Бастауыш мектепке өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық тәрбиенің құралы
Құлықтық тәрбие және еңбекке баулу
Мазмұны
Кіріспе 3
I-тарау. Бастауыш мектепке өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық тәрбиенің құралы
1.1. Педагогика тарихында құлықтық тәрбиенің қалыптасуы және дамуы 6
1.2. Бастауыш мектепте оқушылардың құлықтық тәрбиесін қалыптастыруда өлкетану
ІІ – тарау. 4-сыныптың еңбекке баулу сабақтарында өлкетану
2.1. Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік
2.2. 4-сыныптың еңбекке баулу сабақтарында өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық
Қорытынды 41
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 42
Кіріспе
Зерттеудің көкейкестілігі .
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бітімі қалыптасып, егемендігінің нығая түсуі еліміздің
Бұл мәселелер өкіметтің қаулы қарарларында басты орын алып отыр.
Адам тәрбиесі-жалпыға қатысты әрі мәңгі категория. Тәрбиенің сан –
Балалық шақ – бала бойына адамгершіліктің негізін қалайтын кез.
Құлықтық тәрбиенің пайда болуы және оның ұғымы жөніндегі мсәселелер
Тарихқа көз жіберсек, құлықтық ұғымы көп ғасырлар бойына діни
Тәрбие теориясының негізгі саласы жастарға ұлттық педагогика негізінде құлықтық
Ал осы саланың отандық классиктер Ы.Алтынсарин, А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, А.Құнанбаев,
Қазақ этнопедагогикасының тәлімділік тағылымдары, құнды идеялары, әдіс-тәсілдері, құралдары М.Ғабдуллин,
Ғалым педагогтар Ш.Н.Нағымановтың, Ж.Садірмекованың, Р.М.Қоянбаевтың, Р.К.Төлеубекованың бала тәрбиесіндегі құлықтық
Дегенменде, бүгінгі күннің талабына сай бастауыш мектепке адамзат қоғамында
Жер мен ел тағдырының, табиғат пен адам өмірінің бірлігін
Өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық тәрбиенің құралы ретінде бастауыш мектептің
Зерттеу жұмысымыздың мақсаты:
Бастауыш мектепке өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық тәрбиесінің құралы ретінде
Осы мақсаттан туындайтын міндеттер:
1.Құлықтық тәрбиеге түсінік беру және өлкетану жұмыстары арқылы жүзеге
2.Бастауыш сыныптың еңбекке баулу сабақтарында өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық
Зерттеу объектісі-Бастауыш сыныптағы оқу-тәрбие процесі.
Зерттеу пәні – Еңбекке баулу сабақтарында өлкетану материалдарын құлықтық
Зерттеу әдістері:
Педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді оқып пайдалану.
Озат педагогикалық тәжірибені жинақтау, талдау .
Бақылау, әңгіме.
I-тарау. Бастауыш мектепке өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық тәрбиенің құралы
1.1. Педагогика тарихында құлықтық тәрбиенің қалыптасуы және дамуы
Еліміздің болашағы – ұрпақ тәрбиесінде. Өркениетті қоғам мен құқылы
Бүгінгі күн талабыа орай тәрбиенің мазмұны, мақсаты, қағидалары, міндеттері
Қоғамымыздың іргесін нығайту мақсатында ең алдымен адамгершілік, ізгілік, имандылық
Құлықтық тәрбиенің пайда болуы және оның ұғымы жөніндегі мәселелер
XVI ғасыр мен XVII ғасырдың аралығындағы жаңа педагогиканың негізін
XVIII ғасырда Иоганн Гейрох Пестолоцци “құлықтық тәрбиенің нәтижесінде баланың
Қазақ халқы мәдениетінің тарихынан көрнекті орын алатын халқымыздың мақтанышы,
Қазақ халқының ұлы ойшылы А.Құнанбаев адамның ең жақсы қасиеттері
Ұлттық рухани қорына зор үлес қосып, ұлттық санасын
Тәрбие халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған озық тәжірибесі
Тәрбиенің негізгі мақсаты – дені сау, ұлттық сана-сезімі оянған,
Жеке тұлғаның қалыптасуы үздіксіз және күрделі процесс.
