Банк жүйесіндегі Шетел банктердің рөлі
Жоспар
Кіріспе.
І. Бөлім. Қазақстан Республикасының Банк жүйесі.
1.1. Қазақстан Республикасының Банк жүйесінің қалыптасуы.
1.2. Ұлттық Банк- Қазақстанның Орталық Банкі.
1.3. Банк жүйесінің екінші деңгейінің құрылуы.
ІІ. Бөлім. Банктердің нарықтық экономикадағы рөлі.
2.1. Аймақтық экономиканың дамуындағы және бөлек әлеуметтік мәселелерді
2.2. Банк жүйесіндегі Шетел банктердің рөлі: Шетел елдердің
2.3. Бүгінгі таңдағы Банктік қызметті реттеуге арналған заңдардың
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Қосымша материалдар.
Кіріспе
Аталмыш курстық жұмыста банк жүйесі туралы мағлұматтар қарастырылады.
Курстық жұмыстағы бұл мәселелердің барлығы бүгінгі таңдағы ел
Қазіргі кезеңде Қазақстан Республикасының меншіктің көп түрлі формасына
Қазақстанның Банк жүйесі банк қызметінің негізгі халықаралық стандарттарына
КСРО құлағаннан кейін біздің мемлекеттердің алдында көп қиыншылықтар
Банк секторының ішіндегі барлық қатынастар жүйесі Орталық банк
Осы курстық жұмыстың мақсаты студенттерге бүгінгі таңдағы ел
І Бөлім. 1.1. Қазақстан Республикасының банк жүйесінің қалыптастыруы.
Банк жүйесі несие жүйесінің негізгі буыны, нарықтық экономиканың
Ол несие және қаржы операцияларының негізгі массасын шоғырландырады.
Кез келген жүйе барлық қажетті элементтер мен қажетті
Банк жүйесінде бұл принциптердің де тікелей қатысы
Бұл элементтер бір-бірімен өзара әрекеттеседі, бір-бірін органикалық тұрғыдан
Банк жүйесі құрамдық бөлік ретінде үлкен жүйе- елдің
Банктер мен банк жүйесі өзінің нақты қызметінде бюджеттік
Банк жүйесі белгілі бір өзгешіліктер мен белгілеріне ие.
Банк жүйесінің элементтері жоғарыда айтып кеткеніміздей, алғы шебін
Банк жүйесі өзінің құрамдық элементтерімен олардың өзара әрекетімен
Банк жүйесі элементтерді өзара алмастыруға қабілетті.
Оны біртұтас ретінде және бір бүтінге бағынатын әр
Банк жүйесі динамикалық жүйе болып табылады. Ол ұдайы
Банк жүйесі «жабық» тұрпаттағы жүйе ретінде де алға
Алайда, оны толық мағынасында жабық деуге де болмайды,
Банк жүйесі өзін-өзі реттейтін, «өзін-өзі ұйымдастыратын» жүйенің сипатына
Банк жүйесі- басқарылатын жүйе. Ол арнайы банк заңдармен
Осы аталған белгілердің барлығы Қазақстанның банк жүйесіне тән.
Қазақстан Республикасының «Банктер мен банк қызметті туралы» заңында
Қазақстан Республикасы екі деңгейлі банк жүйесіне ие.
Ұлттық банк мемлекеттің орталық банкісі болып табылады әрі
Қазақстан Республикасы Заң актілерімен анықталған айрықша құқықтық мәртебесі
Шетелдік қатысушылар банкісі- екінші деңгейлі банк, меншігінде және
Мемлекетаралық банк -халықаралық келісімшарттарының негізінде құрылған әрі әрекет
Банк орталықтарылынған бөлу жүйесі бұрынғы КСРОда және социалистік
Банк жүйелерінің дамуы елдегі саяси жағдай мен экономикалық
Мамандарылған банк ісі, онда банктер мен банктік емес
Барлық несие институттарына әр түрлі қаржылық-несиелік қызмет көрсетуін
Елдің әлеуметтік- экономикалық өркендеуін жеделдету және ақша –несие
Сан жағынан шамалы несие мекемелерінде банк ісін шоғырландыру
Шаруашылық механизімінің жалпы бағыты- банктердің құрылымы мен ондағы
Сөйтіп 1988 жылы қаңтарынан бастап КСРО-да банк жүйесін
КСРО Мемлекеттік банкі, оның міндеті- «банктердің банкісі» ретінде
КСРО Өнеркәсіп- құрылыс банкі, Оның міндеті- өндіріс, құрылыс,
КСРО Аграрлы-өнеркәсіп банкі, Оның міндеті-аграрлы-өнеркәсіп кешендерінің мекемелері мен
КСРО Тұрғын үй және әлеуметтік банкі-ол тұрғын үй
КСРО Жинақ банкі- ол бұрынғы жинақ кассаларын біріктіру
КСРО Сыртқы экономикалық банкі- ол бұрынғы Сыртқы сауда
Бұл маманданған салалық банктердің құрылымы әкімшілік-территориялық принциппен ұйымдастырылған.
