Баланың құқықтары
Жоспар
Кіріспе..........................................................................................................................3
1.Ата-аналар мен балалардың құқықтық қарым-қатынастар. Ата-аналар мен балалардың
1.1.Ата-аналардың балалардың құқықтары мен міндеттері....................................4
1.2.Ата-аналарды құқықтарынан айыру және шектеу.............................................6
2.Баланың құқықтары...............................................................................................
2.1.Баланың мүліктік емес құқықтары....................................................................10
2.2.Баланың мүліктік құқықтары.............................................................................15
2.3.Баланың қорғалу құқығы....................................................................................19
2.4.Балалардың құқық қорғау органдары................................................................22
Қорытынды..............................................................................................................32
Пайдаланылған әдебиеттер...................................................................................35
Қосымша.......................................................................................................................
Кіріспе
«Ата-аналар мен балалардың арасындағы құқықтық қатынастар» ата-аналардың және
Алғашқы дәстүрлі және неғұрлым кең тараған тәсіл бір-бірімен
Жалпы ата-аналармен балалардың құқықтары мен міндеттеріне келсек
Балалардың тууы олар ата-аналарының арасында әртүрлі құқықтар мен
Бұл құқықтар мен міндеттер мынадай жағдайларда қолданылады
А) баланың атын, тегін, әкесінің атын және, сондай-ақ
Б) балаладың құқықтары мен мүдделерін қорғау кезінде ата-аналардың
В) ата-аналар балаларын тәрбиелеу міндетін жүзеге асырғанда
Жаңа Заң баланың, мәселен, мына сияқты құқықтарын реттейді
Құқықтық қатынастардың бірқатары баланың ат алуға, әкесінің атын
Ал баланың құқықтарына келесек,
Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы
1. Он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам бала
2. Әрбір баланың мүмкін болғанынша отбасында өмір сүруге
Баланың өз ата-анасы тәрбиеленуіне, оның мүдделерн қамтамасыз етуіне,
Ата анасы болмаған жағдайда, оларды ата ана құқығынан
Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алғаннан кейін балалар құқығын
1.АТА-АНАЛАР МЕН БАЛАЛАРДЫҢ АРАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ
1.1.Ата-аналардың балалардың құқықтары мен міндеттері
Ата-аналар мен балалардың құқықтары мен міндеттерінің туындау негізі.
Ата-аналар мен балалардың арасындағы құқықтық қатынастардың
«Неке және отбасы туралы» Заңына сәйкес бір-бірімен
Баланы неке бұзылған, оны жарамсыз деп таныған кезден
«Неке және отбасы туралы» Заңның 46-бабының 1-тармағына
Бала туғанда ата-анасы некеде болмаса , немесе анасы
Балалардың тууы олар ата-аналарының арасында әртүрлі
Бұл құқықтар мен міндеттер мынадай жағдайларда қолданылады
А) баланың атын, тегін, әкесінің атын және, сондай-ақ
Б) балаладың құқықтары мен мүдделерін қорғау кезінде ата-аналардың
В) ата-аналар балаларын тәрбиелеу міндетін жүзеге асырғанда
Жаңа Заң баланың, мәселен, мына сияқты құқықтарын реттейді
Құқықтық қатынастардың бірқатары баланың ат алуға, әкесінің атын
Баланың тегі ата-анасының тегімен айқындалады. Егер ата-аналардың
Ал, ата-анасысының тегі әртүрлі болған жағдайда балаға ата-анасының
Егер ата-анасының екеуі де белгісіз болса, баланың тегін,
Баланың ұлты ата-анасының ұлтымен айқындалады. Егер ата-анасының ұлты
Кәмелетке толмаған балалардың құқықтары мен мүддесін қорғау олардың
Ата-аналардың қай-қайсысы да балаларының атынан өкілеттілік алады. Балалардың
анықталады.
1.2.Ата-ананы құқықтарынан айыру және оларды
1.Егер ата-аналар (олардың біреуі):
1)ата-ана міндеттерін орвндаудан, оның ішінде алимент төлеуден қасақан
2) өз баласын перзетханадан бөлімшесінен не өзге
3)өздеріңнің ата-ана құқықтарын пайдаланып қиянат жасаса;
4)балаларға қатігездік көрсетсе,оның ішінде олардың денесіне немесе психикасына
5)заңдарда белгіленген тәртіппен маскүнемдікпен, нашақорлықпен және уыт құмарлықпен
2. Өз балаларының не жұбайының өміріне немесе денсаулығына
Ата-ана құқығынан айыру тәрібі
1. Ата-ана құқығынан айыру сот тәртібімен жүргізіледі.
