Көлік құралдарын жүргізуші адамдардың жол қозғалысы және көлік
Жоспар
Кіріспе............................3
І ТАРАУ. Көліктегі қылмыстардың түрлері................5
1.1. Көлік құралдарын жүргізуші адамдардың жол қозғалысы және көлік
1.2. Жол-көлік оқиғасы болған орыннан кетіп қалу...................8
1.3. Көлік құралдарын сапасыз жөндеу және оларды техникалық ақауларымен
1.4. Көлік құралдарын немесе қатынас жолдарын қасақана жарамсыздыққа келтіру................................12
1.5. Көліктің қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ережелерді
ІІ ТАРАУ. Көлітегі қылмыстардың өзге де түрлері
2.1. Поезды қажет болмаған жағдайда өз бетінше тоқтату.......21
2.2. Көлікте қолданылатын ережелерді бұзу..................23
2.3. Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде
2.4. Труба құбырларын зақымдау немесе қирату...........27
2.5. Кеме капитанының апатқа ұшырағандарға көмек көрсетпеуі.......28
2.6. Ұшудың халқаралық ережелерін бұзу......................30
Қорытынды.............................32
Библиография.........................33
Кіріспе
Көліктегі қылмыстар жаңа Қылмыстық кодекстің 12 – тарауында орналасқан.
Жол қозғалысы қауіпсіздігі немесе көлік құралдарын пайдалану ережелеріне қарсы
Көлік қылмыстарының топтық объектісі болып жол қозғалысы қауіпсіздігінің және
Қылмыстың тікелей объектісі – жол қозғалысы қауіпсіздігі және көлік
Қылмыстың заты – темір жол, әуе, су көлігі, автомобиль,
Объективтік жағынан алғанда Қылмыстық кодекстің 12-тарауындағы қылмыстардың көпшілігі әрекет
Жол қозғалысы қауіпсіздігі және көлік құралдарын пайдалану ережелері сан
Осыған орай көлік қылмыстарының нақты құрамдарының диспозициясы бланкеттік болып
Көліктегі қылмыстарды дұрыс саралау үшін осы қылмыстың заты болып
Көліктегі қылмыстардың нақты құрамдары өздерінің объективтік, субъективтік белгілері бойынша
І ТАРАУ. Көліктегі қылмыстардың жеке құрамдары
1.1. Темір жол, әуе немесе су көлігі қозғалысы мен
Қылмыстық кодекстің 295-бабының 1-тармағы темір жол, әуе, теңіз немесе
Қылмыстың заты – көліктің 4 түрі: темір жол, әуе,
Темір жол көлігіне – рельсті көлік құралдары (локомотив, вагондар:
Өңдірістік қызметтер атқаратын шахталардағы рельсті көлік, цех ішіндегі электрлендірілген
Әуе көлігіне адам немесе жүк тастауға арналған азаматтық авиациялар
Теңіз көлігіне – ірі немесе шағын теңіз кемелері, параход,
Өзен көлігіне – шағын өлшемді өзен кемелері, пароходтар, теплоходтар,
Бұл қылмыстың объективтік жағы:
нақты көлік құралы түрінің жол қауіпсіздігі және пайдалану ережесін
қылмыстың зардабы – адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы
іс-әрекет пен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс арқылы
Қылмыстық кодекстің 295-бабының диспозициясы бланкеттік, осыған орай нақты жағдайларда
Жол қозғалысы қауіпсіздігі ережесін бұзу көлікті жүргізудің белгіленген ережелерін
Көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуға – көлік құралдарын техникалық
Жауаптылық темір жол, әуе немесе су жолы көлігі қозғалысы
Адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірудің түсінігі
Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген әрекет, егер ол осы
Қылмыс субъективтік жағынан жол қозғалысы мен қауіпсіздік ережелерін бұзу
Қылмыстың субъектісі арнаулы: есі дұрыс, қылмыс істеген кезде 16-ға
1 Ағыбаев Қ. Н., Қылмыстық құқық. Ерекше бөлім –
2 Уголовное право России. Особенная часть. Учебник под ред.
