Төлем көзінен салық салынатын табыстар

Тақырыбы: Жеке табыс салығы, салық жүйесіндегі оның рөлі мен
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ...................................................... 3
1 ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҚ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, салық салудың принциптері және түрлері
5
1.2 Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері.......
1.3 Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары және салық декларациясы
21
2 ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҒЫН ЕСЕПТЕУ МЕХАНИЗМІ ЖӘНЕ ОНЫҢ САЛЫҚ
2.1 Ақмола облысы бойынша жеке табыс салықтың бюджетке түсуін
2.2 Салық төлеушілер мен салық объектісі
2.3 ҚР салық жүйесіндегі жеке табыс салыктың ерекшелектері және
34
3 МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТТІ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДА ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҚ ТҮСІМДЕРІН ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Салық жүйесіндегі жеке табыс салық салудың шетелдік тәжірибесі
3.2 Салық жүйесіндегі проблемалар және оларды шешу жолдары .......
3.3 Қазақстанда жеке табыс салық төлемдерін жетілдіру жолдары .....
ҚОРЫТЫНДЫ ........................................... 62
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..................................... 65
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да, міне,
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында «Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі көзі
Сонымен, мемлекеттің нарықтық экономикаға ықпал ететін экономикалық рычагтарының арасында
Алдыңғы қатарлы дамыған батыс елдерінде салықтарды жоспарлаумен мемлекеттік деңгейде
Салықтарды қолдану арқылы мемлекет әртүрлі мүдделері бар экономикалық субъектілерді
Соның ішінде жеке табыс салығының орны ерекше деп есептеймін.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев халыққа арнаған Жолдауында жеке табыс
Жеке табыс салығы алғашқы салықтардың бірі.
Салық кодексі қабылданғанда дейінгі кезеңде бұл салық түрі «жеке
Жеке табыс салығын – салық салу объектілері бар жеке
Резидент емес жеке тұлғалар жеке табыссалығы бойынша салықты есептеп,
Дипломдық жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасында жеке табыс салығының
Жоғарыдағы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді орындау қажет:
- жеке табыс салық ұғымы және салық жүйесінің теоретикалық
- мемлекеттік бюджетті қаржыландыруда жеке табыс салық түсімдерін жетілдіру
Дипломдық жұмыс Ақмола облыстық салық комитеті мен облыстық қаржы
Дипломдық жұмысты жазу барысында Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілері, оқулықтар,
1 ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҚ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, салық салудың принциптері және түрлері
Салықтар - барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық құрылысы мен
Салықтардың экономикалық мәні мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен қалыптасатын
Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұны олар атқаратын функцияларда
Фискалдық функция – барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюымен байланысты пайда
Қайта бөлу функциясы арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі
2001 жылғы 12 маусымда қабылданған “Салық және бюджетке төленетін
Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу
Декларацияда салық төлеушілер табыстың көлемін қажетті жеңілдіктерді, шегермелерді көрсетеді
Жылдық жиынтық табыс пен шегеріс жасау туралы декларацияны мына
- заңды тұлғалар, дербес салық төлеушілер болып табылатын
Қазақстан Республикасындағы төлем көздеріне салық салынбайтын табыстары бар жеке
салық жылы құрылыс салған немесе сомасы 500 айлық есептік
Қазақстан Республикасынан тысқары орналасқан шетел банктеріндегі шоттарда ақшасы бар
Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерден табыс алушы жеке тұлғалар;
Қазақстан Республикасы Парламенті мен мәслихаттардың депутаттары, сондай-ақ мемлекеттік қызметшілер
Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы қызметін жүзеге асыратын резидент
Салық төлеушінің Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметі аяқталған кезде салық
Табыстар туралы және табыстар мен мүлік туралы мәліметтер Қазақстан
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс істейтін ұйымның, мекеменің
Төлем көздерінен табыс салынған ұстауды мына тұлғалар жүргізуге міндетті:
- еңбек шарты немесе мердігерлік (жалдау) бойынша жұмысы
- заңды және жеке тұлғаларға дивидендтер төлейтін резидент заңды
дивидендтер мен сыйақы (мүдде), сақтық төлемдер, телекоммуникациялық немесе көлік
- шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметкерлеріне тура немесе жанама табыстары
- орналастырылған зейнетақы активтері бойынша жинақтаушы зейнетақы қорларына төленетін
Төртінші әдіспен салық кәсіпкерлік қызметтің сан-алуан түрлеріне берілетін патент
Салықтарды салу объектісі бойынша олар тура және жанама салықтар
Тікелей табысқа немесе (пайдаға, мүлікке, жерге салынған салық, табыс
Тура салықтар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға жіктеледі.
Жанама салықтар салудың мәні салықтың тауар бағасына (немесе қызметтің
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай әдетте
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердегі бюджеттерде шоғырландырылады және жалпы мемлекеттік
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар және тұтынуға
Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі салықтарды құру мен алудың
Сурет 1. Салықтық жоспарлау механизмінің элементтері
Салық субъектісі немесе төлеуші – салықты және басқа да
Салық объектісі – мүлік пен іс әрекеттір салық объектілері.
Салық базасы – салық салу объектісі мен салық салуға
Табысқа салынатын салық.
Тауарларға салынатын салықтар.
Капиталға салынатын салық.
Салық мөлшерлемесі салық базасының өлшем бірлігіне салық есептеулерінің шамасын
-тұрақты салық мөлшерлемесі. Олар табыс көзіне қарамастан, салық салу
-үйлесімді салық мөлшерлемесі. Олар салық объектісіне бірдей пайыздық
-прогрессивті салық мөлшерлемесі. Бұл жағдайда прогрессивті салық мөлшерлемесі
-регрессивті салық мөлшерлемесі. Олар табыстың өсуіне қарай төмендейді және
Салықтық бақылау – салық органдарының салық заңнамасының орындалуын, жинақтаушы
1. Салық төлеушілерді тіркеу есебі.
2. Салық салу объектілері мен салық салумен байланысты объектілерді
3. Бюджетке түсетін түсімдерді есепке алу.
4. Қосылған құнға салынатын салықты төлеушілерді есепке алу.
5. Салық тексерістері.
6. Салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметінің мониторингі.
7. Фискалдық жады бар бақылау –касса машиналарын қолдану ережелері.
8. Акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау және акциздік постыларды
9. Мемлекет менішігіне айналдырылған мүлікті есепке алу, бағалау және
Кедендік бақылау комитеті өз құзыры шегінде Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа
Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері осы Кодексте белгіленген салық
Салық салудың принципі мынадай түрлерге бөлінеді:
Салық салудың міндеттілігі принципі. Салық төлеуші салық заңдарына сәйкес
Салық салудың айқындығы принципі. Қазақстан Республикасының салық және бюджетке
Салық салудың әділдігі принципі. Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға
Салық жүйесінің біртұтастығы принципі. Қазақстан Республикасының салық жүйесі Қазақстан
Салық заңдарының жариялылығы принципі. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік
Салықтар - бұл заңды белгіленген ретпен тұрғындардан, кәсіпорындардан, мекемелерден
Салықтың негізгі көзі мыналар болып табылады (кесте 1).
