Франко режимі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ...............................................................................................................3
БІРІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯДАҒЫ ПРОГРЕССИВТІК ЖӘНЕ РЕАКЦИЯЛЫҚ КҮШТЕРДІҢ КҮРЕСІ
20-30 жылдардағы Испания.............................................................................9
Примо де Ривера диктатурасы.....................................................................14
ЕКІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯ БУРЖУАЗИЯЛЫҚ - ДЕМОКРАТИЯЛЫК, РЕВОЛЮЦИЯ ЖЫЛДАРЫНДА
1931-1936 жж. Буржуазиялық - демократиялық революция.................19
Республиканың жеңілуі.....................................................................................31
ҮШІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯ ЖӘНЕ ФРАНСИСКО ФРАНКО
3.1. Франко режимі..............................................................................................35
3.2. Франко режимінің құлауы.........................................................................39
Қорытынды................................................................................................46
Қосымша...............................................................................................................48
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..........................................................................49
Кіріспе
Қоғамның даму тарихында ХХ ғасырдың 90 жылдары үлкен өзгерiстерден
Халықаралық аренада жас егемен мемлекеттердiң пайда болуы, халықаралық қатынастар
Қазiргi кезде саяси қолдауы мен экономикалық көмегi және мәдениет
Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының әр түрлi мәселелерiн зертеу, халықаралық
Пиреней түбегінде жатқан қазіргі Испанияның тарихы күрделі де қызықты
Кейінгі жаңа заман басында ХҮғ. аяғында Португалияны бүкіл отарларымен
Міне, бұның бәрі испан тарихына қысқаша шолу ғана. Ал
Испания — парламенттік монархия. Мемлекет басшысы король.
Тақырыптың өзектілігі. 30-шы жылдардың басында Испания империализм елдері ішіндегі
Тарихнамасы. Екінші дүниежүзілік соғыс карсаңындағы немесе испан революциясының тарихы
Біз қарастырып отырған кезең өз күрделілігімен де ерекшеленеді сондықтан,
Зерттеліп отырған мәселеге тікелей қатысты Р.Тамамес, Д.Ибаррури еңбектері жарық
Сондай-ақ, аталмыш мәселеде 1983 жылы жарық көрген "Современная Испания",
II дүниежүзілік соғыс қарсаңындағы Испания тақырыбы тереңірек зерттеуді, нақтылы
Диплом жұмысының мақсатын төмендегі оқиғалар тарихын талдау арқылы көрсеткім
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлеуметтік-саяси қатынастар,
екі соғыс аралығындағы прогрессивті және реакциялық күштердің күресі,
буржуазиялық-демократиялық революция, республикандық төңкеріс, Халық майданының құрылуы,
Франко режимі, режим құлауы мәселерін жан-жақты сарапқа салып, талдау
Диплом жұмысының құрылымы. Диплом жұмысы Кіріспе, үш тарау, (әр
БІРІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯДАҒЫ ПРОГРЕССИВТІК ЖӘНЕ РЕАКЦИЯЛЫҚ
КҮШТЕРДІҢ КҮРЕСІ
1.1. 20-30 жылдардағы Испания.
1914-1918 жылдардағы бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Испания ұстанған бейтараптық
Осындай жетістіктерге қарамастан Испания әлі де ауыл шаруашылығында феодализмнің
Халықтың, әсіресе қарапайым халықтың жағдайы Испания соғыс кезінде бейтараптық
Испанияда орын алған қозғалыстың ең ірілерінің бірі Каталония өнеркәсібінің
Испан жұмысшылары мен шаруаларының күресі Каталонияда, Басконияда, Галисияда ұлт-азаттық
Ұлт-азаттық қозғалыс Басконияда да кең өріс алды. 1918 жылы
Қазан революциясының, большевиктік партияның әсерімен 1920 жылы 15 сәуірде
1920 жылды екінші жартысында консерватор Дато басқарған либералдар мен
8 наурыз 192 жылы анархистер министрлер Кеңесінің төрағасы Датоны
Альендесаласар орнын консерваторлар партиясының екінші лидері Маура басты. Ол
Жұмысшылар монархия мен милитаризмге қарсы күресті күшейтті. Ереуілдер көбейді.
