ЕҚЫҰ ДИАҚБ
ЖОСПАР
бет
КІРІСПЕ . . . . . . .
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР ШЕГІНДЕГІ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫНЫҢ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІНІҢ ҚҰРЫЛУЫ . . . . . .
1.1. БҰҰ, мүше мемлекеттер және үкіметтік емес ұйымдардың адам
саласындағы құқықтық негіздері . . . . .
1.2. Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (1948ж.) – БҰҰ
орасан-зор күш-жігерінің нәтижесі . . . . .
2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР ҚЫЗМЕТІНДЕГІ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫН
ҚОРҒАУ МӘСЕЛЕСІНІҢ ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ . . . . .
2.1. Адам кұқықгары және мемлекеттердiң сыртқы саясаты .
Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау саласындағы халықаралық
ұйымдардың жұмысы . . . . .
2.3. Адам құқықтары туралы халықаралық Билль . .
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
ҚАТЫНАСТАРДЫҢ АДАМ ҚҰҚЫ САЛАСЫНДАҒЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ . . .
3.1. Адам құқы жөніндегі халықаралық –құқықтық негізге Қазақстан
Республикасының қосылуы . . . . . .
3.2. БҰҰ, ЕҚЫҰ және Қазақстан : адам құқы мен
ынтымақтастығы . . . . . . .
ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . .
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . . . .
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңдағы адамзат баласының құнды қасиеттерінің бірі - ол
Адам құқықтарын қорғау мәселесінің негізгі халықаралық - құқықтық базасын
Осы құжаттардың БҰҰ-ң көлеміндегі кездесулерде, сондай-ақ ЕҚЫҰ-ң жоғарғы деңгейдегі
Жаңа үшінші мыңжылдық алдында көптеген халықтар бостандық пен тәуелсіздікке
Баянды бейбітшілік, демократия, адам құқықтары, кең ауқымды халықаралық ынтымақтастық
Технологиялық және өндірістік ілгерілеуді А. Д. Сахаров жоқшылықты, аштық
Қазіргі кезеңдегі бір - бірімен өзара тығыз байланысқан және
БҰҰ Жарғысының өзі «Дүниежүзілік Конституция» іспеттес, кемсітушіліктің кез
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев өзінің «Ғасырлар тоғысында» атты
Осы салада БҰҰ-на соңғы кезде көмекке Еуропадағы қауіпсіздік пен
Бейбіт, демократиялық негіздегі халықаралық қатынас көпжақты дипломатияның әрі қарай
Біріккен Ұлттар Ұйымы мен Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі
Зерттеу пәні. Дипломдық жұмысты жазу барысында Адам құқықтары
БҰҰ деңгейінде адам құқықтары мен еркіндіктері жөніндегі халықаралық құжаттардың
ЕҚЫҰ көлемінде мүше мемлекеттердің қатысуымен өткен халықаралық конференциялардың адам
Қазақстан Республикасының адам құқықтары мен еркіндіктері жөніндегі халықаралық құжаттарға
Бұлардың барлығы топтаса келіп, тақырыптың зерттеу пәнін құрап
Тақырыптың зерттелу деңгейін ескере отырып және ондағы құжаттарды жүйелей
Бүкіләлемдік қарым - қатынастағы ең беделді ұйым - Біріккен
БҰҰ – шеңберінде қабылданған Адам құқықтары туралы халықаралық билльдің
Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымы деңгейіндегі көпжақты кездесулердегі
ЕҚЫҰ көлемінде қабылданған адам құқықтары жөніндегі халықаралық құжаттардың мүше
Қазақстанның жеке тәуелсіз мемлекет мәртебесіне ие болғаннан кейінгі
Адам құқықтары мен еркіндіктері мәселесінде Қазақстан Республикасының халықаралық ынтымақтастығының
Қазақстандағы адам құқықтары жөніндегі үкіметтік емес ұйымдардың қызметі мен
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы:
Адам құқықтары мен негізгі еркіндіктері әлемдегі ең беделді ұйымдар
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР \ БҰҰ, ЕҚЫҰ\ АУҚЫМЫНДА АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫНЫҢ
1.1. БҰҰ, мүше мемлекеттер және үкіметтік емес ұйымдардың адам
БҰҰ-ның бейбітшілікті қамтамасыз етудегі немесе басқа да халықаралық деңгейдегі
Соған қарамастан, осы міндеттемелер БҰҰ-ның ұсыныстарына тек оң көзбен
Жарғының осы инновациялық қамтамасыз етілуі, Сан-Францискі мәжілісіне қатысқан барлық
Бұл даму – көптеген саяси және әлеуметтік себептердің нәтижесі:
Аталған беделді халықаралық ұйымның құрылымына тоқталатын болсақ, адам құқықтары
Техникалық деңгейде Бас Ассамблеяның ұсыныстары мемлекеттерді заңды түрде міндеттей
Ал БҰҰ-ның келесі негізгі мекемесі Қауіпсіздік Кеңесінің де Жарғының
БҰҰ-ның Жарғысының 75-бабына сәйкес міндетінде ешқандай нәсіліне, жынысына, тілі