Жаңадан құрылған банк жүйесі бұрынғыдан да көлемді, әрі
Банк жүйесін қайта құрудан кейін маманданған банктер арасында
Банктік өзгерістердің ең елеулі кемшіліктері- банк ісінің мазмұнын,
Банк реформасының бірінші кезеңіндегі сәтсіздіктің ең негізгі себебі-
Қаржымен несиелейтін төрт Одақтық маманданған банктер- Өнеркәсіп банкі,
1959 жылы ұзақ мерзімді несие беретін банк жүйесі
[ 1, б 251.]
1.2. Ұлттық Банк- Қазақстанның Орталық банкі.
Орталық банктер бүкіл елдің несие жүйесін бақылаушы әрі
Орталық банк елдің эмиссиялық, резервтік және кассалық орталығы,
«банктердің банкі», «соңғы сатыдағы несие беруші»рөлін атқарады, ақша-несиелік
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттің Орталық банкіге кең өкілеттк
Орталық банк мемлекет берген эмиссиялық құқығы негізінде экономиканы
Орталық банк тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне экономикадағы
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Заңы бойынша Қазақстан
Жоғарыда айтылғандай, КСРО-ның мемлекеттік банкінің Республикалық кеңесі Қазақстан
Тәжірибе жүзінде кассалық резервтердің барлығы Ұлттық банкке шоғырланады
Ұлттық банк-ақша резервтерінен , алтын валюта резервтерінен ,
Әлемдік тәжірибеде, нарықтық экономика жағдайында Орталық банкінің жұмысын
Оның капиталының қалыптасуы 100% мемлекеттің қаражаты есебінен болатын
Акцияларының бөлігі мемлекетте тиесілі акционерлік қоғам;
Бірлестік типтес ұйым
Орталық банкінің қызметін бірігіп атқаратын тәуелсіз банктер жүйесі.
Негізгі Ұлттық банк унитарлық орган болып табылады. Мемлекет-жарғылық
Ұлттық банкінің қаржылық жылдағы пайдасы сол жылға жатқызылатын
Пайданың жарғылық, резервтік және басқа қорларды құрғаннан қалған
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің негізгі міндеті- Қазақстан Республикасының
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісіне мынадай қосымша
Қазақстанның экономикалық дамуы және оның дүниежүзілік экономикаға интеграциялануы
Ақша-несие және банк жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге көмектесу;
Банктік және басқа несиелік мекемелердің қызметін реттейтін ережелерді
Ұлттық банкі жұмысының негізгі бағыттары:
Елдегі несиелік ресурстарды және ақша айналысын басқару;
өзіне бағынышты мекемелер арқылы ақшалай түсімді инкассациялауды ұйымдастыру
халық шаруашылығындағы несиелік, есеп айырысу және кассалық операцияларды
банк ісін лицензиялау, ақша-несиелік реттеудің әдістерін формаларын талдау;
банк ісін бақылау және қадағалау;
елдің банк жүйесінің тәуелсіз балансын жасау;
ғылыми-зерттеу және аналитикалық жұмыстар жүргізу;
валюталық операцияларды жүргізу ережелерін және тәртібін жасау, біркелкі
Ұлттық банкі жұмысының негізгі бағыттары:
меншіктің қаражаттары;
басқа банктерден тартылған және келісімшарт негізінде Ұлттық банкіге
мемлекеттік арнайы қорлардан және бюджеттің уақытша бос қаражаттарынан.
Ұлттық банкінің басқару құрлымы мен қызметін ұйымдастырудың басқа
Ұлттық банкі өзінің қызметтерін орындауы үшін басқарма, директорат,
Ұлттық банкінің ең жоғары басқару органы Ұлттық банк
мемлекеттік ақша-несиелік саясатын жасайды;
Ұлттық банк шығарған, банктер ісіне қатысты номативтік актілерді
Парламент бекіткен тұжырым негізінде банкноттар мен монеталардың номиналдық
Ұлттық банкінің банктермен және Қазақстан Республикасының бюджетімен операциялар
Қазақстан Республикасының валюталық айырбас бағамын анықтау тәртібін белгілейді;
Сыртқы резервтерге сақтауға алатын сыртқы активтер типтерін бекітеді;
Ұлттық банкінің жұмысы туралы есеп береді, жылдық жиынтық
Ұлттық банк туралы ережені, Ұлттық банк құрылымын бекітеді
Банктер және олардың филиалдарды үшін экономикалық нормативтерін бекітеді.