Бүгінгі таңда құлықтық тәрбие мәселелері педагогикалық процестің әр қырынан
Қазақстан Республикасында құлықтық тәрбие мәселелері көптеген ғалымдар мектебінің зерттеу
Жеке тұлғаның қалыптасуы үздіксіз және күрделі процесс. Мұнда балаға
Құлықтық тәрбие арқылы жас жеткіншектің ұлттық сана сезімін, имандылық
Балалар мен жастардың білімге ғылымға деген ықыласын арттыруда олардың
Бастауыш мектеп педагогикасында тұңғыш рет қазақ тілінде педагогикалық сөздік
“Құлық тәрбиесі – адамгершілікті тәрбиелеудің құрамды бөлігі. Мұның міндеті
Құлықтық тәрбие беру арқылы жас жеткіншектердің бойында құлықтық сананы,
Енді осы айтылған терминдерге жеке-жеке тоқталайық:
Құлықтық сана –адамдардың көзқарастарында және елестетулерінде шындықты, қоғамдық болмысты
Құлықтық сана құрамына мұраттар, моральдық межелер, құлықтық құндылықтар, моральдық
Құлықтық құндылықтар - әлеуметтік құбылыстарды, адам әрекеттері мен мінез-
Құлықтықтық қатынастар шеңберінде адамдар қылығының моральдық маңызы болатын себебі
Құлықтық құндылықтар мұғалімнің, оқушылардың көзқарастары арқылы өтіп, құлықтық санасында
Құлықтық сезімдер – тұлғаның рухани құлықтық өмірінің көңіл күйді
Құлықтық сезімдерге – намыс, ар -ұят, абырой, мақтаныш, махаббат,
Өзінің әлеуметтік мазмұны жағынан олар қоғамдық болмысқа, өмірінің түрлі
Құлықтық сезімдер адамның бүкіл өмірлік іс-әрекетінің барлық түрлеріне ықпал
Құлық тәрбиесі дегеніміз – шәкірттердің саналы тәртібі, байыпты мінезі
Құлықтық тәрбиесі – адамгершілікті тәрбиелеудің бөлігі.
Мұның міндетті моральдық межелер мен талаптарды қоғамның әрбір мүшесінің
Жас ұрпақтың құлық тәрбиесінде ұлттық тәртіп пен мнез ерекшеліктерінің
Тәртіп пен мінез ерекшеліктері өзгеріп отырады. Олар халқымыздың өмір
Ұлттық мінез-құлықты халықтың бай тәжірибесі арқылы тарихи тұрғыда қалыптасқан
Қазақ халқының мінез-құлқында орын алған өзара көмектесу, әсіресе басқа
Құлық тәрбиесінің міндеттері:
Оқушыларды қоғамның моральдық нормасын орындауда қалыптастыру;
Оқушыларды тәртіп және мінез-құлық тәжірибесін қалыптастыру;
Балалардың санасына және мінезіне педагогикалық ықпал жасаудың бірлігін қамтамасыз
Отанға, халқымызға, еңбек және қоғамдық іс-әрекетке балалардың жауапкершілігін сезімін
Бұл міндеттерді жүзеге асыру; біріншіден, тәрбие процесінің объективті және
Құлық тәрбиесінің мазмұны, оған қойылатын талаптар тәрбие бағдарламасында көрсетілген.
Құлық тәрбиесі балалардың жас және дербес ерекшеліктеріне сәйкес жүргізілді.
Әр түрлі іс-әрекеттерінің барысында бастауыш класс оқушылары, тәртіпке, жолдастық
Сонымен, оқу және тәрбие барысында бастауыш класс оқушыларының дербес
Орта мектеп жасындағы балалардың ішкі дүниеснде, сыртқы дүниеге көзқарасында,
Демек, қорытып айтқанда, әдет баланың тәртібінің, мінез-құлқының тәрбиелк өлшеміне
Тәртіп мойындау мен еркіндіктің диалектикалық бірлігін көрсетеді.