1 Кесте- Салықтың негізгі көздері
№№ Салықтың түрі Аты
1 Табысқа салынатын салық Бұған заңды тұлғалар мен жеке
2 Тауарларға салынатын салықтар Олар қосылған құнға салынатын салықтарды,
3 Капиталға салынған салық Оған мұрадан алынатын салық, сыйлыққа
Қазақстан Республикасы аумағында қолданылатын салықтар тура және жанама болып
Салық түрлері 2 кестеде көрсетілген.
Кесте 2- Салық түрлері
№№ Салықтың аты
1 Корпорациялық табыс салығы
2 Жеке табыс салығы
3 Қосылған құн салығы
4 Акциздер
5 Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері
6 Әлеуметтік салық
7 Жер салығы.
8 Көлік құралдары салығы.
9 Мүлік салығы
Корпорациялық табыс салығы. Корпорациялық табыс салығын төлеушілерге ҚР-ның Ұлттық
Салық салу объектілері:
-салық салынатын табыс;
- төлем көзінен салық салынатын табыс;
- ҚР-да қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент
Жеке табыс салығы. Салық кодексінің 143 бабына сәйкес айқыдалатын
Салық салу объектілері. Салық кодексінің 144-бабында көрсетілген табыстарды қоспағанда,
1. Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
2. Төлем көзінен салық салынатын табыстар және оған жататындар:
- қызметкердің табысы;
- біржолғы төлемдерден алынған табыс;
- жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;
- дивидендтер, сыйақылар, стипендиялар және т.б.
145 баптың 1 тармағы бойынша жеке табыс салығы көрсетіледі.
Жеке табыс салық ставкаларына төмендегілерді жатқызуға болады (кесте 3).
Кесте 3- Жеке табыс салық ставкалары
№№ Жеке табыс салық ставкалары
1 салық төлеушінің табыстарына 10 проценттік ставка бойынша салық
2 сыйақылар (жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша сыйақыларды қоспағанда), ұтыстар
3 дивидендтер түріндегі табыстарға 5 проценттік ставка бойынша салық
Әлеуметтік салық. Әлеуметтік салық төлеушілер мыналар:
Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметін
Жеке кәсіпкерлер.
Жеке нотариустар, адвокаттар әлеуметтік салық төлеушілер (бұдан әрі- салық
Заңда тұлғаның шешімі бойынаш оның құрылымдық бөлімшелері әлеуметтік салық
Салық салу объектісі:
Кодекстің 149-бабының 2 тармағына сәйкес белгіленетін кірістер түрінде жұмыс
Мемлекеттер, мемлекеттердің үкіметтері және халықаралық ұйымдар желілері арқылы берілетін
Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының үкіметі белгілейтін мемлекеттік сыйлықақылар,
спорт жарыстарында, байқауларда, конкурстарда жүлделі орындар үшін белгіленетін ақшалай
Ұйым таратылған немесе жұмыс берушінің қызметі тоқтатылған, қызметкерлердің штат
Пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін жұмыс берушінің қызметкерлерге төлейтін өтемдері;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жинақтаушы зейнетақы қорларына қызметкерлердің міндетті
Кодекстің 315-бабы 1-тармағының 2) және 3)-тармақшаларында аталған төлеушілер үшін,
Жер салығы. Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған
Ауыл шаруашылық мақстындағы жерлерге;
Елді мекендер жерлеріне;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, тарихи-мғдени мақсаттағы жерлерге
Орман қорының жерлеріне, су қорының жерлеріне, запастағы жерлерге жатқызылуына
Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі
Тұрғын үй қоры,соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
Тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
Жер салығы негізінен меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын,
Жер салығын төлеушілер:
1. Жеке меншік құқығындағы.
2. Тұрақты жер пайдалану құқығындағы.
3. Бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу
Жеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы) үй шаруашылығын,бағбандық жғне саяжай құрылысын
Елді мекендердің жерлеріне (үй іргесіндегі жер учаскелерін қоспағанда) жерлеріне
Кесте 4 - Елді мекендердің жерлеріне салынатын салық ставкалары
Елді мекеннің түрі Тұрғын үй қоры, соның ішінде оның
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавл 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы:
Облыстық маңызы бар қалалар 6,75 0,39
Аудандық маңызы бар қалалар 5,79 0,39
Ақмола облысы:
Облыстық маңызы бар қалалар 5,79 0,39
Облыстық маңызы бар басқа қалалар Облыс орталығы үшін белгіленген
Аудандық маңызы бар басқа қалалар Облыс орталығы үшін белгіленген
Поселкелер 0,96 0,13
Селолар (ауылдар) 0,48 0,09
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған жғне тұрғын
Мүлік салығы негізінен заңды тұлғалар мен жеке кғсіпкерлерге
Салық төлеушілер:
1) Қазақстан Республикасының аумағында меншік,шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
2) Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу объектісі
Салық салу объектісі:
Заңды тұлғалар мен жеке кғсіпкерлер үшін негізгі құралдар (оның
Мүлік салығы ставкалары:
1. Заңды тұлғалар (осы баптың 2-тармағында аталғандарды қоспағанда) мен
2. Төменде аталған заңды тұлғалар салық салу объектілерінің орташа
- діни бірлестіктерді қоспағанда, заңда белгіленген заңды тұлғалар;
негізгі қызмет түрі кітапханалық қызмет көрсету саласындағы жұмыстарды орындау
ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік
Жеке тұлғалардың мүлік салығы. Меншік құқығында салық салу объектілері
Салық салу объектісі:
Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі жғне кғсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын
1. Қазақстан Республикасы аумағындағы тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары, гараждар
2. Қазақстан Республикасының аумағындағы аяқталмағын құрылыс объектілері-қоныстану (пайдалану) кезінен
Қосымша құн салығы - бұл тауар өндіру ісінің
Бұл салық тауармен, қызметтердің түпкі тұтынушылардың сатып алу барысында,
- сүт өнімдері;
- балық өнімдері;
- көкөніс;
- жұмыртқа;
- өсімдік майы;
- қант;
- нан;
- ұн;
- бидай тағы басқаларға.
Акциз салығы - Қазақстан аумағында өндірілген жғне ҚР-ң
Мына тауарларға салынады:
- спирттің барлық түрлері;
- алкоголь өнімі;
- темекі бұйымдары;
- бекіре;
- қызыл балық уылдырығы;
- алтыннан;
- платинадан істелінген бұйымдар;
- жеңіл автомобильдер тағы басқалар.
1.2 Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері
Кептеген елдерде жеке тулгалардың табыстарына салынатын салықтъң принциптері ортақ
Негізгі принциптері мыналар:
- барлық салық толеушілер резидент және резидент емес деп
- салық салу барысында әр түрлі кездерден алган барлық
- салық телеушінің салық салу барысында негізіне, асырауындағы әрбір
- салық салу кезінде медициналық шыгындар, әлеуметтік сақтандыруға телеген
- салық сомасы үдемелі салық ставкасы негізінде анықталады;
- жұмыс істейтін ерлі-зайыптылар салықты бірге немесе белек төлеуіне
Салықтың есептелу немесе алыну тетіктерінде кейбір ерекшеліктері болмаса, салык
Табыстардың негізгі қурамына:
еңбекақы,
сыйақы,
кәсіпкерлік қызметтен түскен табыс,
зейнетақы,
алимент,
жылжымайтын мүлікті жалға беруден түскен табыс,
бір жылғы жәрдемақы, жұмыссыздық және жұмысқа уақытша жарамсыздық (денсаулыгына
дивиденд және рента түріндегі табыстардың барлық түрлерін жаткызуга болады.
