Құқықты қорғау органдары

Жоспар
Кiрiспе
Негiзгi бөлiм
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және түсiнiгi.
ә) Мемлекеттiк аппарат және орган анықтамасы және олардың
б) Қазақстан Республикасының Үкiметi (министрлiктер).
в) Заңды қорғау органдарының түсiнiгi мен мiндеттерi.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кiрiспе
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және түсiнiгi
Механизм — дегенiмiз бiрнеше бөлiмдердiң жиынтығы бұл бөлiмдер
Мемлекеттiң сан қилы қызметiн атқаратын механизмi (аппараты) болады.
Әр мемлекеттiң механизмi оның тарихи, әлеуметтiк, ұлттық, экономикалық,
Мемлекет механизмiнiң өзiне тән белгiлерi:
реттелген мемлекеттiк органдар;
оларды бiрлiгiн қамтамасыз ететiн алдына қойған мақсаты;
оның негiзгi элементi болып мемлекеттiк органдар тұрады;
ол ұйымдық және материалдық күш жүйесi, осының арқасында
Екiншi заңдылығы—бiрiнiң қызметiн бiрi қайталамайтын органдардың болмауы.
Демократиялық құқықтық, әлеуметтiк мемлекет ғасырлар сынағынан өткен принциптерге
Мұндай мемлекеттердiң механизмi мынадай органдардан тұрады: 1. Өкiлдiк
МЕМЛЕКЕТ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕХАНИЗМI.
Мемлекеттi басқару формасының екi түрi бар:
а) Монархия
ә) Республика
Монархия–деген бiр адамның билiгi, билiк атадан балаға мұра
адамның қолында болады.
Монархияның үш түрi бар:
1) Шексiз абсолюттiк монархия
2) Шектеушi конституциялық монархия
3) Дуалистiк монархия
Республика – деген мемлекеттiң ең жоғарғы органдарының сайлануы
Республиканың түрлерi:
1) Президенттiк
2) Парламенттiк
3) Аралас
4) Аристакратиялық Республика
5) Демократиялық Республика
Қазақстан Республикасының мемлекет басшысы Президент—ол барлық органдардың үстiнен
Заң шығару органы: негiзi Парламент оның негiзгi мақсаты
Заң атқару органдары.
Мемлекеттiң ең негiзгi мықты органы — себебi олардың
Сондықтан осы заң атқару билiгiнiң өкiлеттiлiгiн шектеу ең
Сот органдары.
Соттың негiзгi мақсаты бұзылған құқықты қалпына келтiру және
Бақылау-қадағалау органдары.
Бақылау-қадағалау оргадарының негiзгiсi прокуратура.
Прокуратура—барлық субъектiлердiң заңдарды орындыуын бақылайды.
Сотта мемлекеттiң мүддесiн қорғайды және құқық бұзылған жағдайда
Конституциялық Кеңес атқаратын орган.
Қазiр Қазақстан Республикасында ғана бар. Конституциялық кеңестiң негiзгi
Конституциялық кеңес жетi адамнан тұрады, олардың өкiлеттiгi алты
Егер Үкiмет, президент басқа да министрлiктер, әкiмдер және
Әскери күштер.
Бұл мемлекеттiң ерекше органы. Бұл мемлекеттiк шекараны,
Мемлекеттi қорғау органы.
Құқықты қорғау органдары.
Олардың негiзгi мақсаты, мiндетi адамдардың:
құқықтары мен бостандықтарын қорғау
қоғамдық тәртiптi нығайту
қылмыспен күресу
бұзылған құқықтарды қалпана келтiру.
Монарх Президент Мемлекет басшысы Мемлекет механизмiнiҢ схемасы.
Мәжiлiс Сенат Парламент Заң шығару органы
