Кәсіпорында инвестициялық қызметінде мемлекттің ролі
Жоспар
Кіріспе..................................................................................................3
І.Инвестицияның териялық негізі.
1.1.Инвестиция туралы түсінік..........................................................4
1.2.Инвестиция және олардың қызметі......................................................6
1.3Инвестицияылық процесс-әлеуметтік жүйе ретінде.....................9
ІІ.Кәсіпорындарда инвестицияны тиімді пайдалану саясаты
2.1 Инвестицияылық қорларды: тиімді пайдалану жолдары.....................12
2.2 Инвестицияның тиімді бағалау метрологиясы.....................................16
ІІІ. Кәсіпорында инвестициялық қызметінде мемлекттің ролі.
3.1 Инвестицияылық қызметті мемлекеттік реттеу....................................22
3.2Мұнайгаз кешенін инвестициялаудың негізгі бағыттары.....................27
Қорытынды...................................................................................................33
Әдебиеттер.....................................................................................................35
Кіріспе.
Инвестиция — экономиканы дамудың тұрақты және жоғарғы қарқынын
Инвестицияны дамытуда кәсіпорындарды қаржыландыратын және ұзақ мерзімге несие
Қаржылық инвестициялар инвесторлар үшін ішкі және сыртқы инвестициялар
Өнеркәсіп және ауыл шаруашылық тау-арлары арасындағы ара қатынасты
1.1Инвестиция туралы түсінік
Инвестициялар деп өнеркәсіптің, құрылыстың, ауыл шаруашылығының және экономиканың
Инвестицияның көзі болып жаңадан қалыптасқан (құрылған) құн немесе
Қаржылық инвестиция өзінің пайдалану мерзіміне қарай, қысқа және
Инвестиция өзінің арналымы немесе алынған мақсаты бойынша: қаржылық
Нақты инвестициялар — бүл кәсіпорынның негізгі капиталын және
Қаржылық инвестициялар — бұл субъектінің табыс алу мақсатында
Капиталды бағалы қағаздар кәсіпорынды дамыту үшін, оның капиталын
Бағалы қағаздар қүқығы бойынша кімге жататындығы туралы белгілерін
— бғгалы қағазды ұсынушыға — құқықтарын орындау үшін,
тіркеу жасалынбайды. Ұсынушы бағалы қағазды куәландыратын құқығын басқа
ордерлік бағалы қағаз — ол ең алғашында иемденушінің
Борыштық бағалы қағаздар пайыздарды (проценттерді) төлеуді және негізгі
Инвестщиялық багалы қағаздар эмитент активтерінің бір бөлігін иемденуге
Бағалы қағаздар эмитенттік сипаты бойынша: мемлекеттік (Үкімет пен
Мәмілеге байланысты шығарылатын бағалы қағаздар: фондық (акциялар, облигациялар)
Фондылық бағалы қағаздар көптеп шығарылуымен (эмиссиясымен) ерекшеленеді және
Саудалық бағалы қағаздар коммерциялық бағытқа ие: олар негізінен
1.2.Инвестиция және олардың қызметі
Нарықтағы айналыс ерекшеліктеріне байланысты бағалы қағаздарды нарыктық (айналыстағы)
Нарықта болатын бағалы қағаздар биржалық немесе биржалық емес
Нарықтық емес бағалы қағаздар бір қолдан екінші қолға
Қоржынның бірінші типінің мақсаты өсімді көбіне диввдентгер мен
Қоржындардың екінші типі дивидентгер мен процентгер есебінен табыс
Ақша нарығының қоржындары (портфелі) капиталды толықсақгау мақсатынан түрады.
Қоржындардың өсуіне қоржынға енген қүрылымдардың өзгерісі мен бағамдары
Қоржын қызмет етуінің уақытына байланысты мерзімі шектелген және
Мерзімі шектелген қоржын тек табыс табуға талпыныс жасап
Мүмкіндігінше толықтырылатын, қайтарып алынатын және тұрақты қоржындар ажыратылып
сақтайды.