Табыс салығы 12 айга тең болатын күнтізбелік немесе каржы
Жеке тұлғалардың табыстарына салынатын салықты есептеу барысында мемлекеттер арасында
• салык салу барысында камтылатын табыстардық қурамы;
• салықты азамагггардың жеке өзі немесе отбасы атынан төлеуі;
• салық жңілдіктерінің құрамы және қолдану ерекшеліктері;
• салык салу шәкілі (шкала) әр елдерде әр түрлі
Салык жеңілдіктерін колдану барысында назар аударатын тағы да бір
Салық жеңілдіктері екі топка белінеді:
- стандартты;
- стандартты емес.
Стандартты салық жеңілдіктеріне салық төлеушінің өзіне және асырауындағы адамдарға,
Жалпы стандартты салық жеңілдіктерінің мынадай түрлері бар:
• негізгі, ягни салық төлеушінің табыс мөлшеріне тәуелсіз өзіне
• отбасы жағдайына байланысты жеңілдіктердің берілуі, «отбасылық төмендетуң деп
• асырауындағы адамдарға берілетін салық төмендетулері.
Кейбір мемлекеттерде жеңілдік балаларга берілетін салық төмендетулерінің орнына балаларга
Стандартты емес салық жеңілдіктерінің стандарты салық жеңілдіктерінен айырмашылығы -
Бельгия, Финляндия, Греция, Норвегия, Люксембург сияктьи елдерде салық жеңілдігі
Жеке табыс салығы - жеке тұлғалардың ең бірінші кезекте
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев халыққа арнаған Жолдауында жеке табыс
Жеке табыс салығы алғашқы салықтардың бірі.
Салық кодексі қабылданғанда дейінгі кезеңде бұл салық түрі «жеке
Жеке табыс салығын – салық салу объектілері бар жеке
Резидент емес жеке тұлғалар жеке табыссалығы бойынша салықты есептеп,
Жеке табыс салығы бойынша негізінен екі салық салу объектілері
1) төлем кезінен салық салынатын табыстар;
2) төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
1. Төлем көзінен салық салынатын табыстар.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстары жеке тұлғалардың
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстары 5 кестеде
Кесте 5- Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстары
№№ Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстары
1 - қызметкердің табысы;
2 - біржолғы төлемдерден алынған табыс;
3 - жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;
4 - дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
5 - стипендиялар;
6 - жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табысы жатады
Салықты есептеу және төлеу. Салық агенттері жеке табыс салығын
Салық агенттері жеке табыс салығы бойынша есеп-қисапты салық органына
Жеке табыс салығы бойынша есеп-қисапқа қосымшадағы кірістерді, сондай-ақ құмар
Оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын салық агенттерінің
Қызметкердің төлем көзінен салық салынатын табысы:
1. Қызметкердің жұмыс беруші есептеген, салық шегерімдері сомасына азайтылған
2. Жұмыс беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де
Қызметкердің заттай нысандағы табысы.
1. Қызметкердің заттай нысанда алған табысына:
1) заттай нысандағы еңбекақы;
2) қызметкер алған тауарлар, қызметкердің мүддесін көздеп орындалған жұмыстар,
3) қызметкердің үшінші тұлғалардан алған тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер)
2. Қосылған құн салығы мен акциздердің тиісті сомасын қоса
Қызметкердің материалдық пайда түріндегі табысы:
Қызметкердің материалдық пайда түрінде алған табысы мыналарды да қамтиды:
1) қызметкерге сатылатын тауарлардың (жұмыстардың, қызмет көрсетулердің) құны мен
2) жұмыс берушінің шешімі бойынша қызметкердің оның алдындағы қарызының
3) жұмыс берушінің өз қызметкерлерінің сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру
4) жұмыс берушінің қызметкердің өз қызметіне байланысты емес шығындарының
Салық шегерімдері кесте 6 көрсетілген.
Кесте 6- Салық шегерімдері
1 Қызметкердің төлем көзінен салық салынатын табысын анықтау кезінде
2) жинақтаушы зейнетақы қорларына Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде
3) өз пайдасына енгізген ерікті зейнетақы жарналары;
4) жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша өз пайдасына
5) жеке тұлға - Қазақстан Республикасының резиденті Қазақстан Республикасының
Жарты айдан аз жұмыс істеген қызметкердің төлем көзінен салық
2 Салық төлеушіге шегерім жасау құқығы өзі берген өтініштің
Салықты есептеу және ұстап қалу 1. Қызметкердің табысы бойынша
2. Жеке табыс салығын есептеу және ұстап қалу уәкілетті
Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын шетелдік азаматтар мен азаматтығы
3 Салық агенті күнтізбелік жыл ішінде осы бапта және
Жеке табыс салығын есептеудің және төлеудің таңдап алынған тәртібі
Төлем көзінен салық салынатын біржолғы төлемдерден түскен табыс Біржолғы
Біржолғы төлемдерден түскен табысқа, мыналарды:
1) дара кәсіпкерлерге, жеке нотариустар мен адвокаттарға өздерінің қызметіне
2) жеке тұлғалардан мемлекеттік тіркеуге жататын жылжымайтын мүлік, механикалық
Салық сомасын есептеу:
Жеке табыс салығының сомасы төлем көзінен салық салынатын біржолғы
Төлем көзінен салық салынатын жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін зейнетақы
Төлем көзінен салық салынатын зейнетақы төлемдеріне салық төлеушілердің зейнетақы
Төлем көзінен салық салынатын дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс
Салық сомасын есептеу:
1. Жеке табыс салығының сомасы жеке тұлғаларға төленетін дивидендтер,
2. Ұтысты, сыйақыны төлеу кезінде ұсталған салық сомасы төлем
Стипендиялар. Білім беру ұйымдарында оқып жүргендерге төлеуге арналған ақша
Жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс:
1. Сақтандыру сыйлық ақылары:
-жинақтаушы зейнетақы қорларындағы зейнетақы жинақтары есебінен;
-жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша өз пайдасына енгізетін
-жұмыс берушінің жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша жұмыскердің пайдасына енгізетін
Жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыстарына осындай шарттар
Жеке тұлғалардың жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табысына сақтандыру ұйымдары
1.3 Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары және салық декларациясы
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар:
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына, табыстардың мынадай
1) мүліктік табыс;
2) жеке кәсіпкердің айқындалатын табысы;
3) адвокаттар мен жеке нотариустардың табысы;
4) өзге де табыстар жатады.
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығын
Кесте 7- Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке
№№ Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс
1 Адвокаттар мен жеке нотариустардың табыстарын қоспағанда, төлем көзінен
2 Салық төлеушіде төлем көзінен салық салынбайтын табыстардың бірнеше
3 3. Мынадай резидент жеке тұлғалар:
1) арнайы салық режимдерін қолданатындарды қоспағанда, жеке кәсіпкерлер;
2) резидент болып табылатын және табысты Қазақстан Республикасындағы төлем
3) салық агенттері болып табылмайтын тұлғаларға Қазақстан Республикасында қызметтер
Жеке табыс салығы бойынша аванстық төлемдерді есептеу мен төлеуді,
Жеке табыс салығы бойынша аванстық төлемдерді eceптеу мен төлеуді,
Салық төлеу мерзімдері. Салық төлеуші белгіленген жағдайларда енгізілген аванстық
Мүліктік табыс.