Жергiлiктi органдар Ведомстар Комитеттер Министр Үкiмет Заң атқару
Жергiлiктi соттар Жоғарғы соттар Сот органы
Прокуратура Конституциялық кеңес Бақылау қадағалау органы
Флот Авиация Армия Әскери кҮштер
Сот Прокуратура Полиция Милиция Құқықтық органдар
ә) Мемлекеттiк аппарат және орган анықтамасы және олардың
Мемлекеттiк аппрат – қоғамды басқару үшiн арнаулы құрылған
Оның нышандары: мемлекет қоғамды басқаратын және тек
Мемлекеттiк аппараттың ерекше iшкi құрылысы бар: олардың арасындағы
Қазiргi мемлекеттiк аппараттың қызметi мынадай принциптер мен реттеледi:
Ол үшiн оның қызметi демократиялық, Конституциялық, заңдылық принциптерге
Мемлекеттiк қызметтердiң принциптерi: заңдылық; мемлекеттiк билiктiң заң шығарушы,
Билiк бөлiну принциптерi. Қазақстанның бiртұтас мемлекеттiк билiгiнiң тармақтарға
Мемлекет аппараты өз қызметiн ашық және жариялық iстеуге
Мемлекет аппаратының iшкi құрылысы – қатаң тәртiптi, субординацияны,
Мемлекеттiк аппарат – алдында тұрған ерекше мақсаты бар
Мемлекеттiк аппарат қызметкерлерiнiң негiзгi мiндеттерi: ҚР Конституциясы мен
Мемлекеттiк орган анықтамасы мен түсiнiгi.
Мемлекеттiк органдар бiнеше топқа бөлiнедi, олар атқаратын қызметтерiне
1.Мемлекеттiк билiк органдары: Парламент, Президент және Маслихаттар;
2.Мемлекеттiк атқару органдары: Үкiмет, министрлiктер, ведомстволар, жергiлiктi басқару
өкiлеттi органдар;
атқару органдар;
сот немесе құқық қорғау органдары.
Республика Президентi мемлекеттiк аппаратта ерекше орын алады, ол
Өкiлеттi органдар. Жоғарғы өкiлеттi органдарды халық сайлайды. Парламент—заң
Сенат облыстардан, республикалық маңызы бар қаладан және астанасынан
Мәжiлiс Республиканың әкiмшiлiк аумақтық бөлiнiсi ескерiле отырып құрылатын
Депутаттардың бiр жартысы екi жылға, ал екiншi жартысы
Парламенттiң әр палатасының бөлек отырысында шешетiн құзiретi бар.
Атқару билiк. Атқару билiк өкiметтiң қолында жиналған.
Орталық салалық атқару билiк министрлiктердiң, ведомстволардың мемлекеттiк комисия
Мемлекеттiк комитет тиiстi мемлекеттiк басқару салаларында мемлекеттiк саясатты
Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдары
Бұлар мемлекеттiң тиiстi аумағындағы iстiң жай-күйiне жауапты, жергiлiктi
Олардың функциялары:
халықтың жергiлiктi iстерге қатысуын қамтамасыз ету;
жергiлiктi жерлердi мемлекеттiк меншiктi, бюджеттiң құрылуын, бекiтiлуiн және
жергiлiктi салықтар мен жиналымдарды белгiлеу;
жасалған жоспарлар, экономикалық және әлеуметтiк бағдарламалар негiзiнде тиiстi
халықтың әлеуметтiк мәдени, коммуналдық-тұрмыстық және өзге де қызмет
Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдар жергiлiктi өкiлеттi органдарды, маслихаттарды,
Бұл органдардың ұйым және қызмет бабы Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының егемендiгi мен аумақты тұтастығын қорғауды оның
Сонымен, мемлекеттiк аппарат өкiлеттi, атқару және сот билiктерiнiң
Мемлекеттi талдау оның механизм позициясы жағынан әр элементтiң