1.2. Примо де Ривера диктатурасы
Толастамаған жұмысшы қозғалысын басу үшін контрреволюция негізінен реакциялық көңіл-күйдегі
Алайда, реакция революциялық қозғалыс күшін тоқтата алмады. Елдің бұқара
Феодалдық-клерикалдық топ және буржуазия елді әскери-фашистік диктатура орнатуға жол
ПРИМО ДЕ РИВЕРА. Примо де Ривера-и-Орбанеха /Ргіmо dе Rіvега
14 қыркүйекте король Альфонс XIII католиктік шіркеу, генералитет және
Примо де Ривераның әскери-фашистік диктатурасы католиктік шіркеудің помещиктік және
Әскери-фашистік диктатураның сыртқы саясаты агрессорлық-империалистік сипатта болды. 1924 жылы
Капиталдың уақытша тұрақтану жылдарында билік басында болған Примо де
1928 жылы қарашада король Альфонс XIII және Примо де
Примо де Ривера 1925 жылы әскери директориялық басқаруда қолдау
1926 жылы тамызда Примо де Ривера үкіметі Франция, Англия
Оның үстіне дүниежүзілік экономикалық дағдарыс 1929 жылы басталған Испанияға
Примо де Ривера диктатурасының құлауының басты себебі Испания экономикасының
ЕКІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯ БУРЖУАЗИЯЛЫҚ-ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ РЕВОЛЮЦИЯ ЖЫЛДАРЫНДА
2.1. 1931-1936 жж. Буржуазиялық-демократиялық, революция
Диктатор құлағанымен билік бұрынғысынша помещиктер мен ірі буржуазия блогының
Халықтың көпшілігі қатты наразы еді. Жиі-жиі жұмыстар ереуілдері, шаруалар
Саяси аренада екі лагерь анықталды: республикандық және монархиялық. Республикандық
Басқарушы топ халықтың наразылығын бөсеңдетуге және монархияны сақтап қалуға
Гранада, Кордова, Малага провинцияларының шаруалары помещиктік жерлерді бөліске салып,
14 ақпан 1931 жылы Беренгер үкіметі отставкаға кетуге мәжбүр
Испанияда 8 жылға созылған революция басталып, ол екі этаптан
Республика жариялануымен өкімет билігі буржуазия мен либералдық помещиктер блогының
9 желтоқсан 1931 жылы конституция қабылданды/3/. Ол Испанияны бір
Испаниядағы күрделі мөселенің бірі ұлт мәселесі де толық шешу
Сондықтан елде революциялық қозғалыс әрі қарай дами түсті. Осы
1933 жылы қарашада кортеске сайлау жүргізіледі. Нәтижесінде радикал Леррус
Фашистік ұйымдар да жанданды. 1933 жылдың соңында бұрынғы диктатордың
4 қазан 1934 жылы үкімет құрамына реакциялық СЭДА /Испания
Аустрия көтерілісінің сабақтарын қорытындылай келіп, ИКП өзінің тактикалық бағытын
16 ақпан 1936 жылы кортеске сайлау кезінде Халық майданы
1936 жылы шілдеде Каталония коммунистері мен социалистері Біріккен социалистік
Осындай жағдайда революциялық Испанияның жаулары республиканы тек күшпен ғана
Испания фашистері Гитлер мен Муссолиниге сүйеніп, бүлікке дайындалды/6/. Оларға
Осымен қатар республикаға қарсы әскери бүлік әзірлеуге реакциялық күш
Генерал Франсиско Франко республикаға қарсы Испандық Мароккода әскери Бүлікті
Франсиско Баамонде (4.12.1892-20.11.1975) - испанияның диктаторы, генералиссимус. Жаяу әскер
Алайда республикандықтарды жеңу бірден жүзеге аспады: елде азаматтық соғыс
Халық өнеркәсіп аудандарда - Каталония, Баскілер елінде, Астурияда -
Халық майданы үкіметіне қараған территорияларда түбегейлі қайта құрулар жүргізіле
Құрылықтағы әскердің басым көпшілігі бүлікшілерді қолдағаны мәлім. Оның үстінде
Германия мен Италия интервенциясының көздеген мақсаты Испаниядағы антифашистік күрес
Соғыстың бірінші кезеңі шілде 1936 жыл — мамыр 1937
1936 жылы қарашада республика үкіметіне анархист-синдикалистік Ұлттық еңбек конфедерациясы
Республиканың маңызды мәселесі Мадрид қорғанысын ұйымдастыру мен жаңа, халық
Испан республикандықтарының фашистік бүлікшілдер мен герман-итальян интервенттеріне қарсы ерлік
Испан республикасы үшін интернационалдық бригадаларда 54 елдің өкілдері шайқасты.