1. Салық төлеушілердің мүліктік табысына:
1) Қазақстан Pecпубликасының заңдарына сәйкес мемлекеттік қажеттіліктер үшін сатып
а) бір жылдан аз уақыт меншік құқығында болған жылжымайтын
б) бағалы қағаздарды, сондай-ақ заңды тұлғадағы қатысу үлесін;
в) қымбат бағалы тастар мен қымбат бағалы металдарды, олардан
г) мемлекеттік тіркеуге жататын және бір жылдан кем емес
2) төлем көзінен салық салынатын табысты қоспағанда, мүлікті жалға
2. Мүлікті сату құны мен оны сатып алу құны
Сатып алу құны болмаған жағдайда мүлікті сату құны мен
3. Бағалы қағаздарды сату кезіндегі құнның өсімі заңға сәйкес
Адвокаттар мен жеке нотариустардың табысы. Заң көмегін, нотариаттық іс-әрекеттер
Төлем көзінен салық салынбайтын басқа табыстарға, Кодексте көрсетілмеген, сондай-ақ
Жеке табыс салығы бойынша декларация кесте 8 көрсетілген.
Кесте 8- Жеке табыс салығы бойынша декларация
№№ аты манызы
1 Жеке табыс салығы бойынша декларацияны мына резидент салық
2) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерден табыстар алатын жеке
3) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі шетел банктеріндегі шоттарда
4) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң
5) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, судьялар;
6) табыстары олар үшін белгіленген салық салынбайтын шектен асып
2 Жеке тұлғалар жеке табыс салығы бойынша дек-ларацияны уә-кілетті
2. Арнаулы салық режимін қолданатын жеке кәсіпкерлер арнаулы салық
Шетел салығын есепке алу Қазақстан Республикасынан тыс жерде төленген
Салық төлемінің расталмауы - жеке табыс салығы бойынша декларация
2 ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҒЫН ЕСЕПТЕУ МЕХАНИЗМІ ЖӘНЕ ОНЫҢ
2.1 Ақмола облысы бойынша жеке табыс салықтан бюджетке түсуін
Мемлекеттің ең басты мәселелерінің бірі мемлекеттің кірісін қалыптастыру көздері
Салықтар мемлекеттік бюджеттің басты кіріс көзі болуымен қатар,
Ақмола облысы бойынша 2008 жылы салықтар мен бюджетке төленетін
Ақмола облысы салық комитетінің бақылау-экономикалық жұмысының нәтижесі бойынша бюджетке
2008 жылы Ақмола облысы бойынша жеке табысқа салынтатын салықтардың
Сурет 2 - 2008 жылы Ақмола облысы бойынша жеке
Жеке табысқа салынатын салықтар бюджеттің кірісін қалыптастыруда, салықтық
Динамикадан көріп отырғанымыздай, табысқа салынатын салықтар 2008 жылы бюджетке
Кесте 9 – Ақмола облысы бойынша 2006-2008 жж. бюджетке
Төлемдер атауы 2006 жыл 2007 жыл 2008 жыл Ауытқуы.
2008-2007 жж.
Нақты түскені % Нақты түскені % Нақты түскені %
Табыс салығының жалпы сомасы, оның ішінде 11911787 102,8 15845444
Корпорациялық табыс салығы 10036037 103,2 13888525 112,4 20141646 100,4
Жеке табыс салығы – барлығы, оның ішінде 1875750
Төлем көзінен алынатыны 1845176 101,2 1800591 103,4 2137394 106,9
Төлем көзінен алынбайтыны - - 47984 107,0 67493 105,7
Кәсіпкерлерден алынатыны 30574 102,0 108344 104,1 112095 100,9 3751
Жоғарыдағы кестедегі мәліметтерден, табыс салықтарының бюджеттегі үлесі жыл өткен
Ақмола облысы бойынша бюджеттің кірісін қалыптастырудағы табысқа салынатын салықтардың
Қазақстанда табыс салығын заңды және жеке тұлғалардан алынады, яғни
Табыс салықтарының келесі түрі – жеке табыс салығы. Бұл
Кесте 10- 2006-2008 жылдарда Ақмола облысы бойынша жеке табыс
Салық түрлері 2006 2007 2008
Жеке табыс салығы, барлығы 100 100 100
оның ішінде
төлем көзінен алынатыны 98,4 92,0 89
Төлем көзінен ұсталынбайтыны - 2,5 3,5
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалардан 1,6 5,5 7,5
Кестеден көріп отырғанымыздай, жеке табыс салығы бойынша төлеу әдістері
Жеке табыс салығынан түскен түсім облыс бойынша салықтық түсімдердің
Жеке табыс салығы кәсіпкерлікпен айналысатын жеке тұлғалардан бөлек, төлем
Кесте 11 - Ақмола облысы бойынша жеке тұлғалардан бюджетке
Төлем атауы 2007 жыл 2008 жыл Ауытқу, нақты 2008-2007жж.
Болжам Нақты түскені % Болжам Нақты түскені % (+;-)
Жеке табыс салығы – барлығы,
оның ішінде 1889603 1956919 103,6 2074836 2316982 111,7 360063
Төлем көзінен алынатыны 1740682 1800591 103,4 1999884 2137394 106,9
Төлем көзінен ұсталынбай-тыны 44858 47984 107,0 63883 67493 105,7
Кәсіпкерлерден алынатыны 104063 108344 104,1 111069 112095 100,9 3751
Жоғарыдағы 11 кестеден байқағанымыздай, 2007 жылға қарағанда 2008 жылы
Кесте 12 - Ақмола облысы бойынша шағын кәсіпкерлік қызметпен
Көрсеткіштер 2006 жыл 2007 жыл Ауытқу
(+;-) өсу немесе төмендеу қарқыны, %
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тіркелген жеке тұлғалар саны,
оның ішінде 10573 12646 2073 119,6
Патент бойынша 4557 4105 -452 90,1
Біржолғы талон бойынша 3036 4014 978 132,2
Бірыңғай жер салығы бойынша 1141 1105 -36 96,8
Оңайлатынылған декларация бойынша 41 1810 1769 4414,6
Жалпы белгіленген тәртіп бойынша 1798 1612 -186 89,7
Жоғарыдағы 12 кестеден көріп отырғанымыздай, арнаулы салық режимі еңгізілгелі
Мемлекеттік ортақ қазынаны молайтуда бюдежттің қаражат қазанын әркез олқы
Ақмола облысы бойынша 2008 жылы салықтар мен алымдардың нақты
Тікелей салықтардың бюджетке қалыпты түсіп отыруына бақылау жұмысын жүргізу
Тікелей салықтар бюджеттің кірісін қалыптастыруда салықтық түсімдерде ерекше орын
Ақмола облысы бюджеттің кірісін қалыптастырудағы тікелей салықтардың әрбір түріне
Ақмола облысы бойынша салық комитетінде 1268 заңды тұлға тіркелген,
Тіркеуде тұрған 1268 заңды тұлғаның нақты қызмет жасайтыны 823,
Тікелей салықтардың бір түрі - жеке табыс салығы. Бұл
Жеке табыс салығы кәсіпкерлікпен айналысатын жеке тұлғалардан бөлек, төлем
Ақмола облысы бойынша 2007-2008 жж. жеке тұлғалардан бюджетке түсетін
Кесте 13 - Ақмола облысы бойынша 2007-2008 жж. жеке
Төлем атауы 2006 жыл 2007 жыл Ауытқу, нақты 2007-2006
болжам нақты % болжам нақты % (+;-) %
Жеке табыс салығы-
барлығы 34406 35069 101,9 41582 45118 108,6 10079 128,7
оның ішінде:
Төлем көзінен табыс салығы 33506 34008 101 40417 43901