Мемлект механизмнiң бiрiншi элементi болып мемлекеттiк орган тұрады.
Мемлекеттiк орган — мемлекеттiк аппараттың өкiмет билiгiне өкiлеттiгi
Мемлекеттiк органдардың белгiлерi:
1) Мемлекеттiк органның билiктiк өкiлеттiлiгi бар; Мемлекет механизмiнiң
2) Мемлекеттiк орган мемлекеттiк қызметкерлерден тұрады, осы туралы
3) Мемлекеттiк орган экономикалық және ұйымдастыру еркi
4) Әр мемлекеттiк орган тек қана өзiне
5) Керек жағдайда күш қолдану әрекетiгiне мүмкiндiгi
6) Мемлекеттiк органның немесе лауазым иесiнiң өзiне
7) Көзделген бағыттар мен нәтижелерге қол
8) Өзiнiң құзырын үш амалмен iске
Нормативтiк актi қабылдау жолы арқылы (жалпы түрдегi указ);
Құқық қолдану жолы арқылы (жеке түрдегi указ);
Нақты шараларды ұйымдастыру жолы арқылы;
9) Өзiнiң iсiн белгiлi территорияда атқару.
Мемлекеттiк органның түрлерi
Жеке дара органдар және алқалы органдар:
1) Жеке дара органға—президент, соттар, министрлiктер, ведомстволар, комитеттер
2) Алқалық органға—парламент, Үкiмет, жоғарғы сот, конституциялық кеңес
Адвокатура—мемлекеттiк орган болып табылмайды. Ол қоғамдық ұйым болып
Орталық және жергiлiктi органдар:
1) Орталық органға: Президент, Парламент жатады.
2) Жергiлiк органға: маслихат, әкiмдер т.б. жатады
Жалпы құдiретi бар орган және арнайы құдiретi бар
1) Жалпы құдiретi бар органға: Президент, Парламент жатады.
2) Арнайы құдiретi бар органға: министрлiктер т.б. жатады.
Мемлекеттiк органдардың жiктелуi:
1. Мемлекеттiк органдарды қалыптастыратын субъектiлерiне байланысты:
— өкiлдiлiгi бар мемлекеттiк органдар (Президент, Парламент);
— мемлекеттiк органдардың өздерiнiң құратын органдары
(Үкiмет, министрлiктер).
2. Мемлекеттiк органдар құрылымына байланысты:
1) жай;
2) күрделi болып келедi. Жай органдардың iшкi бөлiмдерi
3. Аумақтық қызмет аясына байланысты:
федералдық;
республикалық;
жергiлiктi.
4. Өкiлеттiктерiнiң сипатына байланысты:
жалпылама құзыреттi органдар (Қазақстан Республикасының Үкiметi);
арнайы құзыреттi органдар (Бас прокуратурасы)
5. Құзырларының iске асуы ретiне байланысты:
алқалығы жататындары (Үкiмет);
дара басшылыққа жататындары (Президент).
6. Ұйымдық-құқық қызметтерi түрiне байланысты:
билiктерi толық болатындары:
билiктерi шектеулi болатындары.
Принциптерi.
Құбылыстың, заттың жұмыс жасауының, ең басты идеясы, талабы,
Мемлекеттiң механизмiнiң принципi дегенiмiз—бұл механизм жұмыс iстеуiнiң ең
Мемлекеттiң механизмiнiң принципi екiге бөлiнедi:
1. Жалпылық
2. Арнайы
1) Заңдылық—бар адамдар, мемлекеттiк органдар, ұйымдар заңды бұлжытпай
2) Халықтың билiгiн қамтамасыз ету принципi.
Қазақстан Республикасының конституциясы бойынша мемлекет билiгiнiң қайнар көзi
3) Гуманизм принцiпi—мемлекеттiк орган заңға сүйенуi керек және
4) Заң алдында барлығы тең принцiпi.
5) Мемлекет қызметкерлерiнiң құзiретi жоғарғы кәсiби принципте болуы.
Арнайы принциптер.