1.2. Көлік құралдарын жүргізуші адамдардың жол қозғалысы және көлік
Автомобильды, троллейбусты, травайды не басқа да механикалық көлік құралын
Қылмыстың тікелей объектісі – көлік құралдарының қозғалыс және пайдалану
Қылмыстың заты – автомобиль, троллейбус, трамвай және басқа да
Қылмыстың объективтік жағын:
заңның диспозициясында көрсетілген көлік құралдарының жол қозғалысы және пайдалану
жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзудан абайсызда
іс-әрекет пен зардаптың арасындағы себепті байланыс.
Қылмыстық кодекстің 296-бабының диспозициясы бланкеттік, сондықтан да ереженің бұзылғанын
Жол қозалысы ережесін бұзуға жылдамдықты үдету, бағдаршамның тыйым салғанына
Қылмыстық кодекстің 296-бабы бойынша диспозициясы бланкеттік, сондықтан да ереженің
Жол қозғалысы ережесін бұзуға жылдамдықты үдету, бағдаршамның тыйым салғанына
Пайдалану ережелерін бұзуға техникалық жағынан ақауы бар көлікпен жолаушыларды
Қылмыстық кодекстің 296-бабы бойынша қылмыстық жауаптылық көлік құралдарын жүргізуші
Іс-әрекетпен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс анықталуы қажет.
Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен (менмендік немесе немқұрайдылық түрінде) істеледі.
Менмендікте адам көлік қозғалысы және пайдалану ережесін бұзудан адамның
Немқұрайдылықта адам көрсетілген зардаптардың болу мүмкіндігін болжамайды, бірақ қажетті
Қылмыстың субъектісі – жалпы 16-ға толған, көлік құралын жүргізуші
Қылмыстық кодекстің 296-бабында көрсетілген қылмысты оған ұқсас көлік қылмыстарынан
1.3. Жол-көлік оқиғасы болған орыннан кетіп қалу
Көлік құралын жүргізуші және жол қозғалысы немесе көлік құралдарын
Қылмыстың тікелей және қосымша тікелей объектісі Қылмыстық кодекстің 296-бабында
Қылмыстың заты – жол-көлік құралы.
Қылмыстың объективтік жағы - әрекетсіздіктен, соған байланысты орын алған
Әрекетсіздік көлік құралын жүргізуші адам жол жүру немесе көлік
Жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзғаны үшін
Қылмыстық кодекстің 297-бабының объективтік жағының қажетті белгісі осы Кодекстің
Қылмыс материалдық құрамға жатады және ол заңда көзделген зардаптың
Қылмыс субъективтік жағынан кінәның екі түрлі нысаны арқылы істеледі.
Қылмыстың субъектісі – жалпы, 16-ға толған, көлік құралын жүргізген
1.4. Көлік құралдарын сапасыз жөндеу және оларды техникалық ақауларымен
Көлік құралдарын, қатынас жолдарын, белгі беру немесе байланыс құралдарын
Осы қылмыстың негізгі де қосымша тікелей объектісі Қылмыстық кодекстің
Заң қылмыстың затының қатарына - көліктің барлық түрлерін
Қатынас жолдарына – рельстер, шпалалар, ұшу алаңдары, жол айырықтары,
Белгі беру құралдарына – семафорлар, бағдаршамдар, шлагбаумдар, маяктар, бакендер,
Байланыс құралдарына – ведомстволық телефондар, радиотелефондар және телеграф линиялары,
Өзге де көлік жабдықтарына көпірлер, эстакадалар, радиолокаторлар, туннелдер, шлюздер
Қылмыс объективтік жағынан:
көлік құралдарын, қатынас жолдарын, белгі беру немесе байланыс құралдарын,
денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтіру;
көрсетілген осы әрекет пен орын алған зардаптың арасын байланыстырудың
Жөнделген бұйымдарды міндетті техникалық талаптарға сай емес күйде әзірлеу
Көлік құралдарының техникалық күйіне жауапты адамның техникалық ақауы бар
Осы қылмыстың зардабы заңда Қылмыстық кодекстің 295-бабындағы сияқты –
Осы Кодекстің (298-баптың 3-тармағында) көлік құралы иесінің немесе иеленушінің
Субъективтік жағынан көрсетілген қылмыс құрамы абайсыздықпен істеледі. Егер заңда
Көлік құралдарын, қатынас жолдарын: белгі беру немесе байланыс құралдарын
Қылмыстық кодекстің 298-бабының 3-тармағында көрсетілген қылмыстың субъектісі меншік түріне
1.5. Көлік құралдарын немесе қатынас жолдарын қасақана жарамсыздыққа келтіру
Көлік құралдарын, қатынас жолдарын, белгі беру немесе байланыс құралдарын
Осы қылмыстың тікелей немесе қосымша тікелей объектілері Қылмыстық кодекстің
Қылмыстың заты – Қылмыстық кодекстің 298-бабындағы көрсетілген заттармен ұқсас.