Тұрмыстың әдеттегі формаларында бекіген тәртіп ережелері қылықты еркін тыңдап
Тәртіптілік, болымды қылық және мінез негізінде адамның тұлғалық мәнінің
Адам тәртібінің ішкі өлшемі қазіргі кезде оның тек жеке
Ал оны бұзған уақытында, тіпті еріксіз болғанда да, ұялады,
Сонымен құлық тәрбиесін тәрбиеніің басқа түрлерімен қабыстыру тұлғаның жан-жақты
Құлықтық тәрбиенің ең жоғарғы түрі - бауырмалдық, бүкіл адам
Ал бұл пікірде халықтың асыл ойының түйіні мақал-мәтелден өзекті
Қазақтың ұлы ойшылдары мен ағартушыларының бізге қалдырған еңбектерінен қазіргі
Мысалы, ұлы Абайдың ”Әсемпаз болма әрнеге”, “Ғылым таппай мақтанба”,
Шәкәрім Құдайбердиевтің “Жастарға”, “Анық пен танық”, “Талаппен ақыл“, “Насихат”,
Халық бала тәрбиесін құндақта жатқан күннен бастап, ат жалын
Адам бойына жақсы мінез – құлық қасиеттердің сіңісуі
Мәдениетті мінез-қулықтың ережелері алуан түрлі және әр қилы. Олардың
Балаларды жас кезінен-ақ жақсы әдет-ғұрыпқа дағдыландыру, оларды адамдарға жақсылық
Мінез-құлық мәдениетіне тәрбиелеудің жолдары өте көп: мысалы, мәдениетті болу
Кейде кластарда мінез-құлық мәдениеті жөнінде арнайы стенд жабдықталады. Әдемі
Мектеп оқушыларын әдепті болуға, дұрыс киініп, таза жүруге мәдениетті
Мәдениетті мінез-құлық тәрбиелеу ұзақ уақытты керек ететін күрделі процесс.
1.2. Бастауыш мектепте оқушылардың құлықтық тәрбиесін қалыптастыруда өлкетану
Қазіргі кезде мектепегі өлкетану оқушылар үшін шығармашылық еңбектің көзіне
Оқушылар бойында құлықтық тәрбиесін, (қайырымдылық, ізгілік, өзара түсінушілік, ізеттілік,
Жас ұрпақтың жеке тұлғалық бейнесінің қалыптасуы өз халқының және
Өлкетану жұмыстары арқылы жеке тұлғаның ақыл-ой мәдениетін дамыту.
Өлкетану жұмыстары арқылы қүлықтық қасиеттерін қалыптастыру.
Жеке тұлғаның әлеуметтік және құлықтық мәдениетін тәрбиелеу.
Бастауцыш мектепе оқушының көңіл-күйін, сезімін тәрбиелеудің маңызы зор.
Өйткені оқушының оқуға деген ынтасын, қызығушылығын сақтау көңіл-күйді,
Өлкетанудың нәтижесінде оқушылар өздерінің жұмысқа деген қабілеттіліктерін сынайды, одан
Міне сондықтан да өлкетану мектеп өміріне сіңісе бастады. Қазірдің
Одан соң зерттеу объектісін жылдан-жылға кеңейтіп отырады. Бір қиналатын
Енді бір мектептерде мектеп бағдарламасы талап ететін экскурсияның
“Өлке” деген ұғымды да әркім әр түрлі түсінеді, кейбіреулер
Өлкетанумен тек мектеп емес мектептен тыс мекемелер де (балалардың
Бұлардың барлығының мақсаты жергілікті жерді зерттеу, оны оқып үйрену
Мектепте оқушыларға өздерінің жергілікті жерінің табиғат жағдайын, тарихын, халқын
Өз өлкесі жайындағы қарапайым түсініктерді мұғалім оқушыларға сабақ
Оған былай деп жауап беруге болады.
Өлкетану дегеніміз алдын ала белгіленген жоспар бойынша жүйелі түрде,
Енді осы анықтаманы талдап көрейік.
Мектепте өтілетін әрбір сабақтың экскурсияның, класс жетекшілері мен қоғамдық
Зерттеу тек маусым бойынша немесе каникул кезінде емес, жыл
Оқушылар жыл бойы өлкетанумен шұғылданатын болса, сабаққа кедергі болмай
Біздіңше “өлке” дегенде ең алдымен, мектеп тұрған ауылдың, қаланың
Кейбір өлкетанушылар “Біз өзіміз тұрған жерді бұдан бірнеше жыл
Жергілікті жерді зерттеуді әрқашан диалектикалық материализм тұрғысынан қарау керек.