Кейбiр мемлекет органдарына қойылатын талаптар мен бастаулар.
1) Кiнәсiздiк принципi: адамның кiнәсi жоқ деп есептелiнедi,
б) Қазақстан Респуб-ның Үкiметi (министрлiктер).
Министрлер Кабинетi (Үкiмет)
Министрлiктер
комитеттер
Қазақстан Республикасының Үкiметi жиырма шақты министрлiктен (өнеркәсiп, денсаулық
Министiрлiк атқарушы өкiметтiң орталық органы болып табылады, ол
Мемлекеттiк басқару iсiн жүзеге асыру үшiн Республиканың аумағы
заңдардың сақталуын, қоғамдық тәртiптi, азаматтардың хұқыларын, бостандықтарын және
жергiлiктi шаруашылықты, халыққа тұрғын үй, транспорт, сауда және
халыққа мемлекет тарапынан мәдени қызмет көрсетудi ұйымдастыру;
ұлтаралық қатынастарды реттеуге көмектесу;
заңға сәйкес салық саясатын жүргiзу;
табиғатты қорғау, табиғи байлықтарды ұтымды пайдалану;
меншiктiң барлық түрлерiн дамытуға мүмкiндiк берiп, кәсiпкерлiк қызметтi
Өзiне жүктелген мiндеттердi қалай атқаратынын жергiлiктi мәслихаттардың қызметiнен
Жергiлiктi басқарушы орган әкiмшiлiк деп аталады. Әкiмшiлiктiң басшысы
Облыстық әкiмдi президент тағайындайды, ал аудандық әкiмдi Президенттiң
Жергiлiктi әкiм: заңдардың орындалуын, қоғамдық тәртiптi сақтауды, азаматтардың
Өзiн-өзi билеу тек әкiмшiлiк аумақта емес, әрбiр мекемеде,
Барлық мемлекет органдары, лауазым иелерi жастардың ерекше әлеуметтiк
Әдiл сот қызметiн жүзеге асыру – мемлекттiк өкiмет
Демек, сот билiгiн Жоғарғы Кеңес те, Президент те,
Ерекше айта кететiн жағдай, Конституция сот iсiн жүргiзудiң
Судьялар тәуелсiз болуға тиiс, олар тек Конституция мен
«Сот төрелiгiн iске асыру жөнiндегi соттың қызметiне қандай
Жаңадан құрылған Конституциялық соттың орны ерекше.
Конституциялық сот Конституцияны қорғау жөнiндегi сот билiгiнiң
Сонымен бiрге Конституциялық сот азаматтардың конституциялық құқығына қатысты
в) Заңды қорғау органдарының түсiнiгi мен мiндеттерi.
Заңды қорғау органдары.
Заңды қорғау дегенiмiз бұзылған құқықты орнына келтiруге, заң
Келтiрген зиянды кiнәлi адам мүмкiндiгiнше өз еркiмен орнына
Мүлiктiк емес өзiндiк құқықтарды да заң қорғайды оларды
Ешкiмдi азаптауға, оған зорлық-зомбылық жасауға, басқа да қатiгездiк
Егер заңның осы талабы бұзылса, қиянат көрген адам
Сонымен, бұзылған құқықты орныныа келтiру үшiн де, заңда
Заңды қорғау үшiн мемлекетiмiзде мынадай органдар құрылған:
СОТ. Сот билiгi Қазақстан республикасы атынан жүзеге асырылады.
Соттың шешiмдерi мен талаптарын барлық органдар, кәсiпорындар, мекемелер,
Судьялар iс қарағанда тәуелсiз болып саналады. Сот iсiне
Судьяға ешкiмнiң тиiсуге хақы жоқ. Оны қамау үшiн,
Қазақстанда сот қызметiн атқаратын Конституциялық сот, Жоғарғы сот,
ПРОКУРАТУРА. Заңның дәлме-дәл және бiркелкi орындалуын қадағалайтын орган.
Қылмыс бойынша iс қозғайды, қылмыс жасағандарды жауапқа тартады,
Прокуратура органдары, онда iстейтiн қызметкерлер өкiлеттiгiн жүзеге асырғанда
Iшкi iстер органдары. Заң бойынша iшкi iстер органдарының