Интернационалдық бригадалар Бүлікшілер мен герман-итальян фашистік интервенттеріне қарсы күресте
Испанияда республикалық режим өмір сүрген ең соңғы күнге дейін
1936 жылы қарашада фашистердің Мадридке шабуылы тұншығып қалды, франкистердің
Осы кезенде Каталония мен Арагонда кәсіпорындар мен мекемелерді басып
2.2. Республиканың жеңілуі
17 мамыр 1937 жылы Ларго Кабальеро орнына солшыл социалистердің
Бүлік басталысымен ірі өнеркәсіп кәсіпорындарды жұмысшылар мен профсоюздар басқаруды
Каталония мен қатар 1936 жылдың қазанында Баскілер еліне де
Бүлікшілдер басып алған территорияларда фашистік диктатураның террористік режимі орнады.
Испания республикасының саяси режимі уақыт өткен сайын баяу болса
Республикада Бүлікшілдер ойран салып жатқан кезеңде, Ұлыбритания, Франция, АҚШ
Соғыстың үшінші кезеңі /қыркүйек 1938 — наурыз 1939 жылдары/.
Каталониядан айрылғанына және ауыр жағдайға қарамастан, республиканың әлі де
32 айға созылған ерлікпен қарсыласқан Испания республикасы құлады. Оның
1. Германия мен Италияның интервенциясы.
2. Ұлыбритания, Франция мен АҚШ үкіметінің ұстанған "араласпау саясатына"
3. Халық майданның бірлігінің болмауы; анархизм жершілдік т.б.с.с.
4. Капитулянттық элементтердің сатқындық әрекеті.
5. Испан халқының қолында жеткілікті қару-жарақтың болмауы, тәжірибесіздік.
Испания республикасының жеңілісі екінші дүниежүзілік соғыстың тұтануын тездете түсті.
ҮШІНШІ ТАРАУ
ИСПАНИЯ ЖӘНЕ ФРАНСИСКО ФРАНКО
3.1. Ф.Франко режимі
XX ғасырдағы Испанияда болған жағдайлар дүниежүзінің басқа елдерінде болған
Франкистік режим Испанияда 1936-1939 жылдардағы қанға толы азамат соғысы
ФРАНКО БААМОНДЕ, ФРАНСИСКО /1892-1975жж./. 1907-1910 жылдары Толедода әскери академияда
1936 жылы ақпанда Халық Майданы жеңген соң мемлекеттік төңкеріс
Көрнекті испан экономисті Рамон Тамаместің анықтауы бойынша 1939-1940 жылдары
1936 жылы шілдеде Республикаға қарсы бүлік ұйымдастырушылар халықты олардың
1939-1944 жылдары төтенше трибуналдың үкімі негізінде және ешқандай үкімсіз
Кейінрек репрессия аумағы едәуір азайғанымен, қатаң електен өткізу режимі
Франкизм тұсында Испанияның барлық сот жүйесі соғыс кезіндегі төтенше
Терроризм мемлекеттік саясат дәрежесіне дейін көтерілді. Бүкіл елде бостандықтың
Диктатураның өмір сүрген алғашқы кезеңінде оның басқару құрылымы мен
3.2. Ф. Франко режимінің күйреуі
1939 жөне 1970 жылдардағы режимнің арасында айырмашылық болғанымен, олардың
Франкизм өзінің қарсыластарына қарсы саяси террорды қатаң рухани және
40-шы жылдардың соңында 50-шы жылдардың басында франкизмге қарсы экономикалық
70-ші жылдардың ортасында "вертикальдық" синдикаттар әскерсіз генералдарға айналды, өйткені
60-шы жылдардың аяғында әртүрлі оппозициялық акцияларға: жиналыстар, демонстрациялар, "дөнгелек
Каталония мен Баск елінің ұлтшылдық қозғалысы оппозициялық қозғалыста маңызды
Осылайша франкизм төменнен басталып, өсе түскен оппозицияны баса алмайтын
Режим "бұрынғы" байларға ғана қолайлы жағдай тудырған жоқ, алып-сатар,
60-ші жне 70-ші жылдардың бірінші жартысындағы экономикалық "бум" одан
Испания басқарушы тобының франкизмге көзқарасына тағы бір жағдай әсер
70-ші жылдардың ортасында франкизм өзінің тағы бір таянышынан —
Дегенмен франкистік режим үнемі дағдарыста болды деп айтуға болмайды.