Зерттелмекші болған объектінің экономикасы жылдан-жылға өзгеріп дамып отырады. Жалпы
Өз өлкесін оқып-үйренуге қызықтыруды күнделікті сабақтан да
Әр сыныптың бағдарламасы талап ететін экскурсия да өлкетануды ұйымдастыруға
Ал ондай оюъектілерге жиі экскурсия жасауға бағдарламада көрсетілген сағаттың
Табиғатта сыртқы күштедің әсері мен адам баласының еңбегі нәтижесінде
Міне сондықтан жас жеткіншектердің байқаушылық қабілетінің дамуына мектеп әсер
Осы кезге дейін де мектепте өлкетану жүргізіліп келеді. Сол
ІІ – тарау. 4-сыныптың еңбекке баулу сабақтарында өлкетану
2.1. Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік
Қоғамның ең басты талаптарының бірі - әр азаматтың өмірде
Мектепте еңбекке тәрбиелеудің басты міндеттері: біріншіден, еңбекке сүйіспеншілік пен
Жасөспірімді, еңбекке тәрбиелеудің жалпы міндеттері бірнеше жеке міндеттерді орындау
Еңбек етуге әдеттену - бұл жай ғана еңбекке үйрену
Еңбек мәдениеті дағдыларын дарыту басты мәселелердің бірі. Еңбек мәдениетінің
Бастауыш білім берудің мақсаты мен міндеттері.
Бастауыш сатыдағы білім берудің приоритетті мақсаты – оқу әрекетін
Оқушының өзін қоршаған, өзі өмір сүрген жаңа табиғи және
Оқу, ойын, еңбек, қарым-қатынас сияқты әрекет түрлерін қажетті деңгейде
Оқушыда қалыптасуы тиіс әрекет түрлері (ойын, оқу, еңбек, қарым-қатынас)
Түйме, ілгек, сыртетпе қадау; ілгек торлау; көнерген жерді торлау;
II. Ауылшаруашылық еңбек.
Өсімдіктің жетілуінің сыртқы жағдайларға байланыстылығы; бақылау (жылу, ылғал, жарық)
III. Техникалық еңбек.
Көркем өңдеу; қағаз, қатырма қағаз құрастыру техникалық үлгілер; ағаш
IV. Көркем еңбек.
Ермексаз, сазбалшық және папье-машеден жасалған бұйымдарды өңдеу, мата өңдеу,
Бастауыш сыныпты бітіретін оқушы дайындығы деңгейіне қойылатын бірқатар талаптар.
Құрал-саймандармен жұмыс істеген кезде жеке бас гигиенасы мен еңбек
Көркем өңдеудің технологиясы жайында жалпы мағлұмат (кесте, аппликация, тоқыма
Мамандық жөнінде жалпы мағлұмат.
Материалдың аты, қолданылуы салыстырмалы сипаттамасы (қағаз, қатырма қағаз, мата,
Құрал-жабдықтардың аты, қолданылуы сонымен қатар іскерліктерін анықтағанда.
Жалпы еңбек іскерлігі олар:
Құрал-жабдықтармен материалды өңдегенде жеке бас гигиенасы мен қауіпсіздік ережелерін
Материалды көркем өңдеуде құрал-жабдықтарды таңдап алу. Сызатын, өлшейтін құрал-жабдықтар
Қағазды, қатырма қағазды, матаны, теріні белгі бойынша қайшымен қию.
Техникалық сурет, эскиз инструкциялық картаны оқу.
Техникалық сәндік қолданбалы қолөнер бұйымдарына эскиз дайындау. Бұйым жасауда
Үшіншіден нақтылы еңбек іскерлігіне тоқталғанда қағаз, қатырма қағаз, фольга,
“Папье-маше” әдісімен бұйымдар жасау. Модельдеуде әр түрлі материалдарды пайдалану
Техникалық электрленген модельдерді өз бетімен бөлшектеу, құрастыру. Киіз, тұскиіз,
Торлау, түйме, сыртетпе, ілмек қадау. Қиып құрастыру. Ілмекпен тоқу.
1. Кітап, газет-журналдар бұлар қағаздың қай түріне жатады?
Сызу мен суретке арналған қағаз.
Баспа қағаздары.
Май өткізбейтін қағаз.
2. Әр түрлі модельдерді құрастыру үшін ең қажет құрал
Қайшы, балта, кілт.
3. Тігу жұмысына ең қажетті материалды тап?
Жұн, темір, жіп.
Жалпы білім беретін мектептің бастауыш сатысындағы білім мазмұны тұжырымдамасына
Осы мақсатты іс жүзіне асыру үшін бірқатар міндеттер қарастырылады.
Оқушылардың ақыл-ой өрісін дамытып, ізгілікке, имандылыққа баулу, эстетикалық, экономикалық,
еңбек белсенділігін қалыптастыру арқылы еңбекке қызығушылығын, мінез-құлқын тәрбиелеу.