Басқарма шешімдерін басқарма қаулылары формасында жүзегі асырады.
Басқарма мәжілісті қажет кездерде немесе айына бір рет
Кезектен тыс мәжілістер Ұлттық банк төрағасының немесе басқарманың
Ұлттық банк төрағасы Қазақстан Республика Президентінің ұсынуымен алты
Ұлттық банк төрағасы Ұлттық банк атынан және сенімхатсыз
Ұлттық банк төрағасы басқарманы, директорлар кеңесінің қызметін басқарады
Ұлттық банкінің жедел басқару органы-Директорлар кеңесі, ол Ұлттық
Директорат құрамына- төраға, оның орыбасарлары және департамент директорлары
Ұлттық банк өзінің негізгі қызметтерін жергілікті жерлерде өзінің
1.3. Банк жүйесін екінші деңгейінің құрылуы.
Қазақстан Республикасының қазіргі банк жүйесінің құрылуы 1990 жылы
Банк-өзінің жарғысы бар, толық шаруашылық есеп және өзін-өзі
Мемлекеттік банк осы заң бойынша қызмет атқарып, Қаз
Кәсіпорындардың, ұйымның, кооперативтер мен азаматтың несие-есеп жұмыстарын жүргізу
Коммерциялық банктер өздерінің акционерлер жиналысында қабылдаған жарғысы бойынша
Сөйтіп тәуелсіз Қазақстан Республикасының банк жүйесінің қалыптасуы мен
Бірінші кезең, 1917 жылы мен 1930 жылы аралығы-
Екінші кезең, 1930 жылы мен 1987 жылы аралығы-
Үшінші кезең, 1988-1991 жж. аралығы- елде мемлекеттік маманданған
Төртінші кезең, 1991 жылдан қазіргі уақытқа дейін- нарықтық
Қазіргі уақытта экономикасы нарықтық типпен дамыған мемлекеттердің барлығында
ІІ бөлім. Банктердің нарықтық экономикадағы рөлі.
2.1. Аймақтық экономиканың дамуындағы және бөлек әлеуметтік мәселелерді
Біздің республикамыздың әлеуметтік –экономикалық жағдайында көрсеткіштердің өсуі мен
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк инвестициялық тариттеу дәегілеріне өту
Қазақстан өзінің мөлшері бойынша көп территорияны, экономикалық даму
тарын иеленетінін есептей отыра, оларда баға коньюптурасына және
Осы уақытта ұқсас шаралар Еуропалық Орталық Банкпен экономика
Өзінің тарихи құрылған себептермен республикалық маңызы бар қала
Осыны есепке ала отырып, бір миллионнан артық халқы
Инфляциялық үрдістерді жою және бағаларды тұрақтандыру сұрақтары бойынша
Одан басқа филиал әр түрлі комиссия жұмыстарында, қаланың
Филиал қызметінің соңғы бағыты болып экономиканың нақты секторы
Филиал қала әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелерімен мониторинг жүйесіне қала
Қала әкімшілігі және аудан әкімдері, сонымен бірге қаланың
Шешімін талап ететін мәселелердің бірі халыққа қаржылық қызмет
Филиал қызметінің ең негізгі бағыты болып Алматы қаласында
1997 жылдан қазіргі уақытқа дейін филиалдарға 5 мыңнан
Бүгінгі таңда Алматы қалалық филиалы міндеттердің кең көлемін
2.2. Банк жүйесіндегі шетел банктердің рөлі: Шетел елдердің
Көптеген нарықтық экономикалы елдерде шетел банктерінің жұмыс істеуі
Кейбір зерттеулер шетел банктердің отандық банк секторына өсе
Ғалымдар жұмыстарында отандық банк жүйесінде шетел банктерінің болуының
1. Шетел банктердің болуы отандық банктерді шығындарды төмендету
2. Шетел банктерінің оңтайлы сыртқы нәтижеге әкеледі. Мысалы,
3. Шетел банктері отандық банк жүйесіндегі адамгершілік капитал
4. Шетел банктерінің болуы отандық қаржы секторына мемлекеттік
5. Шетел банктерінің болуы отандық банктерінің шығындарын көбейтеді.
