiлді меңгеру саласындағы талаптарды мемлекеттiк тiлдi еркiн және
моральдық және материалдық мүдделiлiк жағдайын жасау;
қоғамдық пiкiрдi белсендi түрде қалыптастыру;
тiл құрылысын жүзеге асыру кезiнде функционалдық-лингвистикалық тепе-теңдiктi сақтау;
Тiлдердi дамыту бағдарламасындағы iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету.
Елдегі этнолингвистикалық жағдайды талдау негізінде мемлекеттік органдар жүзеге
Мемлекеттік тілде мектепке дейінгі білім беру мен тәрбие,
Жоғары білім жүйесінде мемлекеттік тапсырыс негізінде мемлекеттік тілді
Сонымен қатар қашықтан оқыту, Интернет-технологиялар мүмкіндіктерін қолдана отырып,
Тілдерді дамыту саласында ақпараттық саясатты жетілдіру, ол процестің
Мемлекеттік органдарда, мекемелер мен ұйымдарда мемлекеттік тілде құжатайналым
Тіл дамыту және аударма мәселелерімен айналысатын құрылымдық бөлімшелерді
Үйірме жұмыстарын, білікті маман-оқытушыларды тарта отырып, мемлекеттік тілді
Біліктілік деңгейін көтеру және мамандардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз
Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдар қызметкерлерінің қазақ тілін
Мамандықтар мен қызмет тізбесінде көзделген мемлекеттік тілді белгілі
Қазақстан халықтары Ассамблеясы, Білім және ғылым министрлігі өзара
Қазақстандық бағдарламаларға бейімделген және бірыңғай қазақстандық ұлттардың сезімдік
Мына мамандықтар бойынша тіл тәртібі оқытушыларын даярлау: қазақ-ұлттық-шет
Қазақ тілін оқитын жалпы білім беру мектептеріндегі оқушылардың
Жоғары білім - білімді мамандардың ортасын қамтамасыз етеді,
Жастар халықтың ең белсенді динамикалық құрамы болып саналады,
Қоғамның ең көп саласын жеке бизнес алып жатыр
Тілдерді дамытудың облыстық өкілетті органдары республикалық мемлекеттік тілді
Қазақ тілін оқыту бойынша озық компьютерлік бағдарламаларды әзірлеуде,
Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттікпен бірге мемлекеттік қызметкерлерді
Көрсетілген агенттікпен бірге мемлекеттік тілді меңгерген, оны іс
Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігінде «электронды үкімет»
Қазақ тілі дегеніміз – қазақтардың ана тілі. Қазақтардың
Ал мемлекеттік тіл дегеніміз – Қазақстан Республикасында тұрып
Егер мемлекеттiк тiлде бiлiм беретiн мектептер саны бiртiндеп
тілі пәні оқытушыларын және мемлекеттік тілде сабақ жүргізетін
- орыс тілді топтарда кейбір гуманитарлық пәндерді қазақ
оқытуды эксперимент түрінде енгізу;
- жыл сайын профессорлар - оқытушылар құрамындағы өзге
- қосымша пәндер есебінен студенттердің қазақ тілін игеру
сағат саны мен мерзімін екі жылға дейін ұзарту;
- өзге ұлт өкілдері студенттері арасында болашақ мамандықтары
бойынша мемлекеттік тілді үздік меңгеру сайыстарын өткізу;
- жоғары оқу орны бағдарламасын игеру үрдісінде мемлекеттік
толық меңгерген жоғарғы курстардағы өзге ұлт өкілдері студенттерін
- студенттер, аспиранттар, магистранттар арасында олардың болашақ
мамандықтары бойынша үш тілді (қазақ, орыс, ағылшын тілдерін)
Қорытынды
Тіл – тек қарым-қатынас құралы ғана емес, ол
Бүгінде Елбасының Қазақстан халқына жолдаған жолдауында белгіленген басым
Басқа ұлт өкілдерінің диаспорасы болып табылатын қазақстандықтар бүгінгі
Қазіргі таңда мемлекеттік органдар мен ұйымдарда қоғамның жан-жақты
Көңілге қуаныш ұялататын жақсы нышан, ол көптеген қазақстандықтардың
Сонымен негізгі міндетіміз – біздің азаматтарымыздың, этникалық қауым
Бүгінгі күнгі тікелей жауапкершілігіміздегі міндет — мемлекеттік тіл
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 ақпандағы №550
Қазіргі жаһандану кезеңінде еліміздің ақпараттық кеңістігін әлемдік стандарттарға
Мемлекеттік тілді белгілі бір көлемде және біліктілік талаптарына
Тілді оқып үйренуді жоғары деңгей”ге көтеру қажет.Қазақ тілін
Тілді дамыту саласындағы жағдайды бағалау қажеттілігімен байланысты қиындықтарды
ӘДЕБИЕТ
1. Аманжолов С. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша
2. Амиров Р.С. Особенности синтаксиса казахской разговорной речи.
3. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. А., 1972.
4. Әбілқаев А. Қазіргі қазақ тіліндегі жай сөйлем
5. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы А., 1992.
6. Балақаев М. Қазақ әдеби тілі А., 1987.
7. Балақаев М., Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі
8. Балақаев М., Сыздықова Р., Жанпейісов Е. Қазақ
9. Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков.
10. Вопросы казахского и уйгурского языкознания. Т. 3.
11. Вопросы казахского языкознания. Т. 1. 1974.
12. Есенов Қ. Қазақ тіліндегі күрделенген сөйлемдер. А.,
13. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. А.,
14. Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А.,
15. Исследования по тюркологии. А., 1969.
16. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімі туралы зерттеулер.
17. Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.
18. Қазақ грамматикасы. 2003.
19. Қазақ тілінің грамматикасы. I. Морфология. 1967.
20. Қазақ тілінің грамматикасы. II. Синтаксис. 1967.
21. Қазіргі қазақ тілі (Лексика, фонетика, грамматика) 1954.
22. Құдайберген Жұбанов және қазақ тіл білімі. А.,
23. Мадина Ғ. Қазіргі қазақ тіліндегі жақсыз сөйлемдер.
24. Маманов Ы. Қазіргі қазақ тілі. Етістік. 1966.
25. Оралбаева Н. Қазіргі қазақ тіліндегі етістіктің аналитикалық
26. Развитие казахского советского языкознания. 1980.
27. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тіл білімінің проблемалары. 1982.
28. Серғалиев М., Айғабылов А., Күлкенова О. Қазіргі
29. Современный казахский язык. Фонетика и морфология. 1962.
30. Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. 1994.
25

Ұқсас жұмыстар

Етістіктің жақ категориясы

Қазақ тілінде грамматика ілімінің қалыптасу кезеңдері, негізгі бағыттары

Тарихи грамматика мен салыстырмалы тарихи тіл білімінің ұқсастықтары мен ерекшеліктері. Салыстырмалы тарихи тіл білімінің қалыптасу тарихы

Түркология және қазақ тіл білімі

Қазіргі қазақ тілі фонетикасы және фонема

Қазақ тіл білімінің морфология саласы

Тіл тарихын зерттеген кемел ғалым

СӨЗДІҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ пәнінен ЛЕКЦИЯ ТЕЗИСТЕРІ

Қытай тілі грамматикасындағы (介词) сөз алды қосымшаларының ерекшелігі