. Осы жағдайда ғана нарықгық қарым-қатынастар жағдайындағы тәуекелділіктер
Қазақстан Республикасының зандары экономиканың барлық саласын инвестициялық тұрғысынан
Түптеп келгенде, инвестициялардың мақсаты- жаңа технологияларды, алдыңғы қатарлы
Қазақстан Республикасының экономикасын көтеруде және оны одан әрі
Шетелдік инвестициялар Қазақстан Республикасының занды тұлғаларының жарлық капиталына
Шетелдік инвесторлар заңға қайшы келмейтін кез келген қызметпен,
Шетелдік инвесторлар өздерінің қызметінен алған табысын өз қалаулары
1.3 Инвестицияылық процесс-әлеуметтік жүйе ретінде
Қазіргі кезеңде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процсс
әлеуметтік-экономикалык дамуымыздыц негізгі алғы шартына айналып, еліміздсгі реформаларды
Мемлекеттің даму деңгейі әлеуметтік салаға жұмсалатын шығынның колемімен
Транзиттік қоғамда әлеуметтік процесстердің шиеленісе түсетіпдіктерінен, топтар мен
Қазақстанның имтеллектуалдық және рухани потенциалының қалыптасу иегізі болып
Жоғарыда айтылған өлеуметтік бағыттағы бюджетті жүзеге асыруда да
Мысалы, жалпы ішкі өнімге кіретін негізгі капиталдағы иивестицияның
Мұндай оңтайлы процссті одан әрі дамыту үшін Қазақстан
Инвестициялық іс-әрекет әлеуметтік факторларды ескере отырып реттелінбесе онда
Сонымен, инвестициялық процессті пайда тауып, жоғары әлеуметтік тиімділікке
Нарықтық экономикада жоба тек қана инвестицияға байланысты құжаттарды
Бұл методикалық ұсыпыстарда инвсстициялық жобалар тиімділігінің мынадай көрсеткіштері
инвсстицияық жобаға қатынасулардың қаражат мүддесінен тыс тұратын шығындарды
Байқағаиымыздай бұл ұсыныстарда әлеуметтік тиімділік көрсеткіштері| белінбеген,
келтірілген.
Сондықтан да заман талабына сай экоиомикалық шаралардың
әлеуметтік көрсеткіштер жүйесін қалыптастыру қажет сияқты. .
Жобапың әлеуметтік нәтижелсрін бағалау дегеніміз, жобаның адам құқытын
Иивестшщялық жобада көрсетілген
- қымыс орындарының өсуі;
- аймақ, қала, әлеуметтік-село тұрғындарың қажетті тауарлармен энергая,
Иивестициялар тек қана экономикалық категория емес. Олар атқаратын
- кеңейтілген ұдайы өндіріс салаларында;
- Ғылыми техникалық дамуды
депсаулық, мәдениет, оқу, білім салаларын дамытып, т.б. әлеуметтік
жұмыссыздық мәселелерін жеңілдетуге;
қоршаған ортаны қорғауга;
қорғаныс өнеркәсібни оңайландыруға және т.б.
Әрине, экономикалық және әлеуметтік тиімділіктерді таза айырып қарау
II-Бөлім Инвестицияы тиімді пайдалану
2.1 Инвестицияылық қорларды: тиімді пайдалану жолдары
Қазіргі кезде аграрлық рынок қорғаусыз қалды, ол әлемдік
Республикамызда тамақ өнімдері жетіспейтінін пайдаланып, Батыс елдері Қазақстанға
Халық шаруашылығының қай саласы да қаржысыз дамымайды. Оны
Амал не, осы бағытта жүзеге асып жатқан жұмыс
Негізгі қорлардың жаңармауының бірнеше себептері бар: біріншіден, оларға
Бүгінгі инвестициялық саясат шетел инвестициясын көбірек тартуға бағытталған.
Елімізде өндірістік саланы дамытудың тағы бір пайдалы жағы:
Бұл жерде екі түрлі қиындықты айта кету керек:
2.2 Инвестицияның тиімді бағалау метрологиясы
Қазақстандағы нарықтық экономикаға көшу жағдайында инвестициялық процесс барысын
Б — кәсіпорынның көтерме баға бойынша жылдық өнім
Ұ — жылдық өнім шығарудың өзіндік қүны;
К — құрылатын объектікің сметалық құны (шараларды жүзеге
Еп п — рентабелдік нормативі.
Қарастырылған капитал жүмсау нормативтен тиімділіктің есептеу мәнін арттыру
Тиімді вариантын тавдау үшін салыстырма-лы экономикалық тиімділік көрсеткіштері
1. Келтірілген шығын минимумы: Ш = Ұ +
онда:
Ш — вариант бойынша келтірілген шығындар;
Ү — вариант бойынша ағымдағы шығындар (езіндік құн);
Ен — капитал жұмсаудың салыстырмалы тиімділігіңің нормативтік коэффициенті;
К — вариант бойынша капитал жұмсау.