Жарғы негізінде бекітілген Халықаралық әділеттік сотының көмегі арқасында адам
БҰҰ-ның Жарғысы Хатшылықтың міндетін де қарастырған, оған басшылық етуге
Сондықтан да, Кеңес өзінің бірінші сессиясында-ақ адам құқықтары жөніндегі
халықаралық құқықтық билльге
азаматтық еркіндіктерге, әйелдер мәртебесіне, ақпарат еркіндігіне
аз ұлттарды қорғауға
нәсілдікке, жынысқа, тіл мен дінге қатысты жікшілдікті жоюға
тармақта қамтылмаған адам құқықтарына байланысты басқа
да мәселелерге сәйкес Кеңеске баяндама, ұсыныс беруге құқылы мандатқа
Сондай-ақ Комиссия: жікшілдік, әйелдер жағдайы, аз ұлттарды
ЭКОСОС 1946 жылы ақпан айында Әйелдер жөніндегі комиссияны, өз
ЭКОСОС қаулы-қарары комиссияға әйелдердің саяси, экономикалық, әлеуметтік және
Әйелдер құқықтарына байланысты жедел мәселелердің бірі-ерлер мен әйелдер арасындағы
Комиссия мүшелерін, үкіметтік сарапшыларын, Кеңес сайлайды. Басында 15 адамдық
Басынан бастап үкіметтік емес ұйымдарда болған бақылаушылар Адам құқықтары
1947-1948 жылғы бірінші жиналыста, Комиссия жұмыс бағдарламасын құрастырып, басты
Жеке қарым-қатынастар, құпия әрекеттер адам құқықтары жөніндегі комиссияға өте
1946 жылы Кеңес Адам құқықтары жөніндегі Комиссияға жеке түрде
1949 жылы 5-сессияда қабылданған Комиссия тұжырымы бойынша, Комиссияның қызметі
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының негізінде жан-жақты қарастыруға әрекет
ЭКОСОС немесе Адам құқықтары жөніндегі Комиссия тапсырған қандай да
Комиссия мен Кеңес ие болған шексіз көлемдегі өкілдік, субкомиссиялардың
Бұл үкіметтік емес мүшелік – субкомиссиялардың бұған дейінгі қаралған
Баспасөз және ақпарат еркіндігі жөніндегі субкомиссия 1947 жылы құрылып,
Ал геноцид мәселесіне келетін болсақ, геноцид алғашында жеке адамдар
18 ғ. аяғында құлдыққа қарсы күрес осы жолдағы қадам
1990 жылдан бастап, Комиссия тарихында қажетті болған жағдайда арнайы
Адам құқықтары мен негізгі еркіндіктерін қорғау мен сақтауды әр
Тоталитаризм жеке билік пен жаңа тәртіп шеңберінде «бір ғана
Осы жағымсыз тәжірибені БҰҰ ескере отырып, алғаш құрылғаннан бастап-ақ
БҰҰ-ның құрылуы шын мәнінде жалпыадамзаттық деңгейде адамгершіліктің ірі асулы
БҰҰ-ның қызметінде Шығыс пен Батыс арасындағы шиеленістік жағдай көп
Мұндай жағдайдың әсіресе Шығыс Еуропа елдерінде болуы өте өкінішті-ақ,
Адам құқықтары жөнінде жалпы айтқанда келесі жәйтті атап өту
Қазір біз жаңа дәуірге аттағанда басты мақсат осы тарихи
Ал мақсаттар сол баяғы күйінде қала бермек: бейбітшілік, демократия
Қандайда шиеленісті шектеуде немесе реттеу үшін мемлекеттердің бірігіп күш
Жоқшылықты, сауатсыздықты, ауруды және өлімді азайту мақсатында жылдар бойы
БҰҰ-ның қызмет жасаған уақытында осы ұйым көлемінде адам құқықтары
Тек қана, БҰҰ-құрылғаннан бері жемісті еңбек жасады десек қателесеміз,
БҰҰ-ның Жарғысына қатысты, ұйымның қызметіндегі маңызды мақсаттардың бірі негізгі
БҰҰ-әлемдегі бейбітшілік үшін, әлемнің дамуы жөніндегі жауапкершілік жүктелген бірден-бір
Әлеуметтік дамудағы өзекті орынды демократия алады. Демократияның кең көлемде
БҰҰ-ның қатысуымен соңғы 50-жылда 300-ден астам аса маңызды көпжақты
БҰҰ-ның жарты ғасырдан астам уақыт ішіндегі қызметінде, отаршылдық пен
1992 жылдың маусымындағы жоғарғы деңгейдегі кездесуде Рио-де-Жанейрода бүкіл әлемнің
Тыңғылықты даму ең алдымен экологиялық саясат және даму саласындағы
1993 жылғы маусым айында Венада адам құқықтарына байланысты Бүкіләлемдік
1994 жылдың қыркүйегінде БҰҰ-ның қамқорлығымен Каирде халық және даму
Сол мақсатта, БҰҰ барлық мүше мемлекеттермен және үкіметтік емес
Ерекше атап өтетін жәйт, бұл БҰҰ мен ЕҚЫҰ арасындағы
1997 жылдың қаңтарында Ұлттар Сарайында БҰҰ-ның, ЕҚЫҰ мен Еуропа
Әлбетте, осы үш ұйымның тығыз ынтымақтастығы негізінде нақтылы бір
БҰҰ-бүкіләлемдік ұйым. Мұнда барлық мемлекеттердің дауыстары үлкен болсын, кіші
Үкіметтік емес ұйымдардың рөлінің қаншалықты теңдесі жоқ және оң
БҰҰ саяси мекеме болып табылады. Өзінің мәжілістерін өткізудің арқасында
БҰҰ-өзінің бағдарламалары мен қорлары арқасында мұқтаж көрушілерге көмегін көрсетеді.Сонымен
Осы себептерге байланысты БҰҰ-н мүмкіндігінше тиімді жасауға баршамыз ұмтылуымыз
БҰҰ-ның жұмысында үкіметтік емес ұйымдардың қатысуы жөнінде идея сонау
БҰҰ-да үкіметтік емес ұйымдармен ынтымақтастықты үйлестіру міндеті ЭКОСОС-қа жүктелген.