Кәсіпкерден табыс салығы 900 1061 118 1165 1247 107
Жоғарыдағы 10-шы кестеден көріп отырғанымыздай, 2006 жылы Ақмола облысы
Облыс бойынша бюджеттегі тікелей салықтардың үлесін 14-ші кестеден көруге
Кесте 14 - Ақмола облысы бойынша 2006-2008 жылдарда тікелей
Төлем атауы 2006 жыл 2007 жыл 2008 жыл
Тікелей салықтар- барлығы 100 100 100
Оның ішінде:
Корпорациялық табыс салығы 8,4 28,5 26,5
Жеке табыс салығы 13,9 12,7 18,9
Мүлік салығы 10,8 6,3 6,3
Әлеуметтік салық 60,4 46,6 43,1
жер салығы 1,6 1,6 1,6
Көлік құралдарына салынатын салық 4,9 4,3 3,6
Жоғарыдағы кестеден көріп отырғанымыздай, тікелей салықтардың ішінде негізгі Облыс
Қорытындылай келе, жалпы тікелей салықтар Ақмола облысы бойынша түскен
2.2 Салық төлеушілер мен салық объектісі
Төлем көзiнен салық салынатын табыстар мен төлем көзiнен
Жеке табыс салығы салынатын объектiлері:төлем көзiнен салық салынатын табыстар
Салық төлеушiнiң табыстарына 10 проценттiк ставка бойынша салық салынуға
Сыйақылар (жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша сыйақыларды қоспағанда), ұтыстар түрiндегi
Дивидендтер түрiндегi табыстарға 5 проценттiк ставка бойынша салық салынады.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстарына:қызметкердің табысы,бiржолғы төлемдерден
Салық агенттерi жеке табыс салығын есептеу мен ұстап қалуды
Жеке табыс салығы бойынша есеп-қисапқа қосымшада, әскери қызмет мiндеттерiн
Қызметкердің жұмыс берушi есептеген, салық кодекстiң 152-бабында көзделген салық
Қызметкердiң заттай нысанда алған табысына:
заттай нысандағы еңбекақы;
қызметкер алған тауарлар, қызметкердің мүддесiн көздеп орындалған жұмыстар, қызметкерге
қызметкердiң үшiншi тұлғалардан алған тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) құнын
Қызметкердің материалдық пайда түрiнде алған табысы мыналарды да қамтиды:
1) қызметкерге сатылатын тауарлардың (жұмыстардың, қызмет көрсетулердің) құны мен
2) жұмыс берушiнiң шешiмi бойынша қызметкердiң оның алдындағы қарызының
3) жұмыс берушiнің өз қызметкерлерiнің сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру
4) жұмыс берушiнің қызметкердің өз қызметiне байланысты емес шығындарының
Жеке табыс салығын есептеу және ұстап қалу уәкiлеттi мемлекеттiк
Салық төлеушiнiң төлем көзiнен салық салынбайтын табыстарына, табыстардың мынадай
Салық төлеушi аванстық төлемдердi есептей отырып, салық жылының қорытындысы
Жеке табыс салығы бойынша декларацияны мына резидент салық төлеушiлер:
төлем көзiнен салық салынбайтын табыстары барлар;
Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерден табыстар алатын жеке тұлғалар;
Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлердегi шетел банктерiндегi шоттарда ақшасы
Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң актiлерiне
Қазақстан Республикасы Парламентiнiң депутаттары, судьялар; Ұлы Отан соғысына
III топтағы мүгедектердің бiр жыл iшiндегi - тиiстi қаржы
Әскери қызмет мiндеттерiн атқарған кезде әскери қызметшiлерге, белгiленген тәртiппен
Қазақстан Республикасының сайлау туралы және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Жеке тұлғалардың табысына салық салу мақсатында табыстары
2.3 ҚР салық жүйесіндегі жеке табыс салыктың ерекшелектері және
ҚР Президенті Н.Назарбаевтың мемлекет алдында әлемнің 50 бәсекеге қабілетті
Жаңа салық кодексінде еліміздегі шағын және орта кәсіпкерлік нысандарын
Жаңа салық кодексінің 141-бабының 4-тармағына сәйкес корпоративтік табыс салығы
Ктс бойынша декларация тапсырғаннан кейінгі аванстық төлемдер бойынша салық
Қосымша құн салығы бойынша мөлшерлеме 13 пайыздан 12 пайызға
Әлеуметтік салық бойынша салық мөлшерлемесі бұған дейін салық салынатын
дейін салық төлеушінің орналасқан жері бойынша төленеді.
Мүлік салығына қатысты нендей өзгерістер болды, соны әңгімелейік. заңды
Оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық тәртібін қолданатын жеке кәсіпкерлер
Мүлік салығы бойынша салық есептілігін тапсыру мерзімі ағымдағы жылдың
Мүлік салығы бойынша төлем мерзімі 25 ақпан, 25 мамыр,
Жеке тұлғалардың мүлік салығы бойынша салық мөлшерлемелерін салық салу
Жер салығы бойынша салық есептілігін тапсыру мерзімі ағымдағы жылдың
Жер салығы бойынша ағымдағы төлемдер мерзімі 25 ақпан, 25
Жеке табыс салығы бойынша бірыңғай мөлшерлеме бұрынғы 10% күйінде
Салық агенттері төленетін табыс бойынша жеке табыс салығын төлеуді
Жаңа cалық кодексінде көлік құралы салығына көптеген өзгерістер енгізілді.
Көлік құралы салығы бойынша осы кезге дейін жеңіл және
Жүк көліктеріне салық мөлшерлемесі бұған дейін олардың жүк көтергіштігіне
Жаңа салық кодексі экономиканың тұрақты дамуына жағдай жасайды, көлеңкелі
3 МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТТІ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДА ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҚ ТҮСІМДЕРІН ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Салық жүйесінің және жеке табыс салық салудың шетелдік
Батыс Европалық елдердің салық жүйесі өзара әрқилы. Бірақ 80-шы
Қазіргі салықтық реформаның негізгі бағыттарын және себептерін қарастырайық. Салық
Америка Құрама Штатының салық жүйесі. Америка Құрама
Бірақ, басқарманың жергілікті ұйымдары қаржылық ресурстардың меншік көздеріне ие,
Федералды табыстарда тікелей салықтардың маңызы жоғары.
АҚШ-тың федералды бюджетінің табыстарының ірі
Фискалді жүйенің қайта өзгерісі жақсы нәтижелері 1986
алынатын табыс;
салық төлеушінің жанұялық жағдайына байланысты 11,15,28,35
Сонымен табысқа салық салуды дамытудың негізгі бағыттары
Жергілікті салықтар өзіндік жеке рөл атқарады, Ресей
АҚШ-та салықтар төлеміне бақылауды орталық аппараттан
Барлық салықтық декларацияларға камералдық тексеріс
Францияның салық жүйесі. Францияның салық
табыс салығы; тұтынуға салық;
бюджеттік жүйенің негізгі звеносы қосылған
Қосылған құнға салық төлеу өткізілетін келісім-шарттық сипатымен анықталады.