Оқушылардың әртүрлі материалдарды көркем өңдеу және құрастыру мен үлгілеудегі
еңбек әрекетін әрекетін жоспарлау, білу, өзінің және өзгенің ісін
Бағдарламаның өзіне өзі қызмет ету бөлімінде оқушылардың күнделікті тұрмыста
Жұмыс орнын таза ұстау, оқу құралдарын күтіп ұстау, киім-кешектерін
Ауылшаруашылық еңбектің ауылда және қала мектептерінде жұмыстар екі бағытта
бөлме өсімдіктерін өсіру, баптау;
мектептің оқу тәжірибе үлескесіндегі ұйымдастырылатын жұмыс;
мектептің жағдайы мен мүмкіншілігін ескеріп тірі бұрыштар ұйымдастыру жұмыстары
Еңбектің техникалық түрінде оқушылар қағаз, қатырмақағазбен, сазбалшық, ермексазбен, ағашпен,
Бағдарламаның көркем еңбек түрі мата, қолданбалы қолөнер түрлерін қамтиды.
4-сыныптың еңбекке баулу сабақтары мына төмендегі түрлерден тұрады:
Өзіне-өзі қызмет ету – 8 сағат
Ауылшаруашылық еңбек – 10 сағат
Техникалық еңбек, екі бағытта қарастырылған.
Ағашпен жұмыс – 10 сағат; техникалық үлгілеу – 10
4. Көркем еңбек – 30 сағат оның матамен жұмыс
Ал, қолданбалы қолөнер түріне – 18 сағат жоспарланған.
Жаңа буындағы 4-сыныптың еңбекке баулу оқулығы 2000 жылы “Атамұра”
Біздің түсінігімізше оқулық, әдістемелік нұсқау, хрестоматия сияқты құралдар тек
Оқулықтың 133-бетінен 156-бетке дейінгі “Шеберлер үйірмесіне саяхат” тарауы, еңбекке
Өзіне-өзі қызмет ету түрде бағдарламада “сусындар” тақырыбы жоспарланған, ал
Техникалық еңбек түріне шолу жасағанымызда, бағдарламада ұсынылған тақырыптар: жалауша,
Оқулықта берілген тақырыптар “Киіз үй” (шаңырақ, кереге, уық, есік,
Техникалық үлгілеу түрінде “Рычагтық таразы”, “Бағдаршам”, “Тортер” сияқты тақырыптар
Ең соңында көркем еңбекке шолу жасағанымызда бағдарламада “үшбұрышты орамал”
2.2. 4-сыныптың еңбекке баулу сабақтарында өлкетану материалдарын оқушылардың құлықтық
Қазіргі таңда адамзат ауасын жұтып, суын ішіп отырған табиғат
Қазақ халқы табиғатты қорғауға ерекше мән берген. Біздің халықтың
Қазақ халқы ежелден өз туған жерін, табиғатын сүйе, сыйлай,
Бұл – қарапайым, әркімге түсінікті өмір заңы. Сондай, қазақ
Мемлекетімізде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер білім беру жүйесінің алдына
Бастауыш мектептің еңбекке баулу бағдарламасындағы ауылшаруашылық және табиғи материалдармен
Қазіргі таңда бастауыш сынып оқушылары өз ауылының, аймағының, яғни
Міне 4-сынып оқушыларының мінез-құлқын қалыптастыру бағытында, өз әсем табиғатыңды
Қазақстанның әр аймағында өлкесінде табиғи материалдар өте бай, сондықтан
Әсіресе оқушылар экскурсия кезінде республикамыздың табиғатына әрбір өлкелеріне сүйсініп,
Әр өлкеде өсетін табиғи материалдар жайынжа, оқушыларға бірқатар мәліметтер
Табиғи материалдар: өсімдіктер – жазық табиғи материалдар (жапырақ, гүл,
Көлемді табиғи материалдар (жүгерінің собығы, емен жаңғағы, шырша бүршігі,
Жануарлардан өндіретін заттар:(сүйек, көн, тері, мүйіз, тұяқ, құстардың қауырсыны,
өлі табиғи материалдар:(құм, түсті топырақтар, майда тастар, т.б.).
Осы жоғарыда айтылған табиғи материалдар түрлі қосымша заттар арқылы
Қосымша заттар: (жіп, ермексаз, сазбалшық, желім, иілгіш сым, шеге,
Табиғи материалдармен жұмыс атқарғанда төмендегідей құрал-жабдықтар пайдаланылады:(қайшы, шеге, пышақ,
Табиғи материалдарды осы айтылған құралдармен өңдеп, бұйымдар жасағанда эстетикалық
Оқушылар осы ерекшеліктерді түсініп, өзі жасайтын бұйымдарына түрлі
Табиғи материалдың құсқа, түрлі жануарға, адамға ұқсастығын түсініп, көптеген
Оқушылар бұйымдарды жеке-жеке немесе топтасып, бір немесе бірнеше табиғи
Республикамыздың бастауыш мектептерінде әр өлкенің өзінің жергілікті жердің жағдайына
Еңбекке баулу сабақтары әуелі мұғалімнің көрсетуімен, бірте-бірте оқушылар өздігінен
Экскурсия кезінде оқушылар тәртіппен шуламай ұқыптап табиғи материалдарын жинайды.