Ата-ана құқығынан айыру туралы істер ата-аналардың біреуінің олардың
Арызы бойынша, сондай-ақ прокурордың талабы бойынша қаралады.
2. Ата-ана құқығынан айыру туралы істер прокурор мен
3. Ата-ана құқығынан айыру туралы істі қарау кезінде
4.Егер сот ата-ана құқығынан айыру туралы істі қарау
5.Егер сот ата-ан құқығынан айыру туралы соттың шешімі
Ата-ана құқықтарынан айырудың салдары.
1.Ата-ана құқықтарынан айыру балалармен туыстық фактісіне негізделген барлық
2. Ата-ана құқығынан айыру ата-аналарды өз баласын асырау
3. Бала мен ата-ана құқықтарынан айырылған ата-ананың одан
4. Ата-анасы ( олардың біреуі) ата-ана құқықтарынан
5. Баланы басқа ата-анаға беру мүмкін болмаған
6. Ата-ана құқықтарынан айырылған ата-аналарының өтініші бойынша қорғаншы
7. Ата-анасы (олардың біреуі) ата-ана құқықтарынан айырылған жағдайда
Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру
1. Егер ата-аналар, мінез-құлқын, тұрмыс-салтын және баланы тәрбиелеуге
2. Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру ата-ана құқықтарынан айырылған
3. Егер ата-ана құқықтарын қалпына келтіру баланың мүдделеріне
Он жасқа толған бала жөніндегі ат. Егер баланың
1) ата-аналарға байланысты емес мен-жайлар) психикасының бұзылуы немесе
2) олардың мінез-құлқының салдары бала үшін қауіпті болса,
3. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы талапты баланың жақын
4. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер прокурор мен
5. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер қаралған кезде
Ата-ана құқықтарын шектеудің салдары
1. Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аналар баланы жеке
2. Ата-ана құқықтарын шектеу ата-аналарды баланы асырау жөніндегі
3. Өзіне қатысты ата-аналарының ата-аналарының ата-ана құқықтары шектелген
4. Ата-анасының екуінің де ата-ана құқықтары шектелген жағдайда
5. Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аналарға, егер олар
73-бап Ата-ана құқықтарын шектеудің күшін жою
1. Егер ата-аналардың ата-ана құқықтары шектелген негіздер жойылса,
2. Егер ата-анасына баланы қайтарап беру оның мүдделеріне
Баланың өміріне немесе оның денсаулығына тікелей қатер төнген
1.Баланың өміріне немесе оның денсаулығына тікелей қатер төнген
Баланы дереу айырып алуды жергілікті атқарушы органның тиісті
2. Баланы айырып алу кезінде қорғаншы және қамқоршы
Баланы айырып алуға байланысты істер бойынша сот шешімдерін
1.Баланы ата-анасынан айырып алуға және оны басқа адамдарға
2.Баланы беру туралы сот шешімін оның мүдделеріне нұқсан
2.БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ
2.1. Баланың мүліктік емес құқықтары
Баланың ат алуға, әкесінің атын және тегін алуға
Балаға ата-анасының келісімі бойынша қойылады, аты-жөні әкесінің аты
Әкесі атын өзгерткен жағдайда оныңм кәмелетке толмаған балалардың
Баланың тегі ата-анасының тегімен айқындалады. Ата-анасының тегі әр
Ата-анасының тілегі бойынша балалардың тегі ұлттық дәстүрлер ескеріле
4. Баланың атына және тегіне қатысты ата-ананың арасында
5. Егер әкесі белгіленбесе, баланың аты анасынң көрсетуі
6. Егер ата-анасының екуі де белгісіз болса, баланың
Баланың аты мен тегін өзгерту
Ата-анасының екеуі де тегін өзгерткен жағдайда кәмелетке толмаған
Бала он алты жасқа толғанға дейін ата-анасының бірлескен
2. Неке тоқтатылған немесе неке жарамсыз деп танылған
3. Егер ата-анасы бөлек тұрса және бала бірге
Ата-ананың тұратын жерін аеықтау мүмкін болмаған, ол ата-ана
Егер бр-бірімен енкеде тұрмайтын адамдардан туған болса және
5. Он жасқа толған баланың атын және
Баланың ұлты.