Францияда қосылған құнға салықтың ставкалары қолданылады:
Бірінші ставка - қазіргі уақытта
Екінші ставка – жоғарыланатын ставка -22% тауарлардың келесі
Үшінші ставка – төмендетілген ставка -7% мәдени күнделікті
Төртінші ставка – ең төменгі ставка -5,5%
Бұдан басқа, ҚҚС келесілер босатылады:
- мемлекеттік мекемелердің әкімшілік,
- әлеуметтік,
- тәрбиелік,
- мәдени,
- спорттық бағыттағы қызметтері,
- медицина және білім беру;
- кейбір еркін мамандықтар:
- жеке оқытушылық қызмет,
- жеке тәжірибелік дәрігерлер,
- діни шығармашылықпен жанама салықтар:
- акциздер;
- кедендік баж.
Салықты есептеуге кәсіпорынның жылдық табысы (шығыны) негіз
Табыс салығы тобында жеке тұлғалардан алынатын
еңбекақы;
сыйақылар;
зейнетақы;
рента;
коммерциялық алынған табыс;
жылжымайтын мүліктен табыс;
құнды қағаздар операцияларынан алынған пайда.
Құнды қағаздар операцияларынан алынған пайда. Кейбір
Кәсіпорында 10 және одан артық адам жұмыс
Францияның салық жүйесінде жергілікті салықтар маңызды орын
1.Бірінші құрылысы бар учаскелерге жер салығы.
2.Екінші, құрылысы жоқ учаскелерге жер салығы.
3.Үшінші, тұрғын үйге салық.
4.Төртінші мамандық салығы.
Аталған негізгіден басқа, жергілікті басқару ұйымдары
Негізгі салық басқармасы экономика және қаржы министрлігінің құрамына
Германияның салық жүйесі.
Федеративті құрылыстағы кез-келген ел сияқты Германияда
Германиядағы салықтардың негізгі түрлері:
Жеке тұлғалардан табыс салығы.
корпоряациыларға салық.
Қосылған құн салығы.
Кәсіптік салық.
Мүлік салығы.
Жер салығы.
Жер учаскесін сатып алу кезінде төленетін салық.
Сақтандыру төлемдері.
Мұрагерлік және сыйақыға салықтар.
Көлік салығы.
Өрттен қорғауды қамтамасыз етуге салық.
Кофе, қант, минералды майлар, ішімдік және темекі бұйымдарына
Германия территориясында газ және мұнай өндіруді дамытуға жиналатын
Германиядағы табыс салығы прогрессивті. Оның минималды
Ескерілмейтін минимум жеке бастыларға айына 1536 марка
Табыс салығының объектісі болып адамның барлық табыстары
Германияның салық жүйесінің эволюциясы қаржылық тұрғындағы жерлердің
Италияның салық жүйесі. Италияның қазіргі салық жүйесі 80 жылдардың
Көптеген дамыған елдердегі сияқты Италияның мемлекеттік табыстарының негізгі көзі
Өзгерістер инфляция индексін есепке ала отырып, жыл сайын
-7,2 млн.лирға -10%;
-7,2 млн-нан 14,4 млн.лирға -22%, одан жоғары -50% дейін
80-шы жылдары табыс салығының максималды ставкасы
Табыстылығы бойынша екінші тікелей салық заңды тұлғалық табыс салығы
Бұл екі салық –жалпы мемлекеттік. Олардан басқа Италияда жеке
Италиядағы жанама салықтардың ішінен бірінші кезекте қосылған
Сақтандыру және несие беру бойынша операциялар.
Акциялар мен облигацияларды тарату бойынша операциялар.
Медициналық қамтамасыз ету бойынша шығындар.
Халықтық білім беру бойынша шығындар.
Мәдениет бойынша шығындар.
Жалдық коммерциялық емес түрлері.
Байланыстық қызметтер.
Алтын және шетелдік валютамен операциялар.
Тауарларды экспортқа шығару.
Халықаралық қызметтер және олармен байланысты операциялар.
Италиядағы қосылған құн салығының қалыпты ставкасы
Италиядағы табыстарға салықтарды алу әдістерін келесідей топтастыруға
Салықтарды тікелей бюджетке аудару.
Сомаларды төлеу кезінде салықты ұстап қалу.
Салықтық реестр-тізім арқылы салықты алу.
Италияда салықтарды алу кезінде салықтық реестрді
Австрияның салық жүйесі.
Австрияның салық жүйесі германдық салық жүйесіне жақын.
Өндірістік және коммерциялық қызметтен.
Жалдану бойынша жұмыстан.
Мамандандырылған қызметтен.
Мүлікті жалға беруден.
Сонымен қатар, табыс салығы жеке тұлғалардың банктерден
Шаруашылық субъектілердің барлық түрлері, оның ішінде серіктестіктер де
1944 жылға дейін мүліктік салықтың ставкасы
Сонымен қатар кәсіптік салық алынып тасталынады.
Мұрагерлер және сыйлауға салық мөлшері мұраға
Австрияның салық заңдылығы көптеген салықтық
Швецияның салық жүйесі.
Қазіргі уақытта Швецияда корпорацияларға салық 28% құрайды.
Капиталдан табысқа салық 30% ставкасы бойынша алынады. Капитал түсінігіне
Акциздер тауарларын шектелген топтарына салынады: ішімдік, темекі, бензин,
Мұрагерлік және сыйлауға салық сатылы -10%-тен 60% дейін.
Аймақтық және жергілікті салықтар мөлшері бойынша маңызды.
Елдің әкімшілік-территориялық бөлінуіне сәйкес табыс салығы келесідей
Бірінші, жылына 175 мың кроннан асатын
Екінші, аймақтардың әртүрлілігіне байланысты жергілікті табыс
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді. Оны
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді. Оны
Швеция бюджетінің маңызды табыс топтарының бірі – еңбекақы
Кейбір аталмаған батысевропалық елдердің корпорация табыстарына
Осылармен салыстырғанда швейцарияда колданылатын жеңілдетілген
Японияның салық жүйесі. Японияның салық жүйесі 19 ғасырда
Қазіргі салық жүйесі 1989 жылдың 1 сәуірінен бастап енгізілді.
Қытай Ұлттық Республикасының салық жүйесі. Қытай Ұлттық
Материалдық өнідіріспен айналысатын және ашық экономикалық аймақтарда
Пайда бухгалтерлік есеп тәртіптерімен және шоттар жоспарына сәйкес
Кәсіпорынның шыққан шығындары болашақтағы 5 жыл
Төзу тікелей амортизация әдісін қолдану арқылы есептелінеді.
Қытайда қосылған құн салығы негізгі 17%
Кәсіпкерлік қызметті іске асыруға салық, осы
сақтандыру;
мәдени шаралар;
спорттық шаралар;
қонақ үйлер мен мейрамханалар;
жалдық қызмет;
туризм;
жылжымайтын мүлікті сату;
пошталық қызметтері;
қаржылық операциялар.
Жылжымайтын мүлікке және бір тұлғадан екіншісіне ауысуына салық салынады.