Емен жаңғақтарынан бұйымдар жасау өте қиын, өйткені олар қатты
Кейбір бастауыш сынып мұғалімі, жиналған ағаш жапырақтарын үтікке басып
Сондықтан жапырақты үтікке басып кептірмей, тек дәптер арасына салып
Енді, табиғи материалдармен жұмыс атқару үшін бірнеше сабақ үлгілерін
Сабақтың тақырыбы: Экскурсия
Сабақтың мақсаты:жазық және көлемді табиғи материалдарды көрсетіп таныстыру. Жиналған
4-сынып оқушыларына Экскурсия алдында пайдалы кеңес беріп, нұсқаулар айтылады,
Экскурсияға келген соң оқушылар ағаш бұтақтарын бет алды сындырмайды,
Осының барлығы табиғат. Бұл табиғат деген не деген сұраққа
Күн, аспан, бұлт, жер, тас, су, жаңбыр, қар –
Өсімдік, жануар, адам – бұлар тірі табиғат;
Сондықтан есіңе сақта табиғатқа ұқыптылықпен қарау керектігін білу жеткіліксіз.
Экскурсия өткізетін жерге келген соң ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктерді
Сонымен біз экскурсияға шығып қайттық. Түрлі ағаш жапырақтарын, емен
Балалар, күздің осы мезгілін қалай атауға болады. қоңыр күз
Күзде ағаш пен бұталар жапырақтарының түсі өзгеріп, олар түсе
Біз туған өлкеміздің табиғатын оқып білдік. Отанымыздың сан алуан
Біздің сүйікті Отанымыздың табиғаты қандай тамаша. Табиғат бай, оның
Біздің Республикамызда табиғатты қорғау туралы мемлекеттік арнайы заң бар.
Біздің орман жыл бойы әдемі болып тұрады. Оған қамқорлықпен
Халық даналығы былай дейді: “Бір топ ағаш еккен адамды
Бір ағаштан миллион сіріңке жасауға болады, ал бір шырпы
Міне экскурсия аяқталған соң оны қорыта келіп оқушыларға бірқатар
Бүгінгі экскурсиядан не көрдіңдер?
Ол не үшін қажет, қандай табиғи материалдарды жинадыңдар?
Бұл экскурсияның қандай пайдасы болды.
Оқушылардан қанағаттанатын жауаптар алынып, бүгінгі сабақ аяқталады. Жалпы оқушылар
Бастауыш сынып оқушыларының құлықтық тәрбиесі қалыптасып, өз отанына деген
Сабақтың тақырыбы: “Қораз бен балапанды құрастыру”
Сабақтың мақсаты: көлемді табиғи материалдардан құстарды жасап үйрену.
Сабақтың міндеттері: табиғи материалдардың пішіндері мен шамаластығын дұрыс табу.
Бұйымды әдемі жасау, материалды үнемдеп пайдалану, жұмысқа құралдарды тиімді
Мұғалімнің көмегімен оқушылар сабаққа жоспар құрып, жұмыстың орындалу ретін
Табиғи материалдарды қолданып, қоразды құрастыру үшін шырша бүршігін, ермексазды,
Енді балапанды құрастырғанда емен жаңғағына ермексазды жапсырып, басын, тұмсығын,
Осы композицияны толықтыру үшін ара немесе көбелекті табиғи материалдарынан
Емен жаңғағына төрт майда жапырақтарды жапсырып біріктіріп, сымнан оның
Оқушылардың тапсырманы орындау барысындағы жіберген қателерін түзейді, жұмыстың сапалы
Сынып оқушыларының жартысынан көбі тапсырманы дұрыс орындай алмай отыр,
Оқушылардың бүгінгі сабақта жасаған бұйымдарын тексере отырып, жақсы жақтарын
Біріншіден көлемді материалдарды бір-біріне біріктіру әдіс-тәсілдерін дұрыс жасй білдіңдер.