1. Баланың ұлты ата-анасының ұлтымен айқындалады.
2. егер ата-анасының әртүрлі болса, ол баланың қалауы
3.Одан әрі баланың ұлты оның өтініші бойынша басқа
Әрбiр бала Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға,
Қазақстан Республикасының баланың құқықтары туралы заңдары Қазақстан Республикасының
5-бап. Баланың құқықтарын шектеуге тыйым салу
Заңымен.а-ана құқықтарын қалпына келтіру баланың келісімімен ғана жасалуы
Егер бала асырап алынған болса және баланы асырап
Баланың денсаулық сақтауға құқығы
Мемлекет денi сау бала тууды қамтамасыз ету үшiн
Баланың даралық ерекшелiкке және оны сақтауға құқығы
Әрбір бала туылғаннан кейін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
ақпаратқа, қоғамдық өмiрге араласуға құқығы
Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы
2.2 Баланың мүлiктiк құқықтары
1. Әрбiр баланың заңмен белгiленген тәртiппен және мөлшерде
Ата-аналар немесе заңды өкілдер баланың жәрдемақысын немесе материалдық
Өз еңбегiмен табыс табатын бала, егер ол ата-анасымен
Баланың өзiне меншiк құқығымен тиесілі мүлiкке билiк ету
Баланың бiлiм алуға құқығы
1. Әрбiр баланың бiлiм алуға құқығы бар және
Баланың еңбек бостандығына құқығы
Баланың экономикалық қанаудан қорғалу құқығы Әрбір баланың
Баланың мемлекеттiк көмекке құқығы
белгiлеу
4) балаларға әлеуметтiк қызмет көрсету, оларды әлеуметтiк қорғау,
құқығы
2.3Баланың қорғалу құқықығы
1. Баланың өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау
Баланың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды ата-анасы, ал
Кәмелетке толғанға дейін заңға сәйкес әрекетке толық қабілетті
2. Баланың ата-анасының тарапынан жасалған қиянаттан қорғалу құқығы
Баланың құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған кезде, оның
3. Баланың өміріне немесе денсаулығына қауіп төнгендігі туралы,
Баланы заңсыз алып кетуден қорғау
Баланың заңды өкілдерi
1. Босқын және амалсыз қоныс аударушы балалардың өз
Баланы алып қойған кезден бастап балаға арналған жәрдемақы
3. Ата-ана (олардың орнындағы адамдар) балаларға арналған жәрдемақыларды
Балалардың ең абзал мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан
2.4.Балалардың құқық қорғау органдары
Уәкiлеттi органның Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңдарының
1) бала құқықтарын қорғау саласындағы басқа мүдделi уәкiлеттi
2) баланың негiзгі құқықтарын iске асыру жөнiндегi әртүрлi
3) балалар өмiрi көрсеткiштерiнiң ең төменгi әлеуметтiк стандарттарын,
4) балалар құқықтарын қорғау саласындағы уәкiлеттi органдардың халықаралық
мемлекеттік бақылау
1. Баланың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау баланың
2. Жеке және заңды тұлғалардың баланың құқықтарын іске
3. Баланың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру
4. Тексеру "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау
Баланың құқықтарын қорғау жөнiндегi функцияларды жүзеге асыратын
Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан Республикасындағы
Балалардың құқықтарын қорғау
Халықаралық балалардың құқықтарын қорғау – тарихи тұрғыдан алғанда,
1989 жылы қабылданғанын еске түсірсек те жеткілікті. Сонымен
БҰҰ Балалар құқықтары жөніндегі комитетінің 33-сессиясында тыңдалды, оның
2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарлама жобасын әзірледі, алайда
Үкіметінің қаулысымен мақұлданады, мәтінін ұлттық заң базасынан табу
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын
2006 жылы 27 ақпанда Астана қалалық Әділет органдарында
- Балалар өмірінің сапасын құқықтық және әлеуметтік
кепілдікпен қамтамасыз ету.