Іс жүзінде БҰҰ-ның барлық бөлімшелері үкіметтік емес ұйымдармен байланыста.
БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы өзінің қаулы-қарарларында нақтылы мәселелердің шешімін табуда
Көптеген мемлекеттер басынан-ақ үкіметтік емес ұйымдардың БҰҰ-ның мәжілістерінде қандай
БҰҰ құрылғаннан бастап өзінің қызметінде белгілеген мақсаттары адам құқықтарын
Бүгінгі күні ешкім де үкіметтік емес ұйымдардың қатысуын жоққа
Үкіметтік емес ұйымдарға арналған БҰҰ-ның 47-ші конференциясында БҰҰ-ның Бас
1994 жылғы 20-22 қыркүйекте БҰҰ-ның штаб пәтерінде өткен конференцияда
Іс жүзінде бүгінгі қабылданған адам құқықтары жөніндегі барлық конвенциялар
Бірнеше үкіметтік емес ұйымдардың, нақтылы айтқанда, Нобель сыйлығының жүлдегері,
135 үкіметтік емес ұйымдар тұрғылықты халықтардың құқықтарын қорғауға байланысты
Әлбетте осы үкіметтік емес ұйымдардың ішіндегі ең белсенділерінің бірі
Ал енді БҰҰ шеңберінде мүше мемлекеттермен және үкіметтіе емес
1.2. Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (1948) – БҰҰ
Адам құқықтарын қорғау, оның қажетті талаптарын жасап, жүзеге асыру
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының бірінші тармағында: адам баласының
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы – адам баласы үйелменінің
1941 жылдан бастап адам құқықтары жөніндегі көптеген мәселелер үкіметтік
1944 жылы 10-мамырда бірауыздан Халықаралық жұмысшы ұйымы жікшілдікке бөлмей,
Сан-Францискідегі конференция талас туғызбау ниетінде адам құқықтарына анықтама беруге
Бүкіләлемдік адам құқықтары туралы декларацияны дайындау жұмысы халықаралық деңгейдегі
Декларация мәтіні 2,5 жылдай уақытта дайындалды. 1946 жылы ақпандағы
БҰҰ-ның Бас хатшылығы ең алдымен арнайы адам құқықтары бөлімін
Бірінші тармақта атап өткендей, 1946 жылдың ақпан айында ЭКОСОС
Сонымен қатар бұл Комиссияға Тұрақты Комиссия құруды дайындау және
Адам құқықтарының Жалпыға бірдей декларациясын жарыққа шығаруда игілікті әсер
Қолда бар деректерге сүйенетін болсақ, Элеонора Рузвельт осы құжатты
Ал Комиссияда негізгі баяндамашы рөлін атқарған Чарльз Малик құжаттың
Жобаны құрастыруда Комиссия мен комитеттерге БҰҰ-ның Хатшылығы Джон Хамфри
Ал Комиссия төрағасының екінші орынбасары Рене Кассэн декларацияның алғашқы
Жоғарыда атап өткен осы аса ірі тұлғалар тобы көптеген
Бұл жұмыстың шегіне жеткенше әр қилы қиын мәселелерді шешу
Декларацияның жобасын дайындау барысында тартыс-талас туғызған мәселелердің қатарында әйелдер
Бұл құжаттың құрамындағы баптарға қатысты тартыс-қайшылықтардан басқа, Декларация ережелері
Осы талас-тартыста жеке тұлғалар мен ұйымдар да шет қалып
Осындай үкіметтік емес ұйымдардың бірі ретінде Америка құқық институтын
Бірінші тәсілдің мәні ешқандай нақтылы емес, сапасы, маңыздылығы төмен
Екінші тәсіл адам ұйғарымы бойынша, келісім шарт деңгейінде (бір
Үшінші тәсіл адам құқықтарын қорғауда халықаралық жүйе құру арқылы
Ұлт мүддесі мәселесіне тию салдарынан алғашқы кезеңнен-ақ іске асыру
Сайып келгенде 1400 рет дауысқа түскен Декларация жобасы, іс
Кеңестер Одағы және олардың ықпалындағы мемлекеттер (сателиттері) қалыс қалғандардың
Сауд Арабының қалыс қалу себебі, олардың пікірінше Декларация Батысқа
Кеңес өкілінің мәлімдеуінше, Декларацияда экономикалық құқықтарға нұқсан келтіре отырып,
Үшінші комитеттің 1948 жылғы 7-желтоқсандағы 179-шы жиылысында олардың өкілдері
Кеңестер Одағының бұл қаулы-қарарына Америка Құрама Штаттарының, Филиппин, Франция
Мексика өкілінің айтуы бойынша, Декларацияны қабылдау-БҰҰ жұмысындағы өте маңызды
Ливан өкілі Декларацияның он сегіз бабының ешқандай қарсылықсыз қабылданғандығына
Декларация барлық ынтамен қолдау тапқанымен, Нидерланды, Бельгия, Канада және
Канада өкілінің пікірі бойынша Декларацияда жиі-жиі ашық та, айқын
Декларациядағы нәсіліне, ұлтына немесе дініне қарамай некелесу еркіндігі жөніндегі
Яғни, Кеңестер өкілдері өте маңызды мәселелерде-құлдар туралы бапта және
Әр елдің осы Декларацияға қатысты ұсыныстары осы мемлекеттердің өз
Осындай бірқатар өкілдерінің көрсеткен кемшіліктері мен ұсыныстарынан кейін де
Декларация тез арада дүниежүзінде аса зор беделге ие болды.