80-90 жылдардағы салықтық реформалау кезінде қазіргі кезеңдегі нарықтық экономиканы
Келесі бағыттарды атап көрсетуге болады:
1. Өндірістік және ғылыми-техникалық салаларда тұрғындар және кәсіпкерлердің инвестициялық
2. Бюджетті толықтырудың тиімді көзі ретінде тұтынуға салықтың іс-әрекет
3. Салықтық құрылымда маңызды өзгеріс корпорациялар мен тұрғындар үшін
4. Салық салудың біртекті қүрылымдарын қалыптастыру. Салықтық жеңілдіктердің
5. Сыртқы заңдылығына кіші
6. «Ластаушы төлеуі тиісң принципі бойынша экономикалық
Сонымен, қазіргі салықтық жүйенің құрылуының
3.2 Салық жүйесіндегі проблемалар және оларды шешу жолдары
Қандай да болмасын мемлекеттің салық жөйесі негізінен екі қызметті
Қазақстандағы салықтардың атқаратын қызметіне кеңінен тоқталсақ, оның оншалықты өз
мемлекет бюджетке төсетін кіріс мөлшерінің белгілі бір деңгейін
және кәсіпорындар мен жеке тұлғаларға салынатын салықтардың ауыртпалығын реттестіру.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында болашақтағы мемлекетіміздің негізгі
Үкімет басшысының хабарлағанындай, 2009 жылдың қорытындысы бойынша, мұнайды экспорттаудан
Осындай көлеңкелі экономиканың келеңсіз әрекеттерінен еліміздегі көнделікті тұрмыстық қажеттіліктерге
Аталған кемшіліктерді жою үшін, ең алдымен салық заңына жаңадан
Жер қойнауындағы табиғи байлықтарды өндірушілердің табыстары әлемдік бағаға байланысты
Аталған кемшіліктерді жою үшін шикізатты өндірушілерге салынатын табыс салығының
Егер экспортталған шикізаттың әлемдік бағасы көрт төмендеп кетсе, онда
Осы аталған салық төлеушілер мен еліміздің экономикасында орын алып
Қазақстан жайдайында халыққа коммуналды қызметтер көрсетіп отырған жеке және
Аса бір ойландырып жүрген мәселенің бірі – жеке тұлғалардың
Жалақы мөлшерін көбейткен күннің өзінде кәсіпорындар әр түрлі жолдармен
Қазақстан салық жөйесінде орын алып отырған әлеуметтік салық компания
Тәжірибе көрсеткендей, компаниялардың басым көпшілігі әлеуметтік салықтан құтылудың белгілі
Қазіргі таңда республика Президентінің басшылығымен әлеуметтік салық ставкасы 26%-дан
Республикамызда өмір сүріп отырған жалақылары төмен азаматтар үшін салық
Шын мәнінде жалақылары бір-бірінен өте алшақ жатқан жеке тұлғалар
Осындай объективті және субъективті жақтарды ескере отырып, келесі ұсыныстарды
Біріншісі, жеке тұлғаларға қолданылатын шегерімнің мөлшерін өзгерту және
Қолданылып жүрген шегерімнің өзі өте елеусіз болғандықтан, бір айлық
Ал, орташа және жоғары деңгейдегі мөлшерде жалақы алатындар үшін
Сонымен, егер республикамыздың салық жүйесіндегі жеке тұлғаларға салынатын табыс
ҚР тұрғындарға салық салу мәселелері.
Қазақстан Республикасының тұрғындарына салық салу мәселесін қарастыру кезінде оған
Тұрғындар мен кәсіпорындардан салық алуды жақсарту нәтижесінде еліміздің әлеуметтік
кәсіпкерлік қызметте қолданбаған, жеке тұлғалардың жылжымайтын мүлкіне салық салу
алдын-ала жүргізілген хронометражды зерттеулер тәртібін жүргізу,
қысқа мерзімде заң деңгейінде әрекет етпейтін кәсіпорындарды жқю мәселерін
әділет министрлігінде МГД барлық заң актілері, соның ішінде біркелкі
салық органдарындағы қызметкерлердің материалдық мүдделерін, олардың еңбекақысын өсіруін қарастыра
Аталған кемшіліктерді жою үшін, ең алдымен Салық заңына жаңадан
Жер қойнауындағы табиғи байлықтарды өндірушілердің табыстары әлемдік бағаға байланысты
Аталған кемшіліктерді жою үшін шикізатты өндірушілерге салынатын табыс салығының
Егер экспортталған шикізаттың әлемдік бағасы күрт төмендеп кетсе, онда
Осы аталған салық төлеушілер мен еліміздің экономикасында орын алып
Қазақстан жағдайында халыққа коммуналды қызметтер көрсетіп отырған жеке және
2004 жылдың 1 қаңтарынан бастап қосымша құнға салынатын салық
Қосымша құн салығының ставкасының кему салдары әр түрлі:
Біріншіден, қосымша құн салығы ставкасының кемуі есебінен салық төлеушіде,
Екіншіден, қосымша құн салық ставкасы кеміген кезде салық төлеушілердің
Аса бір ойландырып жүрген мәселенің бірі – жеке тұлғалардың
Жалақы мөлшерін көбейткен күннің өзінде кәсіпорындар әр түрлі жолдармен
Қазақстан салық жүйесінде орын алып отырған әлеуметтік салық компания
Тәжірибе көрсеткендей, компаниялардың басым көпшілігі әлеуметтік салықтан құтылудың белгілі
Қазіргі таңда әлеуметтік салық ставкасы 21 пайыздан 20 пайызға
Республикамызда өмір сүріп отырған жалақылары төмен азаматтар үшін салық
Шын мәнінде жалақылары бір-бірінен өте алшақ жатқан жеке тұлғалар
Осындай объективті және субъективті жақтарды ескере отырып, келесі ұсыныстарды
Біріншісі, жеке тұлғаларға қолданылатын шегерімнің мөлшерін өзгерту және оны
Қолданылып жүрген шегерімнің өзі өте елеусіз болғандықтан, бір айлық
Ал орташа және жоғары деңгейдегі мөлшерде жалақы алатындар үшін
Сонымен, егер Республикамыздың салық жүйесіндегі жеке тұлғаларға салынатын табыс
Қорыта айтқанда, жоғарыда аталған ұсыныстарды жүзеге асыру қиынға соқпайды,
“Көлеңкелі экономиканы” қысқарту жөнінде шаралар қолдану үшін
Қазақстанның Премьер-министрі Даниал Ахметов Үкімет құрған жұмыс тобының мәжілісінде
салық салудың қатаңдығы;
еңбек заңнамасының жетілмеуі,
бизнесті тіркеу проблемалары;
қажетті ресми ақпаратты алудың күрделілігі;
әкімшілк жүргізу мен заңдарды және ережелерді қолданудың қаталдығы осыған
Қорыта айтқанда, жоғарыда аталған ұсыныстарды жүзеге асыру қиынға соқпайды,
Қазақстанда жеке табыс салық төлемдерін жетілдіру жолдары. Салық заңдарын
Еліміздің экономикалық жағдайының тұрақталуына салық жүйесінің тигізер әсері мол.