Қылмыс объективтік жағынан:
көлік құралдарын, қатынас жолдарын, белгі беру немесе байланыс құралдарын
зақымдау;
немесе өзге де тәсілмен жарамсыз күйге келтіру;
сондай-ақ көлік коммуникацияларына тосқауыл қою;
заңда көрсетілген қылмыстық зардаптың келтірілуі;
аталған іс-әрекеттер мен зардаптың арасындағы себепті байланыстың болуы арқылы
өліктің техникалық жүйелердің толық жарамсыз күйге келтіру арқылы оны
Көліктің техникалық жүйелерін ішінара істен шығарып жарамсыз етуді
Бұзу немесе зақымдау тәсілдерінен басқа кезкелген әрекеттерді қолдану
Көлік құралдарының еркін қозғалысын қарсы сан түрлі кедергілер келтіру
Заңда көрсетілген зардап адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы
Денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірудің түсінігі Қылмыстық
Осы баптың (299-бап) ескертуіне сәйкес, осы тараудың баптарында азаматқа
Көлік пен байланыстың қалыпты жұмысының бұзылуы деп заңда көрсетілген
Заңда көрсетілген зардаптардың кез келгені кінәлінің істеген іс-әрекетімен себепті
Қылмыс субъективтік жағынан кінәның абайсыздықта түрі арқылы істеледі.
Қылмыстың субъектісі – 14-ке толған, кезкелген адам.
Қылмыстық кодекстің 299-бабының 2 және 3-тармақтарында осы қылмыстың
Қылмыстық кодекстің 299-бабында көзделген қылмысты осы құрамға ұқсас қылмыстардан
1.6 Көліктің қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз
ететін ережелерді бұзу
Жолаушының, жаяу адамның немесе жол қозғалысының басқа қатысушысының (осы
Жол-көлік оқиғаларының қатысушылары көлік құралдарын жүргізушілер ғана емес, белгіленген
Осыған байланысты Қылмыстық кодекстің 300-бабында көрсетілген қылмыстың тікелей
Қылмыстың заты – көліктің барлық түрлері (темір жол, әуе,,
Қылмыстың объективтік жағы:
темір жол , әуе, теңіз, су және автокөлік қозғалысы
адамның денсаулығына ауыр зиян келтіру түріндегі зардаппен;
көрсетілген ережелерді бұзу мен зардаптың арасындағы себепті байланыстардың болуы
Қылмыстық кодекстің 300-бабында механикалық көлік құралдарының қауіпсіз жұмыс істеуін
Қылмыстың объективтік жағының тағы бір міндетті белгісі көрсетілген ережелерді
Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен (менмендік немесе немқұрайдылық) істеледі.
Қылмыстың субъектісі болып 16-ға толған, есі дұрыс кезкелген,
Қылмыстық кодекстің 295,296-баптарында аталған адамдар осы қылмыстың (300-бап) субъектісі
ІІ ТАРАУ. Көліктегі қылмыстардың өзге де түрлері
2.1. Поезды қажет болмаған жағдайда өз бетінше тоқтату
Поезды стоп-кранмен не ауа тежегіш магистралдарын ажырату жолымен немесе
Қылмыстың тікелей объектісі – поездың бірқалыпты, қауіпсіз жұмысы,
Қылмыс объективтік жағынан:
поезды стоп-кранмен не ауа тежегіш магистралдарды ажырату жолымен немесе
одан қылмыстың зардабы – кісі өлімі немесе өзге де
олардың арасындағы себепті байланыс.