Алғашында Декларация мемлекеттердің жетуге тиіс мақсаттары ретінде ойластырылған мәлімдеме
Декларация 30 баптан құралып, азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және
5-бап бойынша адамның ар-намысын қорлауға, азаптауға, тәуелді етуге, жазалауға
6-бап әр адамның мемлекет жағынан анықталған белгілі бір тәртіп
Жеке тұлғаларға байланысты іс жүргізу құқықтарына Декларацияның 7-8 баптарында
12-бап әр адамның жеке басы мен жан-ұясына заңсыз араласуына,
Әртүрлі адам құқықтары мен бостандықтары, оның ішінде әр адамның
Ал 19,20,21-ші баптар өте ерекше орын алады. Бұл баптар
Азаматтық және саяси құқықтармен қатар Декларацияның 22-27 баптарында бірқатар
Қорытынды 28-30 баптарында әр адамның әлеуметтік және халықаралық тәртіпке
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының маңызы зор: онда алғаш
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы – бұл техникалық келісімдерден
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы – нақтылы қамтылған аса
Бүкіл әлемнің алдыңғы қатарлы күштерінің адам құқықтарын қорғаудағы халықаралық
2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР ҚЫЗМЕТІНДЕГІ АДАМ ҚҰҚЫҚТЫРЫН ҚОРҒАУ МӘСЕЛЕСІНІҢ ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ
2.1. Адам кұқықгары және мемлекеттердiң сыртқы саясаты
Жалпы адам құқықтарын қорғау мәселесi тек қана
Халықаралық құқық саласы шегiнде дүние жүзі қауымдастығының
Мәселен әмбебап сипаттағы көпжақты келісімдер, аймақтық келісімдер, екіжақты
Бүгiнгi күнi халықаралық іс қағаздарда белгіленген адам құқықтары
Әрбір адам туылғанынан бастап белгілі бір мөлшердегі (материалдық және
Дегенмен 5-6-ғасырларда ежелгі полюстерде демократия идеясы мен азаматтық қағидалары
Ежелгі полюсте азаматтық пен саяси құқықтар байланысты болды: бостандық,
Адамдар құқықтардың кейбiр мемлекеттерде шектеулі болатындығына
Гуманистік игіліктің алтын қорына енген адам құқықтары тұңғыш рет
1919 ж. Ұлттар Лигасының жарғысы адам құқықтарын жинайтын жалпы
Мәселен, 22-бапқа сәйкес, Ұлттар Лигасының жарғысымен Лига мандаттарының жүйесі
Ұлттар Лигасының келісімі бойынша екі жақ өз міндеттерінің орындалуына
Сонымен, халықаралық құқықтардың ішінде түрлі топтардың құқықтарын қорғайтын институттар
БҰҰ-өзінің бағдарламалары мен қорлары арқасында мұқтаж көрушілерге көмегін көрсетеді.
Осы себептерге байланысты БҰҰ-н мүмкіндігінше тиімді жасауға баршамыз ұмтылуымыз
БҰҰ-ның жұмысында үкіметтік емес ұйымдардың қатысуы жөнінде идея сонау
БҰҰ-да үкіметтік емес ұйымдармен ынтымақтастықты үйлестіру міндеті ЭКОСОС-қа жүктелген.
Іс жүзінде БҰҰ-ның барлық бөлімшелері үкіметтік емес ұйымдармен байланыста.
БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы өзінің қаулы-қарарларында нақтылы мәселелердің шешімін табуда
Көптеген мемлекеттер басынан-ақ үкіметтік емес ұйымдардың БҰҰ-ның мәжілістерінде қандай
БҰҰ құрылғаннан бастап өзінің қызметінде белгілеген мақсаттары адам құқықтарын
Бүгінгі күні ешкім де үкіметтік емес ұйымдардың қатысуын жоққа
Үкіметтік емес ұйымдарға арналған БҰҰ-ның 47-ші конференциясында БҰҰ-ның Бас
1994 жылғы 20-22 қыркүйекте БҰҰ-ның штаб пәтерінде өткен конференцияда
Іс жүзінде бүгінгі қабылданған адам құқықтары жөніндегі барлық конвенциялар
Бірнеше үкіметтік емес ұйымдардың, нақтылы айтқанда, Нобель сыйлығының жүлдегері,
135 үкіметтік емес ұйымдар тұрғылықты халықтардың құқықтарын қорғауға байланысты
Әлбетте осы үкіметтік емес ұйымдардың ішіндегі ең белсенділерінің бірі
Ал енді БҰҰ шеңберінде мүше мемлекеттермен және үкіметтіе емес
2.2. Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау саласындағы
халықаралық ұйымдардың жұмысы
Бұл қарастырылмақ мәселе төңiрегiнде айтпас бұрын алдымен бiздер
Бірақ БҰҰ-ның жарғысы қазіргі адам құқықтары туралы заңдардың тұжырымды
БҰҰ-ның мүше мемлекеттерінің 56-бапқа сәйкес, адам құқықтары мен негізгі
Адам құқықтары туралы халықаралық билльдің және қазіргі қолданылатын адам
Бұдан әрі қарай, БҰҰ өзінің өмір сүруі барысында, адам
Адам құқықтары жөніндегі комиссия Экономикалық және әлеуметтік кеңестің
Адам құқықтары жөніндегі комиссия БҰҰ-ның күн тәртібін кеңейтуде үлкен
Азшылықты қорғап, кемсітушіліктің алдын алу жөніндегі шағын комиссия 1946
1. Адам құқықтары мен нәсілдік, ұлттық, діни және тілдес
2. ЭКОСОС немесе адам құқықтары жөніндегі комиссияның кез келген
Шағын комиссияның құрамына 26 сарапшы кіреді. Шағын комиссия жылына
Әйелдердің әл-ауқаты жөніндегі комиссия 1946 ж. құрылды. Комиссияның қызметі
Комиссияның қамқорлығымен Әйелдердің құқықтарына байланысты көптеген конвенциялар мен декларациялар
Адам құқықтары туралы жоғарғы комиссар, Адам құықтары туралы Жоғарғы
Өз міндеттерін орындау барысында жоғарғы комиссар Бас Ассамблеяның, ЭКОСОС
Сонымен, Жоғарғы комиссар лауазымының құрылуы БҰҰ-ның адам құқықтарының бұзылуымен
Аталған беделді халықаралық ұйымның құрылымына тоқталатын болсақ, адам құқықтары
Техникалық деңгейде Бас Ассамблеяның ұсыныстары мемлекеттерді заңды түрде міндеттей
Ал БҰҰ-ның келесі негізгі мекемесі Қауіпсіздік Кеңесінің де Жарғының
БҰҰ-ның Жарғысының 75-бабына сәйкес міндетінде ешқандай нәсіліне, жынысына, тілі
Жарғы негізінде бекітілген Халықаралық әділеттік сотының көмегі арқасында адам
БҰҰ-ның Жарғысы Хатшылықтың міндетін де қарастырған, оған басшылық етуге
Сондықтан да, Кеңес өзінің бірінші сессиясында-ақ адам құқықтары жөніндегі
халықаралық құқықтық билльге
азаматтық еркіндіктерге, әйелдер мәртебесіне, ақпарат еркіндігіне
аз ұлттарды қорғауға
нәсілдікке, жынысқа, тіл мен дінге қатысты жікшілдікті жоюға
тармақта қамтылмаған адам құқықтарына байланысты басқа
да мәселелерге сәйкес Кеңеске баяндама, ұсыныс беруге құқылы мандатқа
Сондай-ақ Комиссия: жікшілдік, әйелдер жағдайы, аз ұлттарды
ЭКОСОС 1946 жылы ақпан айында Әйелдер жөніндегі комиссияны, өз
ЭКОСОС қаулы-қарары комиссияға әйелдердің саяси, экономикалық, әлеуметтік және
Әйелдер құқықтарына байланысты жедел мәселелердің бірі-ерлер мен әйелдер арасындағы
Комиссия мүшелерін, үкіметтік сарапшыларын, Кеңес сайлайды. Басында 15 адамдық
2.3. Адам құқықгары туралы халыкаралық Билль.
БҰҰ жарғысының адам құқықтары туралы ережелеріне толықтыру болып келетін
Адам құқықтарының жалпы декларациясы.
Сан-Францискода өткен конференцияда БҰҰ жарғысына "адамдардың негізгі декларациясын" қосу
Декларация бір қағидаттар мен нормалардың басқа қағидаттар мен нормаларға
Декларация бостандық пен теңдік, кемсітушілікке жол бермеу, тұлғаның ар-намысын
Тұрғын орынды таңдау және көшіп-қону құқығы, ар бостандығы, ой
Әлеуметтік-экономикалық құқықтарға Жалпыға бірдей декларация мынадай құқықтарды жатқызады: еңбек
Жалпыға бірдей декларацияны қабылдағаннан кейін, Бас Ассамблея Адам құқықтары
Пактілерде көрсетілген қүқықтардың жиынтығын түрлі талқылауға қарамастан, халықаралық келісімдердің
Келісім бола отыра, пактілер мемлекеттерге заңды міндеттер туғызады. Әр
Саяси және азаматтық құқықгар туралы Пакт. Бұл Пактіде жазылған
Азаматтық және саяси құқықтар туралы пактіні Адам кұқықтары жөніндегі
Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықгар туралы Пакт. Бұл Пактіде
Пактіде бұл құқықтар тек аталып қоймай, түсіндіріліп, анықталып жазылып,
Сонымен қатар, адам құқықтарының іске асырылуы мемлекеттің ресурстарымен тығыз
Пактінің орындалуын қадағалау 1985 ж. ЭКОСОС пен
Азаматгық және саяси кұқықтар туралы Пактіге факультативтi хаттама. Бұл
Азаматтық және саяси құқықтар туралы
Адам құқықтары туралы билль, мемлекеттердің адам құқықтары жөніндегі прогресін
1997 ж. 31 мамырда Азаматтық және саяси
Казақстанда адам құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын жүйенің орнатылуы
Адам құқықтарын қамтамасыз ету және қорғауды заңды жариялау -
Барлық мемлекеттік органдардың ішінде, адам құқықтарын қорғауға сот жүйесі
Адам құқықтарының Казақстанда іске асырылуына Казақстан Республикасы Президентінің қарамағындағы
Комиссия жұмысына Адам құқықтары мең бостандықтарының сақталуы жөнінде жыл
Қазақстанда адам құқықтарын қорғауға арналған үкіметтік емес ұйымдар да
Бұл үкіметтік емес ұйымдар адам құқықтарымен айналысатын органдардың жұмысына
Халықаралық құқықта адам құқықтары - бұл халықаралық бұқаралық құқықтың
Халықаралық бұқаралық кұқықта ресми берілген баржоғы он қағида бар.