жеке адамның, азаматтың конституциялық құқықтарын қорғау;
қоғамдық тәртiп пен қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
қылмысқа қарсы күресу;
өз құзiретi шегiнде қылмыстық жазалауды және әкiмшiлiк шара
жол қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және оны жүргiзушiлер мен
елдi мекендерде, меншiк түрiне қарамастан, шаруашылықты жүргiзу объектiлерiнде
Заңды қорғау үшiн iшкi iстер органдары қылмыс пен
Қажеттi жағдайда милиция қызметкерлерi атыс тыруын қолдануға құқылы.
Ұлттық қауыпсыздық органдары. Қауiпсiздiк органдары жеке адамды, қоғам
Өзiнiң мiндетiн жүзеге асыру үшiн қауiпсiздiк органдары барлау
Пайдаланған әдебиеттiң тiзiмi
Қ.Д. Жоламан, А.Қ. Мұхтарова, А.Н. Тәукелев. (Мемлекет және
Қ. Сапарғалиев, А. Ибраева. (Мемлекет және құқық теориясы)
Қайрат Сапарғалиев (Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық негiздерi)
А. Ибраева, Н. Ибраева. (Теория государства и права)
Қазақстан Республикасының Конституциясы (1998жылғы қазанның 7-сiндегi өзгертулер мен
А. В. Малько (Теория государства и права) М.2000
В. Н. Хропанюк (Теория государства и права) М.1997
БИЛIКТIҢ БӨЛIНIСI БОЙЫНША
Сот органдары
атқарушы-орындаушы органдар
Заң шығару (өкiлдi) мекемелер жүйесi
АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРI БОЙЫНША
Сыртғы ғызметтердi атқарушы органдар
Iшкi ғызметтердi атқарушы органдар
қарулы күштер, барлау, мемлекет- аралық қатынастар органы
әлеуметтiк экономикалық реттеу
ғаржы-салығ аппараты, байла- ныс органдары менкоммуналдығ ғызмет, көлiк
рухани өндiрiс
оғу-ағарту, бiлiм, мәдениет, ақпарат органдары
құқықтық тәртiпiт қауiпсiздiктi қорғау, сақтау
полиция, сот, прокуратура және т.б.
МЕМЛЕКЕТТIҢ МЕХАНИЗIМI (АППАРАТЫ)
Сот
Жоғарғы өкiлдiк, заң шығаратын орган
Прокуратура
Әскер
Мемлекет басшысы
Барлау, қарсы барлау
Жоғарғы атғарушы орган
Абақты
Жергiлiктi атқарушы орган
орталық басқару органдары
МЕМЛЕКЕТТIК ОРГАНДАРДЫҢ ЖIКТЕЛУI
Субъектiлерiне байланысты
Өкiлдiгi бар мемлекеттiк органдар (Президент, Парламент)
мемлекеттiк органдардың өздерi қүратын органдары (Үкiмет, министрлiктер)
Өкiлеттiктердiң сипатына байланысты
жалпылама қүзыреттi органдар (Үкiмет)
арнайы қүзыреттi органдар (Бас прокуратура)
Қүзырларының iске асу ретiне байланысты
алғалы (Үкiмет)
дара басшылық (Президент)
Ұйымдық-қүқық қызметтерi түрлерiне байланысты
Қүрлымына байланысты
күрделi
жай
федеративтiк
республикалық
жергiлiктi
Аумақтық қызмет аясына байланысты
билiктерi толық болатындары
билiктерi шектеулi болатындары

Ұқсас жұмыстар

Прокуратура қызметіндегі жетілмегендіктер

Адам құқықтарын қорғау механизмі

Заңгерлердің кәсіби этикасын зерттеу

Азаматтық құқықтарды қорғаудың түсінігі және жалпы ережелері

Прокуратура органдары қызметтерінің құқықтық жағдайы

Құқық нормаларын жүзеге асыру

Прокурорлық қадағалаудың салалары

Құқық нормаларын іске асыру

Құқық нормаларын сақтау