2. Қосымша капитал жұмсаудың тиімділік коэффициенті:
Е= (Ұ1-Ұ2)/(К2-К1), Е>Ен.
Онда:
Ұ, және Ұ2 — салыстырылатын вариант бойынша өзіндік
К} және К2 — салыстырылатын вариант бойынша капитал.
3. Қосымша капитал жұмсаудың өтеушілік мерзімі
Салыстырылатын варианттардан қосымша капитал жұмсаудың өтеушілік мерзімі аз,
В = 1/(1+Ен.п.)',онда:
В - келтіру коэффициенті; і - келтіру мерзімі;
Ен.п. - әртүрлі уақыттағы шығынды мысалға келтіру нормативі.
Біріншіден, мысалға келтіру нормативі жоғарыдағы шешіммен жоспарланады және
Әдетте, әдістемелік жоспар айырмашылығы шаруашылық қызметінің тәжірибесінде осы
Қарастырылатын әдістеме мүмкіншіліктері шаруашылық жүйесімен шектелген, олар на-рықтық
Инвестициялық зерттеу кезеңіндегі инвестициялық тиімділік әдістемесі бағалы. Осы
инвестициялық конценцияны іздену;
жобаның альтернатививтік нұсқасы;
техникалық-экономикалық негіздеуді
дайындау;
инвестициялық шешім қабылдаумен қорытындысын шығару.
Жобаны өндеу кезінде осы кезендерге басты көңіл бөлінеді,
Инвестициялаудан шешім қабылдау үшін техникалық-экономикалық негіздеу барлық қажетті
Ұ. Баймұратов әдістемесі ақшалай қара-жаттың келіп түсуі мен
Осы әдістеменің инвестициялық шешімінің қаржылай бағалау құрылымын үш
кезең - инвестиция көлемі және болашақтағы ақшалай түсім
кезең — күтілетін түсімнің инвестициялық қауіп-қатер дәрежесі бағаланады
3 кезең — күтілінетін ақшалай түсім,есептелінген капитал құнын
Күтілінетін ақшалай түсім шағынымен ағымдағы құнын. салыстырып, нақты
Егер инвестициядан түскен ағымдағы құн шығыннан жоғары болса,
UNIDO Сонымен қатар әдістемеде өтпелі кезең экономикасы үшін
Сонымен қатар шет ел әдістемелері жаңашылдық енгізуге байланысты
1994 жылы бірқатар ғылыми институт қызметкерлерімен инвестициялық жоба
Ұсыныстар нарықтық экономикаға көшу жағдайында пайдаланған әдістерге негізделген.
Ұсыныстарды дайындау кезінде отандық әдістемелік тәсілдер тәжірибесі пайдаланылған.
Олардың ең негізгісі: өнім тасқынын, ресурстар және ақшалай
Жоғарыда көрсетілген ұсыныстардың мәні, біріншіден, автордың тек экономикалық
коммерциялық тиімділік көрсеткіші, жобаны жүзеге асырудың қаржылай дағдарысын
бюджеттік тиімділік көрсеткіші, федералдық, аймақтық немесе жергілікті бюджет
— экономикалық тиімділік көрсеткіш,құндық өлшемді жіберетін және шектен
Инвестициялық жоба тиімділігін бағалау кезінде әр уақыттағы көрсеткіштерді
Әр уақыттағы шығынды, нәтиже мен тиімділікті әкелу үшін,инвестор
Осылардын әрқайсысын пайдалану үшін кажетті түсінік керек: жобаны
Жобада қаражатты инвестициялау жөніндегі шешім барлық сындар мәнін
Инвестиция тиімділігін бағалауда әдістемелік тәсіл анализіне қорытынды жасай
Сондықтан осының бәрі жоспарланатын инвестиция бюджетін өндеу сүрақтарына
Инвестиция барлық қоғамда да экономиканы нығайтудың негізі болып
Инвестициялық саясат экономиканың даму дәрежесіне байланысты өзгеріп
Инвестицияның көмегімен инфрақұрылымды жетілдіре беру керек. Оның жетілдіруі
Өткен жылы сәуірдің 27-де Республика Президенті Н.Назарбаевтың шағын
Егіншілікте де жағдай мәз емес. Астық өндіру 26
ІІІ.Кәсіпорынның инвестициялық қызметінде мемлекеттік саясаттың
3.1 Инвестицияылық саясатты қызметті мемлекет жағынан жетілдіру.