Халықаралық кұқық — ұлттық кұқықтың адам кұқықтары аспектiлеріндегі нормалардың
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ АДАМ ҚҰҚЫ САЛАСЫНДАҒЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
3.1. Адам құқы жөніндегі халықаралық –құқықтық негізге Қазақстан Республикасының
XX ғасырдың 90 жылдарының басында Кеңес Одағының ыдырауына
Қазақстан, өзінің тәуелсіздігі мен толықтай мемлекеттік егемендігіне қол жеткізе
Бұл ережелер өз ретінде Қазақстан үшін тіптен-бір жаңа және
1993 жылы баспасөз бетінде Қазақстанның демократия бағытында жасалған алғашқы
Қазақстандағы адам құқықтарын қорғауға қандай құқықтық негіз қаланған десек,
Біздің соңғы Конституциямыздың 1-бабында мемлекеттің аса қымбат қазынасы
1995 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясының үшінші бабында «мемлекеттік биліктің
Қазақстан Республикасының Конституциясының 2-бөлімінің өзге баптары да халықаралық адам
Өмір сүру құқы - бұл табиғи, ажыратылмайтын әр
Өмір сүру құқы – бұл ең алдымен жеке тұлғаның
Тек, тәуелсіз еліміздің Конституциясындағы қазақстандықтардың құқықтары мен еркіндіктеріне арналған
Еліміздің Конституциясында баянды етілген саяси құқықтар мен бостандықтарға тоқталатын
Азаматтардың ажыратылмайтын құқықтарының бірі – сөз еркіндігі. Конституцияда сөз
Саяси құқықтардың ішінде Қазақстан Республикасының азаматтарының бейбіт жиналу, жиналыстар,
Жаңа заңымыздың қазақ халқының бостандығына ашқан жолы өте зор
Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар да назардан тыс қалмаған.
Негізгі Заңда мемлекетіміздің сапалық өлшемдері мен даму жолы анықталып
Бірақта, қазіргі қоғамымызда болып жатқан өзгерістерді тыңғылықты және адам
Әлбетте, халықаралық тұрғыдан қабылданған адам құқықтары мен еркіндіктеріне байланысты
3.2. БҰҰ, ЕҚЫҰ және Қазақстан : адам құқы мен
Алпысыншы жылдары Қазақстан «дербес» ел саналса да, КСРО құрамындағы
Қазақстан екі жарым ғасыр бойы Ресей империясының отары ретінде
Қазақстан БҰҰ-ның экология саласындағы қызметін одан әрі нығайтудың маңызды
Осы салада өткеннен мұра болып қалған күрделі мәселе –
Дүние жүзіндегі ең ірі сынақ алаңы болған Семей ядролық
Қазақстан мен БҰҰ-ның арасындағы ынтымақтастық та өте зор маңызға
Халықаралық аса беделді ұйым – ЮНЕСКО-ның басшылық органы саналатын
Қазақстанның ЮНЕСКО – мен ынтымақтастығының біздің еліміз үшін ерекше
Қазір адамзат алдында тұрған басты мақсат жаңаша ойлау қабілетін
Осы халықаралық ұйымның тікелей ат салысуының арқасында Абай мен
Қазақстанда адам құқықтарын қорғаумен және оны насихаттаумен айналысатын аз
Егеменді еліміздің 1992 жылдың 8 шілдесінде Еуропадағы қауіпсіздік пен
Қазақстан Республикасының тұғырлы көзқарасына орай Қазақстан өкілдерінің негізгі назары
ЕҚЫҰ қатысумен өзінің сыртқы қауіпсіздігін байланыстыратын Қазақстан үшін ЕҚЫҰ
ЕҚЫҰ Еуропа құрылығындағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті сақтаудың өзекті мәселелерін
Қатысушылар кең құрамы мен кеңістігі, кеңеске қазірде өз міндетін
Әрине, кеңестің қазіргі орын алып отырған жанжалдарды, әсіресе қарулы
Қауіпсіздік пен ынтымақтастықты нығайту – ЕҚЫҰ-ның негізгі міндеті болғандықтан,
1992 жылы Қазақстан ЕҚЫҰ-на кірді. Мұнда бұл ұйымның тұрақтылық
Қазақстан Республикасы өзінің сыртқы саясатында бейбітшілік пен қауіпсіздіктің ажырамастығы
КСРО құлағаннан кейін Орта Азия мемлекеттері жалпыеуропалық үрдістердің толық
Бізде орын алған жанжалдарды реттеу мәселесінде аумақтық тұтастықпен адам
Соңғы кездері ЕҚЫҰ тарапынан адамның өлшем мәселелеріне басты назар
Қазақстан мен ЕҚЫҰ-ның арақатынасының берік нығая түсуіне аса зор
Қазақстан мен ЕҚЫҰ-ның ынтымақтасуына көптеген саяси бағыттар ашық деп
ЕҚЫҰ-ның басқа да құрылымдармен, яғни адам құқықтары мен демократиялық
1991 жылы Кеңес Одағы ыдырап, Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан
1995 жылдың 29-сәуір айында жалпы мемлекеттік референдум өткізіліп, оның
Кіндік Азияның басқа барлық мемлекеттеріндегі сияқты, тәуелсіз Қазақстанның жаңа
1998 жылдың 30-қыркүйегінде Президент Н.Ә.Назарбаев экономика мен демократияландыру мәселелері
- Сайлау үрдісі әділ, өкілді болуы тиіс және үміткерлер
- Саяси жүйеде партияның рөлін күшейту қажет.