өз бетімен тоқтату деп ешбір қажетсіз, негізсіз жүріп келе
Поезды қажетсіз өз бетінше тоқтатудың зардабы – кісі өлімі
Қылмыс субъективтік жағынан екі нысандағы кінә түрімен (іс-әрекет жөнінде
Қылмыстың істелу ниеті әр түрлі болуы мүмкін, бірақ ол
Қылмыстың субъектісі – 16-ға толған кез келген адам.
2.2. Көлікте қолданылатын ережелерді бұзу (302-бап)
Жол, құрылыс және басқа ұйымдарда басқару міндеттерін атқаратын
А) ірі көлемде залал келтіруге
Б) орташа ауырлықтағы дене зақымын келтіруге әкеп соқса кінәлі
Қылмыстың тікелей объектісі жол қозғалысы қауіпсіздігі ережелері және көлікте
Қылмыстың объективтік жағы:
жол құрылыс және басқа ұйымдарда басқару міндеттерін атқаратын және
ірі көлемдегі залал немесе орташа ауырлықтағы дене зақымын келтіру
көрсетілген ережелерді бұзу мен зардаптың арасындағы себепті байланыс.
Қылмыс құрамының диспозициясы бланкеттік. Көлікте қолданылатын тәртіп қорғау және
Жол құрылысына қолданылатын жабдықтарды пайдалану ережелерінің бұзылуына – жол
Қылмыстың объективтік жағының міндетті белгісі – қылмыстық зардаптың
Қылмыстың құрамы – материалдық, ол заңда көрсетілген зардап туындаған
Қылмыс субъективтік жағынан кінәның абайсыздық түрі арқылы істеледі.
Қылмыстың субъектісі – 16-ға толған, жол, құрылыс және басқа
2.3. Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде
Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік
Қылмыстың тікелей объектісі магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе
Кейінгі кезде көліктің түріне – магистралдық труба құбырлары жатқызылады.
Қылмыс объективтік жағынан:
магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік
заңда көрсетілген зардаптардың орын алуы;
осылардың арасындағы себепті байланыстың болуымен сипатталады.
Баптың диспозициясы бланкеттік болғандықтан магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану
Қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану
Қылмыс материалдық құрамға жатады. Ол заңда көрсетілген зардаптардың біреуі
Қылмыс субъективтік жағынан тек қана абайсыздық нысанда (менмендік немесе
Қылмыстың субъектісі – көрсетілген жұмысты жүргізу кезінде қауіпсіздік ережелерін
2.4. Труба құбырларын зақымдау немесе қирату
Труба құбырларының адамдар денсаулығына немесе қоршаған ортаға зиян келтіруге
Қылмыстың тікелей және қосымша тікелей объектісі Қылмыстық кодекстің 303-бабында
Қылмыстың затына – магистралдық труба құбырларына жатпайтын басқа –бірақ
Қылмыс объективтік жағынан қылмыс заты – труба құбырларының зақымдалуы
Қылмыс құрамы формальдық, ол заңда көрсетілген труба құбырларының зақымдануы
Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен істеледі.
Қылмыстың субъектісі – 16-ға толған кез келген адам.