Франкистік режимді "ұлттық келісім" негізінде бейбіт жолмен жою идеясы
70-ші жылдардың басында франкизмнің маневр жасау мүмкіндігі тоқтады. Испанияда
Қорытынды
Испания үшін бірінші дүниежүзілік соғыс пен екінші дүниежүілік соғыс
1931 жыльі Беренгер үкіметін отставкаға кетуге мәжбүр етті Жаңа
9 желтоқсан 1931 жылы конституция қабылданды. Өткен ғасырдан бергі
Қорыта айтқанда монархияға қарсы жалпылық сипатта күрес бастаған елдердің
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1.Красиков А. Испания и мировая политика. Полвека дипломатической истории.
2.Проблемы испанской истории. М., 1979; с.67-75.
3.Баранова Т.Н.,Лукьянова Л.И. Испания: истоки и соверменные тенденции оппозиционного
4.Тамамес Р. Республика. Режим Франко. Мадрид, 1973; Ибаррури Д.
5. История фашизма в Западной Европе. М., 1978; Современная
Бірінші тарау
1. Новейшая история. 1917-1939. М.,1958.с. 243.
2. сонда, с.244.
Международное рабочее движение. М.,1980. с.- 162.
Современная Испания. М.,1983,с. 82.
Испанская революция 1930-1931 гг. и "Двухлетие реформ" (1932-1933)
Баранова Т.Н., Лукьянова Л.И. Испания: истоки и соверменные тенденции
Всемирная история. Т.ІХ. М.,1954. с.384.
Сонда с.384.
Тамамес Р. Республика. Режим Франко. Мадрид, 1973.с.235.
10. История фашизма в Западной Европе. М., 1978. с.48.
11. Современная Испания. М.,1983.с.128.
Екінші тарау
Новейшая история. 1917-1939. М.,1958. с. 262.
сонда,с.263.
Международное рабочее движение. М.,1980.с.41.
Всемирная история. Т.ІХ. М.,1954. с.467.
В.В. Загладин. Современная Испания. М.1993,с.169.
Современная Испания. М.,1983, с.124.
сонда, с.92.
8.И. Кудрин. Испанцы у себя дома. М.,1994.с.13.
Үшінші тарау
1. За рубежом, 1976, №16, -12 бет.
2. Пожарская С.П. Генералиссимус Франко и его время. –
3. Ибаррури Д. Единственный путь. М., 1962, -455 бет.
4. Кныркова Ж.Ю. Последний западноевропейский диктатор Франсиско Франко. –
История фашизма в Западной Европе. М., 1978, -469 бет.
Проблемы испанской истории. 1979. М., 1979. 103 бет.
Баранова Т.Н., Лукьянова Л.И. Испания: истоки и соверменные тенденции
7.Социально-экономические проблемы истории Испании. М.,1965,
312 бет.
8.Современная Испания. М.,1983, 22-бет.
5
Испания Буржуазиялық - демократиялык, революция жылдарында
ИСПАНИЯ МЕМЛЕКЕТІ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТТЕР
Кедендік бақылау
Африка елдері жайлы
Қазақстан Республикасының экспорты мен импорты
Кеден бақылауы қүжаттар мен мәліметтерді тексеру
Тоталитарлы саяси жүйе
Мемлекет нысаны жайында
Испания мемлекеті
Тауарлар мен көлік құралдарын жекелеген кедендік режимдер бойынша кедендік ресімдеуді ұйымдастыру тәртібі