Ленсинк пен Хермес 2004 жылы 1990 жылы мен
Қолға жетерлік емес тәжірибелік әдебиеттерде мынадай қорытынды жасалған-шетел
Лесинк пен Хермес соңғы жұмыстарында бұл таңдауды зерттейді.
Ұзақ мерзімде инвестициялық шығынның төмендеуіне, бәсекелестің өсуі мен
Е. Крафт 2004 жылы хорватиялық банк жүйесіне зерттеу
Содан соң бірнеше ірі банктерді шетел елдердің стратегиялық
1. Хорватия банк саласындағы таза ұлттық меншіктен шетел
2. Шетел елдің меншігіне беру үрдісі 1998 -1999ж.
банк кризистен кейін бірден жүргізілді, осының салдарынан оңтайлы
3. Хорватиялық тәжірибе басқа өтпелі экономикалар үшін көрсеткіштік
Сонымен, авторлар айтуынша, өтпелі экономикалы елдерде шетел банктердің
2.3. Бүгінгі таңдағы Банктік қызметті реттеуге арналған заңдардың
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев өзінің
«Қазақстан -2030» атты халыққа жолдауында үшінші ұзақ мерзімді
Қазақстандағы банктік қызмет аясын реттеуге бағытталған заңдардың жүзеге
Бүгінгі таңда нарықтық қатынастардың дамуына орай аса көңіл
Жоғарыда біз бірқатар заң актілеріне көз жүгіртіп өттік,
Банктік қызмет аясын реттеуге арналған арнайы заң актілерінің
Қазіргі кездегі еліміздің банктік жүйесінің ерекшелігі-ол банктік іске
Алайда осы аталған заң актілерінің көпшілігі жалпылық сипатқа
Бұл ретте біз «Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне
Қазақстан Республикасы Прездентінің 2003 жылғы 31 желтоқсандағы №1270
«Қаржы хабаршысы», « Финансовый вестник» атты ресми басымында
1 сәуір 2005 жылғыжағдай бойынша республикамызда 35 екінші
Осы аталған екінші деңгейдегі банктер ішінде 26 банкінің
Әрине осы көрсеткіш еліміздің банктік жүйесінің даму деңгейінің
Дегенмен де бүгінгі таңда осы саладағы реттеуді қажет
Қорыта келгенде, Қазақстан Республикасының банктік жүйесі біздің еліміздің
Қорытынды.
Әлемдік банктік ісінің тәжірибесі құрылып жатқан Қазақстандағы
Қазіргі ағымдағы Қазақстандық банк жүйесінің алдында отандық қаржы
Біздің Республикамыздың әлеуметтік- экономикалық жағдайындағы көрсеткіштерінің өсуі мен
Бұл курстық жұмыста еліміздің банк жүйесіндегі осы уақытта
Банк жүйесіне қоғамның барлық ақша қорлары , атап
Қазақстан экономиканың нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты банктердің алдына
Осылайша, бүгінгі таңда банк индустриясы бәсекеге жарамды индустрияға
1 сәуір 2006 жылы банк секторы Республикада 34
Біздің еліміздегі банк жүйесінде өткір бәсекелестік бар деп
Қолданылған әдебиеттер
Сейткасымов.«Ақша,Несие,Банктер» Алматы «Экономика» 2005.
Мақыш. « Ақша, Несие, Банктер» Алматы «Экономика»
3. Б.Көшенова. «Ақша, Несие, Банктер» Алматы «Экономика» 2000.
4. Банки Казахстана №9, 2005 .
Банки Казахстана №3, 2006.
Банки Казахстана №11, 2005.
Н. Назарбаев. Қазақстан-2030. Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Түсініктеме. Ғ.С.Сапарғалиев. Алматы «Жеті Жарғы»,
Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 31 желтоқсандағы №1270
Аль Пари №7, 2003.
3
Қазақстан Республикасының банк жүйесінің қалыптастыруы
Қазақстан Республикасының қазiргi банк жүйесi
Қазақста Республикасының банк жүйесi
Банк ресурстарынын қалыптастыру теориясы
Мемлекеттің ақша-несие саясаты туралы ақпарат
Банктерді ерікті және еріксіз қайта құру
Қазақстан Республикасының ұлттық банкі – мемлекеттік орталық банк ретінде
Қазақстан Республикасының банк жүйесінің дамуы
Республикасы Президентінің бекітуіне ұсыну
Банктерге резервтік талаптардың нормативін бекіту