Қазақстан Республикасындағы инвестищіялық кызметті мемлекетгік ретгеу мәселелерін сөз
Біздің ойымызша қалыптасқан мұндай жағдайдан шығу үшін, ең
Осы мәселелерді зерттеу барысында экономист-мамандардың басым бөлігі мынадай
Рас, бұл орайда үкіметіміз қол кусырып қарап отырған
Тұжыра айтсақ, шетел инвестициясын тартып, оны ел экономикасының
Ендігі мақсат — Қазақстанның қазіргі жағдайында өз ішкі
«Шетел инвестициясы біршама позитивті рөл атқаруы мүмкін. Бірақ
Біздің ойымызша, ішкі инвестицияға айрықша ден қойдырған бірнеше
Екіншіден, әлемдік тәжірибе халыкдралық капитал рыногындағы акща қозғалысында
Ашығын айтсақ, қазіргі жағдайда бюджет экономиканың нақты секторларын
Халықаралық және отандық сарапшылардың есептеуі бойынша қазіргі кезде
Мемлекет экономиканы реформалау кезінде халықгық қаражаты аясындағы жұмыстарды
Біздің ойымызша, ендігі кезекте халықтың инвестициялық белсенділігін арттыру
Сондай-ақ халықтың уақытша бос ақша қаражаттарын қор рыноктарын
Сонымен, осында айтылған шарттар орындалып, жүйелі жолға қойылған
Экономикалық реформалар қарқынды жүргізілген 90-жылдардың үстінде ішкі инвестиция
халықтың қаражаты;
құнды қағазддрдың қор рыногы;
әртүрлі қорлардың (зейнетақы, инвестициялық, сақтандыру, т.б.) ресурстары;
коммерциялық банктердің кредитгері;
отандық инвесторлардың жеке капигалы.
Міне, Үкіметтің мемлекеттік реттеудің негізгі экономикалық тетіктері —
3.2Мұнайгаз кешенін инвестициялаудың негізгі бағыттары.
Инвестициялық саясат елдің экономикалық стратегаисының басты элементі бола
мұнай саласын кері жабдықтаудың базасымен қамту, оны өлшеу
мұнайгаз кешеліиің мекемелерінің өндірістік және әлеуметтік имфрақұрылымын дамыту
мұнай мен мұнай өнімдерін экспорттаудал валюталық түсімдерді дамытуды
Қазақстан Республикасының Статистикалық Агенствосының мәліметтеріне сүйенсек, 1993-1999 жылдары
Мұнай өңдеу саласының мекемелерінің жекешелеңдіру процесі зауыттардың үзіліссіз
Бірақ, уақыт өткен сайын, келісімде көрсетілген шарттардың бұзылуынан
Шетелдік компаниялар қызметіңдегі тағы бір жағымсыз жағдай-мемлекеттік органдар
1997 жылғы Павлодарлық мұнай өңдеу зауытын
американдық мұнай компаниясының басқаруына беру барысындағы
келіспеушілік қоғамның назарын аударды, келіспеушіліктің төркіні
зауыттың акция пакетін "Казахойл" ұлттық мұнай компаниясының
уставтық капріталына
жекешелендіру барысында басталған болатын.
Барлық үш мұнай өңдеу зауыттары ауыр "жекешелендіру" тағдырын
1998 жылы Атырау МӨЗ
"Казахойл" ҰМК билігіне берілді. Осы кезге дейін
(Швейцария) компаниясы (зауыттың 18,3% акциясьін иеленуші) 25,5%
сңбек коллективінің акцияларын басқара отырып, ұлттық компаниямен
бәсекелсске түсті. Бір жыл бұрын мүлік бойынша мемлекеттік
"Тэльф А.Г." компаниясының АМӨЗ 12,3%
алуына сенімсіздік келтірді. Нәтижесінде, Тельф А.Г. компаниясы
шетелдік несиелеу
реконструкциялауға жол ашты.
Ұзақ мерзімдік келісімдер барысында Атырау МӨЗ-ң 100% акция
Донор-мемлекеттер құрылымында алғашқы орыиды АҚШ иеленді, Казақстан Республикасына
Инвестициялық қызметті жақсарту Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық кешенінде байқалады.
жылдың аяғында минералдық-шикізаттың кешенінде
лицензия берілді, соның ішіндс өндіруге - 520, барлау
256, барлауға - 154 лицензия берілген. Сонымен қатар,
Реслубликасы үкіметі 191 лицензияны бекітті, соның ішінде қатты
пайдалы қазбалар бойынша - 95, комірсутектік шикізат -
суларына -52.