Екіншіден алдарыңдағы табиғи материалдарын үнемдеп қолдана алады екенсіңдер.
Үшіншіден, қораз бен балапанның дұрыс шамалай алдыңдар, сондықтан, сендерді
Бүгінгі тапсырманы 96% оқушылар үлгеріп толығымен аяқтады, тек 3%
Жалпы жаңа буындағы еңбекке баулу оқулығы бойынша жаслынғн бұйымды
Кемшілік: жалпы композицияны кейбір балалар сапалы құрастыра алмады, желімдеу
Келешекте осындай кемшіліктерді жібермеу үшін, оқушыларды политехникалық негізде оқытып,
Сабақтың тақырыбы: Ертегілер кейіпкерлерін мүсіндеу.
Сабақтың мақсаты: 1 “мысал”, “Әтеш пен түлкі”, “Қайсар құмырсқа”,
2.Табиғи материалдардың ерекшелігімен таныстыру.
3. Өз жерінің табиғатын сүю, оны өз қалпында сақтауға
4. Оқушылардың икемділігі, шеберлігін арттыру, еңбек сүйгіштікке еңбектегі қарым-қатынас
5. Сөз шеберлігін ой-өрісін кеңейту.
6. Қауіпсіздік сақтау ережелерін ескерту.
Сабақ жабдықтары: қарағай мен шырша бүрлері, емен жаңғақтары, қурай
Сабақ барысы: балалар , жылдың қазір қай мезгілі?
Көктем туралы не білесіздер? “Ән тақпақ айту”.
-Көктем, көктем, көктемде,
Құстар келіп жеткенде.
Қуанып біз қаламыз.
Әнмен қарсы аламыз.
Көктем, көктек,
Келді көктем.
Күн шуағын төкті көктем.
Музыканттың сүйемелдеуімен ән айтады.
I-кіріспе.
Көктемнің келуін адам да, жан-жануарлар да, өсімдіктер де асыға
Табиғаттың адамға берері көп. Ал адам табиғаттың жақсылығын қалай
Не істеу керек?
Табиғат қорғау деген не?
Табиғи материал жинаған кездегі балалардың іс-әрекетін айтып беріңдерші: ағашты
Табиғат байлығын үнемді пайдалану керек.
II. Тақырыпты түсіндіру:
Бүгін өтетін сабағымыз ерекше сабақ: табиғи материалдардан оқыған текске
а) кейіпкерлерді мүсіндеу керек;
ә) бірге отырып композиция құрастырыңдар;
б) негізгі ұжымдық әдіспен жұмыс істеуді көрсетесіңдер.
2. “Ана тілі” сабағында сендер талай мысал, ертегілер оқыдыңдар.
Осы сенің жақсы оқуыңның сыры неде?
Сен бұл дәнді мың рет көтердің ғой.
Иттен зәресі ұшқан түлкі қаша жөнелді.
Ал менің жүнім мені иттен де қасқырдан да қорғайды.
Топ басқарушылар ақылдасыңдар, тақырып талдаңдар.
Атын айтасыңдар.
Тақтадағы немесе оқулықтағы суреттерді басшылыққа алып кейіпкерлердің бір-біріне ұқсастық
мойны
4. Топтардың жұмыс бабы:1-алдарыңда тұрған табиғи материалдарды атап шығу,
2-Нөмірлі жұптарға бөліну
біреуі негізгі
құрастыру
3 – суретті басшылыққа алып ассистенттің айтуымен жұмысты бастау.
3а-кейіпкер таңдау.
3ә-әр кейіпкерлердің мүшелерін екеу боп жеке дайындау.
3б-кейіпкерді құрастыру.
4-қорыту (жұмысты аяқтаса фишка беру).
II-сәті.
Жұптар кейіпкерлерін ауыстырады. Жұптағы негізгі оқушы көрші жұпқа үйретуге
Орнына отырып екінші затты көршісімен жасауға кіріседі.
III-сәті.
Композиция құрастыру.
4-6 оқушы бірігіп жұмыс жасайды.
IV-композицияны қорғау.
Ақылдасыңдар, не айтасыңдар: (жұмбақ па өлең бе, ертегі ме,
V-Композицияларын ауыстыру, қайтадан құрастыру:
а) қорыту: фишкаларын санау;
ә) фотосуреттерін ілу.
Орындарын жинау.