- Билік өкілеттіліктерінің тұрақтылығы мен сабақтастығын қамтамасыз ету
- Азаматтық қоғам орнату ісінде үкіметтік емес ұйымдардың
- Тәуелсіз сот демократиялық қоғамның жан-жүрегі болып табылады.
- Еркін, цензурасыз және тәуелсіз баспасөз саласында қол жеткеннің
- Биліктің барлық органдарында әйелдердің қатысуын көтеру жолымен әйелге
- 1998 жылдың 7-қазанында парламенттің қос палатасы өздерінің
ҚОРЫТЫНДЫ
Адамзат пайда болғаннан бастап-ақ адам құқықтары өмір сүрді.
Билік пайда болғаннан, қайда болмасын, адам құқықтары сақталмай, бұзылды.
Осы мақсатта ең басты назарды автор ерекше түрде «Жалпыға
Зерттеу жұмысымда жан-жақты қаралған «Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы»
Бақытымызға орай, сонау Декларацияның дүниеге келуінен есептегенде, осы жарты
Жарты ғасыр өткеннен кейін, жер шарының көптеген халықтары сол
1997 жылдың 1-желтоқсанында қызметін бастаған, БҰҰ-ның жетінші Бас хатшысы
Адамзат үшін жалғасын тауып жатқан осындай құрбандықтар мен күш-жігерлер
Яғни, адам құқықтары үшін күрес – бұл адамзат құндылығы
Осы күрес жолында Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымына
Ал, адамзат дамуының кезекті сатысындағы осы аса маңызды Венадағы
Біріншіден, азаматтардың құқықтары мен негізгі еркіндіктерін қорғау мәселесі, адамдар
Екіншіден, адамдардың азаматтық, саяси, әлеуметтік, экономикалық және мәдени құқықтарының
Ең алғаш рет жеке тұрғыда немесе басқалармен біріге отырып
БҰҰ мен ЕҚЫҰ көлемінде көптеген нақтылы мәселелер қаралып, оның
Діни наным-сенім еркіндіктерін кеңейту, аз ұлттарға қолдау көрсету, қамауға
1990 жылы басталған Еуропа өміріндегі жаңа кезеңнің дамуында да
Адам құқықтары саласындағы өз заңдары мен әкімшілік ережелерін және
адам құқықтары саласындағы халықаралық Пактілер мен факультативті хаттамаларға және
адам құқықтары саласындағы барлық халықаралық құжаттарды жариялап, жалпы кітапханалар
адам құқықтары саласындағы өз құқықтары мен міндеттерін біліп, жеке
өз азаматтарының құқықтарын құрметтеп, өздігінен немесе басқалармен біріге отырып
адам құқықтарын қорғау мен дамыту мәселесін мектептер мен басқа
өз аумақтық кеңістік шеңберінде әр адамды алаламау негізінде өз
өз құқықтарын пайдалануға талпынған адамды немесе оның жан ұясының
өз құқықтарын кемсітілуі жөнінде мәлімдегендерге құқықтық қорғаудың барлық құралдары
Хельсинки Қорытынды актісінде жарияланған негізгі адам құқықтарын жүзеге асыру
ЕҚЫҰ 1990 жылға дейінгі қызметінде ережелер мен міндеттемелер қабылдап,
Париж қорытындысы советтік кеңістіктегі мемлекеттер ішінде де жаңа демократиялық
Уақыт өте келе Копенгаген кеңесінің ашылуына қарсы саяси ахуалдық
ЕҚЫҰ-ның мүше-мемлекеттер Австрия, Бельгия, Болгария, Венгрия, Герман Демократиялық Республикасы,
Онда бұрыннан бекітілген парықтар, атап айтқанда, ақпараттар мен идеялар
Жалпыеуропалық кеңес Хельсинки үрдісі қамтыған Еуропадағы адам құқықтарының жалпы
Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына сай, сондай-ақ Хельсинки Қорытынды Актісіндегі
Сол себепті де Қазақстан үшін бүкіл әлемдегі беделді халықаралық
Бүкіл зерттеу барысында мен адам құқықтары қорғауға байланысты күрес
Адам құқықтары жөніндегі халықаралық құжаттарға кең көлемде қосылу;
Халықаралық деңгейде танылған адам құқықтарын құрметтеуді және қорғауды қамтамасыз
Өз құқықтарына қысым жасалынған жағдайда қорғану мақсатында азаматтардың ұлттық
Адам құқықтарының жүзеге асуына кедергі жасайтын себептерді жою.
Ең қиын іс – бұл осы себептерді жою. Өйткені
Құрылымды кедергілер;
Ұғымдарды қабылдау және тұжырымдау қабілеті салдарынан пайда болатын кедергілер.
Сол себепті де бүгінгі Қазақстан шынайы демократияға ұмтылуға тиіс,
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Антология культрологической мысли. – М., 1996.
Устав ООН и Статус Международного Суда. Нью-Йорк: ООН, 1994.
Назарбаев Н.Ә. Ғасырлар тоғысында.- Алматы:Өнер, 1996.
Заключительный акт СБСЕ. – Хельсинки, 1975.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. – Алматы: Қазақстан,1995.
Қазақстанның тәуелсіздігі туралы Декларация // Егемен Қазақстан, -1991.-16 желтоқсан.
Назарбаев Н.Ә. Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының
Назарбаев Н.А. Пять лет независимости. – Алматы: Өнер, 1996.
Назарбаев Н.Ә. Қазақстанның болашағы қоғамның идеялық бірлігінде. – Алматы:
Токаев К.К. Организация Объединенных Наций: полвека служения миру. –
Тоқаевтың Қ.К. БҰҰ Бас Ассамблеясының 50-сессиясында сөйлеген сөзі //
Тоқаевтың Қ.К. БҰҰ Бас Ассамблеясының 51-ші сессиясында сөйлеген сөзі
Тоқаевтың Қ.К. Венада ЕҚЫҰ-ның Тұрақты Кеңесінде сөйлеген сөзі //
Бутрос – Гали. Организация Объединенных Наций и права человека.
Кофи А.Аннан. Партнерство во имя всемирного сообщества. Годовой отчет
Кофи А. Аннан. Предотвращение войн и бедствий: глобальный вызов
Ежегодный доклад о деятельности ОБСЕ за 1997-1998 гг.-Вена, 1998
Доклад Организации Объединенных Наций в Казахстане за 1996-1997 гг.
ЕҚЫҰ/ДИАҚБ 1999 жылға 10-қаңтарда өткен Қазақстан Республикасындағы Президент сайлауының
Шибаева Е.А. Поточный. М. Правовые вопросы структуры и деятельности
Зайцева О.Г. Международные межправительственные организации. – М., Наука, 1983.
Манов Б.Г. ООН и содействие осуществлению соглашений о правах
Мазов Б.А. Принципы Хельсинки и международные право. – М.,
Николайко И.В. Права человека и система ООН. – Киев:
Human rights. A compilation of international instruments.
Права человека. Сборник международных договоров и законодательных актов Республики
Саясат 1995-1999.
Казахстанская правда, 1991-1999.
Морозов Г.И. ООН (основные международные правовые аспекты структуры и
30. Мовчан А.П. Международные защита прав человека.-М., 1968.
Устав ООН и Статус Международного Суда. Нью-Йорк: ООН, 1994г.
Назарбаев Н. Ә. Ғасырлар тоғысында. – Алматы: Өнер,
Токаев К. К. Организация Объединенных Наций: полвека служения миру.-
Кофи А. Аннан. Предотвращение войн и бедствий: глобальный вызов
Доклад Организации Объединенных Наций в Казахстане за 1996-1997гг.
Права человека. Сборник международных договоров. Т. 1 часть первая
Права человека. Сборник международных договоров и законодательных актов Республики
Всеобщая декларация прав человека. – Москва., 1989.
Адам күқыктары туралы халықаралық актілер. Құжаттар жинағы. М. 1998.
Токаев К. К. Организация Объединенных Наций: полвека служения миру.-
Азаматтық жөне саяси күқыктар
Экономикалық, әлеуметтік және мәдени куқықтар туралы халықаралық Пакт, 2-бап,
Азаматгақ және саяси құқықгар туралы халыкаралык Пактiге факультативті
Азаматгақ және саяси құқықгар туралы халыкаралык Пактiге екiншi
Халықаралық құқық. Дәрiстер курсы. – Алматы. ҚазГЗУ, 2003.С. 210-224.
Развитие национальных учреждений по правам человека в Казахстане. На
Байкамадов Б. Необходимость и пути развития и укрепления национальных
Рогов И. Перспективы создания институты омбудемана в Казахстане //
Жумабаев Е.Ж. Права человека: практика, институты и законодательство.-Алматы, 1998.
ЕҚЫҰ/ДИАҚБ. Қорытынды есеп.-Алматы,1999.
Назарбаев Н.А. Пять лет независимости. – Алматы: Дәуір, 1992.
3
Қазақстан Республикасы және ЕҚЫҰ
Қазақстан Республикасының референдумы
Қазақстан және Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымы
ЕҚЫҰ және Қазақстан: бүгіні мен болашағы
Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым құрылуы және даму эволюциясы
Сайлау жүйесіне жалпы түсініктеме
Адам құқықтарын қорғау механизімі
ҚР мен ЕҚЫҰ-ның экономикалық және экологиялық саладағы ынтымақтастығы
Қазақстан Республикасының Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық
Сайлау жүйелері ұғымы