Қылмыстық кодекстің 304-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын түрі –
2.5. Кеме капитанының апатқа ұшырағандарға
көмек көрсетпеуі
Теңізде немесе өзге де су жолында апатқа ұшыраған адамдарға
Қылмыстың тікелей объектісі – теңізде немесе өзге де су
Осы қылмыстың заты – кезкелген санаттағы және бағыттағы
Қылмыстың жәбірленушісі болып теңізде немесе өзге де су жолында
Қылмыс объективтік жағынан әрекетсіздік күйде яғни кеме капитанының теңіз
Себепті жағдайларға байланысты (қатты дауылдың әсерінен) немесе көмек көрсету
Қылмыс құрамы формальдық, сондықтан да ол көмек көрсетпеген уақыттан
Қылмыстың зардабының болуы (адамдардың апатқа ұшырауы) немесе болмауының қылмысты
Қылмыстың объективтік жағының міндетті белгісі – қылмыстың жасалу орны
Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналық нысанда жасалады. Кінәлі адам
Қылмыстың субъектісі арнаулы меншік түріне қарамастан кезкелген су
Теңізде немесе су жолында соқтығысқан кемелердің бірінің капитанның басқа
Қылмыстық кодекстің 305-бабының 2-тармағы материалдық құрамға жатады. Ол заңда
2.6. Ұшудың халқаралық ережелерін бұзу
Рұқсатта көрсетілген маршруттарды, қону орындарын, әуе қақпаларын, ұшу биіктігін
Қылмыстың тікелей объектісі – ұшудың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық
Қылмыстың заты – ұшатын әуе кемесі. Әуе кемесінің Қазақстан
Халқаралық ұшудың Қазақстан Республикасының әуе кемелері, сондай-ақ шет мемлекеттердің
Қылмыс объективтік жағынан әр түрлі халқаралық ұшу ережелерін
рұқсат көрсетілмеген маршруттарды,
қону орындарын,
әуе қақпаларын,
ұшу биіктігін сақтамау немесе халқаралық ұшу ережелерін өзге де
Қылмыстық кодекстің 306-бабының диспозициясы – бланкеттік халықаралық ұшу ережелерінің
Қылмыс субъективтік жағынан қасақана немесе абайсыздықпен істеледі. Қылмыстық ниет
Қылмыстың субъектісі – арнаулы, әуе кемесінің экипаж мүшелері. Қылмыстық
Қорытынды
Қылмыстық құқықтың Ерекше бөлімі нормаларының нақты мазмұнын ашудың түркі
Жол қозғалысы қауіпсіздігі немесе көлік құралдарын пайдалану ережелеріне қарсы
Көліктегі қылмыстарға байланысты заң қатал талаптар қояды. Қазіргі кезде
Жол қозғалысы қауіпсіздігі және көлік құралдарын пайдалану ережелері сан
Сонымен жұмысымызды қорытындылай келсек біз Қазақстан Республикасындағы Қылмыстық кодекстің
Библиография
Нормативтік заңдар
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995 (ред. от 07.10.1998)
Қазақстан Республикасның Қылмыстық кодексі 16.07.1997 N 167-1
Қазақстан Республикасының жол қауіпсіздігі туралы заңы 17.08.1996
N 197-1
Қазақстан Республикасының темір жол жарғысы 18.01.1996 N 70
Қазақстан Республикасының Су кодексі 09.07.2003 N 481-2
Қазақстан Республикасының Әуе кодексі 07.05.2001
7 Ағыбаев Қ. Н., Қылмыстық құқық. Ерекше бөлім –
8 Курс советского уголовного права. М. 1970-1971. 4-6 т.,
9 Қазақстан Республикасының ҚҚ 1988;
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995 (ред. от 07.10.1998)
2 Қазақстан Республикасның Қылмыстық кодексі 16.07.1997 N 167-1
1 Уголовное право Республики Казахстан. 1998.;
2 Курс советского уголовного права. М. 1970-1971. 4-6 т.,
3 Уголовное право РФ. Под ред. Козченко И.Я. Особенная
1 Қазақстан Республикасының темір жол жарғысы 18.01.1996 N 70
1 Қазақстан Республикасының жол қауіпсіздігі туралы заңы 17.08.1996 N
1 Уголовное право РФ. Под ред. Козченко И.Я. Особенная
1 Қазақстан Респуликасының Су кодексі 09.07.2003 N 481-2
1 ЗАКОН КАЗАХСКОЙ ССР от 15.06.1991 "О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ
3
Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы өзге көліктегігі қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтардан ерекшелігі
Қылмыстың тікелей объектісі - нақты көлік құралы түрінің жол қауіпсіздігі және пайдалану ережесі
Көлікте қолданылатын ережелерді бұзу
Көліктегі қылмыстардың жеке құрамдары
Көліктегі қылмыстар туралы
Көліктегі қылмыстардың сипаттамасы және түрлері
Көліктегі қылмыстар түрлері
Көліктегі қылмыстардың алдын алудың өзекті мәселелері
Көліктегі қылмыстар туралы ақпарат
Жол қозғалысы саласындағы құқық бұзушылықтардың өзекті мәселелері