жылы Республикадағы акционерлік
кәсіпорындар, материалдық өндіріс
сипаттағы объектілердің
компаниялар арқылы 23,3
шығындалды,
Инвестициялар бойынша Агенствоның мәліметтеріие сүйенсек, шетелдік компаниялардан тартылған
Сонымен, елдің экономикасының мұнай секторына тартылған несиелік құралдардың
Осындай дағдарыстан шығудың негізгі жолы, біріншіден, Павлодар және
2000 жылы желтоқсанда үкімет Атырау МӨЗ реконструкциялау бойынша
Осындай шаралар мұнай өңдеу объектілерінің өндірістік қуатын арттырғанымен,
Жүмысты орындау барысындағы талдау, Қазақстанньщ экономикасына салынған
1998-2003 жылдар бойынша шетелдік иивестицияның үлестік салмағының артуы
Шетелдік иивесторлар тау-кен өндірісіне (38%), өндеу өнеркөсібінс (20%),
Бес жыл ішіндегі қаржылық-экономикалық ақпарлар шетелдік инвестициялардың негізінсн
1998-1999 жылдары шетел инвестициялары есебінен Ақтөбе, Атырау. Батыс
Шетел инвестицияларын пайдаланудан экономикалық тиімдік сұрақтарын зерттей отырып,
салаларымен тығыз ваиланысты секторлардың қаржылық-өндірістік қызметін сипаттаушы қажет
Отындық-энергетикалық кешендегі шетел инвсстицияларын қолданудағы жетекші компания -
Инвестицияның салалық құрылымы шетелдік инвесторлардың қандай категориясының Қазақстан
Қазақстан экономикасыиа тартылған жеке жобалардың тез өтелуі мен
Отандық жонс шетелдік инвесторлардан анкета жинау жолымен жасалған
Қазақстан Республикасына инвестиция салуға қызығушылыққа саяси тұрақтылық пен
Шетелдік инвсстицияларды мұнай өндеу өнеркәсібінде пайдалануды талдау барысында,
Қорытынды.
Әлемдік тәжірибеде ақша қаражатын нақты секторларға бағыттауды екі
Банк кредиттерінің қайтарымсыздығына кредитке қойылған жоғары проценттік ставканың
Біздің ойымызша, мүндай жағдайдан шығу коммерциялық банктердің кредитін
Сонымен бірге коммерциялық банк пен Ұлттық банк арасындағы
Отандық инвесторларды да ынталандырудың Әртүрлі жолдарын ойластыру қажет.
кәсіпкерлік пен жекеменшікке мемлекеттік қорғауды күшейту;
отандық инвесторларға салықтың және кедендік салада шетел инвесторларымен
ақпараттық саланы дамыту;
өзін-өзі тез ақтайтын инвестициялық жобаларға кредит бөлу жүйесін
ӘДЕБИЕТТЕР.
1.Назарбаев Н.А. Рынок и социально-экономикческое развитие. — М.:
3.абденов О. Экономическая политика переходного периода на рубеже
4.Кенжегузин М. Необходимый экономический рост: предпосылки, факторы, модели,
5. Клилюва Т.В., Жидимбетова
6. Реформиронание экономики Казахстана: Проблемы и их решения.
7.Банки и банковские операции в России / Под
8.Банковское дело / Под ред. Колесникова В.И. —
9.Банковское дело: стратегическое руководство / Под ред
Платонова В., Хиггниса М. — М.: Консалтбанкир, 1998.
10.Банки и банковские операции / Под ред. Жукова
11.Екінші деңгейдегі банктердің несиелік саясаты.-Аль-Пари,2004,N6.
12.«ҚР-дағы банктер және банктік қызмет туралы» ҚР заңы.30.03.
13.2002 жылы 3 маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының №
14..«ҚР ұлттық банкі туралы» ҚР заңы. 30.03. 1995.
2
Дамыған және дамушы елдердің экономиканы мемлекеттік реттеуі
Ғылыми-техникалық прогресс пен Ғылыми-техникалық революцияның мәнi мен экономикадағы ролi
Мемлекеттік бюджеттің шығыстары, олардың мазмұны, құрамы мен құрылымы
Кәсіпорындарда инвестицияны тиімді пайдалану саясаты
Кәсіпорынның қаржысы. Қаржылық есеп принциптері
Өндірістік кәсіпорындардың банкроттыққа ұшырау мүмкіндігін төмендету жолдары
Ақша және инфляция
Қаржылық жоспарды құрастыру
Операциялық активтерді басқару
«Өндірісті ұйымдастру және басқару» пәнінен оқу құралы