Қорытынды
Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандарты 4-сыныптың жаңа еңбекке
Екіншіден өз мектебіміздегі тәжірибелі ұстаздардың істері мен танысып, Республикадағы
Сонымен қатар 4-сыныптың еңбекке баулу сабақтарында экскурсия ұйымдастыру арқылы
Біз еңбекке баулу бағдарламасы, оқулықтары жайында бірқатар талдау жасап,
Бұл көрме барлық балаларға ұнайды, бұл да еңбекке деген
Жалпы біздің түсінгшенімізде мектепте еңбекке баулу пәніне өте үлкен
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандарты. Алматы, 1998.
Н.Ә.Назарбаев. Республика білім және ғылым қызметкерлерінің екінші съезінде сөйлеген
Қазақстан Республикасында гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы. “Егемен Қазақстан” 1994
Қоянбаев Ж.Б. Қоянбаев Р.М. Педагогика. Алматы, 2000 жыл.
Қоянбаев Р.М. Қысқаша педагогикалық сөздік. Алматы, 2000 ж.
Қоянбаев Р.М. Білім беру және оқыту теориясы. Алматы, 1992
Подласый И.П. Педагогика. Москва, 1996.
Педагогикалық ізденіс. Алматы, 1990.
Сабыров Т.С. Оқыту теориясының негіздері . Алматы, 1993.
Харламов . Педагогика. Москва, 1993.
Сабыров Т.С. Оқушылардың оқу белсенділігін арттырудың жолдары. Алматы, 1978.
Бозжанова К. Бастауыш мектепте оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастыру. Алматы,
М.Жортанов. Өлкетану. Алматы, 1984.
Игенбаева Б. “Адамгершілік сабақтары”. А., 2001.
Жұмабаева М. Педагогика. Алматы, 1993.
Бағдарламалар (1-4 сыныптарға арналған) Алматы, 1997.
Н.К.Крупская. Таңдамалы педагогикалық шығармалар.Алматы, 1973.
М.М.Мұқанов. Жас және педагогикалық психология. Алматы,1982.
Жарықбаев Қ. Ұлттық тәлім-тәрбие хақында.Б.М. 1989.№10.
Сейталиев Қ. Тәрбие теориясы. Алматы, 1989.
Байжанова Ж. Қызым саған айтам. Алматы, 1985.
Жаңабаева Р.А. Еңбек тәрбиесінің негіздері. Алматы, 1991.
Завитаев П.А. 4-кластағы қол еңбегі сабақтары. Алматы,1961.
Оралбекова Т.Ш. және басқалар. Еңбекке баулу оқулықтары. Алматы, 1997-2000
Райымжанов Е. Сатқанов О.С. Еңбекке баулу әдістемесі. Алматы, 1986.
Сатқанов О.С. Еңбекке баулу оқулықтары .Алматы, 1995.
Глушенко А.Г. Трудовое воспитание младших школьников во внекласный работе.
Қазақ совет энциклопедиясы. Алматы, 1979.
Конышева Н.М. Методика трудового обучение младших школьников. Москва, 1999.
Выгонов В.В. Практикум по трудовому обучению. Москва, 1999.
Асарбаев Ж. Ою-өрнек үлгілерін үйренудің маңызы. “Бастауыш мектеп” ж-лы
Нүсіпова З. Еңбек сабағында. бастауыш мектеп журналы №8-9, 1999
Жұмашева С. Табиғи материалдарымен жұмыс.”Бастауыш меуктеп” журналы, №6, 1997
Төлеген қызы Р. Табиғат қорғау дәстүрі қандай? “Бастауыш мектеп”
Қазақбаева Г. Салт-дәстүрді білесің бе? “Бастауыш мектеп” журналы, №5,
5
21
мысал
Әтеш пен түлкі
9-бет
59-бет
Қайсар құмырсқа
Кірпі мен қоян
71-бет
152-бет
Бастауыш мектепте оқушылардың құлықтық тәрбиесін қалыптастыруда өлкетану материалын пайдаланудың жолдары
Өлкетану материалдарын пайдалану арқылы негізгі мектептің оқушыларын елжандылыққа тәрбиелеу
Орта оқу орындарында география пәні арқылы экологиялық білім мен тәрбие беру
Салт-дәстүрлер негізінде экологиялық тәрбие беру мәселесі
Қазақстанда үздіксіз экологиялық білім беруде этноэкологияның орыны
Қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы өлкетану жұмыстарында оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыру
Өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыру
Мектептерде география мен өлкетануды байланыстыра оқыту негіздері
Өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушылардың экологиялық мәдениетін дамыту
Оқушыларға патриоттық тәрбие берудің әлеуметтік - педагогикалық мәні