“Салық және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдер туралы” Қазақстан
Салық кодексі соңғы 6 жылдағы мемлекеттің салық жүйесін жетілдіру
Салық кодексі экономикалық ғана емес, саяси мәні бар ірі
Бәлкім, біреуді оның тұжырымдамалық ережесі қанағаттандырады, бәлкім біреу түсіну
Салық кодексі – салықты және бюджетке төленетін басқа міндетті
Кіріс пен таза пайданы экономиканың жаңа бір саласына немесе
өндіріс түрінің дамуына жұмсау еліміздің аз игерілген қолайсыз аймақтарына
ауыл шаруашылығына;
өндіруші өнеркәсіпке;
Астана қаласының объектілеріне;
туризм және сферадағы объектілерге.
Сонымен қатар инвестициялық белсенділікті ынталандырған әлемдік практикада кеңінен қолданылатын
Жыл сайын елімізде салықтан босатылған компаниялар көбейе түсуде. Олар
Қазақстан Республикасының Президенттінің ішкі және сыртқы саясатының 2009 жылға
“Салық азайған сайын жеке инвестициялар көбейе түседі дегенді даусыз
2009 жылғы 1 қаңтардан бастап:
қосылған құнға салынатын салықтың пайызын 15-тен 14% дейін кеміту;
жұмыс берушілердің регрессивтік шәкіл бойынша еңбекке ақы төлеу шығыстарының
жеке табыс салығы 10 пайыз болуы қажет деп
Үкіметке шағын бизнес субъектілерінің оңайлатылған салық салу жағдайындағы қызметінің
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықтық қатынастар жағдайындағы үкіметтің күш-жігері құлдыраған өндірісті тұрақтандыруға және
Барлық салық жүйенің өзегі жоғарыда атап өтілген міндеттерді жүзеге
Қаржы және салық жүйесі жергілікті бюджеттің көлемін, қатынасын жергілікті
Жергілікті жерге тиесілі салықтың түрі мен көлемі бір нормативпен
Салық қызметі, қаржы органдары бюджетті жасау және оның
Салық – бюджеттің құрамдас бөлігі. Демек, экономикалық даму да,
Астана қаласының арнайы экономикалық аймақ болып жариялануына байланысты табыстың
Қорыта айтқанда, облыс экономикасының ахуалы біршама жақсара түсті. Бірақ
Облыстық салық комитеті мен қаржы органдары бірлесе отырып экономикалық
Жеке табыс салығы - жеке тұлғалардың ең бірінші кезекте
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев халыққа арнаған Жолдауында жеке табыс
Жеке табыс салығы алғашқы салықтардың бірі.
Салық кодексі қабылданғанда дейінгі кезеңде бұл салық түрі «жеке
Жеке табыс салығын – салық салу объектілері бар жеке
Резидент емес жеке тұлғалар жеке табыссалығы бойынша салықты есептеп,
Жеке табыс салығы бойынша негізінен екі салық салу объектілері
1) төлем кезінен салық салынатын табыстар;
2) төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
1. Төлем көзінен салық салынатын табыстар.
Салықтардың басты мақсаты мемлекеттiк бюджеттi толтыру болып табылатындықтан, бюджет
Салық ауыртпашылығын жіктеуде мемлекет өз мүддесiн ғана ойлап қоймай,
Кемшiлiктер салық салудың екi субъектiсi тарапынан да болуы мүмкiн.
Салық заңдылықтарында байқалып отырған кемшiлiктер аз емес. Салық кодексiнiң
Дегенмен, жаңа салық кодексi бұрынғы салық заңдарына қарағанда бiршама
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. 30 тамыз, 1995 ж.
2. Қазақстан Республикасы Президентінің «Салық және бюджетке төленетін баска
3. Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да
4. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі.
5. Қазақстан Республикасының Кеден кодексі.
6. А.И.Худяков, Р.М. Бродский. Теория налогообложения. - Алматы «Норма-Кң,
7. Крымова В. (Экономикальщ теория. кестелі оқу құралы, Алматы,
8. Керімбек Р.Е. «Салық және салық салу, әдістемелік оқу
9. Умбеталиев А.Д., Керімбек Р.Е. Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік.
10. Ермекбаева Б.Ж., Арзаева МЖ. Шет мемлекеттер салықтары. Алматы,
11. Аяпова Ж.М., Арынов Е.М «Іскер адамныц орысша-қазақша экономикалық
12. Сулеймен Рахымжанұлы Тоқсанбай «Толық экономнкалық орысша-қазақша сөздікң. —
13. Ильясов К.К., Мельников В.Д. «Қаржың. Оқулық – Алматы,
14. Ильясов К.К., Саткалиева В.А. и др. Государственный бюджет
15. Общая теория финансов. Под ред.проф. чл.-корр. ПАЕН Л.А.Дробозиной
16. Пушкарева В.М.: История финансовой мысли и политики налогов.
17. Финансы и кредит. Учебник под ред.проф. Казека А.Ю.
18. Финансы. Под ред. В.М. Родионовой – М; ФиС,
19. Налоги и налогообложение. Учебник. Юткина Т.Ф.-М; Инфра-М, 2000
20. Бухгалтер бюллетені журналы. №3 қаңтар 2006.
21. Бухгалтер бюллетені журналы. №1 қаңтар 2007.
22. Бухгалтер бюллетені журналы. №2 қаңтар 2008.
23. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. - Алматы: Изд.
24. Финансовый контроль: Учеб. Пособие/ Грачева Е.Ю., Толстопятенко Г.П.,
25. Евстигнеев Е.Н. Налоги и налогообложение: Учебное пособие. 2-е
26. Грачева Е.Ю., Соколова Э.Д. Финансовое право: Учебник. -
27.Налоговое право Республики Казахстан (в схемах). Учебное пособие. Под
28.Атыгаева З.Ж. Совершенствование системы налогового контроля в Республике
29.Карагусова Г.Д. Налоги: сущность и практика использования. Алматы: Каржы
30.Кучеров И.И., Судаков О.Ю., Орешкин И.А. Налоговый контроль и
31.Дадалко В.А., Румянцева Е.Е., Демчук Н.Н. Налогообложение в системе
32.Герасимова Е.Н. Налогообложение: Учеб.пособие. СПб.: Изд-во С. - Петерб.
33.Евстигнеев Е.Н. Налоги и налогообложение: Учебное пособие. 2-е изд.,
34.3ейнельгабдин А.Б., Ильясов
35.Налоги: Учеб. пособие/Под ред. Д.Г. Черника. - 4-е изд.,
36. Налоговый Кодекс РК с изменениями на 01.01.2008г.
37. Налоги: Учебное пособие / Под ред. Д.Г.Черника. -
62
Салық салу
қағидаттары
Салықтар түрлерінің жиынтығы
Салықты жоспарлау мен болжамдау
Салық
элементтері
Салық құқығы мен заңдылығы
Салық
механизмі
Салықтық
бақылау
Салықтардың есеп құралдары
Салықтарды
басқару жүйесі
Ақпараттық
қамтамасыз ету
Салықтарды
алудың әдістері

Ұқсас жұмыстар

Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері туралы

Жеке табыс салығының есебі

Жеке табыс салығы және төлем көзінен салық салынатын табыстар

Жеке табыс салығының міндеттері

Төлем көзінен салық салынбайтын табыстарға салықтарды есептеу және рәсімдеу әдістері

Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғалардың табысына салық салу мен өндіріп алу

Жеке табыс салығының ұғымы және жеке табыс салығын салу объектілері

Жеке табыс салығы жайлы

Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі жеке табыс салығының ерекшеліктері мен даму бағыттары