- Балалардың заңды мүдделерін ескере отырып
- Заңнамаларды жетілдіру
- Әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және болдырмау
- Жұртшылықты ақпараттандыруды қамтамасыз ету және
- Әлеуметтік серіктестік
Бөлімнің негізгі міндеттері мен қызметіне келесілер жатады: Қазақстан
Бөлім «Ыстық желі» бойынша азаматтар мен ұйымдардан келіп
Қорытынды
Қорытындылай келе, әрбiр баланың заңмен белгiленген тәртiппен және
Ата-аналар немесе заңды өкілдер баланың жәрдемақысын немесе материалдық
Қазақстан Республикасының заңдарында кәмелетке толмағандардың дербес азаматтық, неке-отбасылық,
Халықаралық балалардың құқықтарын қорғау – тарихи тұрғыдан алғанда,
1989 жылы қабылданғанын еске түсірсек те жеткілікті. Сонымен
Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынандай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала – ата-ана құқықтарының
2) бала – он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған
3) бала құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын
4) баланы әлеуметтік оңалту – бала жоғалтқан әлеуметтік
5) баланың әлеуметтік бейімделуі – өмірде қиын ахуалға
6) баланың заңды өкілдері – ата-ана, бала асырап
7) баланы экономикалық жағынан қанау – бұл бала
8) жетім бала – ата-анасының екеуі де немесе
9) қамқоршылық – он төрт жастан он сегіз
10) қорғаншылық – он төрт жасқа толмаған балалардың
11) мемлекеттік ең төменгі әлеуметтік стандарттар – мемлекет
12) мүгедек бала – тіршілік етуінің шектелуіне және
13) патронат – ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы уәкілетті
14) өмірде қиын ахуалға тап болған балалар –
Пайдаланған әдебеттер тізімі.
Нормативтік – құқықтық актілер
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995ж. (өзгертулер мен толықтырулар
2.Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі Жалпы бөлім. 27 желтоқсан
Арнайы әдебеттер
1.Айтжан Б.Е, Шіркінбаев Т.Б. «Отбасы құқығы» оқу құралы
2.«Неке және отбасы туралы- О браке и семье»
3.«О браке и семье» Закон Республики Казахстан. Алматы
4.Пралиева Г.К. «Основы семейного права в Республики Казахстан»
5.« Труд,семья,Быт советской женщины» Юрид.пит-1990-432с.
6.Ынтымақова С.А, Карпушина Г. «Отбасы құқығы» Праттикум. Заң
«Неке және отбасы туралы» заңының 54-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 46-бабы
«Неке және отбасы туралы» заңның 46-бабы 2-тармағы.
«Неке және отбасы туралы» заңның 52-бабы
«Неке және отбасы туралы» заңның 53-бабы
«Неке және отбасы туралы» заңның 54-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 55-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 57-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 67-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 68-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 69-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 131-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 70-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 72-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 74-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 75-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 55-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 56-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 57-бабы
Ескерту. 4-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.11.23 N
Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N
«Неке және отбасы туралы» Заңның 71-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 8-бабы
Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N
«Неке және отбасы туралы» Заңның 11-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 12-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 52-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 53-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 54-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 54-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 13-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 14-бабы
Ескерту. 14-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.11.23 N
Ескерту. 14-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.11.23 N
Ескерту. Заң 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.11.23 N
«Неке және отбасы туралы» Заңның 17-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 18-бабы
Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2007.07.27.
«Неке және отбасы туралы» Заңның 19-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 42-бабы Ескерту. 42-бап
«Неке және отбасы туралы» Заңның 43-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 44-бабы
Ескерту. 45-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.11.23 N
«Неке және отбасы туралы» Заңның 47-бабы
Ескерту. 50-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.07.11. N
«Неке және отбасы туралы» Заңның 51-бабы
«Неке және отбасы туралы» Заңның 52-бабы
35
Ата-аналар мен балалардың құқықтық қарым-қатынастар.
Саяси құқықтар мен бостандықтар азаматтың субъективті құқықтары мен бостандықтарының маңызды бөлігі
БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІНІҢ ЖАЛПЫ САПАТТАМАСЫ
Адам құқықтары саласындағы білім беру жұйесі
Отбасы құқығы түсінігі
Баланың мүдделерін қорғау
Баланың құқықтарын қоргау
Ата-ана мен баланың құқықтары мен міндеттері
Баланың құқықтары мен ата-ананың міндеттері
Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы