Инновациялық тәсілдердің таңдау жобасының дамуы
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
БӨЛІМ 1. БӘСЕКЕЛЕСТІК ЖҮЙЕДЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРМЕН БАСҚАРУ ЖӘНЕ
1.1 ҚР инновациялық технологиялардың рөлі мен маңызы 6
1.2 Инновациялық технологиялардың негізгі принциптері
БӨЛІМ 2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯСЫ МЕН
2.1 Инновациялық технологиялардың нарықтық тұрғыда сұрыпталуы 15
2.2. Қазақстандағы инновациялық технологиялардың аймақтық даму тенденциясы 20
ҚОРЫТЫНДЫ 29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 33
КІРІСПЕ
Елбасы “Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50
Осы заманғы білім әлемдік бәсекеге қабілеттіліктің басты
Қазіргі таңда Қазақстан экономикасын әртараптандыру және модернизациялау барысында өнім
Жоғары индустриалды қоғам жаңа технологиялармен, өмір сүрудің жоғары
Тұрлаулы даму жағдайындағы экономикалық өсу – бұл энергияны және
Жоғарыда көрсетілген экономикалық өсу мақсаттарына жетуде халық шаруашылығының
Бүгінгі таңда қай ел ҒТП жетістіктерін тиімді игеретін
Егер индустриалды-инновациялық даму стратегиясында анықталған негізгі басымды бағыттарды
БӨЛІМ 1. БӘСЕКЕЛЕСТІК ЖҮЙЕДЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРМЕН БАСҚАРУ ЖӘНЕ
1.1 ҚР инновациялық технологиялардың рөлі мен маңызы
Ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктері өндірісте инновация формасында көрінеді. «Инновация» ұғымы
Инновациялар тек техникаларға, технологияларға ғана емес, сонымен
Сонымен «инновация» терминіне тоқталар болсақ, оны ең алғаш
Шумпетер инновацияны өндіріс факторларының «жаңа комбинациясы» ретінде де
- жаңа игіліктер өндірісі;
- игіліктер өндірісі мен оларды коммерциялық пайдаланудың жаңа әдістерін
- жаңа өткізу рыногын игеру;
- жаңа шикізат көздерін игеру;
- салалық құрылымды өзгерту (монополия құру немесе жою).
«Жаңа комбинацияларды» жүзеге асыру үшін жаңа идеяларды тиімді экономикалық
Экономикалық көзқарас бойынша, инновациялық даму өндірістік әдісті дамытудағы логикалық
Ал инновацияны енгізу мен инновация диффузиясы арасында
Өткен ғасырдың 20-30 жылдарынан бастап, яғни инновацияның шумпетерлік кезеңімен
Инновацияның қазіргі кездегі теориясы үшін ХХ ғасырдың әйгілі
Венгерлік маман Б. Санто инновацияны қоғамдық-техникалық-экономикалық процесс деп
А.Н. Богатырев пен П.А. Андреевтің ойлары бойынша: «Инновация –
Қазіргі экономикалық ғаламдану жағдайында инновация ұғымын 1992ж. Норвегияның
Автордың пікірі бойынша, жоғарыда аталған экономистердің инновация терминіне берген
1.2 Инновациялық технологиялардың негізгі принциптері
Қазақстан экономикасының Азия елдерінің «жолбарыстары» мен «айдаһарларының», яғни
Қазақстанның қазiргi таңдағы экономикасында мынадай проблемалар орын алуда:
- экономиканың шикiзат бағыттылығы;
- әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi;
- ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы;
- өңдеушi өнеркәсiп өнiмдiлiгiнiң төмендiгi;
- iшкi рынокта (шағын экономика) тауарлар мен қызметтерге деген
- өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның жеткiлiктi дәрежеде дамымауы;
- мұнай-газ және кен-металлургиялық кешенге жатпайтын экономика салаларында негiзгi
- кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалуы;
- ғылым мен өндiрiс арасында ұтымды байланыстың болмауы;
- ҒЗТКЖ қаржының аз бөлiнуi;
- отандық ғылымның нарықтық экономика жағдайларына нашар бейiмделуi, ғылыми-техникалық
- мамандарды және жұмысшы кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың
- экономиканың өңдеушi секторларына инвестициялар салуға отандық қаржы институттары
- менеджменттiң экономиканы ғаламдану үрдiстерiне және сервистiк-технологиялық экономикаға өтуге
- рынокқа шығару мақсатында технологиялар мен ғылыми әдiстемелерiнiң аяқталмауы;
- технологиялық жаңа ендірмелерді енгiзудiң және оларды рынокқа шығарудың
- инновациялық жобаларға жәрдемдесетiн, технологиялық парктер және мамандандырылған бизнес-инкубаторлар,
- ішкі рынокта озық технологияларға және өнеркәсіптік жаңа ендірмелерге
Осы аталған кемшіліктердің барлығы отандыќ инновациялыќ әлеуеттiң дамуын
Ұлттық экономиканы модернизациялауда және өндірісті диверсификациялауда
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң жанындағы Жоғарғы ғылыми-техникалық комиссия
- нанотехнология,
- биотехнология,
- ядролық технология,
- көміртегі мен тау-кен-металлургия өнеркәсібі үшін жаңа технологиялар жасау,
- ғарыштық технология. Қазақстанның ғарыштық бағдарламасы елдің ақпараттық ресурсын
Жаңа экономиканың дамуында ядролық кластердің маңызы айрықша. Уранның
Осы мақсатты жүзеге асыруда мемлекет тарапынан көптеген бағдарламалар іске
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясында
- Өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4 %
- Өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
- Кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды ынталандыратын
- Ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа
- Елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен
- Сапаның әлемдiк стандарттарына көшу;
- Дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу арқылы әлемдiк
Индустриялық-инновациялық даму бағдарламасына сәйкес біз экономиканың шикізаттық бағытынан арылып,
БӨЛІМ 2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯСЫ МЕН
2.1 Инновациялық технологиялардың нарықтық тұрғыда сұрыпталуы
Толық өмірлік циклының жобасының ең ішіндегі (ТӨЦ) инновациялық, инвестициялық
Қаржы мінездемесінің тұрақтылығы – бұл шығынмен кірісіне байланысты,
Басқару кезінде инновациялық жобаның бастапқы периодты шығындарын анықтап, бәсекелестік
- Белгісіз берілген жағдайлардың қорытындысы мен жоғары қауіп,
- Қосымша барлық шығындардың жоба бойынша өсуі, соның
- Өткізу ұзақтылығының өсуі жоба және берілген мерзім
- Өндірген өнімнің тұтынушылық қызметінің өзгеруі және де
- Периодтық ұзақтылығының өсу көлемі, өнімдерді сату өзгереді, нарық
Базалық инвестицияға қарағанда инновация сапалы өзгерісті енгізуді
Потенциалды орнының жағдайын анықтау үшін есептік тәсілдер арқылы бағаның
Ортақ тәсіл қолайлығы нәтижелер мен шығындарға қатысты. Инновациялық
1. Инновациялық іс-әрекеттер түрлері:
- ҒЗЖ шығындары жаңа өнімдерді және техникалық
- тұтынушылық құқық өндірісінің өзіндік және т.б. ғылыми техникалық
- өндірістік жобаларға кететін шығындар;
- инструментальды дайындық ұйымының және өндірістің жұмыс атқаруы, соның
- машиналар мен құралдарға, жаңа және ескі өнімдерді
- маркетингтік нарық сынағына, жарнамаға кеткен шығындар
Шығындардың түрлері:
А) Бастапқы шығындар (инвестициялық шығындар)
- НИОКР төленетін шығындар, лицензияға кеткен шығындар;
- жобалық - сынақ жұмыстары;
- құрылыс – монтаждық жұмыстарға және орындауға кеткен
- жобаны дамыту бағытында капиталды салымдар айналым
Б) Ағымдық шығындарға жататындар:
- математикалық шығындар;
- еңбек ақы шығындары және әлеуметтік сақтандыру;
- жөндеу, қызмет көрсету, транспортқа кеткен шығындар;
- әкімшілік қосалқы шығындар (басқару аппаратының, байланыстар,
Инновациялық тәсілдердің таңдау жобасының дамуы
Негізгі тәсілдер механизмінің структурасы арқылы этап бойынша анықталады.
Анықталмаған түрлерін қолдану, көбінесе бағалау кезінде инвестициялық
- Жобаларды жүзеге асыру барлық мүмкіндіктерді бейнелейді (кесілген сценарилардың
- Қайта өңдеу нәтижесі, анықталмаған мәліметтердің факторларының мүмкіндігі,
- Тиімділік көрсеткішінің жобасын анықтау негізінен анықталмаған шарттардың
Инновациялық жобаның келесідей тәсілдері болады:
1. Таза дисконттық тәсілдердің кірісі – ол баға
2. Индекстік тәсілдердің пайдалылығы – капитал салымның өсуіне
3. Ішкі әдістердің нормалық табысы – келтірілген тиімділік
4. Мерзім әдісінің орын алуы. Орны алу мерзімі
5. Критериялық тәсіл. Әрбір жобаның критериялық жобасы орнатылады және
6. Балдық тәсіл. Маңызды факторлар анықталады, жобаның қорытындысына әсерін
Инновациялық жобаның тиімділік анықтамасы және бағасы инвесторлармен немесе
Қазақстан Республикасының инновациялық тиімділік жобаның бағасының әдісі
Инновациялық тиімділік жобаны бағалау кезінде белгіленген методологиялық әдістемеде
Инновациялық жобаның экономикалық эффектілік көрсеткіштерін
Базистік бағалар - бұл белгілі уақыт
Жобалық бағалар –мына формула арқылы анықталады:
Ц t = Ц б * І t
Мұндағы : Цt-t жылдың аяғындағы инвестициялық жобаның жобалық бағасы.
Цб- өнімнің немесе ресурстың базистік бағасы;
Іt- өнімге сәйкес бағалардың өзгерудегі жобалық коэффициенті.
Есептік бағалар - базистік бағалар мен дефилторды көбейту
Базистік, жобалық және есептік бағалар теңгемен
Коммерциялық тиімділік қаржылық сәйкестілік шығындармен анықталады.
Шынайы ақша сальдосы - бұл инвестициялық
Шынайы ақша ағымдары – бұл инвестициялық жобадағы қарастырылатын
2.2. Қазақстандағы инновациялық технологиялардың аймақтық даму тенденциясы
Индустриялық -инновациялық даму стратегиялық жоспарының ең
2015 жылға дейінгі кезеңдегі стратегиялық жоспард жүзеге асырудың
Индустриялық-инновациялық дамытуды іске асыру, оны толық жүзеге асыру үшін,
Бірінші кезең 2004-2006 жылдар, даярлау сипатындағы іс-шараларды
Экспортпен пен ішкі тұтыну үшін өндірілетін дәстүрлі тауарлар
Тиімді инновациялық
Мұнайды тереңдете өңдеу, сонымен қатар пластмасса,
Мұнай-газ, металлургия кешені, ауылшаруашылық машина жасау, электрлі және электронды
Құрылыс материалдары, тамақ, балық, жеңіл өнеркәсіптерде жаңа өндіріс ұйымдастыру.
Өндірістік өнім сапасын жақсарту және ІSО 9000 сериалы халықаралық
Екінші кезең.(2007 - 2010 жылдар) әкономиканың барлық салаларында
Өнеркәсіпті жаңарту мен экономиканың құрылымын диверсификациялауға
Экономиканың диверсификациясы саласындағы бірқатар прогреске қарамастан,экономикалық дамуы негізінен
Машина жасау, жеңіл, тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында экспорттық әлеуметі
Бұл кезеңде тігінен байланысқан өнеркәсіптік және қаржы-өнеркәсіптік топтар
Үшінші кезең. (2011-2015жылдар) бағдарламаны орындауда ең өнімді
Индустриалдық-инновациялық стратегиялық жоспарды жүзеге асырудың негізгі механизмдері:
- кәсіпорындарды қаржы экономикалық сауықтыру шараларының даму болашағы
- нарық кеңістігін дәрменсіз кәсіпорындардан тазарту үшін банкроттық
- сыртқы әкономикалық қызметті тарифтік және тарифсіз әдістермен
- халықаралық стандарттар бойынша өндірістерді сертификациялау
- корпоративтік құрылымдардың қалыптасуына құқықтық және ұйымдастырушылық ықпал
- өндірістік инфрақұрылымды қаржыландыруды дамыту;
- қызметке тауар нарығында үстемдік ететін, табиғи монополистер
- тиімділігі жоғары технологиялармен іске қосуды ынталандыру;
- келісім-шарт түзумен шетелдер нарығына шығуды қамтамасыз етуде
- БСҰ кіруге дайындық.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Стратегиялық жоспарды іске асыруға тікелей қажет инвестициялық
Стратегиялық жоспардың іс шараларын қаржыландыруға кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған
Республикалық және жергілікті бюджеттерден қаржыландыру көлемі тиісті жылға бюджет
Сонымен қатар, шетелдік инвесторлардың қаржылары тартылатын болады.
Өзіндік қаржы есебіне бәсекеге қаблетті өнім шығару үшін жаңарту
Стратегилық жоспарды сәтті іске асыру уран, алтын, көмір, құрылыс
Иновациялық жоғары технологиялық өндіріс, дайын өнім экспорты артатын болады
Облыстағы инвестициялық қызметтің климаттың жақсаруы шетелдің инвесторлары тартудың ұлғаюына
Стратегиялық жоспарды іске асыруға шағын, орта бизнес белсене
Индустриялық - инновациялық дамуының іс-шараларын жүзеге асыру экономикалық өсім
Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен
Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген және
Экономиканы мемлекеттiк реттеу әдiстерi мен тетiктерiн жетiлдiру жөнiндегi
Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн капитализмнiң әлемдiк жүйесi өзгерiске ұшырап,
Мұндай өзгерiс әлемдiк сауданың едәуiр өсуiмен, трансұлттық
Егер елуiншi жылдары әлемдiк экономика дүние жүзiндегi
Тоқсаныншы жылдарға қарай тауарлар мен қызметтер өндiру
Дамушы елдер үшiн бұл өзгерiстердiң маңызы аса зор. Дамыған
Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндірістік процесс
Әлемде индустриялық саясат жүргiзудiң мол тәжiрибесi жинақталған. Санаулы елдердiң
Тарихи өткен кезеңде Латын Америкасы елдерi де, Шығыс Азия
Экономикалық теория тұрғысынан алғанда экспортқа негізделген саясаттың табысты болуы
Жалпы алғанда жаңа ғаламдық экономикалық жағдайды қалыптастыратын әлемдiк экономикадағы
- дамыған елдерде индустриялық экономикадан сервистiк-технологиялық экономикаға өту;
- ғаламдану;
- экономиканы ырықтандыру;
-ғаламдық бәсекенiң артуы және өңiрлiк ықпалдасу.
Жиырмасыншы ғасырдың соңғы ширегiнде экономикалық дамыған елдер индустриялық даму
Экономикасы дамыған елдерде зияткерлiк ресурстар және қаржы
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық экономикада әлемдiк
Қазақстанда пайдалы қазбалардың iрi қорларының болуы оның салыстырмалы экономикалық
Өндiрiстiң және шикiзат ресурстары экспортының қарқынды дамуы экономикаға экономикалық
Өнеркәсiптiң шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды тарту және қаржы саласында
ҚОРЫТЫНДЫ
Қортындыға келсем, қазіргі кездегі Қазқстан өнеркәсібі шикізаттық сипатта
Негізігі капиталға деген инвестициялар, көбінесе, кен өндіру өнеркәсібіне
Өңдеуші өнеркәсіп салалары айтарлықтай дамымағандықтан, сондай – ақ,
Осындай жағдайда кластерлерді әзірлеуге қатысушылар – тік және
Қазақстан Таяу болашақта кластерлер үшін құрылыс алаңына айналады
Қазақстан Республикасының, оның жекелеген аймақтарының, экспорттық әлеуетін дамыту мемлекеттің
Зерттеулер негізінде концессиялық қатынастарды реттеу, шарттарын жасасудың
- концессиялық жобаларды іске асыруда капитал сыйымдылығының
- отандық инвесторларға ұзақ мерзімді капитал салымдарын салу
- концессиялық кәсіпорынның шығындарын табысты кәсіпорынның есебінен орнын толтыратын
Инновациялық кәсіпкерлік қызметін дамытудың негізгі тетіктерінің бірі
- франчайзинг секторына мемлекеттік жеңілдіктер қарастыру;
- Қазақстан аумағында санаткерлік меншіктің қорғалуын толық қамтамасыз ету;
- инновациялық қызмет түрлерінің ерекшеліктерімен таныстыру шараларын қабылдау,
Қазақстан Республикасындағы инновациялық кәсіпкерлік климаты әлі де жеткілікті деңгейде
- білікті кадрлар және жұмыс күшін дайындау жүйесін
- инвестициялық үрдістерді басқаруды ұйымдастыруды жақсарту: басқару
Экспорттық әлеуетті дамытудың теориялық, әдістемелік аспектілерін зерттеп,
1.Қазақстан Республикасының, оның жекелеген аймақтарының экономикалық дамуының экспортқа бағытталу
2. Оңтүстік Қазақстан облысының
3. Мақта-тоқыма кластерін дамыту облыста жақын 5-10 жыл
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Инновациялық қызметті ұйымдастырудағы басымдықты бағыт ретінде инновациялық ортаны
Индустрия өндірісін қайта құрудың инновациялық құрылымдық негіздері //
Е.Т. Садықов “Қазақстан кәсіпорынында инновациялық жағдайды көтеру жолдары” Алматы,
Экономикалық дағдарыс және оны шешу жолдары // Хабаршы. Т.Рысқұлов
Индустрия өндірісін интенсивті дамытудың инновациялық тетіктері // «Ізденіс –Поиск»
Ғылыми-техникалық әлеуеттің қазіргі жағдайы және оның даму тенденциясы //
Ғылымның даму нәтижелері және стратегиялық басымдықтары // «Ізденістер, нәтижелер
Ұлттық инновациялық жүйені дамытудың ерекшеліктері // Хабаршы Қ.Ясауи атындағы
Концессиялық бизнестің қажеттілігі және оны пайдаланудың негізгі шарты
3
Инновациялық жобаларды жасақтау
Инновациялық технологиялардың нарықтық тұрғыда сұрыпталуы
Қазақстан кәсіпорындарындағы инновациялық даму стратегиясы және «Атырау - нан» ЖШС-нің инновациялық-инвестициялық жоба капитал салымдары мен экономикалық тиімділігін анықтау
Кластер теориясының және мемлекеттің кластерлік саясаты дамуының әлемдік тәжірибесі
Инвестициялық жобаны бизнес жоспарлау және оны басқару
Қазақстан Республикасында индустриялды-инновациялық технологиялардың даму тенденциясы мен талданылуы
Қазіргі кезеңдегі жоғары сынып оқушыларына инновациялық-дидактикалық оқыту технологиясы арқылы білім берудің ғылыми - теориялық негіздері
«Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды мектепке дейінгі балалардың оқу-тәрбие жұмыстарында қолдану ерекшелігі»
Информатика сабағында жобалау әдісін қолдану тиімділігі мен жолдары
Педагог мамандарды даярлауда ақпараттық құзырлықты қалыптастырудың дидактикалық мүмкіндіктері